het jammere van het afscheid aan myanmar is dat ik er de toestand niet meer kan volgen...ik neem me voor, telkens als ik 'n land bezoek, me in te leven in de problematiek door o.m. krant en gesprek....(er zijn mensen die op verre reis gaan en terugkomen met de enige kennis...dat het apen zijn: dit zegt natuurlijk ook iets over de reizigers in kwestie!?)....ik heb 'n poging gedaan om mensen die m'n blog volgen ook deel te laten nemen aan wat in het land reilt en zeilt, tenminste in de mate dat het in m'n mogelijkheden ligt en 27 dagen Myanmar gaven me toch 'n (weliswaar beperkte) kans
.....m'n verblijf in KL is daarvoor te kort (zes dagen)....
vanmorgen taxi naar yangon int'airport voor vlucht van 'n twee en een half uur naar de maleisische hoofdstad Kuala Lumpur, voor mij terug van weggeweest...bijna blindelings eenmaal gearriveerd en immigration-plichtplegingen achter de rug....75 km bus naar stesen sentral en vandaar de LRT naar eerste halte Pasar Seni, dan 'n klein eindje te voet naar Chinatown Inn in de Jalan Petaling, pal in het centrum van...chinatown...kamer heb ik geboekt en betaald via agoda...klein, proper, tv, secretaire, prive badkamer voor 'n 22 euro, ontbijt niet incl.
moet dringend op zoek naar nieuwe koffer (airport- en bus- en pickup- behandeling in 'n heel kluitje landen hebben 'm naar de afdanking verwerkt!!); hoe andere mensen er kunnen in slagen jarenlang 'n koffer onaangetast te bewaren begrijp ik niet, tenzij ze niet of nauwelijks weggaan....
eerste indruk was opmerkelijk...het wagenpark is er op 'n klein jaar tijd sterk op gemoderniseerd waaruit men mag opmaken (offic.statistieken zullen dat ongetwijfeld bevestigen) dat het land nog altijd economisch wind in de zeilen heeft (groei van ong. 4 procent - zat vroeger wel hoger, maar als je vergelijkt met de huidige 'standstill' in Europa, is die score toch nog iets om jaloers op te zijn!!) en voor 2011 lag het gemiddelde jaarinkomen op 'n goeie 15.500 usd pp(tegenover het nog niet eens 10.000 voor sterke buur Thailand)
ik dien het land te verlaten ten laatste 12 12 12....dus morgen trek ik naar kuala lumpur (maleisie) vandaag hoefde niks behalve nog 's de circular tour met de trein ...3 uur belevenis als je rondwandelt, merk je wel dat de Britten het hier wel zagen als 'n tweede thuis (zoals KL of Singapore)...je stoot op koloniale gebouwen sommige in rode baksteen met veel neo (van neoromaanse bogen met dito zuiltjes tot neoclassicisme) en jammer dat zo veel aan de tand des tijds werd overgelaten, alhoewel ook onlangs hier 'n 'heritage foundation' in het leven werd geroepen, maar wie gaat die restauratie betalen tenzij men ze kadert in projecten met shopping mall, housing etc yangon misschien wel de stad met de abominabelste trottoirs; alle trottoirs in de binnenstad zijn eerder geschikt als trial parcours...en als je in de duisternis rondkijkt zonder acht te slaan op de grond, heb je veel kans om in 'n gat terecht te komen yangon met in de binnenstad om de 50 m 'n bemande telefoonstand met 1 of 2 toestellen, want myanmar is het land met vooralsnog het kleinst aantal gsm's en de simcard is erg duur (men zegt me bijna 20 euro en dat is voor velen hoog gegrepen) myanmar waar het de onafhankelijke toerist niet makkelijk wordt gemaakt met zijn stroeve voorzieningen.....ik had meer willen zien, maar daarvoor had ik te veel heksentoeren moeten uithalen is myanmar vriendelijk ? algemeenheden gaat men best uit de weg, er zijn vriendelijke mensen, maar wat mij opviel was dat ze erg belust zijn op het geld van de toerist; dat er gebedeld wordt, tot daar aan toe, maar een monnik die je komt vragen zijn reis te betalen vind ik maar al te gortig wat me mateloos stoorde waren de betel kauwende en betelnat uitspuwende mannen met hun ziekelijke tanden...geef me dan maar de heren die 'n cheluli rookten, dat is tenminste een chic aandoende sigaar en als je met de trein reist merk je dat 'n vuilnisbelt er niet is om op te kuisen, maar om aan te groeien...
vandaag 'n minder lekkere dag: hitte ? met (s)lome benen de door de Britten ingenieus ontworpen binnenstad: de 5 parallelle drukke boulevards, doorsneden door die talloze al dan niet genummerde dwarsstraten - verloren lopen kan vrijwel niet ! m'n dagelijkse banana-coconut-cake in de phyo bakery (M.Bandoola road) en het te verleidelijke ijsje in de PPQ (35st street, dwarsstraat van Merchant Rd) 'n nieuwe Myanmar Times (dec 10-16) waarin 2 topics m'n aandacht opeisen: op de frontpagina al (maar verder in het blad meer) n.a.v. de Monywa kopermijn incidenten (zie blog 04/12) lees ik dat China de bevindingen van de inderhaast opgerichte onderzoekscommissie (olv....San Suu Kyi) zal aanvaarden als die tenminste terecht zijn (commissie dient te onderzoeken of kopermijn op lange termijn in het belang is van land en volk), maar tegelijk steekt China het vingertje op dat 'n mogelijke stopzetting van het project....vreemde investeerders zou kunnen afschrikken!!! en in andere artikels krijgen commissie en San Suu Kyi ook al wat wind van voren, want de monniken en actiegroep Generation 88 stellen aan de kaak dat er geen vertegenwoordiger is van de demonstranten, dat doelstellingen werden gewijzigd (oorspronkelijk ook eis dat de verantwoordelijken van het neerslaan van het protest en het gebruik van brandbommen - wat door politie ontkend wordt, niettegenstaande heel wat demonstranten met brandwonden verzorgd worden - gerechtelijk zouden worden vervolgd)......en als San Suu Kyi er niet kan in slagen dat gerechtelijke stappen worden ondernomen, dan dreigt haar populariteit te tanen zowel bij de monniken als in de publieke opinie....ongewild zou ze dus wel 's in 'n lastig parket verzeild geraakt zijn !!! en op pag.15 duikt het 'corruptie-klassement' van Transparancy International weer op (zie blog medio februari): Myanmar staat op plaats 172 (van de 176 landen, slechter doen o.m. N-Korea en Afghanistan): het betreft corruptie-perceptie- onderzoek in de openbare sector en net zoals vorige keer toppen Nieuw Zeeland, Denemarken en Finland de lijst als beste leerlingen van de klas met 90/100 en Aziatische buur Singapore staat zoals verwacht op 5...andere buren zoals China (80ste) en Thailand (88ste) zitten verscholen in de buik van het peloton......
vandaag de 92ste 'national day'...'n stuk openbaar leven (banken o.a.) ligt stil...rest gaat z'n gewone drukke gang national day is niet onafhankelijkheidsdag (=4 januari 1948) maar de "boycot of Rangoon University Act" 'n beetje geschiedenis: in 1885 hadden de Britten Birma gevoegd bij het 'Indian Empire' en dus traden Britse koloniale... administratie en onderwijsstructuur in werking met het doel 'black englishmen' (natives werden beschouwd als black) te vormen om ze achteraf tewerk te stellen in de koloniale administratie...'verengelsing' dus en propageren van de 'pax brittanica' Rangoon University werd gefusioneerd met Calcutta University ..en alles werd onderwezen in Engels en...Indisch (en niet Birmaans); in 1920 poogde een wet de Rangoon University om te vormen naar Engels model: een residentiele univ (maar met studiekost beduidend hoger dan wat de ge/be-middelde Birmaan aankon)......en dat stuitte op 'n boycot van studenten die fluks nationale hogescholen in het leven riepen waar 'nationale' onderwerpen werden onderwezen....dit betekende dus 'n eerste poging waarbij de koloniale heerschappij werd ondergraven; Britten gaven uiteindelijk toe, amendeerden de wet zodat univ niet enkel residentieel werd.......nationale hogescholen waren geen lang leven beschoren (fondsen!) maar er werden 'nationale' middenscholen opgericht die knappe bollen afleverden (Aung San) die daar de patriottische pap met de paplepel werden ingelepeld.....en dat zal dan leiden tot de onafhankelijkheid !!!
vandaag bezoek Botataung Pagode, bij mijn weten de enige stoepa die toegankelijk is....binnenin gangen met goed beschermde vergulde muurtaferelen en....moment supreme....iedereen verdringt zich om de relikwie in het gouden schrijn te aanschouwen ('n haar van Boeddha zowaar!) en...bidden maar !! en op deze geheiligde terrassen val ik van de ene verbazing in de andere: 'n draaiend rad met schalen waarin gelovigen vanop afstand samengevouwen donatiegeld pogen te gooien om vervulling van 'n wens te bekomen....wat verder steken gelovigen hun voorhoofd tegen de uitgestoken vinger van 'n heilige (het is niet Boeddha maar z'n naam heb ik niet kunnen achterhalen) en achteraf wordt het in de handpalm van de heilige gelegde bankbriefje (noodzakelijk voor de wens) netjes in de donatiebox gedeponeerd.....mensen zitten her en der geknield, voorovergebogen, ogen gesloten te bidden....ik sta verbouwereerd: is dit het summum van devotie of is dit.....Boeddha meets Disneyland ? ik hoop dat deze laatste uitspraak me niet kwalijk wordt genomen .....anders kan ik het nirvana wel vergeten !!!
ving ik aanvankelijk opnieuw bot treinticket te kunnen betalen in kyat, uiteindelijk werd ik in de loketten-bedienden-ruimte binnengeloodst en met egards behandeld...terwijl men m'n paspoort registreerde en m'n ticket uitschreef, zag ik vanuit m'n bevoorrechte positie hoe de mensen aan de andere kant van de lokettenvensters minachtend werden afgeblaft.... treinrit kostte me 850 kyat (dat is 1 usd ! terwijl die treinrit 2 usd kost !) aankomst bago na 13 u (het was de 11u trein) en laatste terug naar Yangon was reeds 15.58 u!!!! nooit te vroeg viktorie kraaien ! in bago was het me totaal onmogelijk ticket te kopen in kyat, no way...en hier had ik geen keuze, ik moet terug naar yangon....dus motorbiker brengt me naar iemand die voor me 3400 kyat omwisselt in 4 usd... hij wil me laten sightsee-en, ik kan 'n ietsiepietsie afbieden maar besef dat ik de kip met gouden eieren niet mag slachten (hij moet me in 'n mum van tijd wat laten zien en hij moet me op tijd terugbrengen naar station)....en ticketprijs was deze keer 2usd! en bago dan? de boeddha van shwethalyaung (de langste 55m en 18 m hoog, liggend en glimlachend - hij heeft nirvana bereikt) in 'n soort hangar en de kyaikpun buiten de stad (4 oude enorme boeddha's tegen 'n centrale vierkante zuil; door aardbeving verwoest maar heropgebouwd) en verder las ik 'n artikel over 'n vrijgelaten politieke gevangene die beweert dat hij zich nu in 'n 'open prison' bevindt, vrij, maar hij kan nergens terecht, geen werk, men betrouwt hem niet en dus startte hij maar met zielsverwanten 'n klein taxi-bedrijfje en ...voor mij is in myanmar nu wel de kous af (de golden rock laat ik aan anderen over), de volgende dagen ga ik proberen verder van yangon te genieten, wat winkelen, 'n drankje, m'n bijna dagelijkse banana-cake met koffie in de bakery in maha bandoola....er hoeven hier geen extra avonturen meer !
vandaag (gelezen dat dat 'n must is) circular treinrit rond yangon (van iets over 10 tot 13 u)..stel je natuurlijk voor dat dit een derdewereldland is, trein tegen ong. 20 km/u overal stoppend, allen armen o.a. komend van de markt met balen, manden etc zodat je na enige tijd geen been/bewegingsruimte meer hebt, maar dat hoort erbij...'n eersteklas-belevenis !(alweer o.m. omdat ik daar alleen als toerist tussenzit) 'n jonge rakhine-dame spreekt me aan (beste engels dat ik hier tot nu gehoord heb, en het was toch nog altijd vrij mager) en zij vertolkte ....de officiele versie van wat er in haar rakhine state gebeurt: 'n uit de hand gelopen verkrachting (maar intussen na enkele maanden met enkele honderden doden en 'n 100.000 displaced people, dus vluchtelingen....zodat het zowaar ook op de agenda van de UN komt).... en vandaag in hoofdartikel van the new light of myanmar lees ik (bezoek van Thein Sein aan Brunei) de twee versies "an unexpected challenge.It stemmed from a criminal case which has nothing to do with race and religion" en koning van Brunei antwoordt dat hij begrijpt dat het 'n complex probleem is..."which has something to do with race and religion"...iemand 'n bril ?? nogmaals, als individueel toerist loop je hier constant in je blootje...info ivm treinrit morgen naar Bago...hautain (krant lezend) bejegend, afgewimpeld...wat ik hier meemaak bevestigt de kanker waarover ik lees: iedereen 'in functie' van hoog tot laag echelon (uiteraard van hogeruit beschermd) doet maar wat en levert iets dat niets vandoen heeft met 'service'...als dat er niet uitgesneden wordt, zal hier niets maar dan ook niets veranderen, al de hier opgediste poeha en blablabla ten spijt concreet....m'n Bagotreinreis kan ik alleen maar in usd betalen (voel je het komen...de jacht op valuta)..ik lieg voor dat ik al m'n usd diende om te zetten in kyat, wandel in station klagend bureau in, bureau uit en krijg tenslotte te horen dat ik me morgen om 10 a.m. kan melden.....ofwel reis ik morgen naar Bago, ofwel blijf ik pal in Yangon, maar betalen in usd doe ik niet (ik besef heel goed dat ze met m'n kl.. spelen; uiteindelijk kan Bago me gestolen worden, maar ik geniet er evenzeer van ze met hun corrupte koppen de kast op te jagen)
had ik het niet gevreesd (ineens wordt de waarschuwing van 'n hotelgast op het forum 'don't go to ocean pearl' ook voor mij werkelijkheid): ik diende het hotel te verlaten wegens 'fully booked'...gelukkig had ik in de buurt 'n (minder goed maar goedkoper) alternatief en er was plaats (terloops...ook in de zelfs nabijere buurt was ook...'n alternatief: orchid hotel - check maar hun website - prijs single 115 usd + taxes....om enkele mensen duidelijk te maken die van 'n idee fixe uitgaan: arm land, prijzen van hotels zijn dus laag....zet dat uit jullie hoofden!) voor de individuele toerist is myanmar dus 'n miskleun: hotelprijzen stijgen met de dag wegens onvoldoende budgetaccommodatie; gebrek aan infrastructuur wat het zich verplaatsen bemoeilijkt en mensen met wie je te maken hebt zijn weliswaar vriendelijk maar inhalig (greedy) vandaag verschijnt voor de eerste maal the new light of myanmar met kleurfoto's en alhoewel de ondertitel van het blad 'the most reliable newspaper around you' is, lijkt dit blad me honds-en dus gezagstrouw: alles lijkt op wieltjes te lopen (U Thein Sein op bezoek in Brunei - er staan ook bezoeken aan o.m. Australie op stapel - katoenoogst stijgt - hulpgoederen afkomstig van asean-landen en japan zijn mooi bezorgd aan de slachtoffers van de aardbeving in Shwebo, benoorden Mandalay begin nov)...dat staat wel in contrast met de gisteren aangehaalde myanmar times die blijkbaar gebruik maakt van de recent in het leven geroepen persvrijheid: zo staat er dat de new yorkse ICG (International Crisis Group) op 22 april zowel aan U Thein Sein als aan de Braziliaan Lula 'n prijs zal uitreiken die persoonlijkheden onderscheidt die werken aan vrede en het leven van hun onderdanen verbeteren: Thein Sein heeft persvrijheid ingesteld, politieke gevangenen vrijgelaten en de dialoog opgestart met de belangrijkste oppositiepartij National League for Democracy (San Suu Kyi), maar critici vinden die prijs volgens het artikel veel te prematuur: er is nog altijd onderdrukking van etnische minderheden en de mensenrechten worden nog altijd met voeten getreden (denken we maar aan de opsluitingen van demonstranten en gewelddadig militair neerslaan van protest nav de kopermijn-uitbreidingsplannen monywa); het artikel wijst er dus op dat de ICG vooralsnog erg naief is bij het inschatten van de politieke situatie in Myanmar en wat heb ik vandaag gedaan....de overdekte Bogyoke markt bezocht....winkeltjes ..und kein Ende...alles in en rond, ver of nabij, de markt is een verkoopplaats van alles wat je maar kunt bedenken.....
vandaag voor tweede keer (maar nu diepgaander) shwedagon, de gouden pagode met de hele boeddhacultus-aangelanden (wel enkele brusselse grote markten of voetbalstadions groot) ! overweldigend toch en ik heb het deze keer met de 'stads'bus gedaan (heen de 37 en terug de 204 en als je bedenkt dat hun nummers ook anders worden geschreven/gedrukt - 204 drukt men zo ongeveer als 'jog' - dan was het wel extra uitkijken.....en bussen ? je zou jaloers worden op het sardienenblik) vandaag koop (en lees ik ) the myanmar times, 'n weekly en frontpagina pakt uit met het gewelddadige neerslaan van de betoging in monywa (buurt bagan) nov 29: betogers demonstreerden tegen de massale onteigeningen voor de Letpadaung Taung kopermijn (en dat is 'n joint venture van de UMEHL -union of myanmar economic holding ltd- in miltaire handen ...en wambao mining, 'n tak van de ...chinese wapenfabrikant norinco -china north industries corp) en wie komt er de demonstranten 'n hart onder de riem steken...juist, San Suu Kyi...! maar china is ook 'n doorntje in het oog ! San Suu Kyi wijst er op dat china op zich niet de bevoorrechte mag zijn, want myanmar wenst goeie betrekkingen, ook met andere buurlanden! en nogmaals benadrukt ze dat nationale verzoening 'n noodzaak is....... maar in hetzelfde blad lees ik dat de Shan Nationalities League for Democracy pas zondag laatst de eis heeft geformuleerd dat van verzoening pas sprake kan zijn als myanmar afstevent op 'n federale staat waarin minderheden (alles samen 30 procent) over zelfbestuur mogen beschikken ! en opnieuw lees ik dat leger in Rakhine, de provincie in het westen, niet tussenbeide komt in de sinds enkele maanden oplaaiende strijd tussen boeddhistische rakhine en moslim rohingya (en daar wordt niet op een...kop (af) meer of minder gekeken) en als je dan bedenkt dat myanmar bij uitstek 'n (birmaans-)boeddhistisch staat is waarbij die ettelijke tienduizenden monniken uitblinken in op z'n minst 'n xenofobe houding ten aanzien van de moslims.....als je uit al die vaatjes 'n soort 'eenheids'elixir moet brouwen, dan is dat 'n brouwsel dat zelfs, voor het bij manier van spreken 'op de markt' verschijnt, nu al behoorlijk ligt te stinken....(wordt vervolgd)
om 'n idee te geven gisteravond in het vivante pyay...alle resto's en beer stations zijn overbezet door de locals...kjikend naar..voetbal (het switcht van inter-palermo naar hoffenheim-bremen etc) en gisteren was dat ook zo !! busreisje (7-tal uur) naar yangon..g.h.baas wil me rijden met z'n motorbike (1000kyat)... al rijdend zegt ie 1500, ik mag dus al blij zijn dat ie geen 'buitensporig' bedrag uitspreekt, anders kan ik bus wel op mijn buik schrijven bij aankomst busstation yangon...uiteraard in de clinch met de taxiboys..ik vraag hoeveel?..8000, ik weiger en stel dat prijs normaliter 5000 is; anderen komen bij, ik hou been stijf en da's hoog spel...hij gaat akkoord maar er moeten andere passagiers mee waartegen ik geen bezwaar heb ('n kwartje wachten en 'n monk en twee birmaanse madams rijden mee).... laat me afzetten aan ocean pearl (m'n vorige pleisterplaats in yangon; gisteren gebeld maar ze gaven me geen uitzicht op single) en vraag er om me eventueel verder te helpen....waarempel, ik krijg kamer voor een nacht (en 't is 'n mooie, maar ik moet even hellebautgewijs over m'n dollarlat, maar soit, m'n resterende dollarschat laat me allicht wel - als ik geen domme dingen doe of mij niets overkomt - het einde van m'n M.avontuur halen).... hierbij moet ik (op basis van reacties die ik kreeg) nog 's verduidelijken dat het volstrekt onmogelijk is hier om geld uit de muur te halen (voor wie het nog niet begrepen had: bancontact kan vooralsnog hier niet; er zit dus maar een zaak op, voldoende cash mee te nemen...en al reizende budgetteren......en indien geld op zou zijn, dan is er ook niemand die je kan bijstaan; ambassade? de dichtstbijzijnde is die in bangkok, reken maar!!!!!)
levendige stad, alles lijkt wel markt, 'n dot van 'n pagode (shwesandaw) o.m. te bereiken via 'n lift (in 'n gigantische liftkoker) daarachter 'n meer dan 60m grote zittende Boeddha, 'n lichtjes art deco trainstation; stad wentelt zich rond 'n roundabout met daarop 'n statig verguld ruiterstandbeeld van Aung San ....vader van San Suu Kyi (overal zijn ze beiden aanwezig, althans bij de Birmanen, zijnde 70 procent van M.bevolking; bij de minderheden - shan, karen etc- is het wat anders, trouwens die vochten in woII met de Britten tegen Jappen terwijl Jappen 'n tijdje steun mochten ondervinden van...Aung San omdat die door wat te collaboreren meende Birma onafhankelijk te kunnen maken van de Britten...en de shan en de karen en de kachin etc zijn dat niet vergeten) moeizame gesprekjes met locals leren dat 't land zachtjes herademt: regering en militair apparaat hebben zich teruggeplooid in de hete nieuwe hoofdstad Nay Pyi Daw....de militairen laten in het westen (grens bangladesh) de beide minderheden betijen in hun bloedige burgeroorlog met de bedoeling zich noodzakelijk te maken als constante van rust; en intussen viert U Thein Sein (uit de militaire junta) de teugels met de bedoeling in 2014 democratische verkiezingen te laten plaatsgrijpen (intussen worden wel serieuze contracten met westerse maatschappijen afgesloten om de graaicultuur nog 'n tweetal jaar te laten gedijen); Amerika tempert de boycot, Obama heeft goodwill gecreeerd en vooral hilary c.(de hug met San Suu Kyi heeft grenzen verlegd) werd in de armen gesloten nauwelijks 'n toerist hier zodat je hier nog vriendelijk bejegend wordt (wacht tot de overkill aan ambetante en zich onbetamelijk gedragende toeristen hun aangename mentaliteit tav ons om zeep helpt) me ook even in 'n hospitaal gewaagd, eng of wat men in het engels zegt 'creepy'
toch nog kanttekening ivm busreis naar pyay: ik kon slechts ticket kopen in busstation als ik me eerst aanmeldde bij politie (fotocopie van m'n passport en m'n visum werd genomen) en dan pas kon het....ik zit dus werkelijk buiten het bewandelde pad vanmorgen dus bus naar pyay met alweer zelfde scenario: ik alleen tussen de locals en na 'n goeie zes uur bussen aankomst; pyay heeft slechts 'n drietal guesthouses bestemd voor buitenlanders...ik zit in myat, matige prijs voor ellendig matige kwaliteit: shared shower/toilet (franse), 'n soortement celkamer....ik hoor dat naast het feit dat eigenaars profiteren ook zware taksen naar de regering doorgesluisd worden...('n zwitser die hier vanuit yangon is aangespoeld vertelt me dat alles in bagan fully booked is.. hij was genoodzaakt om 'n kamer te nemen van 54 usd !!! ik vrees dat ze hiet bezig zijn het kind met het badwater weg te gooien!) gisteren in magwae na internetcafebezoek zware regen en dan merk je dat buiten de main roads de overige (de meeste) niet geasfalteerde straatjes fluks omgetoverd worden in 'n modderbrij, dat was dus na avondeten in het stikkedonker m'n wandeling richting hotel... vandaag op busvideo ging m'n aandacht naar de myanmarese 'thuis', extra lange aflevering, in reuze roze clubzetels (anno 70), lichtblauw overgordijntje, 'n soort haakwerkje netjes gedrapeerd over tv-toestel, zelfs 'n westers aandoende keuken godbetert, maar....zo woont toch geen enkele birmees!!! geef mij dan maar frank en simonneke! morgen blijf ik nog in pyay rondhangen en maandag trek ik vroeger dan gepland terug naar yangon
helemaal alleen tussen de locals, daar kick ik op !! de local bus vanmorgen, aftands (was het nu 40 of 50?), nauwelijks beenruimte, als 'n sardienenblik gevuld met bruine mannen/vrouwen, tot rechtopstaan toe, bagage en massa's kartonnen dozen en manden en butaanflessen achteringepropt en boven op het dak samengebonden en al wie mee kan, komt mee, zittend tot op het dak (zelfs twee jonge monniken glijden met hun saffraankleurig gewaad m'n ogen voorbij het laddertje naar boven op).....de rit is hotsig en botsig, de smalle strook slecht neergestreken pokkig asfalt gedeeld door plots uitwijkende kuddes vee, een plots overstekend buffelspan, in de weg rijdende brommers uit beide richtingen, evenwicht zoekende local bussen, gelukkig beperkt tot alles samen (met lange laadstop in kyauk padaung incl.) 'n vijftal uur....mensen stappen onderweg af, te velen in hun plaats stappen op....en dan merk ik hoe lijdzaam die mensen dat allemaal ondergaan, opkijkend naar hun chauffeur plus conducteur die 'n felle greep etaleren op mens en lading.... in magwe-busstation kan ik onmiddellijk terecht bij 'n motorbiker die me (met al mijn bagage op die twee wielen!) naar 'n paar hotels rijdt en eerste ontnuchtering: mooie hotels maar niet voor mijn beperkte portemonnee (wegens -indien nodig- niet aan geld kunnen met m'n cards!)...sommeer hem me te brengen naar 'n ong.20usd hotel/g.h en kom terecht in htein htein thar (25 maar het is het beste tot nu toe, verse warme thee, m'n tv wordt -voor vanavond- op 'football' gechanneld); hier komt nauwelijks 'n buitenlander (wegens niet toeristisch) en dus word ik hier op wandel gemonsterd als 'n alien, sommigen openen spontaan, anderen wachten ontdooiend op m'n 'mingalabar', enkelen komen nieuwsgierig piepen terwijl ik in 'n coffeeshop m'n sterke koffie savoureer .....bevreemdend in die zin dat ik hier nu ten volle aan den lijve ondervind dat dit land decennia lang van de wereld afgesloten was
in totaal vier volle dagen bagan achter de kiezen (eenmaal met de luie 'paard+menner'....en drie dagen waarlijk genieten met de fiets)....is het aanvankelijk nogal chaotisch, als je je ervoor smijt en geinteresseerd de highlights in je opneemt, is het ronduit begeesterend....van de meer dan tweeduizend pagodes en aanverwanten zijn er natuurlijk bijna tweeduizend die er niet toe doen, maar enkele tientallen zijn wonderbaarlijk en dan dien je natuurlijk je eigen favorietjes uit te kiezen (maha bodhi - dhammangyi - shwesandaw - gaw palin - htilo minlo en vele andere)....en de parcoursen op soms nauwelijks berijdbare zandpaadjes (om 't belgische zandveldritcircuit jaloers te maken) en de kilo's stof (vele kurkdroge paris-roubaix-edities waard) zijn niet van de poes...gisteravond ondermeer tegenvoets genomen door de karren, bussen, pickups etc die onderweg waren naar sunsetspots en die mij (onderweg al terug naar hotel) overstrooiden met vrachten stof...neem er de laaghangende zon bij en ik reed me frequent vast in de dikke zandstroken !! de souvenirshops lijken me niet bepaald goeie zaken te doen, kan moeilijk anders: de hotel/g.h.prijzen stijgen met de dag zodat toeristen die het enkel maar met cash moeten stellen te behoudend zijn in hun uitgaven; ik heb trouwens enkele shopeigenaars de raad gegeven hun beklag te doen bij de hoteleigenaars, want eigenlijk zijn die 'n stuk verantwoordelijk voor de weinig gulle hand van de toerist (als je 25 usd dient te betalen voor je kamer ipv 15, heb je in principe al 10 usd minder om te laten wapperen!) voor morgen heb ik beslist de 'beaten track' eigenzinnig te verlaten....ik pak dus (verwonderlijk dat het in dit geval mag) de local bus naar Magwe ('n trip van 'n uur of 7 - 8 lacht men me voor), 'n niet toeristisch oord (aangezien bagan uit z'n voegen barst van de toeristen heb ik zin om die lui even te ontvluchten)....als ik dan later naar Pyay kan, schuif ik al wat dichter naar yangon op
bagan is op z'n minst fascinerend... ong. 2.200 officieel (unesco) geregistreerde pagodes/stoepa's/zedi's...overal waar je rondkijkt zie je wel een of andere stomp of kunstzinnig bouwwerk (al dan niet grondig gerestaureerd) daterend uit hun gouden eeuw (14de) of ervoor of erna.....de toenmalige vorsten kozen bagan omdat het verafgelegen is en dus beschermd tegen invallen van buitenuit (alhoewel mongolen er ooit wel lelijk huis hielden); bovendien lag/ligt het aan de ayeyarwaddy.... gisteren (op aanraden van het italiaanse koppel dat bagan al achter de rug had) verkenning met horse cart....paardekar ('n wat oude 17-jarige luie merrie) en ook de menner gooide er bepaald met z'n pet naar (ipv dagtocht -voor 15 euro- hield ie het na 'n viertal uur al voor bekeken) soit...voldoende als eerste kennismaking...maar vandaag (en hopelijk ook volgende dagen) kers(en) op de taart...verder exploreren met de fiets (2 euro/dag), maar in hitte en constante wolken van stof.... indrukwekkend is het bepaald wel, maar tot nu toe vind ik de cambodjaanse angkor-sites nog altijd 'unrivaled' wegens meer variatie plus 'n aantal toplocaties (angkor wat, ta phrom, bayon en meer zelfs) die je zo van de sokken blazen...hier moet men het meer hebben van de kwantiteit (de massa pagodes ie soms heerlijke vergezichten opleveren vanop een of andere te beklimmen pagode) en 'n aantal echt wel overtuigende bouwwerken
om gekonkel tussen hotel en taxi's te ontlopen 'n arme motorbiker onder de arm genomen om me naar busstation te brengen met al mijn bagage (tussen ons in en op mijn rug)...risico misschien qua stabiliteit, maar verstand op nul gun ik het veel liever aan die stakker (betelnoot kauwende en 'rood' uitspuwende addict...al die betel-freaks hebben tanden waar het verval al ver gevorderd is)..... bus naar bagan, eerste uur over nieuw aangelegde vierbaansweg, maar dan huilen met de pet op, archislechte weg, als je het al 'n weg kunt noemen, en dat tussen twee belangrijke centra (meer er meer blijkt dat het land niet alleen is blijven stilstaan, maar er zelfs op achteruit is gegaan sinds de britten hier de vlag streken, en dat is eind 40's!!!) aankomst nyaung u, wat in feite het nieuwe bagan is (want het regime besliste 'n decennium zowat geleden denk ik, dat iedereen uit het oude bagan - het archeologische hart - diende te verdwijnen), maar eigenlijk ziet het nieuwe bagan er al oud en afgeleefd uit...het is het centrum met de meeste guesthouses, resto's etc en wat raad je...bij aankomst neemt men al 'n loopje met mijn reservatie...eerste nacht dien ik 'n driepersoonskamer te delen met 'n brit (toch 20 usd elk) en vanaf morgen wordt me 'n single room beloofd is men nu soms vriendelijk of soms afstandelijk, myanmar lijkt me het land waar je als toerist het minst kunt rekenen op 'n gegeven woord
opvallende vaststelling...in Yangon rijden er geen motorbikes, verboden zelfs; men schrijft het naar verluidt toe aan 'n verbod uitgevaardigd door 'n hoge pief wiens auto niet zo lang terug in de flank werd geramd...door een motorbike ! in Mandalay zijn motorbikes (naast de trishaws -fietsen met ernaast een transportvak voor personen/goederen- de tuktuks -voor vervoer van 'n tiental mensen- de auto's en vrachtwagens) legio....bestuurders dienen een helm te dragen; aan de clocktower aan de zeigyo markt heb ik samen met 'n trishawer en 'n motorbiker het verkeer gevolgd en gezien hoe verkeerspolitie stelselmatig overtreders uit het verkeer plukte en bekeurde (naar ik hoorde 10.000 kyat zijnde ong10 euro, erg veel lijkt mij voor 'n veelal armere medeaardbewoner); raar maar waar, het (schoolgaande) kind achterop dient hele;aal geen helm te dragen en......draagt er dus geen !! nog 'n rare situatie, er rijdt 'n mengelmoes van auto's met het stuur links zowel als rechts; op 'n goeie dag besliste het regime komaf te maken met de britse manier van rijden.... gevolg 's anderendaags reed men rechts (zoals wij); de bestaande auto's (met stuur rechts) mogen blijven rijden, terwijl wie zich 'n nieuwe auto aanschaft er (verplicht) dient voor te zorgen dat ie 'n auto koopt met het stuur links ! en als uitsmijter...buitenlanders mogen geen motorbikes besturen; men geeft daarvoor twee redenen op: ze zouden zich wel eens in no-go zones kunnen wagen, en er is onvoldoende gepaste geneeskundige zorg om slachoffers van mogelijke ongevallen afdoend te verzorgen !
mandalay is 'n enorme stad, zeer uitgestrekt met over het miljoen inwoners...bedenk maar: 't voormalig koninklijk paleis (door Britten omgebouwd door fort en harde gevechten met Japanners in WOII) is 'n vierkant ommuurd door telkens muren van 2 miles en daarrond brede kunstmatige grachten...wandel daar maar 'n stuk van af, wat gisteren gebeurd is op zoek naar enkele sublieme pagodes (o.m. kuthodaw die talloze kleine pagode'tjes herbergt met telkens daarin een stele met 'n hoofdstuk van de boeddhistische 'bijbel', wat dit maakt tot het langst boek op aarde)....verder bezoek koninklijk paleis.....in de hitte ! vandaag met italiaans koppel (die van het inle-meer) en 'n pools stel voor 'n hele dag met pick-up (elk betaalde zowat 7 euro) naar de voormalige koningssteden amarapura (daar zagen we de eindeloze stoet monks van alle leeftijden op weg naar hun eetzaal) sagaing (met de flinke klim naar de pagode op de top) en inwa/ava (even het water over en met paard en kar bezoek aan houten klooster, restanten van pagodes en dat alles in 'n fabelachtige natuur) en tenslotte de sunset op de wereldberoemde U Bein-brug (dat is de langste teakhout -voetgangers- brug ter wereld, tussen 1200 en 1500m), de fotogenieke brug over de Ayayarwaddy of Irrawaddy Mandalay is zo ongeveer het spiritueel centrum van Myanmar..... dichtbij het hotel een van de zeldzame cafes (hier nogal gemakkelijk genoemd 'beer station') met Myanmar beer van het vat (dorstlessend maar iets lichter dan z'n belgische tegenhangers)
'save me from drowning in the sea.....pom pom pom' (the road to mandalay - robbie williams) stel je voor: vanuit nyaungshwe mogen buitenlanders 's ochtends niet met een lokale bus naar Mandalay, je kunt dus geen tickets daarvoor kopen, wel 's avonds (enkele busmaatschappijen rijden 's nachts naar M), wat dus betekende: zowat om 16 u opgehaald wordem door tuktuk om tegen bijna 19 u bus te nemen in Shwenyaung (raar maar waar, het omgekeerde van Nyaungshwe); twaalftal birma's, twee buitenlanders: ik en katie ('n jonge engelse uit guernsay) en bij aankomst in busterminal (tegen 4 u 's morgens) hadden we mekaar meer dan nodig om ons door taxi (shared costs) te laten brengen naar ons hotel, zij in het hare....ik...voor het mijne (want pas tegen zessen wordt opengedaan - ik heb geen oog dichtgeknepen) en eerste boodschap is: we are fully booked....m'n antwoord is duidelijk: I booked here for 3 nights (neem me voor me slechts manu militari te laten uitwijzen), krijg boodschap te wachten tot ong. 8...en 'n kwartiertje ervoor vraagt men naar m'n reispas en wordt m'n zware valies naar boven gebracht...val als 'n steen op harde bed in slaap.... ook het reisje naar Mandalay was niet mis....duisternis, veel vrachtverkeer, eerste helft zware klimmen en dalen (shan-plateau), tweede helft kouwelijk met vensters die niet meer dicht konden; drie lange stops aan baanresto's en dat met (van katie weet ik het niet) ong.1000 usd en nog euro's op zak, tussen grijnzende of vriendelijk verlegen bruine mannetjes Mandalay is eerste dag desorienterend...laat me door 'n birmamuslim naar mandalay hill brommeren, geeft ongewenste uitleg maar ik hoef voor z'n bijdrage/ritjes nog niet te veel uit de zak te halen......informeer me over treinrit naar hsipaw (enkel rit over die 300m afgrond trekt me aan) maar bij het horen dat enige trein om 4u 's morgens vertrekt, laat ik het plan varen......boek in de plaats daarvan in hotel nog nachtje bij en 'n busrit naar bagan (ik dring aan op hotel pick-up.....na betaling en uitschrijving van ticket deelt men me mee dat ik dan zelf naar busterminal mag tuffen...men lacht me vierkant in m'n gezicht uit: de receptioniste onder het mom geen engels te kennen (!), de 'balie-overste' zichtbaar tevreden 'n blanke liggen te hebben...en de vieze taart ('chinese'eigenares?) die voor een keer haar vieze smoel afzet......slotsom vandaag: er zijn wel vriendelijk ogende birmezen, maar er is onbetamelijk meer schorremorrie dan ik me had voorgesteld (geef me de omringende landen maar !)
overtreft m'n verwachtingen de dagboottocht op het inle-lake, met z'n eenbeenroeiers en z'n floating gardens (drijvende tuinen waarbij aarde wordt vastgehouden door moerasplanten en waterhyacinten en die door bamboepalen aan de bodem worden verankerd); op en aan het meer (22 km lang en 10 km breed) zijn er zowat 200 dorpen met zowat 80.000 Intha; indrukwekkende kom ingebed tussen twee enorme rijen bergen; met 'n italiaans koppel heb ik kost van tocht kunnen drukken. bezoek aan cheroot-werkplaatsen (birmaanse sigaren),'n weefdorp, een van de heiligste pagodes van M. waar vijf boeddhabeeldjes zodanig worden vereerd dat ze door constant met bladgoud beplakt te worden onherkenbaar zijn geworden; bezoek aan het houten klooster op palen 'klooster van de springende kat' maar ditmaal was er geen sprake van door hoepels springen. veel aandacht gaat naar bezoek obama, wat wijst op tegenwringen tegen de grote chinese investeringen die hier plaatsgrijpen
daarvoor doen we het.....lekker exotisch fietsen langs bergflanken over archislechte wegen, van asfalt waarvan oneffenheden legio tot aarden wegjes opgevuld met allerlei gesteente om bij regenweer de weg dan toch nog enige stabiliteit te geven; vanmorgen van nyaungshwe naar de warmwaterbronnen en vanmiddag van nyaungshwe naar maing thouk, met brug en een van de toegangen tot inle-meer...en reeds de eerste eenbeenroeiers aan het werk gezien.... nyuangshwe is uitvalsbasis voor het inle-meer en de meesten komen hier voor de boottocht (one-leg rowers en drijvende tuinen); de plaats heeft zoveel bijval dat de hotelletjes hoge prijzen aanrekenen zonder veel service ! nyaungshwe ligt in het zuidelijke shan-plateau...bewoners zijn dus hoofdzakelijk shan of mix met birmaan gelezen dat 'n aantal gebieden strict no-go zones zijn o.m. archeologische site Mrauk U...... wegens oorlog met rebellen
