wat anders in het hoofd of het hart blijft steken! Als het mij overvalt, of mij niet loslaat. Maar het kan ook voor het oefenen zijn. Oefenen in waar ik niet in opgeleid ben, oefenen met woorden.
11-02-2011
noodzaak en aandrang (over cultuur, kunst, licahmelijkheid, sport en meer)
In de vroege ochtend iets schrijven over kunst en cultuureducatie daar is aandrang mee gemoeid denk ik dan! Maar ze slaan me om de oren met cijfers over participatie en stijgende en dalende trends, over gedrag van mensen, hun tijdsbesteding, hun koopmotivatie, hun motivatie tout cour en meer van al dat fraais. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat er wat verwarring bij komt kijken. Zo is er geen duidelijk onderscheid gemaakt tussen lichamelijkheid en lichamelijk bezig zijn en sport, tussen cultureel actief zijn en als kunst participant kunnen ingeboekt worden. Cultureel zijn we met zijn allen actief net als we met zij allen lichamelijk actief zijn, hoe willen we anders aan deze grote boze of brave wereld mee gestalte geven, hoe wil ik mijn zingeving anders gestalte geven? Anders is het gesteld als we meer gespecialiseerd gaan kijken vanuit nog steeds vage definities over sport of kunst. Wat wat zijn deze begrippen en wanneer spreken we over bvb "kunst". Lid zijn van een amateurclub en er actief zijn is kunstbedrijvigheid, thuis een tekening maken niet, dit op een acedemie doen weer wel en er naar kijken in een museum ook, de tekening van mijzelf thuis bekijken.....? In de tuin tegen een balletje stampen is geen sport ditzelfde of met zelfs minder vaardigeheid in groep bij een clubje doen is dat wel? Wat willen we echt meten vraag ik mij af. Gisteren hoorde ik prof. Honing van de universiteit van Leiden op Klara over ritme een exposé doen. Dat we van op dag één van ons leven ritme herkennen. Dit wil zeggen dat ritme gevoeligheid aanwezig is om ons bestaan te laten zijn wat het is en dat ritme hiervoor noodzakelijk is. Bij de vraag of we muziek nodig is kon deze prof. uiteraard geen antwoord geven maar zijn overtuiging was het wel. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat we niet zonder kunst kunnen. De vraag blijft hoe we dit fenomeen definiëren. Als kunst geen gebeuren is, maar louter product en liefst één met markteconomische eigenschappen dan participeren we inderdaad niet allemaal. Gaan we echter uit van de noodzakelijkheid tot vertellen, tot uiten, tot vormgeven dan hebben we het met zijn allen in ons. De ontwikkeling daarvan is een maatschappelijk must, dat is mijn overtuiging. Dit laatste is dan ook mijn ware drijfveer van wat ik doe! We hebben in ons allen het vermogen, maar het ontwikkelen is een ingewikkeld maatschappelijk spel tussen vele opvoeders (ouders, leerkrachten, vrijetijdsaanbieders, de straat, de omgeving, de mentaliteit,.....) Meten doet men echter louter bij bezigheden en dan zijn conclusies mijn inziens toch eenzijdig, toch? Kijk nu eens in wat voor gedrochten van gebouwen we kinderen acht uur per dag of meer laten lesvolgen, echt geen toonbeeld van kunstzinnigheid, de activiteiten al evenmin. Zoomen we echter in op het meubilair (en bij te strenge scholen op hun schriften of papieren als ze dat nog hebben) van de student dan zien we een hoeveelheid van tekens,tekeningen, woorden, droedels, boodschappen, die smeken naar iets anders! Ook op hun computerschermen wemelt het van tekens en vormgevingen. Een meer globale blik op kunst en in brede zin cultuureducatie zou deze discussie moeten aangaan in plaats van louter te focussen op enge participatiecijfers (die helpen, maar zijn te eng om de gehele situatie te bekijken). Ik heb niets tegen onderzoekers en monitoring van bezigheden, wel tegen de steeds weer kerende neiging cijfers als een "God" te gebruiken bij beslissingen zonder dat de discussie van daaruit breder wordt gemaakt. Dat is klein en kortzichtig, ik noem dit ongewild een beetje Hollands, met excuses aan mijn noorderburen. Maar daar zag je ook dat beleid vanuit cijfers om de paar jaar andere richtingen insloeg, terwijl we weten dat gedrag en maatschappelijk verandering met generaties te maken heeft. In dat laaste waren zuiderlingen dan weer de overdrijvers, daar legde men soms geen accenten vanuit beleid waardoor het geheel ook bleef steken. Als ik gisteren in de Vlaamse pers en media de discussie hoor over cultuurparticipatie en het gaat over kunst dan weet ik al hoe laat het is. Termvervaging en ieder zijn waarheid. Jammer, laat ons de gemaakte Survey bekijken en plaatsen binnen de berde culturele context van ons bestaan. Laat ons bekijken hoe we kunst definiëren vandaag en ons vragen stellen waar we morgen mee aan het werk kunnen, dan gaan we vooruit. Nu zit de discussie gevangen in het al dan niet besteden van overheids budget, laat ons daar over duidelijk zijn, voor culturele noodzakelijkheden zoals: kunst, onderwijs, welzijn, lichamelijke ontwikkeling zal er nooit genoeg budget zijn. Zelfs als kiest een overheid ervoor louter faciliterend te zijn. Een beetje overheid zou meer mogen van mij maar dat is een andere discussie! Aan het werk dan maar.
