vandaag niets-moet-dag...na ontbijt naar post (tem=postzegels 1usd per postkaart aub, geen stuntprijs dus!!) op terugweg spring ik het pas vorige week geopende angkor trade center binnen, nog glanzend en blinkend van het spiksplinternieuw (voor hen 'n kunstmatige sprong naar de 21ste eeuw ?)....in het cafetaria met 12 tafeltjes en mooie alu-design stoeltjes ben ik enige klant, bestel vers geperst orange juice waarvoor ze (met twee) net geen 10 minuten nodig hebben (intussen kreeg ik wel 'n gratis welkomstthee aangeboden), alles uitermate lekker....uiteraard kan men niet teruggeven op 5 usd, dus dient bijstand ingeroepen van naburige 'wellness&spa'........
de fenomenale, onuitwisbare angkor-ervaring rond ik af met twee ergernissen: eerstens, waar toeristen samentroepen, tieren resto-bar-disco-toestanden welig, dit is niet anders hier; pubstreet met z'n enorm aanbod was er 4 jaar terug ook al, maar intussen deinde het uit naar belendende steegjes met alle mogelijke vertier van soms smakeloze mediocriteit (een argeloos iemand zou zich wel eens bv in torremolinos of zoiets kunnen wanen)....authenticiteit noppes ! het bulkt van de (veelal jonge) westerlingen, japanners etc en ertussen zwermende cambodjanen die steevast wat in de aanbieding hebben 'tuktuk sir', 'lady boom boom', 'marihuana', 'blowjob sir'.... alles lijkt te kunnen voor good old 'money'...... en 's morgens als ik ga ontbijten in de red piano (hoek van pubstreet) lijkt alles daar wel op apegapen en de hele de vorige avond nog gonzende buurt lijkt plots te lijden aan een postnatale depressie..................... tweedens, als die hard culturo kan ik maar weinig begrip opbrengen voor de duizenden westerse, japanse of wat-dan-ook-toeristen die elke dag in rotvaart door (mini)bussen worden aangevoerd en uitgestort aan de toplocaties (angkor wat - ta phrom - bayon....)....iedereen moet dan cito presto op de foto, apart, iedereen met iedereen, iedereen dan nogmaals met iedereen....en hun epicentrum blijft stelselmatig de bus en niemand waagt zich dan ook buiten de straal van zowat 30 meter van bus of gids.... 'n toegangsexamen over de te bezoeken plaats een goed idee ?? of zou dit alweer een inbreuk betekenen op de ....rechten van de mens ??
foto: toch een 'eresaluut' aan de jonge verkoopstertjes, echt bijwijlen opdringerige kindjes...maar van wie dan toch wat gekocht heb om mijn geweten te sussen
het is nu uiteraard 6 uur later dan in belgie (nu 18.50) 7-dagenpas is opgebruikt, alles is gezien wat ik wenste te zien en zelfs meer en de ervaring is fenomenaal, vooral omdat ik het al fietsend heb kunnen doen en ik bijgevolg nu weet waar wat zich bevindt; vandaag trouwens enkel nog wat lukraak temple-hopping (nog 's de bayon, olifantenterras, terras van de leprakoning, say tevoda en pre rup waar ik de mensen die het minst verkopen wat extra wilde gunnen)
toch even nog iets anders...als je wil kan je hier royaal veel uitgeven, en geloof het of niet maar je kunt hier ook meer dan superdeluxe verblijven...maar het kan ook merkelijk zuinig(er); alhoewel ik meestal "mijn eigen rekening maak", laat ik toch even 'n doorkijkje op enkele kosten die men soms wel eens over het hoofd ziet: visumkosten (cambodia 20 usd - laos 30 usd - vietnam 25 usd), departure airport tax siemreap 25 usd, de 7-dagenpas waarover ik het al menigmaal had 60 usd.... en dan is er nog geen sprake van overnachten of eten etc.... tel daarbij (reeds betaalde) vluchten (zie eerder in deze blog) en de nog te verwachten bus-, trein- en boottrajecten; daarenboven dient rekening gehouden met het feit dat trein- en busstations altijd buiten de stad liggen zodat altijd bijkomend transport, hetzij met tuktuk, taxi, motorbike of songthaew van en naar vereist is
nog 'n opvallend puntje om af te ronden; voor elk hotel of resto of gh wordt een security geposteerd (qua uitzicht meestal iemand die men niet meteen als slimste van de klas zou aanwijzen); nodig ? ik zou het begot niet weten; ik merk wel dat die man door ander personeel eerder beschouwd wordt als het kneusje dat desgevallend het eerste kogeltje mag opvangen.....
foto: ta keo...opmerkelijke strakke bijna kubistische tempel....versiering tot het stricte minimum beperkt
zesde van de 7-day-pass en dus vijfde fietsdag....begonnen met angkor wat; even de ontnuchtering voorbij, blijft het een wonderbaarlijke site, maar het feit dat ze deels in de steigers staat ontneemt een stuk schoonheid en...wat de bas-reliefs betreft, het mooiste (dwz het karnen van de oceaan van melk) was weggenomen voor restauratie, maar soit, ik heb het vooropgezette programma vanmiddag dus kunnen afronden; ik heb dan maar opnieuw de grand tour aangevat met de bedoeling geregeld een praatje te kunnen slaan in de kraampjes tegenover de sites: zo vernam ik dat het exploiteren van een (eet)kraampje per maand 20 usd kost... een boekenverkoopster aan pre rup wist me te melden dat zij 10 usd betaalt, maar dat zij vooralsnog vandaag niets verkocht had; als je dan rekening houdt met een kleine winstmarge, dan zou normaal heel wat omgezet moeten worden, wat blijkbaar niet het geval is. voor de eerste keer fatsoenlijk kunnen slapen, kamer 8 is een meevaller, ditmaal zelfs zonder gecko; de gecko in kamer 10 had me geregeld vergast op zijn kort schurend geluid wanneer ie al eens over de muur scheurde. morgen laatste fietsdag....losjes vanaf ongeveer 9.30 het circuit weer afmalen met geregeld 'n impro-tussenstopje en overmorgen laatste dag siem reap....eindelijk eens het stadje zien
vandaag fietsen naar roluos (ong.15 km van siem reap), rond 850-900 van onze tijdrekening eerste khmer hoofdstad (nog voor angkor): daarvan getuigt o.m.de bakong, een prachtige piramidetempel oplopend via vier terrassen....om roluos te bereiken even in de melee 's morgens aan de markt met chaotisch verkeer waarbij regels (voorrang wie? voorrang waar ? voorrang hoe ?) aan de laars gelapt worden... menige keer diende ik voet aan de grond te zetten uit eigen lijfsbehoud.... teruggefietst via om/terugweg richting bantaey srei naar angkor wat (alles samen schat ik zo'n 45 km ).... en dan de ontnuchtering, eerstens om goed te kunnen genieten is de massale belangstelling er net te veel aan, tweedens en vooral... renovatiewerken en steigers nemen de ultieme charme weg: het beklimmen van de 75-graden-trappen om het voorlaatste terras te bereiken, om nog maar te zwijgen van de korte laatste klim naar de centrale toren, kan dus allemaal niet meer, zodat alles samenkoekt op het derde laatste terras (welk geluk is me 4 geleden dan wel te beurt gevallen !) en dan de wetmatigheid....hoe meer mensen op iets afkomen, des te onvriendelijker men bejegend wordt..... daarom verwijl ik zelfs liefst (om water in te slaan, voor een ananas..) in de minder tot de verbeelding sprekende, maar toch ook nog grandioos ogende sites (bv pre rup) waar het jonge volkje - zelfs bij niet aankoop - ontwapenend blijft........ bij terugkomst mij weer mateloos geergerd aan de stroom tegenliggers, de razende (mini)bussen met hun georganiseerde mini-volksverhuizing naar de zgz legendarische zonsondergang bij angkor wat (meestal is het trouwens niet veel soeps, kortom een uit de hand lopende madness krijgt op tijd z'n verdiende loon !)
foto: lolei....daterend uit de oudste khmer hoofdstad (maakt deel uit van de roluos-groep-
vandaag iets meer bewolkt, hitte iets draaglijker dus, of raak ik er stilaan aan gewend ? contrast ervaren.... eindelijk de weinig of niet toeristische, overwoekerde jungletempel gevonden via een voor de helft berijdbare pad, geen enkele aanduiding -tenzij op plan- tot ik ter plaatse was: ta nei....enig bang gevoel dat ik had was dat ik er moederziel alleen was...en ik was vanmorgen al aapjes voorbijgefietst (men had me gezegd: ze hebben zoiets als sommige mensen "ik doe je niets, maar maak best maar een aardig boogje rond mij"), maar mogelijks aapjes aantreffen in hun natuurlijk biotoop beangstigde me wel wat.... uiteindelijk aapjes niet gezien, wel hinkend van ruinesteen op brokstuk vrij vlug m'n fotoronde afgehaspeld onder het snerpende geluid van de cicada's (soort reuze-krekels die, hun formaat getrouw, een amplified versterkt geluid voortbrengen) dant ta phrom, de publiekslokker, waar vijgebomen delen van de tempel fotogeniek in een wurggreep houden...maar wat een verschil met 4 jaar terug..busladingen toeristen worden stelselmatig aangevoerd...en een wansmakelijk spektakel is toegevoegd: op de meest fotogenieke plekken heeft men immers platformpjes geinstalleerd (dus marcheren alle familieleden, japans of westers of gesluierd, het schavotje op voor het obligate kiekje) ta phrom verliest in mijn ogen een ster anderzijds doet het mij wel plezier dat die 'madness'toeristen wegblijven van, naar mijn smaak althans, ook fenomenale sites zoals het kubistische ta keo, de archeologische badplaatsen neak pean en zo veel meer vandaag verhuis ik van kamer 10 (een upgrade kamer mij toegewezen bij gebrek aan plaats) naar kamer 8 (prijs normaal wel verschil, omdat ik negen dagen blijf werd me het extra'tje gegund)....maar ook kamer 8 valt best mee (badkamertje met wc-douche-wasbekken)(dubbel bed-airco-fridge-tv), wel slechts een raam en geen balkon.... en er is net als in de 10 een enorme ventilator of fan aan het plafond...en telkens ik op mijn rug lig en ik die lange en brede wieken boven me zie rondwieken denk ik terug aan de openingssequens van apocalypse now en martin sheen....waarbij de wieken van de fan overvloeien in de wieken van...een helicopter
foto: het onvermijdelijke ta phrom.....en de wurgende wortels
vandaag schat ik zowat 40 km gefietst (zitvlak heeft het niet begrepen op khmer zadel) en ik deed de 'grand tour' dwz het langste tempelcircuit....en gelukkig ben ik er van bij de start niet ingevlogen.....de benen doen het, maar wat het moeilijk maakt is de afwisseling met telkens kleine wandeling (na stallen van fiets) annex het soms extra fors beklimmen van de archeologische sites.... maar nu vooral al fietsend kan ik niet anders dan stellen: dit is zowaar het summum; belangrijk minpunt..de hitte...soms is het verlangend uitkijken naar een bomenzone.... niet een keer vandaag de aandrang gevoeld om te plassen, alles passeert blijkbaar de poriën ! ook minpuntje, telkens bij aankomst aan 'n site word je aangevlogen door 'n troep erg jonge meisjes en jongetjes, sommigen ahw nauwelijks de 'pamper ontgroeid', die je alles en nog wat proberen aan te smeren, van het nuttige water over boeken, gidsen tot prullaria; die kinderen horen op school, maar schoolplicht is er nu eenmaal niet, school is een statussymbool, en wie het zich niet kan permitteren valt uit de boot (mijn ervaringen ginder hebben mij definitief de ons geweten sussende omhalingen ten onzent de rug doen toekeren)....ik neem me voor 'n faire prijs te betalen voor wat dan ook, zodat ze er werkelijk ook iets aan hebben; zo heb ik me doodgeërgerd aan franstalige pensionés die 1usd te veel vonden voor een ananas (bij mijn weten heb ik de goedkoopste in belgië ooit 1,99 euro betaald)....de vaststelling dat di dutsen het ahw zouden moeten wegschenken aan 'rijke' verzende luitjes maakt me meer dan opstandig alles gebeurt hier zoveel mogelijk in dollar (gemakkelijk om te rekenen in riel: 1usd =4000 riel) en soms betaal je iets wat 3usd kost met 8000riel + 1 dollar elke avond ga ik avondeten op straat, waar het hele pleintje rond de tijdens de dag lege stoepen 's avonds worden omgetoverd tot eettentjes; lekker khmer food en goedkoop !
foto: ta som ....de schitterende 'apsara's' of khmer-danseresjes omstrengeld door de wortels van vijgebomen
sterk vermoeden dat ik mijn dessert eerst aan het opsouperen ben (angkor sowieso top)..maar vandaag toch meer dan ..een kers: motorbiker bracht mij naar de ver afgelegen beng melea (tempelruine overwoekerd door vegetatie) vrijwel elke motorbiker weigert wegens te ver (meer dan 60 km heen); na veel zagen een veertiger bereid...... eenmaal daar door een gidsje -dertig kilo schat ik aan de haak - rondgeleid in dat labyrint...... vandaar niet terug, maar via soms stoffige rode met keien gelardeerde aarden wegen (?) naar kbal spean (4 jaar terug had ik daar slechts een deel gedaan ...wegens tientonnen uitgekapte regen)...nu droog: het is zowat een 2km lange (+2 terug) bergop-jungle-walk naar de rivier met de "duizend lingams" , prachtig beeldhouwwerk in de rivierbedding... vandaar naar bantaey srei, de vrouwelijke citadel genoemd omwille van de minutieus uitgevoerde prachtig gesculpteerde decoratie.. in totaal allicht 150 km met motorbike (zijn snelheidsmeter was defect net als km-teller die bleef staan op 146134) op wegen waar soms nauwelijks een voertuig (op strook van ong. 25 km schat ik... 4 motorbikes en 1 witte (?) toyota corola), laat staan een toerist komt.... de man had me om 8 u opgepikt....helm voor mij ? nee ...wat doe je dan ? verstand op nul en verder al de rest in overdrive !! en we gaan !! (is dat het noodlot tarten ?)....gereden door cambodjaanse plattelandse armoede (mensen zijn er zelfs nog bruiner, zelfs half zwart)...pikken ze in stadjes de toeristische borrelnootjes mee, op het platteland betekent leven, lijkt mij, leven doorgeven en overleven.... veel glimlach of lach heb ik niet gezien
foto: kbal spean...beeldhouwwerk in de rivierbedding
vandaag eerste fietstocht via enkele angkor-tempels door de archeologische site, maar ik heb het duidelijk onderschat....niet het aantal kilometer (want dat heb ik wel in de benen) maar het rondrijden weg van de gewone weg, zodat het meer weg heeft van een veldritparcours...vanmorgen ging alles prima maar met vermoeidheid van de reis nog in het lijf ....kwam ik mezelf vanmiddag toch serieus tegen...slaperig worden en kreunen onder een loodzware zon... komt daarbij dat ik off the beaten track op zoek gegaan ben naar een aantal mindere tempels, waar dan ook geen kat, laat staan een mens komt....wel hele kolonies kleinere apen ... en rond vijven wenste ik nog het afgelegen ta nei proberen te vinden, maar een tuktukker raadde me af (het wordt stilaan donker, er zijn geen bezoekers en persoonlijke veiligheid kan moeilijk gegarandeerd worden...) dus maakte ik rechtsomkeer ... slotsom, enkele nieuwe ontdekt, en niettegenstaande siem reap stikt van de toeristen, niet overdreven veel volk gezien, zelfs niet in de populaire bayon......maar bij mijn terugkeer naar de stad met de fiets, kwam ik horden (aangevoerd met bussen, tuktuks, fietsen etc) toeristen tegen die op weg waren naar de zonsondergang bij angkor wat ! morgen allicht weer de fiets op, ander circuit....en lekker khmer food gegeten (2usd)
foto: southgate...de ingang naar angkor thom, de uitgestrekte toenmalige khmer-stad
bijna twee dagen onderweg... in heathrow gelukkig nog wat tijd zoek gemaakt met meedoen aan een inquiry over de staff... om 21 u reeds op het vliegtuig dat opsteeg bijna een uur later.. in totaal dertien uur op dat qantas-toestel gezeten... dan eventjes bagage oppikken...immigration voorbij ..en weer via departures binnen.: een recordverblijf op thaise bodem van een uur (en natuurlijk ook geen oog dicht gedaan)....wel wat rondgeslenterd in de reus-achtige nieuwe luchthaven van bangkok, een grote parel
nu dus siem reap (het stikt er van de toeristen) en het is zwoel heet... morgen kijk ik uit naar een zevendagenpas voor de tempelroutes....en ik heb al vlug gemerkt dat de fietsen die ik vooralsnog heb gezien op niets gelijken.... en dat het heet is.....ik zit hier in een internetcafe en mijn kleren zijn klam van het zweet dat van mijn lijf drupt...en zopas lekkere noedelsoep binnengelepeld en binnengestokt (1 dollar)
foto'tje van m'n kamer in red piano (siem reap) m'n 'thuis'basis voor de komende negen dagen
blijer dan blij...ik kan rustig vanmiddag vertrekken: trein 14.33 naar zaventem (aankomst ong.16 u), goed op tijd voor de check-in, eerste vluchtje heathrow vertrekt 18.45, tweede steviger qantas-vlucht vertrekt dan 21.45 richting bangkok; normaliter kom ik daar aan 15 dec. (onze tijd 9.55, maar dan is het ginder al 15.55)..bagage ophalen en formaliteiten voor door-vlucht - en na hopelijk wat inhaalslaap op 'n bank in de reus-achtige suvarnabuhmi-airport - om 18.45 het zwerk in richting angkor-siem reap (camb.) en dan maar hopen dat, na ophalen van m'n visum, red piano 'n taxi heeft uitgestuurd om me op te pikken
wellicht neemt blog uit noodzaak morgen 'n reis-schrikkel-dagje foto: 'straatje' in siem reap
boek van graham greene (uit 1955) verfilmd met michael caine, over de 1ste vietnamese oorlog (tegen de fransen, beslecht in'54 in dien bien phu): oorlogscorrespondent fowler die in die oorlog de kiemen ontwaart van de tweede vietnamoorlog (met de amerikanen); hij wijst op het infiltreren van de cia....maar er is meer.....het menselijke, de lust waaraan lichaam en geest kunnen lijden; kortom, ik ben 'zot' van boek/film...o.m. omwille van de herkenning, bv de bomaanslag nabij het majestueuze operagebouw in de chique dong khoi (toen de rue catinat) met daartegenover hotel continental (foto) waar greene verbleef als oorlogscorrespondent (begin fifties was dat immers het internationaal perscentrum); die buurt ken ik perfect, en in dat dure hotel continental heb ik lang verwijld achter 'n peperdure cà phé (koffie), al was het maar om me in het gezelschap van greene te wanen
hadden de amerikanen het boekje goed gelezen, ze hadden er lessen uit kunnen trekken: p.23.....war of jungle and mountain and marsh, paddy fields where you wade through shoulder-high and the enemy simply disappear, bury their arms, put on peasant dress......
er zijn overweldigende quotes in het boek, te veel om op te noemen.... toch nog eentje, p.144....happy memories are the worst, and I tried to remember the unhappy...
uitgerekend dit weekend in 'de morgen magazine' (bijlage bij krant) artikel: good morning vietnam: zeven redenen om nu te gaan !
gisteren m'n laatste vlucht geboekt bij lao airlines lpq-han (luang prabang naar hanoi 11/01); gevolg.... geraamte van de reis ligt nu vast (invulling gebeurt ginder à l'improviste): op 15/12 aankomst bangkok en onmiddellijk door-vlucht naar siem reap (camb)...daar 7 dagen angkor-temple-cycling; op 24/12 verkas ik naar laos (vlucht siem reap naar pakse) en laos doortrekken van zuid naar noord....tot vlucht op 11/01 naar vietnam (hanoi).... in vietnam van noord naar zuid.... tot 06/02 vlucht saigon naar bangkok en onmiddellijk door-vlucht naar ..... good old europe !! en nu nog reiszak en rugzakje volproppen
hiernaast staat 'mail mij' (kan tijdens reis niet worden gebruikt aangezien ik m'n skynet-mailbox niet kan raadplegen); wel ben ik bereikbaar op debruynewilfried@yahoo.com
wellicht duik ik hier eind januari/ begin febr. weer op....het weergaloos paradijselijke mui ne ('n 200 km boven saigon) met z'n red en white sanddunes, z'n ongerept rustige kustlijn, z'n canyons (foto van de intussen helaas niet meer toegankelijke canyon) (berichten dat in dit gebied nu ook wordt ingebroken en gestolen..... is het dan toch waar dat zelfs -kleine- criminaliteit opduikt in het paradijs ?)
verband ? op 28 dec.2008 volgde ik in pakse (z.laos) op tv samen met 'n groepje lao de laatste 20 minuten van de finale van de suzukicup (tweejaarlijkse zuid-oost-aziatische cup)... vietnam had genoeg aan 'n draw om voor het eerst in z'n geschiedenis de cup te winnen; thailand leidde met 1-0 tot in de 93ste minuut le cong vinh (vietnam)(geen keeper evenwel!) na 'n ultieme vrije trap met 'n achterwaartse kopbal gelijkmaakte..... de lao hielden 'n uitbundig feestje, want hun 'broeder'volk de viets hadden het gehaald van de 'dikke nekken', de thai (nalezen kan op www.affsuzukicup.com )
good old nico vraagt welke temperaturen er 'ginder' zijn: nu droog seizoen, saigon is broeierig heet, zuid-vietnam is warm tot heet, naarmate men noordelijker gaat wordt het gematigder; cambodja is warm tot heet; laos is lekker warm, maar in de bergen (n-laos) heersen er naast matige +20 dagtemperaturen, zeer frisse ochtend- en avondtemperaturen
www.adventureindocina.com is weliswaar 'n reisagentschap maar geeft 'n hele rist mogelijkheden van wat er zoal te doen kan zijn....
luang prabang in z'n geheel is unesco-werelderfgoed en snel na aankomst ontstaat 'n 'love affair' met dit kleine op mensenmaat gesneden stadje (alles vrijwel binnen wandelafstand): de mekong, de verrassende eetstandjes op marktjes, de avondmarkt die de straat voor 't voormalig koninklijk paleis dagelijks onherkenbaar omtovert, de in saffraankleurige pij gestoken jonge monniken, de talrijke wonderbaarlijke wats (=boeddhistische tempels), de mount phousi met de fabelachtige zonsondergang met op de achtergrond 'n krans vriendelijk ogend middengebergte en dan het pronkstuk.... de wat xieng thong (foto): de hele kleine, eenvoudige site ademt een sprookjesachtige en toch devote sfeer; summiere kleurige aanplanting, kleine zijkapellen met speelse bijna kinderlijke mozaiekvoorstellingen van het alledaagse leven
luang prabang heeft een mini-airport die slechts enkele internationale vluchten opereert (hanoi, bangkok, siem reap); vanuit luang prabang is er 'n wegverbinding door 'n spectaculair berglandschap naar vangvieng en verder zuidelijk naar vientiane; verder bestaat mogelijkheid op de mekong (twee dagen met slowboat via pakbeng naar houay xai, grens met thailand)
nav 'n reactie nog iets over beschikbaarheid van biljettenverdelers: goeie site www.visaeurope.com; onmiddellijk krijg je info over waar atm's zijn in europa; voor rest van de wereld klik je eronder op 'visa europe corporate site', vervolgens klik je op het tweede links 'personal' en op het nu verkregen blad scrol je naar 't onderste 'atm locator': als je nu 'land' en 'stad' invult....krijg je adressen waar je geld uit de muur kan halen (let wel: het is niet onfeilbaar, maar werkt toch behoorlijk)
nav 'n andere reactie: low-cost carriers in zuid-oost azië; inderdaad, ik heb 'n boeking saigon-bangkok met 'n low-cost luchtvaartmaatschappij (airasia); daarnaast zijn er 'n pak andere, maar zij opereren 'n beperkt aantal vluchtroutes; om 'n idee te krijgen, ga naar www.canbypublications/cambodia/airlines.htm : dit biedt 'n overzicht van bv vluchten van en naar cambodja; scrol naar onder en je krijgt 'n overzicht van 'n hele rist luchtvaartmaatschappijen...wil je wat routes aan mekaar puzzelen, ga naar hun websites! voor laos en vietnam zijn er (maar niet bepaald low-cost) laoairlines en vietnamairlines
(nav begin van de zuid-oost-aziatische spelen vandaag) foto vientiane (laos) vanop de patuxai blik op 'lane xang', hun champs elysées: het dorpse karakter van de stad (weinig verkeer - geen hoogbouw)
vermoedelijk ben ik einde december alweer in vientiane (hoofdstad laos), wellicht een van de meest 'dorpse' hoofdsteden in de wereld, zonder hoogbouw; alles wat er toe doet is samengebald in 'n viertal lanen/straten; buiten dat 'kommetje' ben je in vrijwel identiek uitziende buitenwijken; het verkeer kent geen opstoppingen; de hoofdlaan 'lane xang' presenteert zich als 'n soort champs elysées met de patuxai, 'n protserige arc de triomphe...en 'n drietal km verder in een bijna plattelandse omgeving bevindt zich dan het symbool van laos: 'wat that luang' (foto) waar een haar van boeddha zou bewaard zijn
nu morgen 9 december beginnen daar de zuid-oost-aziatische spelen (tot 18 december) met 11 deelnemende landen; een prachtige site www.laoseagames2009.com geeft een overzicht van wat er te gebeuren staat (klik je op 'schedules' dan zie je welke sporten op het programma staan!) en het is onvermijdelijk, de mascotte is - laos ooit het land van het miljoen olifanten genoemd) - een.... olifantje !!
heb intussen ook vraag gekregen of er in laos wel degelijk atm's (biljettenverdelers) zijn: uit eigen ervaring kan ik alleen maar bevestigen: pakse (op rd 13) - vientiane (sethathirat rd) - luang prabang (2 op sisavangvong rd plus eentje op verder afgelegen phouvao rd)
intussen nog 'n stukje van de puzzel opgevuld: vlucht saigon-bangkok (6/02) geboekt bij low-cost carrier air asia.... en gisteren het obligate lijstje opgesteld (wat moet mee? wat nog te doen?) en nu nog wat verder aftasten in de hersenschachten....of er niets vergeten is !
ook nog even gedacht aan m'n nog niet definitief vaststaand reisprogramma (ruimte voor impro eenmaal ginder) en de overweging al dan niet nog 's naar nha trang (vn) bij mr.bû (exploitant van la paloma hotel) die er van uitging dat tweede deel van m'n naam in 'de bruyne' niet meer dan 'n overbodig en bovendien toch niet uit te spreken aanhangsel was, bijgevolg noemde hij me steevast maar vriendelijk "mr.de" (uitspreken: die)
maar ook voor ons is 't even wennen aan hun namen (vietnam): één element kan naar gender verwijzen (thi naar vrouw en van naar man); zo heten 2 contacten van mij in saigon: nguyen thi hanh nhan en vu van tuan
veel verspreide info over cambodja, laos, vietnam te vinden in ...startkabel en startpagina bv http://azie.startkabel.nl of http://laos.startpagina.be (vervang dan in zoekmachine 'n land door 'n ander land en je krijgt heel wat info)
één van de meest fantastische plaatsen die ik bezocht is muang ngoi (n-laos), enkel te bereiken met boot, een stoffig dorp met één aardenweg die twee bergflanken verbindt: geen verkeer, geen auto's, brommers of fietsen; geen lichtschakelaar...een vertakt spinrag hangt boven het dorp en voorziet zowat tussen 6 en 8 de lichtpeertjes van elektriciteit opgewekt door 'n generator; vanaf 6 is het pikdonker en schurken schimmen zich samen rond houtvuurtjes waarop eten wordt gekookt; vanaf 8 valt het leven er compleet in een oeverloze donkere stilte, 's morgens word je gewekt door vers licht, nu en dan begeleid door 'n schaars geluid van de motor van 'n aankomend of vertrekkend bootje.....een plaats om naar terug te keren
op travelfish is er nu een uitgebreid forum over inbraken en diefstallen....in muang ngoi, vooral in de bungalowtjes rechts van de aanlegsteiger (uitgerekend in één ervan verbleef ik voor 50.000lak, nog geen 5 euro)
dat gebied was eveneens 'speeltuin' van de amerikanen, men noemt het uxo-gebied (unexploded ordinance) (geregeld haalt men nog onontploft tuig uit de grond): dit gebied werd nog meer gebombardeerd dan vietnam, niet alleen omdat amerikanen ijverig bommen dropten in hun poging de ho chi minh trail (bevoorradingsroute van de vietcong) te ontmantelen, maar ook omdat ze - niet in staat om hun vietnamese doelen te bereiken - bij hun terugvlucht naar hun basis in thailand deze idyllische regio uitkozen om hun tonnen bommenballast uit te kwakken
en o ironie overal worden bomschachten en granaathulzen gretig gebruikt als huis- en tuinversiering, om planten in te telen en (foto) om als zitbank te dienen (kwaliteit laat weliswaar te wensen over, camera liep toen 'op z'n laatste benen')
ik ken slechts wat basic en....hen begrijpen kan ik vooralsnog niet ! in 2006 begonnen met het warrige vietnamese phrasebook (lonely planet), maar ik vond beter m'n draai in assimil évasion 'le vietnamien de poche' (overzichtelijke grammatica, heldere voorbeelden plus handig woordenlijstje) op internet massa mogelijkheden om cursussen ..... te kopen ! (goed? kat in zak?); wel is er een uitgebreide lessenreeks op www.seasite.niu.edu (links klikken op 'vietnamese'): uitstekende gelegenheid om vietnamees...te beluisteren, maar men heeft er lustig 'n potje van gemaakt, maw men heeft 'n soort mengvorm gecreëerd van schrift en uitspraak, wat alleen maar ergernis opwekt (zo wordt bv 'chung toi' = wij, weergegeven als chuang toai), kortom....wil je gek worden, je hebt 'n probaat middel !
foto met taal: 2 bookshops in hanoi: nhà sach (nhà=huis en sach=boek) en hiêu sach (hiêu=shop) van de heren lâm en huy hoang {lum - wiewaang} links 'giam gia' {zam zaa}(ginder constant te gebruiken) = verlagen prijs reeds aangehaald: vietnamees houdt van samenstellingen, dus nhà {njaa} vind je in nhà hang (resto), nhà tho (kerk), nhà bang (bank), nhà nghi (guesthouse), zelfs nhà ve sinh (wc, in m'n jeugd hoorde ik trouwens dikwijls 't huisken)
delicate materie.... ik vertrek met 'n goed pakje dollars...cambodja is t' meest 'dollar-minded', ik bedoel je kunt voor bijna alles in dollar betalen (eetmalen-guesthouse of hotel -bar...), enkel voor kleine bedragen - water onderweg bv - betaal je in riel ik heb twee betaalkaarten, die ik apart houd, en een visakaart; in de meeste plaatsen zijn atm's, dwz net zoals hier haal je geld uit de muur met je gewone 4-digit pincode ! in laos krijg je zo het gewenste bedrag lak (=lao kip), in vietnam geraak je zo aan je vnd (=vietnam dong); daarnaast zijn er overal, soms interessante wisselkantoren (valutakoers op 'n bordje aan raam of op desk): zo kun je o.m. gemakkelijk met visa geld opnemen (commissie bovenop)... per geldopname aan atm betaal je 'n commissie aan die buitenlandse bank (bv vietcombank), maar....bij thuiskomst zul je op rekeninguittreksel merken dat ook je belgische bank 'n aardig stuivertje heeft meegepikt; een les die ik geleerd heb, vanaf nu zal ik minder frequent en dus grotere bedragen afhalen , om het aantal bankcommissies te beperken; guesthouses of hotels in laos/vietnam probeer ik zoveel mogelijk cash te betalen in plaatselijke munt (veelal voordeliger dan hun omrekening in dollar)
foto: hectisch straatbeeld in cholon, de chinese wijk in ho chi minh (=saigon) (merk op: kfc, kentucky fried chicken, ook in vietnamees: ga (=kip) ran (=braden))
vandaag niets-moet-dag...na ontbijt naar post (tem=postzegels 1usd per postkaart aub, geen stuntprijs dus!!)
zesde van de 7-day-pass en dus vijfde fietsdag....begonnen met angkor wat; even de ontnuchtering voorbij, blijft het een wonderbaarlijke site, maar het feit dat ze deels in de steigers staat ontneemt een stuk schoonheid en...wat de bas-reliefs betreft, het mooiste (dwz het karnen van de oceaan van melk) was weggenomen voor restauratie, maar soit, ik heb het vooropgezette programma vanmiddag dus kunnen afronden; ik heb dan maar opnieuw de grand tour aangevat met de bedoeling geregeld een praatje te kunnen slaan in de kraampjes tegenover de sites: zo vernam ik dat het exploiteren van een (eet)kraampje per maand 20 usd kost... een boekenverkoopster aan pre rup wist me te melden dat zij 10 usd betaalt, maar dat zij vooralsnog vandaag niets verkocht had; als je dan rekening houdt met een kleine winstmarge, dan zou normaal heel wat omgezet moeten worden, wat blijkbaar niet het geval is.
vandaag fietsen naar roluos (ong.15 km van siem reap), rond 850-900 van onze tijdrekening eerste khmer hoofdstad (nog voor angkor): daarvan getuigt o.m.de bakong, een prachtige piramidetempel oplopend via vier terrassen....om roluos te bereiken even in de melee 's morgens aan de markt met chaotisch verkeer waarbij regels (voorrang wie? voorrang waar ? voorrang hoe ?) aan de laars gelapt worden... menige keer diende ik voet aan de grond te zetten uit eigen lijfsbehoud....
vandaag iets meer bewolkt, hitte iets draaglijker dus, of raak ik er stilaan aan gewend ?
vandaag schat ik zowat 40 km gefietst (zitvlak heeft het niet begrepen op khmer zadel) en ik deed de 'grand tour' dwz het langste tempelcircuit....en gelukkig ben ik er van bij de start niet ingevlogen.....de benen doen het, maar wat het moeilijk maakt is de afwisseling met telkens kleine wandeling (na stallen van fiets) annex het soms extra fors beklimmen van de archeologische sites.... maar nu vooral al fietsend kan ik niet anders dan stellen: dit is zowaar het summum; belangrijk minpunt..de hitte...soms is het verlangend uitkijken naar een bomenzone....
sterk vermoeden dat ik mijn dessert eerst aan het opsouperen ben (angkor sowieso top)..maar vandaag toch meer dan ..een kers: motorbiker bracht mij naar de ver afgelegen beng melea (tempelruine overwoekerd door vegetatie) vrijwel elke motorbiker weigert wegens te ver (meer dan 60 km heen); na veel zagen een veertiger bereid......
vandaag eerste fietstocht via enkele angkor-tempels door de archeologische site, maar ik heb het duidelijk onderschat....niet het aantal kilometer (want dat heb ik wel in de benen) maar het rondrijden weg van de gewone weg, zodat het meer weg heeft van een veldritparcours...vanmorgen ging alles prima maar met vermoeidheid van de reis nog in het lijf ....kwam ik mezelf vanmiddag toch serieus tegen...slaperig worden en kreunen onder een loodzware zon... komt daarbij dat ik off the beaten track op zoek gegaan ben naar een aantal mindere tempels, waar dan ook geen kat, laat staan een mens komt....wel hele kolonies kleinere apen ...
bijna twee dagen onderweg... in heathrow gelukkig nog wat tijd zoek gemaakt met meedoen aan een inquiry over de staff... om 21 u reeds op het vliegtuig dat opsteeg bijna een uur later.. in totaal dertien uur op dat qantas-toestel gezeten... dan eventjes bagage oppikken...immigration voorbij ..en weer via departures binnen.: een recordverblijf op thaise bodem van een uur (en natuurlijk ook geen oog dicht gedaan)....wel wat rondgeslenterd in de reus-achtige nieuwe luchthaven van bangkok, een grote parel
