begrippen als 'rode khmer' en 'pol pot' (de leider) staan in ieders geheugen gegrift... het was geen genocide of volkerenmoord, het was erger, het was uitmoorden van eigen volk (elke familie telde zowel beulen als slachtoffers); wie 'n bril droeg, leek 'n intellectueel en diende dus uit de weg geruimd; iedereen diende phnom penh te verlaten en plots werd de miljoenenstad uitgedund tot 'n spookstad van pakweg 25000 'zielen'; martelingen waren schering en inslag...om kogels te sparen werden hoofden tegen bomen gekwakt....resultaat: 'n paar miljoen cambodjanen kwamen om (wekt het dan verbazing dat achter de geheimzinnige smile van de cambodjaan nu een immense achterdocht schuilgaat ? alles speelde zich af slechts 'n goeie dertig jaar geleden !!) in 2005 bezocht ik het concentratiekamp S21, Tuol Sleng in Phnom Penh, waar de vreselijkste martelingen plaats vonden; Tuol Sleng was 'n school (nu 'n soort holocaust-museum), identiek gebouwd en er exact hetzelfde uitziend als alle andere scholen in de buurt, waar jonge cambodjanen nu les volgen: bij de aanblik gaat 'n siddering door je heen. 'n 15 km buiten phnom penh bezocht ik de 'killing fields' van choeung ek, waar duizenden werden samengebracht en afgemaakt en in reusachtige kuilen gedumpt (foto: memorial in choeung ek, met de er gevonden doodshoofden en kledingstukken van slachtoffers); ondanks de tropische hitte tijdens het bezoek voelde het aan alsof het bloed in je aderen bevroor..... 'n paar eeuwen geleden poneerde de duitse filosoof hegel "de geschiedenis leert de mens dat de mens niets leert uit de geschiedenis"