Het is niet van mijn gewoonte maar voor de bespreking van dit spel, ga ik gewoon wat knip-en-plak-werk uitvoeren.
U krijgt hieronder integraal de bespreking die u ook kan terugvinden op de site van spellenclub13. (met dank aan Fabrice)
Ik durf er gewoonweg niet aan beginnen, want ondanks het feit dat ik nu al zo'n 5-tal keren de spelregels heb doorgenomen,
snap ik er nog steeds de ballen van. Dit is waarschijnlijk echt zo'n spel dat je gewoon met spelen om het door te hebben,
maar puur op spelregels komt mijn verstand dus serieus wat strepen te kort. En ik mag toch stellen dat ik al méér dan één handleiding
heb gelezen. Bon soit, niet getreurd, hieronder dus de bespreking van het spel en de toch wel erg lovende woorden van mijn collega.

De speldoos bevat 155 gebouwen, 100 controle-stenen (25 per kleur), 10 tijdreizigers (2 per kleur), 33 actiekaarten (11 per tijdperk), voldoende ecu's en een rondeteller-pion.

Elke speler krijgt 2 tijdreizigers en 25 controle-stenen in zijn kleur. Elke speler ontvangt 4 ecu en 4 actiekaarten.
Het spelbord wordt in het midden van de tafel geplaatst en de spelers plaatsen hun tijdreizigers in het militaire tijdperk.

Khronos spelbord

Spelverloop

Als een speler aan de beurt is kan hij tot 4 actiekaarten spelen. Het spelbord is verdeeld in drie tijdperken. Het militair, het religieus en het burgerlijke tijdperk. Het militaire tijdperk is het oudste, het burgerlijke het jongste tijdperk. Een speler beschikt over 2 tijdreizigers die voor 1 ecu van het ene naar het andere tijdperk kunnen reizen. Per tijdreiziger mag een speler maximum 2 actiekaarten spelen. Een spelersbeurt bestaat uit 3 fasen. Tijdens deze fasen moet telkens met de bouwregels en de tijdecho rekening gehouden worden.

Fase 1: bouwkaarten ruilen.

• Voor 2 ecu handkaarten afleggen en ruilen.
• Kaarten van één soort van de stapel nemen en handkaarten in de plaats leggen.

Fase 2: acties uitvoeren (alleen waar tijdreiziger staat 2 kaarten per tijdreiziger).

• Bouwen : alleen in militair en religieus tijdperk. Leg evenveel handkaarten af als de waarde van het gebouw. Op militaire en religieuze gebouwen leg je een blokje. Bouw je een gebouw van minstens waarde 2 dan ontvang je 1 ecu in militair tijdperk en 2 ecu in religieus tijdperk.
• Verbouwen : alleen eigen gebouwen in militair en religieus tijdperk. Leg evenveel handkaarten af als het verschil in waarde van de gebouwen. Plaats een blokje op militaire en religieuze gebouwen. Ontvang 1 ecu in militair tijdperk en 2 ecu in religieus tijdperk.
• Vernietigen : 1 ecu en 1 kaart afleggen, vernietig eender welk gebouw met waarde 1.
• Bevolken : alleen in civiel tijdperk, speel blauwe kaart en plaats blokje op blauw gebouw. Maximum aantal = waarde gebouw. Verschillende blokjes mogen op eenzelfde gebouw liggen.
• Renoveren : alleen in civiel tijdperk, speel kaart en leg blokje op gebouw. Vesting en klooster 1 blokje, kasteel en abdij 2 blokjes. Na renovering blokjes wegleggen en gebouw omdraaien.

Fase 3: hand aanvullen.

• Hand aanvullen tot 4, eventueel eerst handkaarten afleggen.
  
  Bouwregels !!! (vormen de kern van het spel)

Geografisch

• Op rivieren mogen enkel dorpen en steden staan.
• Bouwen in een bos kost één extra handkaart.
• Bouwen op een berg kost twee extra handkaarten.

Rangorde

• Alleenstaande gebouwen en gebouwen die elkaar horizontaal of verticaal raken vormen een domein.
• Domeinen mogen alleen verbonden worden door civiele gebouwen.

Een domein.

Autoriteit

• In een domein mag maar één grootste militair en één grootste religieus gebouw staan.

Tijdecho

Normaal

• Een gebouw dat in het militaire tijdperk gebouwd wordt, verschijnt ook in religieus en civiel tijdperk. In religieus tijdperk vergezeld van een blokje. In civiel tijdperk verschijnen militaire en religieuze gebouwen als ruïnes.
• Er is geen tijdecho als gezondigd wordt tegen autoriteit en rangorde regel.

Tijdparadox

• Als gebouwen door een tijdecho andere gebouwen overlappen, dan worden de overlapte gebouwen vernietigd.

Domein herdefiniëren.

• Door samenvoegen van domeinen kunnen bouwregels overtreden worden. Wordt gezondigd tegen de autoriteit regel, dan wordt één gebouw verkleind. In het militaire tijdperk is dat het gebouw in het domein met de kleinste militaire macht. In het religieuze domein het gebouw in het domein met de kleinste religieuze macht.
• Bij gelijkstand moet de speler zijn eigen gebouw verkleinen of verwijderen, is hij in het domein niet aanwezig, dan kiest hij het gebouw dat vernietigd moet worden.
• Tijdecho’s van verkleinde gebouwen gelden alleen als de gebouwen hetzelfde type en dezelfde eigenaar hebben. Blokjes in het civiele tijdperk worden verwijderd en er komt een ruïne in de plaats.

De winnaar

In de 4de ronde en de 7de ronde scoren de spelers na hun beurt punten. Elk punt is 1 ecu waard. De speler met de meeste ecu's wint het spel.

• In het militair tijdperk scoor je in alle domeinen waar je het grootste militaire gebouw bezit. De civiele gebouwen bepalen de score.
• In het religieus tijdperk scoor je in alle domeinen waar je het grootste religieuze gebouw bezit. De civiele gebouwen bepalen de score.
• In het civiel tijdperk scoor je in alle domeinen waar je het meeste blokjes hebt. Militaire en religieuze gebouwen bepalen de score.

 SPELBEOORDELING (volgens Fabrice van spellenclub 13)

Reizen in de tijd als thema voor een gezelschapsspel moet op zijn minst een gedurfde keuze genoemd worden. Probeer dat maar eens zonder op je bek te gaan. Het thema zelf spreekt ongetwijfeld heel wat personen aan maar helaas is het dikwijls zo dat heel wat spellen weinig met het thema te maken hebben. Khronos daarentegen voldoet met stip aan de verwachtingen die het thema creëert. Reeds tijdens het lezen van de spelregels wist ik dat Khronos mij niet zou ontgoochelen. Khronos is een fantastisch spel dat op fantastische wijze de fantasie van het tijdreizen weet aan te wakkeren. Thema en spelbeleving gaan dus hand in hand.
Een leuk thema is mooi meegenomen, maar is natuurlijk niet zaligmakend. Liever een goed spel met een zwak thema dan een een zwak spel met een goed thema. Logische vraag: wat heeft Khronos naast een leuk thema als extra troef? Antwoord:

• Khronos is een spel met een thema dat de verbeelding en de fantasie meer dan aanspreekt, bovendien bevat het spel heel wat tactische mogelijkheden.
• Je strijdt telkens op drie domeinen. Wat je in het militaire domein bouwt, heeft immers impact op wat in het religieuze en het burgerlijke tijdperk gebeurt.
• De tijdecho zorgt voor heel wat extra mogelijkheden. Zo kan je door het plaatsen van gebouwen in het militaire tijdperk ofwel gebouwen van anderen vernietigen ofwel eigen gebouwen beschermen.
• De bouwregels geven het spel een zalige diepgang. Als je domeinen op een verstandige manier samenvoegt of splitst, kan dat heel wat punten opleveren.
• Omdat je maar met twee tijdreizigers speelt, kan je maar in twee tijdperken scoren, toch moet je voortdurend de drie tijdperken in de gaten houden.

Khronos haalt op BoardGameGeek een mindere score maar dat zou te wijten zijn aan de eerste uitgave waarbij het spelmateriaal een nogal kwalijke geur meedroeg. In ieder geval kan ik zeggen dat Khronos bij mij meer dan in de smaak valt. Ook op onze spellenavonden krijgt Khronos veel positieve kritiek. De spelregels liggen misschien wat zwaar op de maag, maar nadat ze verteert zijn, smaken ze naar meer. Khronos vind ik een fantastisch spel met een origineel thema en heel wat tactische mogelijkheden. Een aanrader voor elke spellenfreak die op zoek is naar net wat meer. Ik geef het een tien en weet dat heel wat personen dat overdreven vinden, maar het thema is zo uniek en zit zo goed in het spelmechanisme verweven dat dit spel volgens mij een 10 verdient.

Voilà, u leest het een tien volgens Fabrice, bij mij kan het op minder sympathie rekenen, want ondanks dat het thema ongetwijfeld uniek is en de gameplay misschien erg veel diepgang heeft, verdient een spel waarbij, een-toch-doorwinterde-spellenspeler als ikzelf de spelregels totaal niet kan omzetten in spelen, geen maximale score. Desalniettemin ben ik op zoek naar iemand die het spel een keertje voor mij kan demonstreren en eens een potje laat spelen. Kandidaten? U weet mij te vinden.

Titel : Khronos
Auteur : Ludovic Vialla & Arnaud Urbon
Uitgeverij : Matagot
Aantal spelers : 2-5
Leeftijd : 12+
Speelduur : 90 min.