wat anders in het hoofd of het hart blijft steken! Als het mij overvalt, of mij niet loslaat. Maar het kan ook voor het oefenen zijn. Oefenen in waar ik niet in opgeleid ben, oefenen met woorden.
30-04-2012
International week van de kunsteducatie!!!Ook in Vlaanderen???
De vierde week van mei is door UNESCO uitgeroepen totInternationale Week van de Kunsteducatie. Als vervolg op de Tweede UNESCO Wereldconferentie over Kunsteducatie die een jaar geleden in Seoul plaatsvond is dit een schoongegevn lijkt mij. In Nederland kan je alvast in Amsterdam gaan mee discussiëren hoe het verder moet, wat er dient ontwikkeld, versterkt, afgeschaft, vermeden, ..... welke kwaliteit men beoogt enhoe je dat bereikt, meet, ....... Zeer mooi, we kunnen dus naar Amsterdam! Schone stad, gemakkelijk bereikbaar met openbaar vervoer, prettige collega's aldaar,... schone dag van maken! En hier in Vlaanderen waar de kunsteducatie ook sterk is uitgebouwd en waar ook evenveel vragen dan antwoorden zijn? Gaan wij iets doen met deze week? Tot nu toe kreeg ik enkel uitnodigingen van de noorderburen maar ik zag nog geen Vlaams initiatief, of ik werd niet uitgenodigd, dat kan ook. Niet iedereen wil mij in zijn nabijheid als het over kunsteducatie gaat:) Deze week is in Vlaanderen de week van de amateurkunsten bezig, binnenkort nog een kinderkunsten dag, er is ook nog de dag van het DKO.... Prof. Bramfort had in één ding zeker gelijk, wij snipperen graag en zijn graag versnipperd. Moet het dan allemaal op een hoop? Niet voor mi,j maar enige afstemming en coördinatie lijkt mij handig en zeg dat deze anarchist het gezegd heeft. Men schreef alvast een rapport "Groeien in Cultuur" bij onderwijs (jawel bij onderwijs) waar nu de replieken langer zijn dan het rapport zelf. Ook daar zijn we voor gekend, als iemand al een voorstel probeert uit te werken vliegen we met zijn allen daarop. Het eigenbelang gaat dan (soms) primeren. Het rapport wilde zelfs niet volledig zijn alleen ruimte creëren om verder te geraken. Had ik dan geen kritiek, o jawel, maar ik leer relativeren als het over beleid gaat, we moeten immers vooruit, dringend vooruit, zeker met kunsteducatie. En nog dit: Ik ben gelukkig dat Unesco de term Kunsteducatie (arteducation): gebruikt en niet Cultuureducatie anders werd het nog ingewikkelder voor meer info:http://www.unesco.org/new/en/unesco/events/all-events/?tx_browser_pi1[showUid]=6430&cHash=e310a00b21
fantasie en voorstellingsvermogen in het hanenkot!
Van allen die zeggen en doen alsof ze progressief zijn, zijn de zwijgers dat soms het meest. Dat schiet door mijn hoofd tijdens een vergadering van een stel hanen die proberen hun gelijk te halen tot beter weten in. Wat hunker ik dan om naar een stel her-kouwende koeien in een wei te kijken, of een stormachtige zee, een groen landschap ergens onder mij, twee viool spelende dochters..... . Wat houd me tegen, wie kan mij tegenhouden? In mijn fantasie en met mijn zeer groot arsenaal aan voorstellingsvermogen kan ik mij naar waar dan ook verplaatsen. Het is een noodzaak geworden om te overleven, hier en nu, maar misschien was het dat al altijd. Waarom zouden we anders de gave van de verbeelding en de fantasie zo ruim ontwikkeld hebben. Noodzaak om te overleven toch. En dat vermogen dan zo ondergeschikt maken in onderwijs, opvoeding, groei,.... is dat dan wel verstandig? Het lijkt mij zelfs een misdaad tegen menselijkheid. We zijn echter goed in weggaan van hier en nu, het bezorgd mij alvast in de meest vervelende situaties verpozing, rust, ideeën voor straks en later, oplossingen die ik nog nooit zag. Soms ook gemoedsrust. Niets heerlijker dan de haan van dienst veranderen in een afschuwelijk aftands monster of een nietszeggend hoopje onbenul. Het kan allemaal met voorstellingsvermogen en toegevoegde fantasie. Daarom willen en durven we nooit al onze fantasieën openbaar maken. De wereld waarin alles kan en mag, de schoonheid en de lelijkheid, de waarde en waardeloosheid, de zachtheid en agressie, .... alles, werkelijk alles kan en mag daar. Ik vertoef er graag en het brengt mij veel, zeer veel. Ik overleef ermee. Waarom ik niet reageer op de hanen en komaf maak in plaats van mij te verplaatsen in tijd,ruimte en wereld, zal u zich afvragen. Omdat verveling en irritatie een grote drijfveer zijn voor mijn vermogen te veranderen. Soms heb ik de hanen en de kraaien met hun eentonig gekwetter nodig om mij weg te sturen van het alledaagse van het banale, ik moet ze dankbaar zijn, soms, heel soms dan toch.
Even opletten ze gaan besluiten en dan is de werkelijkheid wat ze moet zijn, het haalbare bevruchten met het onhaalbare!
We flirten steeds met gevaar, soms ongewild uit drang te vernieuwen, avontuurzucht, uit verveling, uit drang naar iets anders....... Maar soms gewild omdat het oude ons kwaad maakt, dat er verandering dient te komen, dat n we ons willen en kunnen waar-maken. Maar soms treden we ook de verandering van de anderen bij.... dat gaat zonder angst, de kastanjes zijn al uit het vuur, ik zal mij niet verbranden, ik volg gedwee maar met enthousiasme! Het na-denken in plaats van het denken is wel erg veel aan de hand, laat de anderen maar denken en doen, ik zal wel mee-doen en meedenken oftewel nadien-denken. Dat speelt zich in het kleine en het grote af, in mijn dagdagelijks bezig zijn en op het grote maatschappelijke, politieke en economische schouwspel. Ondanks de vele TED-presentaties over creativity en innovation ten spijt, de stimuli om creatiever en innovatiever te zijn,..... we zijn conservatiever dan we ons voordoen. Wat gisteren bedacht was houden we graag vast. En is dat erg, ach neen, het heeft zekerheid en rust maar weinig oplossing voor vandaag natuurlijk. We zijn met zijn allen minder innovatief dan we zouden willen zijn in onze dromen, want tussen daad en werkelijkheid....... Maar we doen wel alsof, we horen bij de vernieuwers, bij de vooruitgang... zolang het mij niet al te zeer raakt behalve mij succesrijk maakt. Raar die wereld van vooruit en toch stilstaan, van "wel willen" maar vooral "niet durven" raken aan de zekerheid die ik net verworven heb. Ik zie jonge artiesten in ons atelier (4711/De Veerman) bezig met een strijd tegen zichzelf. Om het met Bram Vermeulen te zeggen- een wedstrijd die je niet winnen kan- Maar laat ons wel strijden denk ik dan steeds , en de rust en de zekerheid vinden in het onzekere dat is pas "schoonheid".
Studenten vallen deze periode met bosjes mijn werkplek binnen. Eindwerken over kunst, cultuur al dan niet in combinatie met leeftijdsgroep of bijzondere doelgroep. Dat is allemaal niet erg en ik werk met plezier mee aan het verbreden van de gedachten. Want de vragen zijn soms determinerend of doen vermoeden dat er weinig kans op rondkijken was en is. Instituten laten hun studenten los op thema's die ze zelf niet kunnen waarmaken. Het denken over cultuur en de al dan niet functie van iets als kunst is mager en soms triest dat moet ik afleiden uit de vragen en sturing van de vragen. In hoeverre is men in onderwijs daar daadwerkelijk mee bezig als wezenlijk onderdeel van het programma? Neen dit is geen uniek Vlaamse discussie maar een veel ruimer gebeuren moet ik merken op tal van fora. Wat is er mis met vooral een kunstgebeuren te integreren in onderwijs, daadwerkelijk kunstgebeuren in het centrum van onderwijs! Niet de rand, niet de versiering, niet af en toe maar midden in het centrum en altijd. Kunst, wetenschap (alfa en beta) en taal als een trilogie in een schone balans naast maar ook verbonden met elkaar. Ik vermoed meer schoonheid, meer vragen , meer twijfel, meer leren dus.... en vooral ruimer dan het louter voorbereiden op iets wat niet te vatten is namelijk "de toekomst"! Weerbaarheid ook, weerbaar tegen de weerbarstigheid van het bestaan dat niet gespaard blijft van de wonden die het leven met zich meebrengt. Maar vooral het steeds weer in vragen durven denken en daar dan antwoorden geven die niets meer moeten zijn dan een voorlopige formulering van een antwoordt dat we weer in vraag zullen stellen en opnieuxw en opnieuw tot onze laatste adem.... en af en toe even de adem inhouden omdat de schoonheid zo overweldigend is dat we die willen bijhouden terwijl we weten dat enkel de dood daartoe in staat is. zolang we leven zullen we stappen steeds verder en verder tot er niets meer overblijft, dat is pas de echte schoonheid.
de zin van on-zin (of net aan die kant gaan staan)
Soms slaat het toe, zoiets als een zwaar hoofd, lood in de benen maar dan mentaal. Vermoeid noemen we het. Maar er is meer aan de hand. We werken met zijn allen aan een wereld die ons ontglipt, zand die je probeert bij te houden in een vuist, water in een kommetje in beide handen. Je weet dat je de strijd verliest en toch verder gaan. Het mijden van nieuwsberichten en zeker on-duidende duidingsprogramma's te spijt, we weten beter. T'is naar de kloten, culturele ontwikkeling ten spijt we slagen niet het bij het schone te houden!
Gelukkig was er deze morgen de zon en is er muziek die mij redden kon, of was het die ene zin uit een dichtbundel die mij bekoorde. Een beeld, een dartelende vogel in de lucht.... dat is wat mij recht doet lopen, het lood uit mijn benen drijft, de muizenissen uit mijn hoofd laat verwelken. T'is kunst mijnheer, ik heb er niet om gevraagd maar het is kunst mevrouw die mij redde van een sombere dag.
En dan komt een dag op gang zoals elke dag op gang komt en toch weer anders. Wat zich aankondigde als een stuk verderf en ellende ontwikkeld zich in weemoedig vooruitziend verdriet en plezier, of hoe wou je dat noemen? Het effect van dat wat onzinnig leek tothet vanzelf zijn zingeving prijsgaf aan hij die verloren was.
Het
zijn vage herinneringen met her en der mijlpalen: een beeld dat is blijven
hangen, een uitspraak om niet te vergeten, een gevoel dat we koesteren, een
moment dat elk ogenblik mag terugkomen, een paar inzichten waar je wat mee kan,
ook al is het niet altijd duidelijk wat, vrienden .
Er
is uiteraard ook een keerzijde: de frustraties van de weg die niet vlak genoeg
was of net niet ovontuurlijk genoeg of niet naar mijn of de ander zijn zin,
teveel van hetzelfde onderweg en af en toe ook ongeduld.
Maar
terugblikkend weten we dat de weg wel ontstaan is als uit het niets, enkel door
hem te stappen, stap voor stap zonder ooit stil te staan.
Ik
zag hen gaan, langzaam maar zeker, ze werden steeds sterker, groter ook en mondiger,
nog meer eigen wil, nog meer goesting, nog meer van meer en meer. Ze waren niet
te temmen en werden ook ongeduldiger in het geduld, het leven lag immers daar verderop
en niet hier. Hier blijven was nooit een optie: het was daar en ginder. En nu
komt het besef dat daar hier is en hier ook daar. Dat het is wat je ervan maakt
.
En
dan staan ze even stil, kijken achterom, tijd om te beslissen wat ze echt meenemen
voor de volgende tocht: wat laten we achter, hebben we iets overbodigs,
onnodigs in de rugzak?Ze dralen wat,
want ze moeten beslissen over de volgende stap. Sommigen uit de groep kunnen niet
wachten, blaken van zelfzekerheid, maar weten ook dat elke stap de misstap kan
inhouden, en weten ook dat elke misstap een oefening in oriëntatie is, in
rechtblijven, in evenwicht zoeken. Anderen zijn voorzichtiger want zij weten
dat er evenveel mogelijkheden zijn als je kan bedenken, en dat is wel erg veel.
De gedachten zijn immers gegroeid en verbreed.
Vroeger,
net voor de tocht, was het simpeler: je bedacht en je
deed, nu is het complexer, je doet of bedenkt een plaats in een geheel en
datgeheel antwoordt dan met iets
onverwachts, iets wat wijst op nog meer onwetenheid.
Nu,
na deze tocht, ben je daar aantoe. Je weet dat de weg nooit ophoudt zolang je blijft wandelen. Dat
niets is wat het was en dat alles onderweg in beweging blijft.
Nog
even stilstaan, diep ademhalen en dan stap. Enkel het ophouden kan ons nog tegenhouden,
maar daar denken we nu niet aan. We zetten nog een stap en nog ..
Eenvoudiger zou het niet worden, zeker niet door het formuleren uit te stellen, dus hier gaan we weer:
Als we nu eens het sociaal artistieke niet meer zouden benoemen, de kunsteducatie niet meer zouden benoemen, het woord kunst zouden afschaffen, dan waren we van een hoop ellende verlost. Door alles zo specifiek te maken is de duidelijkheid van onze poging om het onduidelijke te verbeelden, verwoorden ,verklanken,.... zoek. Wat is nu het verschil? Vertel het mij. Wat is het verschil tussen een theater, film, tentoonstelling,....... gemaakt door groep X of kunstinstelling Y? wat is het verschil tussen een pubkiek uit de middenklasse of als je wil hoger opgeleid dat naar museum Z gaat of de minder hoog opgeleide die naar museum Z gaat. Het mag zelfs "M" in Leuven zijn? Vertel mij dat verschil, in essentie is er geen, nada, niets! Het gaat toch om kunst als gebeuren, want dat is de essentie. Dat heeft de kunstensector zo langzamerhand begrepen en de kunstenaar wit al eeuwen niets beter. Kunst is geen tafereel aan de muur, een scene in een film of schouwburg, geen hoofdstuk in een boek. Kunst voltrekt zich tussen mensen, tussen creator en publiek als je wil. Daarom is kunst niet koopbaar nog verkoopbaar. Bij verkoop verliest het zijn ziel en dus zijn bestaan als gebeuren, het is als kunst waardeloos, het is louter product geworden. Het gebeuren daarentegen is een proces van formuleren en begrijpen of niet begrijpen van stotteren en soms van ronde formuleringen. Het brengt ons in dialoog of in verwarring of in vervoering of in kwaadheid, dat mag ook allemaal... het gaat immers om het zoeken naar betekenisgeving, aan het vinden van elkaar in een dialoog met elkaar en daar waar wij in leven. en langzamerhand wordt men er ook door opgeleid, symbolen worden ontstloten, we begrijpen een taal, we bevragen een context en zien iets nieuws..... Het lijkt lastig maar het is het niet! Het begint met waar-nemen, met plaatsen, met niet begrijpen en dan toch weer wel, met de kwaliteit van de vraag met de vraag te kunne beantwoorden en dan verder zoeken...... waarom zouden we daar niet veel op inzetten? Op zo een gebeuren, het is nooit af en blijft boien en we vinden elkaar ergens in het zoeken of formuleren! dus laat ons het elkaar in het oor fluisteren: "het is aan het gebeuren"
Het was aan zee, Oostende dan nog , met zicht op Zee die zich op verre afstand terugtrok, de horizont in mist vervaagt. En daar zaten ze een handvol politici die de kunsten een warm hart toedragen en onze verdedigers zijn. Dorian van der Brempt gaf ze een voorzet in zijn eeuwige missie de mens tot denken aan te zetten. Hij haalde als vanouds zijn wit paard boven en reed ridderlijk de clash van de gedachten tegemoet. Helaas het veld bleef leeg en eenzaam mocht hij verder draven op zoek naar een notoir tegen stander waar waar waar???? Ik hoor hem steeds weer roepen uit die woestijn. De rest was voorspelbaar. Kunst werd weer verward met een product en was geen gebeuren voor de dames en heren. Het was én ecomomisch én schoonheid en hoe die niet te rijmen waren, maar wel een product. Nooit of te nimmer denkt men aan de maatschappelijk verschuivingen die de kunst al onderging. Een VLD politicus probeerde sympathiek een nieuw partijstandpunt uit: "iedereen weet dat kunst te weinig geld krijgt". Zelf geen applaus tenzij iemand uit ongeloof over zoveel afwijking van wat we nu al jaren horen. Ook over cijfers en optelsommen hoorden we niets nieuws, enkel dat die er niet exact zijn. En dan dat eeuwige gezeur over keuzes maken. Dat liedje gaat ook al decennia mee. Ja we moeten keuze maken! Dat doen we elke seconde, elke minuut bij elke ademhaling. De kunstenaar kiest steeds opnieuw en deelt zijn keuze in een gebeuren onder mensen! Dus laat ons niet zeggen dat we moeten kiezen. Politici moeten duidelijker zijn dan het hanteren van vage en liefst populaire begrippen en houdingen. De kunst van het verstaan begint bij de uitspraak, het duidelijke teken, de uitgesproken woorden, het gebaar..... niet bij de vaagheid van een herhaalde gedachte. Men moet niet na-denken maar denken! Wat troosteloos keek ik opzij naar de zee... kon er iemand een lied aanheffen of een gedicht, was er geen muzikant in de zaal die dit alles kon laten vergeten? Een acteur mocht ons nog even opeoepen tot wat we altijd al doen en daarna receptie, de zon was er niet en zelden werd het zo snel duister, sterren bestonden niet meer, ... ik moest hier weg , waar is er zuurstof? De zee was aantrekkelijker dan verwacht, je zag ze steeds aangroeien de mensen die naar daar keken en hoopten dat ze aan de andere kant waren. Mijn veerboot was ook reeds afgevaren en geen storm kon hem tegenhouden. De keuze was gemaakt! OKO debat Oostende 17 maart 2012
Minstens 90% van wat ik leerde gebeurde niet op school. Ik leerde overleven, eten, ordenen, denken en had daarbij de school niet nodig. Ik leerde praten, dansen, duwen en trekken, stappen en lopen, tanden poetsen en emmers vullen, lief zijn en van mij afbijten.... allemaal zonder school. En dan ging ik toch, ze vertelden mij dat - 1+1gelijk was aan 2 - maar ze vertelden er niet bij dat dat relatief was, dat het ook verliefd kon zijn of gewoon appelmoes. Ze bedrogen mij elke keer weer opnieuw en zetten mij in een vastlopende baan. Ze vertelden mij over een wereld alsof het de grote waarheid was en sloten mij op in de cocon van een eng bestaan. Gelukkig wist ik te ontsnappen uit dat enge veld van verdorven denken. Ik kan ze niet dankbaar zijn de scholen waar ik kwam. Ja ze leerden mij letters en zinnen maar niet dat ik iets te vertellen had, ze leerden mij turnen en Frans en slecht Nederlands maar niet wat zoeken was of hoe verwonderend de maan is of de geur van appels als ze van boom worden geplukt. Ik heb ze verbannen uit mijn denken de enge opvoedrs die mij uren in een bank of aan een tafel lieten zitten met een boek voor mijn neus. Ik kijk vandaag verwonderd dorr ramen van sommige scholen en wat zie ik..... juist! Vandaag kom ik ook nog op lerarenopleidingen.... ook daar gaat het er nog best eng aan toe. Ik kom daar voor iets wat cultuureducatie heet. alsof cultuur niet is wat we zijn en wat we doen! Ik heb enkel iets over kunsteducatie in mijn gedachten, dat lijkt me een mooie ontsnappingsroute uit die enge wereld van alles altijd zo als het gisteren was, eng! Dus vooruit met het onbekende in mijn brein en mijn zijn, kunst dus, niets anders. en soms heel soms zijn er omgevingen die leeromgevingen zijn die mij kunnen bekoren, uitzonderingen heet dat dan! uit-zonder!
Lijstjes krijgen we meer af dan toe. Lijstjes met categorieën van kinderen, jongeren tot volwassenen van hoog tot laag begaafd, maar dan in allerlei gekunstelde bewoordingen. Kromme tenen krijg ik ervan, voor mij blijft een groep kinderen een groep kinderen. De diversiteit mag een weldaad heten en geen probleem. Bij al te grote problemen groeperen we ze ook, dan krijg je bijzondere groepen die dan meteen een doelgroep moeten worden. Krullen doen nu niet alleen mijn tenen maar mijn hele zijn. Het moet ook allemaal nog eens gelijke kansen krijgen, hoezo gelijke kansen? Ons startpunt is verschillend en er zijn toch afdwingbare rechten, kinderrechten, mensenrechten of niet soms? Mijn wereld is verwrongen! Complexloos als ik ben ken ik mijzelf geen label toe en ga samen met Stefan Perceval, Dommelhof, Takt en met ondersteuning van de provincie Limburg de uitdaging aan om een Paltform voor ontwikkeling van Talent te starten onder de naam -PONT-. In dat Platform geen opdeling in min of meer behaafd of in min of meer kunnen. Gewoon zoeken naar waar je gelukkig van wordt, gewoon zoeken om in je element (naar Ken Robinsons boek) te zijn en dan dat doen waar anderen naar kijken en zeggen "goed gedaan". 8 maart 2012 starten we het op, en je kan komen en meedenken vanaf 9u30 in het Dommelhof te Neerpelt. Enkel schoon gedachten van schoon volk! En dan stoppen we met lijstjes lezen en interpretaties over wat die en de andere dan wel kan of moet. Gewoon vragen "hoe is het?" en "wat had je gedacht te doen?". Het lijkt me een mooie start. En als dan iemand zegt "niets" dan is dat zo, ook bij het "iets" zal ik met mijn volle respekt proberen te begrijpen! Verder is er de solidariteit en het engagement om samen een weg af te leggen waar die ook naartoe gaat. En je ooit zal die spiltsen in meerdere wegen. Ook dan zullen we weer kiezen en dan vervolgen!
Als het heel stil is komen ze als vanzelf, als het rustig en stil is dan hoor ik ze. Alsof ze er altijd zijn, dikwijls voorbijgelopen door de rampetanp van de dag , de avond en zelfs de nacht. Het is nochtans de moeite om naar te luisteren. Die gedachten zijn het die ik probeer te vangen. Meestal zijn het bedenkingen bij het gebeuren van alledag, kanttekeningen bij de drukte, kritieken die er echt toe doen. Maar meestal zijn de woorden, de gestes en het geluid er te snel, het overstemd wat mooi en in alle geborgenheid is ontstaan. De kunst van de kunst is het beginnen in stilte, het lege blad, de vrije geest... niet opgefokt door tijd en nog minder door geluid overstemd, door nog meer geluid, vervuild door woorden die niet geproefd zijn en bewegingen of liever gestes die niet weten waar ze echt heen gaan. Het blijft een moeilijk te begrijpen fenomeen waarom ik/we elke keer weer in die val lopen van teveel dat op niets trekt. Soberheid van daden en woorden , ik zal nog wat oefenen in stilte!
Ik ben deze dagen betrokken bij besprekingen over een nota "Groeien in Cultuur" een conceptnota voor cultuureducatie. Het ontstaan heeft een zeer lange voorgeschiedenis en veel bange en donkere dagen, tal van onderzoeken werkgroepen, bemoeienissen van terechte en onterechte aard etc... Het goeie van de zaak: er is een nota door minstens twee ministers (cultuur en onderwijs en jeugd) gedragen. En nu mogen allerlei adviesraden erop inbeuken. Er ontstond in de schoot van de Vlaamse onderwijsraad, de Strategische adviesraad kunsten en erfgoed en de jeugdraad een document, bijna even lijvig als de nota zelf, met wat bedenkingen. Niet dat alles daardoor helderder wordt, neen neen, de meningen en achterliggende strategieën worden gespuugd, gefluisterd, opgesomd, en verwerkt. Maar of we er ook bij stilstaan dat cultuureducatie een breed fenomeen is, dat weet ik zo nog niet. Of we er bij stilstaan dat zelfs fenomenen als IKEA meehelpen aan onze cultuursmaak en niet-smaak, of dat de geluiden uit een radio bulkend ons betekenis aan al dan niet stilte laten geven, of dat de opschriften langs de weg schreeuwend in veelheid van kleuren ons laten kijken naar een wereld van geld en onmacht.... of dat allemaal aan bod komt, ik twijfel ernstig. Neen het gaat zo over eigen belangen van sectoren en heel, heel soms, over de mensen waar we mee werken, waar we voor werken en nog minder dan soms over kunst, ja die is bijzaak geworden. De grote afwezige, maar wel aan de oorsprong liggende van het debat, de kunsten. Ze hebben deze ingepakt in een algemeen begrip "cultuur". Dat deden ze vroeger ook al eens met wiskunde en nu hebben mensen daar schrik van. Zo kan het ook de kunst vergaan!
