wat anders in het hoofd of het hart blijft steken! Als het mij overvalt, of mij niet loslaat. Maar het kan ook voor het oefenen zijn. Oefenen in waar ik niet in opgeleid ben, oefenen met woorden.
24-09-2011
het atelier, de werkplaats!!!
Eenmaal de redenering rond, dan komt het beeld of de tekst vanzelf. Voorheen kwam er ook beeld , klank of tekst maar dat diende om de redenering aan gang te houden. Hoeveel beeld en tekst moet ik verslijten alvorens ik duidelijk ben, alvorens ik de cirkel gesloten krijg. Daarvoor is een atelier of werkplaats een schoon gegeven, onbekommerd kunnen smossen, experimenteren tussen de stukken die tot niets hebben geleid en weer ander die tot een volgend (klank)beeld of tekst hebben geleid. Iedereen verdiend zo'n atelier of werkplaats waar de rommel van het denken en zoeken heerst, Waar het product waarnaar men streeft en zoekt nog lang niet zichtbaar is. En dan ineens, na een heftig confronteren met uzelf, met anderen, met weet ik veel wat,... dan ineens is er iets. Na veel koppigheid in werken, na veel volhouden, na eenzaamheid in het zoeken, na meer dan veel twijfels over mijzelf en de wereld, dan ineens is er het geloof dat iets kan zijn wat het is! Dat het goed is zo, dat "het is wat het is" en op zichzelf kan terugvallen. De schoonheid van de creatie die zelf de twijfel heeft ingebouwd los van mij, los van mijn zoeken. Het staat op zichzelf en het spreekt. Ik kan het lossen nu, ik kan het laten gaan!!! Misschien moet ik nu opnieuw beginnen, maar laat me nu even in de zon en kom erbij zitten dan kletsen we wat over koe en kalf!
De mens is een gevoelige ziel met een bang hart en lange tenen. Als je een mening hebt en je verkondigt die dan denkt men 9 op de 10 keer dat je een oordeel uitspreekt. Een oordeel is iets definitief, een mening, een kritiek daarentegen is dat niet. Het is een kijk vanuit een bepaalde hoek die ons samen in staat moet stellen de zaak langs hopelijk diverse hoeken te belichten. Maar we zijn bang, met een klein hart en lange tenen, .... geef ons een schouderklop. Zeg dat we goed bezig zijn, dek toe die werkelijkheid laat mij in mijn droom, mijn eigen gewaande schoonheid ! Laat me, laat me , .... vooral achteruitgaan. "Neen, ik wil het niet weten" lijken we collectief te roepen en dan toch hopen dat het goedkomt. Rare wezels zou ik zeggen! Raar wezen met een bang hart een gevoelige ziel en lange tenen. Schepsels van onnozelheid en banaliteit.
Ik hou van verhalen, verhalen vol van denklijnen, beelden, constructies uit andermans hoofd! Ik vertel ze ook graag mijn verhalen, al die gedachten en kronkels omzetten in beelden, klanken, bewegingen, woorden..... zoveel talen, zoveel mogelijkheden. Neen ik ben geen goed schrijver en toch, kijk ik schrijf! Woord per woord mij niet al te bewust hoe het allemaal grammaticaal werkt, dat inzicht gave ze niet op een technische school, helaas moet ik nu zeggen maar dan zonder spijt. Maar erger is dat sommigen formats bedenken om mijn verhaal te vertellen. ik ben nu bezig met een beleidsplan te schrijven voor De Veerman, een meer dan nobele en leuke bezigheid. Het is een verhaal van ons, van een ploeg gedreven mensen die met kunst en educatie beizg zijn, allen gelovend dat wat ons bezighoud zin-vol is. Het verhaal gaat ook over mijn leven en de kijk op mens en samenleving en is dus niet te scheiden van wie en wat ik ben, onmogelijk. Er is geen scheiding tussen werk en privé, hoe zou je datlmoeten doen denk ik dan steeds. Maar er zijn mensen die vinden dat ze mijn verhaal op voorhand moeten indelen in hoofdstukken, die vooringenomen vragen stellen alsof ze niet geloven dat ik het zelf kan. Ik haat formats, ik haat vooringenomenheid bij het luisteren. Ik weet wel ze willen vergelijkbare verhalen om te oordelen. Maar daar zit te fout men moet niet oordelen men moet luisteren naar een verhaal en ontdekken of het steek houdt of het boeit, of het ontroerd, of men er zich aan ergert .... Oordelen is niet luisteren is enkel proberen te herkennen van wat men wil. Ik haat formats die gelijkheid verengen tot het beeld dat hgsiteren was en niet kijk hoe we gelik zijn door onze verscheidenheid! Straks schrijf ik verder en doe moeite om binnen de lijnen te kleuren, wetend dat alles in mij zegt, de waarheid ligt achter de horizon. Ik kijk op en weet dat het waar is, oei de lijn is alweer overschreden, hoera hoera!
De taal was sterk, de vertelkracht nog sterker, het ritme was juist, het kader op maat geknipt, de compositie evenwichtig als dat moest en net uit dat evenwicht als de inhoud daarom vroeg, het spel bijzonder sterk. Soms is theater op zijn best, zelfs zo sterk dat tijd en ruimte vergaat. Een flow waarin je wordt meegetrokken, opgezogen! Zo was het gisterenavond bij het bekijken van "Maria vaart" een locatie productie van "Het Gevolg" geschreven en in regie van Stefan Perceval . Van bij het begin krijg je een patat op uw gezicht, schoonheid bestaat even niet, de harde gespeelde werkelijkheid recht in uw maag en het blijft maar komen. Flarden van de tekst zijn bekend omdat ze refereren naar het eigen verleden, je prevelt bijna mee met "de tuinman en de dood" een gedicht wat blijkbaar in ons collectief geheugen zit. En dan de strijd de eeuwige strijd van loskomen en toch weer niet, van liefde en de leugen die ze soms is, van........ ga kijken nu het nog kan want binnenkort vaart dit schip naar een onbekende overkant. Ik was anderhalf uur verloren gelopen in deze werkelijkheid en merk dat ik na een dag nog niet geheel terug ben. Daarom bestaat theater (kunst), om mij te brengen naar daar, waar ik anders nooit kom, waar ik dan een tijd blijf om het voor altijd in mijn hart te dragen en weer te komen in mijn wereld die voorgoed veranderd is, niets zal meer hetzelfde zijn, nooit meer. Daarom en daarom is dit de schoonheid voorbij!
Als-of het (n)iets was. Wat maakt het verschil tussen niets en iets nog uit in een wereld waar we doen als-of. Als-of we onze verantwoordelijkheid nemen en vervolgens gewoon verder gaan zoals gisteren en doen of er niets is gebeurd Als-of we ecologisch besef hebben gekregen , maar dan toch verder gaan met bezoedelen en bevuilen Als-of er geen stress en druk op het werken zit en vervolgens iedereen de bomen injagen met nog meer Als-of het woord als-of een leventhema is geworden en de keuze verantwoord. Als-of we vertrouwen hebben en dan duizend en één controlemechanismen in schakelen om het vertrouwen te schaden. Maar het is liegen in het kwadraat, het is van "iets" net dat "niets" maken. Het is het verdoezelen van angst en ontevredenheid, het is er niets aan doen en doen alsof onze agenda dat bepaald. Alsof het mij niet de keel uithangt! Gewoon tabula rasa en je hebt net dat "iets" vast waar je mee verder kan, meer hoeft echt niet!
Anders kijken of anders waarnemen het lijkt een moeilijke oefening. We kijken steeds maar vanuit dezelfde verbinding in onze hersenen en zien dan wat we al wisten en geraken in de spiraal van altijd dezelfde weg. Zeker nu ik weet dat het meeste van ons neuronet in de eerste drie jaar van ons leven ontstaat en dat we tot ons 16-de dat verfijnen om daarna vooral op gewoonte verder te gaan. Allemaal een wat griezelige gadchte die we maar beter indachtig zijn. Mijn zou de kunstenaars en de wetsnchappers dankbaar moeten zijn die het gevecht aangaan om toch op zijn minst proberen dit niet te doen en elke keer weer de hoek om te slaan en dat te bekijken alsof ze er nooit zijn geweest , dat alles nieuw en oorspronkelijk is! Schoon maar verdomme moeilijk, niet kijken vanuit "gewoonte of weten" maar vanuit nieuwschierigheid telkens opnieuw en opnieuw en verbaast zijn over onze kortzichtigheid. Maar nog meer verbaast zijn over wat er in deze nieuwe werkelijkheid te zien is en dat dan als schoonheid ervaren, voor heel even om dan opnieuw te kijken/waarnemen alsof je niets weet. Ter eer en glorie van het bestaan dat mag evolueren elke seconde opnieuw en opnieuw en opnieuw!
De ochtenden zijn soms van een schoonheid die niet te overtreffen is en dat telkens opnieuw. Zo was het ook weer deze ochtend, ik mocht vergaderen met een achtal passionele muzikanten die een volgend concert plannen. Artistieke gedachten daar hadden ze geen moeite mee, dat vloeit en dat bloeit, thema van het concert is dan ook "passie". Ze zijn zelf zo gedreven dat passie en obsesssie door elkaar vloeien om dan weer terug te keren naar een realiteitsgehalte. Bij dat laatste wordt alles stil! Hoe financeren we dit nu weer is "het ultieme vraagstuk"? Zelfs al spelen ze al veel gratis dan nog ...... en als professioneel kunstenaar is er ook een overleefbaarheid's vraag. Hoe overleef ik deze maand weer! Zeker nu het onderwijs steeds meer roept dat die uitvoerende kunstenaars maar moeten kiezen tussen uitvoerend werk (hun passie dus) en het lesgeven, en dat laatste doen ze ook weer vol van passie gevoed door de eerste! Geen van hen overleefd het zonder ook nevenberoepen met neveneffecten zoals bvb les-verplaatsingen. De agenda's puzzelen vraagt om soeplesse en flexibiliteit waar geen andere beroepsgroep zo mee bezig hoeft te zijn. Deze groep vol passie strop even om daarna te beslissen dat ze ervoor gaan, dat ze het avontuur van een volgende creatie aangaan, dat ze zich weer gaan wagen, wat de uitkomst ook moge zijn. We zouden ze daar alleeen al moeten voor vergoeden verdomme!! Heel goed vergoeden zelfs, mensen die onze passie brandend houden die zijn nu meer dan ooit nodig. net als die schilder die vandaag ook weer voor zijn werk staat en denk-daar gaan we dan-!
Het is zoals het is en ik heb het te nemen, laten kan niet! Het is een wee gevoel in de buikstreek en in het gemoed. Vriendin in Frankrijk vanwege reeds op vakantie, vrouw en oudste dochter samen op stap, jongste dochter vertrok naar een viool en samenspelstage. En dan slaat dat toe, zomaar ineens uit het niets. In alle drukte hunker ik naar alleen zijn, naar "laat me even met rust". En kijk, dan is het zover, ik zag het niet aankomen en het slaat toe als een golfslag aan de Atlantische kust. Ik verlies controle, ga even mee in het gevoel om dan weer stoer verder te doen met wat ik bezig was. Maar wat was dat dan ook al weer? En wat kan er dan belangrijker zijn dan mijn levensgezellen? Ik verlies nog meer controle en zoek een uitweg. Die komt steeds als vanzelf, als ik eerst maar even toegeef aan dat weeë, aan dat onbegrijpelijke dat zomaar opkomt. En dan is alles stil, heel stil. Ik weet het: "meer moet dat niet zijn". Zo is dat genoeg!
Iemand schrijft in een krant dat je schrijven niet kan leren, je bent schrijver of je bent het niet! Net zoals je blond bent of niet! Ik mag dat alles wel lezen doordat ik het lezen geleerd heb (je bent lezer of je bent het niet). Maar dan is er toch nog altijd die drang van het "doen". Je mag inderdaad nog zoveel geleerd hebben, het doen is het allerbelangrijkste. Je bent schuilder als je schildert en je bent het niet meer als je het penseel neerlegt, het kijken blijft en vergaat met de ouderdom, of wordt net scherpen. Nog mooier is het vanuit een drang, een soort drijfveer, waar niets tegen vermag. Zoals de regen vandaag, niets kan dat tegenhouden, niets heeft de kracht om het te laten ophouden tenzij het beslist om op te houden. Het gutst met bakken en is een concert zonder voorafgaande. Druppels op vensters, stenen , bomen het gras, duizend en één geluiden in divere kleure en sterktes, een onnavolgbaar ritme tokkelend. Hmmm zoals schrijven, musiceren, schilderen,, dromen, verbeelden, dansen,... is de regen schoon, zeer schoon. Het lijkt troosteloos en dat is het ook. Troosteloze drang om het steeds opnieuw en opnieuw te proberen. Het lijkt nutteloos maar vergis u niet, de bloei en de groei komt later als ik/hij hem niet verzopen heb.
