één van de meest fantastische plaatsen die ik bezocht is muang ngoi (n-laos), enkel te bereiken met boot, een stoffig dorp met één aardenweg die twee bergflanken verbindt: geen verkeer, geen auto's, brommers of fietsen; geen lichtschakelaar...een vertakt spinrag hangt boven het dorp en voorziet zowat tussen 6 en 8 de lichtpeertjes van elektriciteit opgewekt door 'n generator; vanaf 6 is het pikdonker en schurken schimmen zich samen rond houtvuurtjes waarop eten wordt gekookt; vanaf 8 valt het leven er compleet in een oeverloze donkere stilte, 's morgens word je gewekt door vers licht, nu en dan begeleid door 'n schaars geluid van de motor van 'n aankomend of vertrekkend bootje.....een plaats om naar terug te keren
op travelfish is er nu een uitgebreid forum over inbraken en diefstallen....in muang ngoi, vooral in de bungalowtjes rechts van de aanlegsteiger (uitgerekend in één ervan verbleef ik voor 50.000lak, nog geen 5 euro)
dat gebied was eveneens 'speeltuin' van de amerikanen, men noemt het uxo-gebied (unexploded ordinance) (geregeld haalt men nog onontploft tuig uit de grond): dit gebied werd nog meer gebombardeerd dan vietnam, niet alleen omdat amerikanen ijverig bommen dropten in hun poging de ho chi minh trail (bevoorradingsroute van de vietcong) te ontmantelen, maar ook omdat ze - niet in staat om hun vietnamese doelen te bereiken - bij hun terugvlucht naar hun basis in thailand deze idyllische regio uitkozen om hun tonnen bommenballast uit te kwakken
en o ironie overal worden bomschachten en granaathulzen gretig gebruikt als huis- en tuinversiering, om planten in te telen en (foto) om als zitbank te dienen (kwaliteit laat weliswaar te wensen over, camera liep toen 'op z'n laatste benen')
ik ken slechts wat basic en....hen begrijpen kan ik vooralsnog niet ! in 2006 begonnen met het warrige vietnamese phrasebook (lonely planet), maar ik vond beter m'n draai in assimil évasion 'le vietnamien de poche' (overzichtelijke grammatica, heldere voorbeelden plus handig woordenlijstje) op internet massa mogelijkheden om cursussen ..... te kopen ! (goed? kat in zak?); wel is er een uitgebreide lessenreeks op www.seasite.niu.edu (links klikken op 'vietnamese'): uitstekende gelegenheid om vietnamees...te beluisteren, maar men heeft er lustig 'n potje van gemaakt, maw men heeft 'n soort mengvorm gecreëerd van schrift en uitspraak, wat alleen maar ergernis opwekt (zo wordt bv 'chung toi' = wij, weergegeven als chuang toai), kortom....wil je gek worden, je hebt 'n probaat middel !
foto met taal: 2 bookshops in hanoi: nhà sach (nhà=huis en sach=boek) en hiêu sach (hiêu=shop) van de heren lâm en huy hoang {lum - wiewaang} links 'giam gia' {zam zaa}(ginder constant te gebruiken) = verlagen prijs reeds aangehaald: vietnamees houdt van samenstellingen, dus nhà {njaa} vind je in nhà hang (resto), nhà tho (kerk), nhà bang (bank), nhà nghi (guesthouse), zelfs nhà ve sinh (wc, in m'n jeugd hoorde ik trouwens dikwijls 't huisken)
delicate materie.... ik vertrek met 'n goed pakje dollars...cambodja is t' meest 'dollar-minded', ik bedoel je kunt voor bijna alles in dollar betalen (eetmalen-guesthouse of hotel -bar...), enkel voor kleine bedragen - water onderweg bv - betaal je in riel ik heb twee betaalkaarten, die ik apart houd, en een visakaart; in de meeste plaatsen zijn atm's, dwz net zoals hier haal je geld uit de muur met je gewone 4-digit pincode ! in laos krijg je zo het gewenste bedrag lak (=lao kip), in vietnam geraak je zo aan je vnd (=vietnam dong); daarnaast zijn er overal, soms interessante wisselkantoren (valutakoers op 'n bordje aan raam of op desk): zo kun je o.m. gemakkelijk met visa geld opnemen (commissie bovenop)... per geldopname aan atm betaal je 'n commissie aan die buitenlandse bank (bv vietcombank), maar....bij thuiskomst zul je op rekeninguittreksel merken dat ook je belgische bank 'n aardig stuivertje heeft meegepikt; een les die ik geleerd heb, vanaf nu zal ik minder frequent en dus grotere bedragen afhalen , om het aantal bankcommissies te beperken; guesthouses of hotels in laos/vietnam probeer ik zoveel mogelijk cash te betalen in plaatselijke munt (veelal voordeliger dan hun omrekening in dollar)
foto: hectisch straatbeeld in cholon, de chinese wijk in ho chi minh (=saigon) (merk op: kfc, kentucky fried chicken, ook in vietnamees: ga (=kip) ran (=braden))
in ho chi minh (=saigon) bevindt zich het druk bezochte war remnants museum dat uiteraard vooral de nadruk legt op de amerikaanse wreedheden... in 1975 eindigde de oorlog met 'n smadelijke nederlaag voor de amerikanen, en vietnam werd een herenigd communistisch land en alhoewel het als overwinnaar uit de strijd was gekomen, verzeilde het land economisch in een diep moeras (samen met z'n 'grote broer' de sovjetunie dat eveneens in de jaren tachtig - herinner maar de lange rijen voor 'n half litertje melk - economisch aan de afgrond bengelde!)
'n zegsman, phuong, uit dalat verzekerde me dat vietnam in de jaren tachtig in 'n diepe armoede was verzeild.... tot eind jaren tachtig drastisch het roer werd omgegooid met de "doi moi" (lett. verandering nieuw), 'n soort perestroika, 'n nieuwe wijziging, 'n nieuwe koers.... privé-bezit werd weer toegestaan, privé-initiatief werd aangemoedigd, en..... als mensen voor eigen rekening kunnen werken, klaart blijkbaar de hemel op; grenzen werden opengegooid, vreemde investeerders werden aangetrokken.... is vietnam een ontwikkelingsland? ja, nog steeds, maar op 'n twintig jaar tijd is al enorme vooruitgang geboekt; het is een land met veel potentieel, een erg jonge bevolking (beperking aantal kinderen tot twee!) en...... de amerikanen werden economisch weer in de armen gesloten en zelf heb ik gemerkt dat mensen met ondernemingsgeest, hetzij als uitbater van 'n guesthouse, als exploitant van 'n koffieplantage, of als ondernemer van 'n confectiebedrijf wind in de zeilen hebben !
erg weinig, aangezien het vnl een jungle--oorlog was (cfr oliver stone's platoon); bij toeristen erg in trek is het cu chi tunnelcomplex (ruim aanbod excursies vanuit het niet ver afgelegen saigon), maar indrukwekkender zijn de in verdiepingen gelaagde tunnelcomplexen van vinh moc in de DMZ (=de gedemilitariseerde zone); ironisch, uitgerekend in dit gebied in centraal vietnam (waar zandloper op z'n smalst is) - rond de 17de breedtegraad, de toenmalige grens tussen communistisch noord en westers zuid - werd het meest strijd geleverd
in noord vietnam heeft men amper 'n g.i. gezien (wel megatonnen bommen, vooral hanoi en haiphong) en naarmate de oorlog vietnamiseerde (dwz geleidelijke terugtrekking van amerikaanse gevechtstroepen), maar dat is dan al 1969 tot einde oorlog (1975) deelde ook het zuiden in de oorlogsklappen
kortom, de brandhaarden lagen dus centraal (vooral quang tri provincie) met vinh moc, khe san (de beruchte u.s.marines basis, nu 'n troosteloze, desolate vlakte met wat wapentuig en 'n kil museum), danang de aanvoerhaven waar je nu nog kilometerlange amerikaanse loodsen ziet, hue waar het tet-offensief 1968 losbarstte en de amerikanen na 'n dagenlange stratenoorlog 'n pyrrhusoverwinning boekten, maar wat tegelijkertijd de anti-vietnamoorlog-beweging in usa vleugels gaf; en in de 'keizerlijke verboden stad' vind je nog sporen van de verwoesting er zijn dus nauwelijks echte 'veldslagen' geweest, wel constante guerrilla
foto: de nauwe met bladeren afgedekte cu chi tunnelingang
later volgen nog links verwijzend naar laos en vietnam 1-'n overkoepelende site die heel azië covert is www.orientalarchitecture.com : bovenaan links heb je 'select country' en 'select city'....wil je dus india en taj mahal....dat komt dan meteen ! klik je dus op cambodia en angkor, dan verschijnen in linkerkolom verdere keuzemogelijkheden die daarnaast foto's en heel wat uitleg opleveren (in het engels)
2-www.cambodia.org presenteert zich als cambodia-info-center: vooral het middenblok reveleert trefwoorden; iets lager onder 'web dictionary' vind je zelfs 'watch video' met 'n ruime selectie en daaronder 'n heel scala 'websites related to cambodia' (in het engels)
3-in het nederlands vind je heel wat info op www.travelmarker.nl en dan klik je verder op de gewenste landen
foto: m'n moto-taxi-rider die me gedurende drie en een halve dag naar en door de angkor tempels loodste
op m'n eerste reis naar vietnam raakte ik geïntrigeerd door het vietnamees, omdat het zich bedient van ons alfabet (ooit daar door een franse missionaris ingevoerd), maar daarnaast maken ze gebruik van 'n hele pleiade diacritische tekens om de toonhoogte weer te geven; en dacht ik aanvankelijk dat het gemakkelijk zou zijn, ik diende gauw gas terug te nemen.... (zo is nuoc = land in "anh den tu nuoc nao" - uit welk land kom je? - en nuoc = water in "toi muon nuoc lanh" - ik wens koud water.... en dan maak ik nog geen gebruik van diacritische tekens, omdat ze eenvoudig niet op ons klavier te vinden zijn) om 'n idee te krijgen over hoe vietnamees eruitziet verwijs ik naar 'n internet-woordenboek www.informatik.uni-leipzig.de/~duc/Dict het heeft me veel tijd gekost om ietwat inzicht te krijgen in het taalsysteem, en uitspraak zorgt meestal voor hilariteit aan de overzijde, en..... ze begrijpen kan ik nog altijd niet !!!
men maakt veel gebruik van samenstellingen, wat het ook 'speels' maakt...zo is "xe" een voertuig, dus "xe om" is 'n brommer, "xe lua'"een trein, "xe buyt" een bus, "gi'u xe" (uit te spreken 'zoe-sei') een parking, "ru'a xe" (uit te spreken 'zoe-e-sei') een carwash
dat ze engels leren, blijkt uit bijgaande foto: in detail op het boekje vind je 'tieng anh' = engels
