De ups en downs van een schrijver, tolk, therapeut, echtgenoot What we think we become
24-01-2014
Een tontine? Wat is dat nu weer?
Op het werk van mijn vriend hadden de mannen weer iets nieuws bedacht om hun kantoorleven wat Schwung te geven. Robby kwam 's avonds langs op ons appartement. Dus niet dat van Robby en mij. Dat van mij en de meiden. Hij schopte zijn zwartlederen schoenen uit en trok zijn das los. Zocht in onze koelkast naar een open fles witte wijn. Die moest er zeker zijn.
'Moet je nu eens weten. De mannen hebben een tontine opgericht', zei hij. 'Een tontine?', vroeg ik, 'wat is dat nu weer?' Hij schonk zichzelf wijn uit in een limonadeglas. Al onze wijnglazen stonden vuil op het aanrecht.
'Ken je dat niet?', vroeg hij. 'Dat is zo'n soort van collectief spaarplan.' Ik trok mijn wenkbrauwen op. Het klonk maar louche. 'Elke week of zo gooit iedereen een bepaald bedrag in de pot en elke week gaat maar één iemand naar huis met die pot. Die doet er dan mee wat hij wil. Elke week krijgt iemand anders die pot natuurlijk. Tot iedereen dan aan de beurt is geweest.' Ik vroeg om hoeveel geld het ging. 'Niet veel,' zei hij, 'elk 15 euro' Ik trok mijn schouders op. 'Ik zie er, eerlijk gezegd, echt het nut niet van in. Lijkt mij meer een economische noodoplossing voor een achtergesteld dorp ergens in Mozambique.' Hij knikte. 'Snap ik', zei hij, 'maar de bedoeling van de pot is om er mee bij de hoeren te gaan.'
Ik dacht dat hij een grapje maakte. Toen ik zag dat hij het serieus meende zei ik: 'Dus eigenlijk gaat het niet om geld sparen, maar om samen jullie slecht geweten te bestrijden?' Hij knikte weer. 'Zoiets. En ook wel om drempelvrees te overwinnen.' Ik snoof misprijzend en keek hem fronsend aan. 'Ja, zeg', zei hij, 'ik ben natuurlijk zelf geen lid he. Maar je weet hoe de collega's zijn, voor hen lijkt het mij geen slecht idee. En wees gerust, zelf ga ik natuurlijk niet mee doen.' Ik begon mijn nagels te lakken en zonder op te kijken van mijn nauwgezette arbeid zei ik: 'Nee, daar ben jij natuurlijk te trots voor.'
Hij keek mij aan met grote ogen. 'Hoezo, te trots?' Ik lakte verder. 'Ja, jij bent toch te veel de perfecte gentleman om een arme vrouw geld in haar handen te stoppen om even je ding met haar te doen. Daar sta jij boven he.' Hij nam een stevige slok. Net of de wijn sterke whiskey was. 'In wat voor rare bui ben jij vandaag weer? Wil je het nu zo draaien dat het goed is om wél bij de hoeren te gaan?' Ik blies mijn nagels droog. 'Dat heb ik niet gezegd. Jij moet weer zo irritant precies zijn en uit de minste uitspraak meteen verstrekkende conclusies trekken.' Hij antwoordde niet meer en trok zijn gezicht in een gefrustreerde plooi. Ik wist ook niet waarom ik zulke dingen zei. Het sloeg inderdaad nergens op. Ik was gewoon geïrriteerd door dat ridderlijke, hoofse kroontje van hem.
Hij kwam naast me zitten in de zetel. Op een metertje afstand. Als hij niet meer wist wat te zeggen, wilde hij het altijd goed maken met knuffels. Voor hij dichter schoof, zei ik: 'Zeg, kunnen vrouwen ook lid worden van jullie clubje?' Hij zuchtte. 'Ten eerste het is niet MIJN clubje en ten tweede: het is geen club, het is een tontine.' Ik nam mijn spiegeltje en krulde mijn wenkbrauwen. Ik was nog maar sinds 14 u wakker en zag er pafferig uit met vreselijk blauwe wallen. 'Ga maar lekker door met je zelfhypnose. Heb je al een wit paard op stal staan?' Hij stond op en ik hoorde hem vaag 'foert' murmelen.
Terwijl hij de rest van de fles wijn overgoot, herhaalde ik mijn vraag. 'Maar kom, serieus, kunnen vrouwen lid worden van die tondeldoos?' Hij smakte de deur van de koelkast dicht. 'Een tontine, Lisse, zoiets heet een tontine.' Met een fijn kwastje deed ik blos op mijn wangen en zei: 'Whatever. Antwoord nu gewoon.' Hij kwam weer naast me zitten: 'Waarom zou jij in godsnaam lid willen worden van een tontine voor hoerenbezoek?' Ik rommelde in mijn make-up-tasje op zoek naar de juiste kleur voor mijn lippen. 'Nu word ie mooi', zei ik. 'ja, een prins komt natuurlijk niet alleen maar op een wit paard. Hij heeft ook altijd een kuisheidsgordel in zijn zadeltassen zitten.' Hij gaf mij een klein duwtje en zei: 'Stop met te orakelen. Met die raadsels van jou altijd.'
'Ik zal het even uitspellen', zei ik. 'een man kan eventueel op hoerenbezoek. Netjes is het niet, maar het kan. Als een soort noodzakelijk kwaad. Maar ho maar als een vrouw het zou willen. Een vrouw die seks wil om de seks, o maar dat kan niet, hoor.' Hij haalde zijn schouders op. 'Nu, ik wist niet dat je er zo hard van droomde om met een gigolo te slapen. Nu, doe maar. Maar ik vrees dat je er niet komt met 60 euro' Ik knikte. 'Ja, ik hoor het al. Als een vrouw bij een hoer wil, moet ze er nog meer voor dokken ook.' Hij glimlachte: 'Sja, simpele marktprincipes. Vraag en aanbod, weet je wel.'
Ik probeerde verschillende haarstijlen uit. Opgestoken, paardenstaart, los. Vroeg: 'Wanneer komen ze samen?'
'Elke donderdagavond.'
'Om welk uur?'
'Zes uur, vlak na het werk, in café 'Picollo' , maar wacht, ik geef je de GSM-nr van Joey dan weet je meteen alle details over toetreding.'
Die nummer moest ik niet hebben. Ik wilde de verbazing op hun gezichten niet verpesten, door daar als vrouwelijk lid van hun seksclubje binnen te wandelen. Robby was een tijdje stil, ik zei ook geen woord meer, maar ik glimlachte wel de hele tijd breed. Uiteindelijk vroeg hij: 'Dus je gaat hier serieus mee door? Je gaat die mannen even belachelijk maken of zo?'
'Wie spreekt er over belachelijk maken? Ik wil gewoon écht lid zijn van hun tondeldoos.'
'Tontine, Lisse, ton-tine.'
'Ik vind tondeldoos leuker klinken.'
Hij zette de tv aan en ging veel vroeger dan anders naar zijn eigen appartement toe. Toen hij me mee vroeg, zei ik: 'Nee, ik wil de meiden over die tondeldoos vertellen.' Als hij eindelijk weg was, voelde ik me een klein beetje schuldig, omdat ik hem zo gepest had. Maar onze relatie zat toen al in die fase dat alles wat hij deed me gewoon irriteerde.
De eerstvolgende donderdagavond zat ik inderdaad in café 'Picollo'. Ik was wel te laf om alleen te gaan. Mijn kotgenote Sabrina was mee. Sabrina was zo'n gekke losbol die als een magneet werkte op andere vrouwen, omdat ze in haar een levende brug zagen naar hun eigen verdoken neigingen tot losgeslagen uitspattingen. We droegen alle twee onze kortste rok en daaronder onze strakste broekkousen. De tondeldoos zat in de hoek.
Ze schuifelden onwennig op hun stoel. Zagen er een beetje uit als kleine jongens die door een ouder betrapt zijn met hun broek op hun knieën en een hand rond hun piemeltje. Sabrina deed hen het voorstel. Ze moesten niet bij de hoeren gaan. Ze mochten het geld elke week aan ons geven. Dan mochten ze om beurten over ons heen. Ze mochten alles doen wat ze wilden. Toen Sabrina het woord 'alles' nog eens benadrukte, ging er een schicht elektriciteit door mijn clitoris. Haar woorden schenen echter niet door te dringen tot de mannen. Ze zaten daar maar. Staarden in hun glas. Trokken hun dassen los, prutsten aan hun mouw, prutsten denkbeeldige pluisjes weg. Ze zeiden het niet, maar het was duidelijk dat ze er niets voor voelden.
Sabrina en ik snapten er niks van. Twee mooie vrouwen, al zeg ik het zelf, gepresenteerd op een dienblaadje en ze wilden niet. Achteraf sprak ik er over met Robby. Die wist niet hoe hij moest reageren. 'Je ging lid worden, dacht ik, niet jezelf verhuren.' Er leek iets te breken in zijn stem en volgens mij stond hij op het punt om te wenen. Ik haalde mijn schouders op. 'Daar heb ik het niet over. Ik vraag je waarom ze geweigerd hebben.' Hij pakte zijn jas, trok zijn schoenen aan en zei: 'Geen idee. Jullie waren te onvrouwelijk, veel te direct of zo.' Ik vroeg hoe we het dan anders hadden moeten doen. 'Zet je volgende keer gewoon meteen op hen, benen wijd, kut bloot, misschien helpt dat.' En weg was hij. Van die uitslover was ik af.
Robby dacht in bed uitsluitend aan mijn genot. Alleen focuste hij er zo hard op, dat het eigenlijk om nog iets anders ging. Mijn genot was een medaille op zijn ego. Hoogst irritant. Al die maanden dat hij zijn tong verrekte om mij opnieuw en opnieuw klaar te beffen, droomde ik van niets anders dan van een stoere krijger die mij zo begeerde dat hij me op de grond smakte en mij zonder boe of ba ruw verkrachtte. Zo overdonderd door mijn aantrekkingskracht op hem, dat hij alles en iedereen om zich vergat. Maar zelfs lid worden van een tondeldoos kon mij dat genoegen niet verschaffen. Emancipatie allemaal goed en wel, maar versmelten in mannelijke begeerte, behoort voorgoed tot het rijk van de fantasie. Of ik moet eens halfnaakt in de armen van een nog onontdekte stam in het Amazonewoud lopen. Misschien kunnen de tondeldozen daar nog vuur maken.
Ge moet maar de pretentie hebben om u voort te planten
Ze brengen ze mee op tussenmomenten. Trippelende verlengden van hun ego's. Opgedirkt, afgesopt, levend gebalsemd. Onschuldige etalagepopjes. Ik weet dat ze 't express doen.
Als we geen les meer geven en de schoolgebouwen nagenoeg verlaten zijn. Als we in de lerarenkamer zitten, tussen twee deliberaties in. Betaald om met een ernstig gezicht formaliteiten uit te zitten. Dan komen ze. In drommen. De één na de ander. De vruchten van het seksleven van collega's. Kleine mensjes geboren uit de eigenliefde van grotere mensjes.
Sommige van mijn collega's trappen in die val. Luigi bijvoorbeeld. Een mollige leerkracht Duits van Italiaanse komaf. Die stormt dan met zijn bolle wangen, rood van de alcohol in zijn koffie, recht op zo'n kindje af. Tilt het op en koert onzin als een vette duif op peppillen. 'Dag Zoetje, kom jij met de mama zo eens piepen op 't schooltje, he, zoetje, pata piti pata dada la da dadda, kijk maar eens goed rond ze, zoetje, kom jij later in de plaats van mama les geven? Pa ta titi patta tatta'.
De moeder staat er dan glunderend naast. Ze kan het nu echt niet meer verbergen, hoe graag ze zichzelf ziet, hoe geweldig ze zichzelf vindt. Haar astronomische eigenwaarde nu bevestigd in deze verrukte aandacht voor die exponent van haar vlees en bloed.
Om mijn walging voor haar opeens wel bijzonder gerechte schouders enigszins te smoren, pik ik nog een appel. Ik zit te lezen, apart aan een tafel in een hoek. Ingegraven, zeg maar. Vlak bij de kar met fruit, waarvan ik de ene appel na de andere weggris, tot ik zeker een kilo of twee verzameld heb. Niet omdat ik zo graag appels eet, maar omdat ik mijn hebberige collega's niks gun. Ze reageren veel te enthousiast, telkens de poetsvrouw aan het begin van de deliberaties de tafel met lekkernijen binnen rolt. We hebben het over leerkrachten, een beroepsgroep die per definitie al haar inkopen in de Aldi doet. Alles wat ze gratis kunnen schooien, is welkom.
Mijn kruimeldiefstal leidt mij verder ook af van het gegons van irritante gesprekken. Collega's die zelfs buiten de deliberaties maar blijven leuteren over de resultaten van die of die leerling, als betrof het echt iets belangrijk. Wat kan mij het ene fuck schelen als een leerling buist? Daar dienen scholen toch voor? Sommige slagen, sommige buizen. Zij die buizen komen heus niet noodzakelijk slechter terecht als zij die slagen. Dat zou impliceren dat onze school de leerlingen werkelijk voorbereidt op het leven. Ach kom, wat zouden wij die jonge mensen ooit echt bijbrengen over het leven? Hier scoor je als je een co-sinus en een tangens kunt berekenen, weet hoeveel tanden een varken heeft of kunt zeggen wat de eilandjes van Langerhans produceren, maar wat heb je er daar aan buiten deze muren?
Ik heb sowieso een haatliefdeverhouding met dit zenuwnest van de school, de lerarenkamer. Er hangt altijd een sfeertje van 'wij zijn de laatste frontlinie', daar buiten zijn de monsters, alleen als je doet wat wij zeggen, overleef je de monsters. Pas op voor de monsters, luister naar ons, alleen wij weten hoe je die verschalkt. Die parade van kleine kindjes maakt het alleen maar erger. Leerkrachten kweken er op los. Ik ben er zeker van dat leerkrachten gemiddeld meer roze koters uitpoepen dan andere beroepen. Het beroep van leerkracht leent zich uitermate tot ongebreidelde procreatie. Als ouder ben je thuis als je kinderen thuis zijn. Je weet verder perfect hoe je een kind vlekkeloos door een schoolcarrière loodst.
Op een dag zie ik mijn kans om iets te doen aan die gratis kindertentoonstelling. Het is de laatste schooldag. De leerlingen zijn al naar huis. De leerkrachten hebben het nog even druk. Enkele ouders protesteren tegen het eindverdict van de deliberatie. Onze directeur kondigt openlijk aan dat de drie deliberaties voor de goeie vorm nog eens moeten overgedaan worden. Meteen kalmeert hij de mopperende leerkrachten in kwestie. 'We komen gewoon nog eens samen, zodat ze ons legaal niks kunnen maken.'
Ik houd het in de lerarenkamer niet meer uit. Een collega heeft haar vierjarige dochter op schoot genomen en laat haar de tafel van twee opzeggen. Drie andere vrouwelijke collega's en Luigi applaudisseren en heffen een schelle, langgerekte bravooo aan. Ik schud mijn hoofd. Nog geen 1000 jaar geleden trokken er in deze contreien kloeke vikings rond die krek dezelfde vierjarige koters met hun eierkopjes tegen de wanden van lemen hutten keilden. En niemand die toen bravooo riep.
Ik ga lummelen. Rondneuzen door de gangen. Ik kom langs de keukens. Dit jaar koken we niet zelf voor het afscheidsfeestje. Er komt een traiteur met scampi's in curry. Niet toevallig hét bourgeois gerecht bij uitstek dit jaar. In de keuken spelen een jongen en een meisje huisje. 't is een moderne simulatie. De 'man' kookt en roert in lege potten, terwijl de 'vrouw' doet alsof ze telefoneert met een vriendin. Ze hebben mij niet zien binnenkomen in deze grote ruimte, ik verstop mij voorzichtig onder tafel. De ongerepte fantasie van twee kinderen overhoren is altijd beter dan de lerarenkamer.
Hun spelletje 'moeke en vake' heeft een thrillerelement. De mama hoort zogezegd vreemde geluiden uit de kelder. Van achter twee grote ketels zie ik hoe de papa gewapend met een spatel richting kelder gaat. De mama wacht gespannen bij het deurgat. Beneden getuigt de papa van veel fantasie. Hij roept dat hij gegrepen is door een vleesetende plant. De moedige mama waagt zich ook de kelder in. Ze zet wel eerst een kookpot op als helm en grijpt een bezem die ze als een lans voor zich uit houdt.
Onder mijn tafel glimlach ik breed. Zou ik het werkelijk durven? Ach, wie komt er achter? Ik kruip snel overeind. Van het vorige eetfestijn weet ik dat de deur naar de kelder met de voorraadkasten van de school sterk knelt. Als ik ze met een smak dichtklap, weet ik zeker dat die twee kleintjes die deur nooit meer open krijgen. Ik controleer even. Zelfs ik moet uit alle macht sleuren om de deur terug te openen. Mijn ogen vallen op de lichtschakelaar. Ach ja, ik kan het maar beter goed doen. Knip en binnen is het licht uit. En nu maar hopen dat vleesetende planten kunnen zien in het donker, bedenk ik bij mezelf.
Ik keer terug naar de lerarenkamer. Vol anticipatie zit ik achter mijn boek. Het is een biografie van Mengele, maar dat hoeven mijn collega's niet te weten. Dat doet hen maar vragen stellen. Ik heb het boek in de kaft van 'Laus Stultitiae' gestopt. Dat lokt maar één vraag uit. Een collega LO vraagt waarom ik een gids voor Erasmusstudenten lees. Ga ik soms een sabbatjaar nemen en een jaartje in het buitenland studeren? Om er snel van af te zijn, zeg ik dat ik iets in die aard overweeg.
Na een uurtje begint de klopjacht. Waar zijn Bavo en Geertrui heen? Bavo en Geertrui blijken geen broer en zus te zijn. Des te beter voor hen. Dan kunnen ze in de kelder tenminste zonder scrupules 'doktertje' spelen. De leerkrachten lopen door elkaar als de vrouwen en kinderen van een indianendorp dat 's morgen ontdekt dat het omsingeld is door twee regimenten stoute langmessen. Heerlijk sfeertje, moet ik zeggen. Ik steel gauw nog twee dikke appels. Rode, zo heeft mijn vrouw ze graag. Een spontaan cadeautje, omdat ze zich niet wilde voortplanten.
Pas als er sprake is van child focus en politie, begeef ik mij wijselijk richting de speelplaats. Daar voetballen enkele jongens. Vergezeld van Luigi vraag ik hen of ze Bavo en Geertrui soms gezien hebben. 'Die spelen kokeneten in de keuken.' Luigi schiet er vandoor. Alsof hij denkt dat de twee per ongeluk zichzelf gefrituurd hebben. In de keuken zijn de kindjes al gered. De kuisvrouw heeft hen gevonden. Bavo heeft een sanitaire noodkreet uitgezonden, merk ik aan zijn natte broek. Hij heeft ook enkele krabben in zijn gezicht. Zoals het elke goede vrouw betaamt, heeft Geertrui de schuld van het gebeuren in Bavo's schoenen geschoven. Haar nageltjes hebben dunne voren getrokken in zijn neus en op zijn kin. Zowel de mama van Bavo als de mama van Geertrui zitten zichtbaar met de zaak verveeld. De mama van Bavo zit tenslotte met een schijtluis van een zoon en de mama van Geertrui zit met een rancuneuze furie van een dochter. Da's ook geen manier om indruk te maken op de collega's.
Ik haal alleszins mijn slag thuis. In de eerste Ad Valvas berichten van het volgende schooljaar, staat tersluiks aangekondigd dat leerkrachten hun kroost thuis dienen te houden, omdat de school buiten de lesuren niet verantwoordelijk is voor gebeurlijke ongevallen en de school tenslotte een college is en geen kindercrèche. Zelden een directiemededeling gezien, waarin zo helder het gezonde verstand primeerde.
