Beste Arnon,

Wij hebben niet het geluk elkaars buren te zijn, ik woon in Gent en ben zelfs nog nooit in New York geweest. Ik had ooit een maat die dol was op die stad, maar die is helaas al overleden. Anders had ik nog een extra stimulans gehad om de oceaan over te steken.

Als jij en ik buren waren geweest, dan zouden we misschien op een doordeweekse avond aan de praat geraakt zijn en ons gesprek zou allicht tot de dageraard onder stoom voortgeraasd zijn.

Iets meer dan een week geleden, overhandigde ik jou drie manuscripten van mijn hand. ‘Drie?’, zei je verbaasd, maar je nam ze aan. Je leek mij bijzonder vriendelijk, maar hey, dat kan een pose zijn. De strategie van ‘kill you with kindness’ (jou misschien bekend uit de film ‘the devil’s advocate, die je misschien net zo goed kan citeren als Apocalypse now)

Ik gaf je die manuscripten na een lezing. Een lezing van jou, geen van mij. Mijn vriendin die ook mee was, merkte op: ‘die kerel zegt nou net dezelfde dingen als jij altijd zegt.’ Is dat een compliment of een sneer? Ik was alleszins akkoord, jij zei erg gelijkaardige dingen, vooral over oorlog. ‘Maar’, zeg ik tegen haar, ‘het is verschil is wel dat hij daar beneden zit, en ik hier boven zit, dat hij betaald krijgt om te zeggen wat ik ook denk’

Waarom geeft iemand drie manuscripten af in een plastic tas aan eigenlijk een volslagen onbekende. Enkel en alleen omdat die onbekende zo veel meer succes heeft en misschien, heel misschien, als die iets ziet in de pennenvruchten, een goed woordje zal doen bij zijn uitgeverijEN (meervoud)? Eventjes meerijden op de succestrein van een ander. Is dat te vergelijken met een bekend schrijver die achterop een Amerikaanse tank springt in Irak of Afghanistan en munt slaat uit zijn nieuwsgierigheid? Er waren mensen in de zaal die zich daar vragen bij stelden. Ik niet. Ik vind dat normaal. Knappe marketingzet en ik geloof ook echt dat het je interesseert om die dingen eens van dichtbij te zien. De financiële bijval die er uit volgt, is natuurlijk mooi meegenomen. Afkeurenswaardig? Ach, het is tenslotte uw vak en als we moeten tellen wie er allemaal een centje meepikt door de bezetting in Irak, dan zijn we lang bezig. Ik zou ze al vast geen eten willen geven.

Enkele dagen na mijn ow-please-help-mij-aan-een-uitgever hinderlaag (of frontale aanval, je zag mij niet komen, dus misschien was het toch eerder een hinderlaag) kreeg ik een kort mailtje van je assistent. Dat is fijn en niet fijn, maar vooral toch het laatste. Hoor ik er ooit nog iets van? Laat je het weten als je er geen zak aan vond? Heb je ooit enkele uurtjes tijd over om eens te babbelen als je weer eens in het land bent? Van schrijver tot schrijver, nederlandstalige, schrijver, Vissen, man van benedengemiddelde lengte, onorthox in de omgang, seksuele vonk die op en neer springt? Die dingen hebben we namelijk gemeen. En, ik mensen vragen mij haast dagelijks: ben jij van Bulgarije, Colombia, Peru, Italië, Spanje, Turkije? Ben je soms zigeuner, native American of hebben je grootouders dan tenminste andere roots dan Vlaamse? Ik heb nog nooit de vraag gehad of ik soms Joods ben. Nu, ik zal ze zelf stellen: heb ik soms ergens joods bloed in mijn aderen stromen? Het zou mij niet eens verbazen, en dat zeg om nog iets met je gemeen te hebben.

Ik lees op dit moment je boek (ik lees trouwens niet echt graag, ik wil liever als Jan Cremer zeggen: ‘ik lees niet, ik word gelezen’) ‘Kamermeisjes & soldaten’ en het bevalt mij nogal. Ik leg het pas om de 20 pagina’s even weg om even zoveel pagina’s te lezen in ‘the dying animal’ van Roth of ‘spanning in verhalen’, van de mij volslagen onbekende René Appel. Appel zegt mij iets, maar die schilderde, die schreef geen zelfhulpboek voor ploeterende schrijflustigen.

Arnon, ik heb nog wel meer manuscripten. O, en ik spreek Russisch, Sloveens, een beetje Bosnisch ook, ik lees zonder problemen Bulgaars. Als je nog eens naar Oekraïne trekt, wil ik wel tolken. Ik ben nogal vertrouwd met die Babel die je soortement aangespoord heeft tot je rondreis.

Ach ja, je zal wel geen tijd hebben voor een publicatieloze, dwangmatige veelschrijver die indefessus agendo, een uitgever zoekt via alle mogelijke kanalen, behalve dan de normale weg. Want mij werd gezegd: ‘Sending it in mean nothing, personal touch is everything.’

Arnon, are you out there?

Je mag ook altijd reclame maken voor mij in zo’n stukje in HUMO. Je maakte al eerder reclame voor de blog van Bertje Anciaux. Vermeld mij ook eens een keer.

Maar liever toch een persoonlijk gesprek. Volgens mij zouden we het best met elkaar kunnen vinden. Voor het betere diepgravende gesprek. O, en dat ingrediënt dat veel van uw succes verklaart: een meedogenloze oprechtheid.

Ja, zo’n gesprek daar heb ik wel zin in.

Dus doe mij een lol, laat eens iets horen.

Je hebt mijn contactgegevens,

Groeten,

William

05-04-2009 om 23:08 geschreven door Tederdraads  

Startschot moedernacht met lezing van prof Marleen Temmerman

Geneeskundestudenten laten het vredeshuis daveren ten voordele van jonge moeders

De studentenorganisatie Swiss (een organisatie die zich heel wat moeite getroost om de studierichting geneeskunde te Gent te internationaliseren) had voor een rijk gevuld programma gezorgd. De avond begon met de documentaire ‘dead mums don’t cry’.

We kregen te zien hoe de gezondheidszorg in Tsjaad zwaar te wensen overlaat en dat heeft uiteraard repercussies voor vrouwen die in bevalling gaan. Jonge moeders laten er veel vaker het leven in het kraambed. Nochtans zouden relatief eenvoudige middelen al heel wat leed kunnen voorkomen. Als de dokters in Tsjaad bijvoorbeeld magnesiumsulfaat ter beschikking zouden hebben, zouden er al een pak minder doden vallen. Helaas is er blijkens de film in heel Tsjaad geen milligrammetje in voorraad. Niet enkel de middelen ontbreken, er zijn ook culturele aspecten aan het probleem. Zo is abortus in Tsjaad, net zoals in de meeste Afrikaanse landen (wellicht zelfs in héél Afrika) verboden. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er geen vruchten geaborteerd worden, integendeel. Ook Afrika kent haar engelenmakers, alleen hebben zij niet de nodige deskundigheid om deze ingrepen veilig te laten verlopen. Regelmatig komen er in de hospitalen (die er opvallend geïmproviseerd uitzien) vrouwen binnen met zware infecties ten gevolge van zo’n clandestiene abortus. Gebrek aan kennis is een ander groot probleem. In Tsjaad zijn vele traditionele vroedvrouwen aan de slag, alleen hebben zij geen opleiding genoten en weten zij in de meeste gevallen niet wat gedaan als er complicaties optreden. Tsjaad is arm, erg arm, dus deze sterfte is begrijpelijk, toch?

De situatie in Honduras bewijst anders. Het belangrijkste wat de wil de film ons te leren had was dat er ondanks beperkte middelen heel wat kan gedaan worden op vlak van gezondheidszorg. Honduras is ook een pauper in de internationale gemeenschap, maar dankzij een goed beleid en de juiste beslissingen, slagen zij er toch in om de moedersterfte in hun land terug te dringen. Zij het natuurlijk nog niet tot een haast onvermijdelijk minimumpeil zoals bij ons. Hun traditionele vroedvrouwen beschikken bijvoorbeeld wel over de nodige kennis. Indien nodig zullen zij hun patiënten doorverwijzen, want zij signaleren vlugger een problematisch verloop van de zwangerschap. Een opsteker, die documentaire.

Daarna was het tijd voor de djembésessies. Professionele muzikanten kwamen hun kennis overbrengen op een bende enthousiastelingen die al dan niet zelf hun eigen djmbé hadden meegesleurd van kot of thuis. Ondertussen bleven de Swissers voor bevoorrading zorgen. De hongerige bezoekers konden proeven van de Afrikaanse cuisine en dit aan zeer democratische prijzen. De lekkernijen werden geleverd door keukenprins Ete Ibibio, bekend van het gelijknamige Gentse restaurant.

Spectaculair werden de zware drumgeluiden pas echt als het podium zich verplaatste van binnen naar buiten. Deze moedernacht was warm en onder de blote hemel, kwamen de ritmische oergeluiden nog zo goed tot hun recht.

Uiteindelijk was het dan aan de beurt aan een zeer geachte gast, zijnde prof Marleen Temmerman, de ervaringsdeskundige van dienst. Zij zou een lezing geven over moedersterfte, maar in de praktijk bleek al snel dat zij niet droog een verhaaltje opdreunde, maar in dialoog trad met haar publiek. De lezing ging op die manier sterk lijken op een levendig debat.

Professor Temmerman wierp samen met haar publiek een onderzoekende blik op de concrete doodsoorzaken. Waaraan overlijdt een jonge moeder tijdens een bevalling? Met vereende krachten kwamen de toehoorders tot de volgende risico’s die van oudsher verbonden zijn aan het schenken van nieuw leven. Bloedingen, te hoge bloeddruk, een bevalling die blijft aanslepen, zijn enkele van de vaakst voorkomende doodsoorzaken. Opvallend is dat deze complicaties bij ons ook wel voorkomen, maar zeer zelden tot het overlijden van de moeder leidt. Prof Temmerman wou wel eens weten waarom dat in arme landen wel een verhoogde mortaliteit met zich meebrengt.

Het antwoord lag wat voor de hand: het veelkoppige monster dat armoede heet. Armoede doodt. Zonder geld zijn er geen middelen, geen medicijnen, geen doeltreffend onderwijs, geen opleidingen en ook geen geneeskundig materiaal. Dat dit de dokters voor zware problemen stelt is evident. Probeer maar eens een veilige keizersnede uit te voeren à l’improviste of een tegendraadse placenta uit een buik te vissen, als je zelfs geen tangetje hebt.

Het probleem is dat de oorzaak niet alleen economisch is. Kindersterfte is ook gekoppeld aan armoede, maar is wel makkelijker terug te dringen. Er zijn minder religieuze en culturele aspecten aan verbonden. Marleen Temmerman weerlegde echter dat het probleem uitsluitend aan de Islam ligt. Ook in arme landen waar de hoofdreligie niet islamitisch is, ligt de moedersterfte hoog. Factoren die een rol spelen, zijn de onbereikbaarheid van medische voorzieningen, de lage geschooldheid van de patiënten, de politieke onwil van de grootste machthebbers om er echt iets aan te doen. Het gebrek aan efficiënte family planning is ook een factor. In Afrikaanse landen ligt dit moeilijk, want kinderen staan er voor veel mensen zo ongeveer gelijk aan het hebben van een inkomen en een soort van pensioensparen. Iemand uit het publiek zag nog een ander punt dat bijdraagt tot de moeilijkheidsgraad van het probleem. Veel mensen zien een geboorte als iets heel natuurlijks en zeker niet als iets waar je aan kunt dood gaat. Vandaar dat men misschien weinig moeite doet, men verwacht toch geen complicaties.

Na de lezing bouwde de spanning stelselmatig op. De muzikanten stroomden binnen, de set werd klaargezet en er was een veelbelovende sound check. Mensen schoven hun stoelen dichterbij en leenden hun oor aan de zinderende performance van een internationaal gezelschap. Na een energieke intro van de band, kwam het publiek wat los. De eerste enthousiastelingen waagden zich op de dansvloer en van dan af, zat de sfeer er goed in. Hardnekkige muurbloempjes kregen heel wat mooie, sensuele moves te zien.

De Swissers en hun aanhang konden shaken onder intrigerende koepels waar binnenin de acht millenniumdoelstellingen waren afgebeeld. Passender kon het eigenlijk niet; dansen voor een betere wereld. Een idealist gaat van minder dromen. Het dansfestijn ging nog door tot na middernacht.

Deelnemers en organisatoren konden moe, maar geïnspireerd terug naar huis. Wellicht met de hoop dat alle moeders ter wereld hun kinderen evenveel kansen zouden kunnen geven in het leven, zoals de studenten zelf hadden gekregen van hun eigen moeders.

William Peynsaert

02-04-2009 om 17:02 geschreven door Tederdraads  

Lezing Prof. Dr. Nawal El Sadaawi

Intellectueel Gent stroomde vanavond samen in de vooruit om te luisteren naar een door de wol geverfde vrouwenrechtenactiviste. Voor mij zat een kleine, tengere vrouw. Ze had mijn oma kunnen zijn, maar iets slanker, iets grijzer ook en met een donkere teint. Onze rector introduceerde haar in ronkende, bewierokende bewoordingen. Men introduceerde haar in bombastische termen, eerst in het Nederlands en daarna in Lingua Anglica (het slappe aftreksel van de taal Engels die de voertaal is op zo’n evenementen) Standprotocol? In dit geval misschien niet.

Prof El Sadaawi ziet er dan misschien oud uit, binnenin zit ze nog vol vuur. In een discussie is ze quasi niet onderuit te halen. Ten eerste is ze innemend charmant en spreekt ze recht uit het hart. Ze bekende meteen bij aanvang dat zij haar lezingen nooit voorbereid. Ze houdt van interactie en laat de dingen vanzelf naar boven opborrelen. Ten tweede draagt ze tonnen ervaring mee en is ze bijzonder goed op de hoogte van haar vakgebied. Gooi daar een derde troef bij, zijnde humor (naar eigen zeggen is ze ook een activiste voor ‘humor rights’) en je hebt op zijn minst een gastspreker die een ferme indruk nalaat op het publiek.

Geboren in Egypte kreeg ze al van kindsbeen af te maken met discriminatie. Blijkbaar stelde ze zich daar als jong meisje al heel wat vragen bij. Zo schreef ze haar allereerste brief aan God om te vragen hoe ze ooit in Hem kon geloven, als hij zei dat haar broer boven haar stond. Nochtans weerlegden zijn mindere schoolresultaten die these. Ze was een rebels kind en is dat altijd gebleven. Een heel leven lang hebben de autoriteiten haar lastig gevallen. Conservatieve, reactionaire krachten binnen de Egyptische samenleving maakten haar het leven zuur. Dat leidde onder andere tot processen, enkele maanden cel en ook verbanning. Verschillende progressieve magazines waaraan haar naam was verbonden, werden ook opgedoekt. En toch blijft ze doorgaan en blijft ze schrijven. Ondertussen heeft ze al meer dan dertig boeken gepubliceerd. Wint ze er ook prijzen mee? Zeer zelden, want de machten die de prijzen uitdelen, zijn niet echt gediend met haar meningen. Dat kan haar overigens weinig schelen, want voor haar blijft de grootste prijs een brief van een lezer, waarin ze leest dat haar boek een verandering in diens leven teweeggebracht heeft. Daarom blijft ze verder gaan: ze schrijft om mensen te overtuigen, om een impact ten goede te hebben.

Een van haar stellingen was, dat de wereld nu gebaseerd is op macht en niet op rechtvaardigheid. Nochtans, vindt zij, komt iedereen gelijk op de wereld. Elk kind is tegen onrechtvaardigheid, elke mens zoekt liefde en vrede. Waarom dan een wereld met zoveel geweld en onrecht? Omdat mensen niet benadrukken wat ze gemeen hebben, maar liever de kleine dingen die hun laten verschillen in de verf zetten. Voor El Sadaawi beginnen veel problemen al met taal. Taal bedriegt ons. Identiteit vindt ze bijvoorbeeld een fout woord. Het helpt om in te zoomen op de verschillen tussen mensen. Zo zijn er nog een aantal termen waar ze geen beste vriendjes mee is. Post-kolonialisme moet volgens haar neo-kolonialisme zijn, want de kolonisaties gaan gewoon door, zij het dan op een andere manier. De termen Middle-East en Far East vindt ze ook erg verkeerd, omdat ze haar land en de rest van de regio kleineren. Er klinkt nog steeds een achterstelling in door, want het was uiteindelijk de kolonisator, Engeland, die de streek zo gedoopt heeft. Zij spreekt op haar beurt van the middle-west als ze naar Engeland gaat en van the far west als ze naar Amerika reis. De term First Lady vindt ze ook verschrikkelijk. Een vrouw doet niets, maar is toevallig getrouwd met de president, dus opeens is ze de eerste vrouw van het land.

Een andere stelling van haar is dat ALLES politiek is. Van zodra je twee mensen in een kamer hebt, is er sprake van politiek. Het is goed om dat te beseffen, zeker voor een dokter, want een arts die hier niet van overtuigd is, zal een slechte geneesheer zijn. Stel nu dat je tientallen patiënten over de vloer krijgt in je praktijk. Ze hebben allemaal dezelfde kwaal: TBC. Je kan ze pillen schrijven en ze genezen wellicht wel, maar de patiënten blijven maar toestromen. Waarom? Omdat er geen zuiver water in het land is. Om daar iets aan te doen, moet je via een politieke weg gaan, niet via een puur medische.

Over de kwestie van de sluier –populaire kwestie die veel publiciteit oogst – was ze ook erg uitgesproken. Je hoort wel eens dat moslimvrouwen een hoofddoek dragen om hun identiteit (there’s that word again!) benadrukken. Zij vindt dat dus een vals gevecht. Je helpt niemand, je doet helemaal niets progressiefs, je bent absoluut geen doorn in de ogen van de restrictieve overheden, als je als vrouw je haren bedekt. Omgekeerd ben je ook niet als vanzelf een vrijgevochten, onafhankelijke vrouw als je dikke lagen make-up draagt. El Sadaawi zag eens een dik geschminkte Française neerbuigend kijken naar een gesluierde Saoedische. Belachelijk, want de Franse vrouw droeg zelf ook een sluier, zij het dan een post-moderne. Dit conflict, de religieuze sluier aan de ene kant, de kapitalistische aan de andere, komt nog het best tot haar recht in de paradoxaal geklede moslimmeisjes: haren bedekt, maar buikje bloot.

Deze eminente dame merkte ook op dat we bijna elke dag demonstreren tegen onrecht, we trekken van leer tegen de misbruiken in verre streken als Gaza, Sudan en Irak, we vullen bijvoorbeeld de Vooruit, om te horen hoe Bush en de zijnen slecht zijn, maar tegelijk verandert er helemaal niets. De oorlog is de wereld niet uit. Logisch, want wij, de demonstranten, hebben helemaal geen macht. We zijn slecht georganiseerd, we zijn dan misschien hoog opgeleid, maar dat zegt niets: we worden bedrogen door mooie woorden, want er is veel desinformatie.

We zien de Islam bijvoorbeeld als een bedreiging. De immigranten komen onze jobs stelen, denken we, en dus zijn we bang. Wat we vergeten of niet willen zien, is dat deze mensen met vreedzame bedoelingen komen. Nog niet zo lang geleden was het nochtans anders. Europa emigreerde en bevolkte andere landen, maar de Europeanen deden dat gewapenderhand. El Sadaawi vindt dat we onze gelijkenissen moeten omhelzen en geen onderscheid moeten maken tussen mensen. Waarom zouden voor een immigrant andere regels gelden? Het is toch ook een mens, net zoals wij?

Een laatste topic dat werd aangesneden is dat van de genitale verminking. Niet alleen de besnijdenis van meisjes, maar ook die van jongens. El Sadaawi is tegen beide. Dat is een erg moderne opvatting, want in wetenschappelijke kringen ziet men meestal geen graten in het wegnemen van de voorhuid. Zij wel, want ze heeft genoeg getuigenissen gelezen over de negatieve gevolgen ervan, zowel puur fysiek als op psychologisch en sociaal vlak. Dat sommige wetenschappers besnijdenis bij jongens zien als een middel in de strijd tegen aids, vindt zij een ridicule opvatting. Een kind wordt perfect gezond geboren, waarom zou je er dan in snijden? Besnijdenis bij jongens voorkomt inderdaad aids, dat is voldoende bewezen, maar allicht vindt zij dat er andere manieren moeten gezocht worden om aids tegen te gaan, dan een toevlucht te zoeken tot genitale verminking. Wat vrouwelijke besnijdenis betreft, waren er waarschijnlijk geen voorstanders aanwezig in de zaal. In de Verenigde Staten was de besnijdenis van jongens lange tijd een standaardprocedure, maar ondertussen voert men daar campagne om de praktijk een halt toe te roepen.

Een van haar conclusies is dat er duidelijk een link is tussen neo-kolonialisme, terrorisme en genitale verminking. Daar waar regeringen aan de macht zijn die sterke banden hebben met Amerika, is er een duidelijke terugval: meer besnijdenissen, meer onderdrukking. Vandaar ook haar uitspraak: Bin Laden en Bush zijn tweelingen.

El Sadaawi kon helaas niet lang blijven, want zij moest de volgende ochtend al het vliegtuig halen richting Rome. Ze kreeg van de zaal een staande ovatie. Het publiek had het grootste respect voor deze kleine, maar kranige vrouw, die onverminderd verder strijdt voor een rechtvaardige wereld.

William Peynsaert

01-04-2009 om 00:18 geschreven door Tederdraads