In het Egyptisch Museum te Cairo wordt de goed bewaarde mummie van de edelman Joeja tentoongesteld. Joeja was tijdens zijn leven achtereenvolgens de luitenant-generaal van de strijdwagens van de farao ’s Thothmosis IV en Amonhotep III. In ‘De Zonaanbidder’, 2016, blz. 34, identificeer ik Joeja met een Judeeër van het leger van koning Uzzia/Azaria van Juda.

Op de afbeelding ziet u een close-up van de man. Op basis van zijn uitzonderlijke (niet-Egyptische) naam en vooral zijn uiterlijk, gaan sommige deskundigen er van uit dat Joeja van vreemde niet-Egyptische oorsprong was. De Egyptische hiërogliefen-naam; Joeja, kan namelijk op verschillende wijzen gespeld worden, en daarom is er onder andere het sterke vermoeden dat Joeja van vreemde oorsprong was. Bij veel Egyptische namen was het gebruikelijk een godheid als beschermgod in de naam te verwerken, zoals bijvoorbeeld bij de Egyptische goden ‘Amon’hotep en ‘Thoth’mosis. In het geval van Joe-‘ja’ zit de naam van de God van Israël in zijn naam verwerkt: Joeja. Net zoals in bijvoorbeeld Hallelu-ja. De Egyptologen merkten ten tijde van de ontdekking al op dat de lichaamslengte van Joeja langer was dan van de gewone Egyptenaar van zijn tijd. Ook waren zijn gelaatstrekken anders dan de typische Egyptenaar van de oudheid, namelijk eerder Klein-Aziatisch. De edelman Joeja stamde uit de Egyptische achttiende dynastie. Joeja was getrouwd met Thoeja, een edelvrouw, verbonden aan het hof van farao. Onder farao Thothmosis IV werd Joeja benoemd tot de belangrijkste adviseur van de farao en ook onder Amonhotep III, de opvolger van Thothmosis IV, voerde hij deze functie verder uit. Hij was naast de Bijbelse Jozef, de enige persoon in het Oude Egypte die de titel ‘Geliefde Vader van de Farao’ droeg. Joeja en Thoeja hadden een dochter, Teje, die op haar beurt de ‘eerste vrouw’ was van farao Amonhotep III. Joeja en Thoeja hadden ook een zoon met hoge titels zoals kanselier van Beneden-Egypte, tweede profeet van Amon, priester te Heliopolis en ‘goddelijke Vader’. Joeja en Thoeja werden na hun dood gemummificeerd en begraven in KV 46, een graf in het Dal der Koningen. In 1905 werd het graf van de twee ontdekt door James E. Quibell. Deze tombe zou tot aan de ontdekking in 1922 van de graftombe van de inmiddels bekende Toetanchamon, de meest spectaculaire vondst van de eeuw zijn. En dit ondanks het feit dat Joeja geen farao geweest was. Hoewel het graf van Joeja en Thoeja in de oudheid al geplunderd werd, bleven heel wat voorwerpen achter. De twee doodskisten waren bijvoorbeeld intact gebleven met daarnaast heel wat onaangeraakte prachtige meubels en andere grafgiften. Ook de beide mummies waren intact en wat preservatie betreft, in een buitengewone staat. Vooral de gezichten waren ongeschonden bewaard en tonen ook vandaag nog hoe ze er in werkelijkheid uitzagen.

Ik postuleer dat Joeja een Israëliet was. De Egyptoloog Donald B. Redford (Akhenaten, The Heretic King, 1984, Chapter three) identificeert Joeja overigens als een Aziaat en als luitenant-generaal van de strijdwagens van het Egyptische leger. Een buitenlander met een topfunctie bij de elitetroepen? Hoe was dat mogelijk? De sleutel ligt naar mijn mening bij de machtige koningen Uzzia van Juda en bij Jerobeam II van Israël. Enkele belangrijke puzzelstukjes komen bij elkaar en maken het plaatje een beetje duidelijker. De Bijbel leert dat de roem en macht van koning Uzzia tot in Egypte reikte:

2 Kronieken 26:6 Want hij toog uit, en krijgde tegen de Filistijnen, en brak den muur van Gath, en den muur van Jabne, en den muur van Asdod; daartoe bouwde hij steden in Asdod, en onder de Filistijnen. 7 En God hielp hem tegen de Filistijnen, en tegen de Arabieren, die te Gur-baal woonden, en tegen de Meunieten. 8 En de Ammonieten gaven Uzzia geschenken; en zijn naam ging tot den ingang van Egypte, want hij sterkte zich ten hoogste.

In mijn werk ‘TIJD en TIJDEN, 2015, hoofdstuk: de archeologische site in Egypte: TELL EL DABA, Avaris’, verwees ik al eerder naar Uzzia/Azaria en zijn rol in Egypte in die tijd. Hij blijkt de Aziatische veldheer te zijn die in het Egyptische Harris-papyrus met de naam Irsu of Arsu beschreven wordt. Arsu overheerste Egypte en was volgens Ramses III, de oorzaak voor een periode van anarchie in het land. Het Harris-papyrus bevindt zich tegenwoordig in het British Museum. Arsu was volgens het zogenaamde Harris-papyrus een veldheer uit Klein-Azië die met een leger van ongeveer tweehonderdduizend man Egypte overheerste. De soldaten werden ‘herders van Jeruzalem’ genoemd die de tempels van Egypte verwoestten en hun steden verbrandden. Het was tijdens deze overheersing verboden om te offeren aan de goden van Egypte. De seculiere revisionist van de geschiedenis van de oudheid, Gunnar Heinsohn (Die Sumerer gab es nicht, 1988 – blz. 175-182), stelt zondermeer dat Arsu met de Bijbelse Azarja, koning van Juda te identificeren is. De informatie in het papyrus-document  is summier en verklaart het ‘damnatio memoriae’ in Egypte dat volgde op de overheersing van Arsu alias Azarja/Uzzia van Juda.

Dat een man als Joeja zulk een hoge positie in Egypte kon bekleden wijst op een bondgenootschap tussen Azarja/Uzzia en Thothmosis IV. Met de hulp van Arsu/Azarja/Uzzia kon Thothmosis IV in de Nijldelta en elders orde op zaken houden. Er was bijvoorbeeld vanuit Libië in deze periode inwijking in de Nijldelta. De Nijldelta was tijdens deze periode als een lappendeken van dynastieën die ieder over hun gedeelte van Egypte heersten. Zo regeerde ook de vierentwintigste dynastie onder de farao’s Tefnakht en Bocchoris tijdens deze periode over haar deel van Egypte.

In 788 v. Chr. begon ook de drieëntwintigste dynastie onder farao Petubast in de Nijldelta haar regeerperiode. Dit jaartal is het resultaat van het verankeren van het zesde regeringsjaar van Petubast met het twintigste regeringsjaar van koning Azaria/Uzzia van Juda. Er bestaat namelijk een Egyptische inscriptie (Breasted, A History of Egypt, p. 470; quoted by Courville, ibid, pp. 43,44) dat het zesde regeringsjaar van Petubast met het twintigste regeringsjaar van een onbekende koning verbindt. In mijn reconstructie van de geschiedenis van de oudheid past dit perfect met de regeerperiode van Uzzia, de koning van Juda, die in 788 v. Chr. de onbetwiste overheerser van Egypte was. Deze constructie levert nog een interessante verankering op de tijdsbalk op. Het is Manetho die via zijn kopieerder Africanus, de regeerperiode van Petubast met de Olympische Spelen in het jaar 776 v. Chr. verbindt. Wanneer we Petubast een regeerperiode van veertig jaar geven zoals Africanus, een van de kopieerders van Manetho, het heeft opgeschreven, is diens laatste jaar 748 v. Chr. wat eveneens een merkwaardig jaar was. Het was namelijk het jaar van het terugtrekken van het Judese leger uit Egypte, wat nogmaals de regeerperiode van Petubast in relatie tot Uzzia onderstreept.

Het leger van Arsu/Azarja werd in het jaar 748 v. Chr. uit Egypte teruggetrokken, en het is Flavius Josephus die de ankerpunten op de tijdsbalk aanreikt. In zijn boek ‘Tegen de Griek Apion, Boek 2, 2, haalt Josephus uit naar Apion omdat die de exodus van de Israëlieten uit Egypte verkeerd dateerde. Apion beweerde namelijk dat de exodus geschiedde ten tijde van de zevende olympiade.

Of hoe fascinerend de studie van het revisionisme van de geschiedenis van de oudheid is.

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder