Mijn mama wordt 85 jaar. Gedichten leest, herleest, declameert en leert ze uit het hoofd. Zolang ik me al kan herinneren en nog steeds met evenveel passie. Vijfentachtig gedichten verzamelen we als verrassing voor haar. Onderstaande heb ik gekozen. Eentje dat, zoals goede vrienden, me reeds de helft van mijn leven vergezeld.
Voor wie dit leest
Gedrukte letters laat ik U hier kijken,
maar met mijn warme mond kan ik niet spreken,
mijn hete hand uit dit papier niet steken;
wat kan ik doen? Ik kan U niet bereiken.
O, als ik troosten kon, dan kon ik wenen.
Kom, leg Uw hand op dit papier; mijn huid;
verzacht het vreemde door de druk verstenen
van het geschreven woord, of spreek het uit.
Menige verzen heb ik al geschreven,
ben menigeen een vreemdeling gebleven
en wien ik griefde weet ik niets te geven:
liefde is het enige.
Liefde is het meestal ook geweest
die mij het potlood in de hand bewoog
tot ik mij slapende vooroverboog
over de woorden die Gij wakker leest.
Ik zou wel onder deze bladzij willen zijn
en door de letters heen van dit gedicht
kijken naar uw lezende gezicht
en hunkeren naar het smelten van Uw pijn.
Doe deze woorden niet vergeefs ontwaken,
zij kunnen zich hun naaktheid niet vergeven;
en laat Uw blik hun innigste niet raken
tenzij Gij door de liefde zijt gedreven.
Lees dit dan als een lang verwachte brief,
en wees gerust, en vrees niet de gedachte
dat U door deze woorden werd gekust:
Ik heb je zo lief.
Leo Vroman
Uit: 262 Gedichten
Querido, 1974
Een hele geladenheid hing er altijd rond mijn kinderjaren. Een geladenheid en een onduidelijkheid. Wegens maar korte tijd ergens wonen en de herinnering eraan die niet levendig gehouden werd doordat je door de beperkte media toen geen contact hield met de vriendinnetjes en mijn fotoalbum dat verdwenen is tijdens een of andere verhuis.
Moeilijk vind ik het als men vraagt ' waar kom je vandaan?' en als dat voor jou een gegeven is in de laag 'welke soep at jij vandaag?' dan weet je waarschijnlijk ook niet hoeveel die vraag gesteld wordt.
Mijn ouders kwamen uit 's Gravenwezel en Dudzele. Maar eigenlijk ook niet, want ook hun ouders waren inwijkelingen. Ik ben geboren in Antwerpen omdat we toen in Schoten woonden. Dan zijn we verhuisd naar Mariaburg en later naar Munsterbilzen. Nog wat jaren later naar Ursel en dan naar Snellegem. Van Snellegem en een jaartje Erps-kwerps naar Merelbeke waar ik me vasthoudt als een boomkikkertje aan een blad met zijn vochtige hechtschijven. Terwijl ik droom, droom, droom, van groene stille weidsheid.
Een hele geladenheid dus waar met regelmaat er stukjes vanaf brokkelden omdat er ongepland of onverwacht andere stukjes toegevoegd werden. Het hernieuwde contact met een boezemvriendinnetje nadat ik haar zus tegenkwam en meende te herkennen op een concert, een brief die bewaard was door een vroegere buurvrouw en die ik schreef als 12-jarige, het huis zien waar ik als kleuter woonde, wandelen in eerdere woonplaatsen, een school binnenstappen en deze foto. Getrokken in 's Gravenwezel bij mijn bomma en bompa. De zorgende armen van mijn meter rond me. Weer een stukje tastbare jeugdherinnering bij. Mijn hart blij.
Maandagochtend in de wachtruimte van de huisarts en dit op de radio https://youtu.be/oadhHk2xs6c
En ik bedenk hoe raar het is dat ik dit nu weer hoor. Ik kom nauwelijks in contact met radio, maar elke keer ik bij kapper zat of in winkel was hoorde ik dit lied. Eentje dat al vele jaren me gezelschap houdt en spontaan gezongen wordt.
De dag nadien heb ik een onverwachte ontmoeting in diezelfde wachtruimte. Doordat ik te laat ben nemen we stilzwijgend elkaars afspraak in. Het is Valentijn, dag van de liefde.
Ik kijk naar buiten, zing in mezelf 'the world was on fire... '
en moet lachen.
Wij zijn niet meer dan poppenkastpoppen met een illusie van zelfbeschikking en diegene die ons stuurt moet nu zoveel leute hebben.
Do not love half lovers.
Do not entertain half friends.
Do not indulge in works of the half talented.
Do not live half a life
and do not die a half death.
If you choose silence, then be silent.
When you speak, do so until you are finished.
Do not silence yourself to say something,
And do not speak to be silent.
If you accept, then express it bluntly,
Do not mask it.
If you refuse then be clear about it
for an ambiguous refusal is but a weak acceptance.
Do not accept half a solution.
Do not believe half truths.
Do not dream half a dream.
Do not fantasize about half hopes.
Half a drink will not quench your thirst.
Half a meal will not satiate your hunger.
Half the way will get you no where.
Half an idea will bear you no results.
Your other half is not the one you love.
It is you in another time yet in the same space.
It is you when you are not.
Half a life is a life you didn't live,
A word you have not said,
A smile you postponed,
A love you have not had,
A friendship you did not know.
To reach and not arrive.
Work and not work.
Attend only to be absent.
What makes you a stranger to them closest to you
and they strangers to you.
The half is a mere moment of inability,
but you are able for you are not half a being.
You are a whole that exists to live a life.
Not half a life.
Gibran Khalil
Heilige huisjes. En vooral deze waar niet aan geraakt mag en kan worden. Meer dan 35 jaar was dit een van mijn huisjes totdat deze versie op mijn weg kwam en me helemaal wegblies.
https://youtu.be/u9Dg-g7t2l4
« La chose la plus apaisante en ce monde, cest quand quelquun embrasse vos blessures en ne les voyant pas comme des catastrophes dans votre âme mais simplement comme des fissures dans lesquelles mettre son amour. »
Er wordt gevraagd naar geluksmomenten, groot of klein. Mijn kinderen komt als eerste in me op. En in het bijzonder : het zeldzame moment dat iedereen thuis is. Als iedereen dan in bed ligt en ik als laatste naar boven ga. Dat ik hen dan alledrie bij mij weet; gezond en veilig in hun warme bed. Dat is mijn grootste geluksmoment. En zoals Yin en Yang en eb en vloed en donker en licht, bijhorend ook mijn grootste verdriet; Lucas maar twee keer per jaar kunnen knuffelen. Dat kan me op een onbewaakt moment echt naar de keel grijpen.
Een ander geluksmoment, een moment waar ik reikhalzend naar uitkijk : de eerste keer weer sandalen aan. Het geluk dat dan door mij heengaat en zich weids verspreidt over de zomermaanden. En het bijkomend geluk als ik wat later kijk naar mijn blote voeten en de witte bandjes zie die mijn voet verdelen in bruine geometrische vlakken.
Sandalen, sandalen, sandalen; in allerlei stijlen, hoogtes, kleuren. Geluk.
Wat is voor jou een moment van geluk, groot of klein?
Air, I breathe. Water, I drink. Kindness, I give. Mother Earth, I thank. Ancestors, I remember. Connections, I deepen. Skills, I master. Friends, I cherish. Fears, I question. Anger, I release. Universe, I trust. Wisdow, I grow. Silence, I enter. Love, I share. Life, I am.
"Het grootste misverstand dat de moderne mens zich - vooral in onze Westerse cultuur en levenswijze - eigen heeft gemaakt is allicht de doodsangst of, misschien nog essentiëler de beklemmende overtuiging dat dit ene leven dat ons op een imaginaire tijdlijn wordt geschonken het enige zou zijn in een verder koud en eenzaam universum. Ten gevolge van die veel bepalende bewustzijnsvernauwing vertaalt de onrust zich - zoals in dit schijnbaar terminale tijdsgewricht overduidelijk blijkt - in een immense en uit de hand gegroeide schaal in obsessieve hebzucht en overconsumptie, vermits de valse overtuiging ons voortdurend wordt ingefluisterd dat het er, in de vermeend unieke rit, op aankomt om zoveel mogelijk te beleven, en liefst zo sensationeel of spectaculair mogelijk."
Nogal vaak zijn vrijdagen voor mij mama-dagen. Waarop af en toe een klus geklaard moet worden en meestal genoten wordt. Vaak in de natuur, fietsend of wandelend, soms in een stad. Maar altijd met één constante : het verlangen van mama of mij om iets te zien, te ervaren. En aangezien mama's hogere leeftijd, ze is vorige week vierentachtig geworden, en dus bijgevolg vermoedelijk laatste mobiele jaren laat ik haar kiezen. Fietsen in de hoge veluwe en Kroller-Muller, Watou, fietsen tussen het water in Bokrijk, wandelen in Wissant en de vele vele wandelingen en fietstochten vlakbij haar woning. Zo fietsten we vorige week vanuit Varsenare langs de kleinste baantjes slingerend door de polders naar Lissewege. Een terrasje doen en hup, zonder te verpinken de vijfentwintig kilometer terug. Met de elektrische fiets wel te verstaan, zonder helm en altijd op de hoogst mogelijke snelheid. Wegens verminderd gehoor en verminderende anticipatie met de omgeving een gevaar op de weg, maar zielsgelukkig. Meetkerke is één van de dorpjes waar onze fietstocht doorging en steevast stopt mama daar om het kerkje binnen te gaan en aan de rondliggende graven te tonen waar onze neef Koen ligt en dan de vele Wybo's. 'Allemaal familie' zegt mama. We laten de fietsen aan de kerk staan en gaan te voet langs het vaartje naar een klein kapelletje wat verder. Daar vlakbij, aan een molen, is mijn overgrootmoeder geboren. Regina Coleta Wybo. Als oudste dochter geboren in Meetkerke in 1867 in een gezin van veertien kinderen. Vijf kinderen haalden de eerste levensjaren niet. We zitten op het bankje naast de kapel, mussen vliegen in en uit de dakpannen en komen kijken hoe we een appel eten. Regina heeft haar hele leven daar gewoond en ik moet denken aan de ontelbare keren zij te voet langs dat vaartje gelopen heeft. Alle dagen om naar de kerk en school te gaan. Voor haar doop, communies en huwelijk. Lachend, proestend, dromend, verliefd, gelukkig, angstig, verdrietig, verward, bezorgd. Alle leeftijden, gelegenheden, kledij, emoties. 'We zijn maar een zandkorrel in een woestijn' zegt mama 'en het leven is in een oogwenk voorbij'.
In minder dan 2 weken tijd heeft onze jongste dochter afscheid genomen van haar moemoe, is ze afgestudeerd in het humaniora, is ze achttien geworden, heeft ze haar rijbewijs gehaald en is ze voor het eerst mee als leiding op het chirokamp. Bewogen weken dus voor haar. Een stap naar volwassenheid die in één keer enkele stappen samenneemt. Onverwacht was ik zwanger van haar in een moeilijke periode en het heeft jaren geduurd eer ik de schuldgevoelens rond de overweging van abortus kon keren naar 'ik heb bewuster voor jou gekozen dan voor wat dan ook in mijn leven'. Toen ze geboren werd, ze was mijn eerste gewone bevalling, sloeg ze haar armpjes open en omarmde de wereld en dat doet ze nog steeds. Mijn lieve stoere hippiedochter die het meisje in mij weer wakker maakte. 18 jaar geleden geboren en elke dag dankbaar geweest om haar komst : Helena.
De zon, de fakkel, de stralende, de schitterende.
Een groentje was ik tot ik via The Crown, La cocinera de Castamar, Bridgerton, Las chicas del cable en nu Downton Abbey, de geneugten van Netflix helemaal ontdekte. De meeslepende weidsuitgestrekte traagheid, I love it. En net toen ik zei dat ik het jammer vond dat ik het leven in Downton Abbey uitgekeken had wist Remi me te verrassen met het Afternoon Tea cookbook van de reeks. Het zal even zoeken worden om mijn weg te vinden in de oude en engelstalige recepten, maar hot cross buns, steamed figgy pudding en cornish pastries; here I come!
'As usual our expectations are disappointed. Let's have some tea.' Lord Grantham
Een hele geladenheid hing er altijd rond mijn kinderjaren. Een geladenheid en een onduidelijkheid. Wegens maar korte tijd ergens wonen en de herinnering eraan die niet levendig gehouden werd doordat je door de beperkte media toen geen contact hield met de vriendinnetjes en mijn fotoalbum dat verdwenen is tijdens een of andere verhuis.
Moeilijk vind ik het als men vraagt ' waar kom je vandaan?' en als dat voor jou een gegeven is in de laag 'welke soep at jij vandaag?' dan weet je waarschijnlijk ook niet hoeveel die vraag gesteld wordt.
Mijn ouders kwamen uit 's Gravenwezel en Dudzele. Maar eigenlijk ook niet, want ook hun ouders waren inwijkelingen. Ik ben geboren in Antwerpen omdat we toen in Schoten woonden. Dan zijn we verhuisd naar Mariaburg en later naar Munsterbilzen. Nog wat jaren later naar Ursel en dan naar Snellegem. Van Snellegem en een jaartje Erps-kwerps naar Merelbeke waar ik me vasthoudt als een boomkikkertje aan een blad met zijn vochtige hechtschijven. Terwijl ik droom, droom, droom, van groene stille weidsheid.
Een hele geladenheid dus waar met regelmaat er stukjes vanaf brokkelden omdat er ongepland of onverwacht andere stukjes toegevoegd werden. Het hernieuwde contact met een boezemvriendinnetje nadat ik haar zus tegenkwam en meende te herkennen op een concert, een brief die bewaard was door een vroegere buurvrouw en die ik schreef als 12-jarige, het huis zien waar ik als kleuter woonde, wandelen in eerdere woonplaatsen, een school binnenstappen en deze foto. Getrokken in 's Gravenwezel bij mijn bomma en bompa. De zorgende armen van mijn meter rond me. Weer een stukje tastbare jeugdherinnering bij. Mijn hart blij.
