Tet of het chinese nieuwjaar in vietnam. Maar wat houdt dat nu in? Tet wordt voorafgegaan door een periode van grote schoonmaak, het huis wordt opgepoetst, soms komt er schilderwerk aan te pas, en uiteraard 'trang tri', het huis wordt versierd met bloemen, lampions, linten, spreuken....en veel rood (om boze geesten buiten te houden) en goudkleurig blingbling. De symboolbloem trouwens is de 'hoa mai' (de apricot bloesem) en zelfs de veelvertakte 'canh mai' (apricotstruik) is overal merkbaar. De Tet-dag of nieuwjaarsdag zelf betekent....naar de pagode gaan, het eerbetoon aan de voorouders en het afsmeken van bescherming voor de familie. Vervolgens wordt bezoek gebracht aan familieleden en kennissen om ze geluk te wensen, en overal wordt thee gedronken en wordt weer gegeten. De wensen omvatten drie elementen: gezondheid, succes -in welk domein dan ook- en florissant zakendoen....en voor de dames nog een toetje bovenop 'tre dep' (jong en mooi mogen blijven).
Dit jaar krijgt bovendien nog een historisch randje...het is immers exact 50
jaar geleden dat de vietcong een massaal Tet-offensief lanceerde tegen de
amerikaans-zuidvietnamese coalitie....in zes belangrijke steden brandde het los, in Hue was er een onvervalste stratenoorlog, en in saigon werden
gecoordineerde aanvallen opgezet met als targets het radiostation, de
marinebasis, de amerikaanse ambassade, het presidentieel paleis, 'tan
cang' of toegang tot zeehaven. Het offensief werd uiteindelijk afgeslagen
ten koste van enorme o.m. amerikaanse verliezen. Het betekende een
keerpunt, de usa kreunde onder het anti-oorlogsprotest van zijn eigen (vooral jongere) burgers en massale dienstweigeringen (muhammad ali), en
de deur werd opengezet voor de (nog jaren aanslepende) parijse
vredesonderhandelingen waarin jarenlang twee tenoren het nieuws
beheersten...henry kissinger en le duc tho. Maar dat is geschiedenis !
Heeft het gewone 1 januari-nieuwjaar in vietnam niet veel om het lijf, Tet of het chinese nieuwjaar (op veranderlijke data overigens) lijkt eerder op een massale volksverhuizing. Morgen vrijdag 16 febr is het dag 1 van de chinese maankalender, het aanbreken van 'xuan', de lente. Vorige week reeds was het een drukte van jewelste, bloemenmarkten en al veel shopping. Dat velen op het werk hun soms magere 'Tet-bonus' hadden ontvangen, was er niet vreemd aan. Sinds dag 27, maandag laatst dus (vandaag is het immers dag 30 of nieuwjaarsavond), heb ik me drie lange namiddagen in het hectische shopppinggebeuren gestort....zonder evenwel nauwelijks iets te kopen. Gedurende die dagen liep ho chi minh city geleidelijk leeg als een weerbarstige fietstube. Want elk jaar biedt Tet de gelegenheid om naar de soms zeer veraf gelegen 'que' (de heimat zo je wil) te trekken om dagenlang met de van heinde en ver toegestroomde familie het nieuwe jaar te vieren....en niet te vergeten, de graven van de voorouders te bezoeken. Vandaag biedt saigon reeds een halfkale aanblik, weinig verkeer, reeds veel zaken gesloten en de weinige die open zijn rekenen fors door: in de viva star betaalde ik mijn overigens zeer lekkere capucino 45.000 vnd ipv de gebruikelijke 37.000....omwille van Tet. Want ook dat is een niet uit te roeien gebruik....nieuwjaar betekent het geven van 'li xi', lucky money, en zo het niet spontaan gebeurt, dan vraagt men het of zoals in bovenstaand geval rekent men het door. En terloops, wat shopping betreft, vriend Phu bevestigt mijn vaststelling....saigon is niet de plaats om iets interessants op de kop te tikken (daarvoor lenen bv kuala lumpur of hongkong zich veel beter). Verwonderlijk bijgevolg dat een belgisch iemand gading vindt in het erg middelmatige 'saigon square' aan le loi. Dan is misschien 'saigon square' 2 (hai ba trung aan le van tam-park) 'n tikkeltje beter, althans veel rustiger, want de toeristen vinden de weg daarheen niet...wegens te ver, en dan behoort het nog altijd tot district 1.
Een kennis vertelt me dat een vlaamse student een relatie heeft met een maleisisch meisje (gevolg van erasmus). Op mijn vraag of ze misschien van chinese afkomst is, volgt 'nee,nee'. Wat dan wel? Maleisie, net als singapore overigens, is een samenleving van verschillende bevolkingsgroepen. Helft zijn malay, al dan niet met hoofddoek, een kwart is van chinese oorsprong, en een tiental procent is van indische komaf. Daarnaast nog een aantal minderheden, vooral op borneo (bv bidayu). Dat samengaan van de drie belangrijkste bevolkingsgroepen wordt symbolisch voorgesteld in de prachtige drie-schalige fontein net voor de pavilion op bukit bintang. Maar de realiteit is soms minder fraai: er zijn spanningen tussen de rassen en ze leven eigenlijk niet met maar naast elkaar. De chinezen hebben de financiele touwtjes in handen, malay bevolken massaal de openbare diensten en indiers de detailhandel en...de vuile jobs, zo al niet daarvoor filipino's of bangladeshers zijn aangevoerd. In KL wandel je van de Petronas towers via de Jalan Ampang....little India in. De nightmarket op chinatown (Jalan Petaling) bulkt van de verkopers van malay of indische origine...maar nauwelijks van chinese komaf. Met de KMT komuter tren maakte ik een treinrit van een uur naar Klang. Daar was het nog treffender: little india was uitsluitend...indische. In restoran mohana heb ik kopi (koffie) gedronken als enige niet indische medemens. Ter afronding, op de trein zijn wagons 3 en 4 enkel voorbehouden voor....vrouwen.
