normaliter nemen de meesten de weg van vientiane via vangvieng naar luang prabang ('n kleine 400km)....phonsavan of xieng khouang ligt dus 'uit de weg' ('n ommetje van 'n paar honderd km), bovendien draagt het 'n historische last van onveiligheid mee....maar ik moet iedereen met klem tegenspreken die die lange omweg onbelangrijk of onnodig zou vinden de vlakten der kruiken zijn ronduit fascinerend, en wel om twee redenen; het betreft ten eerste een archeologische vondst: talloze, sommige manhoge, tot 'n paar ton wegende kruiken, ong. 2500 jaar oud, waarvan de herkomst in 'n mysterieuze mist wordt gehuld; 'n aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid betreft het urnen (grootte naargelang de sociale rang) van de as van overledenen (en net zoals de romeinen tumuli hadden, worden hier ook glooiende heuvelhoogten gebruikt waarop die enorme kruiken lukraak lijken neergepoot), maar er rondwaren gebeurt met eenzelfde ingetogenheid als op begraafplaatsen; dat ze uit kalksteen zijn - een materie die hier niet te vinden is en was - draagt alleen maar bij tot het mysterie..... ten tweede is het hier 'n gebied overgoten met 20ste eeuwse saus: van 65 tot 73 werd het zwaar gebombardeerd door de amerikanen zodat de stad xieng khouang eenvoudigweg van de kaart werd geveegd, en de kruikenvlakten bleven hoegenaamd niet gespaard, integendeel, slechts enkele sites zijn nu bommenvrij en men wordt nog steeds aangemaand strict binnen de aangeduide paadjes te blijven, wil je niet het risico lopen 'de ongelukkig vinder te zijn'....talloze kruiken zijn stille blijvend beklijvende getuigen , aangezien ze overduidelijke sporen dragen van de bombardementen we waren met 7 om drie sites te bezoeken en allen waren we diep onder de indruk....het paradoxale van een overweldigende stilte in (als je tenminste de verder aan de horizon zich aftekenende bergen schrapt) een lieflijk bijna toscaans landschap, kortom de vergankelijkheid van het leven die hier eeuwigheidsdimensie toegemeten krijgt
phonsavan is een totaal nieuwe (far west) stad op de plaats van het vernietigde xieng khoung vandaag 260 km verder aangekomen in....luang prabang
foto van een van de sites van de plain of jars (vlakte der kruiken) in een bijna 'toscaanse' setting
vandaag vrijwel de hele dag in minibusje om 250 km verder phonsavan te bereiken, eerst door 'n fabelachtig landschap met grillige kalkrotsformaties, die na elke bocht even leken verschoven te zijn, en iets voor halfweg waar de weg splitst, links naar luang prabang, rechts naar xieng khuang (mijn weg dus) 'n even spectaculair bochtenrijke rit maar dan tussen welig groen begroeide bergen
onvergetelijke ervaring...ik zit naast chauffeur die naarmate phonsavan nadert enthousiaster wordt, uitbundig met armen zwaait wanneer vee ons pad kruist en uitkraait...."lap lap lap (vlees) barbecue lap lap" ...en onvergetelijk moment ....op bepaald ogenblik eist hij voor 'n tweetal minuutjes m'n oordopjes (mp3 speler) op en zwaait z'n armen in de lucht op het ritme van 'take back the city'....draai me om en deel m'n medepassagiers mee dat 'snow patrol' hem opzweept !!
xieng khuang is in feite van de aardbodem door de amerikanen weggebombardeerd en vervangen door 'n compleet nieuw aangelegd stadje, of eerder 'n lange drukke rijweg die bij nader toezien eerder doet denken aan 'n wildwest-nederzetting waarin dan enkel de via film bekende saloons ontbreken...overal vind je in de straat obussen en ander opgegraven wapentuig voor morgen heb ik ingetekend op 'n excursie naar de plain of jars (vlakte der kruiken): drie sites die intussen totaal explosievenvrij zijn
zopas gegeten....in 'n vietnamees restaurant (herkenbaar aan opschrift 'nha hang com'..rijst-resto) en de juffrouwen konden hun oren nauwelijks geloven toen ik bestelde en betaalde in 'tieng viet'.... nu 19.00 en pikdonker..... allicht nog 'n grote beerlao en terug naar m'n pas geboekte gh-kamer met proper badkamertje (80.000 kip, 'n goeie 7 euro)
foto van de hoofdstraat van het volledig nieuw opgebouwde phonsavan met de wildwest-look
tweede en laatste dag in vangvieng (ong. 160 km boven vientiane) het plaatsje met de afgeplatte kalksteenrotsen.... gisteren bij vallende duisternis ahw 'op de tast' van het centrum naar het guesthouse (iets over 6); gh is eigendom van 'n ier en zijn lao vrouw, 'n gh dat het prototype was van later veelvuldig gecopieerde gh's, nl. bungalowtjes met een, twee of drie kamertjes verspreid over het 'domein'.....aangenaam en goedkoop ! gisteravond gegeten in gh en nog wat doorzakken met duits trio en 'n noorse dame vandaag (tot vanmiddag nevelig) mountainbike gehuurd en op de archislechte met keien bezaaide, op en neer gaande, soms met modder doorspekte aarden weggetjes 'n kleine 25 km gefietst in 'n landschap dat helaas veel te lang in nevelslierten gehuld bleef; geregeld afstappen voor vee dat de hele breedte van de weg voor z'n rekening nam.... wat vroeger in het centrum om blog aan te vullen, en dra weer de fiets op naar gh waar ik de resterende klaarlichte twee uur wil benutten om wat te lezen op de veranda merkelijk minder toeristen in laos (de crisis ? of lijdt bv vangvieng evenzeer aan 'n overkill aan guesthouses ?).....overal bordjes: rooms to rent ! morgen ong. 8.30 naar phonsavan, 'n meer dan zeven uur durende rit..... volgens de trotter geen al te veilige rit (in 2003 'n tiental mensen in 'n hinderlaag onder wie twee zwitsers)....navraag in gh leert me dat er sindsdien nauwelijks nog iets ernstigs is gebeurd !
foto: typisch vangvieng-landschap met op achtergrond de grillige karstrotsen en op voorgrond een van de gammele brugjes, waarop het met fiets aan de hand een stukje veiliger aanvoelt
gisteren nog 's goed lao gegeten aan de mekong (vientiane)...stel je geen luxe voor...dat is gewoon op rode zavel, enkele staakjes de grond in, verbonden met draden waarop hier en daar een gloeilampje, maar toffe sfeer met veel lao en westerlingen die hun neus niet vies ophalen voor wat dan ook....maar er zijn baggerwerken bezig aan de landzijde van de mekong en ik lees dat het 'n park-project betreft.... wat meer luxe is dus onderweg...trouwens bij m'n fietsen doorheen vientiane ervaren dat ze her en der mooie stijlvol onderhouden parkjes aanleggen...en waar vorig jaar aan de that luang grote werkzaamheden bezig waren voor weet ik wat....heb ik nu gemerkt dat er een soort tienanmen in 't klein is aangelegd, een asfaltvlakte van enkele voetbalvelden groot...laos blijft 'n communistisch land, dus moet er ruimte zijn voor 'n groots defilee, welnu de ruimte is er nu .....en het was er heerlijk op fietsen vanmorgen stond bus naar vangvieng geprogrammeerd om 9.30, maar wat dacht je.... vrijwel volle bus vertrok iets over elven, tweede deel van rit door 't gebergte, en tegen drie aankomst in het prachtige karstrotsenlandschap... een duits paar waarmee ik tijdens rit had kennisgemaakt had geboekt in may lyn en wist me ervan te overtuigen dat het daar wel best leuk kon zijn; het is een hoopje bungalows net over de nam song rivier, dus rustig, ver van de feestneuzen, te bereiken via een brug (voor buitenlanders 4000kip tol) en een ander gratis wat gammel voetgangersbrugje dat ons met het centrum van vangvieng verbindt.... paalhut is verdeeld in drie 'kamertjes' met een veranda en dat slechts voor 50000kip p.n. (geen vijf euro)(weliswaar gemeenschappelijk 'badkamertje' dwz wc, wasbekken, douche); in tegenstelling tot vorig jaar ga ik nu twee nachten blijven...morgen allicht de fiets op en genieten van het echt spectaculair landschap.......en nu eten in guesthouse, nu ik nog in volle klaarte het brugje kan oversteken ! (het is bijna 6pm en niets gegeten sinds ontbijt)
foto van veranda'tje van de paalhut (May Lin) voor m'n kamer
vandaag rustig genoten van de fiets in vientiane... en toch heel wat (terug)gezien: wat sisaket (met de duizend boeddhabeeldjes), wat si muang (waar lao komen aandraven met bloemen en fruit voor boeddha, omdat hij hen verhoord heeft..), en uiteraard het nationale monument van laos, wat that luang dat indruk blijft maken... verder van vientiane weggefietst, in de ene richting via de avenue souvanouphong (dat is de man van het communistische bevrijdingsleger pathet lao) naar wattay airport, in de andere richting voorbij de wat si muang, telkens dus weg van de westerlingen... en het versterkt m'n idee: vientiane is een uitgedeind dorp !
in hotel was breakfast 'free' aangeboden, maar dan bleek het 'n soort zelfbediening vanop 'n klein centraal tafeltje.....gevolg de westerlingen blonken weer uit in het elkaar vliegen afvangen (toch liever 'culture vulture' zoals ik in cambodia door iemand werd genoemd dan de vultures die ik bezig zag).... er zijn bij mijn weten nog altijd 'n aantal waarden en een ervan die ik nogal koester is 'dignity', noem het een soort waardigheid, gevolg....voor mij konden ze 'de pot op' en ik heb lekker ontbeten met croissant en baguette en veel egards in 'le banetton' (28000 kip), liever dat dan als een schooier mij op eten 'werpen'..... misschien is het toch waar dat met ouder worden men ofwel autistischer wordt, ofwel stilaan misantroop wordt ! trouwens, het hotel maakt de gasten erop attent zeer goed op hun eigen spullen te letten....voor andere gasten die op tight budget of nog minder op reis zijn .... ik heb niks tegen jongere mensen op reis, maar ze moeten met hun fikken van andermans gerief blijven ('n goede raad voor hen misschien: werk eerst nog wat meer, en spaar dan nog wat meer, en ga dan op reis....)
morgen neem ik bus naar vangvieng, prachtige natuur met de karstrotsen, maar ingewijden weten dat die paradijselijke plaats is ingenomen door pakken westerse jongeren die in hippie-traditie 'n godganse dag naar 'friends' liggen te kijken, zuipen en tuben.... voor mij wordt het 'n overnachting op weg naar luang prabang (wellicht wat fietsen, foto's en wegwezen)
foto: de patuxai, de lao 'arc de triomphe' met ernaast bord met aankondiging 'south east asian games'
vientiane en.....the heat goes on (vrij naar bonny and cher)
vanmorgen met sleeperbus (ong 750 km) vanuit zuidelijk pakse gearriveerd in de meest relaxte aller hoofdsteden, vientiane (uitgespr.vienchang), niet veel geslapen..van noordelijk busstation met songthaew (15000 kip) met 'n hele klad (jonge mooie) lao (dames) naar centrum, wilde niet lang zoeken en snelde (nou ja?) op goed geluk af op 'n gh af.... het was pas 7.30, dus kon pas kamer betrekken vanaf 10 in mixay gh (blijf er twee nachten, kamer met proper badkamertje 8 euro p.n.); vientiane ademt nog frans... heb dus lekker ontbijt gesavoureerd in de croissant d'or (29500kip) (by the way...er gaan 12000 kip in een euro), heb franse koloniale geveltjes gefotografeerd, info ingewonnen ivm trip naar phonsavan (zal het wschl doen vanuit luang prabang), history museum bezocht en t-shirts gekocht van de 25ste south-eastasiangames (1 buy 1 free)....ga het hier voor de rest echt relaxed doen....vanavond eten aan de mekong (en, willy !, het zou wel weer kieken kunnen zijn met....'n beerlao) vanmiddag ook foto's in het stadionnetje .... het ruikt er nog naar het zweet van de games die op 19/12 afgerond werden en voor de rest enjoy....'n beerlao van 't vat aan de nam phou fontein.....'n lekkere koffie ook daar in de buurt in de scandinavian bakery en dan maar kijken naar het volk...de westerlingen, jong en minder jong, de lao, mooi en minder mooi morgen huur ik wellicht fiets, maar fietsen in vientiane is.... erg rustig....want het is niet meer dan een uitgestrekt dorp jammer evenwel dat ik geen foto'tje kan opladen (die zullen dan na m'n terugkomst m'n blog sieren.....)
foto: avondlijk 'terras' aan de mekong....heeft het met z'n opgehoopte aarde weinig weg van een terras à la noordzeekust, het eten is er prima en eigenlijk spotgoedkoop
vanmorgen reeds om 8u opgepikt door minibus voor excursie naar bolovenplateau (9deelnemers) eerst thee- annex koffieplantage, dan tad fan watervallen (hoogste blijkbaar in zo-azie, maar in de verte leken het eerder twee smalle 'prostaat' waterstroompjes), dan de spectaculairdere tad yeuang waterfalls, gevolgd door bezoek aan de etnische minderheid, de animistische ka tu, die de loffelijke gewoonte hebben zelf tijdens het leven hun houten doodskist te timmeren en dan ze dan te bewaren onder hun schamel hutje, voor het geval dat...... busje werd wel hele tijd opgehouden.... want had een jonge dame op brommer langs achter aangereden; gelukkig bleef het bij stoffelijke schade, en de jonge welopgevoede dame kwam zich met pijnlijke heup 'verontschuldigen'....we voelden erg met haar mee !!! afsluiter de tad lo waterfalls en een heel traject terug naar pakse (kreeg er zopas van receptionist in opdracht van manager te horen dat het dagje stockeren van m'n bagage me15000kip -ong.1,25 euro - kost), niet getreurd evenwel......hop naar achten, en de sleeperbus naar het ong. 700 km verder gelegen vientiane..... ik ben echter wel steeds begaan met m'n bagage en wat er in zit (hersenkronkels te weinig om stelselmatig me te realiseren wat waar zit, en ik heb zo veel belangrijke documenten - reispas, flighttickets etc - en dingen - camera, mp3, zonnebrillen, bril, medicamenten, dollars, kip, dong... mee)
foto: doodskist onder hut bij de animistische ka tu
vanmorgen om 10.05 vliegertje siem reap (camb) naar pakse (z.laos), uurtje vliegen.... in airport: na visum on arrival-klus (35 ipv 30 usd!) taxi- (10 usd) en tuktuk-aanbod (8 usd).... ik ben niet bepaald vlug onder de indruk ... onder gelach besluit ik met grote ijver te voet naar pakse (5 km) te wandelen... geen twee minuten later zit ik op 'n tuktuk richting centrum pakse (3 usd en het is dan nog te veel)...let wel, het lukt niet altijd zo vlot (maar 'n aantal keer "kus m'n kl..." zeggen en glimlachend kan er 'n akkoord van af)...
om goed 11.30 betrek ik al kamer in laochaleun (13usd zonder ontbijt)..... de receptioniste met de ree-ogen van wie ik vorig jaar kiekje nam (foto heb ik nu bij)...werkt er niet langer, maar 'nieuwe' zal presentje doorgeven...
schikkingen getroffen... blijkbaar zijn er vier gegadigden in lao travel co. om excursie naar bolovenplateau te maken morgen (25/12)....meedoen dus (180.000kip of 15 euro).... het wordt lastige dag allicht want ik heb ook al sleeperbus geboekt morgenavond, vertrek 20.30 naar vientiane (150.000kip of ong. 12,5 euro)....aankomst ong. 6 u 's morgens 26/12....misschien (weer te) veel hooi op de vork !?
verder gewandeld naar de prachtige esplanade aan de sedon, met op de achtergrond in opkomende slierten nevel gehulde heuvels, en het sporadische geluid van een passerende longtailboat, dat is nauwelijks motorgeluid, dat is 'n versterkt klappertanden.... de esplanade vormt een halve maan gevuld met eetstandjes die klaargezet worden om de lao te vergasten.....ergens bestel ik 'n overheerlijke beerlao.... kleintje is er niet, dus ik moet het ineens stellen met 'n frisse fles van 640 ml die dan nog vlug geconsumeerd dient te worden wegens te warm.... bijgevolg wandel ik half slaperig/doezelig naar internetcafe en straks naar m'n vorig jaar zo gesmaakte 'chicken sweet and sour' revisited!!!
foto: 'winkel' in de buurt van waterval 'tad yeuang', een eindje weliswaar van pakse
vandaag niets-moet-dag...na ontbijt naar post (tem=postzegels 1usd per postkaart aub, geen stuntprijs dus!!) op terugweg spring ik het pas vorige week geopende angkor trade center binnen, nog glanzend en blinkend van het spiksplinternieuw (voor hen 'n kunstmatige sprong naar de 21ste eeuw ?)....in het cafetaria met 12 tafeltjes en mooie alu-design stoeltjes ben ik enige klant, bestel vers geperst orange juice waarvoor ze (met twee) net geen 10 minuten nodig hebben (intussen kreeg ik wel 'n gratis welkomstthee aangeboden), alles uitermate lekker....uiteraard kan men niet teruggeven op 5 usd, dus dient bijstand ingeroepen van naburige 'wellness&spa'........
de fenomenale, onuitwisbare angkor-ervaring rond ik af met twee ergernissen: eerstens, waar toeristen samentroepen, tieren resto-bar-disco-toestanden welig, dit is niet anders hier; pubstreet met z'n enorm aanbod was er 4 jaar terug ook al, maar intussen deinde het uit naar belendende steegjes met alle mogelijke vertier van soms smakeloze mediocriteit (een argeloos iemand zou zich wel eens bv in torremolinos of zoiets kunnen wanen)....authenticiteit noppes ! het bulkt van de (veelal jonge) westerlingen, japanners etc en ertussen zwermende cambodjanen die steevast wat in de aanbieding hebben 'tuktuk sir', 'lady boom boom', 'marihuana', 'blowjob sir'.... alles lijkt te kunnen voor good old 'money'...... en 's morgens als ik ga ontbijten in de red piano (hoek van pubstreet) lijkt alles daar wel op apegapen en de hele de vorige avond nog gonzende buurt lijkt plots te lijden aan een postnatale depressie..................... tweedens, als die hard culturo kan ik maar weinig begrip opbrengen voor de duizenden westerse, japanse of wat-dan-ook-toeristen die elke dag in rotvaart door (mini)bussen worden aangevoerd en uitgestort aan de toplocaties (angkor wat - ta phrom - bayon....)....iedereen moet dan cito presto op de foto, apart, iedereen met iedereen, iedereen dan nogmaals met iedereen....en hun epicentrum blijft stelselmatig de bus en niemand waagt zich dan ook buiten de straal van zowat 30 meter van bus of gids.... 'n toegangsexamen over de te bezoeken plaats een goed idee ?? of zou dit alweer een inbreuk betekenen op de ....rechten van de mens ??
foto: toch een 'eresaluut' aan de jonge verkoopstertjes, echt bijwijlen opdringerige kindjes...maar van wie dan toch wat gekocht heb om mijn geweten te sussen
het is nu uiteraard 6 uur later dan in belgie (nu 18.50) 7-dagenpas is opgebruikt, alles is gezien wat ik wenste te zien en zelfs meer en de ervaring is fenomenaal, vooral omdat ik het al fietsend heb kunnen doen en ik bijgevolg nu weet waar wat zich bevindt; vandaag trouwens enkel nog wat lukraak temple-hopping (nog 's de bayon, olifantenterras, terras van de leprakoning, say tevoda en pre rup waar ik de mensen die het minst verkopen wat extra wilde gunnen)
toch even nog iets anders...als je wil kan je hier royaal veel uitgeven, en geloof het of niet maar je kunt hier ook meer dan superdeluxe verblijven...maar het kan ook merkelijk zuinig(er); alhoewel ik meestal "mijn eigen rekening maak", laat ik toch even 'n doorkijkje op enkele kosten die men soms wel eens over het hoofd ziet: visumkosten (cambodia 20 usd - laos 30 usd - vietnam 25 usd), departure airport tax siemreap 25 usd, de 7-dagenpas waarover ik het al menigmaal had 60 usd.... en dan is er nog geen sprake van overnachten of eten etc.... tel daarbij (reeds betaalde) vluchten (zie eerder in deze blog) en de nog te verwachten bus-, trein- en boottrajecten; daarenboven dient rekening gehouden met het feit dat trein- en busstations altijd buiten de stad liggen zodat altijd bijkomend transport, hetzij met tuktuk, taxi, motorbike of songthaew van en naar vereist is
nog 'n opvallend puntje om af te ronden; voor elk hotel of resto of gh wordt een security geposteerd (qua uitzicht meestal iemand die men niet meteen als slimste van de klas zou aanwijzen); nodig ? ik zou het begot niet weten; ik merk wel dat die man door ander personeel eerder beschouwd wordt als het kneusje dat desgevallend het eerste kogeltje mag opvangen.....
foto: ta keo...opmerkelijke strakke bijna kubistische tempel....versiering tot het stricte minimum beperkt
zesde van de 7-day-pass en dus vijfde fietsdag....begonnen met angkor wat; even de ontnuchtering voorbij, blijft het een wonderbaarlijke site, maar het feit dat ze deels in de steigers staat ontneemt een stuk schoonheid en...wat de bas-reliefs betreft, het mooiste (dwz het karnen van de oceaan van melk) was weggenomen voor restauratie, maar soit, ik heb het vooropgezette programma vanmiddag dus kunnen afronden; ik heb dan maar opnieuw de grand tour aangevat met de bedoeling geregeld een praatje te kunnen slaan in de kraampjes tegenover de sites: zo vernam ik dat het exploiteren van een (eet)kraampje per maand 20 usd kost... een boekenverkoopster aan pre rup wist me te melden dat zij 10 usd betaalt, maar dat zij vooralsnog vandaag niets verkocht had; als je dan rekening houdt met een kleine winstmarge, dan zou normaal heel wat omgezet moeten worden, wat blijkbaar niet het geval is. voor de eerste keer fatsoenlijk kunnen slapen, kamer 8 is een meevaller, ditmaal zelfs zonder gecko; de gecko in kamer 10 had me geregeld vergast op zijn kort schurend geluid wanneer ie al eens over de muur scheurde. morgen laatste fietsdag....losjes vanaf ongeveer 9.30 het circuit weer afmalen met geregeld 'n impro-tussenstopje en overmorgen laatste dag siem reap....eindelijk eens het stadje zien
vandaag fietsen naar roluos (ong.15 km van siem reap), rond 850-900 van onze tijdrekening eerste khmer hoofdstad (nog voor angkor): daarvan getuigt o.m.de bakong, een prachtige piramidetempel oplopend via vier terrassen....om roluos te bereiken even in de melee 's morgens aan de markt met chaotisch verkeer waarbij regels (voorrang wie? voorrang waar ? voorrang hoe ?) aan de laars gelapt worden... menige keer diende ik voet aan de grond te zetten uit eigen lijfsbehoud.... teruggefietst via om/terugweg richting bantaey srei naar angkor wat (alles samen schat ik zo'n 45 km ).... en dan de ontnuchtering, eerstens om goed te kunnen genieten is de massale belangstelling er net te veel aan, tweedens en vooral... renovatiewerken en steigers nemen de ultieme charme weg: het beklimmen van de 75-graden-trappen om het voorlaatste terras te bereiken, om nog maar te zwijgen van de korte laatste klim naar de centrale toren, kan dus allemaal niet meer, zodat alles samenkoekt op het derde laatste terras (welk geluk is me 4 geleden dan wel te beurt gevallen !) en dan de wetmatigheid....hoe meer mensen op iets afkomen, des te onvriendelijker men bejegend wordt..... daarom verwijl ik zelfs liefst (om water in te slaan, voor een ananas..) in de minder tot de verbeelding sprekende, maar toch ook nog grandioos ogende sites (bv pre rup) waar het jonge volkje - zelfs bij niet aankoop - ontwapenend blijft........ bij terugkomst mij weer mateloos geergerd aan de stroom tegenliggers, de razende (mini)bussen met hun georganiseerde mini-volksverhuizing naar de zgz legendarische zonsondergang bij angkor wat (meestal is het trouwens niet veel soeps, kortom een uit de hand lopende madness krijgt op tijd z'n verdiende loon !)
foto: lolei....daterend uit de oudste khmer hoofdstad (maakt deel uit van de roluos-groep-
vandaag iets meer bewolkt, hitte iets draaglijker dus, of raak ik er stilaan aan gewend ? contrast ervaren.... eindelijk de weinig of niet toeristische, overwoekerde jungletempel gevonden via een voor de helft berijdbare pad, geen enkele aanduiding -tenzij op plan- tot ik ter plaatse was: ta nei....enig bang gevoel dat ik had was dat ik er moederziel alleen was...en ik was vanmorgen al aapjes voorbijgefietst (men had me gezegd: ze hebben zoiets als sommige mensen "ik doe je niets, maar maak best maar een aardig boogje rond mij"), maar mogelijks aapjes aantreffen in hun natuurlijk biotoop beangstigde me wel wat.... uiteindelijk aapjes niet gezien, wel hinkend van ruinesteen op brokstuk vrij vlug m'n fotoronde afgehaspeld onder het snerpende geluid van de cicada's (soort reuze-krekels die, hun formaat getrouw, een amplified versterkt geluid voortbrengen) dant ta phrom, de publiekslokker, waar vijgebomen delen van de tempel fotogeniek in een wurggreep houden...maar wat een verschil met 4 jaar terug..busladingen toeristen worden stelselmatig aangevoerd...en een wansmakelijk spektakel is toegevoegd: op de meest fotogenieke plekken heeft men immers platformpjes geinstalleerd (dus marcheren alle familieleden, japans of westers of gesluierd, het schavotje op voor het obligate kiekje) ta phrom verliest in mijn ogen een ster anderzijds doet het mij wel plezier dat die 'madness'toeristen wegblijven van, naar mijn smaak althans, ook fenomenale sites zoals het kubistische ta keo, de archeologische badplaatsen neak pean en zo veel meer vandaag verhuis ik van kamer 10 (een upgrade kamer mij toegewezen bij gebrek aan plaats) naar kamer 8 (prijs normaal wel verschil, omdat ik negen dagen blijf werd me het extra'tje gegund)....maar ook kamer 8 valt best mee (badkamertje met wc-douche-wasbekken)(dubbel bed-airco-fridge-tv), wel slechts een raam en geen balkon.... en er is net als in de 10 een enorme ventilator of fan aan het plafond...en telkens ik op mijn rug lig en ik die lange en brede wieken boven me zie rondwieken denk ik terug aan de openingssequens van apocalypse now en martin sheen....waarbij de wieken van de fan overvloeien in de wieken van...een helicopter
foto: het onvermijdelijke ta phrom.....en de wurgende wortels
vandaag schat ik zowat 40 km gefietst (zitvlak heeft het niet begrepen op khmer zadel) en ik deed de 'grand tour' dwz het langste tempelcircuit....en gelukkig ben ik er van bij de start niet ingevlogen.....de benen doen het, maar wat het moeilijk maakt is de afwisseling met telkens kleine wandeling (na stallen van fiets) annex het soms extra fors beklimmen van de archeologische sites.... maar nu vooral al fietsend kan ik niet anders dan stellen: dit is zowaar het summum; belangrijk minpunt..de hitte...soms is het verlangend uitkijken naar een bomenzone.... niet een keer vandaag de aandrang gevoeld om te plassen, alles passeert blijkbaar de poriën ! ook minpuntje, telkens bij aankomst aan 'n site word je aangevlogen door 'n troep erg jonge meisjes en jongetjes, sommigen ahw nauwelijks de 'pamper ontgroeid', die je alles en nog wat proberen aan te smeren, van het nuttige water over boeken, gidsen tot prullaria; die kinderen horen op school, maar schoolplicht is er nu eenmaal niet, school is een statussymbool, en wie het zich niet kan permitteren valt uit de boot (mijn ervaringen ginder hebben mij definitief de ons geweten sussende omhalingen ten onzent de rug doen toekeren)....ik neem me voor 'n faire prijs te betalen voor wat dan ook, zodat ze er werkelijk ook iets aan hebben; zo heb ik me doodgeërgerd aan franstalige pensionés die 1usd te veel vonden voor een ananas (bij mijn weten heb ik de goedkoopste in belgië ooit 1,99 euro betaald)....de vaststelling dat di dutsen het ahw zouden moeten wegschenken aan 'rijke' verzende luitjes maakt me meer dan opstandig alles gebeurt hier zoveel mogelijk in dollar (gemakkelijk om te rekenen in riel: 1usd =4000 riel) en soms betaal je iets wat 3usd kost met 8000riel + 1 dollar elke avond ga ik avondeten op straat, waar het hele pleintje rond de tijdens de dag lege stoepen 's avonds worden omgetoverd tot eettentjes; lekker khmer food en goedkoop !
foto: ta som ....de schitterende 'apsara's' of khmer-danseresjes omstrengeld door de wortels van vijgebomen
sterk vermoeden dat ik mijn dessert eerst aan het opsouperen ben (angkor sowieso top)..maar vandaag toch meer dan ..een kers: motorbiker bracht mij naar de ver afgelegen beng melea (tempelruine overwoekerd door vegetatie) vrijwel elke motorbiker weigert wegens te ver (meer dan 60 km heen); na veel zagen een veertiger bereid...... eenmaal daar door een gidsje -dertig kilo schat ik aan de haak - rondgeleid in dat labyrint...... vandaar niet terug, maar via soms stoffige rode met keien gelardeerde aarden wegen (?) naar kbal spean (4 jaar terug had ik daar slechts een deel gedaan ...wegens tientonnen uitgekapte regen)...nu droog: het is zowat een 2km lange (+2 terug) bergop-jungle-walk naar de rivier met de "duizend lingams" , prachtig beeldhouwwerk in de rivierbedding... vandaar naar bantaey srei, de vrouwelijke citadel genoemd omwille van de minutieus uitgevoerde prachtig gesculpteerde decoratie.. in totaal allicht 150 km met motorbike (zijn snelheidsmeter was defect net als km-teller die bleef staan op 146134) op wegen waar soms nauwelijks een voertuig (op strook van ong. 25 km schat ik... 4 motorbikes en 1 witte (?) toyota corola), laat staan een toerist komt.... de man had me om 8 u opgepikt....helm voor mij ? nee ...wat doe je dan ? verstand op nul en verder al de rest in overdrive !! en we gaan !! (is dat het noodlot tarten ?)....gereden door cambodjaanse plattelandse armoede (mensen zijn er zelfs nog bruiner, zelfs half zwart)...pikken ze in stadjes de toeristische borrelnootjes mee, op het platteland betekent leven, lijkt mij, leven doorgeven en overleven.... veel glimlach of lach heb ik niet gezien
foto: kbal spean...beeldhouwwerk in de rivierbedding
vandaag eerste fietstocht via enkele angkor-tempels door de archeologische site, maar ik heb het duidelijk onderschat....niet het aantal kilometer (want dat heb ik wel in de benen) maar het rondrijden weg van de gewone weg, zodat het meer weg heeft van een veldritparcours...vanmorgen ging alles prima maar met vermoeidheid van de reis nog in het lijf ....kwam ik mezelf vanmiddag toch serieus tegen...slaperig worden en kreunen onder een loodzware zon... komt daarbij dat ik off the beaten track op zoek gegaan ben naar een aantal mindere tempels, waar dan ook geen kat, laat staan een mens komt....wel hele kolonies kleinere apen ... en rond vijven wenste ik nog het afgelegen ta nei proberen te vinden, maar een tuktukker raadde me af (het wordt stilaan donker, er zijn geen bezoekers en persoonlijke veiligheid kan moeilijk gegarandeerd worden...) dus maakte ik rechtsomkeer ... slotsom, enkele nieuwe ontdekt, en niettegenstaande siem reap stikt van de toeristen, niet overdreven veel volk gezien, zelfs niet in de populaire bayon......maar bij mijn terugkeer naar de stad met de fiets, kwam ik horden (aangevoerd met bussen, tuktuks, fietsen etc) toeristen tegen die op weg waren naar de zonsondergang bij angkor wat ! morgen allicht weer de fiets op, ander circuit....en lekker khmer food gegeten (2usd)
foto: southgate...de ingang naar angkor thom, de uitgestrekte toenmalige khmer-stad
bijna twee dagen onderweg... in heathrow gelukkig nog wat tijd zoek gemaakt met meedoen aan een inquiry over de staff... om 21 u reeds op het vliegtuig dat opsteeg bijna een uur later.. in totaal dertien uur op dat qantas-toestel gezeten... dan eventjes bagage oppikken...immigration voorbij ..en weer via departures binnen.: een recordverblijf op thaise bodem van een uur (en natuurlijk ook geen oog dicht gedaan)....wel wat rondgeslenterd in de reus-achtige nieuwe luchthaven van bangkok, een grote parel
nu dus siem reap (het stikt er van de toeristen) en het is zwoel heet... morgen kijk ik uit naar een zevendagenpas voor de tempelroutes....en ik heb al vlug gemerkt dat de fietsen die ik vooralsnog heb gezien op niets gelijken.... en dat het heet is.....ik zit hier in een internetcafe en mijn kleren zijn klam van het zweet dat van mijn lijf drupt...en zopas lekkere noedelsoep binnengelepeld en binnengestokt (1 dollar)
foto'tje van m'n kamer in red piano (siem reap) m'n 'thuis'basis voor de komende negen dagen
blijer dan blij...ik kan rustig vanmiddag vertrekken: trein 14.33 naar zaventem (aankomst ong.16 u), goed op tijd voor de check-in, eerste vluchtje heathrow vertrekt 18.45, tweede steviger qantas-vlucht vertrekt dan 21.45 richting bangkok; normaliter kom ik daar aan 15 dec. (onze tijd 9.55, maar dan is het ginder al 15.55)..bagage ophalen en formaliteiten voor door-vlucht - en na hopelijk wat inhaalslaap op 'n bank in de reus-achtige suvarnabuhmi-airport - om 18.45 het zwerk in richting angkor-siem reap (camb.) en dan maar hopen dat, na ophalen van m'n visum, red piano 'n taxi heeft uitgestuurd om me op te pikken
wellicht neemt blog uit noodzaak morgen 'n reis-schrikkel-dagje foto: 'straatje' in siem reap
boek van graham greene (uit 1955) verfilmd met michael caine, over de 1ste vietnamese oorlog (tegen de fransen, beslecht in'54 in dien bien phu): oorlogscorrespondent fowler die in die oorlog de kiemen ontwaart van de tweede vietnamoorlog (met de amerikanen); hij wijst op het infiltreren van de cia....maar er is meer.....het menselijke, de lust waaraan lichaam en geest kunnen lijden; kortom, ik ben 'zot' van boek/film...o.m. omwille van de herkenning, bv de bomaanslag nabij het majestueuze operagebouw in de chique dong khoi (toen de rue catinat) met daartegenover hotel continental (foto) waar greene verbleef als oorlogscorrespondent (begin fifties was dat immers het internationaal perscentrum); die buurt ken ik perfect, en in dat dure hotel continental heb ik lang verwijld achter 'n peperdure cà phé (koffie), al was het maar om me in het gezelschap van greene te wanen
hadden de amerikanen het boekje goed gelezen, ze hadden er lessen uit kunnen trekken: p.23.....war of jungle and mountain and marsh, paddy fields where you wade through shoulder-high and the enemy simply disappear, bury their arms, put on peasant dress......
er zijn overweldigende quotes in het boek, te veel om op te noemen.... toch nog eentje, p.144....happy memories are the worst, and I tried to remember the unhappy...
uitgerekend dit weekend in 'de morgen magazine' (bijlage bij krant) artikel: good morning vietnam: zeven redenen om nu te gaan !
gisteren m'n laatste vlucht geboekt bij lao airlines lpq-han (luang prabang naar hanoi 11/01); gevolg.... geraamte van de reis ligt nu vast (invulling gebeurt ginder à l'improviste): op 15/12 aankomst bangkok en onmiddellijk door-vlucht naar siem reap (camb)...daar 7 dagen angkor-temple-cycling; op 24/12 verkas ik naar laos (vlucht siem reap naar pakse) en laos doortrekken van zuid naar noord....tot vlucht op 11/01 naar vietnam (hanoi).... in vietnam van noord naar zuid.... tot 06/02 vlucht saigon naar bangkok en onmiddellijk door-vlucht naar ..... good old europe !! en nu nog reiszak en rugzakje volproppen
hiernaast staat 'mail mij' (kan tijdens reis niet worden gebruikt aangezien ik m'n skynet-mailbox niet kan raadplegen); wel ben ik bereikbaar op debruynewilfried@yahoo.com
wellicht duik ik hier eind januari/ begin febr. weer op....het weergaloos paradijselijke mui ne ('n 200 km boven saigon) met z'n red en white sanddunes, z'n ongerept rustige kustlijn, z'n canyons (foto van de intussen helaas niet meer toegankelijke canyon) (berichten dat in dit gebied nu ook wordt ingebroken en gestolen..... is het dan toch waar dat zelfs -kleine- criminaliteit opduikt in het paradijs ?)
normaliter nemen de meesten de weg van vientiane via vangvieng naar luang prabang ('n kleine 400km)....phonsavan of xieng khouang ligt dus 'uit de weg' ('n ommetje van 'n paar honderd km), bovendien draagt het 'n historische last van onveiligheid mee....maar ik moet iedereen met klem tegenspreken die die lange omweg onbelangrijk of onnodig zou vinden
vandaag vrijwel de hele dag in minibusje om 250 km verder phonsavan te bereiken, eerst door 'n fabelachtig landschap met grillige kalkrotsformaties, die na elke bocht even leken verschoven te zijn, en iets voor halfweg waar de weg splitst, links naar luang prabang, rechts naar xieng khuang (mijn weg dus) 'n even spectaculair bochtenrijke rit maar dan tussen welig groen begroeide bergen
tweede en laatste dag in vangvieng (ong. 160 km boven vientiane) het plaatsje met de afgeplatte kalksteenrotsen.... gisteren bij vallende duisternis ahw 'op de tast' van het centrum naar het guesthouse (iets over 6); gh is eigendom van 'n ier en zijn lao vrouw, 'n gh dat het prototype was van later veelvuldig gecopieerde gh's, nl. bungalowtjes met een, twee of drie kamertjes verspreid over het 'domein'.....aangenaam en goedkoop ! gisteravond gegeten in gh en nog wat doorzakken met duits trio en 'n noorse dame
gisteren nog 's goed lao gegeten aan de mekong (vientiane)...stel je geen luxe voor...dat is gewoon op rode zavel, enkele staakjes de grond in, verbonden met draden waarop hier en daar een gloeilampje, maar toffe sfeer met veel lao en westerlingen die hun neus niet vies ophalen voor wat dan ook....maar er zijn baggerwerken bezig aan de landzijde van de mekong en ik lees dat het 'n park-project betreft.... wat meer luxe is dus onderweg...trouwens bij m'n fietsen doorheen vientiane ervaren dat ze her en der mooie stijlvol onderhouden parkjes aanleggen...en waar vorig jaar aan de that luang grote werkzaamheden bezig waren voor weet ik wat....heb ik nu gemerkt dat er een soort tienanmen in 't klein is aangelegd, een asfaltvlakte van enkele voetbalvelden groot...laos blijft 'n communistisch land, dus moet er ruimte zijn voor 'n groots defilee, welnu de ruimte is er nu .....en het was er heerlijk op fietsen 
vandaag rustig genoten van de fiets in vientiane... en toch heel wat (terug)gezien: wat sisaket (met de duizend boeddhabeeldjes), wat si muang (waar lao komen aandraven met bloemen en fruit voor boeddha, omdat hij hen verhoord heeft..), en uiteraard het nationale monument van laos, wat that luang dat indruk blijft maken... verder van vientiane weggefietst, in de ene richting via de avenue souvanouphong (dat is de man van het communistische bevrijdingsleger pathet lao) naar wattay airport, in de andere richting voorbij de wat si muang, telkens dus weg van de westerlingen... en het versterkt m'n idee: vientiane is een uitgedeind dorp !
vanmorgen met sleeperbus (ong 750 km) vanuit zuidelijk pakse gearriveerd in de meest relaxte aller hoofdsteden, vientiane (uitgespr.vienchang), niet veel geslapen..van noordelijk busstation met songthaew (15000 kip) met 'n hele klad (jonge mooie) lao (dames) naar centrum, wilde niet lang zoeken en snelde (nou ja?) op goed geluk af op 'n gh af.... het was pas 7.30, dus kon pas kamer betrekken vanaf 10 in mixay gh (blijf er twee nachten, kamer met proper badkamertje 8 euro p.n.); vientiane ademt nog frans... heb dus lekker ontbijt gesavoureerd in de croissant d'or (29500kip) (by the way...er gaan 12000 kip in een euro), heb franse koloniale geveltjes gefotografeerd, info ingewonnen ivm trip naar phonsavan (zal het wschl doen vanuit luang prabang), history museum bezocht en t-shirts gekocht van de 25ste south-eastasiangames (1 buy 1 free)....ga het hier voor de rest echt relaxed doen....vanavond eten aan de mekong (en, willy !, het zou wel weer kieken kunnen zijn met....'n beerlao)
vanmorgen reeds om 8u opgepikt door minibus voor excursie naar bolovenplateau (9deelnemers) eerst thee- annex koffieplantage, dan tad fan watervallen (hoogste blijkbaar in zo-azie, maar in de verte leken het eerder twee smalle 'prostaat' waterstroompjes), dan de spectaculairdere tad yeuang waterfalls, gevolgd door bezoek aan de etnische minderheid, de animistische ka tu, die de loffelijke gewoonte hebben zelf tijdens het leven hun houten doodskist te timmeren en dan ze dan te bewaren onder hun schamel hutje, voor het geval dat......
vanmorgen om 10.05 vliegertje siem reap (camb) naar pakse (z.laos), uurtje vliegen.... in airport: na visum on arrival-klus (35 ipv 30 usd!) taxi- (10 usd) en tuktuk-aanbod (8 usd).... ik ben niet bepaald vlug onder de indruk ... onder gelach besluit ik met grote ijver te voet naar pakse (5 km) te wandelen... geen twee minuten later zit ik op 'n tuktuk richting centrum pakse (3 usd en het is dan nog te veel)...let wel, het lukt niet altijd zo vlot (maar 'n aantal keer "kus m'n kl..." zeggen en glimlachend kan er 'n akkoord van af)...
vandaag niets-moet-dag...na ontbijt naar post (tem=postzegels 1usd per postkaart aub, geen stuntprijs dus!!)
zesde van de 7-day-pass en dus vijfde fietsdag....begonnen met angkor wat; even de ontnuchtering voorbij, blijft het een wonderbaarlijke site, maar het feit dat ze deels in de steigers staat ontneemt een stuk schoonheid en...wat de bas-reliefs betreft, het mooiste (dwz het karnen van de oceaan van melk) was weggenomen voor restauratie, maar soit, ik heb het vooropgezette programma vanmiddag dus kunnen afronden; ik heb dan maar opnieuw de grand tour aangevat met de bedoeling geregeld een praatje te kunnen slaan in de kraampjes tegenover de sites: zo vernam ik dat het exploiteren van een (eet)kraampje per maand 20 usd kost... een boekenverkoopster aan pre rup wist me te melden dat zij 10 usd betaalt, maar dat zij vooralsnog vandaag niets verkocht had; als je dan rekening houdt met een kleine winstmarge, dan zou normaal heel wat omgezet moeten worden, wat blijkbaar niet het geval is.
vandaag fietsen naar roluos (ong.15 km van siem reap), rond 850-900 van onze tijdrekening eerste khmer hoofdstad (nog voor angkor): daarvan getuigt o.m.de bakong, een prachtige piramidetempel oplopend via vier terrassen....om roluos te bereiken even in de melee 's morgens aan de markt met chaotisch verkeer waarbij regels (voorrang wie? voorrang waar ? voorrang hoe ?) aan de laars gelapt worden... menige keer diende ik voet aan de grond te zetten uit eigen lijfsbehoud....
vandaag iets meer bewolkt, hitte iets draaglijker dus, of raak ik er stilaan aan gewend ?
vandaag schat ik zowat 40 km gefietst (zitvlak heeft het niet begrepen op khmer zadel) en ik deed de 'grand tour' dwz het langste tempelcircuit....en gelukkig ben ik er van bij de start niet ingevlogen.....de benen doen het, maar wat het moeilijk maakt is de afwisseling met telkens kleine wandeling (na stallen van fiets) annex het soms extra fors beklimmen van de archeologische sites.... maar nu vooral al fietsend kan ik niet anders dan stellen: dit is zowaar het summum; belangrijk minpunt..de hitte...soms is het verlangend uitkijken naar een bomenzone....
sterk vermoeden dat ik mijn dessert eerst aan het opsouperen ben (angkor sowieso top)..maar vandaag toch meer dan ..een kers: motorbiker bracht mij naar de ver afgelegen beng melea (tempelruine overwoekerd door vegetatie) vrijwel elke motorbiker weigert wegens te ver (meer dan 60 km heen); na veel zagen een veertiger bereid......
vandaag eerste fietstocht via enkele angkor-tempels door de archeologische site, maar ik heb het duidelijk onderschat....niet het aantal kilometer (want dat heb ik wel in de benen) maar het rondrijden weg van de gewone weg, zodat het meer weg heeft van een veldritparcours...vanmorgen ging alles prima maar met vermoeidheid van de reis nog in het lijf ....kwam ik mezelf vanmiddag toch serieus tegen...slaperig worden en kreunen onder een loodzware zon... komt daarbij dat ik off the beaten track op zoek gegaan ben naar een aantal mindere tempels, waar dan ook geen kat, laat staan een mens komt....wel hele kolonies kleinere apen ...
bijna twee dagen onderweg... in heathrow gelukkig nog wat tijd zoek gemaakt met meedoen aan een inquiry over de staff... om 21 u reeds op het vliegtuig dat opsteeg bijna een uur later.. in totaal dertien uur op dat qantas-toestel gezeten... dan eventjes bagage oppikken...immigration voorbij ..en weer via departures binnen.: een recordverblijf op thaise bodem van een uur (en natuurlijk ook geen oog dicht gedaan)....wel wat rondgeslenterd in de reus-achtige nieuwe luchthaven van bangkok, een grote parel
