Goed boek. Beknopt. Trefzeker. Helder. De wereld van marketing teruggebracht tot de essentie. Zeer praktisch gericht. Met interessante analyses. Overzichtelijk. Veel voorbeelden. Aangename vertelstijl. Hier en daar een fout die voorbij de redactie is geraakt. Alfred Einstein in plaats van Albert Einstein. Doet geen afbreuk aan de marketinglessen.

Marketing is basically toch 'gewoon' een emotie koppelen aan een product. De klant koopt de emotie, voelt zich lekker, blijft je product kopen. Klinkt simpel, maar is het totaal niet. En strooien met ingewikkelde reclametaal helpt niemand vooruit. Guillaume houdt het simpel.

Welke emotie koppel je aan een product? Dat bepaal je zelf niet zozeer. De klanten zien jou op een bepaalde manier. Als ze je zien als 'saai' en 'grijs', is het verloren geld om een campagne te starten om jezelf het imago 'hip' en 'jong' aan te meten. Daarmee voed je alleen de gedachte dat die twee dingen erg belangrijk zijn en sja, je bent het niet, wat je campagne ook mogen beweren. Wat je wel kan doen is 'saai' en 'grijs' ombuigen. Naar 'intelligent' en 'degelijk' bijvoorbeeld. Zoiets werkt wel. Het boek geeft het voorbeeld van de krant De Standaard.

Guillaume vermijdt dus al te veel marketinglatijn. Sporadisch duikt er toch eens zo'n term op. Zoals 'leading call'. Dat wil zeggen de boodschap van de hoofdspeler in een marktsegment. Zoals Danone die beweert dat yoghurt een modern en jong product is. De leading call is dan: yoghurt is modern. En de klanten slikken dat. Stassano, de concurrent, werd bang en lanceerde een campagne dat hun yoghurt ook modern is. Fout: daarmee voedden ze alleen de gedachte dat yoghurt inderdaad modern MOET zijn. Spijtig, want de klant had Danone al gezien als de modernste. Beter voor Stassano was een tegenboodschap geweest: yoghurt moet oerdegelijk en traditioneel zijn. Of yoghurt moet vooral zo weinig mogelijk suiker bevatten. Of yoghurt hoort er bij als je naar de cinema trekt. Weet ik veel, iets anders. Je het imago aanmeten van de concurrent faalt meestal. Als Dag Allemaal zich straks gaat profileren als Knack, wordt dat een marketingramp. Guillaume pleit voor authenticiteit. Zeker in een tijdperk waar mond aan mond reclame met de snelheid van het licht over de wereld reist. Een merk dat iets belooft dat het niet kan waarmaken, gaat er aan. Killed by blog, noemen ze dat dan. (Van Der Stighelen is ook auteur van 'Echt', de man breekt terecht een lans voor authenticiteit)

Zeer interessant is een overzichtje met een indeling van merken op basis van persoonlijkheidstrekken.

Het lijstje:

De tovenaar (Disney, Viagra, Mr. Proper)

De vrijbuiter (Virgin, Humo)

De schepper (Apple, Renault)

De wijze (laboratoires Garnier, Dr. Vogel)

De heerser (BMW, Microsoft, Côte d'Or)

de mens zoals u en ik (Jupiler, Dove)

de minnaar (Mini, magnum)

de grapjas (Gamma, Red Bull, Axe)

de verzorger (Nivea, Danone)

de onschuld (Lenor, Milka)

de grote held (Nike, Fedex)

de avonturier (Jeep, A.S. Adventure)

Belangrijkste vraag is natuurlijk wat maakt van een merk dan een held?

Het merk moet uitzonderlijke kwaliteiten hebben

Er moet eigenbelang van de klant spelen.

Er moet een maatschappelijk belang spelen.

Je moet de naam mee hebben, je moet het hele pakket goed kunnen vatten in één slogan en je moet je visueel onderscheiden.

Een uitstekend voorbeeld dat iedereen kent is Apple. Briljante marketing en branding.

Uitzonderlijke kwaliteiten: computertechnologie volledig onderdeel laten worden van je dagelijkse leven.

Eigenbelang van de klant: de klant die apple gebruikt, denkt dat hij speciaal is. Anders denkt. Vernieuwend is. Mee is. De computerboel van Apple is gebruiksvriendelijk.

Maatschappelijk belang: Apple zet zijn klanten op één lijn met mensen als Einstein. Zie hun overbekende filmpje.  Vernieuwers. De mensen die gek genoeg zijn om te denken dat ze de wereld kunnen veranderen, zijn diegene die inderdaad de wereld veranderen. Apple verandert de wereld. Kleurt buiten de lijntjes. Geeft niet om regels. Met een fucking I-pod op de trein zitten wordt plots rebels en vernieuwend. De kunstzinnige avantgarde zijn Apple gebuikers (niet dus, maar het is een mooie gedachte die goed verkoopt)

Visueel: Sja, Apple is visueel top. Herkenbaar. Beheksende branding.

Wie wil weten hoe hard er nagedacht wordt over de producten die u in uw karretje laadt, welke emotie men bespeelt om u te doen kopen, en hoe men in een ruis van reclame toch nog probeert uw aandacht te vangen, moet vooral dit boek lezen.

25-11-2012 om 23:07 geschreven door Tederdraads  

En Tolstoj een zaag met zijn Oorlog en Vrede. George Martin heeft met zijn reeks 'A song of fire and Ice', (game of thrones is slechts het eerste deel uit een bredere reeks) de oorlog en vrede van het fanatasygenre geschreven. Allez, hij is er nog volop aan bezig.

Het is stukken beter dan oorlog en vrede, stukken beter ook dan Lord of the Rings en blaast the Chronicles of Narnia of iets als Harry Potter gewoon weg. De omvang van deze boeken proberen vatten, is als de komos proberen meten.

Massa's personages, allemaal interessant en loepzuiver uitgewerkt, gevarieerd, authentiek, met net genoeg fantasy-elementen om de illusie van een echte wereld niet te vergallen. Gestoorde karakters. Bruut geweld zoals alleen de mensensoort die kan brengen. Gruwelijke praktijken, denken we maar aan de Unsullied (de onbezoedelden) huursoldaten die als kind gecastreerd worden, elke dag van naam veranderen en voor niets anders leven dan gehoorzamen. Ze zijn ook geheel gevoelloos, want men vergiftigt ze van kindsbeen af langzaam tot ze geen pijn meer kunnen voelen. Het is maar één voorbeeld uit een wereld bevolkt door berekende personages die hun eigen moeder zouden opeten om hun goesting te krijgen. Als er op de achterflap staat: 'characters so venomous they could eat the Borgia's' dan maakt de inhoud dat helemaal waar.

Ik ben geen fan van het genre. Bij fantasy denk ik aan 25-jarige maagden die op donderdagavond samen komen om Dungeons en Dragons te spelen. Maar dat is weer zo'n flauw vooroordeel. Vin Diesel is een groot fanaat van Dungeons en Dragons en het valt toch te betwijfelen dat die nog maagd is.

George Martin is ook Maagd. Maar dan van sterrenbeeld. Dat is typisch het sterrenbeeld van een pietje precies. Of astrologie klopt is wat anders, maar die Martin is alleszins een groot pietje precies. De mate van detail in deze boeken is zo overweldigend dat je als lezer bijna om genade wil smeken, vooral als nijdige collega-schrijver, maar je leest natuurlijk verder, want je wil graag weten hoe het verder gaat. Pageturner is er een te zwak woord voor. Geen enkele Vlaamse schrijver is tot zoiets in staat. De Vlaamse boeken die wij in onze pers ophemelen mogen nog niet ruiken aan de moeite die in deze boeken gekropen is. Dat kan natuurlijk liggen aan onze Nederlandstalige boekenmarkt. Wie durft het aan om vijf jaar van zijn leven op te offeren om één deel van deze reeks te schrijven? In de Amerikaanse uitgeefcultuur krijg je als schrijver een riant voorschot voor zoiets. Je hebt wat om van te leven VOOR je boeken in de winkel liggen. In ons taalgebied heb je zelfs niets om van te leven NADAT je boeken in de winkels liggen.

Haters van het fantasygenre doen er toch goed aan om deze boeken een kans te geven. Ze zijn een goudmijn aan psychologie, filosfie en strategie en als het dan echt moet: ook van culinaire hoogstandjes. Martin beschrijft graag in 't lang en breed eetfestijnen.

De reeks wordt ook verfilmd. En is terwijl ik dit schrijf te zien op tv. De acteurs zijn zeer goed gekozen. Het labyrint aan verhaallijnen wordt tot zijn essentie herleid. De dialogen roken vuur. Mijn eigen favoriet is de dwerg Tyrion. De favorieten van mijn ogen zijn Daenerys en koningin Cersei. Wie begint te kijken of te lezen is verkocht en mag zich bij George Martin beklagen voor heel wat weg gesmokkelde nachtrust.

25-11-2012 om 22:09 geschreven door Tederdraads  

Geen zin om dat boek hier nu eens lekker af te breken. Wie een hond wil slaan, vindt een stok, dat weet iedereen. Zo'n boek kost een geweldige hoop moed, tijd en energie. Al wie dat tot een goed einde brengt, verdient een pluim. Maar dus, in vogelvlucht:

Auteur: Björn Soenens. U kent hem misschien niet, maar u heeft hem begin november vast wel eens gezien. In eender welk tv-programma dat iets te brengen had over de presidentsverkiezingen mocht hij opdraven om met een guitige glimlach zijn mening te geven. Plezante tv. Vlot verteerbare analyses bij het avondeten.

Wat?

Een vlotte doorloop van de Amerikaanse geschiedenis in hapklare hoofdstukjes. Plus veel info over het verschil tussen democraten en republikeinen. Veel info over de laatste presidentsverkiezingen van november 2012.

Gaat het boek diep?

Nee, het boek gaat niet diep. Het is het equivalent van het vak Amerikaanse geschiedenis van de Ugent, vroeger ter waarde van een schamele 4 studiepunten. Niet verwonderlijk, want Soenens heeft nog Amerikaanse geschiedenis gegeven aan de tolkenschool in Gent.

Is het een slecht boek?

Hangt van je verwachtingen af. Zelf vind ik het een matig boek. Na je 27ste word je met de dag een stukje milder.

Als je de VS door en door wilt kennen na het dichtslaan van dit boek, dan niet. Maar mogen we dat zelfs maar verwachten van één boek? Eventjes alles meegeven dat er te weten valt over een land dat meer dan een paar honderd miljoen mensen telt? En een zeer bewogen geschiedenis heeft gekend? Nee, natuurlijk niet.

Wie weinig weet van de VS, maakt met dit boek een vrij goede keuze. Alles passeert snel. Alle klassieke hoekstenen van de Amerikaanse geschiedenis: de Mayflower, de traditie van Thanksgiving, de preek van 'a city on a hill', de beschavingsmissie van de Amerikanen, de onafhankelijkheidsoorlog tegen de Engelsen, de trail of tears (als de VS eventjes een heel volk verhuist, de Cherokee indianen uit Georgia), de burgeroorlog, de oorlog met Spanje, de twee wereldoorlogen, Korea, Vietnam, de koude oorlog die toch eigenlijk best heet was enzovoort, eigenlijk kent u het allemaal wel, maar het is tof om het nog eens allemaal kort te lezen. En geen toeval dat ik de geschiedenis van de VS nu vooral mijlpalen geef in de vorm van oorlogen.

Over de gewone Amerikaan gaat het zelden. Soenens zoomt vooral in op politici en de media. Boeken over de VS hebben wat van apocalyptische literatuur. Ook dit. De VS is op de retour, is failliet, gaat helemaal naar de kloten. En volgens Soenens valt dat enkel goed te krijgen als de Democraten en de Republikeinen nu eindelijk eens gaan samenwerken. Valt over te discussiëren, maar ik betwijfel het. De Democraten zijn rechts en voor de toplaag van de samenleving en de Republieken zijn dat ook, alleen nog veel openlijker en fanatieker.

Het is vooral een geschiedenis van ongekende, ongelimiteerde mogelijkheden en heel wat stompzinnige beslissingen. We zullen het maar op de pioniersspirit van de gemiddelde Amerikaan steken: altijd de grens opzoeken, risico's nemen, falen is niet zo erg, pick up your troubles en trek weer verder, begin iets anders. Het ongebreidelde kapitalisme, met ongekende mogelijkheden voor de enkelingen en zwarte sneeuw voor de massa. Maar die massa klaagt niet, want er is altijd die droom: ooit zijn zij bij die enkelingen die het helemaal maken. Een mens droomt graag en niemand die de verrassende kracht van dromen betwijfelt. Soenens houdt van de Amerikaanse mentaliteit, zoveel is duidelijk. Dat er daar nauwelijks sociale zekerheid is, vindt hij op zijn minst charmant en efficiënt. De obers zijn zoveel vriendelijker, want zonder je fooi verhongeren ze. Mensen weigeren geen werk, want het is het rotste, vuilste jobke aanvaarden, of dus ja, verhongeren of uit vuilbakken leven.

Geen wonder dat donkerblauwe Karel De Gucht zo lovend was over het boek. Zoals gezegd, geen zin om Soenens af te knallen. Ik ben onze moddergooicultuur (leve sociale afbraaknetwerken) serieus beu. Dus om kort te gaan, vijf dingen pro en vijf dingen tegen

PRO

-vlotte wandeling door de hele Amerikaanse geschiedenis. Als u een gesprek wilt voeren over de VS heeft u na dit boek een goeie basis

-een plezantere manier om te slagen voor het vak Amerikaanse geschiedenis, dan het lezen van een gortdroge cursus

-voor de internauten met hun concentratiespanne van een goudvis zijn de hapklare, korte hoofdstukken kleine lectuuroases

-het enthousiasme van Soenens druipt er zichtbaar vanafen dat werkt aanstekelijk (zowel op papier als in zijn tv-optredens)

-Soenens weet als ervaren journalist goed te kiezen wat een sexy onderwerp is en wat niet en hij levert er aardig wat cijfermateriaal bij waar u toch wel van op zal kijken

TEGEN

-er was geen bibliografie. GEEN bibliografie. Nauwelijks bronvermelding. Soenens dankt Wikipedia (!), een beetje lezer wordt dan bang, heel bang. Er zijn hier en daar foutjes geslopen in het boek. De fout die mij natuurlijk een schop tegen mijn milt gaf, was: 'bij Atlanta hakte Sherman de troepen van generaal Lee in de pan'

Dan nu tijd voor een bijzonder nerdige reactie: aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaarg!!!

MIS. William Tecumseh Sherman hakte de troepen van John Bell Hood in de pan. John Bell Hood verving generaal Jospeh Eggleston Johnston. Lee heeft niks, maar dan ook niks met de slag bij Atlanta te maken. Jefferson Davis nam de beslissing om Johnston te vervangen door Hood. Lee zit op dat moment in Petersburg, vlakbij de zuidelijke hoofdstad, Richmond. Hij is op dat moment geen opperbevelhebber van het zuidelijke leger, hij is enkel de bevelhebber van het leger van Noord-Virgina. Hij heeft er dus werkelijk niks mee te maken.

Waarom moet iemand dit erg vinden?

Als ik zeg dat de troepen van maarschalk Zhoekov de troepen van Erwin Rommel in de pan hakten bij Stalingrad, steigert u ook. Omdat het gewoon niet speciaal historisch correct is om een generaal bij zijn kraag te vatten en enkele duizende kilometers verder neer te smijten om hem een nederlaag aan te wrijven. De fout doet vooral sterk vermoeden dat er meer van die uitschuivers zijn. Ook vind ik dat het niet in zo'n boek mag staan, als er op de achterflap staat: 'Wat Soenens niet weet over Amerika kun je op de achterkant van een postzegel schrijven'. Alle respect voor Soenens, maar sorry, klopt dus niet. Een journalist als Thomas Blommaert (auteur van 'ik was nog nooit in Zelzate geweest') zou zoveel lof nooit toelaten op de achterflap van zijn boek. Marketinggewijs laat je het natuurlijk beter staan.  

-er staan stomme typfouten in, data en namen worden soms per vergissing verwisseld. Voor 25 euro verwacht je dat de redactie feilloos gewerkt heeft

-wie de presidentsverkiezingen niet zo sexy vindt, kan een heel groot deel van dit boek gerust aan zich voorbij laten gaan

-ondertussen hoeft echt niemand, maar dan ook echt niemand, die de mooie kans krijgt om een boek over dit boeiende land te schrijven nog eens te onderstrepen dat DE Amerikaan niet bestaat. Ik denk dat de meest wereldvreemde Europeaan onderhand begrepen heeft, dat de VS een zeer diverse bevolking heeft en dat je vooral niet moet gaan veralgemenen à la ze vreten daar allemaal hamburgers, hebben geen cultuur, weten niks over het buitenland en rijden allemaal rond in tanks van auto's die olie zuipen. Die bestaan natuurlijk, clichés komen van ergens, maar ze zijn niet allemaal zo. Kunnen we afspreken dat iedereen dat nu weet? DE Amerikaan bestaat niet. Als iedereen dat nu even noteert, kan het volgende boek over Amerika een beetje pagina's uitsparen.

Oordeel:

Matig boek. Zeer orthodox van opzet. De echt alternatieve pers van de VS wordt bijvoorbeeld nooit genoemd. Wel vrij graag gelezen. Belangrijkste mankement is een compleet gebrek aan een degelijke bibliografie. Wat meteen verraadt dat dit geen echt wetenschappelijk boek is. Is dat de fout van Soenens? Nee, boeken moeten verkopen. En dit boek heeft vermoedelijk zeer goed verkocht. En men heeft er alles aan gedaan om het voor de moderne en snel afgeleide lezer (ikzelf inbegrepen) boeiend te maken. Hier 25 euro voor neer tellen? Zelf heb ik dat gelukkig niet moeten doen. Eindverdict: aangename beginnerscursus en een tikje beter dan de amerikaboeken van zijn collega's, Greet De Keyser en Tom Vandijck. Qua stijl wint het Amerikaboek van Geert Mak, maar dat is appelen en peren vergelijken.

25-11-2012 om 20:33 geschreven door Tederdraads  

Ik wil toch eindelijk eens afrekenen met enkele interesses die ik koester, al van mijn eerste herinneringen. Want productief zijn dat soort interesses niet. Welke werkgever zit er bij God te wachten op mijn kennis over een kleine veldslag in juni 1876 waar ocharme iets meer dan 250 Amerikaanse cavaleristen gesneuveld zijn?

Mijn kennis over dat kleine voetnootje in de geschiedenis is absurd groot en totaal nergens nuttig voor. Zo kunt ge u al vragen stellen bij de term 'Amerikaanse' cavaleristen. Een groot deel ervan waren verse inwijkelingen, uit Ierland, uit Italië, uit Engeland. Vers van de boot kwamen ze aan hun einde in één van de vele hoofdstukken van een eeuwenlange volkerenmoord. Die van de blanken op de indianen.

'Maar' 268 cavaleristen en scouts sneuvelden en toch is die gebeurtenis meermaals verfilmd en zijn er een pak boeken over geschreven. Het is ook wel een sexy feit. Een echte celebrity, een vedette met blond krulhaar, leidt een schoon regiment, de fameuze zevende cavalerie, naar een gigantische verzameling indianen, is zo stom om aan te vallen zonder op versterking te wachten en sneuvelt, nog altijd maar 36 jaar oud.

Kolonel Custer had een blitzcarrière gemaakt tijdens de Burgeroorlog. Meer omdat hij snel de favoriet werd van zijn oversten, dan dat hij zo'n geweldig tacticus was. Tijdens de burgeroorlog doet hij niet veel meer dan altijd maar aanvallen, ten koste van grote verliezen. Maar hij is fotogeniek, hij kleedt zich goed en opvallend, hij heeft zijn uiterlijk mee, hij heeft een knappe jonge vrouw, Libby, hij heeft altijd jachthonden bij en hij heeft een gigantisch ego. Hij kan het ook goed uitleggen. Na enkele jaren campagne voeren tegen indianen schrijft hij het boek 'my life on the plains'. Door critici rap verbasterd tot 'my lies on the plains'. En vooral: met hem op de voorpagina verkopen de kranten beter, dus hij heeft altijd de pers aan zijn kant.

Wat steekt die kerel uit eind juni 1876? Amerika wil de indianen uit Montana verdrijven. Er zou goud zitten in de Black Hills. Spijtig genoeg op indianengebied. Die moeten dus maar opkrassen. Probleem: die zien dat niet zitten. Sitting Bull, Gall en Crazy Horse verzamelen duizenden indianen rond zich en gaan kamperen bij de Little Big Horn rivier. De VS sturen er een legermacht op af in verschillende kolonnes. Een van die kolonnes is de zevende cavalerie onder Custer. Iets van een 650 man. Custer laat zijn sabels achter, hij neemt alleen geweren mee. Gatling machinegeweren interesseren hem ook niet. Hij wil snel zijn. Hij wil als eerste bij de indianen zijn, want hij wil alle 'roem' voor zich.

Als hij op de indianen stuit, zijn de mannen onder zijn bevel doodop, ze hebben weinig geslapen en hun gezondheid is al fragiel. Recent onderzoek op de lijken wijst uit dat die jonge gasten al artritis hadden, rotslechte tanden en slecht gevoed waren. Niet echt elitetroepen dus. Ook piepjong, nogal vaak jonger dan 18. Echt geweldig bewapend zijn ze ook al niet. Ze hebben springfieldgeweren bij met slechte kogels die niet altijd echt vuren. De indianen -leve het Amerikaanse kapitalisme- hebben de modernste geweren kunnen kopen bij Amerikaanse handelsposten. Tussen de 900 en de 1800 krijgers zijn verzameld bij de Little Big Horn met hun vrouwen en hun kinderen. We zullen wel nooit weten hoeveel het er echt waren.

Die indianen zijn op dat moment de beste lichte cavalerie ter wereld. Ze weten wanneer ze moeten aanvallen en wanneer ze moeten terugtrekken. Ze zijn razendsnel, kennen het terrein als hun broekzak en zijn dus opvallend goed bewapend. Zelfs met pijl en boog zijn ze geducht. Hun vuursnelheid is enorm en zeer precies.

Custer trekt zich daar allemaal niks van aan en valt het uitgestrekte dorp meteen aan, zonder op de andere kolonnes te wachten. Nog erger: hij verdeelt zijn commando in drie delen. Een onder zijn bevel, een onder majoor Reno en een onder kapitein Benteen. Majoor Reno valt eerst aan, maar dat wordt al snel niks. Die trekt zich terug. Kapitein Benteen loopt een beetje verloren en komt niet echt indianen tegen. Custer krijgt de hoofdmacht op zijn dak. Men heeft tot voor kort nooit goed gesnapt wat Custer juist van plan was. De meest logische uitleg is dat Custer met zijn onderdeel de vrouwen en kinderen van de indianen wilde omsingelen. Die tactiek had in eerdere gevechten altijd goed gewerkt. Deze keer lukt het niet. Er sneuvelen hier ook vrouwen en kinderen, maar het is Custer die omsingeld raakt. Er is de mythe van de 'last stand' van Custer. Een restantje van zijn onderdeel dat zich verschanste en nog een tijdje tot de laatste kogel en de laatste man zou gevochten hebben. Onderzoek op het terrein en de mondelinge overlevering van de indianen spreken dat tegen. De hele affaire was rap beslecht. De cavaleristen panikeerden, er pleegden er nogal wat zelfmoord. Kortom, het onderdeel van Custer werd vlotjes in de pan gehakt.

De geschiedschrijving schenkt altijd overdreven veel aandacht aan de vele manieren waarop de indianen daarna die lijken hebben verminkt. Onder andere omdat die lijken dan in hun volgende leven zwaar belemmerd zouden zijn. Als je ziet wat die indianen te lijden hebben gehad, mag er wel wat begrip zijn voor die reactie. Als ze dan eindelijk een schoon hoopke van die langmessen die hen steeds westelijker duwden en hun land inpikten, te pakken hadden, dan snap ik dat ze zich eens goed hebben laten gaan en pezen hebben doorgesneden, schedels hebben ingeslagen en meer van het betere fileerwerk. Custer zelf hebben ze met pijlen de oren uitgekuist, want als hij beter had geluisterd, had hij niet nog eens oorlog gevoerd tegen de indianen.

Voor de indianen veranderde er niet veel met hun overwinning. Het was het laatste hoofdstuk voor Custer, maar het was ook een beetje het laatste hoofdstuk voor de indianen van de plains. Crazy Horse wordt zes maand later al neer gestoken met een bayonet. Op een reservaat en dan nog terwijl een van zijn eigen stam hem vasthield. Sitting Bill trok naar Canada, zag honger af en werd uiteindelijk vermoord door politie van het Indiaans agentschap.

Wat ge er in geschiedenisboeken, of ze nu degelijk zijn of niet, nooit bij krijgt, is wat die geschiedenisfeiten betekenen voor wie die leest en bestudeert. Zo'n stomme veldslag als deze, speelt geregeld in mijn kop. Waarom weet ik niet. Het boeit mij. Ik vind dat er in geschiedenisboeken ook te weinig gevloekt wordt. Een geschiedenisboek mag die Custer gerust een overambititieus kalf noemen.

Waarom het mij interesseert, weet ik niet. Vooral snap ik niet waarom ik dat als ik vijf jaar was constant zat na te spelen met playmobil. Herkende ik mij in die Custer? Die overdreven ambitie zonder geduld? Misschien wel. Vandaag interesseert mij vooral de andere kant van het verhaal. Sitting Bull, Gall en Crazy Horse die eindelijk zoveel indianen konden verzamelen en toonden tot wat ze in staat waren. Er bestaat een boek met alternatieve geschiedenis, waarin plausibel uitgelegd wordt hoe de indianen van de plains onder de leiding van Sitting Bull hadden kunnen uitgroeien tot een wereldmacht. Dat deden ze echter niet. Hun bizons werden bruut afgeslacht, zomaar, voor de sport. Hun hele manier van leven dat gebaseerd was op de bizonjacht verdween. En ze verhongerden en kwijnden weg, en kwamen compleet teneergeslagen bedelen bij de Amerikaanse regering. Vandaag kwijnen ze nog altijd weg in hun reservaten. Waar men er alles aan doet om hen in het alcoholisme te stampen. Tenzij ze furore maken in de casinowereld. Want de Amerikaanse regering promoot tegenwoordig vooral dat indianen casino's oprichten. Vooral Navajo-indianen staan sterk op dat vlak.

Het is erg een erg trieste geschiedenis, het verhaal van de indianen, iets waar weinig aandacht voor is. Ondertussen snap ik nog altijd niet waarom het mij zo fascineert. En ik vind het spijtig. Als economie mij als kind zo hard had gefascineerd als dit hier, was ik nu rijk. Tenzij ik mij als beursgoeroe had ontwikkeld in de stijl van Custer. Dan was ik nu failliet door te veel risico op de beurs. Ah, nee te veel risico nemen wordt tegenwoordig zwaar beloond met bonussen. Damn, die Custer is veel te vroeg geboren.

23-11-2012 om 18:30 geschreven door Tederdraads  

Om te beginnen met een understatement: het is een flauwe show. Een van mijn vele guilty bitterzoete pleasures, met nadruk op bitter, want die show is echt slecht. Het hoofdpersonage kijkt afwisselend extreem bezorgd, in distress, ofwel overdreven gelukzalig alsof viagra voor vrouwen uitgevonden is en tien keer zo potent is als een speedball. Als MILF vind ik haar best aantrekkelijk, dus ik kijk. En 't gaat toch over cowboys en indianen en ik ben een kleine jongen van een jaar of zes.

Anyway, de serie was zeer populair op het Amerikaanse platteland. Niet onlogisch voor een serie die zich op den boeren buiten afspeelt. De sterkte was meteen ook de zwakte. De serie werd afgeschaft. Programma's zijn er alleen om kijkers te lokken, zodat die reclameblokken tussen de progamma's door kunnen slikken.

Dat vermoedt iedereen als kind al: dat tv een blok reclame is dat opgesneden wordt met stukjes programma's tussen. Wel, het is dus echt zo. De serie werd afgeschaft, want plattelandsvolk is niet interessant voor adverteerders. Die boeren die kopen niet genoeg. Geen advertenties, geen shows. Nèh, zo simpel gaat dat.

Dus bedenk: de krant die ge leest, het magazine dat ge leest, ge leest dat alleen, omdat gij het product zijt. De makers van dat blad hebben u verkocht aan adverteerders. En als u een lezende plattelandsmens bent, hebt ge chance als ge dezelfde interesses hebt als stadsmensen, want voor u op den boeren buiten maken ze niks. Tenzij, tenzij dus, er enkele slimmeriken zich puur op u richten en adverteerders tevreden stellen die puur dingen verkopen die alleen op 't platteland gekocht worden. Dat heten ze dan nichemarketing. Maar in de regel: adverteerders zijn niet geïnteresseerd in plattelandsvolk. Ook niet in oudere mensen. Ook niet zozeer in vrouwen. En ook niet in mindervaliden of lesbische vrouwen. Ook niet in mijn schizofrene tante. Ook niet in mij trouwens, ik verdien te weinig en ik vertoon een anarchistisch koopgedrag, als ik er reclame van gezien heb, koop ik het opzettelijk niet. Mannelijke homokoppels blijken wel interessant, want mannen verdienen helaas nog altijd meer dan vrouwen, en zo'n homokoppel verdient dus een pak meer dan een heterokoppel en nog veel meer dan een lesbokoppel. Adverteren naar homo's toe is interessant. Landen waar veel homofobie is zullen dus logischerwijze ook zeer domme adverteerders hebben. Ik heb goede hoop voor de homobeweging. De geldzucht van adverteerders zal wel winnen. En zo zit er een mooie kant aan alles. Ook aan die snertvervelende reclame. Het enige wat ik verder irritant vind aan de reclamewereld, is dat ik er niet in zit en geen miljoenen schep met slogans als '12 meter zout'

Enig idee wat die slogan moet aanprijzen? CHIPS. Een camion vol chips. 12 meter lang. Dat doet zeer. Dat iemand rijk is geworden met zo'n prulslogan.

Poen pakken. Toen ze dat vak op school gaven, was ik aan 't staren naar een mooi meisje twee banken van mij verwijderd. Ze is nu een succesvol architecte. Als ze mij passeert, ik te voet, zij in haar dikke sjees, dan zwaait ze enthousiast. Mijn doffe staar met waanhoop bedreigt haar nu minder, dan mijn bronstige staar met kwijl, tien jaar geleden.Vooral omdat haar sjees ontworpen is om overstekende koeien op te scheppen alsof het zwartwitte pluisjes waren. Zo'n plattelandsproduct dat gemarket werd naar stadsmensen toe.

22-11-2012 om 20:38 geschreven door Tederdraads  

Het hoeft nergens op te slaan, er is geen hond die het leest, het wordt niet gepubliceerd, komt niet in de krant, en deze blog staat niet op mijn CV.

Het minste wat ik kan doen, is de boeken recenseren. Van mijn kant ook trouw aan mijn woord, ben ik al begonnen in ‘Vrouwen’. Als Fons Burger denkt dat hij met een recensie van mijn pen doorbreekt in de Vlaamse boekenmarkt, dan toch twee bedenkingen:

-Fons Burger dicht mij mogelijks een invloed toe, die ik alleen in mijn dromen heb

-de Vlaamse boekenmarkt staat alleen open voor kookboeken, irritante Bekende Vlamingen, hoe irritanter, hoe meer verkoop en zeer eventueel voor romans die zwaar opgeklopt worden in onze kwaliteitskranten (bij gebrek aan beter) De Morgen en De Standaard.

Ik zal de boeken netjes lezen en recenseren. Ja, ik ben zo’n geweldig onpraktische recensent die boeken eerst van A tot Z leest voor hij een recensie schrijft. Misschien heeft Fons Burger dat intuïtief aangevoeld. Fons is schorpioen, die zijn zeer intuïtief. Vooral naar andere watertekens toe, zoals ik, Vissen.

Op de achterflap alvast alarm als ik de commentaar vind van niemand minder dan… H.B. uit Gent:

“Gelezen en goedgekeurd. Het is een prettige combinatie van Jan Cremer, Charles Bukowski en Arthur Schopenhauer.”

(H.B, auteur)

H.B. uit Gent achtervolgt mij. Niet dat hij zich daar bewust van is. Ik heb het hem nooit verteld. H.B. uit Gent is Weegschaal. Als er nu een sterrenbeeld is waar ik meestal niet mee door dezelfde deur kan, dan zijn het Weegschalen. D.V. ergens in Wallonië is ook Weegschaal. Arthur Schopenhauer is trouwens Vissen. Dit is info die er voor u, lezer, totaal niet toe doet. Rechts van de pagina vindt u een balkje om omlaag te scrollen.

‘Ik, Jan Cremer’ van Jan Cremer is de tweede roman die ik in mijn leven gelezen heb. De eerste was ‘de bende van Jan De Lichte’, van Louis Paul Boon, waar ik mij overigens geen letter kan van herinneren. Louis Paul Boon is trouwens ook Vissen, waarmee ik niets wil zeggen. Jan Cremer heeft dezelfde verjaardag als Hitler, waarmee ik nog minder wil zeggen

Ik wil vooral zeggen: ik wacht tot de redactievergadering begint en ben blij dat iemand zo goed is om mij twee gratis boeken helemaal uit Nederland te versturen. Het minste wat ik kan doen, is die boeken recensereren en promoten, want het beetje zakenman in mij gaat kapot van de zenuwen bij de gedachte dat investeringen niet zouden renderen. Bij mijn eerstvolgende optreden in de Laatste Show (al is het qua marketing beter om mee te doen in ‘de slimste mens’) zal ik een T-shirt dragen met de cover van ‘Vrouwen’. Als bedankje naar Fons toe, een intrigerend man, die ik nooit ontmoet heb, maar ook gewoon omdat ik de cover mooi vind. Hier op de redactie dook mijn charmantste collega reeds naar het boek, een collega die science-fiction verhalen schrijft met een interessante kijk op seksualiteit. ‘Tu lis ça pour les comprendre?’

Ja, zei ik, maar het echte antwoord is: ik lees dat om te achterhalen hoe ik zelf een boek kan schrijven en gepubliceerd kan krijgen. Over vrouwen. En dan stuur ik gratis recensie-exemplaren naar chocoschrijvers (een woord dat dat daar niet bestaat) in Nederland, want ik heb liever een recensie in NRC of De Volkskrant dan in de Standaard of de Morgen en ik kom liever raar doen op de VPRO dan in ‘de slimste mens’, waar ze alleen derderangs komieken opvoeren die kerkelijk recht gestudeerd hebben of van stemvervorming of een elegante snor hun beroep gemaakt hebben.

En misschien wilde Fons Burger wel gewoon aardig zijn. We zijn het vergeten, maar aardigheid, dat is een kwaliteit die mensen soms hebben. Zo helemaal zonder bijbedoelingen. Gewoon zomaar aardig. Als ik gisteren twee euro gaf aan mijn Roma-zigeuner en zei dat hij iets moest eten, was ik ook alleen maar aardig en wilde ik hem zeker niet in de poep pakken.

22-11-2012 om 14:33 geschreven door Tederdraads  

Deel van het lot van chocoschrijvers: Manuscripten van andere schrijflustigen verbeteren. Aan kruimeltarief. Ik wil niet weten hoeveel dat in uurloon is.

Net verscheept naar de auteur: een historische avonturenroman dikker dan een telefoonboek.

De kans dat het een uitgever vindt, is zeer klein. Heb ik ook eerlijk gezegd. Het verhaal is braaf en past beter bij de jaren vijftig. Het deed mij de hele tijd denken aan avonturenfilms van vele decennia geleden. Ivanhoe en zo. Ik vond het aardig om lezen. Verhaaltechnisch zit het best knap in elkaar. Alleen zijn de actiescènes enorm voorspelbaar, is de held van karton, een soort James Bond van de zeventiende eeuw.

Het was een titanenwerk om de stijl te moderniseren. De auteur is Franstalig opgevoed. Ik heb een begeleidende brief geschreven voor het manuscript, met een korte samenvatting van het verhaal. Het visitekaartje voor de auteur die aanklopt bij een uitgeverij. En ik heb hem enkele uitgeverijen aangeraden.

Verder heb ik hem aangeraden om zijn talent als verhalenverteller eerst te richten op kortere verhalen. Kinderverhaaltjes bijvoorbeeld. Makkelijker en goedkoper in te sturen naar uitgeverijen. Sinds mijn advies heeft hij niets meer geschreven. Hij verwacht nu dat ik zijn ideeën voor verhalen uitschrijf op papier. Sorry, maar dat is niet part of the deal. Moest hij nu een grote naam zijn in de letteren, zou ik het meteen doen. Als chocoschrijver hang je graag je ambitieuze karretje aan een grote naam.

Maar de schrijfideeën van een ander uitschrijven, daar pas ik voor. Ideeën zijn als straatstenen. Een goed idee is als wachten op een bus, er komt altijd wel een volgende. Ik wens hem het beste met zijn manuscript. Ik kan ook een tijdlang geen participium presens zoals 'denkend', 'wachtend', 'zoekende', 'wetende', 'werkende' meer zien. Beginnende schrijvers lijden nog al eens aan wat onder schrijvers bekend staat als de -endziekte.

Ik legde hem ook de situatie in uitgeefland uit. Kort samengevat:

-uitgeverijen zitten echt, maar dan ook echt niet, te wachten op spontaan ingezonden manuscripten. Van alle boeken die een uitgeverij in een jaar uitgeeft, komt minder dan 1 procent van spontaan, lukraak ingezonden manuscripten.

-uitgeverijen zijn pro-actieve bedrijven geworden. Een uitgever zoekt thema's die goed in de markt liggen en linkt daar helemaal ZELF een auteur aan. De uitgever contacteert de schrijver, nog voor die een woord op papier heeft. Wie boeken wil schrijven doet er dus goed aan om eerst nationale faam te verwerven met iets totaal anders dan schrijven. Als een uitgever mag kiezen tussen een bekende wielrenner die een tienerzwangerschap in de familie heeft of een jonge snaak die zich elke dag de pleuris schrijft, dan kiest die direct die wielrenner die een grammaticaal vermogen heeft ter grootte van zijn plasje voor de dopingcontrole, maar dan minder potent.

-hij heeft absoluut een literair agent nodig, een professional met uitstekende contacten, die een voet in de deur van uitgeverijen heeft

-hij kan zijn boek ook in eigen beheer uitgeven. De prijs per boek kan dan wel hoog oplopen. Zelf ben je veilig. Zo'n print on demand uitgeverij eist meestal alleen dat je drie exemplaren zelf koopt. Daarna kan elke koper gewoon via de site van dat bedrijf bestellen. Probleem: je hebt geen uitgeverij die jouw boek promoot, die voorlezingsavondjes voor je regelt, te beginnen met een officiële boekvoorstelling en je moet jezelf promoten, wat godvlammens moeilijk is en veel energie vreet. Hij was er echt niet voor te winnen. Trouwens, bij een reguliere uitgeverij ben je ook nog niet zo zeker van goede promotie. Uitgeverijen volgen goede marketingstrategieën, die zetten al hun promotiegeweld in op titels die al ontzettend goed verkopen. Een boek dat niet opgepikt wordt door de media, bestaat eenvoudig weg niet. Van de meeste boeken heeft niemand ooit gehoord. Reguliere uitgever of niet. Veel hangt af van de inventiviteit en de energie van de schrijver. Dat is een muur waar je tegen op ziet. Ik snap dus volkomen dat hij het niet ziet zitten om zijn eigen uitgever en marketingbureau te spelen.

Deze charmante man had overigens 8.000 boeken gelezen in zijn leven. En ik geloof hem op zijn woord. Hij heeft gewerkt als crisismanager, maar hij had altijd een boek bij zich op zijn vele reizen. Zoals hij spreekt over boeken, dat doet geen enkele recensent hem na. Zijn vrouw vond zijn schrijfambities helemaal niets. En bekeek mij, zijn redacteur, als een huis-aan-huis stofzuigerverkoper, die ook de begrafenis regelt als de stofzuiger eenmaal ontploft is. Telkens het woord 'boek' viel, trok ze haar neus op alsof het om een haarbal in een verstopte douche ging.

Waarschijnlijk schrijft hij daarom niet meer. Hij schreef zijn historische turf 'toen mijn echtgenote zwaar ziek' was. Dat is het allerbelangrijkste dat een schrijver of schrijfster in huis moet hebben: een liefhebbende partner die vierkant achter je schrijfambities staat. Je partner moet je eerste fan zijn.

Die raad heb ik hem niet gegeven. En waarschijnlijk was dat de beste raad die ik hem had kunnen geven.

21-11-2012 om 21:25 geschreven door Tederdraads  

Schrijverken zijn, is gelijk naar 't school gaan, alleen kunt ge nooit een diploma halen. In 't beste geval krijgt ge een boek gepubliceerd of een interview in de gazet. En er is voor geen een van de twee een vaststaand recept, maar ge leert al eens iets bij.

Ge moogt, nee, ge moet, schuiven met de vragen. Ge moet de antwoorden aanvullen, als de antwoorden niet duidelijk zijn voor de lezer. Als de geïnterviewde dingen zegt dat niet passen bij uw vraag, dan zet ge een andere vraag in uw interview. Als de boel te ingewikkeld wordt, zet ge er een kaderke bij waarin ge den boel versimpelt. Intro's dienen NIET om de geïnterviewde voor te stellen. In den intro zet ge kort waar ge 't gaat over hebben, de aanleiding voor het interview en liefst een straffe stelling van de geïnterviewde, die hij/zij dan gaat staven in het interview, indien die dat niet doet, moet ge dat zelf doen, bij voorkeur op basis van eerdere geschriften, youtubevideo's, mails of Facebookposts van de geïnterviewde. Extracten uit gestolen dagboeken zijn helaas de grens. Ge moet dus zelf bepalen waar ge met uw interview naar toe wilt. Liefst in samenwerking met de geïnterviewde, maar een geïnterviewde de rode draad van 't interview laten bepalen, is een beetje gelijk kinderen de menu laten samenstellen: alleen hun lievelingseten en nooit iets anders.

Tot nu toe hield ik mij dus redelijk trouw aan wat de geïnterviewde mij zei. Dat blijkt een tamelijk stompzinnige aanpak te zijn. Aangezien er altijd een hele boel onuitgesproken blijft. De geïnterviewde gaat er al eens vanuit dat gij wel weet wat hij wil zeggen. Maar de lezer niet, voor die moet ge dus aanvullen. Bon, over mijn soms stompzinnige aanpak van vertalingen kan ik het later hebben. En gezien ik mijn stompzinnigheden geregeld op deze blog zwier, zal duidelijk wezen dat het adres van deze blog in geen geval terug te vinden is in mijn CV.

21-11-2012 om 21:19 geschreven door Tederdraads  

Pavel Ocepek, lector Sloveens en de kerel die mij ontdekt heeft, zullen we zeggen. Zijn eerste schrijfadvies: “een schrijver moet sociale zekerheid hebben. Een dagjob en geen zorgen over geld als hij thuiskomt.”

Sinds ik afgestudeerd ben, ben ik nog geen dag zonder financiële zorgen geweest. Ow, boehoe, denkt u. En terecht. Maar ik zeg het toch nog eens feitelijk: geen dag zonder regeltje geschreven en ook nog geen dag zonder geldzorgen. Tenzij misschien toen ik op de Nederlandse ambassade in Bratislava zat en ik naar Slowaakse normen flink veel poen pakte. Let wel: naar Slowaakse normen.

Om echt diep te graven in een roman, zal het vast wel handig zijn om routine te hebben, een kalme dagjob of helemaal geen job. Geldzorgen kunnen ook een motor zijn. Tsjechov schreef om den brode. En als je met je schrijven niks verdient, vind ik het maar onnozelheid. Zo'n beetje als bloemschikken. Met excuus aan de mensen die hun leven een totaal andere wending gegeven hebben, al bloemschikkende.

Op dit moment speelt een documentaire over Bill Hicks, stand-up comedian. Een betere drinker, dan een grapjas. Ik vind zijn stem en zijn houding best tof, maar grappig vind ik hem niet. George Carlin is een pak grappiger en qua sociale kritiek nog zoveel schroeiender. Wat ze allebei gemeen hebben: ze zijn er vlam voor gegaan. Ik ben zo'n kunstenaar die het veilig probeert te spelen. Nu ja, Boon schreef ook bij een krant en schreef thuis zijn romans. Maar toch. Er zijn van die mensen die hun huis verkopen, hun job opzeggen en in een caravan gaan zitten schrijven. Ik niet. Ik vind er ten eerste niks romantisch aan. Ik vind het niet nodig. En het keelt nog de creativiteit ook, want je maakt geen zak meer mee.

Chuck Palahniuk schreef 'Fight Club' terwijl hij als mechanicien werkte. Hij lag te sleutelen onder auto's en schreef toch nog.

Mijn pa schreef na acht uur op de fabriek. Dat is geen aanrader. Ten eerste hou je het niet vol. Werken in een fabriek hou je sowieso niet vol. Schrijven na je acht uur chain gang in de fabriek, hou je nog minder vol. Ook niet met 'Paperback writer' van The Beatles op de achtergrond. Zelfs niet op vinyl.

Het moet verbazen dat er zo weinig grote schrijvers bij de ambtenarij zitten. Goed loon voor weinig werk. Als je thuis komt, ben je niet moe. En van die grote kantoren met veel volk bij elkaar dat niets doet en strategieën ontwikkelt om nog minder te doen, dat moet toch geweldige grond geven voor allerlei verhalen?

Ik heb nog gewerkt op zo'n ministerie. Enige man op een hele verdieping met een stuk of vijftien vrouwen rond mij. Dat soort werk doet beter schrijven dan jezelf opsluiten in een caravan. 90 procent van de tijd werk je aan collegialiteit, ik weet nog altijd alles over al hun relaties, echtscheidingen en kinderen. Toch het gros van veel romans. Ze zijn nog aan het lobbyen gegaan om mij voor het tijdschrift van het departement financiën te laten schrijven.

't is niks geworden. Er brak juist een schandaal los. Heel Aalst en Erembodegem werkte al voor het ministerie van financiën. Ene Anne-Marie Verdoodt, een liberale uit Aalst, was zeer liberaal geweest met het verdelen van postjes en had iedereen die op haar wilde stemmen een job als ambtenaar bezorgd. Ja, dat brak toen uit, dat schandaal. En deze Aalstenaar schreef dus niet voor het blad van financiën, maar voor de krant die de miljonairstaks verdedigt. En ook wel de koopkracht van u en van die ambtenaren, maar zeker ook van die wild gekke schrijvers die zich opsluiten in een caravan.

En toch nog 't meest van al, de koopkracht van die zeldzame arbeider die boven op een koude zolder zit te typen met zijn pilootvest aan, half gebroken in lijf en leden, maar de moed er nog inhoudt om een Vlaamse Chuck Palahniuk neer te zetten. Ik gun het hem van harte. Anne-Marie Verdoodt zal een schrijvende arbeider geen postje bezorgen. Die heeft geen tijd om Marie's eetfestijn te helpen organiseren. Die travakt en schrijft, subversief, want eerlijk.

Dank u Nieuwsblad, om dit schandaal zo goed getimed uit te werken. Anders had ik nooit die geldzorgen gekend. En dat is niet goed voor een schrijver, want mensen die lezen hebben geldzorgen. De rest zit zijn aandelen te tellen.

20-11-2012 om 09:32 geschreven door Tederdraads  

Twilight in de titel kan je ook vervangen door GOEDE jeugdboeken zoals De dagboeken van Adrian Mole van Sue Townsend of eender welk boek van Aidan Chambers, zoals bijvoorbeeld This Is All: The Pillow Book of Cordelia Kenn.

Een vriendin laat weten dat Hautekiet geen jeugdboeken meer uitgeeft. Hun jeugdboeken kregen vroeger goede recensies, maar ze verkochten niet. Een verleidelijke boekcover als van Twilight heb ik bij Hautekiet nooit gezien. Goeie boeken, zonder goeie cover, of slechte boeken met goeie cover. Als mijn hoofddoel verkopen is, weet ik wat kiezen. Mijn vrouw heeft het eerste boek van Twilight gekocht, puur van de cover. Ze had er nog nooit van gehoord. En ze had er al zeker geen recensie van gelezen, anders had ze de cover geprint van internet en het boek laten links liggen.

Ja, als dat hun business strategie was; hopen dat goeie recensies tot verkoop leiden, dan moet het niemand verbazen dat ze er nu mee stoppen.

Heeft iemand al ooit eens een knappe advertentie gezien voor een jeugdboek? Hoeveel jongeren zitten trouwens recensies van jeugdboeken te lezen voor ze naar de winkel stappen? Ja, commercials voor blockbusters GEBASEERD op jeugdboeken. Die hebben ze wel gezien. En dan staan ze in de cinema, maar ook in de boekhandel.

Knappe advertenties bedenken was een brug te ver voor Hautekiet. Liever stoppen ze er mee. Had de Coca Cola Company dat indertijd ook maar gezegd: dit product verkoopt niet, laat ons dit vooral niet sluw en assertief promoten.

Ik vrees dat Hautekiet met die beslissing nog niet uit het slop is. In Humo vragen ze Leo De Haes naar een boek dat het publiek had gemist. “Zal ik je mijn fondslijst meegeven?”, vraagt hij. Allemaal dus.

Verder zegt hij: “Ik zie mezelf als een ambachtelijk uitgever, maar merk dat zelfs ík begin te denken: 'Welk boek zou er nu goed verkopen? Bij welke trend moet ik een boek bedenken? Welke auteur heb ik huis om als een merk te exploiteren?' Want daar komt het meer en meer op neer: uitgeven als een marketingprobleem.”

Hun marketingprobleem met jeugdboeken hebben ze alvast finaal uit de wereld geholpen.

19-11-2012 om 11:29 geschreven door Tederdraads