luang prabang in z'n geheel is unesco-werelderfgoed en snel na aankomst ontstaat 'n 'love affair' met dit kleine op mensenmaat gesneden stadje (alles vrijwel binnen wandelafstand): de mekong, de verrassende eetstandjes op marktjes, de avondmarkt die de straat voor 't voormalig koninklijk paleis dagelijks onherkenbaar omtovert, de in saffraankleurige pij gestoken jonge monniken, de talrijke wonderbaarlijke wats (=boeddhistische tempels), de mount phousi met de fabelachtige zonsondergang met op de achtergrond 'n krans vriendelijk ogend middengebergte en dan het pronkstuk.... de wat xieng thong (foto): de hele kleine, eenvoudige site ademt een sprookjesachtige en toch devote sfeer; summiere kleurige aanplanting, kleine zijkapellen met speelse bijna kinderlijke mozaiekvoorstellingen van het alledaagse leven
luang prabang heeft een mini-airport die slechts enkele internationale vluchten opereert (hanoi, bangkok, siem reap); vanuit luang prabang is er 'n wegverbinding door 'n spectaculair berglandschap naar vangvieng en verder zuidelijk naar vientiane; verder bestaat mogelijkheid op de mekong (twee dagen met slowboat via pakbeng naar houay xai, grens met thailand)
nav 'n reactie nog iets over beschikbaarheid van biljettenverdelers: goeie site www.visaeurope.com; onmiddellijk krijg je info over waar atm's zijn in europa; voor rest van de wereld klik je eronder op 'visa europe corporate site', vervolgens klik je op het tweede links 'personal' en op het nu verkregen blad scrol je naar 't onderste 'atm locator': als je nu 'land' en 'stad' invult....krijg je adressen waar je geld uit de muur kan halen (let wel: het is niet onfeilbaar, maar werkt toch behoorlijk)
nav 'n andere reactie: low-cost carriers in zuid-oost azië; inderdaad, ik heb 'n boeking saigon-bangkok met 'n low-cost luchtvaartmaatschappij (airasia); daarnaast zijn er 'n pak andere, maar zij opereren 'n beperkt aantal vluchtroutes; om 'n idee te krijgen, ga naar www.canbypublications/cambodia/airlines.htm : dit biedt 'n overzicht van bv vluchten van en naar cambodja; scrol naar onder en je krijgt 'n overzicht van 'n hele rist luchtvaartmaatschappijen...wil je wat routes aan mekaar puzzelen, ga naar hun websites! voor laos en vietnam zijn er (maar niet bepaald low-cost) laoairlines en vietnamairlines
(nav begin van de zuid-oost-aziatische spelen vandaag) foto vientiane (laos) vanop de patuxai blik op 'lane xang', hun champs elysées: het dorpse karakter van de stad (weinig verkeer - geen hoogbouw)
vermoedelijk ben ik einde december alweer in vientiane (hoofdstad laos), wellicht een van de meest 'dorpse' hoofdsteden in de wereld, zonder hoogbouw; alles wat er toe doet is samengebald in 'n viertal lanen/straten; buiten dat 'kommetje' ben je in vrijwel identiek uitziende buitenwijken; het verkeer kent geen opstoppingen; de hoofdlaan 'lane xang' presenteert zich als 'n soort champs elysées met de patuxai, 'n protserige arc de triomphe...en 'n drietal km verder in een bijna plattelandse omgeving bevindt zich dan het symbool van laos: 'wat that luang' (foto) waar een haar van boeddha zou bewaard zijn
nu morgen 9 december beginnen daar de zuid-oost-aziatische spelen (tot 18 december) met 11 deelnemende landen; een prachtige site www.laoseagames2009.com geeft een overzicht van wat er te gebeuren staat (klik je op 'schedules' dan zie je welke sporten op het programma staan!) en het is onvermijdelijk, de mascotte is - laos ooit het land van het miljoen olifanten genoemd) - een.... olifantje !!
heb intussen ook vraag gekregen of er in laos wel degelijk atm's (biljettenverdelers) zijn: uit eigen ervaring kan ik alleen maar bevestigen: pakse (op rd 13) - vientiane (sethathirat rd) - luang prabang (2 op sisavangvong rd plus eentje op verder afgelegen phouvao rd)
intussen nog 'n stukje van de puzzel opgevuld: vlucht saigon-bangkok (6/02) geboekt bij low-cost carrier air asia.... en gisteren het obligate lijstje opgesteld (wat moet mee? wat nog te doen?) en nu nog wat verder aftasten in de hersenschachten....of er niets vergeten is !
ook nog even gedacht aan m'n nog niet definitief vaststaand reisprogramma (ruimte voor impro eenmaal ginder) en de overweging al dan niet nog 's naar nha trang (vn) bij mr.bû (exploitant van la paloma hotel) die er van uitging dat tweede deel van m'n naam in 'de bruyne' niet meer dan 'n overbodig en bovendien toch niet uit te spreken aanhangsel was, bijgevolg noemde hij me steevast maar vriendelijk "mr.de" (uitspreken: die)
maar ook voor ons is 't even wennen aan hun namen (vietnam): één element kan naar gender verwijzen (thi naar vrouw en van naar man); zo heten 2 contacten van mij in saigon: nguyen thi hanh nhan en vu van tuan
veel verspreide info over cambodja, laos, vietnam te vinden in ...startkabel en startpagina bv http://azie.startkabel.nl of http://laos.startpagina.be (vervang dan in zoekmachine 'n land door 'n ander land en je krijgt heel wat info)
één van de meest fantastische plaatsen die ik bezocht is muang ngoi (n-laos), enkel te bereiken met boot, een stoffig dorp met één aardenweg die twee bergflanken verbindt: geen verkeer, geen auto's, brommers of fietsen; geen lichtschakelaar...een vertakt spinrag hangt boven het dorp en voorziet zowat tussen 6 en 8 de lichtpeertjes van elektriciteit opgewekt door 'n generator; vanaf 6 is het pikdonker en schurken schimmen zich samen rond houtvuurtjes waarop eten wordt gekookt; vanaf 8 valt het leven er compleet in een oeverloze donkere stilte, 's morgens word je gewekt door vers licht, nu en dan begeleid door 'n schaars geluid van de motor van 'n aankomend of vertrekkend bootje.....een plaats om naar terug te keren
op travelfish is er nu een uitgebreid forum over inbraken en diefstallen....in muang ngoi, vooral in de bungalowtjes rechts van de aanlegsteiger (uitgerekend in één ervan verbleef ik voor 50.000lak, nog geen 5 euro)
dat gebied was eveneens 'speeltuin' van de amerikanen, men noemt het uxo-gebied (unexploded ordinance) (geregeld haalt men nog onontploft tuig uit de grond): dit gebied werd nog meer gebombardeerd dan vietnam, niet alleen omdat amerikanen ijverig bommen dropten in hun poging de ho chi minh trail (bevoorradingsroute van de vietcong) te ontmantelen, maar ook omdat ze - niet in staat om hun vietnamese doelen te bereiken - bij hun terugvlucht naar hun basis in thailand deze idyllische regio uitkozen om hun tonnen bommenballast uit te kwakken
en o ironie overal worden bomschachten en granaathulzen gretig gebruikt als huis- en tuinversiering, om planten in te telen en (foto) om als zitbank te dienen (kwaliteit laat weliswaar te wensen over, camera liep toen 'op z'n laatste benen')
ik ken slechts wat basic en....hen begrijpen kan ik vooralsnog niet ! in 2006 begonnen met het warrige vietnamese phrasebook (lonely planet), maar ik vond beter m'n draai in assimil évasion 'le vietnamien de poche' (overzichtelijke grammatica, heldere voorbeelden plus handig woordenlijstje) op internet massa mogelijkheden om cursussen ..... te kopen ! (goed? kat in zak?); wel is er een uitgebreide lessenreeks op www.seasite.niu.edu (links klikken op 'vietnamese'): uitstekende gelegenheid om vietnamees...te beluisteren, maar men heeft er lustig 'n potje van gemaakt, maw men heeft 'n soort mengvorm gecreëerd van schrift en uitspraak, wat alleen maar ergernis opwekt (zo wordt bv 'chung toi' = wij, weergegeven als chuang toai), kortom....wil je gek worden, je hebt 'n probaat middel !
foto met taal: 2 bookshops in hanoi: nhà sach (nhà=huis en sach=boek) en hiêu sach (hiêu=shop) van de heren lâm en huy hoang {lum - wiewaang} links 'giam gia' {zam zaa}(ginder constant te gebruiken) = verlagen prijs reeds aangehaald: vietnamees houdt van samenstellingen, dus nhà {njaa} vind je in nhà hang (resto), nhà tho (kerk), nhà bang (bank), nhà nghi (guesthouse), zelfs nhà ve sinh (wc, in m'n jeugd hoorde ik trouwens dikwijls 't huisken)
delicate materie.... ik vertrek met 'n goed pakje dollars...cambodja is t' meest 'dollar-minded', ik bedoel je kunt voor bijna alles in dollar betalen (eetmalen-guesthouse of hotel -bar...), enkel voor kleine bedragen - water onderweg bv - betaal je in riel ik heb twee betaalkaarten, die ik apart houd, en een visakaart; in de meeste plaatsen zijn atm's, dwz net zoals hier haal je geld uit de muur met je gewone 4-digit pincode ! in laos krijg je zo het gewenste bedrag lak (=lao kip), in vietnam geraak je zo aan je vnd (=vietnam dong); daarnaast zijn er overal, soms interessante wisselkantoren (valutakoers op 'n bordje aan raam of op desk): zo kun je o.m. gemakkelijk met visa geld opnemen (commissie bovenop)... per geldopname aan atm betaal je 'n commissie aan die buitenlandse bank (bv vietcombank), maar....bij thuiskomst zul je op rekeninguittreksel merken dat ook je belgische bank 'n aardig stuivertje heeft meegepikt; een les die ik geleerd heb, vanaf nu zal ik minder frequent en dus grotere bedragen afhalen , om het aantal bankcommissies te beperken; guesthouses of hotels in laos/vietnam probeer ik zoveel mogelijk cash te betalen in plaatselijke munt (veelal voordeliger dan hun omrekening in dollar)
foto: hectisch straatbeeld in cholon, de chinese wijk in ho chi minh (=saigon) (merk op: kfc, kentucky fried chicken, ook in vietnamees: ga (=kip) ran (=braden))
in ho chi minh (=saigon) bevindt zich het druk bezochte war remnants museum dat uiteraard vooral de nadruk legt op de amerikaanse wreedheden... in 1975 eindigde de oorlog met 'n smadelijke nederlaag voor de amerikanen, en vietnam werd een herenigd communistisch land en alhoewel het als overwinnaar uit de strijd was gekomen, verzeilde het land economisch in een diep moeras (samen met z'n 'grote broer' de sovjetunie dat eveneens in de jaren tachtig - herinner maar de lange rijen voor 'n half litertje melk - economisch aan de afgrond bengelde!)
'n zegsman, phuong, uit dalat verzekerde me dat vietnam in de jaren tachtig in 'n diepe armoede was verzeild.... tot eind jaren tachtig drastisch het roer werd omgegooid met de "doi moi" (lett. verandering nieuw), 'n soort perestroika, 'n nieuwe wijziging, 'n nieuwe koers.... privé-bezit werd weer toegestaan, privé-initiatief werd aangemoedigd, en..... als mensen voor eigen rekening kunnen werken, klaart blijkbaar de hemel op; grenzen werden opengegooid, vreemde investeerders werden aangetrokken.... is vietnam een ontwikkelingsland? ja, nog steeds, maar op 'n twintig jaar tijd is al enorme vooruitgang geboekt; het is een land met veel potentieel, een erg jonge bevolking (beperking aantal kinderen tot twee!) en...... de amerikanen werden economisch weer in de armen gesloten en zelf heb ik gemerkt dat mensen met ondernemingsgeest, hetzij als uitbater van 'n guesthouse, als exploitant van 'n koffieplantage, of als ondernemer van 'n confectiebedrijf wind in de zeilen hebben !
erg weinig, aangezien het vnl een jungle--oorlog was (cfr oliver stone's platoon); bij toeristen erg in trek is het cu chi tunnelcomplex (ruim aanbod excursies vanuit het niet ver afgelegen saigon), maar indrukwekkender zijn de in verdiepingen gelaagde tunnelcomplexen van vinh moc in de DMZ (=de gedemilitariseerde zone); ironisch, uitgerekend in dit gebied in centraal vietnam (waar zandloper op z'n smalst is) - rond de 17de breedtegraad, de toenmalige grens tussen communistisch noord en westers zuid - werd het meest strijd geleverd
in noord vietnam heeft men amper 'n g.i. gezien (wel megatonnen bommen, vooral hanoi en haiphong) en naarmate de oorlog vietnamiseerde (dwz geleidelijke terugtrekking van amerikaanse gevechtstroepen), maar dat is dan al 1969 tot einde oorlog (1975) deelde ook het zuiden in de oorlogsklappen
kortom, de brandhaarden lagen dus centraal (vooral quang tri provincie) met vinh moc, khe san (de beruchte u.s.marines basis, nu 'n troosteloze, desolate vlakte met wat wapentuig en 'n kil museum), danang de aanvoerhaven waar je nu nog kilometerlange amerikaanse loodsen ziet, hue waar het tet-offensief 1968 losbarstte en de amerikanen na 'n dagenlange stratenoorlog 'n pyrrhusoverwinning boekten, maar wat tegelijkertijd de anti-vietnamoorlog-beweging in usa vleugels gaf; en in de 'keizerlijke verboden stad' vind je nog sporen van de verwoesting er zijn dus nauwelijks echte 'veldslagen' geweest, wel constante guerrilla
foto: de nauwe met bladeren afgedekte cu chi tunnelingang
later volgen nog links verwijzend naar laos en vietnam 1-'n overkoepelende site die heel azië covert is www.orientalarchitecture.com : bovenaan links heb je 'select country' en 'select city'....wil je dus india en taj mahal....dat komt dan meteen ! klik je dus op cambodia en angkor, dan verschijnen in linkerkolom verdere keuzemogelijkheden die daarnaast foto's en heel wat uitleg opleveren (in het engels)
2-www.cambodia.org presenteert zich als cambodia-info-center: vooral het middenblok reveleert trefwoorden; iets lager onder 'web dictionary' vind je zelfs 'watch video' met 'n ruime selectie en daaronder 'n heel scala 'websites related to cambodia' (in het engels)
3-in het nederlands vind je heel wat info op www.travelmarker.nl en dan klik je verder op de gewenste landen
foto: m'n moto-taxi-rider die me gedurende drie en een halve dag naar en door de angkor tempels loodste
op m'n eerste reis naar vietnam raakte ik geïntrigeerd door het vietnamees, omdat het zich bedient van ons alfabet (ooit daar door een franse missionaris ingevoerd), maar daarnaast maken ze gebruik van 'n hele pleiade diacritische tekens om de toonhoogte weer te geven; en dacht ik aanvankelijk dat het gemakkelijk zou zijn, ik diende gauw gas terug te nemen.... (zo is nuoc = land in "anh den tu nuoc nao" - uit welk land kom je? - en nuoc = water in "toi muon nuoc lanh" - ik wens koud water.... en dan maak ik nog geen gebruik van diacritische tekens, omdat ze eenvoudig niet op ons klavier te vinden zijn) om 'n idee te krijgen over hoe vietnamees eruitziet verwijs ik naar 'n internet-woordenboek www.informatik.uni-leipzig.de/~duc/Dict het heeft me veel tijd gekost om ietwat inzicht te krijgen in het taalsysteem, en uitspraak zorgt meestal voor hilariteit aan de overzijde, en..... ze begrijpen kan ik nog altijd niet !!!
men maakt veel gebruik van samenstellingen, wat het ook 'speels' maakt...zo is "xe" een voertuig, dus "xe om" is 'n brommer, "xe lua'"een trein, "xe buyt" een bus, "gi'u xe" (uit te spreken 'zoe-sei') een parking, "ru'a xe" (uit te spreken 'zoe-e-sei') een carwash
dat ze engels leren, blijkt uit bijgaande foto: in detail op het boekje vind je 'tieng anh' = engels
pas bevestiging gekregen van reservatie kamer in de red piano (siem reap); red piano van geert caboor (ooit uitbater van ...de rode piano, aan st.jacobs-gent, en ook ooit te zien in 'n uitzending met annick ruyts, iets in de trant van "love ver van hier" met z'n - toenmalige? - cambodjaanse eega) zie www.redpianocambodia.com; hier blijf ik 8 dagen om met een 7-dagen-pas de angkor-tempels-circuits door te fietsen (afstand heb ik in de benen, alhoewel dit aanhoudende belgische rotweer me al te lang van de fiets houdt !)
en nu uitkijken naar 'n vlucht die me na de 8 fietsdagen vanuit siem reap naar pakse (laos) moet brengen, maar ik lees dat pakse airport gesloten zou zijn (uitbreiden tarmac); anderzijds lees ik dat boekingen naar pakse toch zouden kunnen: het is dan vliegen naar savannakhet en bussen naar pakse !
in m'n blog geruststellende reactie gekregen van martin (?) (dank je) dat ik op basis van z'n 2 ervaringen me niet te veel zorgen hoef te maken over mogelijke vertragingen air asia (ivm vlucht saigon-bangkok op 06/02/2010); short-time-monitoring van alle mogelijke airports, flights, delays kan via www.flightstats.com en daarop merkte ik dat 'n gelijkaardige zaterdagse air asia-vlucht op 28/11 foutloos 'on schedule' was
foto: eetstalletje in overdekte oude markt siem reap
na dagenlang afwegen, (re)checken/vergelijken (wadend door bookingsites...cheapflights, cheaptickets, vliegtarieven, edreams, ebookers, skyscanner, airsite, supersaver, go-fly ....) gisteren ticket rechtstreeks geboekt (en met visa in baht betaald) bij bangkok airways: bangkok naar angkor-airport siem reap, zodat voor mij bkk slechts 'n luttele stop-over betekent (dwz aankomst vanuit heathrow 15.55 en vertrek naar siem reap 18.45)....dus normaliter lig ik in de prille avond 15 dec. reeds onder de 'wol' in de nabijheid van het verrukkelijke angkor....
uiteraard is dit een duurdere oplossing !! maar wat is het alternatief ? over land, wat dus impliceert van bkk-airport 45 km taxi naar centrum bkk - overnachten bkk - dan voor dag en dauw met taxi naar hualampong station (trein vertrekt immers voor... 6 u !) of 'n verre taxirit naar noordelijk busstation morchit - dan ong. 5 uur-trein-of-busrit naar aranyaprathet - dan oog in oog met talloze hufters die de kleren van je lijf trekken of het op je bagage gemunt hebben - dan met weinig betrouwbare tuktuk-ers richting grensovergang poipet, nog meer hufters - dan op 'n weliswaar fel verbeterde weg 2 à 3 uur al dan niet in taxi rijden naar siem reap...en dan het risico dat ze je ergens uitkieperen aan 'n guesthouse van hun keuze (zie www.travelfish.org/feature/71) dit is nu eens het moment om wie het goedkoop wil aan boord leggen niet te benijden !!!!
foto: uiteraard is m'n fascinatie voor angkor grenzeloos: dit is in preah khan
onlangs 'testament'film van clint eastwood gezien: gran torino (nukkige weduwnaar geconfronteerd met nieuwe buren, hmong - 'rijstkakkers' volgens hem - maar gaandeweg groeit tussen hen meer dan sympathie...) de hmong vormen een minderheid in z-china, en in de berggebieden van n-laos (klein half miljoen) en n-vietnam (klein miljoen): het is een bergvolk met eigen taal, eigen traditionele kleding, zelfs met polygamie en ruilhandel.... ze zijn dus zichtbaar anders; ze zijn bv iets 'minder fijn gebeiteld' dan de 'kinh', de echte viets ! wie in vietnam naar het koelere sapa gaat, wordt geconfronteerd met black hmong (in zwarte kleding)
maar..... ze worden ook veelal als minderwaardig beschouwd, en niet enkel om hun wat 'ronder uitzicht', maar omdat ze op grote schaal collaboreerden met de amerikanen (in vietnam) en opereerden tegen het communisme (in laos), met als gevolg dat velen 'die fout waren' op de vlucht sloegen
foto: op de slowboat van luang prabang naar pakbeng (laos) enkele hmong-vrouwen die onderweg met hun vele pakken en zakken zullen worden afgezet (op de achtergrond bemerk je de stuurman)
'n reis en vooral 'n lange afwezigheid behelzen het treffen van allerhande regelingen (te verwachten facturen -tussentijds water, hospitalisatieverzekering etc - vervroegd vereffenen) naast specifieke reis-gerelateerde schikkingen (boeken van bijkomende vluchten, reserveren van het eerste logies...) gisteren scande rené me de 'official letter' door die me over anderhalve maand mits uitvorken van 25 usd een vietnam 'visa on arrival' zal opleveren....en dat brengt me tot het geven van 'n onschatbare tip (tijdens reis kunnen documenten immers gestolen worden, verloren raken...): vanuit m'n skynet-email-add stuur ik scans van m'n e-tickets, reispas, bovenvermelde 'letter', reisbijstand, reserveringen etc door naar m'n yahoo-email-add dat ik in het verre oosten overal kan raadplegen, kortom ik zal dus - in geval van overmacht - kunnen terugvallen op 'copies' van m'n allerdierbaarste documenten.... en vandaag koop ik extra opzet-borsteltjes oral b voor m'n elektrische tandenborstel, en ik haal m'n wandelschoenen op bij de schoenmaker
foto: nergens heb ik de wurggreep van de natuur op de cultuur zo geconcretiseerd ervaren (ta phrom, één van de angkor-tempels, cambodja)
nergens zo openlijk geconfronteerd met gokken en aanverwante dingen als in de regio zuid-oost-azië; in vietnam bv is gokken verboden maar uitgerekend daar werd ik herhaaldelijk aangepord tot 'illegaal' pokeren, mahjong of 'één-en-twintigen' door....thai of maleisiërs !! ik was met 'n degout bangkok ontvlucht omdat ik er goedkoop meegetroond werd zogezegd naar tempels en dan voerde men mij intussen naar tailor-shops of naar juweliers waar men mij nep-juwelen probeerde aan te smeren.... 'n hele namiddag heb ik ze voor verrot uitgescholden.....maar je kunt niet weg, je weet niet waar in de stad je je bevindt, taxichauffeurs begrijpen je niet.....herhaaldelijk sta je op het punt ze koudweg de grond in te slaan....en ze staan je zomaar met 'n gelukzalige glim- of grijnslach te bekijken; les die ik geleerd heb: negeren wie je aanspreekt, zij het een student, 'n tuk-tuk-driver of 'n monnik !!!!!
en gokken op voetbalwedstrijden is 'n sport op zich: elke match lijkt gepast: op 'n meegebracht lijstje zie ik ternana-crotone (serie b - italië) of almeria-ferrol (div.2 - spanje); op foto zie je 'n 'officieel' voetbal-gok-kantoortje in siem reap (cambodja)
kanchanaburi bestaat eigenlijk uit twee delen, ahw mooi in tweeën gedeeld door chungkai war cemetery: aan de ene kant het stadje met het thaise leven, winkeltjes, marktjes, scholen, wats en ook het jeath-museum; aan de andere kant heb je dan het toeristische deel, een zowat 5km vrijwel lange rechte weg omzoomd met talloze guesthouses, restaurants, winkels, fietsverhuur...die dan uitloopt op de trekpleister: de 'bridge'
ik nam ook deel aan een excursie naar 'hellfire pass' (foto), een heuvelpas die door de krijgsgevangenen in hels tempo en in wrede omstandigheden moest worden uitgegraven voor de aan te leggen railway; ik kreeg de mogelijkheid om 'n kort traject af te leggen op die 'death railway' van thamkrasae terug naar kanchanaburi
vorig jaar bracht ik een aanloopweek door in thailand : bangkok, ayuthaya (vroegere thaise hoofdstad waar de opgegraven relicten naar mijn smaak in het niets verzinken in vergelijking met angkor) en kanchanaburi, 'n goeie 100 km ten westen van bangkok, bekend om de beroemde brug over de kwai !! ik heb er drie dagen verbleven, rondgefietst, met bezoek aan de twee oorlogskerkhoven van krijgsgevangenen die tussen 1942 en 1945 door de japanners werden gedwongen de thailand-burma railway aan te leggen, een meer dan 400 km lange bevoorradingsroute ....
het jeath-museum (elke letter in jeath staat voor de beginletter van de in dit gebied betrokken oorlogslanden: japan-engeland-australië/amerika-thailand-holland)schetst de vreselijke levens- en werkomstandigheden van de krijgsgevangenen.
kers op de taart is natuurlijk de heropgebouwde 'bridge over the river kwai' die in tegenstelling tot wat in david lean's filmklassieker wordt getoond, geen houten, maar wel een betonnen brug was.
naast 'magistrale' pilletjes me voorgeschreven door m'n huisarts (ingeval van 'volwassen' diarree of ademhalingsproblemen....heb immers nu en dan last van airco), wat imodium (voor prille diarree), dafalgan, pleisterjes, iso-betadine ontsmettingsstof , verband, fixatie-verband (voor brandwonden)....daar moest ik vier jaar terug lang naar zoeken....had immers binnenkant van linkerbeen geschroeid aan uitlaatpijp van brommer, 'magistrale' zalf tegen insectenbeten.... kortom, beperkt ehbo-pakket dus......want ervaring leert dat in de meeste plaatsen wel iets of wat voorhanden is......het grote probleem blijft evenwel omwille van de taal-handicap het proberen duidelijk maken wat er schort !
foto : apotheek op don khong, het grootste eiland van de sipandon (de 4000 eilanden), zuid-laos
begrippen als 'rode khmer' en 'pol pot' (de leider) staan in ieders geheugen gegrift... het was geen genocide of volkerenmoord, het was erger, het was uitmoorden van eigen volk (elke familie telde zowel beulen als slachtoffers); wie 'n bril droeg, leek 'n intellectueel en diende dus uit de weg geruimd; iedereen diende phnom penh te verlaten en plots werd de miljoenenstad uitgedund tot 'n spookstad van pakweg 25000 'zielen'; martelingen waren schering en inslag...om kogels te sparen werden hoofden tegen bomen gekwakt....resultaat: 'n paar miljoen cambodjanen kwamen om (wekt het dan verbazing dat achter de geheimzinnige smile van de cambodjaan nu een immense achterdocht schuilgaat ? alles speelde zich af slechts 'n goeie dertig jaar geleden !!) in 2005 bezocht ik het concentratiekamp S21, Tuol Sleng in Phnom Penh, waar de vreselijkste martelingen plaats vonden; Tuol Sleng was 'n school (nu 'n soort holocaust-museum), identiek gebouwd en er exact hetzelfde uitziend als alle andere scholen in de buurt, waar jonge cambodjanen nu les volgen: bij de aanblik gaat 'n siddering door je heen. 'n 15 km buiten phnom penh bezocht ik de 'killing fields' van choeung ek, waar duizenden werden samengebracht en afgemaakt en in reusachtige kuilen gedumpt (foto: memorial in choeung ek, met de er gevonden doodshoofden en kledingstukken van slachtoffers); ondanks de tropische hitte tijdens het bezoek voelde het aan alsof het bloed in je aderen bevroor..... 'n paar eeuwen geleden poneerde de duitse filosoof hegel "de geschiedenis leert de mens dat de mens niets leert uit de geschiedenis"
