Jozua 8:30 Toen bouwde Jozua een altaar voor de HERE, de God van Israël, op de berg Ebal, 31 zoals Mozes, de knecht des HEREN, de Israëlieten geboden had, naar hetgeen geschreven stond in het boek der wet van Mozes; een altaar van onbehouwen stenen, die men met geen ijzer bewerkt had; zij brachten daarop brandoffers aan de HERE en slachtten vredeoffers. 32 En dáár schreef hij op de stenen een afschrift van de wet van Mozes, hetwelk hij opschreef ten aanschouwen der Israëlieten. 33 Geheel Israël nu, zijn oudsten, de opzieners en zijn rechters stonden aan weerszijden van de ark, tegenover de levitische priesters, die de ark des verbonds des HEREN droegen, zowel vreemdelingen als geboren Israëlieten, de ene helft tegenover de berg Gerizim en de andere helft tegenover de berg Ebal, zoals Mozes, de knecht des HEREN, vroeger geboden had, om het volk Israël te zegenen. 34 Daarna las hij al de woorden der wet voor, de zegen en de vloek, naar alles wat in het boek der wet geschreven stond. 35 Er was geen woord van al hetgeen Mozes geboden had, dat Jozua niet voorlas aan de gehele gemeente van Israël en de vrouwen, de kinderen en de vreemdelingen, die met hen meegegaan waren. (NBG Vertaling 1951)

De Israëlieten arriveerden aan de Jordaan aan de oostelijke grens van het Beloofde Land Kanaän nabij Jericho, in de lente van het jaar 1443 v. Chr., en dit exact op de dag af, veertig jaar na de exodus uit Egypte in 1483 v. Chr..

In mijn werk ‘TIJD en TIJDEN, 2015’ (Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579)

verankerde ik het jaartal van de Exodus met het jaar 1483 v. Chr. Dit jaartal was het resultaat van het chronologisch hanteren van de Jubeljaren volgens de opgave door William Whiston. In totaal waren er van oct27/sep28 AD, het jaar dat Jezus het ‘aangename jaar des HEREN’ of Jubeljaar uitriep en zich als Messias bekendmaakte, tot het eerste jubeljaar van oct1395sep1394 v. Chr., dertig jubeljaren geweest.

Vanaf het eerste Jubeljaar van het jaar okt1395 tot sep1394 v. Chr. zijn het zeven maal zeven jaar of 49 jaar, teruggerekend (sabbatjaren van maart/tot april tot maart/april) tot het begin van de inname van het Beloofde Land in 1443 v. Chr.

Jozua 4:19 Het volk nu is uit de Jordaan opgeklommen op de tiende der eerste maand en zij legerden zich te Gilgal, aan de oostelijke grens van Jericho.

Jozua 5:10 Terwijl de Israëlieten te Gilgal gelegerd waren, vierden zij het Pascha op de veertiende dag van die maand, des avonds, in de vlakten van Jericho; 11 en zij aten, daags na het Pascha, van de opbrengst van het land, ongezuurde broden en geroost koren, op dezelfde dag. 12 En het manna hield op, daags nadat zij van de opbrengst van het land hadden gegeten. Dus hadden de Israëlieten geen manna meer, maar zij aten dat jaar van wat het land Kanaän opleverde.

Deze twee Bijbelcitaten plaatsen we aldus chronologisch op de tijdsbalk in de maand Nisan of maart/april, van het jaar 1443 v. Chr. En vanuit Jozua 5:12 maken we op dat toen in dat jaar 1443 v. Chr. met de maand nisan, de sabbatjaarcyclus van start ging met zes jaar later het eerste sabbatjaar in het jaar apr1437/mrt1436 v. Chr.

Wat diezelfde maand Nisan van 1443 v. Chr. na het Pesachfeest chronologisch volgde, was de inname van Jericho, zoals beschreven in het Bijbelboek Jozua hoofdstukken 5 en 6. Daarna plaatsen we het debacle bij Ai (Jozua 7:1-26) op de tijdsbalk, met daarna de overwinning over Ai (Jozua 8;1-29), nog altijd in het voorjaar van 1443 v. Chr.

Vervolgens gaat het Bijbelboek Jozua (8:30-35) na de verovering van Ai, verder met een bericht dat Jozua op de berg Ebal een altaar voor de HERE God van Israël bouwt en daar de Wet van Mozes aan het volk voorleest. De berg ligt zo een negenhonderd meter boven de zeespiegel.

Ook in de ‘Legends of the Jews’ merken we dezelfde chronologische volgorde, waarbij men onmiddellijk na het oversteken van de Jordaan naar de berg Ebal optrekt:

When the people arrived on the further shore, the holy Ark, which had all the while been standing in the bed of the river, set forward of itself, and, dragging the priests after it, overtook the people. The day continued eventful. Unassailed, the Israelites marched seventy miles to Mount Gerizim and Mount Ebal, and there performed the ceremony bidden by Moses in Deuteronomy: six of the tribes ascended Mount Gerizim, and six Mount Ebal (Legends of the Jews by Louis Ginzberg, 1909, Volume IV, I. JOSHUA

De bouw van het altaar op de berg Ebal dateren in de herfst van 1443 v., Chr. op de tijdsbalk, in het eerste jaar van de verovering van het land Kanaän.

De strijd om de volledige inbezitneming van Kanaän nam in totaal zes jaar in beslag en in het zevende jaar, het eerste sabbatjaar van apr1437/mrt1436 v. Chr. kon het land rusten en onder de stammen van Israël verdeeld worden.

In de vorige eeuw kwam in het jaar 1967 de berg opnieuw onder Israëlische controle. Sinds de wegvoering in ballingschap door de Romeinen in 70 AD waren er 1897 jaren verlopen. Gedurende heel die tijd lag het gebied en de berg er onherbergzaam bij. Op het plateau van de berg vond een Israëlisch archeologisch team onder leiding van Adam Zertal in 1982 een massieve rechthoekige constructie van grote onbehouwen stenen. De afmetingen waren ongeveer negen meter bij zeven meter en drie meter hoog. Binnen de constructie vond men as, potscherven, stenen en afval. Vooral opmerkelijk was de vondst van meer dan vierduizend dierlijke beenresten, meestal verbrand, die in een laboratorium geanalyseerd werden. De meeste beenderen bleken van stieren, schapen en geiten afkomstig te zijn. Geen van de beenderen bleek van de zogenaamde Bijbelse onreine dieren afkomstig te zijn wat een sterke indicatie naar religieuze offers was. Na vier jaar onderzoek van de site was er voor de archeoloog Zertal maar één conclusie mogelijk: dit was de site waar het Bijbelboek Jozua naar verwijst. De blootgelegde constructie bleek volledig aan alle voorschriften van Mozes in de Bijbel te voldoen.

Het dateren van de constructie is moeilijk. De gevonden beenderen werden gedateerd in de twaalfde eeuw voor Christus en de constructie van het altaar in het IJzertijdperk I geplaatst.

De archeologische strata in Israël worden echter alle aan de hand van de orthodoxe Egyptische chronologie gedateerd. En als een gevolg van ongeveer zeshonderd jaar foutieve tijdrekening in Egypte zit ook in Israël de archeologie die deze dateringsmethode hanteert er altijd enkele eeuwen naast. Ook de archeoloog Zertal dateerde zijn vondst aan de hand van de foutieve Egyptische chronologie. Het vinden van twee Egyptische scarabeeën op de site maakte dat voor het jaartal 1250 v. Chr. gekozen werd. Een betreurenswaardig foutief jaartal dat geen recht aan het Bijbelbericht doet. Het correcte jaartal voor de bouw van het altaar op basis van de gereviseerde chronologie is 1443 v. Chr.

Het revisionisme van de geschiedenis van de oudheid heeft de Sothis-kalender onderuit gehaald, en is er geen enkele reden meer om aan dit verzinsel van oud-Grieken en Romeinen vast te houden. In mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 27-43, in het hoofdstuk; de geschiedenis van de geschiedenis, weerleg ik de Sothis-kalender en biedt een alternatief aan.

De door de archeologie blootgelegde stenen getuigen ook vandaag nog dat de Bijbel geen mythe of folklore is maar het spreken van de God van Israël in de geschiedenis.

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

17-11-2015 om 21:15 geschreven door Robert De Telder  

10-11-2015 om 09:28 geschreven door Robert De Telder  

1 Koningen 15:25 Nadab nu, de zoon van Jerobeam, werd koning over Israël, in het tweede jaar van Asa, den koning van Juda; en hij regeerde twee jaren over Israël. 26 En hij deed wat kwaad was in de ogen des HEEREN, en wandelde in den weg zijns vaders, en in zijn zonde, waarmede hij Israël had doen zondigen. 27 En Baësa, de zoon van Ahia, van het huis van Issaschar, maakte een verbintenis tegen hem, en Baësa sloeg hem te Gibbethon, hetwelk der Filistijnen is, als Nadab en gans Israël Gibbethon belegerden. 28 En Baësa doodde hem, in het derde jaar van Asa, den koning van Juda, en werd koning in zijn plaats. (Statenvertaling)

We vervolgen de kroniek van Jerobeam (zie het artikel op dit blog van 27-10-2015: link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1445814000&stopdatum=1446418800

met zijn opvolger over het tienstammenrijk, zijn zoon Nadab. Chronologisch wordt Nadab ‘s eerste regeringsjaar in de Bijbel gelinkt met het tweede regeringsjaar van koning Asa van Juda. Het tweede regeringsjaar van Asa hebben we gezien in de aflevering over Jerobeam I, liep van oktober 946 v. Chr. tot september 945 v. Chr. In mijn werk TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 225-228, ga ik hier uitgebreider op in. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Nadab, de zoon en opvolger van Jerobeam I, zou echter slechts twee jaar regeren aangezien hij zoals het Bijbelbericht hiervoor vermeld, door Baesa van de stam van Issaschar, één van de tien stammen, vermoord werd. De moord vond plaats in het derde regeringsjaar van koning Asa van Juda, een jaar dat volgens de gangbare jaartelling in Juda, liep van oktober 945 v. Chr. tot september 944 v. Chr. De jaartelling in het tienstammenrijk echter liep vanaf april of Nisan tot maart of de Hebreeuwse maand Adar. Op de tijdsbalk uitgetekend betekent dit dat Nadab twee fracties van twee jaar geregeerd heeft. De regeringstijd van Baesa laten we aanvangen in het voorjaar van 944 v. Chr.

Zijn eerste regeringsdaad is gericht tegen het huis van Jerobeam, dat hij volledig verdelgde, zoals het staat geschreven:

1 Koningen 15:29 Het geschiedde nu, als hij regeerde, dat hij het ganse huis van Jerobeam sloeg; hij liet niets over van Jerobeam, wat adem had, totdat hij hem verdelgd had, naar het woord des HEEREN, dat Hij gesproken had door den dienst van Zijn knecht Ahia, den Siloniet; 30 Om de zonden van Jerobeam, die zondigde, en die Israël zondigen deed, en om zijn terging, waarmede hij den HEERE, den God Israëls, getergd had. 31 Het overige nu der geschiedenissen van Nadab, en al wat hij gedaan heeft, is dat niet geschreven in het boek der kronieken der koningen van Israël?

32 En er was oorlog tussen Asa en tussen Baësa, den koning van Israël, al hun dagen. 33 In het derde jaar van Asa, koning van Juda, werd Baësa, de zoon van Ahia, koning over gans Israël, te Thirza, en regeerde vier en twintig jaren. 34 En hij deed wat kwaad was in de ogen des HEEREN, en wandelde in den weg van Jerobeam, en in zijn zonde, waarmede hij Israël had doen zondigen. (Statenvertaling)

Het verdelgen van het huis van Jerobeam I door Baesa liep parallel met zijn strijd tegen het huis van Juda. Een strijd die vierentwintig jaar lang tot aan de dood van Baesa zou aanslepen.

De residentie van Baesa in Israël was de plaats Tirza.

1 Koningen 15:16 En er was krijg tussen Asa en tussen Baësa, den koning van Israël, al hun dagen. 17 Want Baësa, de koning van Israël, toog op tegen Juda, en bouwde Rama; opdat hij niemand toeliet uit te gaan en in te komen tot Asa, den koning van Juda.

18 Toen nam Asa al het zilver en goud, dat overgebleven was in de schatten van het huis des HEEREN, en de schatten van het huis des konings, en gaf ze in de hand zijner knechten; en de koning Asa zond ze tot Benhadad, den zoon van Tabrimmon, den zoon van Hezion, den koning van Syrië, die te Damaskus woonde, zeggende:

19 Er is een verbond tussen mij en tussen u, tussen mijn vader en tussen uw vader; zie, ik zend u een geschenk, zilver en goud; ga heen, maak uw verbond te niet met Baësa, den koning van Israël, dat hij aftrekke van tegen mij.

20 En Benhadad hoorde naar den koning Asa, en zond de oversten der heiren, die hij had, tegen de steden van Israël; en sloeg Ijon, en Dan, en Abel Beth-maacha, en het ganse Cinneroth, met het ganse land Nafthali. 21 En het geschiedde, als Baësa zulks hoorde, dat hij afliet van Rama te bouwen, en hij bleef te Thirza.

22 Toen liet de koning Asa door gans Juda uitroepen (niemand was vrij), dat zij de stenen van Rama, en het hout daarvan, zouden wegdragen, waarmede Baësa gebouwd had; en de koning Asa bouwde daarmede Geba-benjamins, en Mizpa.

Koning Asa wist zich via een bondgenootschap met Benhadad van Aram/Syrië van zijn lastpost Baesa te ontdoen. Een oorlog op twee fronten was teveel voor Baesa. Deze oorlog heb ik in TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 225-228, gedateerd in het jaar 931 v. Chr.

Het Bijbelboek 2 kronieken hoofdstuk 16 geeft jaartallen tot het dateren maar levert tegelijkertijd ook een schijnbare moeilijkheid op.

2 Kronieken 16: 1 In het zes en dertigste jaar van het koninkrijk van Asa, toog Baësa, de koning van Israël, op tegen Juda, en bouwde Rama, opdat hij niemand toeliet uit te gaan en in te komen tot Asa, den koning van Juda. 2 Toen bracht Asa het zilver en het goud voort, uit de schatten van het huis des HEEREN en van het huis des konings, en zond tot Benhadad, den koning van Syrië, die te Damaskus woonde, zeggende: 3 Er is een verbond tussen mij en tussen u, en tussen mijn vader en tussen uw vader; zie, ik zend u zilver en goud, ga heen, maak uw verbond te niet met Baësa, den koning van Israël, dat hij van tegen mij aftrekke.

Een moeilijkheid is dat in het zesendertigste regeringsjaar van Asa zijn rivaal Baesa al lang dood en begraven was. De verklaring voor het gebruik van het getal ‘36’ levert de Joodse Seder Olam. Zesendertig jaar was Salomo getrouwd geweest met de dochter van Farao. Zesendertig jaar moet men aldus volgens de Seder Olam rekenen vanaf de splitsing van het Verenigd Koninkrijk van Salomo in twee delen tot aan de oorlog met Baesa. Deze verklaring heb ik op mijn tijdsbalk toegepast met als resultaat een merkwaardige uitkomst. Gerekend vanaf het najaar van het jaar 967 v. Chr. voor de dood van Salomo en de splitsing van het Verenigd koninkrijk arriveren we namelijk zesendertig jaar later in het jaar 931 v. Chr. met de oorlog met Baesa, en het verbond met Benhadad van Aram door koning Asa van Juda. En dit is slechts twee jaar na het verslaan van het leger van Zera door Asa in 933 v. Chr., en past er alzo een puzzelstuk in het algemene plaatje van de vermelde gebeurtenissen.

Het bondgenootschap tussen Asa van Juda en de Syriër Benhadad had wel geestelijke gevolgen voor Asa. Het miljoenenleger van koning Zera de Ethiopiër had hij alleen met de hulp van de HERE God kunnen verslaan. In de oorlog die Baesa hem aandeed, trok hij nu echter zijn plan door middel van een bondgenootschap met een gemeenschappelijke vijand.

2 Kronieken 16:7 En in denzelfden tijd kwam de ziener Hanani tot Asa, den koning van Juda, en hij zeide tot hem: Omdat gij gesteund hebt op den koning van Syrië, en niet gesteund hebt op den HEERE, uw God, daarom is het heir des konings van Syrië uit uw hand ontkomen. 8 Waren niet de Moren en de Libyers een groot heir met zeer veel wagenen en ruiteren? Toen gij nochtans op den HEERE steundet, heeft Hij hen in uw hand gegeven. 9 Want den HEERE aangaande, Zijn ogen doorlopen de ganse aarde, om Zich sterk te bewijzen aan degenen, welker hart volkomen is tot Hem; gij hebt hierin zottelijk gedaan; want van nu af zullen oorlogen tegen u zijn. 10 Doch Asa werd toornig tegen den ziener, en leidde hem in het gevangenhuis; want hij was hierover tegen hem ontsteld; daartoe onderdrukte Asa enigen uit het volk ter zelfder tijd.

Het verslaan van het leger van de Ethiopiër Zera door Asa van Juda had als gunstig gevolg dat de eerder dominantie door Sisak/Egypte ophield. Van Egypte als grootmacht is er voor de epoque die we nu behandelen, in de Bijbel geen verwijzing meer. De herschikking van de Egyptische farao ’s op de tijdsbalk heb ik in mijn studie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 220-232 uitgewerkt.

Het slot van de regeerperiode van Baesa vinden we in het Bijbelboek 1 Koningen 16:

1 Koningen 16:1 Toen geschiedde het woord des HEEREN tot Jehu, den zoon van Hanani, tegen Baësa, zeggende: 2 Daarom, dat Ik u uit het stof verheven, en u tot een voorganger over Mijn volk Israël gesteld heb, en gij gewandeld hebt in den weg van Jerobeam, en Mijn volk Israël hebt doen zondigen, Mij tot toorn verwekkende door hun zonden; 3 Zie, zo zal Ik de nakomelingen van Baësa, en de nakomelingen van zijn huis wegdoen; en Ik zal uw huis maken, gelijk het huis van Jerobeam, den zoon van Nebat. 4 Die van Baësa in de stad sterft, zullen de honden eten, en die van hem in het veld sterft, zullen de vogelen des hemels eten.

5 Het overige nu der geschiedenissen van Baësa, en wat hij gedaan heeft, en zijn macht, zijn die niet geschreven in het boek der kronieken der koningen van Israël?

6 En Baësa ontsliep met zijn vaderen, en werd begraven te Thirza; en zijn zoon Ela regeerde in zijn plaats.

7 Alzo geschiedde ook het woord des HEEREN, door den dienst van den profeet Jehu, den zoon van Hanani, tegen Baësa en tegen zijn huis; en dat om al het kwaad, dat hij gedaan had in de ogen des HEEREN, Hem tot toorn verwekkende door het werk zijner handen, omdat hij was gelijk het huis van Jerobeam, en omdat hij hetzelve verslagen had.

8 In het zes en twintigste jaar van Asa, den koning van Juda, werd Ela, de zoon van Baësa, koning over Israël, te Thirza, en regeerde twee jaren.

Baesa regeerde volgens 1 Koningen 15:33 voor een periode van vierentwintig jaar over het tienstammenrijk. Zijn zoon Ela nam bij zijn dood in het zesentwintigste regeringsjaar van Asa van Juda, de scepter over. Op de tijdsbalk uitgetekend betekent dit dat het vierentwintigste regeringsjaar van Baesa slechts een fractie van een jaar was. Het zesentwintigste regeringsjaar van Asa begon namelijk in oktober van 922 v. Chr. en liep tot september 921 v. Chr. Het vierentwintigste regeringsjaar van Baesa begon in april van 921 v. Chr., en aangezien zijn zoon Ela na de dood van Baesa, ook koning werd in het zesentwintigste regeringsjaar van Asa, begon Ela in de loop van 921 v. Chr. tussen april en september te regeren. Het eerste regeringsjaar van Ela was aldus ook een fractie van een jaar en zijn tweede regeringsjaar eveneens een fractie van een jaar, aangezien hij door Zimri vermoord werd in het zevenentwintigste regeringsjaar van Asa zijnde okt921/sep920 v. Chr.

Een vaststelling is dat de geschiedenis van de koningen van Israël een bloedig verhaal is. Een verhaal van intriges, bedrog, geweld en zo meer. Het is het verhaal van het volk van de tien stammen van Israël, die hun eigen weg gingen.

Bovenaan de twee bijgevoegde tijdsschema ’s in de blauwe tijdsbalk, staan de sabbatjaren afgebeeld. Het tiende jubeljaar van okt954/sep953 v. ten tijde van de regeerperiode van Jerobeam I Chr. was al geschiedenis en onder Nadab en Baesa was de volgende sabbatjaarcyclus van start gegaan. (voor meer uitleg over Jubeljaren; zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1424041200&stopdatum=1424646000)

Geen een van de sabbatjaren en jubeljaren heeft het tienstammenrijk gehouden. In het tweestammenrijk ging het er op dit gebied ook slecht aan toe. Van de honderdtwintig sabbatjaren vanaf de intocht in Kanaän in 1443 v. Chr. tot aan de wegvoering van de twee stammen in Babylonische Ballingschap in 605 v. Chr. hebben zij slechts vijftig maal het sabbatjaargebod gehouden. Zeventig maal hebben zij in die lange periode het sabbatjaargebod genegeerd. De Babylonische ballingschap duurde dan ook zeventig jaar lang om het land zijn rust te gunnen.

Via Zijn profeten zien we dat de HERE God van de Bijbel iedere keer waarschuwt en ingrijpt. Maar geen één van al de koningen van Israël, die we nog zullen behandelen, keerde zich ooit tot de HERE God en Zijn Woord. Uiteindelijk zal dit verhaal eindigen in 717 v. Chr. met de wegvoering van de tien stammen uit hun land in de Assyrische ballingschap. Over de verloren tien stammen en hun herstel schreef ik eerder op dit blog een artikel. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1398031200&stopdatum=1398636000

Met de geschiedschrijving van de tien stammen bevinden ons in het kader van de heilsgeschiedenis, in de tijdsperiode tussen het geven van de Wet aan Israël met Pinksteren/Sjavoeot in 1483 v. Chr. en de openbaring van Jezus Christus, de Zoon van God, in het jaar 30 AD, wat ook het einde van de wetperiode betekende (Galaten 4:4-5). In totaal was het tussen beide scharniermomenten in de heilsgeschiedenis, een tijdsperiode van 1513 jaar.

Bij het lezen en bestuderen van de Bijbel herkennen we meerdere ‘scharniermomenten’ waar men van de ene bijzondere periode in een andere overgaat. Een goed voorbeeld van zulk een scharniermoment is het afsluiten van de prevloedtijdsperiode, wanneer God de deur van de ark van Noach sloot, en de Grote Vloed als oordeel over de wereld van toen liet komen.

Een volgend scharniermoment in de heilsgeschiedenis was de rebellie van Nimrod en daarna de roeping van Abraham in 1913 v. Chr. door de HERE God, met de belofte van een land en een volk. In mijn artikel van 06-10-2015 op dit blog: De pre-dynastieke periode van het oude Egypte in het licht van het Bijbelboek Genesis, heb ik deze bedeling aangehaald. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?ID=2792553

Het was Gods antwoord op de rebellie van de postzondvloedmens onder leiding van Nimrod.

De tijdsperiode van de Belofte aan Abraham liep van 1913 v. Chr. tot aan het geven van de Wet aan Mozes in 1483 v. Chr. of een periode van vierhonderddertig jaar. Het begin van de bedeling van de Wet behandelde ik in het artikel op dit blog van 23-06-2015: Van de berg Gods naar het Beloofde Land. Zie link:

http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1434924000&stopdatum=1435528800

Hebreeën 1:1 Nadat God eertijds vele malen en op vele wijzen tot de vaderen gesproken had in de profeten, 2 heeft Hij nu in het laatst der dagen tot ons gesproken in de Zoon, die Hij gesteld heeft tot erfgenaam van alle dingen, door wie Hij ook de wereld geschapen heeft. (NBG Vertaling 1951)

Paulus begint zijn brief aan de Hebreeën met te verwijzen naar de scharniermomenten in de heilsgeschiedenis, in. De uitdrukking ‘eertijds’ gaat over de periode voor de komst van Jezus Christus. Het was een periode dat God op vele wijzen tot de vaderen door Zijn profeten gesproken had.

Galaten 4:21 Zegt mij, gij, die onder de wet wilt staan, luistert gij niet naar de wet? 22 Er staat immers geschreven, dat Abraham twee zonen had, één bij de slavin en één bij de vrije. 23 Maar die van de slavin was naar het vlees verwekt, doch die van de vrije door de belofte. 24 Dit is iets, waarin een diepere zin ligt. Want dit zijn twee bedelingen: de ene van de berg Sinai, die slaven baart, dit is Hagar. 25 Het (woord) Hagar betekent de berg Sinai in Arabië. Het staat op één lijn met het tegenwoordige Jeruzalem, want dat is met zijn kinderen in slavernij. 26 Maar het hemelse Jeruzalem is vrij; en dat is onze moeder.

De ‘wet’ en de ‘genade’ zijn twee tijdsperioden of bedelingen met als tijdsscharniermoment; het jaar 30 AD. Sindsdien bevinden zich diegenen die van Christus zijn in een staat van genade en zijn vrij van de wet.

Paulus aan Efeze 2:8 Want door genade zijt gij behouden, door het geloof, en dat niet uit uzelf: het is een gave van God; 9 niet uit werken, opdat niemand roeme. 10 Want zijn maaksel zijn wij, in Christus Jezus geschapen om goede werken te doen, die God tevoren bereid heeft, opdat wij daarin zouden wandelen.

Dit laat zien dat we de Bijbel met een oog voor de verschillende bedelingen Gods moeten lezen; niet alles vandaag is tot ons geschreven, maar wel voor ons. Een voorbeeld voor wat de toepassing hiervan betreft, geeft de apostel voor de heidenen Paulus, weer:

Romeinen 15:4 Al wat namelijk tevoren geschreven is, werd tot ons onderricht geschreven, opdat wij in de weg der volharding en van de vertroosting der Schriften de hoop zouden vasthouden.

1 Korintiërs 10:6 Deze gebeurtenissen (Israël in de woestijn) zijn ons ten voorbeeld geschied, opdat wij geen lust tot het kwade zouden hebben, zoals zij die hadden.

Wordt vervolgd….

Met vriendelijke groet,

Robert de Telder

03-11-2015 om 08:39 geschreven door Robert De Telder  

Jerobeam I was de eerste koning van het afgescheurde tienstammenrijk van Israël, in het jaar van het overlijden van Salomo.

De naam Jerobeam betekent: ‘vermeerdering van het volk’. Hij wordt in de Bijbel neergezet als de zoon van Nebat uit de stam van Efraïm (1 Koningen 11:26-39). Zijn moeder was een weduwe met de naam Serua wat ‘melaats’ betekent.

Volgens de gangbare chronologie regeerde hij van 931 v. Chr. tot 901 v. Chr. Volgens de nieuwe chronologie zoals uiteengezet in TIJD en TIJDEN,2015, blz. 185, zit hij op de tijdsbalk verankerd van het najaar van 967 v. Chr. tot het voorjaar van 945 v. Chr. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Een verschil van zesendertig jaar met de algemeen aanvaarde schikking van de Hebreeuwse koningen, door de geleerde Edwin E. Thiele. Thiele heeft de Bijbelse chronologie van de koningen van Juda en Israël verbonden met de gegevens van de Assyrische koningslijst en sommige Bijbelse chronologische gegevens aangepast aan de Assyrische. De Assyrische chronologische gegevens achtte hij gezaghebbender. In de nieuwe chronologie werden de Assyrische gegevens aangepast en ditmaal verankerd met de Bijbelse gegevens, en vandaar het verschil van zesendertig jaar voor het jaar van de dood van Salomo, gevolgd door de scheuring van het Verenigd Koninkrijk van Israël.

De scheuring van het Verenigd Koninkrijk van Israël was het gevolg van de afgoderij van Salomo, bericht de Bijbel (1 Koningen 11:4). Het toppunt was de verkiezing door Salomo van de Ammonietische Naäma tot hoofdvrouw, de moeder van de latere kroonprins Rehabeam. Zie TIJD en TIJDEN, blz. 211-215.

De ongerechtigheid van Israël nam hier een aanvang, en de scheuring van het Rijk werd door de HERE God toen al aan Salomo aangekondigd. Het onmiddellijke resultaat was dat God tegenstanders tegen Salomo deed opstaan. Zo wordt er melding gemaakt van de Edomiet Hadad (1 Koningen 11:14), van Rezon uit Damascus en van Jerobeam, de latere koning van het tienstammenrijk, die we in dit artikel bespreken. Allen moeten vluchten voor Salomo, maar vinden asiel in Egypte bij (1 Koningen 11:40) de koning van Egypte. Vooral het Bijbelboek 1 Koningen geeft heel wat informatie over deze periode. Zo wordt er vermeld dat Hadad zozeer de genegenheid van farao won, dat deze hem de zuster van zijn vrouw, de zuster van Tachpenes, de gebiedster, tot vrouw gaf. Velikovsky identificeert in zijn boek ‘eeuwen in chaos’, Tachpenes met de zuster van de vrouw van farao Ahmose van de achttiende dynastie. Zie TIJD en TIJDEN, blz. 217-219.

Het tijdstip van Jerobeam ’s vlucht naar Egypte kan chronologisch vrij goed gedateerd worden. Hij was door Salomo tijdens de werken aan de Millo te Jeruzalem tot opzichter benoemd van de gehele lichting van de stam Jozef. Een lichting die in de stad te werk gesteld was. Deze werken hebben dertien jaar in beslag genomen en volgden op de bouw van de tempel te Jeruzalem, dat zeven jaar jaar in beslag genomen had. Zie ook het artikel van 09-03-2015 op dit blog: Salomo’s huis: Woud van de Libanon. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1425855600&stopdatum=1426460400

Op de tijdsbalk bevinden we ons tussen de jaren 996 en 983 voor Christus. Jerobeam was toen nog een jonge man die door zijn moederweduwe opgevoed was. De naam van zijn moeder was Serua wat ‘melaats’ betekend. In de Bijbel hebben persoonsnamen altijd een bijzondere betekenis en zit er altijd een verhaal achter. De Septuagintvertalers van de derde eeuw v. Chr. noemden haar een prostitué. We kunnen vandaag alleen maar raden naar de jeugd van Jerobeam en zijn (mis)vorming als een gevolg van het vroege verlies van zijn vader en de kostwinning daarna van zijn moeder. Hij was als jongeman in ieder geval een flinke kracht en een goede arbeider die door Salomo opgemerkt werd en aldus tot opzichter aangesteld (1 Koningen 11:26-28).

Tijdens de werkzaamheden aan Jeruzalem waar Jerobeam als opzichter optrad, had hij zijn ontmoeting met de profeet Ahia (1 Koningen 11:29), die de scheuring van het rijk van Salomo aankondigde en Jerobeam’s rol daarin. Zijn opstand tegen Salomo moet al tijdens de werkzaamheden begonnen zijn, aangezien Salomo hem zocht te doden. En we moeten bedenken dat het gesprek van de profeet Ahia met Jerobeam tussen hen beide bleef, en niet bekend aan Salomo was. De reden voor Salomo’s vervolging van Jerobeam lag dus elders. Het juk van Salomo als werkgever was hard, zo staat het geschreven in 1 Koningen 12:44. Een juk waar de HERE God Zijn volk nochtans voor gewaarschuwd had toen zij in de dagen van de Richter en Profeet Samuël om een koning verzochten, zoals de andere volkeren (1 Samuel 8:10-22).

Het is het harde juk van Salomo dat de oorzaak van de opstand van Jerobeam werd en het gevolg van zijn vlucht naar Egypte, naar Sisak.

In de Bijbel wordt de farao van Egypte nu voor de eerste maal bij naam genoemd. Daarvoor wordt alleen melding gemaakt van ‘de farao’ van Egypte.

De vlucht van Jerobeam I naar Sisak alias Thothmosis III gebeurde dus tussen 986 v. Chr., het sterfjaar van Thothmosis I, en 983 v. Chr., het jaar van het einde van Salomo’s bouwwerken te Jeruzalem.

1 Koningen 11:40 En Salomo trachtte Jerobeam te doden, doch Jerobeam maakte zich op en vluchtte naar Egypte, tot Sisak, de koning van Egypte; en hij bleef in Egypte tot de dood van Salomo.

De vijanden van Salomo waren welkom aan het hof van farao Sisak. Zo welkom zelfs, dat Jerobeam de oudste zuster van Thekemina tot vrouw kreeg. Haar naam was Ano. Deze informatie vinden we niet in onze Bijbel die op de Masoretische tekst gebaseerd is, maar halen we uit de Griekse Septuagintvertaling uit de derde eeuw v. Chr.

Septuagint III Kings 12:24

And there was a man of mount Ephraim, a servant to Solomon, and his name was Jeroboam: and the name of his mother was Sarira, a harlot: and Solomon made him head of the levies of the house of Joseph: and he built for Solomon Sarira in mount Ephraim; and he had three hundred chariots of horses: he built the citadel with the levies of the house of Ephraim; he fortified the city of David, and aspired to the kingdom, And Solomon sought to kill him; and he was afraid, and escaped to Susakim king of Egypt, and was with him until Solomon died….

… And Jeroboam heard in Egypt that Solomon was dead: and he spoke in the ears of Susakim king of Egypt, saying, Let me go, and I will depart into my land: and Susakim said to him, Ask and request, and I will grant it thee. And Susakim gave to Jeroboam Ano the eldest sister of Thekemina his wife: she was great among the daughters of the king, and she bore to Jerobaom Abia his son: and Jeroboam said to Susakim, Let me indeed go, and I will depart.

De Septuagint is een Griekse vertaling van het Oude Testament dat teruggaat tot de derde eeuw voor Christus. Volgens de overlevering zouden zeventig Joodse geleerden aan de vertaling gewerkt hebben ten tijde van de regering van de Griekse koning over Egypte; Ptolemaeus II Philadelphus (285/246 v. Chr.), en deze Bijbel was bestemd voor zijn al maar uitbreidende bibliotheek van Alexandrië. Op het internet staat deze vertaling naar het Engels vertaald, online te lezen.

Het kan volgens mij niet anders zijn dan dat de Septuagint vertalers van de Hebreeuwse Bijbel op dat ogenblik in Egypte, heel wat historisch genoteerde feiten ter beschikking hadden, en dit aan de Bijbelvertaling hebben toegevoegd. Zij hadden toen toegang tot dezelfde bronnen die bijvoorbeeld Manetho de Egyptische historicus, enkele jaren later ten tijde van koning Ptolemeüs III zou gebruiken voor de samenstelling van zijn Egyptische geschiedenis (zie Flavius Josephus, Tegen de Grieken Boek I,73). Een werk dat samen met andere kostbare boeken definitief verloren ging bij de laatste brand van de bibliotheek van Alexandrië in 642 AD, toen de Arabieren Egypte onder de voet liepen.

Het verhaal van prinses Ano, de zuster van Thekemina de vrouw van Susakim of Sisak breng ik uitvoerig in mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: Prinses Ano, de Egyptische vrouw van Jerobeam, blz. 217-219.

Het was Dr. Immanuel Velikovsky in zijn werk ‘Eeuwen in Chaos’, die me op de piste van prinses Ano zette. In hoofdstuk 4 van EEUWEN IN CHAOS vindt men de verwijzing naar de Egyptische prinses Ano. Een naam die voorkomt op de hierboven afgebeelde vaas en identiek is met de naam die de Septuagint Vertaling van de Bijbel heeft voor de vrouw van Jerobeam, de eerste koning van het tienstammenrijk. Velikovsky verwijst daarbij in de voetnoten van zijn studie naar het Egyptische kunstvoorwerp met opslagcode: 10.130.1003 van het Metropolitan Museum of Art in New York. Wanneer men vandaag op het internet naar het Metropolitan Museum of Art surft en de code intikt komt het kunstvoorwerp op het beeldscherm te voorschijn. Het fascinerende is dat deze vaas en de prinses, tot de Egyptische achttiende dynastie behoren. Velikovsky voegt het als zoveelste puzzelstukje toe aan zijn reconstructie van de geschiedenis van de oudheid. Het is een belangrijk puzzelstukje dat het plaatje van zijn revisie van de geschiedenis duidelijker maakt. De eerste farao’s van de achttiende dynastie waren tijdgenoten van Saul, David en Salomo.

De Septuagintvertaling van de Bijbel is verder in verband met onze studie belangrijk omdat het duidelijker maakt wat met de ‘MILLO’ te Jeruzalem bedoelt is.

Over de betekenis van het woord ‘Millo’ bestaat vandaag een meningsverschil en wordt er twijfel gezaaid. Het Schriftwoord heeft het alleen over ‘Millo’ zonder verdere uitleg:

1 Koningen 11:27 Dit is nu de zaak, waarom hij (Jerobeam) de hand tegen den koning ophief. Salomo bouwde Millo, en sloot de breuk der stad van zijn vader David toe. 28 En de man Jerobeam was een dapper held. Toen Salomo dezen jongeling zag, dat hij arbeidzaam was, zo stelde hij hem over al den last van het huis van Jozef. (Statenvertaling)

De Griekse Septuagint vertaling van de Bijbel vermeld het woord ‘Millo’ niet maar vertaald de zin als’t volgt:

III Kings 12:24…. he built the citadel with the levies of the house of Ephraim; he fortified the city of David, and aspired to the kingdom, And Solomon sought to kill him; and he was afraid, and escaped to Susakim king of Egypt, and was with him until Solomon died….

De ‘Millo’ gaat in de Septuagintvertaling duidelijk over de verdedigingswerken van Jeruzalem, en in het bijzonder over de oude stad van David.

Terwijl Jerobeam gedurende meer dan twintig jaar aan het hof van farao Sisak in Egypte verbleef, stierf Salomo te Jeruzalem in het jaar 967 v. Chr. De zoon van Salomo bij de hoofdvrouw Naäma; Rehabeam, nam de scepter over de twaalf stammen van Israël over, of trachte dit althans te doen. Het was echter God’s tijd, zoals aangezegd door de profeet Ahia aan Jerobeam. Hierna het betreffende Schriftgedeelte:

1 Koningen 12:1 Rechabeam ging naar Sichem, want naar Sichem was geheel Israël gekomen om hem koning te maken. 2 Zodra Jerobeam, de zoon van Nebat, het hoorde – hij was nog in Egypte, waarheen hij voor koning Salomo gevlucht was – keerde hij uit Egypte terug. 3 Toen lieten zij hem roepen, waarna Jerobeam en de gehele gemeente van Israël tot Rechabeam kwamen en spraken: 4 Uw vader heeft ons juk hard gemaakt; maak gij nu de harde dienst van uw vader en het zware juk dat hij ons opgelegd heeft lichter; dan zullen wij u dienen. 5 Daarop zeide hij tot hen: Gaat heen tot overmorgen, en komt dan bij mij terug. En het volk ging heen. 6 Koning Rechabeam raadpleegde hierop de ouden die in dienst van zijn vader Salomo gestaan hadden, toen deze nog leefde, en zeide: Wat raadt gij dit volk te antwoorden? 7 Zij zeiden tot hem: Indien gij heden een knecht van dit volk wilt zijn en hen dienen, en in uw antwoord goede woorden tot hen spreekt, dan zullen zij voor altijd uw knechten zijn. 8 Maar hij verwierp de raad die de ouden hem gegeven hadden, en raadpleegde de jonge mannen die met hem opgegroeid waren en in zijn dienst stonden; 9 hij zeide tot hen: Wat raadt gij, dat wij zullen antwoorden aan dit volk, dat tot mij gesproken heeft: maak het juk dat uw vader ons opgelegd heeft, lichter? 10 De jonge mannen die met hem opgegroeid waren, zeiden tot hem: Dit moet gij zeggen tot dit volk dat tot u gesproken heeft: uw vader heeft ons juk zwaar gemaakt, maar geef gij ons verlichting, – dit moet gij tot hen spreken: mijn pink is dikker dan mijns vaders lendenen. 11 Welnu, mijn vader heeft u een zwaar juk opgelegd, maar ik zal uw juk nog verzwaren; mijn vader heeft u met zwepen getuchtigd, maar ik zal u tuchtigen met gesels. (NBG Vertaling 1951)

Het resultaat van dit harde antwoord aan Jerobeam en het volk uit de tien stammen die te Sichem vergaderd waren, is de afscheuring van Israël van Juda. De twee stammen die overbleven waren Juda en Benjamin die samen met de Levieten, Rehabeam, de zoon en troonopvolger van Salomo volgden. Te Sichem zou Jerobeam zijn residentie laten bouwen.

Wat de chronologie betreft liep Jerobeam's eerste regeringsjaar van het najaar van 967 v. Chr. tot het voorjaar of nisan van 966 v. Chr., waarna zijn tweede regeringsjaar jaar in de maand nisan begint, enzoverder. Het tienstammenrijk zal in afwijking van Juda, een nisan-kalender volgen.

In Juda rekent men verder met tishri-jaren en het troonjaar van Rehabeam loopt aldus van Tishri 967 v. Chr. tot Tishri of najaar 966 v. Chr., waarna zijn eerste regeringsjaar begint. Rehabeam begon dus te regeren met een troonjaar zoals het tekstverband in de Bijbel aantoont. Het is de verdienste van Thiele dit opgemerkt te hebben. Rehabeam regeert volgens het Bijbelbericht (2 Koningen 12) zeventien jaar. In het achttiende jaar (1 Koningen 15:1-2) van Jerobeam begint in Juda het troonjaar van Abiam die daarna nog drie jaar regeert. In het twintigste jaar (1 Koningen 15:9-10) van Jerobeam begint het troonjaar van Asa in Juda. Dit klopt allemaal want in het tweede jaar van Asa (1 Koningen 15:25), leert het Bijbelbericht, neemt in Israël Nadab, de zoon van Jerobeam, de kroon over nadat Jerobeam tweeëntwintig jaar geregeerd heeft.

Toen de afgewezen Rehabeam te Jeruzalem terugkeerde wilde hij aanvankelijk ten oorlog tegen de tien stammen optrekken maar werd door een Woord van de HERE God via de profeet Semaja hiervan weerhouden (1 Koningen 12:21-24).

De geschiedenis van Jerobeam wordt verder uit de doeken gedaan in het al eerder geciteerde Bijbelboek 1 Koningen vanaf vers twintig en verder. Het is een onheilsgeschiedenis van eigenzinnige keuzes en het invoeren van een afgodendienst door een trotse Jerobeam ter verhindering dat het volk, de tien stammen, naar Jeruzalem zouden trekken voor de jaarlijkse pelgrimsfeesten en van hem zouden afvallen. En dit terwijl hij de belofte van God had via de profeet Ahia, dat hij voorspoedig zou zijn indien hij op God zou willen vertrouwen.

1 Koningen 11:37 Zo zal Ik u nemen, en gij (Jerobeam) zult regeren over al wat uw ziel zal begeren; en gij zult koning zijn over Israël. 38 En het zal geschieden, zo gij horen zult al wat Ik u zal gebieden, en in Mijn wegen zult wandelen, en doen wat recht in Mijn ogen is, houdende Mijn inzettingen en Mijn geboden, gelijk als Mijn knecht David gedaan heeft; dat Ik met u zal zijn, en u een bestendig huis bouwen, gelijk als Ik David gebouwd heb, en zal u Israël geven. 39 En Ik zal om diens wil het zaad van David verootmoedigen; nochtans niet altijd. (Statenvertaling)

Het gedrag van Jerobeam bij zijn confrontatie met Rehabeam van Juda is betreurenswaardig. In plaats van zich te gedragen als een kroonprins met de belofte van God dat hij koning over tien stammen van Israël zou worden, gedraagt hij zich in het gesprek met Rehabeam op een niveau vergelijkbaar met dat van een vakbondsafgevaardigde. De zonde en ‘de weg van Jerobeam’, waar later in de geschiedenis van de koningen van Israël naar verwezen wordt, gaat terug naar deze periode waar Jerobeam zijn doel en bestemming miste. Dit laatste is dan ook een goede definitie van wat met zonde in de Bijbel, bedoelt wordt.

Koning Rehabeam van Juda, de opvolger van Salomo zou tot zijn vijfde regeringsjaar nog zelfstandig kunnen blijven. In zijn vijfde regeringsjaar echter kwam farao Sisak/Thothmosis III en herleidde Rehabeam tot de status van een vazal van Egypte (2 Kronieken 12:1-9).

Jerobeam I van Israël had al eerder vrijwillig de status van vazal van Egypte aangenomen, sinds zijn vlucht naar Egypte. Hetzelfde gebeurde met de landen en leiders van Edom en Aram, die ook eerder al uit afkeer voor Israël hun (on)heil in Egypte zochten.

Over Sisak alias farao Thothmosis III van de achttiende dynastie schreef ik eerder op dit blog een artikel op 02-04-2015: het Egyptische Kadesj is Jeruzalem. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1427666400&stopdatum=1428271200

Het levenseinde van Jerobeam vinden we in 1 Koningen 14:19-20 beschreven:

1 Koningen 14:19 Het overige van de geschiedenis van Jerobeam, hoe hij gestreden en hoe hij geregeerd heeft, zie, dat is beschreven in het boek van de kronieken der koningen van Israël. 20 De tijd nu, die Jerobeam geregeerd heeft, was tweeëntwintig jaar. En hij ging bij zijn vaderen te ruste en zijn zoon Nadab werd koning in zijn plaats.

Het boek waar naar verwezen wordt: ‘de kronieken der koningen van Israël’ is niet bewaard gebleven, wat voor historici spijtig is, maar niet onoverkomelijk. Wat geestelijk belangrijk is, is bewaard gebleven. En dat is wat telt. Zie ook het voorlaatste hoofdstuk van het Johannesevangelie dienaangaande:

Johannes 20:30 Jezus dan heeft nog wel vele andere tekenen in de tegenwoordigheid Zijner discipelen gedaan, die niet zijn geschreven in dit boek; 31 Maar deze zijn geschreven, opdat gij gelooft, dat Jezus is de Christus, de Zone Gods; en opdat gij, gelovende, het leven hebt in Zijn Naam. (Statenvertaling)

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

27-10-2015 om 09:09 geschreven door Robert De Telder  

De oudheidhistoricus Herodotos brengt in zijn tweede boek (Boek 2, 137-140) het verhaal van een blinde farao met de naam Anysis, een naam die eveneens met een stad in Egypte verbonden was: Anysis. Wie was deze farao wiens naam Herodotos noteerde in de vijfde eeuw v. Chr. toen hij in Egypte met de priesters aldaar navraag deed naar hun geschiedenis? Let op: de naam Anysis is bij Herodotos een Griekse versie van een faraonaam. De tijdsperiode waar we Anysis op de tijdsbalk moeten onderbrengen is de achtste eeuw v. Chr. Dit blijkt uit de opgave en rangschikking van de farao’s van Egypte zoals door Herodotos opgetekend. Na de regeerperiode van Anysis volgde namelijk de regeerperiode van farao Sethos die volgens Herodotos Boek 2, 141, een tijdgenoot van de Assyriër Sanherib was. En de regeerperiode van Sanherib is via de Bijbelse koning Hizkia vast op de tijdsbalk verankerd met de jaren: 705/680 v. Chr. (TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: Kroniek van koning Hizkia van Juda, blz. 327-330). Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Hierna het betreffende citaat van Herodotos:

Herodotos Book 2, 137. and after him (Asychis) reigned a blind man of the city of Anysis, whose name was Anysis. In his reign the Ethiopians and Sabacos the king of the Ethiopians marched upon Egypt with a great host of men; so this blind man departed, flying to the fen-country, and the Ethiopian was king over Egypt for fifty years, during which he performed deeds as follows:-- whenever any man of the Egyptians committed any transgression, he would never put him to death, but he gave sentence upon each man according to the greatness of the wrong-doing, appointing them work at throwing up an embankment before that city from whence each man came of those who committed wrong. Thus the cities were made higher still than before; for they were embanked first by those who dug the channels in the reign of Sesostris, and then secondly in the reign of the Ethiopian, and thus they were made very high: and while other cities in Egypt also stood high, I think in the town at Bubastis especially the earth was piled up. In this city there is a temple very well worthy of mention, for though there are other temples which are larger and built with more cost, none more than this is a pleasure to the eyes. Now Bubastis in the Hellenic tongue is Artemis, …

… 139. The final deliverance from the Ethiopian came about (they said) as follows:--he fled away because he had seen in his sleep a vision, in which it seemed to him that a man came and stood by him and counselled him to gather together all the priests of Egypt and cut them asunder in the midst. Having seen this dream, he said that it seemed to him that the gods were foreshowing him this to furnish an occasion against him, in order that he might do an impious deed with respect to religion, and so receive some evil either from the gods or from men: he would not however do so, but in truth (he said) the time had expired, during which it had been prophesied to him that he should rule Egypt before he departed thence. For when he was in Ethiopia the Oracles which the Ethiopians consult had told him that it was fated for him to rule Egypt fifty years: since then this time was now expiring, and the vision of the dream also disturbed him, Sabacos departed out of Egypt of his own free will.

140. Then when the Ethiopian had gone away out of Egypt, the blind man came back from the fen-country and began to rule again, having lived there during fifty years upon an island which he had made by heaping up ashes and earth: for whenever any of the Egyptians visited him bringing food, according as it had been appointed to them severally to do without the knowledge of the Ethiopian, he bade them bring also some ashes for their gift. This island none was able to find before Amyrtaios; that is, for more than seven hundred years the kings who arose before Amyrtaios were not able to find it. Now the name of this island is Elbo, and its size is ten furlongs each way.

141. After him (Anysis) there came to the throne the priest of Hephaistos, whose name was Sethos. This man, they said, neglected and held in no regard the warrior class of the Egyptians, considering that he would have no need of them; and besides other slights which he put upon them, he also took from them the yokes of corn-land which had been given to them as a special gift in the reigns of the former kings, twelve yokes to each man. After this, Sanacharib king of the Arabians and of the Assyrians marched a great host against Egypt…." Einde citaat.

Laat ons nu overgaan tot het identificeren van de blinde farao Anysis uit de stad Anysis.

De erudiete Dr. Immanuel Velikovsky (1895/1979) legde in zijn studie ‘Oedipus and Akhnaton, 1960, deel I, De blinde koning’, eveneens de link met de blinde Anysis van Herodotos en identificeerde in zijn boek: ‘Oedipus and Akhnaton, (1960)’, farao Achnaton met Anysis en met Oedipus uit de Griekse legende. Een legende die men overigens nooit tot een Griekse historische gebeurtenis heeft kunnen terugvoeren. Velikovsky heeft echter aangetoond het hier geen specifiek Griekse legende betreft maar dat het in wezen gaat over een historische tragedie uit het oude Egypte. Hij identificeert de Oedipus van het Griekse Thebe overtuigend met farao Achnaton van het Egyptische Thebe. Zijn werk leest als een waar detectiveverhaal, op de wijze waarop hij naspeurt naar de verhouding van Achnaton met zijn moeder Teje, nadat hij zijn vader Amonhotep III vermoord heeft. En Achnaton ‘s dochter Beketaton, bij zijn moeder. De relatie met zijn vrouw Nefertete enzoverder. De bewijzen die Velikovsky aanhaalt zijn zondermeer overtuigend: de blinde incestueuze Oedipus is dezelfde persoon als Achnaton, die ook in een later stadium van zijn regeerperiode met blindheid getroffen werd.

Wat de Anysis uit Anysis van Herodotos betreft, is er nooit in heel de geschiedenis van het oude Egypte, meer dan één farao geweest waarvan de persoonsnaam en de hoofdstad één en dezelfde waren. En farao Achn-aton van de achttiende dynastie gaf zijn naam aan de door hem nieuw gebouwde hoofdstad: Ach’t-aton. Dit is ook de piste die wijlen Dr. Bronson Feldman volgde. In een publicatie van ‘Catastrophism and Ancient History, Proceedings of the Second Seminar of catastrophism and ancient history, 1983, The Blind Pharaoh’, gaf de professor alle krediet aan Velikovsky met diens identificatie van Anysis met Achnaton, en voegde er aan toe dat de Griekse naam Anysis een verbastering is van het Egyptische Aton maar dan veranderd naar ‘Anyt. De naam ‘Aton’ of ‘Aten’ werd door de priesters waar Herodotos mee sprak nog altijd met afkeer uitgesproken, stelt Bronson, en vandaar de wijziging in ‘Anyt’. Volgens de Griekse legende bracht Oedipus een ballingschap door op een duineneiland. Dit stemt volgens Feldman, overeen met de geschiedenis die Herodotos in verband met Anysis brengt. Farao Anysis moest als een gevolg van een Ethiopische invasie onder leiding van Sabacos, in een moerasland vluchten waar hij vijftig jaar zou verblijven. Na het vertrek van de Ethiopiërs (of Nubiërs) kwam de blinde Anysis uit zijn ballingsoord tevoorschijn en zette daarna zijn heerschappij verder.

De orthodoxe Egyptologie wijst het opgetekende verhaal door Herodotos af, aangezien het nergens in hun gefabriceerde constructie van de Egyptische dynastieën past.

Het historisch bericht van Herodotos past echter nauwkeurig in mijn eerdere reconstructie van de geschiedenis van de oudheid, zoals uiteengezet in ‘TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 357-360’.

De invasie van de Ethiopiër Sabacos of Sjabaka zit chronologisch verankerd met het jaar 722 v. Chr., het stervensjaar van koning Achaz van Juda met een meganatuurcatastrofe dat toen de oude wereld trof.

De natuurramp was de aanleiding voor de Ethiopiër Sjabaka om in zijn tweede regeringsjaar Egypte binnen te vallen (Tijd en Tijden, 2015, hoofdstuk Farao BAK EN RA NEF, BOKCHORIS, blz. 301-306). De invasie betekende ook het einde van de vierentwintigste dynastie doordat Sjabaka farao Bokchoris op een brandstapel terechtstelde. De reden voor deze wrede doodstraf heb ik in ‘Tijd en Tijden’ beschreven: hoogverraad. De vierentwintigste dynastie had zoals in mijn geciteerde boek uiteengezet, namelijk haar begin gehad ten tijde van de overheersing van Egypte door Azaria/Uzzia/Arsu van Juda.

Voor Anysis/Achnaton betekende de invasie van de Ethiopiër Sabaqos/Sjabaka de vlucht naar een schuilplaats in een moerasland, waar hij vijftig jaar zou verblijven tot aan het vertrek van de Ethiopiër. Ook deze gegevens passen niet binnen de constructie van de conventionele Egyptologie. Zij geven farao Amonhotep IV alias Achnaton slechts zeventien regeringsjaren, wat het hoogste getal is dat gevonden werd op de monumentrestanten te Achetaton, het huidige Amarna. Een schuilplaats gedurende een tijdsperiode van vijftig jaar, past niet in hun fabricatie. Nochtans is het getal zeventien bruikbaar in de revisie van de geschiedenis van het oude Egypte. We kunnen aannemen dat Achnaton/Anysis inderdaad zijn hoofdplaats Anysis/Achetaton in zijn zeventiende regeringsjaar opgegeven heeft, geruild heeft voor een schuilplaats in een moerasland. We verankeren eenvoudig het zeventiende regeringsjaar op de tijdsbalk met het jaar 722 v. Chr., met de invasie van de Ethiopiër Sabacos.

De oorspronkelijke regeringstijd van Achnaton achterhalen is moeilijk maar niet onmogelijk. We hebben namelijk alleen de (restant)monumenten in Egypte die enige uitkomst naar regeerperioden geeft. De Egyptische oudheid-historicus Manetho heeft de Aton-ketters in zijn faraolijsten niet vermeld. Hij heeft vanaf de dood van Amonhotep III, een alternatieve lijst van koningen via een dochter van Amonhotep III opgegeven, tot aan het eerste regeringsjaar van Horemheb. Deze lijst bereikte ons via de kopieerders van Manetho; Africanus en Eusebius. Tussen beide kopieerders bestaat er ook nog een aanzienlijk verschil voor wat de totale regeerperiode van de Aton-ketters betreft.

Hierna de opgave:

Africanus:                                                 Eusebius:__________

Amenophis (III)           31                        Amenophis (III)           31

Oros                              37                        Oros                              36

Acherres                      32                        Achencherses               16

Rathos                            6                        Athoris                         39

Chebres                        12                        Chencheres                  16

Acherres                      12                        Acherres                         8

Armesses/Horemheb    5                        Cherres                         15

                                                                  Armais/Horemheb        5

                                      99                                                             130

Africanus heeft een totaal van negenennegentig jaar en Eusebius van honderddertig jaar voor de periode van de Aton-aanbidders. Daarnaast hebben we het Boek van Sothis met eveneens een afwijkend aantal jaren vanaf Amonhotep III tot Armaeos of Horemheb:

41. Oros                        48

42. Achencheres          25

43. Athoris                            29

44. Chencheres            26

45. Acherres                  8___________

46. Armaeos                  9     =Horemheb

                                      136

Deze lijst heeft een totaal van honderdzesendertig jaar in afwijking van de honderddertig jaar van Eusebius en de negenennegentig jaar van Africanus. Met deze afwijkende gegevens voorhanden dienen we op de tijdsbalk een constructie uit te werken op basis van de beschikbare ankerpunten. Het ankerpunt van 722 v. Chr. met de invasie van de Ethiopiër Sabacos levert een eerste ankerpunt op.

Wanneer we nu bijvoorbeeld de tijdsperiode van vijftig jaar Ethiopische heerschappij naar Herodotos Boek 2, 137, hanteren vanaf 722 v. Chr. arriveren we op de tijdsbalk in het jaar 672 v. Chr. Dat is volgens mijn reconstructie in TIJD en TIJDEN, blz. 350-353, het laatste regeringsjaar van farao Eje alvorens Horemheb de heerschappij naar zich toetrekt en de Ethiopiërs uit Egypte verdrijft. Met het jaar 722 v. Chr. als het zeventiende regeringsjaar van Achnaton gaan we op de tijdsbalk terug naar 739 v. Chr. voor diens eerste regeringsjaar. De dood (vadermoord) van Amonhotep III plaatsen we in hetzelfde jaar.

Het wegtrekken van de Ethiopiërs zoals Herodotos (Boek 2,139) het vermeld, gebeurde met het leger van Horemheb op hun hielen. Van Horemheb is er namelijk een vermelding van een veldtocht naar Koesj bewaard gebleven. De orthodoxe Egyptologie beschrijft deze veldtocht eerder als een inspectietocht (Peter A. Clayton, Kroniek van de farao’s, 18^de dynastie, Horemheb). Ook van de laatste Aton-vereerder; ‘Toetanch-at(m)on’, is er een indicatie van een strijd tegen Kuschieten. Uit zijn bekend graf kwam onder vele gevonden attributen ook een kist tevoorschijn met een afbeelding van een slag tegen Kuschieten. Voor de orthodoxe egyptologie was dit louter fantasie.

Volgens de herziening van de geschiedenis van het oude Egypte was dit een reële strijd. Er bestaat een complottheorie omtrent de dood van Toetanchamon, dat hij vermoord zou zijn. Onderzoek van de stoffelijke resten van Toetanchamon bracht een klap op zijn schedel aan het licht, dat vermoedelijk de doodsoorzaak was. In het licht van het nu historisch verdrijven van de Kuschieten aan het einde van de achttiende dynastie, heeft Toetanchamon deze dodelijke klap in zijn strijd tegen de Ethiopiërs/Kuschieten opgelopen. De complottheorie is hiermee gebleken een theorie te blijven. En dat Toetanchamon geen jong ventje was maar een volwassen man, heb ik in TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 352-353, aangetoond.

De graftombe waar de mummie van Toetanchamon in 1922 met alle schatten erin gevonden werd, is opnieuw onder de media-aandacht. Een tijd geleden werd door Spaanse erfgoedspecialisten scans van een tombe nabij de Koningsvallei te Luxor, het oude Thebe, gemaakt. Deze scans kwamen onder de aandacht van de Egyptoloog Nicolas Reeves. Op de scans zijn vermoedelijk eveneens twee tot nu toe verborgen kamers achter de bekende grafkamer van Toetanchamon te zien. Het is Reeves’ die met zijn theorie dat in een van de verborgen kamers, Nefertete zou opgebaard liggen, momenteel alle aandacht in de media krijgt. Hij is ervan overtuigd dat de in 1922 blootgelegde grafkamer van Toetanchamon, in feite voor Nefertete bedoelt was en dat Toetanchamon bij diens onverwachte dood in haar tombe in een buitenkamer, ondergebracht werd. Dit blijft uiteraard een theorie tot eventueel het tegendeel bewezen wordt.

Wie sedert decennia al in elk debat volledig doodgezwegen wordt, is de geleerde Dr. Immanuel Velikovsky. Velikovsky heeft echter ook zijn zeg over de Egyptologie gedaan heeft en in het bijzonder over de Aton-aanbidders. Zie link:

http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1419202800&stopdatum=1419807600

Ik verwees al naar het werk van Velikovsky: ‘Oedipus and Akhnaton, 1960’. Indien Velikovsky gelijk heeft met zijn identificatie van de personen van de Griekse Oedipus tragedie, met de Aton-ketters, en indien er zich inderdaad nog twee kamers achter de dodenkamer van Toetanchamon bevinden, dan zou dit wel de verrassing van het derde millennium kunnen opleveren. Niet de stoffelijke resten van Nefertete zouden kunnen tevoorschijn komen, maar misschien wel de stoffelijke resten van de ketter-farao Achnaton.

Velikovsky schrijft weliswaar dat het stoffelijk overschot van Achnaton nooit gevonden werd en dat naar alle waarschijnlijkheid het dode lichaam van Achnaton niet gemummificeerd werd als hem al een graf gegeven werd. Ik ben echter van mening dat in het licht van Herodotos’ Anysis we kunnen aannemen dat Achnaton/Anysis na zijn ballingschap naar Thebe is teruggekeerd waar op dat moment Eje zich van Toetanchamon en Smenkhkare, de twee zonen en opvolgers van Achnaton, ontdaan had. De blinde Achnaton, vergezeld door zijn dochter Beketaton/Antigone, is dan vermoedelijk ook door Eje vermoord en in zijn tombe bijgezet.

Velikovsky maakt duidelijk dat het graf waar Toetanchamon ’s mummie ontdekt samen met alle goudschatten, in feite het graf was dat Eje voor zichzelf had later klaarmaken.

Het boek van Dr. Immanuel Velikovsky: OEDIPUS en ECHNATON blijft een aanrader ook al is het heden alleen nog maar in bepaalde antiquariaten verkrijgbaar. De Griekse legende kan onomstotelijk met de bekende historische feiten van de Aton-vereerders ingevuld worden. Een voorbeeld van Velikovsky ’s detectivewerk dienaangaande is de invulling die hij geeft aan bijvoorbeeld het ontdekte graf te Amarna van een dienaar, met de naam Parennefer. De Egyptoloog H. Ranke verwonderde zich bij het openen van het graf eertijds, aan de toegekende gunsten en onderscheidingen voor deze dienaar van lage afkomst, toen Achnaton nog een kind was. Voor Velikovsky was het duidelijk dat Parennefer de herder was die de jonge Oedipus/Amonhotep IV het leven redde. En naast de onbekende Parennefer identificeert Velikovsky alle personen van de Oedipus legende met historische Egyptische personen.

Achnaton –               Oedipus

Amonhotep III –         Laios

Teje -                            Iokaste

Eje -                              Creon

Parennefer –                ‘herder’

Nefertete –                  Euryganeia

Meritaton –                 Antigone

Beketaton –                 Ismene

Smenkhkare –             Polyneikes

Toetanchamon –         Eteokles

Anchsenpa’aton –        Astymedusa

Amenophis/Hapu -     Teiresias

De ‘laios’ uit de legende is de vader van Achnaton: Amonhotep III en de koningin moeder Iokaste is Teje. Toen Laios/Amonhotep III van een orakel vernam dat zijn zoon Oedipus/Amonhotep IV hem later zou doodden, gaf hij het bevel het kind te vondeling te leggen op een berg, nadat hij het kind aan de voeten verminkt had. De betekenis van de naam Oedipus is: gezwollen voeten. Het kind wordt gevonden door een herder die het naar een koning Polybus in een vreemd land brengt, die het kind opvoedt als het zijne. Volwassen geworden trekt Oedipus/Amonhotep IV via Delphi naar Thebe waar hij toevallig zijn biologische vader ontmoet en deze in een ruzie doodt. In Thebe gearriveerd lost hij een raadsel van de wrede sfinx op waarna deze zich van een rots stort. Daarna wordt Oedipus/Achnaton koning van Thebe en huwt de weduwe Iokaste/Teje, onwetend dat dit zijn moeder is. Toen Oedipus later ontdekte dat hij zijn moeder gehuwd had, stak hij zijn beide ogen uit en zijn moeder verhing zich. In het jaar van een meganatuurcatastrofe werd Thebe geteisterd door de pest, en een nieuw orakel van de priesters van Amon zorgt er voor dat Achnaton vanwege de bloedschande met zijn moeder, de schuld krijgt. Achnaton gaat in ballingschap, terwijl zijn twee zonen Smenkhkare/Polyneikes en Toetanchamon/Etreokles onder het regentschap van Eje/Creon, de broer van Teje, het bewind overnemen. Uiteindelijk ontdoet Creon zich van Polyneikes en Etreokles en grijpt de macht. Etreokles krijgt een prachtige tombe en Polyneikes een smadelijke begrafenis, net zoals met Toetanchamon en Smenkhkare gebeurd is. Tot hier deze geschiedenis in een notendop.

Voor Velikovsky was het duidelijk dat Oedipus met Achnaton geïdentificeerd kon worden. De verminking aan de voeten bij Oedipus zag hij bevestigd in de gevonden afbeeldingen van Achnaton waar deze met uitzonderlijk brede gezwollen dijen afgebeeld wordt. Een detail dat ook de orthodoxe Egyptologie niet ontging. De bekende Egyptoloog James H. Breasted ging er zondermeer vanuit dat de benen van Achnaton verminkt waren. Daarnaast was er het gegeven dat Achnaton in een later stadium van zijn leven blind werd, net zoals de blinde farao Anysis van Herodotos. De link naar Oedipus werd dan ook logisch gelegd. Velikovsky maakt ook duidelijk dat er rond de dood en de oorzaak van de dood van Amonhotep III in wezen niets geweten is. Ook bestaan er geen afbeeldingen van Amonhotep III met Amonhotep IV/Achnaton samen, wat ongewoon is. Een goede aanwijzing dat de zoon van Amonhotep III ver weg in den vreemde was. Koning Polybus uit de Griekse legende identificeert Velikovsky met een Mitannische vorst in het noorden van het huidige Iran. Volgens mijn reconstructie van de geschiedenis van de oudheid, was de plaats van ballingschap: Juda. En was Polybus, koning Jotham van Juda.

De verminking aan de voeten, de blindheid en de ballingschap van Oedipus komen volledig overeen met wat we over Achnaton weten.

De verminking aan de voeten van Achnaton en zijn ballingschap in Klein-Azië als een gevolg van het orakel dat zijn biologische vader wilde geloven en aldus zijn kind liet verwijderen, verklaart ook de maat van de haat van Achnaton naar zijn vader toe, diens naam en diens goden.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

20-10-2015 om 09:06 geschreven door Robert De Telder  

2 Koningen 3:1 Joram nu, de zoon van Achab, werd koning over Israël te Samaria, in het achttiende jaar van Josafat, den koning van Juda, en hij regeerde twaalf jaren. 2 En hij deed dat kwaad was in de ogen des HEEREN, doch niet gelijk zijn vader en gelijk zijn moeder; want hij deed dat opgerichte beeld van Baäl weg, hetwelk zijn vader gemaakt had. 3 Evenwel hing hij de zonden van Jerobeam, den zoon van Nebat, aan, die Israël deed zondigen; hij week daarvan niet af. 4 Mesa nu, de koning der Moabieten, was een veehandelaar, en bracht op aan den koning van Israël honderd duizend lammeren, en honderd duizend rammen met de wol. 5 Maar het geschiedde, als Achab gestorven was, dat de koning der Moabieten van den koning van Israël afviel. 6 Zo toog de koning Joram ter zelfder tijd uit Samaria, en monsterde gans Israël. (Statenvertaling)

Van de hierboven in de Bijbel vermelde koning Mesa van Moab, is een stele bewaard gebleven, waarin deze Moabietische koning naar Omri en zijn geslacht van het tienstammenrijk verwijst.

Het is een zogenaamde buiten-Bijbelse verwijzing naar een koning van Israël en voor sommigen aldus van grote waarde. Chronologisch gezien echter leverde de berichtgeving op de steen aanvankelijk heel wat problemen op.

De stele werd anno 1868 door de Duitse zendeling F.A. Klein, in Trans-Jordanië gevonden en bevind zich tegenwoordig in het Louvre. De steen is beschadigd en dit als gevolg van het feit dat lokale Arabieren na het bekendmaken van de vondst in 1868, de steen hebben laten springen door verhitting. De gedachte moet geweest zijn dat aangezien Europeanen er belang aan hechtten, er misschien een schat in verborgen was. Dank zij een eerder gemaakte gipsafdruk door F.A. Klein, konden later de stukken op de juiste plaats weer samengevoegd worden. Hierna volgt een gedeeltelijke vertaling (enkele letters zijn onleesbaar en de zin van enige woorden niet zeker):

“Ik ben Mesa, zoon van Kamos-.., koning van Moab, uit Dibon afkomstig. Mijn vader is koning geweest over Moab dertig jaar en ik werd koning na mijn vader en ik maakte deze offerhoogte in Karko.. omdat hij mij gered heeft van alle koningen en mij heeft doen neerzien op al mijn haters. Omri, de koning van Israël, hij verdrukte Moab vele dagen, want Kamos was vertoornd op zijn land. En zijn zoon (Achab) volgde hem op en ook hij sprak: Ik ga Moab verdrukken. In mijn tijd sprak hij deze woorden, maar ik heb hem en zijn huis overwonnen…Omri had het land van Medeba bezet en Israël woonde daarin in zijn tijd en in de helft van de tijd van zijn zoon(Joram) veertig jaar….”

Na de dood van Achab verhaalt het Bijbelboek 2 Koningen hoofdstuk 3, stopt de schatplichtige Mesa met zijn jaarlijkse betalingen aan Israël en geraakt alzo in conflict met Joram. Vanuit chronologisch oogpunt is het belangrijk de vermelding op de Moabietische steen van een periode van veertig jaar verdrukking, op de tijdsbalk in harmonie met de Bijbelse chronologische gegevens, te verankeren.

Op het eerste gezicht namelijk lijkt een periode van veertig jaar Israëlitische verdrukking van Moab, niet met de Bijbelse chronologische gegevens te passen. De seculiere revisionist Dr. Immanuel Velikovsky wist met de veertigjarige vermelding geen raad en trok zelfs de Bijbelshistorische berichtgeving omtrent deze koningen in twijfel (Eeuwen in Chaos, 1952, hoofdstuk 6, Achab of Joram: twee versies in de Bijbel).

De Moabietische steen vermeldt namelijk een periode van veertig jaar voor drie koningen van Israël. Wanneer we vanaf het eerste jaar van Omri in 920 v. Chr. tot aan de derde opvolger Ahazia hun regeerperioden samentellen, verkrijgen we slechts drieëndertig jaar. We kunnen er echter met zekerheid vanuit gaan dat koning Ahazia van Israël in Moab onbekend was. De berichtgeving in de Bijbel over hem is kort, drie verzen slechts, en dan nog zeer negatief. Hij stierf voortijdig na een ziekte ten gevolge van een val door het tralievertrek van zijn boven-verblijf te Samaria, na een regeerperiode van slechts twee jaar. Een andere zoon van Achab nam daarop de scepter in het tienstammenrijk over: Joram. Het is deze koning die tegen het afvallige Moab zou oprukken, en de kleinzoon van Omri is, waar de Moabietische steen naar verwijst.

In mijn reconstructie zoals uiteengezet in TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: Kroniek van koning Josafat van Juda, blz. 237-241, zitten er exact veertig jaar tussen het einde van de regering van Josafat in 880 v.Chr. en het begin van de regering van Omri in 920 v.Chr.

Op de bijgevoegde chronologische schema ’s in mijn boek op blz. 224, 230, 232 en 236 is de periode van veertig jaar via de regeerperiode van de Israëlitische koningen uitgetekend. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

De ontdekker van de Moabietische steen F.A. Klein, was een Elzasser en een Protestants zendeling. Het jaar van de ontdekking was anno 1868. In 1868 maakte de Elzas, de provincie waar Klein geboren werd, deel uit van Frankrijk en dit sinds de zestiende eeuw, toen een zich naar het oosten en noorden uitbreidend Frankrijk, het gebied opslokte en annexeerde. Het was de Frans-Duitse oorlog van 1870/71 dat maakte dat dit Duitstalige gebied opnieuw deel ging uitmaken van de Duitse eenheidsstaat, door de legendarische Bismarck gevormd. Het gebied is lange tijd een twistappel tussen Duitsland en Frankrijk geweest. Vandaag maakt de Elzas deel uit van Frankrijk en heeft de Bondsrepubliek Duitsland alle gebiedsverlies als gevolg van de twee wereldoorlogen in de twintigste eeuw, aanvaardt.

In de geest van vele onderzoekers is dit echter geen vanzelfsprekendheid. In studies over de oudheid en met name de Moabietische steen, is de nationaliteit van F.A. Klein niet altijd onmiddellijk te achterhalen. Duitse onderzoekers noemen hem voornamelijk een Duitser of Elzasser. Andere onderzoekers vermelden eenvoudig weg de nationaliteit niet, of noemen hem een Europeaan.

Klein was Duitssprekend, net zoals die andere beroemde Elzasser; Albert Schweitzer. Schweitzer was bij het uitbreken van de eerste wereldoorlog als protestants zendeling en als arts werkzaam in Frans Kongo. Theoretisch was hij een Fransman, maar werd desalniettemin als ‘Duitser’ door de Franse autoriteiten in een concentratiekamp in Afrika, geïnterneerd. Ik haal dit als voorbeeld aan ter illustratie van de gevoeligheden die zich kunnen voordoen bij het bestuderen van het revisionisme van de geschiedenis van de oudheid. En de geschiedenis van Schweitzer ligt slechts honderd jaar achter ons.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

13-10-2015 om 08:56 geschreven door Robert De Telder  

In mijn studie TIJD en TIJDEN, 2015, breng ik in de eerste hoofdstukken een geschiedschrijving die op het Bijbelboek Genesis gebaseerd is en een verklaring geeft voor het ontstaan van de Egyptische beschaving. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Het beginpunt van mijn werk is de zondvloed of grote vloed die in 2341/2340 v. Chr. gedateerd wordt, en dit op basis van het chronologisch werken met de Bijbelse sabbat- en jubeljaren (volgens de rekenwijze van William Whiston) in verbinding met de geslachtsregisters van Genesis. Vervolgens heb ik de datering van de spraakverwarring berekend en op de tijdsbalk geplaatst in het jaar 2239 v. Chr. Het is vanaf dit laatste jaartal dat de kolonisatie van Egypte door de nakomelingen van Noach een aanvang neemt. De nakomelingen van Noach en hun geschiedenis vinden we in het Bijbelboek Genesis opgetekend vanaf hoofdstuk 10:

Genesis 10:1 Dit zijn de nakomelingen der zonen van Noach: Sem, Cham en Jafeth; hun werden namelijk zonen geboren na de vloed.

Het Bijbelboek Psalmen heeft twee verwijzingen naar Egypte als het land van Cham.

Psalm 105: 23 Daarna kwam Israël in Egypte, en Jakob verkeerde als vreemdeling in het land van Cham.

Psalm 78:51 En Hij sloeg al het eerstgeborene in Egypte, het beginsel der krachten in de tenten van Cham.

Het prille begin van de Egyptische beschaving heeft volgens de Bijbel haar oorsprong bij een van de drie zonen van Noach; Cham en diens nakomelingen. Zij zijn identiek met de door de moderne Egyptologie tot mythe verklaarde god-koningen die voor de eerste farao Menes, over Egypte heersten. De bekende Palermo-steen (zie TIJD en TIJDEN, 2015, blz.73-75) verhaalt over een lijst van een honderdtal god-koningen, die start met de Egyptische god Horus. Volgens deze geschreven Egyptische primaire bron heeft de eerste farao Menes het bewind over Egypte, van deze god-koningen overgenomen. Toen de oudheidhistoricus Herodotos in de vijfde eeuw v. Chr. Egypte bezocht en met de priesters aldaar sprak, kreeg hij dezelfde geschiedenis te horen:

“Toch is Egypte voor de tijd van die mannen door goden bestuurd die te midden van de mensen leefden. Nu eens had de een dan weer de ander de macht en de laatste van hen was Oros, de zoon van Osiris. Deze heette Apollo in het Grieks; hij heeft Tyfon ten val gebracht en daarna als laatste god de troon bestegen. Osiris kun je aan Dionysos gelijkstellen”. Herodotos Boek 2:144

De Bijbelse Cham was een van de acht overlevenden van de grote vloed en was aldus nog tijdens de pre-zondvloedperiode van de aarde geboren. Wat vooral opvalt wanneer men de Genesis-geslachtsregisters bestudeerd, zijn de hoge leeftijden van de zogenaamde aartsvaders. Noach bijvoorbeeld, leefde nog tot 350 jaar na de grote vloed (Genesis 9:28). Van zijn zoon Sem, en broer van Cham, staat een leeftijd opgeschreven van zeshonderd jaar (Genesis 11:10-11), waarvan 502 jaar na de Vloed. We kunnen aannemen dat ook Cham en zijn onmiddellijke nakomelingen zulke lange leeftijden hadden. Deze mensen kwamen daarenboven uit een beschaving zonder weerga, met een tot dan toe bewaarde kennis die samen met hun hoge leeftijden, hen in de ogen van mensen wier leeftijd tot zeventig en tachtig jaar (Psalm 90:10) herleidt was, tot schijnbaar onsterfelijke goden maakten. Het is aldus logisch te concluderen dat de god-koningen van de Palermosteen stervelingen waren, en afstammelingen uit de lijn van Cham. Cham en zijn nakomelingen namen overigens zelf, in afwijzing van het verbond van de HERE God met Noach, de status van goden aan. Dat blijkt o.a. uit het Gilgamesj-epos dat leert dat Gilgamesj, de koning van Oeroek, twee-derde god was en een derde mens. Dit maakt deel uit van de in het Bijbelboek Genesis beschreven rebellie ten tijde van Nimrod, de kleinzoon van Cham.

Het begin van hun beschaving plaatsen we volgens het Genesisbericht in het land Sinear, in het tweestromenland. Het was pas toen Peleg (in de lijn van Sem) geboren werd (Genesis 10:25) dat de aarde onder de nakomelingen van Noach verdeeld werd. De spraakverwarring was hier een belangrijke drijfveer. Wat hier aan voorafging was de bouw van de eerste stad en toren door Nimrod, de kleinzoon van Cham in afwijzing van het verbond van de HERE God met Noach na de Grote Vloed.

Genesis 10:6 En de zonen van Cham waren Kus, Misraïm, Put en Kanaän. 7 En de zonen van Kus: Seba, Chawila, Sabta, Rama en Sabteka; en de zonen van Rama waren Seba en Dedan. 8 En Kus verwekte Nimrod; deze was de eerste machthebber op de aarde; 9 hij was een geweldig jager voor het aangezicht des HEREN; daarom zegt men: Een geweldig jager voor het aangezicht des HEREN als Nimrod. 10 En het begin van zijn koninkrijk was Babel, Erek, Akkad en Kalne, in het land Sinear. 11 Uit dat land trok hij naar Assur en hij bouwde Nineve, Rechobot-Ir, Kalach 12 en Resen tussen Nineveh en Kalach; dat is de grote stad. (NBG Vertaling 1951)

De steden Babel, Erek, Akkad en Kalne werden in de negentiende eeuw al door archeologen blootgelegd en onderzocht. Het Bijbelse Erek is het Uruk dat door archeologen werd blootgelegd, het verschil in schrijfwijze is een gevolg van het gebruik van verschillende klinkers. Duizenden kleitabletten werden in de vermelde steden opgegraven en vertaald. Het bekendste hiervan is het Gilgamesj-epos, dat een Babylonische versie van het Bijbelse zondvloedverhaal is. Maar er is meer, de oud-Soemerische koningslijst begint met een koning genaamd: Kisj. Het vraagt weinig verbeelding om in deze naam de Bijbelse naam Kus of Kusj te herkennen, de zoon van Cham, de zoon van Noach in Genesis 10:6. Een probleem is ook hier het conflict tussen de gebruikte dateringsmethoden. Conventioneel plaatst men de Soemerische Kisj in 2900 v. Chr. Vanuit het Genesismodel plaatsen we de eerste beschaving in het Tweestromenland rond 2300 v. Chr.

Gilgamesj was koning van Uruk en sprak volgens het Gilgamesj-epos met een overlevende van de Grote Vloed: Oetnapisjtim. Dit zou de Bijbelse Noach geweest kunnen zijn of Cham, de grootvader van Nimrod. Er zijn namelijk onderzoekers die Gilgamesj met de Bijbelse Nimrod identificeren. De betekenis van het Hebreeuwse Nimrod is: ‘opstandeling’. Gilgamesj zou dan zijn werkelijke naam geweest zijn, en Nimrod zijn synoniem. En er zijn heel wat raakpunten tussen beide heersers. Zie link: http://davelivingston.com/nimrod.htm

De geschiedenis van de eerste opstand na de Grote Vloed vinden we in het Bijbelboek Genesis hoofdstuk 11:

Genesis 11:1 De gehele aarde nu was één van taal en één van spraak. 2 Toen zij oostwaarts trokken, vonden zij een vlakte in het land Sinear, waar zij zich vestigden. 3 En zij zeiden tot elkander: Welaan, laten wij tichelen maken en die goed bakken. En de tichel diende hun tot steen en het asfalt diende hun tot leem. 4 Ook zeiden zij: Welaan, laten wij ons een stad bouwen met een toren, waarvan de top tot de hemel reikt, en laten wij ons een naam maken, opdat wij niet over de gehele aarde verstrooid worden. 5 Toen daalde de HERE neder om de stad en de toren, die de mensenkinderen bouwden, te bezien, 6 en de HERE zeide: Zie, het is één volk en zij allen hebben één taal. Dit is het begin van hun streven; nu zal niets van wat zij denken te doen voor hen onuitvoerbaar zijn. 7 Welaan, laat Ons nederdalen en daar hun taal verwarren, zodat zij elkanders taal niet verstaan. 8 Zo verstrooide de HERE hen vandaar over de gehele aarde, en zij staakten de bouw van de stad. 9 Daarom noemt men haar Babel, omdat de HERE daar de taal der gehele aarde verward heeft en de HERE hen vandaar over de gehele aarde verstrooid heeft. (NBG Vertaling 1951)

Kus, de zoon van Cham, wordt in de Bijbel enkele malen in verband met Ethiopië gebracht. Dat is dan niet het Ethiopië dat vandaag de naam van de staat aan de hoorn van Afrika draagt, maar eerder het noorden van het huidige Soedan. Een andere zoon van Cham: Misraïm, trok naar Egypte. Op de getoonde kaart heb ik de vermoedelijke reisweg van Kus (groene kleur) vanuit de Arabische Golf, over de Indische Oceaan naar Ethiopië getekend, en zo verder lang de Nijl richting noorden. De grijze kleur toont de trekroute van Misraïm over land naar Egypte.

Hierbij zij opgemerkt dat we de wereld van na de Grote Vloed moeten voorstellen als een wereld die nog na geteisterd werd door natuurrampen aller aard. Het waren ‘de dagen van Peleg’, de periode dat de wereld, volgens Genesis, ‘verdeeld’ werd. Volgens het Genesismodel moeten we ook de ‘continentale drift’ in deze periode plaatsen, maar dan versneld. Hierbij werden nieuwe bergmassieven gevormd en zochten stromen en rivieren een nieuwe weg naar de zeeën. Van de Arabische Golf bijvoorbeeld neemt men aan dat deze zich veel verder in land tot aan de stad Uruk bevond. Ook van de huidige Nijldelta neemt men aan dat de Middellandse Zee toen verder in land zat. Het was nog een groot moerasgebied toen Misraïm daar arriveerde. Over de eerste farao Menes schrijft Herodotos dat deze de Nijl vanaf Memfis kanaliseerde en zorgde voor het droogleggen van het land (Herodotos Boek 2, 99).

De pre-dynastieke periode voor Egypte loopt van 2239 v. Chr., het jaartal van de spraakverwarring en begin van de grote trek, tot aan 2018 v. Chr., het jaartal dat Menes, de eerste farao, het bewind overneemt wat een totaal van 221 jaar geeft.

Een korte tijd terug schafte ik via het internet het boek van Dr. Werner Papke aan: “Die Sterne von Babylon, Die geheime Botschaft des Gilgamesch – nach 4000 Jahren entschlüsselt”. Het werk dateert al van 1989 (ISBN 3 7857 0498 4). De auteur brengt een Duitse vertaling van het Gilgamesj-epos en berekend de astronomische datum van de Babylonische versie van de zondvloed. Tot mijn verrassing kwam in zijn studie telkens weer het jaar 2340 v. Chr. tevoorschijn, voor het gebeuren. Het is hetzelfde jaartal waar ik bij arriveerde in mijn werk; TIJD en TIJDEN. En dit op basis van de sabbat- en jubeljaartelling op de wijze van tellen volgens William Whiston en vervolgens via de juiste verbinding met het tijdstip van de roeping van Abraham, voorafgegaan met de Genesisgeslachtsregisters van de aartsvaders. Ik beschouw de verkregen astronomische datum van 2340 v. Chr. van Werner Papke voor het Gilgamesj-epos, als een kruispeiling dat mijn in de tijd terug navigeren via de sabbat- en jubeljaren, bevestigd. In mijn werk TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: de datering van de spraakverwarring, blz. 13-21, wijs ik op afwijkende geslachtsregisters met hogere jaartallen dan de Masoretische getallen uit onze Bijbel, wat twijfel oproept, een twijfel die ongegrond bleek.

Verbazend bij het lezen van het werk van Dr. Werner Papke, was ook de astronomische kennis van de Chaldeeërs. Zij waren blijkbaar Copernicus vierduizend jaar vooraf. Zij wisten bijvoorbeeld dat de planeten niet om de aarde, maar om de zon cirkelen en dat planeet aarde met haar maan op de vierde plaats na Saturnus komt. Het toont veel over de kennis van de nakomelingen van Noach in het derde millennium v. Chr. Navigeren op zee moet voor hen ook eenvoudig geweest zijn, en dit verklaart onder andere het ontstaan van de eerste beschavingen in Centraal-Amerika. Een continent dat vanuit Azië het eerst bereikt werd. Dit alles is een kennis die later verloren ging en in het Westen slechts vijfhonderd geleden opnieuw verkregen werd.

De moderne Egyptologie negeert de geschiedenis uit het Bijbelboek Genesis en brengt een pre-dynastieke geschiedenis van Egypte op basis van de evolutietheorie. De tijd voor de eerste farao’s wordt over verschillende tijdperken uitgesmeerd en de aanvang in een ver niet meer verifieerbaar verleden, geplaatst. De bekende zogenaamde archaïsche tijd met de eerste en tweede dynastie, laat men rond 3150 v. Chr. met farao Menes, aanvangen. Maar voor die tijd is het gissen bij gebrek aan schriftelijke bronnen zijn. Te Naqada in Egypte werd een site door archeologen blootgelegd met een nederzetting die voor de Archaïsche tijd gedateerd werd, de zogenaamde Naqada-cultuur, verwijzend naar de mensen die tijdens de Kopertijd van circa 4400 tot 3150 v. Chr. het land daar bewerkten. De Naqada-cultuur werd onderverdeeld in drie fases van bewoning. De oudste veronderstelde fase is die van ‘Naqada I’ die bestond uit een lokale dorpscultuur. Maar ook voor de Naqada-cultuur laat men Egypte al bevolkt worden. Vanaf circa 10.000 tot 5000 v. Chr. rangschikken zogenaamde deskundigen het tijdperk van het Epipa-leolithicum op de tijdsbalk. Tijdens deze periode laat men volgens de theorie, bevolkingsgroepen vanuit de Sahara, de Boven-Nijl en Zuidwest-Azië in Egypte binnenkomen. Vanuit het Genesismodel gezien zijn dit de eerste kolonisten van de grote trek die in 2239 v. Chr. op gang kwam. De feiten op het terrein kloppen met elkaar met uitzondering van de dateringsmethode. En met de tijdsschijf die volgens de Egyptologie aan het Epipa-leolithicum voorafging: het Paleo-lithicum, gaan we helemaal de verdrukking in. Dit tijdperk laat men namelijk aanvangen rond 500.000 à 300.000 tot 10.000 v.Chr. Deze constructie is volledig op de evolutietheorie gebaseerd en blijft een theorie.

Daar tegenover staat het Genesismodel dat een wereldwijde grote vloed brengt met het einde van de eerste beschaving sinds de Schepping, met een nieuw begin in 2340 v. Chr. De wereld die onderging was een beschaving zonder weerga, gelijk aan het Atlantis uit de Griekse mythologie. Maar het was een beschaving geweest die haar eigen weg naar de ondergang ging.

De wereld van de voortijd die onderging was een wereld zonder weerga geweest, en dit op alle gebied. Honderdtwintig jaar voor de grote vloed was de maat vol en was de aarde en alles wat er op leefde gedoemd tot sterven. Wat de maat vol maakte was het vermengen van de zonen Gods met de dochters der mensen, met als resultaat; de Nefilim. Een Hebreeuws woord dat meestal vertaald wordt met reuzen of geweldenaars.

Genesis 6:1 Toen de mensen zich op de aarde begonnen te vermenigvuldigen en hun dochters geboren werden, 2 zagen de zonen Gods, dat de dochters der mensen schoon waren, en zij namen zich daaruit vrouwen, wie zij maar verkozen. 3 En de HERE zeide: Mijn Geest zal niet altoos in de mens blijven, nu zij zich misgaan hebben; hij is vlees; zijn dagen zullen honderd twintig jaar zijn. 4 De reuzen waren in die dagen op de aarde, en ook daarna, toen de zonen Gods tot de dochters der mensen kwamen, en zij hun (kinderen) baarden; dit zijn de geweldigen uit de voortijd, mannen van naam.

5 Toen de HERE zag, dat de boosheid des mensen groot was op de aarde en al wat de overleggingen van zijn hart voortbrachten te allen tijde slechts boos was, 6 berouwde het de HERE, dat Hij de mens op de aarde gemaakt had, en het smartte Hem in zijn hart. 7 En de HERE zeide: Ik zal de mensen, die Ik geschapen heb, van de aardbodem uitroeien, de mensen zowel als het vee en het kruipend gedierte en het gevogelte des hemels, want het berouwt Mij, dat Ik hen gemaakt heb. 8 Maar Noach vond genade in de ogen des HEREN.

Een periode van Gods handelen met de mens werd definitief afgesloten. Opmerkelijk vind ik dat er in het Bijbelboek Genesis staat geschreven dat de HERE God de deur van de ark sloot en niet Noach:

Genesis 7:16 … en de HERE sloot de deur achter hem.

Het was het afsluiten van een Bijbelse bedeling. Slechts acht mensen, vier mannen en vier vrouwen, overleefden de meganatuurcatastrofe van Godswege en begonnen daarna opnieuw, met een verbond van God en de belofte dat Hij nooit meer de aarde zou verderven (Genesis 9:9-11). Het ‘kwaad’ (Rom. 3:9-17) was echter mee de ark ingegaan en vooreerst in de lijn van Cham zou er dra een nieuwe opstand opkomen. Het was de Bijbelse Nimrod die zoals eerder vermeld, het verzet na de grote vloed leidde.

Het antwoord van de HERE God hierop was de roeping van Abra(ha)m:

Genesis 12:1 De HERE nu zeide tot Abram: Ga uit uw land en uit uw maagschap en uit uws vaders huis naar het land, dat Ik u wijzen zal; 2 Ik zal u tot een groot volk maken, en u zegenen, en uw naam groot maken, en gij zult tot een zegen zijn. 3 Ik zal zegenen wie u zegenen, en wie u vervloekt zal Ik vervloeken, en met u zullen alle geslachten des aardbodems gezegend worden. 4 Toen ging Abram, zoals de HERE tot hem gesproken had, en Lot ging met hem; en Abram was vijfenzeventig jaar oud, toen hij uit Haran trok. 5 Abram nu nam zijn vrouw Sarai en Lot, zijns broeders zoon, en al hun have, die zij verworven hadden, en de lieden, die zij in Haran verkregen hadden, en zij trokken uit om te gaan naar het land Kanaän, en zij kwamen in het land Kanaän. 6 En Abram trok het land door tot de plek bij Sichem, tot de terebint More; en de Kanaänieten waren toen in het land. (NBG Vertaling 1951)

Deze nieuwe bedeling, de periode tussen de belofte aan Abraham en de Wet van Mozes, vangt aan in 1913 v. Chr. (zie TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: de Assyriërs en Abraham, blz. 47-58). In de geslachtslijn van Abraham via Isaak zou uiteindelijke de beloofde Verlosser van de dood: Jezus Christus, geboren worden.

God is liefde, schrijft Johannes in zijn eerste brief: 1 Johannes 4: 8 “Wie niet liefheeft, kent God niet, want God is liefde”.

De ‘Liefde’ is het hele Wezen van God. Zijn strijd is aldus gans anders dan die van de tegenstanders. De profeet Jesaja noemt Hem een God, die Zich verborgen houdt, maar uiteindelijk volgens Zijn plan tot Zijn doel komt, de verlossing van de dood voor de mens en het herstel van alle dingen.

Jesaja 45:15 Voorwaar, Gij zijt een God, die Zich verborgen houdt, de God van Israël, een Verlosser. (NBG Vertaling 1951)

Volgens de Seder Olam trok Abram nog hetzelfde jaar van de belofte en met de aankomst in Kanaän, door naar Egypte waar hij drie maanden als een gevolg van de hongersnood in Kanaän, verbleef (Genesis 12:10). In Egypte volgde onmiddellijk een verdrukking vanwege het feit dat de farao van Egypte de vrouw van Abram bij hun aankomst in Egypte begeerde, en in zijn harem liet opnemen. Dit is een voorbeeld van de ‘Cham-nietische’ cultuur. In de geest van Nimrod eigende farao zich de vrouw van Abraham, toe. Dit is een geschiedenis die in het Bijbelboek Genesis hoofdstuk twaalf van vers tien tot en met vers twintig beschreven staat. Na zijn verlossing uit deze penibele situatie door een tussenkomst van de HERE God, trok Abram met zijn vrouw Sarai terug naar Kanaän.

Het Bijbelboek Genesis verwijst in hoofdstuk 12 uitsluitend naar ‘farao’, zonder een naam op te geven.

Maar zoals uiteengezet in TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: het dateren van de eerste dynastie in Egypte, blz. 43-45, kunnen we de naam van de dan regerende farao invullen met farao Athotis van Manetho ’s tweede dynastie, de Teta van de Abydos-lijst. Athotis is dan de Griekse naam en Teta de Egyptische naam die heden in hiëroglyfen nog op de tempelmuur van Seti I te Abydos, gebeiteld staat. De pre-dynastieke periode van Egypte was aldus al geschiedenis toen Abraham in 1913 v. Chr. wegens een hongersnood in Kanaän naar Egypte trok.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

06-10-2015 om 10:23 geschreven door Robert De Telder  

Farao Sesostris III behoorde tot de Egyptische twaalfde dynastie. De twaalfde Egyptische dynastie van het Midden-Rijk, had al eerder mijn aandacht op dit blog en in mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: het Egyptische Midden-rijk, blz. 89. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

De twaalfde dynastie is volgens de revisie van de geschiedenis van de oudheid contemporain met de derde, vierde, vijfde en zesde dynastie van het Oude Rijk. En beide Rijken komen tegelijkertijd aan hun einde, als een gevolg van de Exodus en de invasie van de Hyksos/Amoe/Amalekieten, in 1483 v. Chr. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1432504800&stopdatum=1433109600

De farao van de verdrukking in het gereviseerde model is Pepi II van de zesde dynastie. Zijn handlanger was farao Senwosret III

Exodus 1:8 Toen kwam er een nieuwe koning over Egypte, die Jozef niet gekend had. 9 Deze nu zeide tot zijn volk: Zie, het volk der Israëlieten is groter en talrijker dan wij. 10 Welnu, laten wij met beleid tegen hen optreden, opdat zij zich niet vermenigvuldigen en zich – als wij in oorlog komen – bij onze tegenstanders aansluiten, tegen ons strijden en uit het land wegtrekken. 11 Daarom stelde men opzichters van herendiensten over hen aan om hen door de hun opgelegde dwangarbeid te onderdrukken: zij moesten voor Farao voorraadsteden bouwen, Pitom en Raämses. 12 Maar hoemeer men hen onderdrukte, des te meer vermenigvuldigden zij zich en breidden zij zich uit, zodat men bevreesd werd voor de Israëlieten. 13 Toen lieten de Egyptenaren de Israëlieten onder mishandeling werken; 14 ja, zij maakten hun het leven bitter door harde slavenarbeid met leem en tichelstenen en door allerlei arbeid op het veld – alle werk, waartoe zij hen onder mishandeling als slaven gebruikten.

De afbeelding hierboven toont bouwwerken ten tijde van de twaalfde dynastie die uit leem en tichelstenen gemaakt zijn. Het zijn zulke gebouwen die de Israëlieten als slaven verplicht werden te bouwen.

Farao Senwosret III zou hier de opzichter geweest kunnen zijn waar het Bijbelboek Exodus 1:11 naar verwijst.

Een merkwaardigheid aan Senwosret III was zijn enorme lichaamslengte. Manetho vermeldt (wat niet zijn gewoonte was voor andere farao’s) over Senwosret een lengte van vier el, drie palmen en twee duimbreedten. De lengtematen in de Bijbel zijn aan het menselijk lichaam ontleend, zo ook was dit het geval in het oude Egypte. Een Bijbelse EL berekenen we vandaag naar 445 millimeter, alhoewel er afwijkende getallen mogelijk zijn. Zie het artikel op dit blog van 09-03-2015: Salomo ’s huis: Woud van de Libanon. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1425855600&stopdatum=1426460400

Op basis van 445 millimeter voor een el, 76 millimeter voor een palm, en 19 millimeter voor een vingerbreedte, kunnen we de beschreven lichaamslengte van Senwosret III berekenen op 2,046 meter.

Een tijdgenoot van Senwosret III (volgens mijn revisie van de geschiedenis van het oudheid-Egypte) was; farao Sesochris van Manetho 's tweede dynastie. Farao Sesochris had volgens Manetho ook een ongewone lichaamslengte van vijf el, drie palmen en twee vingers, of ongeveer 2,491 meter, een reus van een vent dus.

Het vinden van de stoffelijke resten van deze farao’s zou opheldering kunnen geven maar tot op heden werden de mummies van deze heersers niet gevonden. Het vinden van reuzenmummies zou wel de ontdekking van de eeuw voor Egypte worden. Waren deze farao's afstammelingen van de Bijbelse Nefilim? Een vraag waar moeilijk op geantwoord kan worden.

Met Senwosret III, als de farao-opzichter van de verdrukking, moeten de Israëlieten zich voor hem als sprinkhanen gevoeld hebben. Hetzelfde gevoel dat ze een generatie later met sommige bewoners van Kanaän zouden hebben. De Bijbelse Nefilim dateren voornamelijk van voor de Grote Vloed (Genesis 6:4). Maar het Schriftwoord vermeldt ook: ‘daarna’. En inderdaad wanneer de Israëlieten onder leiding van Jozua het beloofde land Kanaän in 1483 v. Chr. verspiedden en veertig jaar later effectief binnentrokken is er weer in de Bijbel sprake van Nefilim of reuzen:

Numeri 13:33 Wij hebben ook daar (Kanaän) de reuzen gezien, de kinderen van Enak, van de reuzen; en wij waren als sprinkhanen in onze ogen, alzo waren wij ook in hun ogen.

Deuteronomium 3:11 Want Og, de koning van Bazan, was alleen van de overigen der reuzen overgebleven; ziet, zijn bedstede, zijnde een bedstede van ijzer, is zij niet te Rabba der kinderen Ammons? Negen ellen (4,7 meter) is haar lengte, en vier ellen haar breedte, naar eens mans elleboog. 12 Ditzelfde land nu namen wij te dier tijd in bezit; van Aroer af, dat aan de beek Arnon is, en de helft van het gebergte van Gilead, met de steden van hetzelve, gaf ik aan de Rubenieten en Gadieten. (Statenvertaling)

Er zijn nog verwijzingen in de Bijbel te vinden die naar uitzonderlijk grote mensen verwijzen, waar menig Bijbelcriticus de schouders bij ophaalt.

Maar nu blijkt dat ook Egyptische bronnen naar mensen van uitzonderlijke lengte verwijzen. En dit zijn farao’s die volgens de revisie van de geschiedenis van de oudheid, nu tijdgenoten van de in de Bijbel beschreven reuzen zijn.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet

Robert De Telder

29-09-2015 om 09:16 geschreven door Robert De Telder  

“Het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA heeft met klem ontkend dat er tussen 15 en 28 september een asteroïde zou inslaan op onze planeet”. Dit blokletterden meerdere kranten online in augustus van dit jaar. En dit heeft alles te maken met de verwachte bloedmaan op 28 september, dat volgens bepaalde (vooral) Amerikaanse christenen het begin van de Apocalyps zal doen zien. De rage op het internet is zo omvangrijk dat zelfs NASA meende een weerwoord te moeten lanceren.

De bloedmaan van 28 september 2015 is de laatste van vier bloed-manen sinds april 2014, en sluit een tetrade af. De vier bloed-manen vielen telkens tegelijkertijd met de Joodse feestdagen van Pesach en Sukkot. En vandaar ook de verwachting bij sommigen dat deze data het begin van de Apocalyps zou te zien geven, of iets heel bijzonder in ieder geval.

Met dit artikel breng ik de chronologische volgorde van de te verwachten toekomstige gebeurtenissen. De beschreven oordeelstijd in het Bijbelboek Openbaring gaat over een periode van ongeveer zeven jaar plaatsvinden, dezelfde tijdsperiode waar de zeventigste jaarweek van de profeet Daniël over handelt. Met dit verschil dat met het Bijbelboek Openbaring veel meer details ingevuld kunnen worden.

Net zoals bij de zeventigste jaarweek van Daniël wordt de oordeelsperiode van Openbaring, ook in twee gelijke delen gedeeld. Maar eerste even hierna een inleiding.

Openbaring 1:1 Openbaring van Jezus Christus, welke God Hem gegeven heeft om zijn dienstknechten te tonen hetgeen weldra moet geschieden, en welke Hij door de zending van zijn engel aan zijn dienstknecht Johannes heeft te kennen gegeven. 2 Deze heeft van het woord Gods getuigd en van het getuigenis van Jezus Christus, alles wat hij gezien heeft. 3 Zalig hij, die voorleest, en zij, die horen de woorden der profetie, en bewaren, hetgeen daarin geschreven staat, want de tijd is nabij. (NBG Vertaling 1951)

Het Boek Openbaring is het laatste boek van de Bijbel en leert de komst van de Koning der koningen naar de aarde. Het is het beloofde Godsrijk dat vanuit de hemel van God door de persoonlijke terugkeer van Jezus Christus, de opgestane Heer en Heiland, eens opgericht zal worden. De Apocalyps is ook een boek dat rampen voorspelt en de naam Armageddon alleen al roept met recht onheilsgedachten op.

De exegese van de gevestigde kerken leert dat het Boek ongeveer rond het jaar 90 AD door (een) Johannes geschreven werd, met de bedoeling de christenen die dan door vervolgingen van de Romeinse keizers gingen, moed in te spreken door ze hoop op betere tijden te geven. De apostel deed dit, volgens de exegese, door te schrijven over de aanvallen van boze machten op de christenen, rampen die het naderende einde aankondigden en de komst van het Rijk Gods. Volgens deze exegese is het boek Openbaring al lang geschiedenis dat zich ten tijde van het Romeinse Rijk afspeelde. Geen profetie wordt door het gevestigde christendom gezocht noch verwacht.

De bekende twaalf artikelen van het geloof leren nochtans de komst van Christus: Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van de hemel en de aarde. En in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Here; die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria; die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, neergedaald in de hel; op de derde dag opgestaan uit de doden; opgevaren naar de hemel, en zit aan de rechterhand van God, de almachtige Vader; vandaar zal Hij komen om te oordelen de levenden en de doden. Ik geloof in de Heilige Geest. Ik geloof een heilige, algemene, christelijke kerk, de gemeenschap der heiligen; vergeving van de zonden; opstanding van het vlees; …

Ik meen dat artikel zeven de wederkomst van Christus leert. Een verwachting die de gevestigde kerken over de eeuwen heen, opgegeven hebben. Het boek Openbaring is een profetisch boek zoals ook het eerste hoofdstuk van de Openbaring onmiddellijk duidelijk maakt. Het boek Openbaring wordt uiteindelijk geschiedenis,(!) maar dan geschiedenis van tevoren geschreven. Het boek leert dat er een periode ‘komt’ dat Satan duizend jaar gebonden zal worden. Deze periode heet in het Grieks, de taal van het Nieuwe Testament, “chilia etè”, waarvan het woord chiliasme is afgeleid. En uit het Latijn heeft men Millennium afgeleid.

Openbaring 11:1 En mij werd een riet gegeven, een staf gelijk, met de woorden: Sta op en meet de tempel Gods en het altaar en hen, die daarin aanbidden. 2 Maar laat de voorhof, die buiten de tempel is, erbuiten, en meet die niet; want hij is aan de heidenen gegeven; en zij zullen de heilige stad vertreden, tweeënveertig maanden lang. 3 En Ik zal mijn twee getuigen  lastgeven om, met een zak bekleed, te profeteren, twaalfhonderd zestig dagen lang. 4 Dit zijn de twee olijfbomen en de twee kandelaren, die voor het aangezicht van de Here der aarde staan. 5 En indien iemand hun schade wil toebrengen, komt er vuur uit hun mond en het verslindt hun vijanden; en indien iemand hun schade wil toebrengen, moet hij zó de dood vinden. 6 Dezen hebben de macht de hemel te sluiten, zodat er geen regen valt gedurende de dagen van hun profeteren; en zij hebben macht over de wateren, om die in bloed te veranderen en om de aarde te slaan met allerlei plagen, zo dikwijls zij willen. 7 En wanneer zij hun getuigenis zullen voleindigd hebben, zal het beest, dat uit de afgrond opkomt, hun de oorlog aandoen en het zal hen overwinnen en hen doden . 8 En hun lijk (zal liggen) op de straat der grote stad, die geestelijk genaamd wordt Sodom en Egypte, alwaar ook hun Here gekruisigd werd. 9 En uit de volken en stammen en talen en natiën zijn er, die hun lijk zien, drie en een halve dag, en zij laten niet toe, dat hun lijken in een graf worden bijgezet. 10 En zij, die op de aarde wonen, zijn blijde en verheugd over hen en zullen elkander geschenken zenden, omdat deze twee profeten hen, die op de aarde wonen, gepijnigd hadden. (NBG Vertaling 1951)

Dit Bijbelgedeelte spreekt over de oordeelstijd, chronologisch verdeeld over twee perioden met tijdens de eerste helft van twaalfhonderdzestig dagen, twee getuigen van de HERE God die te Jeruzalem optreden en die tegen de dan herstelde eredienst spreken. Zij worden in de helft van de eindtijdperiode door ‘het beest’ dat uit de afgrond opkomt, gedood. Dit ‘beest’ (een andere invulling voor de ‘goddeloze’, ‘wetteloze’ of ‘antichrist’) krijgt daarop tweeënveertig maanden de tijd om zijn ding te doen alvorens de Koning der koningen hem bij Zijn komst wegvaagt.

De beschreven maanden worden aan dertig dagen per maand gerekend wat ongeveer in totaal zeven jaar in zonnejaren uitmaakt.

De zeventigste jaarweek van de profeet Daniël (9:26) begint met dezelfde heerser als die beschreven in Openbaring, die de stad Jeruzalem en het heiligdom in het jaar 70 AD te gronde richtte: “het volk van een vorst zal komen, die de stad en het heiligdom te gronde zal richten”. Dit was de historische Titus die in 70 AD Jeruzalem en de Tempel met de grond gelijk maakte. Een toekomstige Titus zal vanaf de eerste helft van de laatste jaarweek; ‘het verbond voor velen zwaar maken, een week lang; in de helft van de week zal hij slachtoffer en spijsoffer doen ophouden”. Zie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 395. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Dit sluit aan bij het Bijbelboek Openbaring waar het begin van de eindtijd wordt aangekondigd, vanaf de verbreking van het eerste zegel:

Openbaring 6:1 En ik zag, toen het Lam een van de zeven zegels opende, en ik hoorde een van de vier wezens zeggen met een stem als van een donderslag: Kom! 2 En ik zag, en zie, een wit paard, en die erop zat, had een boog en hem werd een kroon gegeven, en hij trok uit, overwinnende en om te overwinnen.

Beide zijn dezelfde persoon: de ‘hij’ van het Bijbelboek Daniël die in het jaar 70 AD Jeruzalem en de tempel vernietigde en de Joden in ballingschap wegvoerde, én de ruiter op het eerste paard die een kroon gegeven wordt en met een boog uitrijdt overwinnende en om te overwinnen. Hij is de in de Bijbel beschreven: ‘Assyriër’ van de eindtijd, een gereïncarneerde Nimrod, die op God ’s tijd opnieuw een kroon gegeven wordt. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1421017200&stopdatum=1421622000 en scrol naar beneden),

De eerste ruiter van de Apocalyps brengt (schijn)vrede over de gehele wereld en zal daarom alleen al, als een Messias aanzien worden. Hoelang deze vrede zal aanhouden staat niet beschreven, maar we kunnen aannemen dat het voor een hele tijd zal zijn. Het resultaat zal voorspoed voor velen betekenen. Het huidige verscheurde Midden-Oosten zal zich politiek/economisch verenigen in een Unie van vijf staten die aansluiting zullen zoeken bij de Unie van het West-Romeinse Rijk en zodoende het Romeinse Rijk van weleer doen herrijzen. Tegen deze nieuwe wereldmacht in een unie van tien staten vanaf de Atlantische Oceaan tot aan de Indus in Azië, staan aanvankelijk in de rand nog tegenstanders die zich verzetten.

Openbaring 6:1 En ik zag, toen het Lam een van de zeven zegels opende, en ik hoorde een van de vier dieren zeggen met een stem als van een donderslag: Kom! 2 En ik zag, en zie, een wit paard, en die erop zat, had een boog en hem werd een kroon gegeven, en hij trok uit, overwinnende en om te overwinnen. 3 En toen Hij het tweede zegel opende, hoorde ik het tweede dier zeggen: Kom! 4 En een tweede, een rossig paard, kwam, en hem, die erop zat, werd gegeven de vrede van de aarde weg te nemen, en dat zij elkander zouden slachten, en hem werd een groot zwaard gegeven.

De tweede Ruiter, op een rossig paard ditmaal, die uitrijdt, neemt de vrede van de aarde weg en is verantwoordelijk voor een grote slachting onder de wereldbevolking. Ik meen dat de profetie van de Ezechiël hoofdstuk 38 met de beschreven invasie van Gog uit Magog in de tijdsperiode in het Bijbelboek Openbaring beschreven, hier inpast.

Ezechiël 38:1 Het woord des HEREN kwam tot mij: 2 Mensenkind, richt uw aangezicht tegen Gog in het land Magog, de grootvorst van Mesek en Tubal; profeteer tegen hem, 3 en zeg: zo zegt de Here HERE: zie, ik zàl u, Gog, grootvorst van Mesek en Tubal! 4 Ik zal u komen halen, haken slaan in uw kaken en u doen uittrekken met uw gehele leger: paarden en ruiters, allen volledig uitgerust, een grote schare, met grote en kleine schilden, allen vertrouwd met het zwaard; 5 ook Perzen, Ethiopiërs en Puteeërs, allen met schild en helm; 6 Gomer en al zijn krijgsbenden; Bet-Togarma ver in het noorden met al zijn krijgsbenden – vele volken met u. 7 Maak u gereed en rust u toe, gij met al de scharen die zich bij u gevoegd hebben; wees gij hun tot een leidsman. 8 Na geruime tijd zult gij een bevel ontvangen; in toekomende jaren zult gij optrekken tegen het land dat zich van de krijg hersteld heeft, (een volk) dat uit het gebied van vele volken bijeengebracht is op de bergen Israëls die tot een blijvende wildernis waren geworden, maar het is uit de volken uitgeleid; allen wonen zij in gerustheid. 9 Dan zult gij optrekken als een opkomend onweer; gij zult zijn als een wolk die de aarde bedekt, gij met al uw krijgsbenden, en vele volken met u. 10 Zo zegt de Here HERE: Te dien dage zullen er plannen in uw hart opkomen; gij zult een boze aanslag beramen, – 11 gij zult zeggen: ik zal optrekken tegen een land van dorpen, een overval plegen op vreedzame lieden, die in gerustheid wonen, allen zonder muur, grendels of poorten – 12 om buit te maken en roof te plegen, om uw hand te keren tegen de weer bewoonde puinhopen en tegen een natie die uit het gebied der volken bijeengebracht is, die have en goed heeft verworven, die op de navel der aarde woont. (NBG Vertaling 1951)

De profeet Ezechiël schildert in dit hoofdstuk een beeld van een teruggekeerd Israël dat in het Beloofde Land in gerustheid woont. Zij hebben zich van hun vele verdedigingsoorlogen hersteld en leven dan in vrede met hun Arabische buren. Vers elf leert dat alle muren, grendels en poorten die momenteel het land ontsieren, dan verdwenen zullen zijn. Vanuit het Bijbelboek Openbaring weten we ook dat er in Jeruzalem een nieuwe eredienst op de Tempelberg is ingesteld, die door de twee getuigen van Openbaring 11, tegengesproken wordt. Tegelijkertijd is er een handlanger van ‘het beest’ in Jeruzalem werkzaam, die zelfs in staat is om vuur uit de hemel over de opnieuw ingestelde dierenoffers, te laten neerkomen. De misleiding zal geen grenzen kennen.

De door de profeet Ezechiël beschreven rust, is echter niet de rust van het Beloofde Messiaanse Vrederijk, maar is de valse rust die de pseudo-Messias, de ruiter op het eerste Apocalyptische paard, gebracht heeft. De tweede Apocalyptische ruiter op het rossige paard van Openbaring 6:4, is dan Gog uit het land Magog, uit het verre noorden (ten opzichte van Israël), die met een geweldige legermacht plotseling richting Israël oprukt en hierbij ook het gebied van het nieuwe Oost-Romeinse Rijk binnentrekt. Op de bergen Israël ’s zal Gog van Magog en zijn bondgenoten echter door een ingrijpen van de HERE God verslagen worden. Het Schriftwoord spreekt over een zware aardbeving en over het merkwaardige feit dat het zwaard van de een tegen de ander zal zijn (Ez. 38:18-22). Hagelstenen, vuur en zwavel zal over het leger van Gog en zijn bondgenoten neerdalen. Het resultaat van dit alles is uiteindelijk het kennen van de HERE God door een gelovig overblijfsel van Israël (Ez. 39:22), van die dag af en voortaan. Zo dadelijk hierover meer.

Ook het land Magog en de kustlanden delen in de vernietiging van de menigten van Gog op de bergen Israël ‘s:

Ezechiël 39: 6 Ik zal vuur werpen in Magog en onder hen die in gerustheid de kustlanden bewonen; en zij zullen weten, dat Ik de HERE ben.

De kustlanden zijn in de Bijbel de landen aan de andere zijde van de Middellandse Zee, tegenover Israël. Zij hebben zich dan verenigd in een unie van vijf staten en hebben aldus het West-Romeinse Rijk hersteld. Zij worden ook in Ezechiël 38:13 vermeld maar als vragen stellend aan Gog in verband met diens onverwachte agressie:

Ezechiël 38:13 Scheba, Dedan, de handelaars en al de machtigen van Tarsis zullen tot u zeggen: Komt gij om buit te maken; hebt gij uw schare bijeengeroepen om roof te plegen, om zilver en goud weg te slepen, om have en goed te bemachtigen, om een grote buit te maken?

De vrede en voorspoed die de eerste ruiter op het witte paard zoals beschreven in Openbaring 6:1 bracht wordt bruut verstoord met het uitrijden van het tweede rossige paard. Het is naar het onverwacht wegnemen van de universele vrede door de tweede ruiter die Gog voorstelt, dat Paulus in zijn eerste brief aan de Thessalonicenzen verwijst.

1 Thessalonicenzen 5:1 Maar over de tijden en gelegenheden, broeders, is het niet nodig, dat u geschreven wordt: 2 immers, gij weet zelf zeer goed, dat de dag des Heren zó komt, als een dief in de nacht. 3 Terwijl zij zeggen: het is (alles) vrede en rust, overkomt hun, als de weeën een zwangere vrouw, een plotseling verderf, en zij zullen geenszins ontkomen.

De uitdrukking ‘het is alles vrede en rust’ van Paulus, duidt op een harmonie zoals ze in de mensenwereld nog nooit voorgekomen is. Vanuit Openbaring hoofdstuk 17 weten we ook dat er tijdens de eerste helft van de zevenjarige oordeelstijd, één wereldreligie zal zijn. Alle religies zullen blijkbaar ooit in één religie samengaan en een tegenstander van de HERE God van de Bijbel en Zijn Gezalfde, zijn. De zetel, de residentie van de eindtijd-religie zal in het oude Babylon gevestigd zijn. Na twaalfhonderdzestig dagen of drie en half jaar, zal de eenheidsreligie door de tien leiders van het herstelde Romeinse Rijk vernietigd worden (Openb. 17:16-17), en beginnen de laatste drie en half jaar van de oordeelstijd alvorens Jezus Christus, de Koning der koningen, komt.

In de helft van de zevenjarige oordeelstijd worden de twee getuigen van de HERE God te Jeruzalem door ‘het beest’ gedood. De herstelde religieuze eredienst in Jeruzalem waar de twee getuigen tegen predikten wordt ook tegelijkertijd door ‘het beest’ verwijderd.

Het beest van Openbaring hoofdstuk 13 en 17 heeft in de Bijbel meerdere namen. De bekendste is de naam ‘antichrist’ die de apostel Johannes hem in zijn brieven geeft. In de rede over de laatste dingen van de Heer Jezus Christus in de evangeliën opgeschreven, zwijgt Christus in 30 AD over de twee getuigen en vestigt de de aandacht uitsluitend op de profetie van Daniël:

Matteüs 24:1 En Jezus ging de tempel uit en vertrok. En zijn discipelen kwamen tot Hem om Hem op de gebouwen van de tempel te wijzen. 2 En Hij antwoordde en zeide tot hen: Ziet gij dit alles niet? Voorwaar, Ik zeg u, er zal hier geen steen op de andere gelaten worden, die niet zal worden weggebroken. 3 Toen Hij op de Olijfberg gezeten was, kwamen zijn discipelen alleen tot Hem en zeiden: Zeg ons wanneer zal dat geschieden, en wat is het teken van uw komst  en van de voleinding der wereld? 4 En Jezus antwoordde en zeide tot hen: Ziet toe, dat niemand u verleide! 5 Want velen zullen komen onder mijn naam en zeggen: Ik ben de Christus, en zij zullen velen verleiden. 6 Ook zult gij horen van oorlogen en van geruchten van oorlogen. Ziet toe, weest niet verontrust; want dat moet geschieden, maar het einde is het nog niet. 7 Want volk zal opstaan tegen volk, en koninkrijk tegen koninkrijk, en er zullen nu hier, dan daar, hongersnoden en aardbevingen zijn. 8 Doch dat alles is het begin der weeën. 9 Dan zullen zij u overleveren aan verdrukking en zij zullen u doden, en gij zult door alle volken gehaat worden om mijn ‘s naam ‘s wil. 10 En dan zullen velen ten val komen en zij zullen elkander overleveren en elkander haten. 11 En vele valse profeten zullen opstaan en velen zullen zij verleiden. 12 En omdat de wetsverachting toeneemt, zal de liefde van de meesten verkillen. 13 Maar wie volhardt tot het einde, die zal behouden worden. 14 En dit evangelie van het Koninkrijk zal in de gehele wereld gepredikt worden tot een getuigenis voor alle volken, en dan zal het einde gekomen zijn.

Het antwoord op de vraag van de discipelen naar het wanneer en het teken van de wederkomst met de voleinding van de wereld, beantwoordt de Heer Jezus met een opsomming van gebeurtenissen die we ook in het Bijbelboek Openbaring terugvinden. De verzen vier tot en met vijf vinden hun vervulling bij het uitrijden van de eerste ruiter op het witte paard. De verzen zes tot en met zeven vinden hun vervulling bij het uitrijden van het tweede rossige paard dat de vrede op de aarde wegneemt. De verzen acht tot en met dertien vinden hun vervulling in de eerste helft van de zevenjarige oordeelstijd wanneer de twee getuigen van God in Jeruzalem optreden en tegen de herstelde offerdienst spreken. En vers veertien met de voorzegging dat dan het evangelie van het Koninkrijk over de gehele wereld gepredikt zal worden tot een getuigenis voor alle volken waarna het einde volgt, vindt zijn vervulling in de twee getuigen te Jeruzalem en in de honderdvierenveertigduizend verzegelden uit de twaalf stammen van Israël die blijkbaar ‘het evangelie van het Koninkrijk’ over de gehele wereld zullen brengen. Het is het vervolg en eindvervulling van de uitnodiging tot het Koninklijke Bruiloftsmaal van Matteüs 22:1-14. Vervolgens lezen we vanaf Matteüs hoofdstuk 24 vers vijftien de beschrijving van wat er in de tweede helft van de zevenjarige oordeelstijd gebeurt:

Matteüs 24:15 Wanneer gij dan de gruwel der verwoesting, waarvan door de profeet Daniël gesproken is, op de heilige plaats ziet staan – wie het leest, geve er acht op – laten dan wie in Judea zijn, 16 vluchten naar de bergen. 17 Wie op het dak is, ga niet naar beneden om zijn huisraad mede te nemen, en wie in het veld is, 18 kere niet terug om zijn kleed mede te nemen. 19 Wee de zwangeren en de zogenden in die dagen. 20 Bidt, dat uw vlucht niet in de winter valle en niet op een sabbat. 21 Want er zal dan een grote verdrukking zijn, zoals er niet geweest is van het begin der wereld tot nu toe en ook nooit meer wezen zal. 22 En indien die dagen niet ingekort werden, zou geen vlees behouden worden; doch ter wille van de uitverkorenen zullen die dagen worden ingekort.

Na een periode van twaalfhonderdzestig dagen of drie en half jaar wanneer de twee getuigen van de Heer God door ‘het beest’ vermoord worden, ziet men naar de woorden van Jezus Christus van 30 AD, op de tempelberg, op de heilige plaats, een ‘gruwel der verwoesting’ staan. En dit is een teken voor degenen die dan in Judea zijn, haastig te vluchten naar de bergen.

Wat de ‘de gruwel der verwoesting’ die op de heilige plaats zal staan, zijn zal, wordt niet onmiddellijk duidelijk gemaakt? De discipelen wisten echter wat ermee bedoelt was. Volgens mijn mening zal het een replica van de ark van het verbond zijn. De originele ark was door de soldaten van de Babyloniër Nebukadnezar in 586 v. Chr. vernietigd.

In de herbouwde tempel ontbrak de ark van het verbond. Zie het artikel op dit blog van 07-04-2014: wat gebeurde er nu werkelijk met de ark van het verbond? Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1396821600&stopdatum=1397426400 en scrol naar beneden. 

In het artikel citeer ik Bijbelgedeelten die duidelijk maken dat de Ark van het Verbond in 586 v. Chr. door de Babyloniërs met alle andere Tempelattributen, samen met de Tempel vernietigd werd. In de tempel die zeventig jaar later herbouwd was, was er geen ark meer ter plaatsing in het Heilige der Heiligen. En ook in de herbouwde tempel van Herodes de Grote bevond zich geen Ark van het Verbond. En volgens de profeet Jeremia zou de Ark niet weer gemaakt worden. Het moet dan ook duidelijk zijn dat het verhaal in het Apocrief boek 2 Makkabeeën gebracht, dat de Roomse kerk aan haar Bijbel heeft toegevoegd, een leugen is en gecatalogiseerd moet worden bij de andere vele legendes dienaangaande. Hierna het betreffende gedeelte:

2 Makkabeeën 2:4 Verder staat er in hetzelfde geschrift dat de profeet, gehoorzaam aan een goddelijke ingeving, de verbondstent en de ark liet halen en achter hem aan liet dragen, terwijl hij de berg beklom die Mozes bestegen had om het erfdeel van God te aanschouwen. 5 Daar aangekomen vond Jeremia een rotsspelonk; daarin plaatste hij de tent, de ark en het reukofferaltaar en hij sloot de toegang af. 6 Toen enkele van zijn metgezellen er weer heen gingen om de weg te markeren, konden ze de plaats niet meer vinden. 7 Jeremia hoorde van hun poging en maakte hun verwijten. Hij zei: ‘Die plaats moet onbekend blijven, totdat God zijn volk weer samenbrengt en het zijn barmhartigheid toont. 8 Dan zal de Heer dat alles weer tevoorschijn brengen; dan zal de glorie van de Heer in een wolk verschijnen, zoals dat gebeurd is in de tijd van Mozes en ook in die van Salomo, toen hij bad dat de tempel op grootse wijze geheiligd zou worden.’ 9 Ook werd erin verteld wat Salomo in zijn wijsheid deed toen hij bij de voltooiing van de tempel het inwijdingsoffer opdroeg: 10 zoals er tijdens Mozes’ gebed tot de Heer vuur uit de hemel was neergedaald, zo daalde er ook tijdens zijn gebed vuur neer en dit verteerde de brandoffers. (Willibrord Vertaling 1995)

Dat de apocriefe boeken 1 en 2 Makkabeeën naar de ark van het verbond verwijzen in relatie met het herstel van Israël bevestigd dat er toen al wilde verwachtingen betreffende de ark, de ronde deden. Het moet duidelijk zijn dat dit door Rome toegevoegd boek aan de Joodse Bijbel, in de toekomst een bron van misleiding zal worden, wanneer inderdaad ooit een replica van de Ark gevonden zal worden. Dit attribuut zal zijn rol spelen in de herstelde offerdienst. Wanneer bovendien de Israëlische handlanger van het ‘Beest uit de zee’, vuur uit de hemel op het dierenoffer laat neerregenen, zal menigeen overtuigd zijn van de juistheid van de nieuwe religie. Het toppunt van misleiding zal het plaatsnemen van ‘het beest’ op de Tempelberg zijn. Voor Paulus in zijn tweede brief aan de Thessalonicenzen is dit het begin van het einde van de eindtijd:

2 Thessalonicenzen 2:3 Laat niemand u misleiden, op welke wijze ook, want eerst moet de afval komen en de mens der wetteloosheid zich openbaren, de zoon des verderfs , 4 de tegenstander, die zich verheft tegen al wat God of voorwerp van verering heet, zodat hij zich in de tempel Gods zet, om aan zich te laten zien, dat hij een god is. 5 Herinnert gij u niet, dat ik, toen ik nog bij u was, u dit meermalen gezegd heb?

Paulus spreekt over de afval die aan de komst van ‘de tegenstander’ voorafgaat. Uiteindelijk gaat het naar de aanbidding van ‘het beest’, in volledige afwijzing van de God van de Bijbel. Wanneer we verder de rede over de laatste dingen van de Heer Jezus Christus naar het Matteüs-evangelie volgen, blijkt de chronologie overeen te stemmen met de overige Bijbelboeken:

Matteüs 24:23 Indien dan iemand tot u zegt: Zie, hier is de Christus, of: Hier, gelooft het niet. 24 Want er zullen valse christussen en valse profeten opstaan en zij zullen grote tekenen en wonderen doen, zodat zij, ware het mogelijk, ook de uitverkorenen zouden verleiden. 25 Zie, Ik heb het u voorzegd. 26 Indien men dan tot u zegt: Zie, Hij is in de woestijn, gaat er niet heen; zie, Hij is in de (geheime) binnenkamer, gelooft het niet.

Het zich tot een god verheffen door ‘het beest’ te Jeruzalem, is het startsein voor het gelovig overblijfsel van de Israël om naar de bergen te vluchten zoals we in Matteüs 24:15-16 gelezen hebben. De overige Israëli’s die het merkteken van ‘het beest’ aanvaard hebben, worden spreekwoordelijk uitgespuwd en dit naar de waarschuwing in Leviticus 18:2-28 en Openbaring 3:16.

De vlucht naar de bergen, naar de woestijn, is een omgekeerde exodus die in meerdere Bijbelboeken beschreven staat:

Openbaring 12:6 En de vrouw vluchtte naar de woestijn, waar zij een plaats heeft, door God bereid, opdat zij daar twaalfhonderd zestig dagen onderhouden zou worden.

De vermelde plaats naar waar in Openbaring 12:6 verwezen wordt, is volgens het Bijbelboek Daniël, het over-Jordaanse gebied, of het huidige Jordanië en het noordwesten van Saoedi-Arabië. Daniël beschrijft in het elfde hoofdstuk van het gelijknamige Bijbelboek de invasie van de koning van het Noorden, ook de Assyriër genaamd die vanuit zijn kernland, het herstelde Assyrië, de landen van het Midden-Oosten zal overrompelen en hierbij drie koningen ten val brengt. Maar dan staat er geschreven dat het gebied van Edom, Moab en de Ammonieten  aan zijn macht zullen ontkomen.

Daniël 11:41 Ook het Sieraadland (=Israël) zal hij (=de koning van het noorden) binnenvallen, en velen zullen struikelen; maar aan zijn macht zullen ontkomen: Edom, Moab en de keur der Ammonieten.

Ook de profeet Jesaja verwijst naar de woestijn van het over-Jordaanse gebied:

Jesaja 16:1 Heersers des lands, zendt de lammeren van de rotsen (Petra) de woestijn in naar de berg der dochter van Sion.

Het is in deze woestijn dat zij veilig van de koning van het noorden alias ‘het beest’ drie en half jaar door de HERE God onderhouden zullen worden:

Hosea 2:13 Daarom zie, Ik zal haar lokken, en haar leiden in de woestijn, en spreken tot haar hart. 14 Ik zal haar aldaar haar wijngaarden geven, en het dal Achor maken tot een deur der hoop. Dan zal zij daar zingen als in de dagen van haar jeugd, als ten dage toen zij trok uit Egypte.

Jeremia 31:2 Zo zegt de HERE: Het volk der ontkomenen aan het zwaard vond genade in de woestijn, Israël, op weg naar zijn rust.

Openbaring 3:10 Omdat gij het bevel bewaard hebt om Mij te blijven verwachten, zal ook Ik u bewaren voor de ure der verzoeking, die over de gehele wereld komen zal, om te verzoeken hen, die op de aarde wonen. 11 Ik kom spoedig; houd vast wat gij hebt, opdat niemand uw kroon neme.

De vlucht van de getrouwe Israëli’s naar de bergen, als een gevolg van het zien van de gruwel der verwoesting op de Tempelberg, geschied in de helft van de zevenjarige oordeelsperiode. Gedurende tweeënveertig maanden zullen zij daarna onaangetast door ‘het beest’ in de woestijn verblijven, in wezen een derde ballingschap, waarna zij aan het einde van de eindtijd het Beloofde Land binnengeleid zullen worden. In de woestijn vindt ook de geprofeteerde bruiloft plaats waarbij Israël geestelijk hersteld wordt:

Hosea 2:15 En het zal te dien dage geschieden, luidt het woord des HEREN, dat gij Mij noemen zult: mijn man, en niet meer: mijn Baäl. 16 Ja, Ik zal de namen der Baäls verwijderen uit haar mond; hun naam zal niet meer genoemd worden. 17 Te dien dage zal Ik voor hen een verbond sluiten met het gedierte des velds, het gevogelte des hemels en het kruipend gedierte der aarde. Dan zal Ik boog en zwaard en oorlogstuig in het land verbreken, en hen veilig doen wonen. 18 Ik zal u Mij tot bruid werven voor eeuwig: Ik zal u Mij tot bruid werven door gerechtigheid en recht, door goedertierenheid en ontferming; 19 Ik zal u Mij tot bruid werven door trouw; en gij zult de HERE kennen.

Openbaring 19:9 En hij zeide tot mij: Schrijf, zalig zij, die genodigd zijn tot het bruiloftsmaal  des Lams.

De genodigden tot de bruiloft zijn naar mijn mening de ‘vol’tallige Gemeente, de Ekklesia, die kort voor de tijd van ‘het herstel van het koningschap van Israël’ (Handelingen 1:6-11) hun opstanding kregen (1 Thessalonicenzen 4:13-17), en naar de Stad van God in de hemel werden opgetrokken. Vanuit die andere dimensie zijn zij vanuit hun transparante verblijfplaats, van Bovenuit getuige van het herstel van Israël in de woestijn.

De Gemeente of Ekklesia vindt men in het boek Openbaring niet terug. Vanaf het eerste hoofdstuk van Openbaring wordt de draad met het oude verbondsvolk Israël opnieuw opgenomen. Een draad die verbroken werd bij het verwerpen van Messias Jezus door de Joden bij zijn eerste komst, zoals beschreven tussen de gebeurtenissen van Matteüs 13:1 tot Handelingen 28: 17-29. Zie ook het artikel op dit blog van 30-06-2015:

De Tijden der Heidenen. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1435528800&stopdatum=1436133600

Gedurende de nog resterende tweeënveertig maanden gaan intussen de oordelen zoals beschreven in het Bijbelboek Openbaring, over de wereld. Eerst de ruiters, vervolgens de bazuinoordelen gevolgd door de schalen van gramschap. Tijdens deze oordelen gaat ‘het beest’ op aanraden van de valse profeet (Openbaring 13:16-18) over tot het registreren van alle mensen onder zijn controle, door middel van het aanbrengen van zijn merkteken, het getal van zijn naam, op de hand en/of het voorhoofd van ieder mens. Diegenen die alsnog weigeren worden gedood. Helemaal aan het einde met de slag bij Harmageddon komt de Koning der koningen, de Heer der heren, Jezus Christus naar Jeruzalem terug (Openbaring hoofdstuk 19). Wat weer aansluit bij de rede over de laatste dingen van de Heer Jezus Christus, volgens het evangelie naar Matteüs 24:

Matteüs 24:27 Want gelijk de bliksem komt van het oosten en licht tot het westen, zo zal de komst van de Zoon des mensen zijn. 28 Waar het aas is, daar zullen de gieren zich verzamelen. 29 Terstond na de verdrukking dier dagen zal de zon verduisterd worden en de maan zal haar glans niet geven en de sterren zullen van de hemel vallen en de machten der hemelen zullen wankelen. 30 En dan zal het teken van de Zoon des mensen verschijnen aan de hemel en dan zullen alle stammen der aarde zich op de borst slaan en zij zullen de Zoon des mensen zien komen op de wolken des hemels, met grote macht en heerlijkheid.

Het is aan het einde van de eindtijd zoals vermeld in Matteüs 24:29 dat er een bijzonder kosmisch fenomeen aan zon en maan geschied. Het is dezelfde gebeurtenis die de profeet Joël aankondigde:

Joël 2:28 Daarna zal het geschieden, dat Ik mijn Geest zal uitstorten op al wat leeft, en uw zonen en uw dochters zullen profeteren; uw ouden zullen dromen dromen; uw jongelingen zullen gezichten zien. 29 Ook op de dienstknechten en op de dienstmaagden zal Ik in die dagen mijn Geest uitstorten. 30 Ik zal wonderen geven in de hemel en op de aarde, bloed en vuur en rookzuilen. 31 De zon zal veranderd worden in duisternis en de maan in bloed, voordat de grote en geduchte dag des HEREN komt. 32 En het zal geschieden, dat ieder die de naam des HEREN aanroept, behouden zal worden, want op de berg Sion en te Jeruzalem zal ontkoming zijn, zoals de HERE gezegd heeft; en tot de ontkomenen zullen zij behoren, die de HERE zal roepen. (NBG 1951 vertaling)

Volgens de Bijbelexegese van het gevestigde christendom werd de profetie van Joël 2:28-32, met Pinksteren bij het begin van de Kerk of Gemeente, volledig vervuld. Voor hen leert de Schrift geen derde herstel van Israël als volk, geestelijk en nationaal in het oude land der vaderen. De kerk is volgens deze leer in de plaats van het Jodenvolk of Israël gesteld. Wanneer we de profetie van Joël echter vrij van alle tradities willen lezen en innemen, moet het duidelijk zijn dat in 30 AD met de uitstorting van de Heilige Geest over honderdtwintig mannen en vrouwen te Jeruzalem, niet de volledige vervulling van het betreffende Bijbelcitaat, geschiedde.

Ook is het chronologisch gezien, pas aan het einde van de eindtijd dat de zon zal veranderd worden in duisternis en de maan in bloed. De tetrade van bloed-manen van 2014/2015, die vier maal gelijk vielen met de Joodse feestdagen van Pesach en Sukkot, en nu in september 2015 voor de laatste keer met Sukkot gezien zal worden, is aldus ook niet de vervulling van de profetie van Joël. Op God ‘s tijd echter en op een dag door een astronoom niet te berekenen, zal deze profetie pas uitkomen. Zie ook het artikel op dit blog van 20-05-2014: de profeet Joël en de tetrade van bloedrode maansverduisteringen in 2014/2015. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1400450400&stopdatum=1401055200

En meer recent schreef ik op dit blog op 18-06-2015 een artikel over het Egypte van de eindtijdperiode en haar lot daarin. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1434319200&stopdatum=1434924000

Het hier beschreven scenario is niet voor morgen en ook niet voor overmorgen, maar vergt nog een geruime tijd alvorens alle stukken voor de opvoering klaar staan. De Verenigde Staten van Amerika komen in de Apocalyps niet voor. Zij hebben zich tegen die tijd op hun continent tussen twee oceanen teruggetrokken, een terugkeer naar de politiek van het isolationisme van vijfenzeventig jaar geleden. Hun huidige rol van politieman van de wereld is dan ook opgegeven. De redenen hiertoe kunnen vele zijn en het vandaag proberen invullen van deze redenen, alleen maar speculatie zijn.

Ik hoop dat ik met mijn bijdrage niet toevoeg aan de verwarring die er over dit thema bestaat, maar dat het een aanvulling mag zijn. Ik studeer en schrijf alleen maar naar ‘de mate van de genade’ die mij gegeven is (Efeze 4:7)

Wordt vervolgd..

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

23-09-2015 om 09:01 geschreven door Robert De Telder  

Hosea 10:12 Zaait in gerechtigheid, oogst in liefde, ontgint u nieuw land. Dan is het tijd om de HERE te vragen, totdat Hij komt en voor u gerechtigheid laat regenen. 13 Gij hebt goddeloosheid geploegd, misdaad geoogst; de vrucht van leugen hebt gij gegeten, omdat gij hebt vertrouwd op uw eigen weg, op uw vele helden. 14 Daarom zal krijgsrumoer zich tegen uw volk verheffen, en al uw vestingen zullen worden verwoest, gelijk Salman Bet-Arbel verwoestte, ten dage van de strijd, toen moeder en kinderen werden verpletterd. 15 Zulks heeft Betel u aangedaan, vanwege uw diepe verdorvenheid. In de morgenstond wordt de koning van Israël voorgoed verdelgd. (NBG Vertaling 1951)

De profeet Hosea verwijst in dit Bijbelgedeelte in zijn oordeelsaankondiging over Israël, naar een zekere ‘Salman’. Een krijgsheer die in loop van de geschiedenis van Israël, verantwoordelijk was voor de meedogenloze verwoesting van de plaats Bet-Arbel. Alle andere versterkte plaatsen in het gebied van het tienstammenrijk zouden volgens het Profetische Woord van Hosea op gelijkaardige wijze verwoest worden.

Over de identiteit van Salman bestaan er echter onder Bijbelvorsers meerdere meningen. De meest voorkomende mening is dat Salman een verkorting van de naam Salmaneser, is. De naam namelijk van de Assyrische koning Salmaneser V die in 717 v. Chr. Samaria innam, de versterkte steden van het tienstammenrijk ontmantelde, en de tien stammen van Israël in ballingschap wegvoerde. Tegen deze identificatie kan men stellen dat ‘Salman’ met de beschreven verwoesting van Beth-Arbel, voorafging aan de geprofeteerde verwoesting.

De Bijbelvorser E.W. Büllinger verwijst in zijn commentaar op dit Bijbelgedeelte, dat met Salman ‘misschien’ Salamanoe de koning van Moab bedoelt is, die ten tijde van de regeerperiode van de Assyriër Tiglath Pileser III leefde, en dus een tijdgenoot van Hosea was. En de Hebreeuwse Septuagintvertalers in de derde eeuw voor Christus in Egypte, hebben in het Grieks ‘Salman’ dan weer weergegeven als een Prins Salomo uit het huis van Jerobeam? Vraagteken op vraagteken roept de studie ter identificatie van ‘Salman’ op.

De profeet Hosea trad op ten tijde van koning Jerobeam II van het tienstammenrijk en ten tijde van de koningen Uzzia, Jotham, Achaz en Hizkia van het tweestammenrijk Juda.

Hosea 1:1 Het woord des HEREN, dat tot Hosea, de zoon van Beëri, kwam, in de dagen van Uzzia, Jotham, Achaz en Jechizkia, koningen van Juda, en in de dagen van Jerobeam, de zoon van Joas, koning van Israël.

De regeerperioden van de vermelde koningen zijn de volgende:

Jerobeam II        816/776 v. Chr.

Uzzia                   803/750

Jotam                  755/739

Achaz                  739/722

Hizkia                  724/697

Van af het begin van de regeerperiode van Jerobeam II tot het einde van de regeerperiode van Hizkia geeft dit een totaal van honderdnegentien jaar. We weten echter niet wanneer juist ten tijde van Jerobeam II, de profeet Hosea zijn bediening begon. Met zekerheid kunnen we aannemen dat de profeet Hosea zijn bediening had tot aan de val van Samaria, in het zesde regeringsjaar van koning Hizkia van Juda in 717 v. Chr. Het begin van zijn bediening zou ook aan het einde van de regeerperiode van Jerobeam II geplaatst kunnen worden, zoals bijvoorbeeld in het jaar 776 v. Chr., het jaar dat ook de profeet Jesaja zijn bediening begon, of in het jaar 778 v. Chr. aan het einde van de bediening van de profeet Amos. Indien deze jaartallen in aanmerking komen hebben we een totaal van zestig plus jaren voor de bedieningsperiode van de profeet Hosea. Wat maakt dat indien Hosea vanaf zijn dertigste jaar geroepen werd, hij een leeftijd van meer dan negentig plus jaar, bereikt heeft. Het blijft echter bij gissen aangezien in het betreffende Bijbelgedeelte alleen de namen van de koningen opgegeven worden en geen jaartallen. Voor wat de regeerperioden van de koningen van Israël en Juda betreft schreef ik eerder op dit blog een artikel op 06-02-2014: de chronologie van de koningen van Israël en Juda. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1391382000&stopdatum=1391986800

De bedoeling van dit artikel is een alternatieve identificatie voor Salman aan te bieden en het plaatsen van Bet-Arbel op de landkaart. Want dit laatste blijft tot op heden ook onduidelijk. Zie hierna het commentaar van de Bijbelse Encyclopedie, Uitgever J. H. KOK, Kampen, tweede geheel herziene druk:

“Bet-Arbel: De profeet Hosea stelt aan het Tienstammenrijk Bet Arbel ten voorbeeld, dat door Salman is verwoest, Hos. 10 14. Het is niet bekend op welke gebeurtenis Hosea zinspeelt, wie Salman is (verkorte vorm voor Salmanassar?) en welke plaats met Bet Arbel is bedoeld. Volgens het onomasticon ligt Bet Arbel “aan gene zijde van de Jordaan in de landstreek van Pella”, het Arbela der Makkabeeën, thans Irbid. Maar er is ook een Khirbet Irbid ten westen van het meer Gennésaret; ook dit zou Bet Arbel kunnen wezen en eveneens het Arbela van 1 Mk. 9,2. “

Alhoewel de encyclopedie het antwoord niet heeft, krijgen we wel een aantal belangrijke aanwijzingen over de mogelijke ligging van Bet-Arbel, wat ‘huis van God ’s hinderlaag’, betekent.

Het is de mogelijke identificatie van Bet-Arbel met de over-Jordaanse landstreek Pella dat mijn aandacht trok. En het is vanuit het revisionisme van de geschiedenis van het oude Egypte, dat een andere kandidaat voor Salman in aanmerking komt: namelijk farao Sjosjenq I van de tweeëntwintigste dynastie. De mogelijke identificatie van Salman met een Assyrische koning met de naam Salmaneser III, IV en/of V wijs ik af. De naam Salmaneser is in de Bijbel bewaard gebleven als degene die Samaria in 717 v. Chr. veroverde, en het lijkt mij onwaarschijnlijk dat de profeet Hosea deze schrijfwijze niet gevolgd zou hebben.

In 1993 bracht ik een boek uit met de titel: Kroniek van het oude Israël. Het was een oplage van tweeduizend stuks die inmiddels al lang weg zijn. Het boek is vandaag alleen nog in bepaalde antiquariaten verkrijgbaar. In hoofdstuk 9 van het boek, beschreef ik toen al hoe de Egyptische tweeëntwintigste dynastie met als toonaangevende farao Sjosjenq I, in de achtste eeuw v. Chr. op de tijdsbalk thuishoort en niet in de tiende eeuw v. Chr., waar de conventionele egyptologie de dynastie geplaatst heeft. En in het twintigste regeringsjaar van farao Sjosjenq I rukte deze met zijn leger het gebied van het tienstammenrijk binnen. Van deze veldtocht is in Egypte een verslag bewaard gebleven. De veldtocht van Sjosjenq kan zodoende op kaart uitgetekend worden, wat de voortreffelijke MacMillan Bible Atlas ook gedaan heeft.

En het is op zulke wijze mogelijk om Bet-Arbel op de landkaart te plaatsen en te identificeren met het over-Jordaanse Penuël. In mijn boek Genesis versus Egyptologie (2009), hoofdstuk 22, ging ik nog verder in op het beschrijven van de algemene geschiedenis van deze epoque. Hierna een citaat:

De Libische tweeëntwintigste dynastie begint met Sjosjenq I in deze periode. In een vorig werk toonde ik aan dat het twintigste jaar van Sjosjenq I te verankeren is met het jaar dat Zacharia in Israël de troon besteeg en dat het Sjosjenq I was die Zacharia op de troon zette. Dit was het begin van een alliantie tussen de Libiërs en het tienstammenrijk. Het is interessant om de marsroute van het leger van Sheshonk I te bestuderen. Te Karnak in Egypte is een muurreliëf met een lijst van veroverde steden bewaard gebleven. Door de rangschikking van deze steden is het mogelijk om de veldtocht van Sjosjenq I in kaart te brengen. Eén en ander blijft weliswaar moeilijk vanwege beschadigingen aan het tempelreliëf en als een gevolg van het moeilijk te identificeren van sommige Egyptische plaatsnamen. Het reliëf bevat honderdvijfenvijftig namen van steden. Enkel zeventien hiervan kunnen met zekerheid op de kaart geplaatst worden. Veertien hiervan in Israël, in het tienstammenrijk. Ik ben er van overtuigd dat het Sjosjenq I’ bedoeling was om orde op zaken te stellen in het tienstammenrijk. Sinds de dood van Jerobeam II in 775 v. Chr. had het land geen koning en was het in anarchie ondergedompeld. Vermoedelijk zaten in steden zoals Shechem, Tirza en Penuël in het Over-Jordaanse gebied, usurpators  op de troon. Deze drie steden vinden we op de lijst van Sjosjenq I terug en zijn alle drie ooit hoofdsteden van het noordelijke rijk geweest. Eén van deze plaatsen zou met het Beth-Arbel van de profeet Hosea kunnen geïdentificeerd worden.

Einde citaat.

Mijn bronnenmateriaal van toen waren de geleerden Velikovsky en Courville. In zijn werk ‘Eeuwen in chaos’, 1952 (1977 naar het Nederlands vertaald), hoofdstuk IV, blz. 196, maakt Velikovsky duidelijk dat de conventionele egyptologie fout zit met haar identificatie van de Bijbelse farao Sisak met Sjosjenq I van de tweeëntwintigste dynastie.

Het tempelreliëf te Karnak van Sjosjenq I bevat honderdvijfenvijftig namen van steden in Palestina. Enkel zeventien hiervan kunnen echter met zekerheid op de kaart geplaatst worden. Veertien hiervan in Israël, in het tienstammenrijk. En wat belangrijk is; de stad Jeruzalem staat niet op de lijst vermeld, wat een anachronisme is indien men Sjosjenq I met de Bijbelse Sisak wil identificeren. Velikovsky toont aan dat de Libische dynastie op de tijdsbalk, te verankeren is met de periode rond de val van Samaria. De Bijbelse farao So op wie de laatste koning van het tienstammenrijk Hosea vertrouwde, behoorde volgens Velikovsky tot de tweeëntwintigste Libische dynastie.

Ook de onderzoeker Dr. Donovan Courville in zijn boek: ‘The Exodus Problem and its Ramifications, 1971, Chapter XVI’, wijst de identificatie van de Bijbelse Sisak met Sjosjenq I door de orthodoxe egyptologie af, en biedt dan weer een alternatief via de Assyrische overheersing van Egypte, aan.

Het is slordig werk van de conventionele egyptologie geweest, de tweeëntwintigste dynastie via farao Sjosjenq I op de tijdsbalk te verankeren met de Bijbelse farao Sisak, die in het vijfde regeringsjaar van koning Rehabeam van Juda, Jeruzalem en de Tempel plunderde. Op het tempelreliëf te Karnak van farao Sjosjenq I ontbreekt namelijk Jeruzalem, dat het hoofddoel van de Bijbelse farao Sisak alias Thothmosis III was. Zie het artikel van 02-04-2015 op dit blog: Kadesh is Jeruzalem. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1427666400&stopdatum=1428271200 en scrol naar beneden.

De eerste link van de egyptologie was de veronderstelde fonetische schrijfwijze van Sjosjenq met het Hebreeuwse ‘Sisak’. Hun tweede link was het tempelreliëf te Karnak met Sjosjenq I’ veldtocht naar Klein-Azië uitgestippeld. Hier had men echter moeten inzien dat Jeruzalem niet vermeld wordt. Wat echter wél van het Tempelreliëf te Karnak afgeleid kan worden is dat de veldtocht van Sjosjenq I naar het gebied van het tienstammenrijk ging. Dat was zijn hoofddoel en niet een, volgens de conventionele egyptologie, veronderstelde veldtocht naar Judea, het gebied van het tweestammenrijk. Het was de veldtocht naar het noorden die Sjosjenq I naar plaatsen zoals het Bijbelse Bet-Arbel leidde (zie de eerder getoonde bewerkte kaart uit de MacMillan Bible Atlas).

Bet-Arbel was volgens deze reconstructie een plaats waar een van de usurpators van de kroon van het tienstammenrijk zijn hoofdplaats van gemaakt had. Farao Sjosjenq I ging hier blijkbaar meedogenloos te werk zodat de profeet Hosea in zijn oordeelsaankondiging aan het adres van het tienstammenrijk hier naar verwees. De val van Samaria die de profeet in 10:15 aankondigde zou gelijkaardig zijn aan de verwoesting van Bet-Arbel. In mijn opus magnum TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: de wegvoering van de tien stammen, blz. 312, beschrijf ik de chronologie betreffende de val van Samaria en de wegvoering van de tien stammen in Assyrische ballingschap. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Zoals we in de aanhef van het Bijbelboek Hosea gelezen hebben begon de profeet zijn bediening ten tijde van koning Jerobeam II van Israël. De opvolgers van Jerobeam vermeldt Hosea echter niet: namelijk de koningen Zacharia, Sallum, Menahem, Pekahia, Pekah en als laatste koning Hosea. Wel vermeldt Hosea een periode van anarchie zonder koning op de troon van Samaria:

Hosea 3:4 Want vele dagen zullen de Israëlieten blijven zitten zonder koning en zonder vorst, zonder offer en zonder gewijde steen, zonder efod of terafim.

Op mijn tijdsbalken, zoals gepubliceerd in TIJD en TIJDEN, heb ik dit aanschouwelijk uitgewerkt op blz. 282-286-288-298 en 316. Tussen het jaar 775 v. Chr. met de dood van Jerobeam II en het jaar 764 v. Chr. wanneer Zacharia gekroond werd, zit een hiaat van elf jaar. Een periode van elf jaar van anarchie in het gebied van het tienstammenrijk, waaraan farao Sjosjenq I een einde maakte en dat tevens het begin was van een alliantie tussen Egypte en het tienstammenrijk. Zie mijn boek TIJD en TIJDEN, blz. 307 met het hoofdstuk: wie was So, farao van Egypte ten tijde van de val van Samaria?

Dat er meerdere usurpators tijdens de elfjarige periode naar de troon dongen kan men in Hosea 8:1 lezen:

Hosea 8:1 De bazuin aan uw mond! Als een arend (komt het) tegen het huis des HEREN! Omdat zij mijn verbond hebben overtreden en tegen mijn wet gerebelleerd. 2 Tot Mij roepen zij: Mijn God! Wij, Israël, kennen U! 3 Doch Israël verfoeit het goede – de vijand achtervolgt hem. 4 Zij hebben koningen aangesteld, maar buiten Mij om; vorsten, zonder dat Ik ervan wist.

Het feit ook dat buiten Jerobeam II, de profeet Hosea geen enkele andere koning als opvolger van Jerobeam II vermeldt, laat mij vermoeden dat de profeet vanuit het gebied van Juda zijn oordeelsaankondigingen tegen het tienstammenrijk richtte.

Wat de identificatie en de plaatsing van Salman op de tijdsbalk betreft volg ik in mijn reconstructie van de geschiedenis van de oudheid dezelfde werkmethode als die van Velikovsky toe. Hierna een citaat uit ‘Eeuwen in Chaos’, 1952, blz.255:

… in de zaal van de historie, waar mensenmenigten uit vele eeuwen elkaar verdringen, wijs ik rechtstreeks bepaalde figuren aan, die geheel andere namen dragen dan de door ons gezochte personen, men zegt zelfs, dat ze thuishoren in een eeuw, die wel zes eeuwen gescheiden is van de tijd van de personen die wij zoeken. Zelfs nog eer ik onderzoek doe naar de op deze wijze schijnbaar zonder recht van spreken uitgekozen personen, verklaar ik de identificatie als juist. Het kompas in mijn hand is het kompas van de tijdmeting; ik bekort met zes eeuwen de tijd van Thebe en el-Amarna en tref koning Josafat te Jeruzalem, Achab te Samaria en Benhadad te Damascus aan. Indien mijn kompas van de tijdmeting me niet bedriegt, zijn zij de koningen, die in de el-Amarna periode regeerden in Jeruzalem, Samaria en Damascus. Einde citaat.

Hetzelfde principe pas ik toe met de Bijbelse Salman, die Beth Arbel verwoestte. Met het verankeren van het derde regeringsjaar van farao Osorkon II, een regeringsjaar waar een uitzonderlijk overstromen van de Nijl opgeschreven staat, met het meganatuurcatastrofe-jaar van 722 v. Chr. krijgt deze farao de regeerperiode 724/696 v. Chr. Zie het artikel op dit blog van 01-09-2015: de Libiërs in Egypt: dynastie XXII. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1440972000&stopdatum=1441576800

En over de meganatuurcatastrofe die in het stervensjaar van koning Achaz van Juda, de oude wereld trof schreef ik een hoofdstuk in TIJD en TJDEN, 2015, hoofdstuk: de noodzakelijke kalenderhervorming van de achtste eeuw voor Christus, blz. 331.

De voorgangers van farao Osorkon met de regeerperiode 724/696 v. Chr. krijgen aldus de volgende regeerperiode:

Takelot I             23     747/724 v. Chr.

Osorkon I            15      762/747 v. Chr.

Sjosjenq I            21      783/762 v. Chr.

En deze reconstructie plaatst farao Sjosjenq I op de tijdsbalk ten tijde van de verwoesting van Beth-Arbel, en maakt van hem een betere kandidaat voor de identificatie van de Bijbelse Salman dan de Assyrische koning Salmaneser III, IV of V. Salmaneser V die in 717 v. Chr. Samaria innam, hebben we al eerder als mogelijke kandidaat uitgesloten. De Assyrische koning Salmaneser III is echter ook uitgesloten en dit op basis van de bewaard gebleven informatie in de Eponiemlijsten en op basis van de jaar voor jaar vermelding van al zijn veldtochten op de bekende Salmaneser III-Obelisk, die in het British Museum bewaard wordt. Zie mijn boek ‘De Assyriologie herzien’, 2012. Nergens is er een vermelding van een veldtocht in het gebied van het tienstammenrijk. En ook van Salmaneser IV staan al diens veldtochten in de Eponiemlijsten vermeld, met nergens een verwijzing naar Israël.

Wordt vervolgd….

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

14-09-2015 om 00:00 geschreven door Robert De Telder  

Psalm 136:13 Dien, Die de Schelfzee in delen deelde; want Zijn goedertierenheid is in der eeuwigheid. 14 En voerde Israël door het midden van dezelve; want Zijn goedertierenheid is in der eeuwigheid. 15 Hij heeft Farao met zijn heir gestort in de Schelfzee; want Zijn goedertierenheid is in der eeuwigheid….(Statenvertaling)

Ik heb in het hierboven geciteerde Bijbelgedeelte het woordje ‘met’ cursief geschreven om de nadruk te leggen op het feit dat de Bijbel leert dat Farao ‘met’ zijn leger is omgekomen tijdens het achtervolgen van de Israëlieten in de droge bedding van de Schelfzee, waarvan de muurwanden na de uitredding van de Israëlieten, op farao en zijn leger neerkwamen en hen vernietigden.

Ook de Joodse Septuagint vertalers van de derde eeuw v. Chr. in Egypte vertaalden het Hebreeuws naar het Grieks op gelijke wijze. Zie hierna de Engelse vertaling die online te raadplegen is:

LXX Psalm 136:13 To him who divided the Red Sea into parts: for his mercy endures for ever: 14 and brought Israel through the midst of it: for his mercy endures for ever: 15 and overthrew Pharao and his host in the Red Sea: for his mercy endures for ever.

Een veldslag in het oude Egypte was ook nooit zo maar alleen een oorlog tussen twee volken maar eerder een conflict tussen twee goden (Margaret A. Murray, The Splendour that was EGYPT, 1949, Chapter IV Religion, Burial customs). Farao reed hierbij altijd met de standaard van zijn god, op kop van zijn leger, de vijand tegemoet. Gelijkaardig ging het er aan toe bij de achtervolging van de Israëlieten door Farao en zijn legermacht. We kunnen ons aldus voorstellen dat wanneer de Egyptenaren de Israëlieten in de droge bedding van de Schelfzee achtervolgden, dat dit gebeurde met Farao met de standaard van zijn god Sobek, op kop. En Sobek, de krokodillen-god werd aanzien als de incarnatie van de god Amon, een belangrijke godheid aldus.

Men kan dit vandaag klasseren onder mythologie, Bijbels-historisch gezien was het echter een reële strijd van de HERE God van de Bijbel tegen de goden van Egypte. De Bijbel is hier duidelijk over:

Exodus 12:12 Want Ik zal in deze nacht het land Egypte doortrekken en alle eerstgeborenen, zowel van mens als dier, in het land Egypte slaan en aan alle goden van Egypte zal Ik gerichten oefenen, Ik, de HERE.

Er bestaat een geestelijke bovennatuurlijke wereld met interactiemogelijkheid naar de natuurlijke wereld. De Bijbel is ook hier heel duidelijk over:

Paulus aan 1 Korintiërs 8:5 Want al zijn er zogenaamde goden, hetzij in de hemel, hetzij op de aarde – en werkelijk zijn er goden in menigte en heren in menigte – 6 voor ons nochtans is er maar één God, de Vader, uit wie alle dingen zijn en tot wie wij zijn, en één Here, Jezus Christus, door wie alle dingen zijn , en wij door Hem.

Paulus aan Efeze 3: 8 Mij, verreweg de geringste van alle heiligen, is deze genade te beurt gevallen, aan de heidenen de onnaspeurlijke rijkdom van Christus te verkondigen, 9 en in het licht te stellen (wat) de bediening van het geheimenis (inhoudt), dat van eeuwen her verborgen is gebleven in God, de Schepper van alle dingen, 10 opdat thans door middel van de gemeente aan de overheden en de machten in de hemelse gewesten de veelkleurige wijsheid Gods bekend zou worden, 11 naar het eeuwige voornemen, dat Hij in Christus Jezus, onze Here, heeft uitgevoerd, 12 in wie wij de vrijmoedigheid en de toegang met vertrouwen hebben door het geloof in Hem. (NBG Vertaling 1951)

De profeet Daniël vermeldt in hoofdstuk 11:13 en 20, van het gelijknamige Bijbelboek, bovennatuurlijke geestelijke vorsten die in zijn tijd, over Perzië en Griekenland stonden.

In Nederland hadden we de theoloog en filosoof Dr. F. De Graaff, (1918/1993), die met zijn publicaties dit fenomeen uitgediept heeft. Zie de volgende link: https://nl.wikipedia.org/wiki/Frank_de_Graaff

Maar nu verder met de farao van de Exodus.

Exodus 14:21 Toen strekte Mozes zijn hand uit over de zee en de HERE deed de zee de gehele nacht door een sterke oostenwind wegvloeien, maakte haar droog, en de wateren werden gespleten. 22 Zo gingen de Israëlieten in het midden der zee op het droge; terwijl rechts en links de wateren voor hen waren als een muur. 23 En de Egyptenaren vervolgden hen en kwamen achter hen aan – alle paarden van Farao, zijn wagens en zijn ruiters – midden in de zee. 24 Toen dan, in de morgenwake, schouwde de HERE in vuurkolom en wolk naar het leger der Egyptenaren en bracht het leger der Egyptenaren in verwarring. 25 Hij deed de wielen van hun wagens wegglijden en met moeite voortrijden, zodat de Egyptenaren zeiden: Laten wij vluchten voor de Israëlieten, want de HERE strijdt voor hen tegen Egypte. 26 Toen zeide de HERE tot Mozes: Strek uw hand uit over de zee, opdat de wateren terugvloeien over de Egyptenaren, over hun wagens en ruiters. 27 En Mozes strekte zijn hand uit over de zee en tegen het aanbreken van de morgen vloeide de zee terug in haar bedding, terwijl de Egyptenaren haar tegemoet vluchtten; zo dreef de HERE de Egyptenaren midden in de zee. 28 De wateren vloeiden terug en bedekten de wagens en de ruiters van de gehele legermacht van Farao, die hen in de zee achterna getrokken waren; er bleef van hen niet één over.  (NBG Vertaling 1951)

Wanneer we de kracht van het door de HERE God ontketende natuurgeweld voor de geest halen (zoals bijvoorbeeld de kunstenaar John Martin het ‘gezien’ heeft), mogen we zelfs twijfelen of de stoffelijke resten van farao later gevonden konden worden? Niet één van hen bleef over, staat er in het hiervoor geciteerde Bijbelgedeelte.

Zoals de gevestigde Egyptologie de koningslijsten van Egypte op de tijdsbalk foutief gerangschikt heeft is men gedwongen om een kandidaat-farao voor de exodus in de achttiende en/of de negentiende dynastie te zoeken. Meerdere kandidaten zoals o.a. Thothmosis III, Amonhotep II, Ramses II, Merneptah e.a. zijn al voorgesteld. In de verschillende Hollywoodproducties sinds de Tien Geboden van Cecil B. De mille en meesterlijk vertolkt door Charlton Heston als Mozes, meent men farao Seti I en diens zoon Ramses II als de farao van de verdrukking en de farao van de exodus te kunnen identificeren. Bij de vernietiging van het leger van farao in de Schelfzee laat men dan wel farao aan de oever halt houden en getuige zijn van de vernietiging van zijn leger. Deze in beeld brenging is logisch, aangezien de stoffelijke resten van alle kandidaat-farao’s intact gevonden zijn. De foutieve conclusie, wanneer men de conventionele egyptologie volgt, is dat het beschreven geweld in de Bijbel, waarmee farao en zijn leger in de Schelfzee getroffen werden, dan ook wel niet zo erg was als beschreven,.

Het revisionisme van de geschiedenis van de oudheid heeft aangetoond dat de exodus gepaard gaande met de tien plagen en de vernietiging van farao en zijn leger in de Schelfzee, het einde betekende van zowel het Egyptische Oude- als het Midden-Rijk, rijken die naar het einde toe contemporain waren. De exodus loopt op de tijdsbalk dan ook als een breuklijn door de verschillende Egyptische Rijken. Eerst het oude en midden-rijk, die aan hun einde kwamen bij de Exodus, gevolgd door de Hyksos-periode, gevolgd door het nieuwe rijk, enz.

Dr. I. Velikovsky (Eeuwen in Chaos, 1952, hoofdstuk I) identificeerde de farao van de Exodus als Thom of Thoem, naar een inscriptie op een schrijn gevonden te El Arisj, een stad op de oude grens tussen Egypte en Kanaän. Het is een zwarte monoliet beschreven met hiëroglyfen waarop koningen, residenties, geografische plaatsen en de invasie van Egypte door vreemdelingen worden beschreven. De inscriptie beschrijft een periode van volslagen duisternis over Egypte voor een periode van negen dagen, wat een bevestiging is van het relaas in het Bijbelboek Exodus 10:22-23 waar een van de plagen beschreven staat met dikke duisternis gedurende drie dagen. Dit was trouwens het eerste dat bij Velikovsky de aandacht trok, toen hij de inscriptie in het licht van de Bijbel bestudeerde. Daarnaast verwijst de inscriptie naar Pi-Charoti waar farao aan zijn einde komt. Dit Pi-Charoti uit Egyptische bron was voor Velikovsky overduidelijk te identificeren met het Bijbelse Pi-ha-Chiroth aan de Schelfzee. De inscriptie op het schrijn verhaalt verder dat een zoon van farao, ‘zijne majesteit Geb’ op onderzoek uitgaat en naar de plaats Pi-Charoti trekt en daar bij de lokale bevolking navraag doet naar de ramp die farao Thoem en zijn leger getroffen heeft. Velikovsky merkt op dat de naam Thoem of Thom in de plaatsnaam Pi-Thom zit, een voorraadplaats die de Israëlieten in slavernij moesten bouwen. En de naam Thom, stelt Velikovsky, is ook identiek met het Griekse Timaios of Toetimaeus zoals Manetho via Flavius Josephus, hem heeft doorgegeven. Farao Timaios/Timaus is bij Manetho de farao die de invasie van de Hyksos of Amalekieten onderging. Zie ook het artikel op dit blog van 01-06-2015: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1433109600&stopdatum=1433714400

Velikovsky (1895/1979) zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1419202800&stopdatum=1419807600) was een seculiere Jood die in zijn studies de Bijbel als historisch betrouwbaar behandelde, wat overigens positief is. De wonderen van de Bijbel wees hij echter af en hij probeerde alle beschreven tekenen gepaard gaande bij de exodus, wetenschappelijk te verklaren, wat hem overigens ook aardig lukte. Zijn enige probleem was de vermelding in de Bijbel van de specifieke dood van al het eerstgeborene in Egypte door de verderfengel, in de Pesachnacht. Daar had hij moeite mee en had de Bijbel voor hem geen gezag (zie Eeuwen in Chaos, blz. 56-59). De oorzaak van de vele sterfgevallen in de Pesachnacht verklaarde hij vanuit een bijzondere aardbeving die Egypte die nacht trof. Dat hierbij specifiek alleen de eerstgeborenen getroffen werden was voor hem ongeloofwaardig.

Dat de HERE God als een verderfengel in de Pesachnacht door het land trok en de huizen van de Israëlieten met het bloed van het geslachte lam aan de deurposten passeerde, maar in alle andere huizen de eerstgeborene doodde, was voor Velikovsky (en vele anderen) een brug te ver en werd weggeredeneerd. De beschreven gebeurtenissen van de Pesachnacht zijn dan ook een toetssteen voor velen: heeft de Bijbel gezag of alleen de rede. Ook de bekende revisionist van de geschiedenis van de oudheid David Rohl sluit zich bij Velikovsky aan, voor wat het afwijzen van het uitselecteren van de eerstgeborene, betreft (A Test of Time, 1995, Chapter 13, blz.283: I too have difficulty with this).

Hierna de betreffende Bijbelgedeelten die de dood van de eerstgeborenen in Egypte beschrijven:

Exodus 11:4 En Mozes zeide: Zó zegt de HERE: te middernacht ga Ik door het midden van Egypte. 5 Dan zal iedere eerstgeborene in het land Egypte sterven, van de eerstgeborene van Farao, die op zijn troon zou zitten, tot de eerstgeborene van de slavin achter de handmolen, ook alle eerstgeborenen van het vee. 6 En er zal een luid gejammer zijn in het gehele land Egypte, zoals er nooit is geweest en zoals er nooit meer zal zijn.

Exodus 12:12 Want Ik zal in deze nacht het land Egypte doortrekken en alle eerstgeborenen, zowel van mens als dier, in het land Egypte slaan en aan alle goden van Egypte zal Ik gerichten oefenen, Ik, de HERE. 13 En het bloed zal u dienen als een teken aan de huizen, waar gij zijt, en wanneer Ik het bloed zie, dan ga Ik u voorbij. Aldus zal er geen verdervende plaag onder u zijn, wanneer Ik het land Egypte sla. 14 En deze dag zal u een gedenkdag zijn, gij zult hem vieren als een feest voor de HERE; in uw geslachten zult gij hem als een altoosdurende inzetting vieren…..

….29 En te middernacht sloeg de HERE iedere eerstgeborene in het land Egypte, van de eerstgeborene van Farao, die op zijn troon zou zitten, tot de eerstgeborene van de gevangene, die in de kerker was, benevens alle eerstgeborenen van het vee. 30 En Farao stond des nachts op, hij en al zijn dienaren en alle Egyptenaren; en er was een luid gejammer in Egypte; want er was geen huis, waarin geen dode was. 31 Toen ontbood hij des nachts Mozes en Aäron en zeide: Maakt u gereed, gaat weg uit het midden van mijn volk, zowel gij als de Israëlieten; gaat, dient de HERE, zoals gij gezegd hebt. 32 Neemt ook uw kleinvee en uw runderen mee, zoals gij gezegd hebt; maar gaat! En wilt ook mij zegenen. 33 De Egyptenaren drongen eveneens sterk bij het volk aan, om het snel uit het land te laten gaan, want, zeiden zij, wij sterven allen.

Psalm 78:51 Hij doodde in Egypte elke oudste zoon, de eerstgeboren mannen in de tenten van Cham.

Wanneer we deze Bijbelgedeelten doorgenomen hebben blijkt dat Mozes in zijn tweede Bijbelboek Exodus, wel heel erg nauwkeurig de dood van specifiek alle eerstgeborenen beschrijft. Men aanvaardt deze geschiedschrijving of men aanvaardt (gelooft) dit niet. Alleen, en uitsluitend door het geloof, dat een gave van God is, aanvaardt men alle details van het Bijbelverhaal. Bij on-geloof, bij-geloof, en/of anders-gelovig zijnde, aanvaardt men dit niet en is het dwaasheid zoals Paulus overigens leert:

1 Korintiërs 2: 14 Doch een on-geestelijk mens aanvaardt niet hetgeen van de Geest Gods is, want het is hem dwaasheid en hij kan het niet verstaan, omdat het slechts geestelijk te beoordelen is.

De beschreven gebeurtenissen van de Pesachnacht van donderdag op vrijdag de vijftiende nisan, van het jaar 1483 v. Chr. waren al een beeld van het Pesach van 30 AD in ‘de volheid der tijden’, wanneer Jezus Christus, het Lam van God, Zichzelf offerde voor de zonde van de wereld.

Johannes 1:29 De volgende dag zag hij (Johannes de Doper) Jezus tot zich komen en zeide: Zie, het lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt. 30 Deze is het, van wie ik zeide: Na mij komt een man, die vóór mij geweest is, want Hij was eer dan ik. 31 En zelf wist ik niet van Hem, maar opdat Hij aan Israël zou geopenbaard worden, daarom kwam ik dopen met water. (NBG Vertaling)

En ook hier is het in het Nieuwe Testament, net zoals in de eerste Pesachnacht in Egypte, een persoonlijke zaak, een persoonlijke keuze; men kiest voor ‘het leven’ en gehoorzaamd (spreekwoordelijk) in het aanbrengen van het Bloed van het Lam aan de deurposten van je woning, zodat de verderfengel de komende nacht, voorbijgaat.

Johannes 3:16 Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe. 17 Want God heeft zijn Zoon niet in de wereld gezonden, opdat Hij de wereld veroordele, maar opdat de wereld door Hem behouden worde. 18 Wie in Hem gelooft, wordt niet veroordeeld; wie niet gelooft, is reeds veroordeeld, omdat hij niet heeft geloofd in de naam van de eniggeboren Zoon van God. (NBG Vertaling)

Nu blijf ik iedere onderzoeker zoals Velikovsky, Rohl e.a. erkentelijk in het uitpluizen van de geschiedenis van de oudheid door hen, met de Bijbel als gids. Er vallen trouwens in hun studies heel wat goudklompjes te rapen. En Paulus, de apostel voor de niet-Joden, schrijft het volgende dienaangaande:

1 Thessalonicenzen 5: 19 Dooft de Geest niet uit, 20 veracht de profetieën  niet, 21 maar toetst alles en behoudt het goede.

Een onderzoeker/revisionist van de geschiedenis van de oudheid voor wie de historische boeken van de Bijbel gezag hadden, was Dr. Donovan A. Courville (1901/1996). Zijn opus magnum: ‘The Exodus Problem and its Ramifications, 1971’, brengt een volledige herziening van alle Egyptische dynastieën op de tijdsbalk. In Volume I, Chapter IX, Who was the Pharaoh of the Exodus?, levert ook hij zijn bijdrage tot het identificeren van de farao van de exodus.

Courville hechtte veel belang aan de Egyptische koningslijst bekend onder de naam; Sothis-lijst. Deze lijst geeft (o.a.) vijfentwintig faraonamen (in de Griekse taal) vanaf de eerste farao Menes tot aan Salatis. Deze laatste naam is de eerste Hyksos-farao. En aan de Hyksos-invasie van Egypte ging de Exodus vooraf. De vierentwintigste naam is die van Koncharis, wat volgens Courville een Griekse versie is van het Egyptische ‘Ka-ankh-ra’ van de Karnak-koningslijst, een naam die dan weer volgens Courville overeenkomt met Sobekhotep VI van de Turijn-koningslijst. En volgens de Turijn-koningslijst regeerde Sobekhotep VI voor een periode van twee jaar, twee maanden en negen dagen. Farao Koncharis/Ka-ankh-ra/Sobekhotep VI is volgens Courville de farao die de Hyksos-invasie onderging.

In het model van Courville waren het Oude Rijk en het Midden-Rijk voor een belangrijke periode contemporain. De farao van de verdrukking is in Courville ’s model Senwosret III van de twaalfde dynastie. De dertiende dynastie was gedurende een periode contemporain met de twaalfde dynastie en won na de dood van de farao van de verdrukking, aan macht. De tachtigjarige Mozes stond aldus bij zijn terugkeer in Egypte voor (een) Sobekhotep van de dertiende dynastie.

Courville wijst in zijn studie op nog een bijzonderheid van de Sothis-koningslijst. De voorgangers van naam nummer 24.Koncharis hadden namelijk allen tot aan nummer 18. de naam Ramesse in hun faraonamen verweven. Hierna het betreffende gedeelte van de koningslijst:

Faraonaam:                           regeerduur:        regeerperiode:

18.     Rameses                       29                       1673/1644 v. Chr.

19.     Ramesomenes              15                        1644/1629

20.    Usimare                        31                        1629/1598

21.     Ramessesseos              23                       1598/1575

22.    Ramessameno              19                        1575/1556

23     Ramesse Iubassz          39                       1556/1517

23.    Ramesse Uaphru         29                       1517/1488

24.    Koncharis                       5                        1488/1483

25.    Salatis                         190 jaar

Het is naar deze naam dat het Bijbelse Pi-Ramesse of Raämses, een voorraadstad die de Israëlieten onder dwang moesten bouwen, genoemd werd. In mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk Pitom en Raämses, blz. 89-98, diep ik dit verder uit. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

In het aangehaalde hoofdstuk; Pitom en Raämses, leg ik de link tussen het Bijbelse Raämses en de tot nu toe niet gevonden tweede hoofdstad van het Egyptische Midden-rijk; It-taoey. De dertiende dynastie’ farao’s hadden hier ook hun residenties. Van de eerste farao’s van de dertiende dynastie; Hor, Sobekhotep II en Chendjer werden te Dahsjoer hun laatste rustplaatsen teruggevonden. Vanaf Sobekhotep III en diens opvolgers ontbreekt tot nu toe elk spoor naar een laatste rustplaats, of mummie.

In het variant dat de Egyptoloog David Rohl brengt (A Test of Time, 1995, Chapters 12 en 13) is de vermoedelijke farao van de exodus; Sobekhotep IV. Rohl haalt de christelijke oudheidhistoricus Eusebius aan die verwijst naar een nog oudere bron, de Joodse historicus Artapanus, en deze laatste vermeldt dat de farao ten tijde van Mozes, de naam ‘Khe-neph-res’ had. Vanuit deze naam distilleerde Rohl de naam ‘Kha-nefer-re’ van de Egyptische koningslijsten. En de naam ‘Kha-nefer-re’ stemt overeen met de Koninklijke naam die alleen farao Sobekhotep IV Kha-nefer-re, van de dertiende dynastie droeg. Het is boeiend studiewerk van David Rohl, iets dat zijn boek als een detectiveverhaal laat lezen.

Ter conclusie kunnen we opmerken dat de farao waar Mozes in het jaar 1483 v. Chr. tegenover stond, farao Sobekhotep IV van de dertiende dynastie was. Het is deze farao die meende de Israëlieten te kunnen achterhalen in de wildernis, en als een gevolg zijn einde vond in de Schelfzee. Het is deze farao wiens troonopvolger in de Pesachnacht door de HERE God gedood werd.

Het is farao Sobekhotep VI die de opvolger werd van Sobekhotep IV, de farao die niet terugkeerde van de Schelfzee en bovendien het Egyptische leger naar de ondergang gevoerd had. Als resultaat lag het Egypte van Sobekhotep VI wagenwijd open voor de kort daarop binnentrekkende Hyksos of Amalekieten. Over de het Hyksos-tijdperk voor Egypte schreef ik in juli op dit blog een artikel. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1437343200&stopdatum=1437948000

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

07-09-2015 om 00:00 geschreven door Robert De Telder  

De tweeëntwintigste dynastie van Manetho was van Libische oorsprong en hun hoofdstad was Boebastis in de Nijldelta. De orthodoxie identificeert de eerste farao van deze dynastie Sjosjenq I, met de Bijbelse koning van Egypte; Sisak. (TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: de Bijbelse farao met de naam SISAK, blz. 220. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

De Bijbelse farao SISAK rukte in het vijfde regeringsjaar van koning Rehabeam, de zoon en troonopvolger van Salomo, Juda binnen en plunderde de Tempel te Jeruzalem. De conventionele Egyptologie heeft aldus Sjosjenq I met de periode van Salomo en Rehabeam verankerd en laat de regeerperiode van de eerste farao Sjosjenq I in het jaar 945 v. Chr. aanvangen.

Als een gevolg van de (foutieve) identificatie van Sjosjenq I met Sisak door de Egyptologie werd de gehele dynastie op de tijdsbalk in de tiende en negende eeuw voor Christus, geplaatst en niet in de achtste eeuw v. Chr. waar ze feitelijk thuishoort. Een betere studie honderd jaar geleden, van de historische gegevens die we hebben over farao Sjosjenq I en zijn beschreven veldtocht in zijn twintigste regeringsjaar naar Klein-Azië op een tempelmuurreliëf te Karnak, had duidelijk gemaakt dat de opgegeven veroverde steden, haast allen binnen het gebied van het tienstammenrijk te traceren zijn, en het allerbelangrijkst: dat Jeruzalem (het hoofddoel van Sisak) op deze lijst niet voor komt.

De manier van werken door de gevestigde Egyptologie verraad een zekere nonchalance in hun studie en een snel tevreden zijn met povere ankerpunten op de tijdsbalk.

In een studie van tweeëntwintig jaar geleden (1993, Kroniek van het oude Israël, hoofdstuk 9, ISBN 9073739071) toonde ik al aan dat het twintigste regeringsjaar van farao Sjosjenq I en zijn veldtocht naar Klein-Azië te verankeren is met het jaar dat koning Zacharia van Israël in 764 v. Chr. de troon besteeg, en dat het Sjosjenq I was die Zacharia op de troon installeerde. In het tienstammenrijk hadden we toen al sinds het jaar 776 v. Chr., het jaar van de meganatuurcatastrofe gevolgd met de dood van Jerobeam II, een periode van anarchie, zonder koning op de troon. (zie TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: kroniek van koning UZZIA van Juda, blz. 279)

De interventie van Sjosjenq I in Israël betekende ook het begin van een alliantie tussen de Libiërs en het tienstammenrijk.

Het is interessant om de marsroute van het leger van Sjosjenq I te bestuderen. Te Karnak in Egypte is een muurreliëf met een lijst van veroverde steden door Sjosjenq I bewaard gebleven. Door de rangschikking van deze steden is het mogelijk om de campagne van Sjosjenq I in kaart te brengen. Eén en ander blijft onduidelijk vanwege beschadigingen aan het tempelreliëf en het moeilijk identificeren van bepaalde Egyptische plaatsnamen. Het reliëf bevat honderdvijfenvijftig namen van steden. Enkel zeventien hiervan kunnen met zekerheid op de kaart geplaatst worden. Veertien hiervan in het gebied van het tienstammenrijk.

Zoals vermeldt ben ik er van overtuigd dat het Sjosjenq I’ bedoeling was om orde op zaken te stellen in het tienstammenrijk. Sinds de dood van Jerobeam II in 775 v. Chr. had het land geen koning en was het in anarchie ondergedompeld. Vermoedelijk zaten in steden zoals Shechem, Tirza en Penuel in het over-Jordaanse gebied, usurpators (Hosea 8:4) op de troon. Deze drie steden vinden we op de lijst van Sjosjenq I ook terug en zijn alle drie ooit hoofdsteden van het noordelijke rijk geweest. Eén van deze plaatsen zou mogelijk met het Beth-Arvel van de profeet Hosea (10:14) kunnen geïdentificeerd worden.

De Egyptische oudheidhistoricus Manetho geeft voor zijn tweeëntwintigste dynastie via de kroniekschrijver Africanus, negen farao’s op, met een regeerperiode van in totaal honderdtwintig jaar. De eerste farao was Sjosjenq I die eenentwintig jaren regeringstijd meekrijgt, gevolgd door farao Osorkon met vijftien jaar. Daarna volgt volgens de gegevens op de monumenten, Takelot met vijfentwintig jaar. Diens opvolger was Osorkon II met blijkbaar een coregentschap van drie jaar. In het derde regeringsjaar (C. Verburg, Farao nagerekend, 34a) van Osorkon II overstroomde het tempelcomplex in Karnak. Het Nijlwater stond zestig centimeter hoog boven de tempelvloer en het omringende land was een moeras. Deze ongewone waterstand van de Nijl viel in de maand december, terwijl de hoogste waterstand normaal al in augustus bereikt werd. De oorzaak zal dan ook geen grote of late regenval geweest zijn, verder zuidwaarts, maar moeten we veeleer denken aan een stremming van de afvoer in de Nijldelta. In de achtste eeuw voor Christus past dit natuurfenomeen volkomen in de cyclus van de meganatuurcatastrofes die toen de oude wereld getroffen hebben.

Ten tijde van de regering van Sjosjenq I is men overigens begonnen met het noteren van het wassen van de Nijl (Bob de Gryse, KARNAK, 1984). En dit zou vanuit de Velikovskyaanse meganatuurcatastrofes van de achtste eeuw voor Christus verklaard kunnen worden.

De genoteerde ongewone overstroming van de Nijl in het derde regeringsjaar van Osorkon II wordt in de revisie, een ankerpunt op de tijdsbalk. Het is de meganatuurcatastrofe van 722 v. Chr. die verantwoordelijk voor de overstroming was. (zie TIJD en TJDEN, 2015, hoofdstuk: de noodzakelijke kalenderhervorming van de achtste eeuw voor Christus, blz. 331) Wanneer we nu het derde regeringsjaar van Osorkon II met het jaar aug722/jul721 v. Chr. verankeren krijgen we het volgend resultaat voor Osorkon II op de tijdsbalk: 724/696 v. Chr.

En het twintigste regeringsjaar (aug764/jul763 v. Chr.) van Sjosjenq I met zijn veldtocht naar het tienstammenrijk verankeren we met het eerste regeringsjaar van Zacharia: 764 v. Chr. Het resultaat voor Sheshonk I op de tijdsbalk is: 783/762 v. Chr.

Met deze twee ankerpunten vullen we de regeerperiode van de opvolgers van Sjosjenq I; Osorkon I en Takelot I in.

Hierna eerst de opgave van de Libische koningslijsten volgens Africanus en Eusebius die Manetho kopieerden:

Africanus:                                                 Eusebius :

1.       Sesonchis            21                        Sesonchis 21 (Sheshonk)

2.      Osorthon            15                         Osorthon 15

3/5.  drie andere                   25

6.      Takelothis           13                        Takelothis 13

7/9. drie andere                   42

Totaal: 9 koningen in 120 (?)jaar           drie koningen in 49 jaar

Naast deze gegevens hebben we ook de informatie van op de monumenten in Egypte, waarvan we de verschillende namen van de Libische vorsten en hun regeerperioden kunnen aflezen en vergelijken met die van Manetho. Het resultaat is het volgende:

Monumenten:              regeringsjaren:

1.      Sjosjenq I            21

2.    Osorkon I           36

3.    Takelot I             7 of 23?

4.    Osorkon II          29

5.     Takelot II            25

6.    Sjosjenq III         39

7.     Pamay                 6

8 .Sjosjenq IV        37

De regeerperiode van eenentwintig jaar voor Sjosjenq I wordt bevestigd door de twee kopieerders van Manetho én door de Egyptische monumenten. Voor de opvolger van Sjosjenq I: Osorkon I, is er een afwijking tussen Manetho en de gegevens van de monumenten van zesendertig tot vijftien jaar. De link die we met de historische gegevens via de Bijbel gemaakt hebben, maakt evenwel duidelijk dat een periode van vijftien jaar het correcte getal is. De regeerperiode van Osorkon I loopt aldus van 762 tot 747 v. Chr. De regeerperiode van Takelot I loopt van 747 tot 724 v. Chr. het jaar waarin Osorkon II zoals we al gezien hebben, de scepter overneemt: of een totaal van drieëntwintig jaar zoals de monumenten leren.

Een overzicht geeft het volgende weer:

Sjosjenq I            21      783/762 v. Chr.

Osorkon I            15      762/747 v. Chr.

Takelot I             23     747/724 v. Chr.

Osorkon II                    28     724/696 v. Chr.

Daarna vullen we de opvolgers volgens de informatie van de monumenten zo goed mogelijk in:

Takelot II            25     ca. 701/676 (co-regent met Osorkon II)

Sjosjenq III         39     ca. 676/637

Pamay                   6     ca. 637/631

Sjosjenq IV                  37     ca. 631/594

De regeerperioden van de acht koningen samen geven hier een totaal van ruim honderdtachtig jaar, daar waar Manetho via de kopieerder Africanus, de volledige dynastie honderdtwintig jaar geeft. De verwarring is troef wanneer we de zogenaamde Oude Kroniek er ook bijnemen en vaststellen dat deze bron een totaal van achtenveertig jaar en slechts drie koningen voor dynastie XXII, opgeeft. Het vermelden van ‘circa ‘s’ is aldus op zijn plaats wat de laatste opgegeven farao ’s van de tweeëntwintigste dynastie betreft. U merkt dat het ook bij deze dynastie een puzzel is, die in elkaar gezet moet worden. Het is via het Bijbelse plaatje dat de eerste vier farao ’s redelijk goed op de tijdsbalk geplaatst kunnen worden. Daarna blijven vraagtekens bestaan.

Zoals eerder vermeld heeft de gevestigde Egyptologie de Libische dynastie foutief met de Bijbelse Sisak en het vijfde regeringsjaar van koning Rehabeam van Juda, verankerd. Dit is het overigens het enige ankerpunt op de tijdsbalk dat zij hebben en de opvolgers van Sjosjenq I worden zo goed als mogelijk aan de hand van de verschillende (en met elkaar afwijkende) regeerperioden achter elkaar op de tijdsbalk gerangschikt. Ten tijde van de Assyriër Salmaneser III en de slag bij Karkar plaatst de conventionele Egyptologie de Libiër Takelot II met een klein contigent van duizend soldaten aan de zijde van Achab van het tienstammenrijk, tegen de Assyriërs. Dat dit louter gissen is geeft de Egyptologie dan ook zelf toe (J.H.Breasted, Geschichte Ägyptens, 1954, Buch 7, hoofdstuk 24). Wie dan werkelijk aan de slag bij Karkar tegen de Assyriërs deelnam, heb ik in TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk; Wie zijn de ‘Kur mus us ra a a’ op de Karkar-stele van Salmaneser III?, blz. 247, geïdentificeerd.

Over een andere Libische farao Osorkon I schreef ik ook een hoofdstuk in TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk; een anomalie, blz. 354, in verband met een bijzonder borstbeeld van deze farao dat te Byblos dat in de vorige eeuw ontdekt werd en vandaag in het Louvre bewaard.

Het moet duidelijk zijn dat de Libische tweeëntwintigste dynastie op de tijdsbalk in de achtste en zevende eeuw voor Christus, op haar historische plaats zit.

Er is nog een merkwaardigheid die men vindt wanneer men orthodoxe Egyptologen bestudeerd. De orthodoxie noemt Sjosjenq I bijvoorbeeld als de opperbevelhebber van alle Egyptische legers! In de Thebaanse verslagen heet hij ‘Grote leider van de Mesjwesj’, die oorspronkelijk uit Libische stammen als een interne politiemacht, gerekruteerd waren. (Kroniek van de farao ‘s, Peter A. Clayton, de derde tussentijd). En dit past eveneens in mijn revisie van de geschiedenis van de oudheid. De Nijldelta was een lapdeken toen van naast elkaar regerende dynastieën zoals de vierentwintigste en de drieëntwintigste. In Boven-Egypte te Thebe zat de achttiende dynastie met Amonhotep III, en opgevolgd door Amonhotep IV. In mijn studie ‘Genesis versus Egyptologie’ zijn de Libiërs een soort aanvalshonden of een politiemacht onder Amonhotep III, net zoals de Egyptoloog Peter A. Clayton ze beschreef. Een puzzelstukje dat past in het nieuwe plaatje.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

01-09-2015 om 00:00 geschreven door Robert De Telder  

De Kerstdatum had al eerder op dit blog onze aandacht. Het is duidelijk dat door middel van de priesterbeurtrol in de tempel te Jeruzalem, men aan de hand van de beurtrol van Zacharias, de vader van Johannes de Doper, de verwekking van Jezus kan berekenen. De geboorte van de Heiland negen maanden later, situeert zich aldus in de vijfde maand Ab van de Hebreeuwse kalender of juli/augustus van de westerse maandtelling. Zeven dagen later op de achtste dag werd baby Jezus volgens de Wet besneden en drieëndertig dagen daaropvolgend werd Hij door zijn ouders in Jeruzalem in de Tempel opgedragen. Deze beschreven verordening vindt men in het Bijbelboek Leviticus 12:1-4.

Leviticus 12:1 De HERE sprak tot Mozes: 2 Spreek tot de Israëlieten: Wanneer een vrouw moeder wordt en een kind van het mannelijk geslacht baart, dan zal zij zeven dagen onrein zijn; als in de tijd van haar maandelijkse afzondering zal zij onrein zijn. 3 En op de achtste dag zal het vlees van zijn voorhuid besneden worden. 4 Drieëndertig dagen zal zij blijven in het reinigingsbloed; niets heiligs zal zij aanraken, naar het heiligdom zal zij niet komen, totdat de dagen van haar reiniging vervuld zijn.

De evangelist Lucas heeft deze geschiedenis uitvoerig in zijn evangelie gebracht. Hierna het Bijbelgedeelte:

Lucas 2:21 En toen acht dagen vervuld waren, zodat zij Hem moesten besnijden, ontving Hij ook de naam Jezus, die door de engel genoemd was, eer Hij in de moederschoot was ontvangen. 22 En toen de dagen hunner reiniging naar de wet van Mozes vervuld waren, brachten zij Hem naar Jeruzalem om Hem de Here voor te stellen, 23 gelijk geschreven staat in de wet des Heren: Al het eerstgeborene van het mannelijke geslacht zal heilig heten voor de Here, 24 en om een offer te brengen overeenkomstig hetgeen in de wet des Heren gezegd is, een paar tortelduiven of twee jonge duiven.

25 En zie, er was een man te Jeruzalem, wiens naam was Simeon, en deze man was rechtvaardig en vroom, en hij verwachtte de vertroosting van Israël, en de heilige Geest was op hem. 26 En hem was door de heilige Geest een godsspraak gegeven, dat hij de dood niet zou zien, eer hij de Christus des Heren gezien had. 27 En hij kwam door de Geest in de tempel. En toen de ouders het kind Jezus binnenbrachten om met Hem te doen overeenkomstig de gewoonte der wet, 28 nam ook hij het in zijn armen en hij loofde God en zeide:

29 Nu laat Gij, Here, uw dienstknecht gaan in vrede, naar uw woord, 30 want mijn ogen hebben uw heil gezien, 31 dat Gij bereid hebt voor het aangezicht van alle volken: 32 licht tot openbaring voor de heidenen en heerlijkheid voor uw volk Israël. 33 En zijn vader en zijn moeder stonden verwonderd over hetgeen van Hem gezegd werd. 34 En Simeon zegende hen en zeide tot Maria, zijn moeder: Zie, deze is gesteld tot een val en opstanding van velen in Israël en tot een teken, dat weersproken wordt 35 – en door uw eigen ziel zal een zwaard gaan –, opdat de overleggingen uit vele harten openbaar worden.

36 Ook was daar Hanna, een profetes, een dochter van Fanuël, uit de stam Aser. Zij was op hoge leeftijd gekomen, nadat zij met haar man na haar huwelijksdag zeven jaren had geleefd, 37 en nu was zij weduwe, ongeveer vierentachtig jaar oud, en zij diende God onafgebroken in de tempel, met vasten en bidden, nacht en dag. 38 En zij kwam op datzelfde ogenblik daarbij staan, en zij loofde mede God en sprak over Hem tot allen, die voor Jeruzalem verlossing verwachtten. 39 En toen zij alles volbracht hadden, wat volgens de wet des Heren te doen was, keerden zij terug naar Galilea, naar hun stad Nazareth. (NBG Vertaling 1951)

Wanneer we vanaf de vijfde maand Ab veertig dagen op de kalender rekenen, arriveren we ongeveer naar het einde toe van de zesde Hebreeuwse maand Eloel of aan het begin van de zevende maand Tisjri, naar gelang het vertrekpunt van ons rekenen. Met de woorden van Simeon in gedachten stel ik me echter voor dat baby Jezus met Rosj Hasjanah, in de Tempel te Jeruzalem aan God opgedragen werd.

Rosj Hasjanah betekent: ‘Hoofd van het Jaar’ en is van oudsher het Joodse Nieuwjaar dat ingaat op 1 en 2 Tisjri. In de Joodse overlevering is het een tijd van oordeel. Gedurende dertig dagen tijdens de voorafgaande Hebreeuwse maand bereidden de Joden zich voor op deze heilige dagen. Het was/is een tijd om in gebed na te denken over al het kwaad dat men zijn vrienden of kennissen mogelijk had aangedaan. Het was een tijd om vergeving te vragen en te krijgen. Iedere morgen tijdens deze periode werd op de Sjofar of ramshoorn geblazen ter voorbereiding van Rosj Hasjanah met tien dagen later de Grote Verzoendag of Jom Kippoer. Het is aldus niet onlogisch om het opdragen van de Christus des HEREN, de Heiland, verondersteld met Rosj Hasjanah in de Tempel te laten plaatsvinden.

Wanneer we vanaf deze datum: 1 Tisjri, veertig dagen op de kalender terugrekenen arriveren we op de twintigste dag van de maand Ab als de geboortedag van de Heiland Jezus Christus. Via het internet vindt men site ’s die de astronomische omrekening naar de Romeinse kalender terug de tijd in naar o.a. het jaar vijf voor Christus, maken. Zie link: http://www.cgsf.org/dbeattie/calendar/?roman=5

Op deze manier berekenen we de geboortedag van Jezus Christus voor 23 augustus van het jaar vijf voor Christus. Dit alles klopt uiteraard pas, indien de Christus inderdaad met Rosj Hasjanah opgedragen werd. Dat de Christus in het jaar vijf v. Chr. geboren werd heb ik in mijn boek TIJD en TIJDEN, 2005, behandelt in de hoofdstukken: Herodes de Grote, blz. 437 en 27/28 AD, een navigatiepunt in de tijd, blz. 443. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

24-08-2015 om 00:00 geschreven door Robert De Telder  

JOSHUA (FIT) FOUGHT THE BATTLE OF JERICHO AND THE WALLS CAME TUMBLING DOWN. Dit zijn de bekende woorden van het Amerikaanse gospellied betreffende het Bijbelverhaal over de verovering van Jericho door de Israëlieten onder leiding van Jozua zoals beschreven in het Bijbelboek Jozua. Een verhaal dat wereldwijd bekend is. Eerst zond Jozua twee verkenners naar Jericho om inlichtingen te vergaren over de verdedigingswerken en het moreel van de stadsbevolking. De twee mannen kregen onderdak in het huis van Rachab, een prostitué, die bij de uiteindelijke verovering en vernietiging van Jericho door de Israëlieten, samen met haar familie behouden bleef. De verovering van Jericho wordt op wonderlijke wijze in de Bijbel beschreven. Dag na dag, zes dagen lang, trok het leger van de Israëlieten in stilte omheen de stadsmuur. Op de zevende dag sloegen de Israëlieten toe. Die dag hieven zij na zes maal om de muur te zijn getrokken, een luid krijgsgehuil aan en werd er op de ramshorens geblazen en prompt kwam de muur naar beneden. Elke soldaat liep daarop recht voor zich uit, staat er geschreven, de ingestorte muur over en sloeg heel de stad in de ban. Daarna werd Jericho tot de grond toe afgebrand. Deze geschiedenis breng ik in mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk; Jozua en de inbezitneming van Kanaän, blz. 121 en hoofdstuk; de opgerichte steen van Jozua te Sichem, blz. 133. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

De geschiedenis van de verovering van Jericho is een weergaloos verhaal en was een uitdaging voor de archeologen wanneer deze wetenschap van start ging, om ter plaatse te onderzoeken. In de tweede helft van de negentiende eeuw begon het werk. Verschillende expedities werkten over de jaren heen na elkaar in het gebied. De meest bekende namen zijn deze van de Bijbelgeleerde Ernst Sellin, professor John Garstang en Kathleen Kenyon.

Een Duits-Oostenrijks team onder leiding van de theoloog Ernst Sellin werkte enkele jaren te Jericho van 1907 tot 1909. Zij hadden toelating tot graven gekregen van de toenmalige heersers over het gebied van het oude Israël, de Ottomanen. Sellin was een pionier op het gebied van Bijbelse archeologie. In zijn werk werd hij geassisteerd door de archeoloog Carl Watzinger. Hij bevond dat de noordelijke muur van Jericho niet volledig was neergekomen en concludeerde (terecht) dat deze zijde het huis van Rachab, die gespaard werd, moest gehuisvest hebben. Een gedeelte van de muur met een hoogte van ongeveer 2,40 meter stond in 1907 namelijk nog recht. Met de rapportering van zijn bevindingen betreffende de opgravingen te Jericho werd hij nog niet geplaagd door de foutieve dateringsmethoden van latere archeologen.

De Brit John Garstang werkte te Jericho in de dertiger jaren van de twintigste eeuw. De Britten hadden toen het zeggenschap over het gebied. Het huidige gebied van Israël en Jordanië werd na de Eerste Wereldoorlog een Brits mandaatgebied. Garstang bestudeerde de versterkingen en herkende vier achtereenvolgende bouwfasen, waarvan de laatste gewelddadig verwoest en verbrand was. Hij schreef die vernietiging toe aan de periode van de Israëlitische intocht, die hij dateerde rond 1400 voor Christus, en dit in afwijking van het meer algemeen aangenomen jaartal 1250 v. Chr., de zogenaamde late en vroege datering. Wanneer Garstang de vloeren van de Midden-brons stad blootlegde vond hij kruiken tot de rand toe gevuld met verkoold graan wat het Bijbelse relaas bevestigde dat de Israëlieten Kanaän binnenkwamen met Pesach op het moment dat er geoogst was. Ook vermeldt de Bijbel dat alles met vuur verbrand werd.

Deze bevindingen van Garstang werden echter in de vijftiger jaren door de archeologe Kenyon volledig onderuit gehaald. Zij bevond dat er een grote stad uit de vroege bronstijd in Jericho was geweest gedurende heel het derde millennium tussen 3000 en 2300 v. Chr., waarvan de muren niet minder dan zeventien maal gevallen en weer opgetrokken waren, toen de stad als een gevolg van een ramp vernietigd werd. De laatste drie fasen van deze versterkingen waren zeven meter voorbij de lijn van de oorspronkelijke muren gebouwd, lager langs de helling van de heuvel of Tell. Dit waren dan de muren geïdentificeerd door Garstang en gedateerd ten tijde van Jozua maar nu door Kenyon gereviseerd naar zo een duizend jaar eerder dan de intocht van de Israëlieten. Gedurende vele eeuwen na de vernietiging van Jericho in 2300 v. Chr. werd Jericho volgens Kenyon, alleen bezet door nomaden tot wanneer in ongeveer 1900 v. Chr. een nieuwe stad ontstond: het Jericho van de Midden-bronstijd. Deze stad kwam volgens haar, aan haar einde ten tijde van de laatste Hyksos-farao’s in Egypte rond 1550 v. Chr. op basis van de orthodoxe tijdsdatering. De verwoesting door vuur werd verklaard vanuit de theorie van de verdrijving van de Hyksos uit Egypte en een achtervolging door het leger van farao tot aan Jericho. Na deze vermeende vernietiging door het leger van farao, (waar geen enkel Egyptisch historisch verslag van bestaat), werd de plaats van Jericho volgens Kenyon verlaten en begon het puin van de verwoeste stad langs de hellingen van de Tell weg te spoelen. De plaats werd volgens Kenyon opnieuw bezet rond 1400 v. Chr. maar op een veel kleiner schaal. Er werden geen nieuwe muren gebouwd, maar vermoedelijk lapten de nieuwe bewoners de resten van de midden-brons muren op. Deze tweedehands muren zouden dan de muren geweest zijn die Jozua deed vallen. Kathleen Kenyon bleef er echter bij dat de herbezetting van Jericho minder dan een eeuw duurde totdat de stad opnieuw verlaten werd, niet later dan 1300 v Chr. Haar conclusie is dat Jericho al een ruïne was ten tijde van de Israëlitische intocht wanneer die orthodox gedateerd wordt in 1250/1225 v. Chr.

Sindsdien heeft de Bijbel voor de wetenschap van de archeologie als historisch boek alle krediet verloren en wordt niet langer meer als een accuraat historisch boek beschouwd. Verlegenheid op verlegenheid was en is troef bij Bijbelgetrouwe studenten, vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw. Chronologische constructies werden opgezet en aangeboden om toch een en ander te kunnen verzoenen. Hierbij werd altijd uitgegaan van de juistheid van het aangeboden dateringsraamwerk door de orthodoxe Egyptologie.

Het diabolische is dat de hiervoor vermeldde archeologen, die overigens prachtig werk op het terrein geleverd hebben, een foute dateringsmethode hanteerden en als een gevolg daarvan tot hun boude verklaringen kwamen. Alle aardlagen en strata in Israël werden en worden aan de hand van de jaartallen die de Egyptologie levert, gedateerd. Wanneer bijvoorbeeld een scarabee van een zekere farao in een bepaalde laag aangetroffen wordt, wordt dit stratum op basis van het gevonden Egyptische object gedateerd. En aangezien het chronologische raamwerk van de Egyptologie fout is geeft dit foute dateringen weer in het gebied van het oude Israël. Alleen het revisionisme van de Egyptologie geeft uitkomst. Vooral Dr. Immanuël Velikovsky was in de tweede helft van de twintigste eeuw, met zijn publicaties de aanzet tot een wereldwijde studie. De Bijbel had toch gelijk. In de tussentijd heeft de orthodoxie ook niet gerust en houdt hardnekkig vast aan de juistheid van haar vermeende Egyptische Sothis-datering.

Betreffende de exodus uit Egypte en veertig jaar later de intocht in Kanaän door de Israëlieten, leren de meeste boeken (en ook Hollywoodfilms), dat farao Ramses II de farao van de Exodus was. Deze farao wordt door de orthodoxie in het Laatbrons tijdperk geplaatst en dus zocht men naar sporen van een Israëlitische invasie in Kanaän op het einde van het Laatbrons tijdperk, meer nauwkeurig bij de overgang van Laatbrons LBIIb naar het IJzertijdperk IA. Farao Ramses II was een farao van de negentiende dynastie. De onderzochte strata van het Laatbrons te Jericho geven echter geen beeld weer van een vernietiging zoals de Bijbel die leert. Volgens het Bijbelrelaas kwam de vestingmuur van Jericho volledig naar beneden en werd de stad met alle voorraden erin verbrand.

Een bekend revisionist van de geschiedenis van de oudheid is Donovan Courville. De onderzoeker B. Th., B.A., M.A., Ph. Dr. Donovan Courville laat de Exodus op het einde van de Egyptische zesde dynastie en het Oude Rijk plaatsvinden en verplaatst Vroeg Brons IV naar de tweede helft van de vijftiende eeuw voor Christus. Het Oude en het Midden-rijk waren volgens Courville contemporain met slechts één tussenperiode, die van de Hyksos, die na de Exodus met de vernietiging van het leger van farao, Egypte overrompelden. De Israëlieten vervolgden hun weg naar Kanaän dat zij veertig jaar later in bezit namen. Zij waren nieuwkomers met logischerwijze een nieuwe soort potten en pannen.

Zij namen, gepaard gaande met natuurlijke catastrofes, op gewelddadige wijze het land in bezit. In het model van Courville volgt de invasie van de Israëlieten aan het einde van de Midden-brons periode, op de breuklijn met het Vroeg-brons tijdperk. Het archeologische beeld in de streek van Jericho is duidelijk – een noodlottige catastrofe, gevolgd door bezetting door nieuwkomers. Het is in feite een eenvoudige oefening die Courville toepast. Hij toont aan dat de Egyptologie er zeshonderd jaar naast zit. Wanneer we de datering van het begin van Midden-brons aan de Bijbelse gegevens aanpassen valt veel op zijn plaats. Niemand twijfelt er aan dat de Israëlieten later het machtigste volk van Israël werden; dus veroverden ze op deze wijze het land. Dat is uitgangspunt, het fundamentele feit. Een citaat van de Bijbelvorser en wetenschapper Courville:
“...It must not be forgotten that the task of historians is not to create history. The events of history have occurred, and there is nothing that can be done to change the time relationships between these events by a single minute. The task is rather that of unraveling the confused records which have come down to us, and when this task has been done correctly, it is axiomatic that it should not be necessary to apologize for inconsistencies and anomalies at every turn of events.” 1971, Donovan A. Courville, B.Th., B.A., M.A., Ph.D.

Een moderne archeoloog die met de Bijbel als gids in Israël te werk ging is Professor Dr. John J. Bimson. Heel recent nog gaf ik aandacht aan zijn werk op dit blog. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?ID=2752557

De conclusie van Dr. John J. Bimson is dat de verschillende archeologische levels te Jericho en andere plaatsen, aan de hand van de Bijbel opnieuw gedateerd moeten worden. Zie ook de link hierna, naar een relevante studie van hem in samenwerking met David Livingston: Redating the Exodus, by John J. Bimson and David Livingston. Zie link:

http://www.davelivingston.com/articles/Redating%20the%20Exodus.pdf

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

17-08-2015 om 08:53 geschreven door Robert De Telder  

Journal of the Ancient Chronology Forum 2, 1988, 27-40.

By John J. Bimson

To begin by grasping the nettle offered by the second half of our title, it has to be said that archaeology cannot usually tell us whether biblical traditions are historical or mythological. Archaeology is not, strictly speaking, a science (although it employs scientific tools). One can rarely set up controlled experiments to test whether particular events (biblical or otherwise) actually happened. Rather, the archaeologist is at the mercy of the surviving evidence, and this imposes quite severe limits on what can be deduced with certainty. In the case of the cities of the Ancient Near East, limited time and resources mean that the archaeologist can only excavate a relatively small proportion of a tell (the Arabic term for a ruin-mound, in Hebrew spelt tel). For example, Yigael Yadin estimated that to excavate every level of the tell of Hazor (in northern Galilee) in its entirety would take eight hundred years! This emphasizes the small proportion which can be uncovered in a few seasons. Furthermore, only a limited amount of buried material survives the centuries for the archaeologist to discover it. Archaeology therefore has serious limitations when it comes to answering the kind of question posed in our title. One cannot guarantee that the appropriate evidence has survived, or (if it has) that the archaeologist will find it.

On the positive side, however, archaeology can significantly affect the balance of probabilities. I hope to show that it suggests the basic historicity of those biblical traditions which deal with the origins of Israel in Canaan.

Those traditions, contained in the books Exodus-Joshua (and referred to many times in the Prophets and the Psalms) relate that the Hebrews suffered slavery in Egypt and were led to freedom by Moses at a time of dramatic natural catastrophes; after forty years spent in the area south of Canaan, they migrated northwards through Transjordan, crossed the Jordan under the leadership of Joshua and conquered several key fortified cities.

Today most biblical scholars and archaeologists doubt the historicity of even this basic outline of events. The biblical traditions as we have them are seen as the result of a long and complex process of development, only taking their final shape during or after the Babylonian exile (6th century BC) and reflecting the political and theological concerns of that late period. Most scholars are therefore pessimistic about the possibility that these traditions preserve historical facts from a much earlier time. The majority view today is that the nation Israel arose within Canaan as an indigenous development. N. K. Gottwald is typical of many in affirming that the traditions concerning Israel's origins outside the land of Canaan are of questionable historical credibility [1985:35]; N. P. Lemche is confident that in its present form the account of Israel's pre-Palestinian existence...can hardly be described as other than a fiction [Lemche:409]; G. W. Ahlstrsm states that the story of the Exodus from Egypt is concerned with mythology rather than with a detailed reporting of historical facts [Ahlstrsm:46]. The term "mythology," when used in this context, is not intended to denigrate the biblical traditions, but simply to say that they embody religious convictions rather than true history. Nevertheless, in view of the way in which the traditions of Israel's origins pervade the Hebrew Bible, it is worth challenging such a view.

The skepticism of these scholars is based in part on the view that the traditions took shape at such a late period that they cannot possibly contain historical reminiscences from almost a thousand years before [Lemche:377-78, 384]. This view cannot be challenged here; suffice it to say that many scholars reject it, believing that at least some of the traditions concerning Israel's early history, especially those preserved in poetic form, do go back to the time before the monarchy [Cross; Freedman; Halpern]. However, another source of such skepticism is undoubtedly the perceived clash between the biblical traditions and archaeological evidence. Searching for evidence that Israel's conquest of Canaan occurred at the close of the Late Bronze Age (end of 13th century BC), scholars have failed to find any convincing correlations. Hence, Lemche concludes: "...It is no longer possible to offer even a reasonable defense of the Conquest narratives" [Lemche:413].

It is my contention that the failure to find appropriate evidence of Israel's conquest of Canaan is actually the result of looking for it in the wrong archaeological period. I have therefore tried in recent years to reopen the question of the date of the Exodus and Conquest. The first part of this paper is devoted to challenging the conventionally accepted date in the 13th century BC and defending an alternative date some two centuries earlier -- a date suggested by the Bible itself.

PART ONE: EVIDENCE FOR A 13^th CENTURY DATE EXAMINED

Between the 1930s and 1950s evidence accumulated in favor of dating the Exodus and Conquest to the 13th century BC. That date has remained the majority view. Even some of those scholars who reject the historicity of the Exodus and Conquest traditions still look to the decades around 1200 BC as the time when Israel emerged as a recognizable entity in Canaan. I will argue here that retention of the 13th-century date is an example of scholarly inertia, and that the evidence in its favor has long since been eroded away.

The evidence of Exodus 1:11

Exodus 1:11 tells us that the enslaved Hebrews "built for Pharaoh store-cities, Pithom and Raamses." It has been recognized by the majority of scholars that the name Raamses is an appropriate rendering in Hebrew of the Egyptian Pi-Ramesse (= abode, or estate, of Ramesses), the name of the Delta-residence developed by and named after Ramesses II [Kitchen 1987]. The occurrence of this name in Exodus 1:11 has therefore been taken as an indicator that the enslaved Hebrews actually labored for Ramesses II (1279-1213 BC). [1] If this reasoning is sound, the Exodus cannot have happened before the 13th century BC.

The first thing to note is that the Hebrew Bible does not use the name Raamses with chronological rigor. It uses it in Genesis 47:11 (actually in the form Rameses; the variation is not significant) to indicate the area where the ancestors of the Hebrew tribes first settled in the time of Jacob. By anyone's reckoning this must have been before any king called Ramesses ruled Egypt, [2] so the name is clearly being used retrospectively here (just as a modern historian might speak to Julius Caesar crossing the English Channel, or the Romans building York, neither name having been in use at the time referred to). We have a very clear biblical example of such retrospective usage in Genesis 14:14, where the city of Dan is mentioned in a narrative concerning Abraham; the city was actually called Laish in Abraham's day, and was not called Dan until much later, when the tribe of Dan conquered it and gave its own name to it, as narrated in Judges 18. Now, if the toponym Rameses/Raamses is being used restrospectively in Genesis 47:11, why not also in Exodus 1:11? In short, the name itself does not provide the date of the building activity in which the Hebrews were engaged, only the date when the narrative was last worked over by an editorial hand.

Against the use of Exodus 1:11 as dating evidence we must balance two other biblical references. l Kings 6:1 places the Exodus 480 years before the 4th year of Solomon, which points to a date (in round figures) of about 1450 BC. Judges 11:26 indicates a similar date, since it refers to Israelites settling in Transjordan 300 years before the time of Jephthah; as Jephthah seems to have been active around 1100 BC, this phase of Israelite settlement (at the end of their forty years of wandering in the wilderness) would have happened (again, in round numbers) roughly 1400 BC, which pushes the Exodus back to the mid-15th century BC. Both these verses have been either interpreted as symbolic or otherwise explained away on the strength of evidence favoring a later date [e.g. Wright:84; Kitchen 1966:72-75]. But as that evidence has now evaporated, the 15th-century date should be reconsidered. In connection with Exodus 1:11 we must ask whether an Exodus in the middle of the 15th century BC is compatible with archaeological evidence from Pithom and Raamses.

Taking Raamses first: is there evidence of building activity at the site as early as the 15th century BC? The site of Pi-Ramesse already had a long history of occupation before Ramesses II built the Delta-residence bearing his name. This history goes back to the 19th century BC, but is not unbroken. The site shows little evidence of occupation between the end of the Hyksos period (c. 1530 BC) and the late 18th Dynasty (c. 1310 BC) [Bietak 1986:236, 268].

This apparent gap in occupation would seem to seriously damage the case for a 15th-century Exodus. However, it would be unwise to assume the abandonment of the site on the basis of present evidence. We need to recall the limitations of archaeology, as outlined in our Introduction. In the present case those limitations are well summed up in the dictum that absence of evidence is not necessarily evidence of absence. It is a salutary fact that at another Eastern Delta site, Tell el-Maskhouta (the site of ancient Tjeku = Succoth in Exodus 12:37), no trace has yet been found of a military base from the reign of Thutmose IV, nor of forts and other buildings from the 19th Dynasty, although the existence of such is attested in Egyptian texts. This is an important reminder that archaeological evidence can be extremely elusive at sites in the Eastern Delta. This is widely acknowledged, but is sometimes conveniently forgotten when the lack of evidence can be used to bolster a favorite theory.

The site of Pi-Ramesse, in today's Khata'na-Qantir district, covered an area of perhaps 4-5 square kilometres [Bietak 1986:269], and only a very small proportion of this has so far been explored. Furthermore, in many places ancient occupation-levels have been destroyed during the last hundred years through peasants digging forsebakh (soil used as fertilizer and for brick-making). The area has been greatly despoiled since it was explored and described by F. Lloyd Griffith and E. Naville in the 1880s [Bietak 1986:226, 228].

Most importantly, as W. H. Shea has pointed out, logic would suggest that some part of the site was occupied in the 15th century BC; Thutmose III, Amenophis II and Thutmose IV between them conducted well over twenty campaigns into Asia, and one would expect that they had a base of operations somewhere in this vicinity [Shea:237]. The site lay at a strategic point on the eastern side of the Nile's easternmost arm, where there was an important route junction (the name of the place in the Middle Kingdom was R3w3ty, "Mouth of the Two Roads"). It is therefore highly probable that an energetic pharaoh such as Thutmose III would have maintained a supply-base there for his many campaigns into Syria-Palestine. Indeed, the statement in Exodus 1:11 that the Israelites built "store-cities" (Hebrew 'are miskenot, literally "cities of store-places") for the pharaoh, could well refer to the building of such supply depots.

It should also be noted that what evidence we already have is against a complete gap in occupation for most of the 18th Dynasty. M. Bietak, the excavator of Tell ed-Dab'a (in the south of the Pi-Ramesse area), has unearthed what he calls "a massive filling wall" which he dates tentively to the "early 18th Dynasty" [Bietak 1986:236, 268]; and recently he has referred to evidence of occupation in the time of Amenophis III, which takes us back to the early 14th century BC [Bietak 1988:54]. So evidence of 15th-century activity may await discovery somewhere in the area if the occupation-levels have not been destroyed by sebakh-digging.

Turning to the site of Pithom, two candidates have traditionally been considered for this identification: Tell el-Maskhouta and Tell er-Retabah, sites about eight miles apart in the Wadi Tumilat. K. A. Kitchen, in the most recent and detailed study of this question [1987], argues convincingly for Tell er-Retabah. H. Goedicke has conducted excavations there and he reports finding remains of mud-brick buildings which he dates to the first half of the 18th Dynasty [Goedicke 1987]. Full publication is still awaited, so the details cannot yet be assessed, but in this case building activity in the right period seems fairly certain. [3]

One further requirement for a 15th-century Exodus is an explanation of how Moses was able to communicate so easily with the pharaoh. We have no evidence of a pharaonic residence-city in the Eastern Delta at this time, and this has long been seen as a stumbling-block for the early dating of the Exodus. However, in a forthcoming paper H. Goedicke will publish inscriptional evidence for the existence in the Eastern Delta, during the 18th Dynasty, of what he calls "a royal domicile [used] during the recurrent tours of inspection the Egyptian king was supposed to do". [4] This is all we would need to satisfy the requirements of Exodus 1-12, not an extensive residence-city on the scale of the later Per-Ramesse.

In short, archaeological evidence from the Eastern Delta, although not so clear-cut as we would like, does not rule out a 15th-century Exodus, as has so often been maintained.

Evidence from Transjordan

According to the biblical traditions in Numbers 20-25, after spending forty years in the area south of Canaan, the Hebrews moved north through Transjordan in order to enter Canaan from the east. Those traditions relate that the migrating Hebrews encountered various peoples during their northward trek; Edomites, Moabites, Amorites and the inhabitants of Bashan. With the latter two groups they even fought battles in which they conquered certain cities.

Surface surveys (i.e. studies of surface pottery finds, rather than excavations) of Transjordan, carried out by N. Glueck from the 1930s onwards, led Glueck to the conclusion that most of the region was without a settled population between the 19th and 13th centuries BC [Glueck 1940:125-140]. Pottery from the middle and Late Bronze Ages appeared to be absent or very scarce over much of the region. Glueck was followed by many other scholars in concluding that Israel's clashes with kingdoms east of the Jordan could not have happened before the 13th century BC [e.g. Wright:73; Kitchen 1966:61-62].

However, as a result of further surveys and full-scale excavations conducted during the last thirty years, Glueck's theory of an occupational gap has died the death of a thousand qualifications. A great many Middle and Late Bronze Age sites have come to light, requiring Glueck's theory to be modified beyond recognition [Mattingly; Bimson & Livingston:44; Boling:11-35]. There appears to have been some reduction in the population during the periods in question, but certainly not an absence of settlement. In fact Glueck himself revised his views shortly before he died [1970:141]. Unfortunately some scholars have lagged so far behind that as recently as 1985 the imaginary gap in occupation was cited against the 15th-century date for the Exodus [Stiebing:66]. The truth is that the evidence from Transjordan is quite neutral as far as dating the Exodus is concerned; it cannot prove a 15th-century date but it no longer constitutes evidence against it.

The argument from 13th-century destructions in Canaan

Between 1930 and 1960 excavations in Palestine uncovered evidence that a number of cities were destroyed at or near the end of the LBA (Late Bronze Age), i.e. in the decades around 1200 BC. These included cities which the Bible says were taken by the incoming Israelites: Debir (if identified with Tell Beit Mirsim), Lachish, Bethel (conveniently identified with Beitin) and Hazor. The fall of all these cities was dated to around 1220 BC, and seemed to provide evidence for a wave of destruction at that time. Therefore there seemed to be good grounds for viewing these destructions as the work of the Israelites under Joshua. Furthermore, with Conquest dated to c.1220 BC, this implied an Exodus some forty years earlier, i.e. c. 1260 BC, in the reign of Ramesses II, which fitted nicely with the conventional understanding of Exodus 1:11 [e.g. Wright:60, 69-85].

This neat scenario has now been eroded utterly. The LBA destructions can no longer all be dated to the same time. Indeed, a recent study by B. G. Wood [1985; 1987a], analysing the pottery from a great many sites, shows that there were three waves of destruction spanning roughly a century.

The first wave occurred at the end of the subdivision of the LBA known as Late Bronze IIB1, and should be dated c.1210 BC. Of the places mentioned in the Bible as taken by Israel, it included only one: Hazor.

The second wave occurred c. 1170-1160 BC, at the end of Late Bronze IIB2. This included Tell Beit Mirsim (once identified as Debir) and Beitin (generally accepted as the site of Bethel). However, it is now almost universally agreed that the true site of Debir is Khirbet Rabud, which was not destroyed in any of these three waves of destruction. The number of biblical sites involved in this second wave is therefore no more than one (Bethel), and even this should probably be excluded; as we will see below, the location of Bethel at Beitin has recently been strongly challenged.

The third wave of destruction actually fell within the early Iron Age, at the end of Iron IA1, c. 1125 BC. Of the places Israel is said to have taken, this also included only one: Lachish.

It is clear that either Israel's conquest of Canaan was a long, drawn-out affair, spanning about a century [Ussishkin:3 839], or the destructions of Hazor, Tell Beit Mirsim, Beitin and Lachish have nothing to do with Israel's arrival and we should find alternative explanations for them. Wood argues the latter view forcefully in a paragraph which is worth quoting at length, because it puts all three waves of destruction in a broader context:

"In summary, it is apparent that the archaeological data do not support a conquest of Palestine by the Israelites at the end of the 13th century. The destructions that occurred in the Late Bronze/Iron Age transitional period can now be seen as part of a larger process that was taking place all around the Eastern Mediterranean basin. The underlying causes are not yet understood, but the end results are clear. The city-states.became progressively weaker until they reached a stage where they could no longer maintain themselves. Since Egypt depended upon the city-states to support her forces in Palestine, as the city-states became weaker, so did Egypt's hold on her northern province. One-by-one the city-states fell; some were destroyed, others were not. In a weakened condition, they may have succumbed to attack by outsiders, revolts from within, or simply been abandoned when the citizens could no longer eke out a living" [1987a].

When the various Late Bronze/Iron Age destructions are seen from the perspective of the widespread economic and political collapse which affected the Eastern Mediterranean at that time, there is simply no reason to introduce invading Israelites in order to explain them.

Returning to the biblical account of the Conquest, it is also worth stressing that some cities which Israel is said to have conquered were definitely not destroyed in the decades around 1200 BC; indeed, some did not even exist at that time. Jericho (Joschua 6) was abandoned from c. 1275 BC until the early Iron Age; Gibeon (Joshua 9) was either abandoned or only sparsely settled in the LBA; Hebron (Joshua 10:37) shows no trace of LB occupation; Zephath (Judges 1:17) and Arad (Numbers 21:1-3) have similarly troublesome gaps (and this is true of Arad whether it is located at Tel Arad or Tel Malhata [5]. The city of Ai (Joshua 7-8) also comes into this category if its location at Et-Tell is maintained, but this will be discussed below.

If it were not obvious already from Wood's analysis, this negative evidence shows clearly that there can be no neat "fit" between the biblical accounts of the Conquest and the archaeology of the Late Bronze/Iron Age transition. The negative evidence is often paraded as proof that the Conquest narratives are unhistorical [Weippert 1971:46-55; Miller; Lemche:386-406, 413], but this is largely the consequence of a tunnel-vision which prevents the consideration of other periods as alternative settings for Israel's arrival in Canaan.

The new settlements of Iron Age I

At the beginning of the Iron Age a great many new settlements appeared in the hill-country of Palestine. Almost a hundred new settlements have been traced in the center of the country alone, with others in Upper Galilee in the north and on the edge of the Negev in the south. These are mostly small, open, agricultural villages, though a few have protecting walls.

The rise of such settlements in the hills has been linked in a variety of ways with Israel's emergence. With their initial spread dated to roughly 1200 BC, and Israel's arrival dated only a couple of decades earlier on the strength of the destructions at the end of the LBA, it once seemed logical to view the settlements as the archaeological evidence for the Israelites beginning to settle down in their Promised Land. However, recent studies have shown that any connection which these settlements may have with the arrival of the Israelites is more complex than was previously envisaged.

It has been pointed out by a number of scholars that the agricultural villages show considerable cultural continuity (i.e. in terms of pottery styles etc.) with the preceding LBA. There is therefore no reason whatever to view them as evidence for the arrival of a new group from outside. While it is tempting to take them as an indicator of population increase, and hence to see them as indirectly attesting an influx of newcomers, there is still no reason to connect this with newly-arrived Israelites. Wood's aforementioned study redates the beginnings of highland village life to around 1160 BC, the time of the Philistine invasion of the coastal plain. This lends plausibility to a suggestion that the Philistine invasion displaced the populations of the coastal cities into the interior, and thus provided the impetus for colonisation of the hill-country [Callaway]. However, while this is possible explanation for the rise of Iron Age villages in the hills, we actually have no way of knowing whether or not the Philistine incursion significantly increased or displaced the local population.

Some scholars have suggested that the hill-country settlements are evidence for the withdrawal of a disgruntled peasant population from the city-states -- a withdrawal which contributed to the collapse of the city-state system [Gottwald 1978:50; Chaney:60]. Another explanation for the new settlements reverses this cause and effect connection: a drift of part of the population into the hills occurred in response to the economic collapse of the city-states, as people sought new socio-economic structures in which to survive [e.g. Coote & Whitelam:117-138]. Neither of these explanations requires any link between the new settlements and the arrival of the Israelites, though proponents of both have suggested that the settlements mark the emergence of Israel as an indigenous development within Canaan. Such a view of Israel's origins naturally ignores the main thrust of the biblical traditions, which state that Israel was not autochthonous.

Another view is that the hill-country settlements are the work of semi-nomadic groups settling down [e.g. Finkelstein 1985:81-82;1988]. However, as we noted above, the continuity which the settlements display with the preceding LBA culture rules out the possibility that these groups were newly-arrived in the land at the time of their sedentarization. V. Fritz concludes: "...This continuity is best explained by intensive, prolonged contact with Canaanite culture. This contact must have already occurred in the Late Bronze Age before the beginnings of sedentary life" [1987:97]. As a consequence of this conclusion Fritz has argued that the settlements mark the sedentarization of semi-nomads who had entered the land long before 1200 BC: "Their 'migration' into the land must therefore have occurred in the 14th century or already in the 15th" [1981:71].

In short, the new settlements which appear in the highlands of Canaan at the beginning of the Iron Age cannot be linked with the Israelites unless it is assumed that Israelite beginnings in Canaan go back a long way before 1200 BC. In other words, they do not provide evidence for an Israelite entry into Canaan in the late 13th century BC. On the other hand, it is noteworthy that Fritz's theory is compatible with an Israelite entry in the late 15th century BC, in line with the biblical chronology outlined earlier.

Merenptah 's reference to Israel

The pharaoh Merenptah, successor to Ramesses II, left a victory-hymn celebrating a defeat of the Libyans in his fifth year (1208 BC). In the final strophe of the hymn, Merenptah mentions various entities in Palestine which he also claims to have subdued. Among these is Israel, written with the determinative for a people; Merenptah's other erstwhile foes are characterised by the determinative for a city or land. Some scholars have viewed the distinctive determinative as evidence that Israel had not yet become a well-settled group at the time of Merenptah, and therefore as evidence that the Israelites had only just entered Canaan in the late 13th century BC [e.g. Garner: 32-33].

The argument is weak for two reasons. Firstly it overlooks the fact that in the biblical period the name "Israel" was first and foremost the name of a people and not of a state or territory. Hence an Egyptian scribe would have used the "people" determinative even for a sedentary Israel. Secondly, it is completely illogical to argue that if the Israelites were semi-nomadic in the time of Merenptah they must have been newly-arrived. Having adapted to a semi-nomadic lifestyle during their wilderness wanderings, there is no obvious reason why they should have reverted to a sedentary existence on entering Canaan. They may well have retained a semi-nomadic lifestyle until external factors (such as the socio-economic changes which took place at the end of the LBA) forced change upon them. Furthermore, some recent studies of the final strophe of Merenptah's inscription actually point to the conclusion that Israel (whether semi-nomadic or settled) was a well-established force in Canaan by Merenptah's reign, and had therefore been in the land for a considerable length of time.

The final strophe reads:

"The princes are prostrate, saying 'Peace!' Not one raises his head among the Nine Bows Desolation is for Tehenu, Hatti is pacified, Plundered is Canaan with every evil. Carried off is Ashkelon, Seized upon is Gezer, Yanoam is made non-existent. Israel is laid waste, His seed is no more, Hurru is become a widow because of Egypt. All lands together are pacified, Everyone who was restless has been bound."

Earlier studies regarded the four names in the middle of this strophe as a list of minor entities arranged in order from north to south: Ashkelon, Gezer, Yanoam, Israel [e.g. Yeivin 1971; 30]. This implied that Israel was a fairly small group which Merenptah had clashed with somewhere in the Galilee area. Recent analyses of the structure of the coda lead to a different conclusion [Ahlstrsm & Edelman; Stager; Wood 1987a]. The results of these analyses are reflected in the way the lines are arranged in the rendering given above. [6] The coda has a chiastic or envelope structure which hinges on the section marked C. Thus A1 mirrors A in referring to Egypt's traditional enemies in very general terms; B1 mirrors B in referring to specific major entities; C focuses on specific minor entities. Thus Israel features among the major entities, keeping company with Tehenu (Libya), Hatti (Syria-Palestine), Canaan (Western Palestine) and Hurru (another general term for Syria-Palestine or its inhabitants). This is confirmed by the parallelism within section B1; Israel is depicted as a bereaved father, in parallel with Hurru, a bereaved wife [Stager: note 30]. In short, by Merenptah's day Israel was a well-established and significant political force in the area, and cannot have been there for only a short time. The inscription is therefore more in keeping with a 15th-century date for the Exodus and Conquest than with a date in the 13th century.

This brings us to the end of our investigation of the usual arguments for dating Israel's origins in Canaan to the 13th century BC. To sum up: some of the old arguments for the 13th-century date have been eroded by more recent evidence, while some were never very secure anyway; some evidence commonly employed in favour of the 13th-century date (the Iron Age settlements in the highlands and Merenptah's reference to Israel) are actually more readily compatible with the 15th-century date. This, of course, raises an important question: if Israel was in Canaan for two centuries before Merenptah's time, why do we have no evidence for its existence during that period?

This is really two questions in one: why do we have no archaeological evidence for Israel's existence in the land, and why do we have no inscriptional references to Israel until the one left by Merenptah? Both are readily answered. If the Israelites were semi-nomadic for the first two centuries of their existence in Canaan, we would not necessarily expect their presence to be attested archaeologically. In Palestine under the British Mandate (i.e. during the first half of the present century) between 55,000 and 65,000 Bedouin lived in the Negev. I. Finkelstein comments: "This population left almost no material remains, however; without contemporary, documentary evidence, we would not know of its existence" [1986:51]. We should not expect semi-nomadic Israelites to have been any different in this respect. As for inscriptional references, the absence of such before Merenptah's reign needs to be put in context. After Merenptah's inscription of 1208 BC we do not encounter the name Israel again outside the Bible until 853 BC, when the Assyrian king Shalmaneser III refers to "Ahab the Israelite" [Pritchard 1969:278-79]. Israel certainly continued to exist during the intervening three and a half centuries, and yet its name is absent from the extant texts. Returning to the centuries before Merenptah, it is possible that during that period the Israelite tribes were classed with such wider non-sedentary groups as the shasu/sutu and 'apiru/habiru [Weippert 1979:33-34; Coote & Whitelam:106-109; Lemche:152-163]. In any case the absence of specific references to an entity called Israel in that period cannot be taken as proof that no such entity existed, as the later silence of three and a half centuries makes clear.

PART TWO: THE SEARCH FOR A 15^th CENTURY CONQUEST

When we look at the archaeological history of Palestine as conventionally understood, we find no evidence of a wave of destruction at the end of the 15th century BC which could be interpreted as Israel's conquest of Canaan. However, about a century earlier in the archaeological record we do find such a wave of destruction. This falls at the transition from the MBA (Middle Bronze Age) to the LBA -- more precisely, at the transition from MBIIC to LBI. At that time a great many of the fortress-cities of Canaan were violently destroyed. Insofar as biblical cities have been confidently identified and adequately excavated, almost all those which the Bible says were taken by Israel were included in this wave of destruction. (The outstanding exception is Ai, which will be discussed separately below.) I have argued in detail elsewhere that these destructions are the missing evidence for Israel's arrival in Canaan, and that they should be redated accordingly [Bimson 1981:119-223; Bimson & Livingston:51-52]. Some of the evidence for that redating will be summarised briefly below. First we will see how well the destruction of one particular MBIIC city correlates with the biblical tradition.

A test case: the destruction of MBIIC Jericho.

The biblical account of the destruction of Jericho is particularly rich in detail, while the site of Old Testament Jericho has been confidently identified and extensively excavated. We therefore have an opportunity to compare the biblical account with archaeological discoveries in a way which is not often possible. We find no less than five points of correspondence:

1) Like most cities constructed in the MBII period, Jericho was very strongly fortified [Kenyon 1957:218-220]. It therefore satisfies the biblical picture of a secure, walled city (Joshua 2:5,15; 6:1).

2) It was nevertheless destroyed, and its destruction involved a violent conflagration [Kenyon 1957:259-60]. This corresponds to the fate of Jericho in Joshua 6:24.

3) Some of its buildings collapsed just before they were burned [Kenyon 1981:370]. This suggests earthquake activity [Wood 1987b], as does the collapse of the walls in Joshua 6:20. [7]

4) Storage jars well-stocked with grain were found in the excavated buildings [Kenyon 1957:230], showing that the harvest was either underway or recently completed. The Israelites took Jericho at the time of harvest according to Joshua 3:15. Incidentally, Egyptian tactics would typically have been very different from those of Joshua, namely to lay siege to a city shortly before harvest, when the previous year's supplies were depleted (thus forcing an early surrender of the city), and when the standing grain could be used to feed the Egyptian troops if the siege was protracted. The timing of Jericho's destruction therefore goes against the usual view that it fell in an Egyptian campaign [Wood 1987b].

5) The latest tombs of the MBA city contained multiple burials indicating that some catastrophe had caused a high death-toll shortly before the city was destroyed. Kathleen Kenyon, the excavator of these tombs, ruled out warfare (because there were no signs of wounds on the skeletons) and famine (because of various signs that the city was well-supplied with food, e.g. the jars of grain mentioned above) and concluded that some kind of plague had affected the city's population shortly before it fell to enemy (in her view Egyptian) attack [Kenyon 1957:254-55]. It is striking that the Israelites were affected by a plague shortly before launching their attack on Jericho, while they were encamped on the opposite side of the Jordan at Shittim (Numbers 25:9). The Israelite spies who penetrated the city in preparation for the attack (Joshua 2:1) may have carried the infection from Shittim to Jericho (or vice versa, since the order of events is not explicit in the biblical account). In any case, two cases of plague in a limited area is of significance for a theory which would make them synchronous events [Bimson 1981:121-22].

In the case of Jericho there are therefore very good grounds for identifying the destruction of the MBA city with the Israelite capture of Jericho recorded in the book of Joshua. However, standing in the way of the identification is the conventional dating of the fall of MBA Jericho at least a century before the biblical date for the Conquest. We therefore need to ask: How secure is the dating of the destructions which occurred at Jericho and many other sites at the MB/LB transition?

11-08-2015 om 08:40 geschreven door Robert De Telder  

The case for redating the MB/LB transition.

The currently accepted dating of the MB/LB transition depends largely on the assumption that the destructions which occurred at that time mark the expulsion of the Hyksos from Egypt and a subsequent Egyptian campaign of retaliation throughout Palestine [e.g. Dever:174-175]. This scenario has resulted in the destructions being given a round date of 1550 BC, though the new and lower dates for the 18th Dynasty now preferred by many Egyptologists would place them nearer to 1500 BC [Bietak 1988:54]. In fact there is no evidence at all to link the destructions with Egyptian campaigns against the Hyksos [Bimson 1981:132-40;1987], and so a major plank for dating the MB/LB transition is actually a piece of fiction.

%%%FOTO1%%%

I will not repeat in detail here the arguments in favor of redating the MB/LB transition to shortly before 1400 BC. Briefly, two lines of recent research converge in support of such a revision. One is the chronological research of M. Bietak, the excavator of Tell ed-Dab'a in Egypt's Eastern Delta. At this site a Middle Bronze culture closely related to that of Palestine is represented in archaeological contexts datable by Egyptian finds. On the basis of his excavations Bietak would lower the dates for the period known as MBIIB by roughly a century [Bietak 1984]. In Palestine MBIIB is followed by MBIIC, the final phase of the MBA. In Egypt the equivalent of MBIIC is a very short period, ending with the expulsion of the Hyksos (now to be dated between 1530 and 1515 BC [Bietak 1988:54], but in Palestine, as is well-attested at sites such as Shechem, it must have lasted at least a century and probably more. As far as Palestine is concerned, Bietak's radically low dates for MBIIB therefore push down the end of MBIIC as well.

Bietak himself would lower the MB/LB transition in central Palestine to 1459 BC. [8] This is because he attributes the destructions which marked the transition to Thutmose III, whose campaigns began in that year according to the low chronology. However, Egyptologist J. Hoffmeier has shown that, contrary to popular opinion, the campaigns of Thutmose III did not cause widespread destruction in Canaan [Hoffmeier, forthcoming]. Other destroyers of the MBIIC cities must therefore be found, and a date a few decades later than Bietak's would allow us to identify their destroyers as the incoming Israelites. [9]

A later date than Bietak's becomes increasingly likely in the light of the second piece of research to be mentioned here. In a recent re-examination of the pottery from the MBA city at Jericho, B. G. Wood has shown that the city actually continued to thrive somewhat into the LBI period before it was destroyed [Wood 1987b]. This conclusion is radical enough by itself, but it opens up an even more radical possibility. Wood's conclusion is based on a careful study of local Palestinian pottery from the site, whereas previous work on Palestine's ceramic chronology has given more weight to imported wares. It may be that other cities supposedly destroyed at the end of MBIIC should also have their lives extended into LBI. This possibility needs to be tested by means of a detailed comparative study of pottery from a whole range of sites, applying Wood's dating criteria.

The radical conclusions of Bietak and Wood put the dating of the MB/LB destructions back into the melting-pot. Both studies imply a later date for those destructions than has conventionally been entertained. Bietak's work places the MB/LB transition later than has previously been suspected, while Wood's findings may require us to place the major wave of destructions some way into LBI instead of at the MBIIC/LBI transition. While it is too early to be dogmatic, it does seem likely that either Bietak's evidence, or Wood's evidence, or some combination of the two, will allow (or even require) us to date those destructions late in the 15th century BC. With the Israelite Conquest assigned to shortly before 1400 BC, and with the wave of MB/LB (or in Wood's view LBI) destructions redated to correlate with it, the biblical tradition is archaeologically attested at every site where a city said to have been destroyed by the Israelites has been confidently identified and adequately excavated. This statement would not win universal assent, however; many biblical scholars and archaeologists would object that it is not true of the city of Ai, the city which Israel took immediately after Jericho according to Joshua 7:2-8:29. This city deserves a separate discussion.

The identification of Bethel and Ai.

Ai lay in the central highlands, not far from Bethel and roughly to the east of it (Genesis 12:8). With Bethel confidently identified with the site of Beitin, Ai has been identified with Khirbet et-Tell, the only site east of Beitin which has clear remains from the Old Testament period. However, these remains do not indicate occupation at the time of the Conquest. There is no evidence of any occupation at Khirbet et-Tell between the end of the Early Bronze Age (around 2300 BC) and the beginning of the Iron Age (c. 1160 BC) when a small, unwalled village, typical of the period, was established on the ancient mound. Israel's capture and destruction of Ai has therefore been a longstanding problem for scholars who have tried to correlate the biblical traditions with archaeological evidence. Furthermore, it remains a problem within the revised framework proposed here, since the gap in occupation at Khirbet et-Tell includes the whole of the MBA.

In recent years, however, a possible solution has emerged. This stems from D. Livingston's bold proposal [1970; 1987] that Beitin is not the site of biblical Bethel. Livingston points out that Beitin's location does not fit the biblical requirements for Bethel very well. There is no mountain between Beitin and Khirbet et-Tell, as there should be between Bethel and Ai (Genesis 12:8), and Beitin is rather too far north to fit neatly into the line of border towns between Benjamin and Ephraim listed in Joshua 16:1-3 and 18:12-14. Furthermore, Beitin does not fit the location of Bethel described by the early Christian authors Eusebius and Jerome. Eusebius (AD 269-339) wrote a work known as the Onomasticon which was subsequently revised and amplified by Jerome (AD 345-419). This gives the location of various biblical sites in relation to contemporary landmarks, including Roman milestones. According to the Onomasticon, Bethel lay at [or near] the twelfth Roman milestone from Aelia [Jerusalem, renamed Aelia Capitolina by the emperor Hadrian], on the east side of the road leading north to Neapolis (i.e. Old Testament Shechem, modern Nablus). In the last hundred years a number of the Roman milestones along this road have been discovered. Their locations make it quite clear that the Beitin lay near the fourteenth milestone, not the twelfth. In other words, this evidence agrees with that of the biblical boundary lists in showing Beitin to be too far north for identification with Bethel.

Ironically, it was a rather loose application of the Onomasticon which led to the identification of Beitin with Bethel in the first place. In 1838 the American biblical scholar and explorer Edward Robinson estimated the distance between Beitin and Jerusalem by the time it took him to make the journey on horseback, concluding that it lay the correct distance north of Jerusalem to be biblical Bethel [Robinson 1856:449-50]. Modern measurements with odometer, and the discovery of some of the Roman milestones, show that he simply underestimated the distance. Beitin is too far from Jerusalem to be Bethel if Eusebius's information is correct.

If Beitin is not Bethel, what is it? It is certainly a significant site, with archaeological remains from virtually all of the Old Testament period. It may be the site of biblical Bethaven. Its name is a possible reflex of Bethaven (spelt Bethaun in the Onomasticon), and there is no evidence to stand in the way of the identification. But if Beitin is Bethaven rather than Bethel, where is Bethel? A site which fits Eusebius's location of Bethel (i.e. near the twelfth Roman milestone north of Jerusalem) is present-day el-Bireh. The twelfth Roman milestone itself has never been found, but the 3rd, 4th and 5th have, along with another from Khirbet esh-She which unfortunately lacks an inscription. The locations of the 3rd, 4th and 5th indicate that the one found at Khirbet esh-She must have been the 11th. This place lies south of el-Bireh, putting el-Bireh near the twelfth milestone [Livingston 1987].

El-Bireh has never been excavated and the existence of a thriving modern town makes excavation unlikely. However, a surface-survey of the highest point in the town produced pottery from most of the major archaeological periods, suggesting the site was an important one in Old Testament times. The early Christian pilgrim Egeria, who visited Palestine in the fourth century, has left an account which confirms the location of Bethel at el-Bireh rather than Beitin. She says that twenty-eight miles south of Neapolis lay a village called Bethar, and a mile south of that "the place where Jacob slept on his way from Mesopotamia" -- i.e. Bethel (Genesis 35:1-15); twelve miles further south lay Jerusalem [Wilkinson 1971:155]. This makes sense if Bethel stood at present-day el-Bireh, for the village she calls Bethar would then be Eusebius's Bethaun and biblical Bethaven; if Bethel is located at Beitin, there are no ruins north of it to equate with Egeria's Bethar. [10]

If we accept Livingston's arguments and locate Bethel at el-Bireh (for which the evidence seems overwhelming), does this help us find an alternative location for Ai? Livingston himself has combed the area east of el-Bireh very thoroughly and has suggested identifying Ai with a small site known as Khirbet Nisya. This fits the requirements of Genesis 12:8 in that a significant mountain lies between it and el-Bireh. The terrain also makes detailed sense of the accounts of the Israelite attacks on Ai in Joshua 7 and 8.

Livingston has conducted a number of short excavation campaigns at Khirbet Nisya since 1979 [Bimson & Livingston 48-51; Livingston 1987]. Detailed publication of the finds is still forthcoming, but two major facts have emerged, one favouring the site's identification with Ai and one weighing against it. In favour is the pottery record from Khirbet Nisya. Pottery has been found from the Chalcolithic, Early Bronze I, MBII, LBI, Iron Age I and II, Persian, Hellenistic, Roman, Byzantine and Early Arabic periods. These finds cover all the periods when Ai is known to have been inhabited according to the Bible and Eusebius. It is particularly significant that there was a settlement there in MBII, and that at the transition to LBI (or shortly thereafter) the site was abandoned. This correlates well with a destruction and abandonment of Ai at the MBII/LBI transitional period.

On the negative side, no building remains have yet been found from that period, even though Ai appears from the biblical account of the Conquest to have been a fortified town (Joshua 7:5; 8:29). Nor has any trace of a destruction level been discovered. A possible explanation for this may lie in the activities of the Byzantine and later inhabitants, who converted the entire hill into farming terraces, re-using building remains to construct the terrace walls and removing ancient occupation levels to provide the fill behind them. (Indeed, it was in the fill of one of the terraces that much of the MBII pottery was discovered in the 1985 season.) From the point of view of the ancient farmers this vastly improved the site's agricultural potential, but from the archaeologist's point of view it may have been a gross act of vandalism, removing all evidence that the MB II settlement was a walled town. In more recent centuries wind and rain have contributed further to the process of denudation. If this is not the explanation for the lack of building remains and traces of burning, we must conclude that Ai has not yet been found. On the other hand the possibility always remains that some traces of buildings and fortifications still await discovery at Khirbet Nisya during a future season of excavation.

The small size of Khirbet Nisya may also seem to stand against its identification with Ai, and so a word needs to be said about this. Livingston has estimated that the area containing occupational debris (chiefly pottery) is about seven acres [Livingston 1980:24]. Even if we assume an occupation density of 200 people per acre (which is rather high for an ancient settlement of the type characteristic of biblical Palestine), this gives us a population of only 1,400 people. The Old Testament, on the other hand, speaks of Ai as having 12,000 inhabitants (Joshua 8:25), implying a truly vast city. However, before Livingston suggested locating Ai at Khirbet Nisya, J. W. Wenham [1967: 21, 26, 41] had argued that the original population figure for Ai must have been 1,200, which had been distorted by a factor of ten through textual corruption. Wenham points to Joshua 7:3 as support for the smaller figure: the Israelites sent to reconnoitre the town suggest to Joshua that he should send only two or three thousand men to capture it, because its inhabitants "are but few". This certainly does not sound like a description of a town of 12,000, which would have been relatively huge in the Old Testament period. (For comparison, Jericho, with an area of no more than 10 acres, would have had a population of between 1,600 and 2,000 if present estimates of population density are dependable.) Furthermore, Ai is said to have been smaller than Gibeon (Joshua 10:2); the tell of Gibeon has an area of 15 acres, so Ai must have been smaller than that. In these respects the site of Khirbet Nisya is actually a good candidate for Ai.

In conclusion, Khirbet Nisya is undoubtedly a better candidate for identification with Ai than is Khirbet et-Tell. It has the correct topographical relationship to the true site of Bethel, is the right size and was occupied at the right periods. But whether or not Khirbet Nisya is the true site of Ai, it is clear that we are no longer compelled to look for Ai at Khirbet et-Tell. It follows that the gap in occupation at Khirbet et-Tell is not evidence against the historicity of the Conquest, nor does it weigh against our theory for placing the Conquest at the MBII/LBI transition.

Conclusion

Writing of the difficulty of establishing, with any degree of confidence, that any given archaeological evidence pertains to Israel's entry into Canaan, H. D. Lance remarks: "If the biblical list of cities destroyed by Joshua could be correlated site by site with massive destructions at the end of the Late Bronze Age, one could begin to find the probabilities persuasive. But no such correlation exists" [Lance:64]. His final comment is true of the situation at the end of the LBA, as we have seen; but it is not true of the situation at the end of MBA, when enough correlations exist to make the probabilities very persuasive indeed. It is undoubtedly true that the failure to find such correlations in the past has contributed to a radical skepticism concerning the traditions of Israel's origins in Canaan. Perhaps the future recognition of such correlations will lead eventually to a rehabilitation of those traditions.

Notes

1. In this paper I consistently adopt the "ultra-low" chronology for New Kingdom Egypt, currently gaining in popularity among Egyptologists. [See Kitchen 1977/78; various papers in Astrsm 1987].

2. The short (between one and two years) reign of Ramesses I fell only fifteen years before the reign of Ramesses II. The theory of some scholars [Courville: 118-122; Merrill:107; Dyer:226-27] that other pharaohs with the name Ramesses ruled in a much earlier period are not supported by inscriptional evidence and are totally unnecessary.

3. If Tell el-Maskhouta is preferred as the site of Pithom, lack of 18th Dynasty remains at that place should not be seen as evidence against a 15th-century Exodus. As noted above, no remains have yet been found of 18th and 19th Dynasty installations referred to in Egyptian texts and inscriptions. Lack of remains from the 15th-13th centuries therefore has more to do with conditions at the site than with the site's occupational history.

4. Goedicke in personal correspondence dated 9th September 1987.

5. For details, with references, see Bimson 1981:188-196 and (brief, but more up to date) Bimson and Livingston:40-41.

6. My arrangement of the lines is also indebted to a forthcoming study by W. H. Shea.

7. For further possible evidence of earthquake activity at the end of the MBII city, see Bimson 1981:122-124.

8. Bietak in personal correspondence dated 17th March 1987.

9. Bietak has recently resisted my suggestion that the date of the fall of the MBIIC cities could be dated to the late 15th century BC [Bietak 1988]. My reply to Bietak will appear in Biblical Archaeology Review 14/6 (Nov-Dec 1988).

10. I am indebted to David Livingston for the information contained in this paragraph.

BIBLIOGRAPHY

Ahlstrsm, G. W. (1986): Who Were the Israelites? (Eisenbrauns, Winona Lake).

Ahlstrsm, G. W. & Edelman G. (1985): "Merneptah's Israel", Journal of Near Eastern Studies 44/1, pp. 59-61.

Astrsm, P. (ed.) (1987): Acts of an International Colloquium on Absolute Chronology (Gothenburg), pp. 18-55.

Bietak, M. (1984): "Problems of Middle Bronze Age Chronology: New Evidence from Egypt", American Journal of Archaeology 88, pp. 471-485.

- (1986): Avaris and Piramesse: Archaeological Exploration in the Eastern Nile Delta, reprinted from Proceedings of the British Academy 65 (1979), pp. 225-296, with revised Postscript and Bibliography, British Academy/Oxford University Press.

- (1988): A letter to the Editor, Biblical Archaeology Review 15/4, pp. 54-55.

Bimson, J. J. (1981): Redating the Exodus and Conquest, 2nd edn. (Almond Press, Sheffield).

- (1987): "Canaan's Middle Bronze Age Strongholds: The Cause and Date of their Downfall Re-examined," paper read at the Symposium Who Was the Pharaoh of the Exodus? held in Memphis, Tennessee, 23rd-25th April 1987, publication forthcoming.

Bimson, J. J. & Livingston, D. (1987): "Redating the Exodus," Biblical Archaeology Review 13/5, pp. 40-53,66-68.

Biran, A. et al. (eds.) (1985): Biblical Archaeology Today (Proceedings of the International Congress on Biblical Archaeology, Jerusalem, April 1984), Israel Exploration Society, Jerusalem.

Boling, R. G. (1988): The Early Biblical Community in Transjordan (Almond Press, Sheffield).

Callaway, J. A. (1985): "A New Perspective on the Hill Country Settlement of Canaan in Iron Age I", in J. N. Tubb (ed.), Palestine in the Bronze and Iron Ages: Papers in Honour of Olga Tufnell (= Occasional Paper 11, Institute of Archaeology, London), pp. 31-49.

Chaney. M. L. (1983): "Ancient Palestinian Peasant Movements and the Formation of Premonarchic Israel," in D. N. Freedman and D. F. Graf (eds.), Palestine in Transition: The Emergence of Ancient Israel (Almond Press, Sheffield), pp. 39-90.

Coote, R. B. & Whitelam, K. W. (1987): The Emergence of Early Israel in Historical Perspective (Almond Press, Sheffield).

Courville, D. A. (1971): The Exodus Problem and its Ramifications, vol. I (Challenge Books, Loma Linda, California).

Cross, F. M. (1973): Canaanite Myth and Hebrew Epic (Cambridge Mass., Harvard University Press).

Dever, W. G. (1987): "The Middle Bronze Age: The Zenith of the Urban Canaanite Era," Biblical Archaeologist 50/3, pp. 149-77.

Dyer, C. H. (1983): "The Date of the Exodus Reexamined", Bibliotheca Sacra 140/559, pp. 225-43.

Finkelstein, I (1985): "The Israelite Settlement in Canaan: a Response", in Biran (1985), pp. 80-82.

- (1986): "The Iron Age Sites in the Negev Highlands -- Military Fortresses or Nomads Settling Down?," Biblical Archaeology Review 12/4, pp. 46-53.

- (1988): The Archaeology of the Israelite Settlement (Israel Exploration Society, Jerusalem).

Freedman, D. N. (1980): Pottery, Poetry and Prophecy (Eisenbrauns, Winona Lake).

Fritz, V. (1981): "The Israelite 'Conquest' in the Light of Recent Excavations at Khirbet el-Meshash", Bulletin of the American Schools of Oriental Research 241, pp. 61-73.

- (1987): "Conquest or Settlement? The Early Iron Age in Palestine," Biblical Archaeologist 50/2, pp. 84-100.

Garner, G. (1985): "Israel in an Egyptian Record," Buried History 21/2, pp. 27-34.

Glueck, N. (1940): The Other Side of the Jordan (American Schools of Oriental Research, Cambridge Mass.).

- (1970): The Other Side of the Jordan, 2nd edn. (American Schools of Oriental Research, Cambridge Mass.).

Goedicke, H. (1987): "Exodus: The Ancient Egyptian Evidence", a paper read at the Symposium Who Was the Pharaoh of the Exodus? held in Memphis, Tennessee, 23rd-25th April 1987, publication forthcoming.

Gottwald, N. K. (1978): "The Hypothesis of the Revolutionary Origins of Ancient Israel," Journal for the Study of the Old Testament 7, pp. 37-52.

- (1985); "The Israelite Settlement as a Social Revolutionary Movement", in Biran (1985), pp. 34-46.

Halpern, B. (1983): The Emergence of Israel in Canaan (Scholars Press, Chico).

Hoffmeier, J. K.: "Reconsidering Egypt's Part in the Termination of the Middle Bronze Age in Palestine," forthcoming in Levant.

Kenyon, K. M. (1957): Digging Up Jericho, Ernest Benn, London

- (1981): (ed.) Excavations at Jericho, vol. 3: "Architecture and Stratigraphy of the Tell" (British School of Archaeology, London).

Kitchen, K. A. (1966): Ancient Orient and Old Testament (Tyndale Press, London).

- (1977/78): Review of J. H. Johnson & E. F. Wente (eds.), "Studies in Honour of George R. Hughes," in Serapis 4, pp. 65-80.

- (1987) "Raamses, Succoth and Pithom", paper read at the Symposium Who Was the Pharaoh of the Exodus? held in Memphis, Tennessee, 23rd-25th April 1987, publication forthcoming.

Lance, H. D. (1983): The Old Testament and the Archaeologist (SPCK, London).

Lemche, N. P. (1985): Early Israel (E. J. Brill, Leiden).

Livingston, D. (1970): "The Location of Biblical Bethel and Ai Reconsidered," Westminster Theological Journal 33, pp. 20-44

- (1987): "The Identity of Bethel and Ai", paper read at the Symposium Who Was the Pharaoh of the Exodus? held in Memphis, Tennessee, 23rd-25th April, 1987, publication forthcoming.

- (1988): "Where is Bethel and Ai?", Archaeology and Biblical Research lll, pp. 24-34 (a popular version of the previous paper).

Mattingly, G. L. (1983): "The Exodus-Conquest and the Archaeology of Transjordan: New Light on an Old Problem," Grace Theological Journal 4/2, pp. 245-62.

Merrill, E. H. (1966): An Historical Survey of the Old Testament (Baker Book House, Grand Rapids).

Miller, J. M. (1977): "Archaeology and the Israelite Conquest of Canaan: Some Methodological Observation," Palestine Exploration Quarterly 109, pp. 87-93.

Robinson, E. (1856): Biblical Researches in Palestine, vol. I (Crocker & Brewster, Boston).

Shea, W. H. (1982); "Exodus, Date of the," in G. W. Bromiley et al. (eds.), The International Standard Bible Encyclopedia, revised edn. (Paternoster Press, Exeter, vol. 2), pp. 230-238.

Stager, L. E. (1985): "Merenptah, Israel and the Sea Peoples: New Light on an Old Relief," Eretz Israel 18, pp. 56*-64*.

Stiebing, W. H. (1985): "Should the Exodus and the Israelite Settlement in Canaan be Redated?," Biblical Archaeology Review 11/4, pp. 58-69.

Ussishkin, D. (1987): "Lachish -- Key to the Israelite Conquest of Canaan?," Biblical Archaeology Review 13/1, pp. 18-39.

Wood, B. G. (1985): Palestinian Pottery of the Late Bronze Age: An Investigation of the Terminal LBIIB Phase (University of Toronto Ph.D. thesis).

- (1987a): "The Palestinian Evidence for a Thirteenth Century Conquest: An Archaeological Appraisal", a paper read at the Symposium Who Was the Pharaoh of the Exodus? held in Memphis, Tennessee, 23rd25th April 1987, publication forthcoming (a summary of parts of Wood 1985)

- (1987b): "Jericho Revisited: The Archaeology and History of Jericho in the Late Bronze Age", a paper read at the Symposium Who Was the Pharaoh of the Exodus? held in Memphis, Tennessee, 23rd-25th April 1987, publication forthcoming.

Weippert, M. (1971): The Settlement of the Israelite Tribes in Palestine (SCM, London).

- (1979): "The Israelite 'Conquest' and the Evidence from Transjordan," in F. M. Cross (ed.) Symposia (American Schools of Oriental Research, Cambridge Mass.), pp. 15-34.

Wright, G. E. (1962): Biblical Archaeology, 2nd edn., (Duckworth, London).

Yeivin, S. (1971): The Israelite Conquest of Canaan (Istanbul).

11-08-2015 om 08:38 geschreven door Robert De Telder  

Zoals uiteengezet in mijn werk ‘Genesis versus Egyptologie, 2009, hoofdstuk 23’, plaats ik de bouw van de grote piramide in de achtste eeuw v. Chr. De orthodoxe Egyptologie daarentegen heeft de bouw van de grote piramide gelinkt aan de regeerperiode van farao Khoefoe van de vierde dynastie: 2589/2566 v. Chr. Zij meenden de door Herodotos vermelde farao’ s Cheops, Chefren en Mykerinos met farao’s van de vierde dynastie van Manetho te kunnen identificeren. En dat farao Khoefoe in de helft van het derde millennium v. Chr. op de tijdsbalk belande is een gevolg van hun foutieve Sothis-kalender.

In mijn studie identificeer ik de farao’s Cheops, Chefren en Mykerinos van Herodotos met de Aton-vereerders; de farao’s Achnaton, Smenkhkare en Toetanchat(m)on van de achttiende dynastie. In mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, verklaar ik een en ander aanvullend in het hoofdstuk: Mykerinos-Toetanchamon, blz. 345. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Volgens mijn revisie van de geschiedenis van de oudheid begon de bouw aan de grote piramide in het jaar 722 v. Chr., het jaar van de meganatuurcatastrofe, in het sterfjaar van koning Achaz van Juda. De bouwheer was Achnaton alias Cheops, de gestrenge en hardvochtige koning over Egypte zoals de profeet Jesaja hem had verkondigd. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?ID=2706975

Volgens de historicus Herodotus nam de bouw van de grote piramide een totaal van twintig jaar in beslag. Het jaar 702 v. Chr. zag aldus de voltooiing van de grote piramide. De periode voor de bouw van de grote piramide met de jaartallen 722/702 v. Chr. lijkt controversieel maar laat ons zien wat de historische informatie uit de oudheid oplevert.

Doorsnede van de piramide van Cheops. Het vierkant grondoppervlak bedraagt ongeveer 220 meter per zijde. Met een hoek van 52° verheft de piramide zich tot een (oorspronkelijke) hoogte van ongeveer 147 meter. De ingang ligt in het noorden, tegenover de poolster.

Ik hanteer het getuigenis van twee historici uit de oudheid; Vooreerst Diodorus Siculus uit de eerste eeuw voor Christus en daarna Herodotus uit de vijfde eeuw voor Christus, ter staving van mijn stelling dat de grote piramide geen vijfduizend jaar oud is zoals de orthodoxe Egyptologie beweerd maar dat de piramide integendeel relatief jong is en pas in de achtste eeuw voor Christus gebouwd werd.

The eighth king after Remphis was Chemmis (Cheops) of Memphis. He ruled for fifty years and built the largest of the three pyramids, which are accounted among the most famous works of the world. These pyramids are located a hundred and twenty stades from Memphis and forty-five from the Nile on the Libyan side. All who behold them are struck with a kind of wondrous awe at the size of the structures and the skill of the workmanship. The largest of them is square in its ground plan; each of its sides has a base length of seven plethra, and its height is more than six plethra; but it slopes gradually from the base to the apex, until at the top each side is but six cubits long. It is built entirely of a hard stone which is difficult to work but lasts forever; for although they say no less than a thousand years have since elapsed until our lifetime…

Diodorus die in de eerste eeuw voor Christus in Egypte de nodige opzoekingen deed, verklaart dat de grote piramide in zijn tijd (circa. 90 v.Chr. – circa. 30 v.Chr) minder dan duizend jaar oud was.

Het tweede citaat is dat van de historicus Herodotus die eveneens een belangrijke tijdsaanduiding van de bouw doorgeeft:

Down to the time when Rhampsinitos was king, they told me there was in Egypt nothing but orderly rule, and Egypt prospered greatly; but after him Cheops became king over them and brought them to every kind of evil: for he shut up all the temples, and having first kept them from sacrifices there, he then bade all the Egyptians work for him. So some were appointed to draw stones from the stone-quarries in the Arabian mountains to the Nile, and others he ordered to receive the stones after they had been carried over the river in boats, and to draw them to those which are called the Libyan mountains; and they worked by a hundred thousand men at a time, for each three months continually. Of this oppression there passed ten years while the causeway was made by which they drew the stones, which causeway they built, and it is a work not much less, as it appears to me, than the pyramid; for the length of it is five furlongs and the breadth ten fathoms and the height, where it is highest, eight fathoms, and it is made of stone smoothed and with figures carved upon it. For this they said, the ten years were spent, and for the underground he caused to be made as sepulchral chambers for himself in an island, having conducted thither a channel from the Nile. For the making of the pyramid itself there passed a period of twenty years; and the pyramid is square, each side measuring eight hundred feet, and the height of it is the same.

Herodotos, Histories boek 2,124

De naam van de bouwer van de grote piramide is bij Herodotus: Cheops. Deze naam is een Griekse naam die ik identificeer met Achn-aton. De Cheops van Herodotos is de farao die alle tempels van Egypte liet sluiten en dit past in het plaatje van de hardvochtige ketterkoning Achnaton, de farao die inderdaad de tempels van de god Amon, manu militari liet sluiten en de eredienst verbood. Wat het tijdstip van de bouw van piramide op de tijdsbalk betreft, geeft Herodotus een goede indicatie voor wanneer juist de piramide gebouwd werd. Wanneer we de lijst van farao’s overlopen die Herodotus (boek 2:102-172) doorgeeft blijkt dat we in de achtste eeuw voor Christus belanden. Hierna de lijst:

Farao’s:                        historische verankering:

Amasis                         laatste farao van Egypte                 525 v. Chr.

Apriës                          Hofra, tijdgenoot profeet Jeremia

Psammis   

Neko                             tijdgenoot koning Josia                  605 v. Chr.

Psammetichos   

Sabakoos                     Ethiopische periode

twaalf koningen          Ramessieden

Sethoos                        So, tijdgenoot koning Hosea         

Anysis                          tijdgenoot Sanherib van Assyrië    709 v. Chr.

Asychis     

Mykerinos                piramidebouwer

Chefren                     piramidebouwer

Cheops                      de grote piramidebouwer

Rampsinitos                Amonhotep III

Proteus                        Thothmosis IV

Feroos                          Amonhotep II

Sesostris                      Thothmosis III/Sisak, tijdgenoot Rehabeam

Wanneer we Herodotos’ volgorde van farao ‘s als historisch correct hanteren, blijkt dat de piramidebouwers Mykerinos, Chefren en Cheops, onmiddellijk voor de Assyrische en Ethiopische overheersing op de tijdsbalk komen. Er is slechts één naam, die van Asychis, tussen het tijdperk van de Assyriër Sanherib uit de achtste eeuw voor Christus en de namen van de piramidebouwers op het Gizeh-plateau. Volgens deze manier van rekenen belanden we voor de bouw van de grote piramide, in de achtste eeuw voor Christus.

Voor de orthodoxe Egyptologie is de faraolijst van Herodotos onbruikbaar. Alleen de laatste koningen vanaf Amasis tot Sabakoos zijn volgens hen historisch te plaatsen en de andere (in het Grieks overgeleverde) namen, zijn voor hen moeilijk te identificeren of worden als een gevolg van hun foutieve Sothis-datering, duizenden jaren verder de tijd in, op de tijdsbalk geplaatst.

Verder is er een aanwijzing, een hint, dat de piramide ten tijde van de regeerperiode van Thothmosis IV (de grootvader van Achnaton) nog niet gebouwd was. Van deze farao is de zogenaamde droomstele bewaard gebleven. Dit is een stele die zich tussen de poten van de Sfinx te Gizeh bevindt. De inscriptie verhaalt hoe de jonge prins Thothmosis op een dag op jacht was in de woestijn en in de schaduw van de sfinx in slaap viel. De god Re verscheen hem toen in de slaap en beloofde dat wanneer hij het zand rondom de sfinx weghaalde hij koning zou worden. Het is duidelijk propaganda met als resultaat wel dat de jonge prins de vierde koning, met de naam Thothmosis, werd. De volledige tekstinscriptie kan van het internet integraal gedownload worden. Wat moet opvallen wanneer men de volledige tekst doorneemt, is dat er naast de Sfinx met geen woord over de grote piramide gerept wordt. En de grote piramide is nochtans een gigantische constructie die het Gizeh plateau domineert. Voor mij een aanwijzing om aan te nemen dat de Grote Piramide, ten tijde van Thothmosis IV, nog gebouwd moest worden.

Nog een aanwijzing dat de grote piramide jong is blijkt uit de vondst van materiaal van ijzer in de constructie. De grote piramide werd gebouwd tijdens het ijzertijdperk. Het is alleen Egyptoloog Margaret Murray die, naar mijn weten, in 1949 waarheidsgetrouw melding maakte van het vinden van ijzer in de constructie van de piramide.

“The use of iron in Egypt is peculiarly interesting for it is found there sporadically at various times long before it came into general use. The iron beads of the Gerzean period are the earliest worked iron known; a piece of sheet iron was found between the stones of the Great Pyramid and contemporary with that structure…”

by Egyptologist Margaret A. Murray, THE SPLENDOUR THAT WAS EGYPT, 1949, Chapter V Art and Science.

Murray was geboren in Calcutta als kind van een uit Engeland afkomstig gezin en kwam in 1894 naar het UCL voor het bestuderen van hiërogliefen. Murray leidde ook een van het eerste mummieonderzoeken in 1906 en deed belangrijke archeologische ontdekkingen in Egypte en Syrië. Een aantal van honderdvijftig publicaties waren uiteindelijk het resultaat van al haar onderzoeken. Geen enkele andere orthodoxe Egyptoloog vermelde ooit in zijn of haar werk, naar de vondst van ijzer in de piramide. Het vinden van ijzer in de grote piramide is orthodox gezien moeilijk verklaarbaar.

De grote piramide is tegenwoordig een hoop stenen waar zogenaamde kenners een volmaakte driehoek over projecteren. De piramide is zo afgebrokkeld dat precieze metingen moeilijk zijn. Vele mooie plaatjes vandaag zijn dan ook bedrieglijk en niet naar waarheid getekend. De afmetingen van de grote piramide door onderzoekers uit christelijke hoek zoals Charles Piazzi Smith (1819-1900) in de negentiende eeuw gepubliceerd, werden later door de Egyptoloog Flinders Petrie (1853/1942) gecorrigeerd. Als een gevolg van de foutbevinding wat de afmetingen van de grote piramide betreft, zou men verwachten dat ook de theorie van Smith fout bevonden zou worden, maar dat gebeurde niet en sindsdien blijven wilde verwachtingen betreffende de grote piramide iedere keer te onpas opduiken.

Zelfs de geleerde onderzoeker Dr. Donovan A. Courville (B.Th., B.A., M.A., Ph.D.) (The Exodus Problem and its Ramifications, Volume 2 Chapter IV) gaat er in zijn studie vanuit dat de basis van de piramide 365,24 el bedraagt en dit op basis van een veronderstelde Piramide-el die gelijk zou zijn aan de Bijbelse Hebreeuwse el. Courville merkt op dat de afmetingen van de basis van de grote piramide aantonen dat de oude Egyptenaren vertrouwd waren met schrikkeljaren aangezien 365,2422 el gelijk staat aan het aantal dagen dat een zonnecyclus heeft. Courville gebruikte deze informatie ter weerligging van Eduard Meyer ’s theorie die er namelijk vanuit ging dat de Egyptenaren deze kennis niet hadden en er daarom twee kalenders op na hielden. Zie ook het artikel op dit blog van 09-03-2015: Salomo ’s huis; Woud van de Libanon. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1425855600&stopdatum=1426460400 en scrol naar beneden.

Ik geef deze informatie door omdat het door Courville gehanteerde argument, ook bruikbaar is ter staving van de jonge leeftijd van de grote piramide. De Bijbel leert dat in de oudheid de wereld aanvankelijk een zonnejaar van 360 dagen telde, wat trouwens ook in andere beschavingen aldus genoteerd werd. Het is pas in de achtste eeuw voor Christus dat wereldwijd kalenderhervormingen dienden doorgevoerd te worden. De Bijbel geeft zelfs nauwkeurig aan wanneer een kalenderhervorming echt nodig werd. Dit gebeurde in het veertiende regeringsjaar van koning Hizkia van Juda.

"En dit zal u het teken zijn van des HEREN kant, dat de HERE ook doen zal wat Hij gesproken heeft: zie, Ik doe de schaduw op de treden waarlangs zij door de zon op de trap van Achaz is afgedaald, weer tien treden teruggaan. En de zon ging tien treden terug op de treden die zij gedaald was." Jesaja 38:6-8

Zie mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: de noodzakelijke kalenderhervorming van de achtste eeuw v. Chr., blz. 331.

Moest de piramide aan de basis 365,242 el meten zoals Courville beweerd, dan bevestigt dit gegeven niet alleen de huidige zonnecyclus, maar ook vanuit de catastrofetheorie gezien, dat de grote piramide pas na het veertiende jaar van Hizkia of 709 v. Chr. voltooid werd.

Waarom werd de grote piramide gebouwd?

Deze vraag zal men meestal beantwoord trachten te vinden in antroposofische werken. Er wordt trouwens heel wat gespeculeerd, ook in de christenheid, naar de zin van de grote piramide. Vanuit christelijke hoek wordt de bouwer van de grote piramide bij Adam, Henoch of Job gezocht. Mijn plaatsing van de bouw van de grote piramide in de achtste eeuw v. Chr. sluit al deze Bijbelse kandidaten uit.

De theorieën over de zin van de grote piramide worden dikwijls op een geloofwaardige wijze gebracht. Maar aangezien we hier met een multidisciplinair gegeven zitten is het niet eenvoudig om de verschillende vak-domeinen te overzien. De boodschap moet vooreerst zijn om nuchter te blijven en een rationele verklaring te zoeken.

Vooreerst is het mogelijk dat de grote piramide als graftombe voorzien was. Een mummie of stoffelijke resten werden echter in de koningskamer in de grote piramide niet aangetroffen. Het blijft fascinerend te weten dat de stoffelijke resten van farao Achnaton tot op de dag van heden niet gevonden werd. Moest in de toekomst in de grote piramide nog een geheime kamer gevonden worden met de mummie van Achnaton, dan zal een lichte extase zich van de schrijver van dit blog meester maken. Maar we moeten nuchter blijven en het is onwaarschijnlijk dat de gehate ketterkoning na zijn dood een laatste rustplaats gekregen heeft.

We moeten bedenken dat planeet aarde in de negende en de achtste eeuw voor Christus in een cyclus van meganatuurcatastrofes getroffen werd, die iedere keer van die aard waren dat voor de ondergang van wereldrijken gevreesd werd. Redenen genoeg om dan oude goden voor nieuwe te ruilen. De bouw van de grote piramide had dan vermoedelijk voor Cheops/Achnaton de bedoeling om een boodschap in steen van zijn afgod Aton te bewaren. Wanneer met het gangen- en kamer-stelsel binnen de grote piramide bestudeerd komt een beeld, een voorstelling van het mythologische hiernamaals tevoorschijn. Zie het schema hierna:

Het huidige schema van de binnenkant van de grote piramide is niet volledig. Anno 2002 werd vanuit de koninginkamer in de grote piramide door het bekende ‘National Geographic Genootschap’ in samenwerking met de Egyptische autoriteiten, onderzoek in de zogenaamde luchtschachten gedaan. Met een geavanceerde kleine computer gestuurde robot-camera-tractor werd doorheen een eerder ontdekt deurtje in de zuidelijke luchtschacht met een steenboor een andere deur blootgelegd. Wat zich hier achter bevindt blijft alsnog een raadsel. Het is wachten op het voortzetten van dit boeiende project. Intussen is dit niet bevorderlijk voor het een halt toeroepen aan allerhande theorieën en verwachtingen betreffende de grote piramide.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

04-08-2015 om 13:56 geschreven door Robert De Telder  

Het reisverslag van Wenamon met de titel: ‘de zinloze tochten van Wen-amon’, is een bewaard gebleven rapport van een Egyptische handelsmissie, waar de ambtenaar Wenamon mee belast werd. Volgens het verslag moest de heilige bark van Amon-Ra in Thebe hersteld worden. En omdat Egypte geen degelijk hout bezat, werd Wenamon eropuit gestuurd om in Byblos cederhout te gaan halen.

Tijdens de reis werd Wenamon bestolen door een van zijn bemanningsleden en arriveerde zonder goud en geloofsbrieven in de haven Dor waar hij als een gevolg, niet hartelijk ontvangen werd door Tjeker-baäl, de lokale vorst. Na veel onderhandelen en het toezenden van extra fondsen uit Egypte kreeg Wenamon toch zijn lading hout, maar zijn problemen waren verre van voorbij. Na vervolgens een reis via Tyrus en Sidon, belandde hij zelfs op Cyprus waar hij door een koningin met de naam Hatiba, werd opgenomen. De beklagenswaardige indruk die Wenamon maakte is evenredig met de positie, die Egypte op dat tijdstip in de oude wereld innam. Het einde van het relaas is verloren gegaan, maar aangezien de papyrus in Thebe is gevonden, kunnen we er zeker van zijn dat de opdracht van Wenamon een goed einde kende.

Volgens de orthodoxe Egyptologie wordt het reisverslag van Wen-Amon aan het einde van Manetho ’s twintigste of het begin van de eenentwintigste dynastie in de elfde eeuw voor Christus gedateerd. De meningen betreffende het plaatsen van Wenamon op de tijdsbalk lopen ook in de orthodoxie uiteen. Sommigen, zoals de Egyptoloog J.H. Breasted (1865-1935), menen het einde van de tijdsperiode van de regering van Ramses XI te herkennen, en weer anderen verankeren het vermelde vijfde regeringsjaar in het reisverslag aan de regering van farao Smendes I van Manetho ’s eenentwintigste dynastie. Het was de Grieks-Egyptische historicus Manetho die de eenentwintigste dynastie in de geschiedenis van Egypte inlaste. In werkelijkheid waren de zogenaamde heersers van dit huis geen farao’s van Koninklijke afstamming, maar machtige priesters.

Het merkwaardige van het reisverslag van Wenamon is dat de aanvang van de reis in het vijfde regeringsjaar van een niet genoemde farao gedateerd wordt. Het is dus raden naar de identiteit van de niet genoemde farao en ook en vooral naar het raden van het waarom, van het niet vernoemen van de naam van de dan regerende farao, wat ongebruikelijk was in het oude Egypte?

Volgens mijn revisie van het dateren van de koningslijst van Egypte zoals in ‘Genesis versus Egyptologie, 2009, hoofdstuk 24’ gebracht, behoort Wenamon op de tijdsbalk in de zevende eeuw voor Christus. Aangezien de invasie van de zeevolken gekoppeld is aan de regering van Ramses III en deze in mijn revisie in de achtste eeuw voor christus thuishoort dateren we de invasie van de zeevolken in 712 v. Chr. En hoewel Ramses III van de twintigste dynastie de overwinning opeiste was het toch mogelijk dat zeevolken zoals onder andere de Tjeker en nieuwe Filistijnen zich daarna konden vestigen langs de kust van Klein-Azië. Het was in de havenstad Dor bij de Tjeker, dat Wenamon’s nachtmerrie begon. De seculiere Egyptologie heeft geen moeite met een onafhankelijk Tjeker-land in de elfde en tiende eeuw v.Chr. aan dezelfde kust waar de koningen van Israël toen zeggenschap hadden. Het gebied viel nochtans volgens de Bijbel tijdens de orthodoxe tijdsperiode, onder de controle van de koningen van Israël. Een sterk verenigd Israël dat toen heerste van de beek van Egypte af tot aan de Eufraat en het plaatje van de orthodoxie past hier niet in. Het plaatsen van de eenentwingtigste dynastie in deze tijdsperiode is het gevolg van het hanteren van de foutieve Sothiskalender gelanceerd door de Egyptoloog Eduard Meyer (1855/1930).

Volgens de herziene chronologie komen nu heel wat puzzelstukjes samen. De eenentwintigste dynastie hoort op de tijdsbalk thuis in de periode volgend op de verwijdering van de Aton-vereerders, de lange periode (735/671 v. Chr.) dat de eredienst aan de god Amon in Egypte verboden was en al de tempels gesloten. Het is logisch te veronderstellen dat de zogenaamde heilige houten bark van Amon-Ra daarna aan vernieuwing toe was, het enige doel trouwens van de reis van Wenamon in het vijfde regeringsjaar van de dan regerende farao.

Maar waarom geen naamvermelding van de dan heersende farao? De eenentwintigste dynastie van Manetho was een zogenaamde priesterdynastie die regeerde rond de heiligdommen van de god Amon te Thebe, maar ook een residentie te Tanis in de Nijldelta had. Een Nijldelta die in deze tijdsperiode een lappendeken was van dynastieën of huizen die in feite allen vazallen van de Assyriërs waren, Assyriërs die Egypte, onder Essarhaddon in 671 v.Chr., onder de voet hadden gelopen. De belangrijkste aangestelde vazal van de Assyriërs was Horemheb. Velikovsky maakte duidelijk dat Horemheb in deze tijdspanne als farao te plaatsen is. Waar ik bij Velikovsky van afwijk is dat ik meen dat de Amarna-farao’s, de Aton-vereerders, onmiddellijk aan Horemheb voorafgingen. Zie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 345-360. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Farao Achnaton was een tijdgenoot van Achaz in Juda en van Pekah en Hosea in Israël. De zogenaamde Amarna briefwisseling werd met deze koningen gevoerd. Verder toon ik in ‘TIJD en TIJDEN’ aan dat Labaja met Pekah van Israël geïdentificeerd kan worden en Rib Addi met Hosea. Pekah, Hosea en Achaz waren volgens de Bijbel, afgodendienaars wat in de briefwisseling met Achetaton opvalt. Farao Achnaton regeert nu ten tijde van de val van Samaria/Soemoer wat in de Amarnabriefwisseling terug te vinden is. En we moeten bedenken dat de hoofdstad Samaria van het tienstammenrijk in zijn lange geschiedenis slechts eenmaal ingenomen werd. Een belangrijk argument om de Amarnatijd ten tijde van de regering van de laatste koning van het tienstammenrijk: Hosea, te plaatsen. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1431295200&stopdatum=1431900000

Horemheb, de door de buitenlandse Assyriërs aangestelde farao, was een gehaat heerser en het ligt voor de hand dat dit de reden was voor Wenamon om deze gehate naam in het reisverslag, niet te vermelden. In het orthodoxe model passen de puzzelstukjes niet met de informatie die we uit de Bijbel voor die periode hebben. In de herziene chronologie worden puzzelstukjes echter correct ingepast en wordt aldus het beeld duidelijker. De Assyriërs hadden het veroverde gebied in Klein-Azië in nieuwe provincies ingedeeld. Dor was op deze manier een schatplichtig land aan Assyrië met een redelijk onafhankelijk koning aan het hoofd. In Juda zat de eveneens aan Assyrië schatplichtige Manasse op de troon. In Egypte, volgens de herziene chronologie nu onder Assyrische overheersing, werden in deze periode massaal graven van achttiende dynastie-heersers geschonden en geplunderd. Het waren de priester-heersers van de eenentwintigste dynastie die een en ander trachten te herstellen. Dit alles is nu beter verklaarbaar in het herziene model. De Egyptoloog Breasted vermeldt ook dat ten tijde van Ramses IX een aantal Egyptische afgezanten gedurende zeventien jaar in Dor door lokale stadvorsten gegijzeld werden, en daarna de dood vonden. Een periode van chaos en anarchie was het voor heel de regio. Dat Wenamon met de nodige fondsen naar Dor reisde toont aan dat deze regio niet langer schatplichtig aan Egypte was wat ten tijde van de Assyriërs onder Sanherib, Essarhaddon en Assurbanipal het geval was. Het gebied van de Levant stond van dan af onder de Assyriërs en onder Essarhaddon werd Egypte eveneens schatplichtig. Er is nog een merkwaardigheid, wanneer men het volledige reisverslag van Wenamon doorneemt, en dat is dat men in Dor archieven op papyrus van houtverkopen bijhield en niet meer op kleitabletten. De vorst van de Tjeker te Dor stelt zich aanmatigend en onafhankelijk tegenover Wenamon op met absolute onverschilligheid naar de Egyptische god Amon toe.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

27-07-2015 om 07:54 geschreven door Robert De Telder  

Met het artikel van verleden week van 13-07-2015 bracht ik de dood van de aartsvader Jacob in Egypte onder de aandacht en zijn mummificering, en vooral de geschiedenis van het vervoer daarna naar Kanaän ter bijzetting in het graf van Abraham te Hebron. De Egyptische karavaan met de stoffelijke resten van Jakob nam daarbij de oostelijke route naar Kanaän ter aansluiting aan de koninklijke weg oostelijk van de Jordaan.

Op een kaart uitgestippeld ziet men de omweg die men vanuit de Nijldelta gemaakt heeft. Dit is vreemd voor degenen die de orthodoxe Egyptologie volgen en deze epoque tijdens de Hyksos-heerschappij plaatsen. De Hyksos overheersten namelijk niet alleen Egypte maar ook een groot gedeelte van Klein-Azië. Moest Jozef ten tijde van de Hyksos-periode onderkoning geweest zijn, zou de kustroute meer logischer geweest zijn. Waarom dan de oostelijke route? Het antwoord in het bewuste artikel, lag in het feit dat de kustroute toen niet veilig was als een gevolg van het optreden van de ‘Sand dwellers’, zoals ze door de farao’s van de zesde dynastie geduid werden. In het gereviseerde model van de geschiedenis van de oudheid zijn de Hyksos gelijk aan de Bijbelse Amalekieten die pas na de Exodus Egypte overrompelen. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1433109600&stopdatum=1433714400

En Jozef was onderkoning van farao Zoser van de derde dynastie van het Oude Rijk. Het Oude Rijk is in de revisie contemporain met het Midden-Rijk, met de verschillende koningshuizen ondergeschikt aan elkaar. Dan heeft weer een dynastie de overhand daarna de andere. Zie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 59-71. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Over Jozef als onderkoning van Egypte tijdens de derde dynastie onder farao Zoser schreef ik al eerder op dit blog een artikel op 09-06-2014: Jozef de onderkoning van Egypte. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1402264800&stopdatum=1402869600 en scrol naar beneden.

Bijbelvorsers die echter zweren bij de conventionele algemeen aanvaarde Egyptologie en haar rangschikking van de dynastieën op de tijdsbalk, dienen de Bijbelse geschiedenis over Jozef ten tijde van de Hyksos-heerschappij te plaatsen. Schijnbaar lukt dit eenvoudig (?) aangezien over de Hyksos-heerschappij onder andere weinig geweten is. En dit als een gevolg van de beeldenstorm uitgevoerd door farao Ahmose van de achttiende dynastie, die na het verdrijven van de Hyksos uit Egypte alles wat aan hen herinnerde liet vernietigen. Het is aldus eenvoudig te stellen dat Jozef de onderkoning van een Hyksos-farao was, er staat namelijk geen enkele Egyptische bron tegenover. Oef. Maar zo eenvoudig is het echter niet. Het is het Bijbelboek Genesis dat de norm is en niet de uitgedokterde tijdsconstructie van de Egyptologie.

Het eerder aangehaalde artikel van verleden week toont aan dat het puzzelstuk over Jozef als onderkoning over Egypte, niet past in het Hyksos-plaatje van de orthodoxe egyptologie. Deze plaatsing op de tijdsbalk geeft daarenboven andere problemen met enkele historische feiten die gekend zouden moeten zijn. Zo vereerden de Hyksos bijvoorbeeld de afgod Seth (Alan Gardiner, Egypt of the Pharaohs, Chapter VII). De Hyksos verkozen deze godheid boven alle andere goden van Egypte, wiens erediensten verboden waren.

Het Bijbelboek Genesis 41:45 leert echter dat Jozef getrouwd was met Asnath, de dochter van Potifera, de priester van On. De plaats On was echter het middelpunt van de Egyptische eredienst van de zonnegod Ra. En dit is een bewijsstuk tegen de plaatsing van Jozef op de tijdsbalk ten tijde van de Hyksos. Ik kan me geen eredienst van de Egyptische god Ra voorstellen ten tijde van deze niets ontziende vreemde heersers.

In mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, blz.67, verwijs ik ook naar het feit dat volgens de Bijbel de Israëlieten aan het hof van farao een tolk nodig hadden.

Genesis 42:22 Toen antwoordde Ruben hun: Heb ik u niet gezegd: bezondigt u niet aan de knaap! Maar gij hebt niet geluisterd. Nu wordt zijn bloed van ons geëist. 23 Zij wisten echter niet, dat Jozef hen verstond, want zij gebruikten een tolk. 24 Toen wendde hij zich van hen af en weende. Daarna keerde hij tot hen terug en sprak met hen; hij nam Simeon uit hun midden en liet hem in hun bijzijn binden.

De Hyksos stamden uit Klein-Azie. Zij zijn hetzelfde volk als de Bijbelse Amalekieten. En Amalek was een nazaat van Esau, de zoon van de aartsvader Jacob. Hun talen en/of dialecten waren aldus verwant en voor elkaar verstaanbaar. Net zoals men vandaag in eigen land van de Noordzeekust tot aan de Schelde, tot aan de Maas en zelfs tot aan de Rijn een serie dialecten kent van Vlaams, naar Brabants, naar Limburgs, naar Frankisch-Duits, die (met wat begrip) voor elkaar verstaanbaar zijn. De Egyptische taal ten tijde van Jozef, was daarentegen een vreemde taal (zie Psalm 114:1). Indien Jozef ten tijde van een Hyksos-farao onderkoning was, zou een tolk overbodig geweest zijn en zouden de broers niet onachtzaam met elkaar gecommuniceerd hebben.

Een revisionist van de geschiedenis van de oudheid van het eerste uur was de bekende wetenschapper Isaac Newton (1643/1727 AD), die in zijn tijd al op basis van alleen de oudheidhistorici, tot een invulling van de Egyptische dynastieën op de tijdsbalk kwam. Newton werkte aan zijn constructie toen Egypte voor het Westen nog afgesloten was en geen archeoloog daar voet aan wal gezet had. Newton hanteerde de Bijbel als historisch correct en als middel tot het bekomen van een sluitende chronologische constructie tussen het Volk van het Boek en de buurlanden zoals Egypte. Hierna het betreffende gedeelte uit zijn werk over Jozef als onderkoning van Egypte:

THE CHRONOLOGY OF ANCIENT KINGDOMS AMENDED, A SHORT CHRONICLE from the First Memory of Things in Europe, to the Conquest of Persia by Alexander the Great. By Sir ISAAC NEWTON, LONDON: Printed for J. TONSON in the Strand, and J. OSBORN

and T. LONGMAN in Paternoster Row. MDCCXXVIII. (1728), CHAP. II, Of the Empire of Egypt.

When Joseph entertained his brethren in Egypt, they did eat at a table by themselves, and he did eat at another table by himself; and the Egyptians who did eat with him were at another table, because the Egyptians might not eat bread with the Hebrews; for that was an abomination to the Egyptians, Gen. xliii. 32. These Egyptians who did eat with Joseph were of the Court of Pharaoh; and therefore Pharaoh and his Court were at this time not Shepherds but genuine Egyptians; and these Egyptians abominated eating bread with the Hebrews, at one and the same table: and of these Egyptians and their fellow-subjects, it is said a little after, that every Shepherd is an abomination to the Egyptians: Egypt at this time was therefore under the government of the genuine Egyptians, and not under that of the Shepherds.

After the descent of Jacob and his sons into Egypt, Joseph lived 70 years, and so long continued in favor with the Kings of Egypt: and 64 years after his death Moses was born: and between the death of Joseph and the birth of Moses, there arose up a new King over Egypt, which knew not Joseph, Exod. i. 8. But this King of Egypt was not one of the Shepherds; for he is called Pharaoh, Exod. i. 11, 22: and Moses told his successor, that if the people of Israel should sacrifice in the land of Egypt, they should sacrifice the abomination of the Egyptians before their eyes, and the Egyptians would stone them, Exod. viii. 26. that is, they should sacrifice sheep or oxen, contrary to the religion of Egypt. The Shepherds therefore did not Reign over Egypt while Israel was there, but either were driven out of Egypt before Israel went down thither, or did not enter into Egypt 'till after Moses had brought Israel from thence: and the latter must be true, if they were driven out of Egypt a little before the building of the temple of Solomon, as Manetho affirms.

Diodorus [258] saith in his 40th book, that in Egypt there were formerly multitudes of strangers of several nations, who used foreign rites and ceremonies in worshipping the Gods, for which they were expelled Egypt; and under Danaus, Cadmus, and other skillful commanders, after great hardships, came into Greece, and other places; but the greatest part of them came into Judæa, not far from Egypt, a country then uninhabited and desert, being conducted thither by one Moses, a wise and valiant man, who after he had possest himself of the country, among other things built Jerusalem, and the Temple. Diodorus here mistakes the original of the Israelites, as Manetho had done before, confounding their flight into the wilderness under the conduct of Moses, with the flight of the Shepherds from Misphragmuthosis, and his son Amosis, into Phœnicia and Afric; and not knowing that Judæa was inhabited by Canaanites, before the Israelites under Moses came thither: but however, he lets us know that the Shepherds were expelled Egypt by Amosis, a little before the building of Jerusalem and the Temple, and that after several hardships several of them came into Greece, and other places, under the conduct of Cadmus, and other Captains, but the most of them Settled in Phœnicia next Egypt. We may reckon therefore that the expulsion of the Shepherds by the Kings of Thebais, was the occasion that the Philistims were so numerous in the days of Saul; and that so many men came in those times with colonies out of Egypt and Phœnicia into Greece; as Lelex, Inachus, Pelasgus, Æzeus, Cecrops, Ægialeus, Cadmus, Phœnix, Membliarius, Alymnus, Abas, Erechtheus, Peteos, Phorbas, in the days of Eli, Samuel, Saul and David: some of them fled in the days of Eli, from Misphragmuthosis, who conquered part of the lower Egypt; others retired from his Successor Amosis into Phœnicia, and Arabia Petræa, and there mixed with the old inhabitants; who not long after being conquered by David, fled from him and the Philistims by sea, under the conduct of Cadmus and other Captains, into Asia Minor, Greece, and Libya, to seek new seats, and there built towns, erected Kingdoms, and set on foot the worship of the dead: and some of those who remained in Judæa might assist David and Solomon, in building Jerusalem and the Temple. Among the foreign rites used by the strangers in Egypt, in worshipping the gods, was the sacrificing of men; for Amosis abolished that custom at Heliopolis: and therefore those strangers were Canaanites, such as fled from Joshua; for the Canaanites gave their seed, that is, their children, to Moloch, and burnt their sons and their daughters in the fire to their gods, Deut. xii. 31. Manetho calls them Phœnician strangers.

Via de hierna volgende link hebt u vrijblijvend toegang tot het eerder opgegeven werk van Isaac Newton. Zie link: http://www.gutenberg.org/files/15784/15784-h/15784-h.htm#chapII

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

20-07-2015 om 08:56 geschreven door Robert De Telder  

Genesis 49:33 Toen Jakob geëindigd had zijn zonen bevelen te geven, trok hij zijn voeten terug op het bed en gaf de geest, en hij werd tot zijn voorgeslacht vergaderd. 50:1 Toen wierp Jozef zich op zijn ’s vaders aangezicht en hij beweende hem en kuste hem. 2 En Jozef gebood zijn dienaren, de geneesheren, zijn vader te balsemen; en de geneesheren balsemden Israël. 3 Dit duurde bij hem veertig dagen, want zo lang duurden de dagen van het balsemen, en de Egyptenaren beweenden hem zeventig dagen.

4 En toen de dagen dat men hem beweende, voorbijgegaan waren, sprak Jozef tot het huis van Farao: Indien ik uw genegenheid gewonnen heb, spreekt dan ten aanhoren van Farao: 5 mijn vader heeft mij doen zweren: zie, ik sterf; in mijn graf, dat ik mij in het land Kanaän uitgehouwen heb, daar moet gij mij begraven. Nu dan, laat mij toch heentrekken, opdat ik mijn vader begrave, en dan zal ik terugkeren. 6 Daarop zeide Farao: Trek heen en begraaf uw vader, zoals hij u heeft doen zweren.

7 Toen trok Jozef heen om zijn vader te begraven, en met hem trokken alle dienaren van Farao, de oudsten van zijn huis, en al de oudsten van het land Egypte, 8 benevens het gehele huis van Jozef, zijn broeders en het huis zijns vaders; alleen hun kleine kinderen, hun schapen en hun runderen lieten zij in het land Gosen achter.

9 Ook trokken met hem zowel wagens als ruiters, zodat de stoet geweldig groot was. 10 En toen zij gekomen waren bij de Doornen-dorsvloer aan de overzijde van de Jordaan, hielden zij daar een grote en zeer plechtige rouwklacht, en hij liet over zijn vader zeven dagen rouw bedrijven. 11 Toen de inwoners van het land, de Kanaänieten, de rouw op de Doornen-dorsvloer zagen, zeiden zij: Dit is een zware rouw der Egyptenaren; daarom gaf men daaraan de naam Abel-Misraïm, dat aan de overzijde van de Jordaan ligt. 12 En zijn zonen deden met hem zoals hij hun geboden had. 13 Zijn zonen vervoerden hem naar het land Kanaän, en zij begroeven hem in de spelonk van het veld van Makpela, welk veld, tegenover Mamre gelegen, Abraham tot een eigen grafstede had gekocht van de Hethiet Efron. 14 Na zijn vader begraven te hebben, keerde Jozef naar Egypte terug, hij en zijn broeders en allen, die waren meegegaan om zijn vader te begraven. 15 Toen Jozefs broeders zagen, dat hun vader gestorven was, zeiden zij: Als Jozef zich nu maar niet op ons gaat wreken en ons ten volle al het kwaad vergeldt, dat wij hem hebben aangedaan. 16 Daarom zonden zij Jozef deze boodschap: Uw vader heeft vóór zijn sterven geboden: 17 zo moet gij tot Jozef zeggen: och, vergeef toch de overtreding uwer broeders en hun zonde, want zij hebben u kwaad aangedaan. Nu dan, vergeef toch de overtreding der dienaren van de God uws vaders. En Jozef weende, toen men zo tot hem sprak. 18 Ook kwamen zijn broeders zelf, wierpen zich voor hem neer en zeiden: Zie, wij zijn u tot slaven. 19 Maar Jozef zeide tot hen: Vreest niet, want ben ik in Gods plaats? 20 Gij hebt wel kwaad tegen mij gedacht, maar God heeft dat ten goede gedacht, ten einde te doen, zoals heden het geval is: een groot volk in het leven te behouden. 21 Vreest dus niet, ik zal u onderhouden en ook uw kinderen. Zo troostte hij hen en sprak tot hun hart. 22 En Jozef bleef in Egypte wonen, hij en zijns vaders huis; en Jozef leefde honderd en tien jaar. 23 En Jozef zag van Efraïm het derde geslacht; ook de kinderen van Makir, de zoon van Manasse, werden op Jozefs knieën geboren. 24 En Jozef zeide tot zijn broeders: Ik ga sterven; God zal zeker naar u omzien en u uit dit land voeren naar het land, dat Hij Abraham, Isaak en Jakob onder ede beloofd heeft. 25 En Jozef deed de zonen van Israël zweren: God zal zeker naar u omzien; dan zult gij mijn gebeente van hier meevoeren. 26 En Jozef stierf, honderd en tien jaar oud, en men balsemde hem, en hij werd in een kist gelegd, in Egypte. (NBG Vertaling 1951)

Het hiervoor geciteerde Bijbelgedeelte heeft het over twee sterfgevallen en twee mummificering-en van aartsvaders in Egypte. Eerst lezen we over de dood van Jacob/Israël en het uitzonderlijke feit dat Jozef, als onderkoning van Egypte zijn vader Jacob door Egyptische geneesheren laat balsemen. Dit proces nam volgens Genesis 50:3, veertig dagen in beslag en gedurende zeventig dagen werd Jacob naar Egyptisch gebruik beweend. De tijdspanne van zeventig dagen wordt (heel logisch) ook door de Griekse historicus Herodotos (Boek 2,85-86) vermeldt, waar hij de zeden en gewoonten van de Egyptenaren beschrijft. Na de rouwtijd krijgt Jozef van farao de toelating om zijn vader ’s stoffelijke resten in het land Kanaän in het graf van de oudvader Abraham bij te zetten. In Genesis 50:9 lezen we dat het een geweldige stoet was, die uit Egypte richting Kanaän uittrok. Het was een stoet van zowel wagens als ruiters met alle dienaren van farao, de oudsten van zijn huis (of dynastie) en al de oudsten van het land Egypte.

Heel opmerkelijk namen zij niet de kortste route vanuit Egypte langs de kustweg, richting Kanaän maar namen zij de woestijnweg waar zij bij de Schelfzee de verbinding met de koninklijke weg maakten en vervolgens richting noorden trokken langs de oostelijke kant van de Jordaan, wat vers 10 duidelijk maakt. Toen de geweldige stoet van wagens en ruiters aan de Jordaan gearriveerd waren maakten zij halt om daar gedurende zeven dagen ditmaal, nogmaals een rouwklacht over de gestorvene uit te roepen. De Bijbel noemt deze pleisterplaats de Doornen-dorsvloer. De Kanaänieten die getuige waren van de rouwklacht waren, noemden de plaats daarop Abel-Misraïm. Wanneer we de reisroute op een landkaart uittekenen is dit Abel-Misraïm vermoedelijk te identificeren met Abel-Sittim.

De genomen reisweg van Egypte naar Kanaän via de woestijnweg roept vraagtekens op. Waarom niet de kortere weg langs de kustroute over Gaza naar Hebron? 

Zoals de Egyptologie de plaatsing van de Egyptische dynastieën op de tijdsbalk foutief heeft uitgewerkt heersten volgens hen in de zeventiende eeuw v. Chr. de Hyksos over Egypte en een groot gedeelte van Klein-Azië. Het land Kanaän en het over-Jordaanse gebied behoorden tot hun domein. Vanuit hun nieuwe centraal gelegen hoofdstad Avaris overheersten zij alle landen. Betreffende de ligging van Avaris nabij het huidige El Arisj schreef ik eerder op dit blog een artikel op 13-03-2014: waar lag de stad Avaris. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1394406000&stopdatum=1395010800

Het is de foutieve plaatsing van de Hyksos-tussenperiode in de achttiende en zeventiende eeuw v. Chr. dat maakt dat men vraagtekens plaatst bij de reisroute van de begrafenisstoet van Jacob. Het is alleen in het gereviseerde model van de geschiedenis van de oudheid dat de genomen reisweg zin heeft. Het jaar dat Jacob stierf in 1679 v. Chr. heersten volgens het revisionisme van de geschiedenis van de oudheid het Oude en het Midden-Rijk gezamenlijk over Egypte en de Hyksos-periode vangt pas aan na de Exodus in 1483 v. Chr. In mijn Opus Magnum TIJD en TIJDEN, 2015, verklaar ik een en ander vanaf blz. 59 t/m 107. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

In het gereviseerde model van de geschiedenis van het oudheid-Egypte is de Bijbelse hongersnood van zeven jaar een ankerpunt op de tijdsbalk ter verankering van de derde en de twaalfde dynastie van Manetho. Farao Zoser van de derde dynastie is verankerd met diens achttiende regeringsjaar aan het einde van de hongersnood. En de twaalfde dynastie begint met farao Amenemhat I aan haar regeertijd aan het einde van de wereldwijde hongersnood na een stille periode van zeven jaar, dat het einde van de elfde dynastie van het Midden-Rijk zag. Wanneer de oudvader Jacob sterft in het jaar 1679 v. Chr. was farao Zoser van de derde dynastie al twee jaar dood, en opgevolgd door farao Sechemchet. Farao Amenemhat I van de twaalfde dynastie heeft een regeerperiode van negenentwintig jaar en komt in deze periode dominant naar voor. In het gereviseerde model regeren de verschillende dynastieën gezamenlijk over het land met de een ondergeschikt aan de andere. Aan het einde van hongersnood had de derde dynastie met Jozef alias Imhotep als onderkoning, een machtsbasis verworven met de andere dynastieën als ondergeschikt. In 1664 v. Chr. zou de zesde dynastie opkomen met toonaangevende farao ’s zoals Teti en Pepi I en II. De twaalfde dynastie zie ik tijdens deze periode als de uitvoerende macht in Egypte maar ondergeschikt aan de derde en later de zesde dynastie.

Van het vierentwintigste regeringsjaar van farao Amenemhat I bestaat er een vermelding van een militaire campagne tegen de ‘zandbewoners’ de Aziaten die aan de noordoostgrens van Egypte in de richting van Gaza, een probleem waren. Het vierentwintigste regeringsjaar plaatsen we in 1669/1668 v. Chr., tien jaar na de dood van Jacob en diens begrafenis in Hebron, met de tocht daarheen via de oostelijke route. En ook ten tijde van de regeerperiode van farao Pepi I van de zesde dynastie is er een vermelding naar een campagne langs de kust van Kanaän, naar het land van de zandbewoners.

En hiermee hebben we de verklaring gegeven voor het nemen van de woestijnweg, door de rouwstoet met de stoffelijke resten van Jacob, in plaats van de kortere kustroute. De kustroute was namelijk niet veilig. Het is alleen het gereviseerde model van de geschiedenis van de oudheid dat een verklaring geeft. In het orthodoxe model heersen de Hyksos over het volledige gebied van Kanaän en roept de vermelding in Genesis 50:10, van Abel-Misraïm aan de overzijde van de Jordaan, alleen maar vraagtekens op.

De tweede mummificering die aan een aartsvader in Egypte werd uitgevoerd is die van Jozef. Het Bijbelgedeelte waar we dit artikel mee begonnen zijn, heeft het vanaf vers 22 over de dood van Jozef. Jozef zou de leeftijd van honderd en tien jaar bereiken en bij zijn dood in 1627 v. Chr. eveneens op Egyptische wijze gebalsemd worden. Zijn mummie werd in een kist gelegd en later bij de Exodus op zijn verzoek meegenomen naar Kanaän naar het land, dat de HERE God aan Abraham, Izaak en Jakob onder ede beloofd heeft. Bij de verovering van Kanaän onder leiding van Jozua vanaf 1443 v. Chr. werden de stoffelijke resten van Jozef te Sichem (het huidige Arabische Nabloes in Samaria) ondergebracht. 

Hoe Abraham de spelonk te Hebron verkreeg in het jaar 1851 v. Chr. als laatste rustplaats voor zijn vrouw Sara verkreeg, lezen we in het Bijbelboek Genesis:

Genesis 23:1 En Sara leefde honderd zevenentwintig jaar; dit waren de jaren van Sara’s leven. 2 En Sara stierf te Kirjat-Arba, dat is Hebron, in het land Kanaän, en Abraham ging naar binnen om over Sara te weeklagen en haar te bewenen. 3 Toen stond Abraham op, en ging heen van zijn dode, en sprak tot de Hethieten: 4 Een vreemdeling en bijwoner ben ik bij u, geeft mij een eigen grafstede bij u, opdat ik mijn dode moge uitdragen en begraven. 5 Toen antwoordden de Hethieten Abraham en zeiden tot hem: 6 Luister naar ons, mijn heer, een vorst Gods zijt gij in ons midden: begraaf uw dode in de keur onzer grafsteden; niemand van ons zal u zijn grafstede weigeren om uw dode te begraven. 7 Daarna stond Abraham op, wierp zich neder voor het volk des lands, de Hethieten, en sprak tot hen: 8 Indien het naar uw wil is, dat ik mijn dode uitdrage en begrave, luistert dan naar mij en dringt voor mij bij Efron, de zoon van Sochar, erop aan, 9 dat hij mij de spelonk van Makpela geve, welke hem toebehoort en aan het einde van zijn veld ligt; hij geve mij die voor de volle prijs tot een eigen grafstede onder u. 10 Efron nu was een gezeten man onder de Hethieten. En de Hethiet Efron antwoordde Abraham ten aanhoren van de Hethieten, van allen die de poort zijner stad ingingen: 11 Neen, mijn heer, luister naar mij; het veld geef ik u en de spelonk aldaar geef ik u: in tegenwoordigheid van mijn volksgenoten geef ik het u; begraaf uw dode. 12 Toen wierp Abraham zich neder voor het volk des lands, 13 en sprak tot Efron ten aanhoren van het volk des lands: Waarlijk, indien gij (genegen) zijt, luister dan naar mij: ik geef de prijs van het veld; neem die van mij aan, opdat ik mijn dode daar begrave. 14 En Efron antwoordde Abraham en zeide tot hem: 15 Och, mijn heer, luister naar mij: een stuk land van vierhonderd sikkelen zilver, wat maakt dat uit tussen mij en u? Begraaf toch uw dode. 16 Toen hoorde Abraham naar Efron, en Abraham woog aan Efron het geld af, waarvan hij gesproken had ten aanhoren der Hethieten, vierhonderd sikkelen zilver, gangbaar bij de koopman. 17 Zo ging het veld van Efron, dat in Makpela tegenover Mamre ligt, het veld en de spelonk aldaar, en al het geboomte op het veld, op het gehele terrein ervan rondom, 18 in eigendom aan Abraham over, in tegenwoordigheid van de Hethieten, van allen die de poort zijner stad ingingen. 19 Daarna heeft Abraham zijn vrouw Sara begraven in de spelonk van het veld van Makpela, tegenover Mamre, dat is Hebron, in het land Kanaän. 20 Zo is het veld met de spelonk aldaar van de Hethieten aan Abraham overgegaan tot een eigen grafstede. (NBG Vertaling 1951)

Er bestaat aldus geen twijfel over dat er te Hebron in Judea ergens een spelonk-begraafplaats van de aartsvaders met tenminste twee intacte (?) mummies van Jakob en Jozef, geweest is. Het kunnen vinden en betreden van de exacte spelonk vandaag door archeologen, zou voor opheldering kunnen zorgen. De betreffende mummies zouden aanwijzingen kunnen hebben naar de derde dynastie. Het was ten tijde van deze dynastie dat met de praktijk van het mummificeren begonnen werd (Margaret A. Murray, The Splendour that was EGYPT, 1949 AD, chapter IV Religion, Burial customs, page 185).

Een onderzoek van de mummies indien deze gevonden zouden worden zou voor het dateren handig kunnen zijn. Van farao Zoser ’s mummie werden ouderdomstesten uitgevoerd die een veel jongere datum dan verwacht voor farao Zoser opgaf. De Egyptoloog Mark Lehner verwijst hiernaar in zijn werk; The Complete Pyramids, 1997, Djoser’s Step Pyramid Complex, pagina 88.

“Mummy parts were retrieved from the vault: underneath outer coarse linen, a finer linen had been used to model tenons and bones – a technique characteristic of the most ancient mummies of the Old Kingdom. However, recent radiocarbon dating shows them to be many centuries younger than Djoser”.

Het is spijtig dat men niet de exacte uitkomst heeft opgegeven. Ik ben de Egyptoloog Mark Lehner wel dankbaar dat hij de vermelding ‘vele eeuwen’ doorgegeven heeft, andere Egyptologen vermelden deze (voor hen) anomalie eenvoudig niet.

De conventionele Egyptologie heeft farao Zoser op de tijdsbalk geplaatst van het jaar 2668 tot 2649 v. Chr., en dit op basis van hun foutieve Sothis-kalender, door Eduard Meyer in het jaar 1904 gelanceerd. Met de Bijbelse zevenjarige hongersnood als ankerpunt echter heeft Zoser de jaren: 1710/1681 v. Chr. Zie TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: de derde Egyptische dynastie, blz. 61.

Te Hebron staat er vandaag een moskee over een spelonk gebouwd waar volgens de traditie, de vermoede plaats met de stoffelijke resten van de oudvaders is. Hoewel veel vragen blijven. Eventueel archeologisch onderzoek in de spelonk is volledig uitgesloten als een gevolg van religieuze gevoelens van zowel moslims als orthodoxe Joden. Het eventueel vinden en onderzoeken van de mummies zal een ijdele hoop blijven tenzij men toevallig elders in de buurt de juiste spelonk zou weten te ontdekken.

De plaats waar vandaag de moskee staat, stond ooit een bouwwerk uit de tijd van Herodes de Grote en later bouwden christenen er een kerk overheen. Over de bewuste spelonk onder de moskee te Hebron bezitten we het onderzoek van een monnik uit de twaalfde eeuw na Christus, ten tijde van de kruisridders. De bewuste spelonk werd namelijk in 1119 AD door een monnik “Arnold” ontdekt. Hij vond een vertrek in Herodiaans metselwerk. Nadat hij een deel van het metselwerk had verwijderd vond hij een smalle doorgang, op zijn beurt afgesloten door metselwerk. Hierna kwam hij in een grote ronde kamer in de vorm van een basiliek met bepleisterde muren. In de vloer vond hij een steen die de toegang tot de grot afsloot. In de grotten vond Arnold beenderen waarvan hij aannam dat ze van de patriarchen waren zoals beschreven in de Bijbel. Na de beenderen gereinigd te hebben met wijn, kraste hij er inscripties in. Nadat de Arabier Saladin het gebied op de kruisridders had heroverd werd de ingang van de grotten afgesloten met een rooster in de zoldering van de ronde kamer. Zie de volgende link voor de volledige geschiedenis: https://nl.wikipedia.org/wiki/Grot_van_de_Patriarchen

Het zou pas in de twintigste eeuw zijn dat er opnieuw heel summier eventjes onderzoek van de spelonk mogelijk werd. Na de zesdaagse oorlog van 1967 namelijk toen Hebron op het Jordaanse leger veroverd werd, bezocht Mosje Dayan, de toenmalige minister van defensie van Israël, een man met grote interesse voor archeologie, de plaats. Ter sparing van moslimgevoelens liet hij de moskee met rust maar trachtte hij via een schacht toch toegang tot de spelonk te verkrijgen. De schacht was echter te smal voor hem, waarop een slank meisje van twaalf jaar, de dochter van een van de veiligheidsofficieren; Michal, in de schacht via een koord ongeveer vier meter lager, werd neergelaten. Daar beschreef de dappere Michal de spelonk als een soort basiliekvormige ruimte en bevestigde in wezen het eerdere verslag van Arnold uit de twaalfde eeuw. En met deze informatie moeten we het vandaag stellen.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

13-07-2015 om 00:00 geschreven door Robert De Telder