Natuurlijk zou het busvervoer, zoals wordt gesuggereerd, vlotter verlopen, mochten bussen in een aparte bedding kunnen rijden. Maar naar mijn aanvoelen rijdt het openbaar vervoer in saigon 'op wieltjes'. Er is zichtbaar geïnvesteerd en het loont. Een voorbeeld: was het knooppunt ben xe bên thành voorheen een warrige bedoening waar een kat ahw haar jongen niet zou vinden (je wist niet waar op te stappen, je wist niet welke richting de bus uitging, niemand begreep je, zelfs de infobalie verstrekte....geen info), nu is de busterminal uitgegroeid tot een ferme hub met overdekte platforms, zitstaven en bovenaan bordjes met duidelijke opgave van busnummer en bestemming. En je ziet nu ook al toeristen die er gebruik van maken. En is het nog niet duidelijk, dan zijn er de talrijke xe ôm (de in blauwe vest gestoken motorbiketaxi's die voor eventuele doorvoer zorgen) die je gewillig op het juiste 'spoor' zetten. Zowat 500 meter verder, allicht ter ontlasting van ben xe bên thành, is er de overzichtelijke ben xe pham ngu lao, die o.m. ook bussen met andere bestemming verzorgt. Bovendien is er de gratis te verkrijgen itinerary map/trajectenkaart 'so dô 110 tuyên xe buyt' waarop met de nodige kleurtjes de trajecten van de 110 mogelijke busritten netjes zijn getraceerd....
De pas gereleaste vliegtuigthriller "non-stop" (met liam neesan) -al in belgië?- gezien in....cinebox...een wat ouderwets met theater gedeelde filmzaal in de duong ba tháng hai (de 3/2weg)....nog zoals indertijd....iemand die met het zaklampje discreet je plaats aanwijst ! Als je vanuit district 1 de enorm lange en drukke cach mang thang tam (revolutie maand 8 - verwijst naar 1945) ingaat, kom je wel toeristen tegen tot net voor het erg verkeerschaotische roundabout 'dan chu', maar als je daar dan links afslaat, de 3/2 weg in, dan zie je geen enkele toerist meer en de handelaars lijken je er plots veel vriendelijker te bejegenen ... cinebox bevindt zich tussen een chique hotel en een pagode en net tegenover de zijingang van het pagodeterrein aan de lê hóng phong (en dan zijn we al in district 10) bevindt zich....vajra, één van mijn geliefloosde restaurants, nhà hàng chay, vegetarisch restaurant, waar je wat je ook bestelt heel wat lekkers krijgt opgediend....
fast food.....ook daar zwakke lokale toeleveringsbedrijven
De vietnamees en zijn love affair met fast food...kijk maar naar het stijgend aantal dikkerdjes (m/v) en helaas stijgend aantal diabetici .... ook in de fast food sector staan vietnamese toeleveringsbedrijven met de billen bloot!
Mc Donald's opende op 8 febr en diende de eerste twee dagen zowat 20.000 aanschuivenden te bedienen. Zij doen slechts een beroep op twee lokale vietnamese toeleveringsbedrijven (de tomaten en de sla komen uit dalat)...de rest wordt geïmporteerd (runds uit australië, varkensvlees en aardappelen uit usa en de cups uit china). Het al sinds 1997 in vietnam opererende KFC (toch al met zowat 100 fastfood resto's alleen al in ho chi minh) betrekt ongeveer 30% van zijn benodigde produkten uit vietnam...de rest...geïmporteerd! Enkel Lotteria (koreaans) is voor 80% afnemer van vietnamese suppliers of joint ventures van vietnamese bedrijven met buitenlandse partners. Hoe komt dat? Vele vietnamese bedrijven slagen eenvoudigweg niet in de opgelegde kwaliteitscontrole, of als dat toch lukt, blijken ze na een tijdje die vereiste kwaliteit niet meer te halen, of ze slagen er niet meer in het gevraagde volume te bereiken. Eén belangrijke uitzondering lijkt ABC bakery die de buns levert aan KFC, Lotteria, Burger King.....
nog een blik economie openmaken....de vietnamese zwakheid
Kort door de bocht, verwijzend naar het label 'made in vietnam', dat het hier een compleet economisch succesverhaal is. Toyota, Ford en Honda hebben hun plannen ontvouwd hun produktie in asean-landen uit te breiden, maar niet in vietnam...omwille van zijn achilleshiel: zwakke toeleveringsbedrijven. Geciteerde producenten vergaren lokaal slechts een kwart van hun totaal aan onderdelen/reservestukken, wat betekent dat ze hun onderdelen moeten importeren, wat de produktiekost verhoogt. (Bijvoorbeeld, vietnamese batterijproducenten zijn te klein en hebben dus een te beperkte produktiecapaciteit).
Chipproducent Intel -vietnam doet een beroep op zowat honderd bedrijven voor de toelevering van materiaal/onderdelen, en vindt er in vietnam
slechts...18. Samsung-vietnam beschikt over een supply chain van 60 bedrijven, maar vindt er in vietnam slechts...5, en dan vooral voor assemblage en bedrukken. Zo doen de in vietnam gevestigde dochters van Sony, JVC en Panasonic enkel een beroep op vietnamese bedrijven voor assemblage, wat weinig toegevoegde waarde genereert. Gevolg is dat bij Toyota, Ford en Panasonic, maar ook bij kleppers als Sharp,LG en Canon een ratio-verschuiving aan de gang is: een stijgend aantal afgewerkte produkten wordt...geïmporteerd. De troef van vietnam ligt dus in de extreem lage arbeidskost (en stabiel politiek klimaat), maar experten wijzen er op dat men niet te lang mag teren op dat low-cost voordeel. Een land moet er kunnen voor zorgen dat de kwaliteit van zijn arbeidspotentieel verhoogt.
openbare diensten...waar hebben we dat nog gehoord?
Het vietnamese ministerie van binnenlandse zaken heeft (volgens vietnamnews) 'n ontwerptekst van decreet klaar om het staatsambtenarenbestand af te slanken, dat nav een lawine van klachten over onbekwaam en weinig performant personeel, en over mensen die in hun 'vaste' job waren geparachuteerd. Het mes zou zo maar eventjes worden gezet in 'n 100.000 jobs. Wie niet langer aan de vereisten voldoet of een negatieve beoordeling krijgt, moet eruit. Opvallend, ook wie in een jaar ziekteverlof van 30 dagen of langer opnam, riskeert naar de 'uitgang' te worden begeleid. Ook diensthoofden moeten dringend worden geresponsabiliseerd en dienen meer discipline aan de dag te leggen inzake recrutering en personeelsbeleid. Treffend is wel de vergelijking die prof.khiên (prof staatsorganisatie verbonden aan ministerie) maakt "openbare dienst is zoals een bus bestemd voor 45 passagiers, maar volgepropt 'stuffed' met 60 tot 70 mensen".
Heb al 'n tiental dagen elios-buffet 'on hold' gezet....'op regime' dwz dat ik elke dag banh mi chay (vegetarisch broodje) ontbijt, hetzij in tao dan park, hetzij in le thi rieng park (met bus 65 naar grens district 10 met tan binh)....verder de alledaagse cà phê dá in een van de overtalrijke koffiehuizen....en driemaal per week de driekwartier wandeling naar de cursus, onderbroken door het bezoek aan san vuon 30/4 dwz het koffiehuis binnen de muren van het reunification palace-terrein, trefpunt van de geschiedenis....de twee tanks aan de voorzijde verstilde getuigen van de bestorming (30/4/1975) door de noord-vietnamese troepen. En 's avonds dineren, zonder veel verrassingen, meestal in de vertrouwde vajra of hoa khai of an nhien of sen....zondag even buiten de routine om naar het chique phu my hung in district 7 van ontbijt in mon hue via lunch in de crescent mall tot de avondlijke koffie aan de sky garden...de buurt van de rijke buitenlanders en rijke viets, de buurt van de glanzende dure auto's...en de garages als paleizen van mercedes benz, bmw, porsche.....
Als dat geen thuiskomen is...lucky luke in...'t vietnamees en beschikbaar in vrijwel elke nhà sách (bookstore)....de maker is morris (maurice debevere uit kortrijk....en zelf heb ik in kortrijk gewoond en gewerkt). Ik koop nr 55 lucky luke chông (=tegen) joss jamon. En ik ga op zoek naar kuifje/tintin in 't vietnamees, vang bot ....tot ik onverhoeds de wat oubollige nhà sách in de nguyen thi minh khai 'tri viet' induik ....en waarempel 'tri viet' is ook uitgever en brengt net nu een aantal herdrukken van tintin op de markt (op 3000ex). Eén is al gebaard 'cua càng vàng' (kreeft met de gele/gouden scharen) en die ligt goedruikend naar de kleurenprints op mijn schoot.
Maar ook de viets laten zich niet onbetuigd. Uitgeverij phan thi brengt al jaren de dunne 'than dong dat viet' uit (al meer dan honderd 'tâp' of afleveringen) over historische nationale gebeurtenissen verweven met fictie in strips. Maar nu gaan ze de actuele-politieke-probleem-toer op met de hoang sa (paracel) en thuong sa (spratly) archipels die vietnam claimt, maar die ook door china worden geclaimd, wat voor politieke spanningen in de regio zorgt. Opzet is 10 afleveringen en 2 zijn al gepubliceerd. Bedoeling is de problematiek toegankelijk te maken voor kinderen via de strip waarin het fictieve wonderkind ti, samen met zijn mederakkers suu, dan en meo, zich bewegen op een mengsel van geschiedenis, fabel en mythe. De strips worden afgewisseld met tekstjes die de nodige historische duiding dienen te verschaffen. De twee titels 'khang dinh chu quyen' (claims van soevereiniteit) en 'lanh tho nuoc nam' (grondgebied vietnam). Aangezien ik tot de doelgroep van de comic strips behoor -voor mensen tussen 8 en 80- liggen de beide titels op mijn nachtkastje....
Ook het kinepolis-concept in saigon. Een spelletje 'zoek de verschillen' levert slechts een kort lijstje op: een vietnamees publiek, een goedkopere toegang (85000vnd) en vietnamese onderschriften. Voor de rest vind je in de galaxy cinemas (ik ging naar die in de nguyen du) hetzelfde: verschillende zalen, popcorn, dolby surround, gemakkelijke zitjes, recente film (ik zag er de pas in 2014 uitgebrachte actiefilm van kenneth branagh "jack ryan").
En zondag laatst had in de overheerlijke lusthof van 'van thanh' (in binh thanh district) een overheerlijke "food-a(f)-fair" plaats....koks uit alle (vietnamese) windstreken offreerden in een dertigtal foodstalls hun delicatessen ....en dat slechts voor 250.000vnd per persoon. Met het bundeltje tickets (van 20000 tot 5000) ter waarde van in totaal 250.000 kwam men ruimschoots aan zijn trekken....in deze 'beurs van de vietnamese cuisine'.
Thanh pho Ho chi minh of ho chi minh city beslaat meer dan 2000 vierkante km (één vijftiende van belgië ongeveer), wat het een provincie op zich maakt. In totaal zijn er 24 quân of districten, en met saigon wordt meestal het centrum bedoeld (districten 1 plus 3). Bepaalde districten zijn landelijk (cu chi met z'n tunnels en het ver afgelegen zuidelijke nhà bè). Zowat 20 jaar geleden werd een gebied in district 7 (overkant van saigon river), een meer dan 3000 ha moerassig nomansland, verpatst aan taiwanezen die er in enkele jaren tijd een indrukwekkend wooncomplex uit de grond stampten, met alles erop en eraan (een idee ervan kun je krijgen via 'impressive phú my hung' op youtube). Als je met bus 34 die wijk binnenrijdt, word je aan de rechterzijde al onmiddellijk geconfronteerd met drie enorme garages....porsche, harley davidson en bmw. Eerste indruk is: dit is niet vietnam, maar een stukje singapore, of een chiquere europese wijk. Alles is er, shops, een overaanbod aan (soms erg dure) resto's, shopping malls (crescent mall, parksons) cinemas. De wijk wordt doorsneden door een enorm brede 18km lange parkway (deel van de highway), de nguyen van linh (genoemd naar de grondlegger van de 'doi moi' wat in 1986 met het openstellen van de grenzen de economische lente inluidde). De dure wijk wordt bewoond door taiwanezen, chinezen, koreanen, andere buitenlandersal dan niet werkend in vietnam, en de upperclass viets. Bij bezoek aan resto 'scott và binh's' -het restaurant van het chique en dus dure bizuhotel - werd al onmiddellijk gevraagd naar....mijn businesscard!
extension visa: is niet alles, veel althans is mogelijk
Normaliter op 22/2 moet ik het land uit, verlenging visa onmogelijk....of toch!! In feite komt het er op neer dat ik op eigen houtje (en dus tegen het 'officiële'tarief van 10 usd) geen verlenging kan bekomen...maar het kan wel als tussenpersonen worden ingeschakeld...die er uiteraard aan verdienen. Baas van café des arts, een viet kieu (in dit geval franse viet) brengt me in contact met vinh die op basis van mijn reispas/visum enkele telefoontjes met immigration afhaspelt ....verlenging kan ...mits ik 'intermediaries' betaal. Als ik voor de vuist weg het alternatief bereken (trip h/t phnom penh, visum cambodja, nieuw visum vietnam daar...met ook te betalen tussenpersonen) plus het gesleur met bagage en het brossen van enkele vietnamese lessen....dan is de afweging vlug gemaakt. Resultaat: ik blijf, het kost me geen moeite, enkel een voldragen bedrag in usd! En ik krijg zelfs een niet eens nodige verlenging van ...drie maanden...en dat ligt allemaal vervat in een vrijwel onooglijk stempeltje met 2 data in mijn paspoort, een stempeltje van ochgod zowat 2 op 3 centimeter.
Natuurlijk moeten we voorzichtig zijn met veralgemeningen. De belg heeft een baksteen in de maag, maar voor de overgrote meerderheid der vietnamezen/saigonezen is het najagen van een eigen stek een meer dan verre droom. Huisjes/flats zijn 'vietnameesgewijs' peperduur en intresten op leningen zijn buitensporig hoog. De gemiddelde vietnamees spaart dus niet, maar consumeert. De prijzenvork van bepaalde zaken is soms ongemeen breed. Ze geven gemakkelijk geld uit en zijn zelfs bereid een hoge prijs te betalen omwille van de 'populariteit' van een bepaald iets. Velen pakken met iets duurs uit, klagen niet over de hoge prijs, want daarover klagen zou net gezichtsverlies betekenen, wat hen in de ogen van anderen....arm of gierig maakt. Sommige i-/smartphones kosten soms twee tot drie maandweddes, maar worden hier gretiger gekocht dan bv bij ons waar de prijs ervan slechts een fractie van een maandloon vertegenwoordigt. De vietnamees is gemakkelijk te verleiden en is een gewillig target voor...marketeers. 8 febr opende mc donald's zijn deuren in saigon en zowat 1000 klanten stonden meer dan een uur in de rij voor hun 'fast food'. Terwijl de vietnamezen kunnen bogen op oerdegelijke pho (noedelsoep), banh mi (belegd broodje) of cà phê, vallen ze in katzwijm voor (soms qua kwaliteit bedenkelijke) global brands, iconen, zoals mc donald's, kfc, baskin robbins, pizza hut, starbucks (hun koffie ooit 's omschreven als 'water dat smaakt naar koffie') die een veel sterkere brand-aura hebben dan de kwaliteit die ze bieden.
De speciale consumptiebelasting op tabak en alcohol wordt verhoogd.....(overal dezelfde argumenten) wegens gevaar voor gezondheid. Vietnam is de derde grootste bierconsument in azië (na china en japan)....3 miljard liter per jaar, of 32 liter per kop. Naast de alomtegenwoordige bieren van heineken corp. (Heineken en Tiger) de overigens uitstekende (en goedkope) bieren van sabeco (saigon beer company), nl 333(bababa) of de saigon xanh(groen) of do (rood)....in de winkel voor 10.000/12.000vnd. En blijkbaar zit er nog rek op de vietnamese biermarkt (stijging met 10% wordt voorzien), want naast carlsberg bouwen het amerikaanse budweiser en het japanse sapporo een produktie-eenheid in....vietnam.
En dan de game hype flappy bird van de...vietnamees nguyen ha dong. Het nogal 'ouderwetse' maar razend populaire spelletje van het vogeltje dat tussen bewegende buizen, zonder ze evenwel te raken, diende gepiloteerd. De man verdiende enorm aan de aan de app (via apple app store en google android play store) gelinkte advertenties, maar hij haalde het spelletje weg zonder aanwijsbare reden. Vietweek haalt onder meer belastingsredenen aan, of het feit dat er wel wat gepikt zou zijn van een nintendo game of het franse piou, hijzelf (en hij prijkt met zijn foto in Vietweek, een vietnamees van twaalf in een dozijn) beweert het spelletje te hebben verwijderd....omdat het te 'verslavend' werkte.
Ook vietnam had al iemand in de ruimte, in1980 (tijd van de nauwe vriendschap met de sovjetunie), nguyen tuân. In 2008 en 2010 lanceerden ze vinasat 1 en 2, communicatiesatellieten.
Met z'n lange kustlijn is vietnam ook kwetsbaar voor rampen (dat kost hen jaarlijks 1,5% van het bbp of zowat 1,5 miljard usd, om dan nog te zwijgen over de honderden -evtl dodelijke- slachtoffers). Een tijdig en efficiënt waarschuwingssysteem voor overstromingen is dus onontbeerlijk om mensenlevens te redden en eventuele zoek- en reddingskosten te beperken. Aankopen van satellietbeelden in het buitenland is duur en werkt traag. Met een eigen satelliet, de vnredsat 1, gelanceerd in 2012, duurt het slechts 'n goeie 6 uur om al een vrij duidelijk beeld te krijgen van de omvang van een komend onheil.
Intussen zijn, na de Tet vakantie, de lessen vietnamees hervat....met huiswerk.
Lag het saigonese leven in de tweede Tetweek zowat in te dommelen, ikzelf heb de nodige tijd uitgetrokken voor excursies: naar binh quoi 1 en 2 (in binh thanh district, een eind weg van het centrum)....prachtige oosterse siertuinen, en de koffies in mong mo (de droom), een schitterend koffiehuis aan de saigon river. De dag daarop zowat 70 km verder (met bussen 13 en 79) naar dia dao cu chi, de tunnels, voor mij niet de eerste keer, maar telkens indrukwekkend hoe de viets met erg primitieve middelen erin slaagden om de beter uitgeruste amerikanen in de val te lokken. Intussen is op het cu chi terrein een tempel opgericht met centraal ho chi minh en op de wanden (hun menenpoort als het ware) de namen van duizenden die gevallen zijn in en om de tunnels. En de wat 'koelere' weken lijken achter de rug....het gezegde dat het na Tet heet wordt, lijkt bewaarheid te worden....temperaturen van 35 graden in het vooruitzicht, wat betekent zowat 40 real feel !!
Wie als toerist nu voor een paar dagen in saigon neerstrijkt, zal met het idee vertrekken dat het een rustige stad is, wat bewijst dat een momentopname een vertekend beeld kan opleveren. Saigon is een chaotische stad die tijdens Tet half leeggelopen is (een massa saigonezen zijn naar hun que of hometown of maken vakantiereisje). Enkel 's avonds is het druk, want dan is het di choi dwz uitgaan of rondjes rijden met de motorbike, zowel oud als jong. Tet is ook het moment voor de Tet bonus uitgekeerd door bedrijven en instellingen. Maar heel wat bedrijven hadden een minder geslaagd jaar, zodat beknibbeld werd op de bonus. Ik las dat er zelfs bedrijven waren die in plaats van een geldsom ...zaken uit hun onverkochte stock als geschenk gaven (shorts...en zelfs bakstenen!). Donderdag betekent het eerste einde van Tet, want dan gaan supermarkten en de meeste winkels weer open. Het weekend is dan het echte einde van de Tetvakantie, maar vietnam kampt al jaren met een hoge graad van post-Tet-werkverzuim. Velen hebben het blijkbaar o zo moeilijk om het werk te hervatten.
Tet is het chinese nieuwjaar dat gepaard gaat met een negendaagse vakantie....op de dag ervoor wordt er al duchtig samen gegeten en gedronken.....opvallend is wel dat je niet op eigen houtje van je glas of blikje drinkt, maar dat je gezamenlijk ingaat op een uitnodiging (moi)van iemand zodat er eigenlijk geregeld getoast wordt. Nieuwjaarsdag zelf opnieuw uitgebreid middagmaal, waarna de aanwezigen op bezoek gaan thuis bij de anderen....telkens wordt thee, eten en drank geserveerd. Niet te verwonderen dat men zich bijna een indigestie eet en dat er velen dronken rondlopen of -rijden. Tweede nieuwjaarsdag wordt afgesloten met alweer een uitgebreid middagmaal in uitgebreide familiekring.
Op mung mot (dag 1) van het nieuwe jaar (chuc mung nam moi = gelukkig nieuwjaar) wordt aan de kinderen 'li xi' (lucky money) gegeven, het traditionele rode kleine envelopje met een klein bedragje.
Na bezoek aan het monagoui city forest park, 60km verder op weg naar dalat ...is het morgen terug naar saigon
Zondag saigon verlaten, en met mij veel saigonezen in de aanloop naar chinees nieuwjaar. In het reusachtige bigC (shopping mall) aan rand dong nai ...over de koppen lopen....waar ter wereld ook maar een supermarkt verrijst, ontstaat een koopwoede. Verblijf nu in la ngà, de boerenbuiten, zowat tussen dalat en saigon (grofweg 200 km aan elke kant).....westerling 1...en dat ben ik! Mangoplantages...en zelf dus ook mijn eigen mango met het vereiste gereedschap (steel plus vangnet) van de boom geplukt. Moeilijkheden....om me bij de politie te registreren wegens niet gewend een vreemdeling in hun omgeving te zien...fotocopies, paperwork, verklaringen allerhande dat ik wel de persoon ben die overeenstemt met paspoort en visum. La ngà maakt deel uit van het district dinh quàn, in de provincie dong nai.
Het weer is blijkbaar overal het noorden kwijt, vrij zacht in belgië, in enkele usa-staten recordvries....en in saigon de meest 'frisse' dec/januari in jaren, alhoewel belgen al de polonaise zouden dansen met nachttemperaturen van 17/18 en temperaturen die aanschurken tegen 30....maar in tegenstelling tot andere jaren 'gutst'het zweet niet langer van het lijf...en men noemt dat hier 'lanh' ( onder de a weliswaar een puntje) en dat betekent 'koud'!! In belgië wordt door velen soms gedacht dat het hier grauw en grijs is, niets is minder waar...met chinees nieuwjaar (31janu) in aantocht, ontplooit zich een kleurenpalet...de fleurige Tét of nieuwjaarsdecoratie en de talloze bloemenstands (o.m de quât of nieuwjaarsboompje met mandarijnen)...saigon wordt wat minder druk, want velen verlieten of verlaten nog de stad om nieuwjaar in de 'quê' of hometown te gaan vieren. Tet gaat gepaard met negen tot veertien dagen vakantie....de traditie, met familie en vrienden vieren, blijft nog intact maar vertoont deuken ...al meer viets geven er de voorkeur aan tijdens Tet te gaan reizen, in vietnam zelf (badplaats Nha Trang en het koele Da Lat zijn bestemmingen), of naar het buitenland (de rijkere viets - en die zijn er dus -trekken naar het dure singapore of hongkong...anderen naar thailand)....ikzelf zal wellicht een tijdje naar dong nai (ong 60 km boven saigon) verkassen en wat rondreizen ....maar niet meer dan een paar honderd kilometer...en de lessen vietnamees liggen ook twee weken in vakantieroes .....
In belgië is er kwaliteit voor heel wat geld...en soms wordt een smak uitgegeven voor wat maar erg gewoon is....dat risico loop je hier minder...ik heb al een paar keer in vrijwel naamloze 'straat'eethuisjes gegeten:typische vietnamese 'món an' de phó, bành xeo etc...vrij goed en weinig geld...maar mijn voorkeur gaat uit naar de echte restaurants, de nhà hàng, veelal chay of vegetarisch, van democratisch (hoa khai, vajra) tot duurder (an nien, hum, ashima), maar volgens belgische normen vallen die prijzen dan nog mee...en onlangs nog twee aan het rijtje toegevoegd...cyclo (naar mijn smaak een verkeerde naamkeuze als men echt vietnamees aanbiedt, noem het dan 'xich lo')(in het straatje dat nguyen du met ly tu trong verbindt), het is ook een kookklas en serveert een klein vijfgangen menutje; en tijdens weekend het duurste tot nu toe...van thanh (in binh thanh district) met kleine eetruimten als eilandjes op het lake....maar lekker: squid, springrolls en seafood hotpot ...voor eten en setting betaal je je in belgië vast kreupel ......
Wie een dienst aan de gemeenschap verleent, zij het als security, de persoon die de giu xe (parkeerruimte voor motorbikes) in goede banen leidt, of de buschauffeur, heeft hier een soort natuurlijk gezag....je voelt dat aan, en vanmorgen bij het nemen van bus 52 naar van thanh heb ik er speciaal op gelet...iedereen die de bus opstapt volgt gedwee de aanwijzingen van de chauffeur (in dit geval was ie alleen; in het geval er een conducteur is , wijst die een plaats aan, waaraan gehoorzaam gevolg wordt gegeven)....in wezen is de vietnamees een volgzaam iemand, wars van agressiviteit.....op bussen wordt indien nodig plaats afgestaan, men helpt als iemand wat te zwaar beladen is, een oudere krijgt steevast een helpende hand bij op- of afstappen. Mijn vraag aan chauffeur om er mij attent op te maken waar ik diende af te stappen, werd niet vergeten. Ik kan me niet voorstellen dat hier aggressie tenoverstaan van bestuurders/conducteurs kan voorkomen ...zoals in belgië. Iedereen is hier kwetsbaar, neem maar het motorbikeverkeer, dus ligt het voor de hand dat zorgzaam zijn voor de andere impliceert dat je zorgzaam bent voor jezelf. Door het weer zijn de mensen ook constant buiten. En in belgië barricadeert iedereen zichzelf, zij het niet in zijn woning, het is in zijn auto, met als gevolg dat velen zichzelf sociaal al hebben gebarricadeerd en jongleren met voorrang......uit de bijna onontwarbare verkeerschaos (met bussen, taxi's, motorbikes) aan het 'dan chu' roundabout, scharnier tussen districten 1 en 3, ontstaat organisch een soort verkeers'orde' waar gegarandeerd onze regeltjes en voorrangen en volgens-de-wet-heb-ik-gelijk'en daar niet alleen alles in de soep zouden draaien, we zouden er een 'bloedbad' importeren....
