Aanleiding tot het schrijven van deze blog is de knalprestatie van Tsegaye Mekonnen in de marathon van Dubai. Als 18-jarige debutant op de klassieke afstand won de Ethiopiër in een verbluffende tijd van 2 04 32. Hiermee schrijft hij meteen het onofficiële wereldjuniorenrecord op zijn naam. Wat zijn prestatie zo opmerkelijk maakt is het feit dat Mekkonen schijnbaar uit het niets lijkt te komen. In september vorig jaar liep hij een halve marathon in een bescheiden 62'43".  Zijn record op de 10 kilometer op de baan bedraagt 29'13".  Dat zijn geen uitzonderlijke prestaties voor Ethiopiërs van die leeftijd. 

Hiermee is de toon voor een spetterend marathonjaar opnieuw gezet. En wat meer is, Ethiopiërs lijken opnieuw in grote getale de weg naar de klassieke afstand te hebben gevonden. De top-5 in Dubai is zelfs volledig Ethiopisch getint. Al moet er wel bij vermeld worden dat de Marathon van Dubai sinds jaar en dag een Ethiopisch onderonsje is. In se zijn er zelfs gelijkenissen te ontdekken in enerzijds de Ethiopische revival en anderzijds het feit dat Dubai zich steeds meer profileert als één van de snelste marathons ter wereld. Net als Berlijn, Chicago of Londen zijn de omstandigheden in het oliestaatje in deze tijd van het jaar perfect. Puntgaaf asfalt, biljartvlak,  lange brede lanen en gunstige klimatologische omstandigheden.  Om de warmte voor te zijn wordt voor dag en dauw gestart in Dubai, waardoor er bij een aangename 15 graden gelopen kan worden. Onontbeerlijk om snelle tijden te lopen. Het is nog een kwestie van tijd vooraleer het wereldrecord in Dubai gelopen wordt  en dan hoogstwaarschijnlijk nog door een Ethiopiër. Want naast perfecte omstandigheden hebben ze er ook geld, veel geld. Mekonnen gaat bijvoorbeeld naar huis met een cheque van 200.000 dollar. 

Dat een jonge knaap als Mekkonen 2 04 32 loopt toont aan dat er nog veel rek zit op de marathon, een discipline die de afgelopen jaren vooral door Kenianen wordt gedomineerd. Hoewel Ethiopië in de geschiedenis een van de marathonlanden bij uitstek was, zijn ze een hele tijd weg geweest van het voorplan. Zo heeft u ongetwijfeld al gehoord van  Abebe Bikila, die in 1960 blootsvoets Olympisch Goud veroverde op de marathon. Die hegemonie heeft zich vooral in de jaren negentig en 2000 verlegd naar de baan. Terwijl de Ethiopiërs op de piste de ene na de andere medaille veroverden op grote kampioenschappen, met namen als klokken zoals Gebreselassie, Tirunesh Dibaba, Kenenisa Bekele....., kwam de marathon terecht in het verdomhoekje. De cijfers liegen er niet om. Wie de wereldjaarranglijst met de snelste tijden op de marathon van 2000 tot 2007 er even bijneemt moet met een vergrootglas speuren naar Ethiopische topprestaties. Al moet gezegd dat begin 2000 de Kenianen ook bijlange na niet zo dominant waren als vandaag. Sinds midden jaren negentig is Ethiopië de absolute referentie geworden op de 5 en 10 kilometer.  En die dominantie heeft er mede voor gezorgd dat jonge atleten er staan te dringen om in de voetsporen van Gebre en Kenenisa te treden. 

Het keerpunt is misschien wel de periode 2006-2008 geweest, toen Gebreselassie zich na zijn carrière op de baan volledig is beginnen toeleggen op de marathon. Dit resulteerde in een wereldrecord in 2008 in Berlijn en drie opeenvolgende beste wereldjaarprestaties. Dit toont nogmaals aan welke status Gebreselassie in eigen land geniet. Haile was voor veel Ethiopische atleten een bron van inspiratie na zijn gouden medailles in Atlanta en Sydney en zijn heroïsche duels met de Keniaan Paul Tergat. Met zijn prestaties in de marathon inspireerde hij in zijn kielzog opnieuw een geheel nieuwe generatie. Om een idee te geven. In 2010 werden 8 van de 20 snelste tijden op de marathon door Ethiopiërs gelopen. 2011 was dan weer een compleet rampjaar, de top 25 werd toen uitsluitend door Kenianen bevolkt. Het jaar nadien werd opnieuw orde op zaken gesteld en ook 2013 was een goed marathonjaar voor Ethiopië.

De tweestrijd tussen Kenia en Ethiopië lijkt nu dus ook op de marathon in volle gang. Dat er nog snelle tijden zullen volgen dit jaar staat buiten kijf. Kozen Keniaanse en Ethiopische atleten in een niet zo ver verleden pas op latere leeftijd voor de marathon dan gebeurt dit steeds vroeger. Het was voor hen vaak de kers op de taart en de manier bij uitstek om hun pensioen veilig te stellen. Grote stadsmarathons betalen grof geld om voormalige toppers uit het baancircuit naar de marathon te lokken. Het heeft Paul Tergat alvast geen windeieren gelegd om maar één naam te noemen. Was een combinatie marathon en baanatletiek vroeger not done, dan lijkt er ook op dat vlak verandering op til.  Kenenisa Bekele zal dit jaar voor het eerst starten in Parijs, maar spreekt tevens van een verbetering van zijn eigen wereldrecord op de 10 km. De huidige wereldrecordhouder op de 10.000 m, nog altijd maar 31, lijkt terug op het goede spoor te zitten  na de gemiste Spelen in Londen. Onlangs klopte hij in de Great North Run onder meer Gebreselassie en Mo Farrah in een heroïsche sprint. Ook Farrah zal dit jaar zijn debuut maken op de marathon in Londen en ook de Somalische Brit heeft zijn baanambities nog niet opgegeven. 

Blijft de vraag welk land de beste marathonlopers voortbrengt. Kenia en Ethiopië steken ver boven de rest uit. Slechts een handvol Europeanen, Amerikanen en Aziaten slaagden er de afgelopen twee jaar in om onder de 2 07 te lopen. Om een idee te geven, in oktober 2011 slaagden maar liefst 18 Kenianen in dat opzet. En dan tellen we de rest van het jaar niet eens mee. Het toont eens te meer de omvang van de talentenvijver waaruit in Kenia gevist kan worden. Voor iedere loper die 2'07 loopt staan er tien andere te dringen. Meteen ook een van de redenen waarom de Kenianen het zo vaak laten afweten in de baanatletiek. Men ziet door de bomen het bos niet meer. In plaats van te investeren in enkele talenten wordt er gehandeld volgens de waan van de dag. Dit in tegenstelling tot Ethiopië waar veel zorgvuldiger met talent wordt omgegaan en waar ook al eens gefaald mag worden. 

Al dat talent situeert zich specifiek op één plaats in Kenia, de Rift Valley. Een gebied op grote hoogte, dat al eeuwen wordt bevolkt door de Kalenjin stam. Het is deze stam, met 5 miljoen inwoners, die het merendeel van het Keniaanse loopgeweld voortbrengt. Tal van grote namen komen hier ook trainen, zoals Galen Rupp en Mo Farrah. Naar schatting trainen er elke dag zo'n 1500 atleten, die gemiddeld tussen de 20 en 40 kilometer lopen op stoffige sintelwegen in de heuvels rond Iten. Vaak met maar één doel en dat is in het levensonderhoud van de ganse familie voorzien. De kracht van het getal maakt dat deze bende de wereld rondzwerft op zoek naar startgelden en prijzengeld. En die vind je vooral in de marathons. 

Een ander aspect wat zeker meespeelt in het uitmuntend presteren van de Kenianen is het mentale. Er wordt gezegd dat het lopen van een marathon voor een groot gedeelte een mentale kwestie is. Het willen en kunnen opzoeken van de pijngrens. De Kalenjin stam staat erom bekend kinderen op jonge leeftijd licht te martelen.  Hierdoor leren zij door de pijngrens heen te bijten, iets wat hen zeker in de marathon van pas komt. Een groot verschil met onze westerse samenleving die er voornamelijk op gericht is elke vorm van pijn te vermijden.  Verder zou ook de voeding een grote rol spelen. Keniaanse lopers halen 75 procent van hun calorieën uit koolhydraten. Hierdoor beschikken zij over meer reserves, die hen van pas komen om in het laatste deel van de wedstrijd het tempo hoog te houden. Ook qua hydratatie houden ze er hun eigen gewoonten op na. Kenianen vinden bijvoorbeeld water en sportdrank maar niks. Zij verkiezen een mix van thee, koeienmelk en suiker. En ook op vlak van lichaamsbouw zijn Kenianen en Ethiopiërs in het voordeel en dit simpelweg omwille van hun dunne kuiten en enkels, waardoor zij minder last hebben van de negatieve effecten van de zwaartekracht en een soepelere tred kunnen ontwikkelen.