Op donderdag eindelijk mijn nieuw Vietnamees e-visum op mijn smartphone ontvangen, dus ondernam ik welgemutst een ritje van een uur met de KTM Komuter, de intercity trein zeg maar, naar Klang. Een vroegere koninklijke hoofdstad, alhoewel men er geen pracht en praal moet gaan vinden. Interessant is wel Little India, je waant je zowaar in India met de overwelfde bazaars en een Indische geur in de lucht. In de stationsbuurt de 'pre-war shoplots' onder de gewelfde lange gaanderij, nu weliswaar ten prooi aan leegstand. Opmerkelijk...enkele treinwagons met de niet mis te verstane tweetalige boodschap op de flanken: 'koc sahaja wanita untuk' - 'coach for ladies only'......enkel bestemd voor vrouwen dus ! Trouwens, ik vernam ook dat in Kuala Lumpur vrouwelijke taxichauffeurs enkel vrouwelijke klanten oppikken. Terug via Stesen Sentral en met de 'monorel' naar het bruisende Bukit Bintang.
Vrijdag neem ik in de ondergrondse Pudu Sentral de bus naar klia2, de international airport. Slechts 4 passagiers op die luxebus Star Mart Express !! Voor het instappen vraagt de uitbater me hoe het komt dat ik deze plaats ken waar ik de bus neem, en ik antwoord dat ik vorige jaren hier altijd wel een bus vond die me naar de luchthaven voerde. Hij zegt me dat er voor covid meerdere busconcurrenten voor airport transport zorgden, maar dat nu zijn busonderneming de enige overblijvende is die die service aanbiedt...maar te weinig gegadigden aantrekt wegens niet of te weinig gekend. Bij deze doe ik dus een oproep aan reizigers die dit al dan niet toevallig zouden lezen: laat de metro voor airport transport links liggen (is trouwens oer-irritant reizigers op een altijd overvolle metro aan te treffen die met hun bagage tegen de gewone metroreiziger aanbotsen) en opteer voor de luxebus aan het centrale Pudu Sentral voor ochgottekes 15 myr....of nog omgerekend geen 4 euro voor een rit van ongeveer 70 km !!!!
Merdeka betekent onafhankelijkheid en 118 wijst op het aantal verdiepingen. De architect zou zich hebben laten inspireren door een handgebaar van Maleisie's eerste president Tunku Abdel Rahman, en in de beglazing zouden driehoeken zichtbaar zijn (?) die verwijzen naar de diversiteit van de maleisische bevolking: maleiers, chinezen, indiers. De drie fonteinen voor de ingang van de pavilion op bukit bintang zijn naar mijn oordeel veel duidelijker om dat te illustreren. De totale hoogte is 679m met een zware antenne erbovenop inbegrepen. Opvallend, vind ik, is dat het bouwwerk er anders kan uitzien naargelang het gezichtspunt.... zo vond ik de wolkenkrabber er eerder als een zwaardvis uitzien....gezien vanop de jalan pudu ! Welnu, KL kent de laatste tien jaar een enorme toename aan hoogbouw.
Telkens ik in KL ben, even naar de wijk Bandaraya, een stuk little India, met Sogo mall. Deze keer vanuit metrostation masjid jamek enkel te bereiken met gratis (!) bus. Het gaf me de kans om daar in de 'old town white coffee' een heerlijke 'curry mee' te middageten.
En dan de obligate bezoekjes aan o.m. de dataran merdeka (onafhankelijkheidsplein) met de impressionante abdul samad (genoten van het rustgevend binnenplein !...wegens geen volk); de 'river of life' wandeling via de iconische masjid jamek; even naar de enorme nationale moskee 'masjid negara' met in de buurt het 'fantastische' - met klemtoon op fantasie - old railway station in een architectonische mengeling van moorse, indische en westerse stijl.....opmerkelijk zijn op de hoeken de 'chhatris', de koepels met daaronder de ronde veranda's !!
Op 19/2 verstreek mijn 1-maand visum en dus moest ik het land weer uit...om weer een nieuw visum te kunnen aanvragen, wat dan gebeurde op 20/2 vanuit Kuala Lumpur. Voor mij een vertrouwde omgeving. De eerste keer was ik er begin 2011...we zijn 12 jaar verder...en er is nog meer in de hoogte bijgebouwd. De aankomst op zondagmiddag in de plassende regen gaf KL een trieste aanblik. Swiss Inn chinatown waar ik dikwijls verbleef is opgedoekt. Ik koos ditmaal voor Travelodge central market, uitstekend gelegen, naast LRT station Pasar Seni, een station slechts verwijderd van Stesen Sentral, van waaruit de monorel je vlot brengt naar Bukit Bintang (een van de shopping paradijzen) of Bukit Nanas (de Petronas towers en shopping paradijs 2, SuriaKLCC). Is het een indruk of gewoon een vaststelling, de mensen werken dwz op spitsuren zitten de metrostellen en monorel stampstampvol om de werkende mens weer naar huis te brengen. Ook op de wegen is het dan drukker. En 's avonds valt het leven vroeg stil. De central market en belendende Kasturi walkway sluiten om 8pm. Van dan af eordt het beduidend rustig....het lijkt me bijna zo ongewoon voor een grootstad. Op openbaar vervoer moet iedereen nog mondmasker dragen en er is controle. In plaats van hierboven aangestipte route pasar seni -stesen sentral - (met monorel) bukit bintang.... opteerde ik voor return-route de MRT molsgewijs een nog lagere metroweg en raar maar waar met slechts een tussenstation, dus bukit bintang - merdeka - pasar seni ! Ook de monorel draait een grote kring ....niet verwonderlijk dus dat je met een niet al te grote wandeling, vanuit omgeving pasar seni - central market of chinatown dus - via de jalan pudu vrij vlug het klimmetje naar bukit bintang kunt aanvatten
De vroegere Saigon port en....het 'uncle Ho' museum
Al aangestipt dat een busritje naar district 7 even langs de oude 'cang' (haven) loopt. De busrit volgt in district 4 een stuk de Nguyen Tat Thanh straat die evenwijdig loopt aan de 19de eeuwse dokken Nha Rong (drakendok) en Khanh Hoi.
Nha Rong (drakenhuis) was overigens het eerste door de Fransen in de 19de eeuw opgerichte gebouw - en dan nog aan de overkant van de Saigon river - waarin de Messageries Imperiales (de empire shipping company zo je wil) gevestigd was als uitbater van Saigon haven. Vanaf 1954 kwam het onder, eerst Zuidvietnamees, later Vietmamees bestuur. In 1995 kreeg het opvallende gebouw (drakenhuis omwille van het dak met drakenmotieven) een nieuwe bestemming als museum van Ho Chi Minh (de man dus, niet de stad).
Na de hereniging in 1975 kregen de beide voormelde dokken een nieuwe naam 'Saigon port' en er werden twee nieuwe dokken aan toevoegd, gelegen in de enorme brede kromming die de Saigon river maakt naast district 7. In 2016 werd de activiteit in al die oudere dokken verplaatst, weg van de stad en dus meer naar de zee toe, naar een verder gelegen open ruimte waar de nieuwe Hiep Phuoc port ( in het Nha Be district) tot stand kwam. En dus zijn er plannen om de ruimten van de oorspronkelijke dokken om te turnen in een mix van residentiele en commerciele wijken.
Een grote stad heeft nu eenmaal veel verscheidens te bieden ! Het heeft acht weken geduurd tot ik eindelijk bus 34 nam naar district 7, Phu My Hung. Toch een kleine driekwart, Saigon river over (over de cau Calmette, de Calmette brug), via district 4 (eertijds een weinig eerbare reputatie wegens criminaliteit), langs een stuk 'cang' - een weliswaar ouder stuk van de haven en uiteindelijk afstappen aan de FV (France vietnam) hospital, prive kliniek. District 7 is het moderne Saigon, het duurdere Saigon, waar vooral de bevolking bestaat uit Japanners, Koreanen, Singaporezen, kortom families van buitenlandse kaderleden van buitenlandse ondernemingen. Mensen wonen er ook minder opeengepakt en het is er dus ook properder. Crescent mall met in benedenverdieping coopxtra mikken dus voornamelijk op een internationale smaak en de smaak van voormelde doelgroepen. Datzelfde geldt voor Vivocity een aantal kilometer verder aan het andere eind van de brede Nguyen Van Linh, eigenlijk de highway met een zeer vlot doorgaand vrachtverkeer. Anderzijds heeft Phu My Hung ook veel open ruimte, maar het is een gebied dat kwetsbaar is voor overstromingen.
Vorige week, ook na 8 weken de eerste keer, de Vinh Nghiem pagode, aan de Nam Ky Khoi Nghia. Voor het avondeten daar de gelegenheid gegrepen een wandeling te maken langs de Hoang Sa zijde van het kanaal.
Met opzet stel ik 'Saigon' en niet Ho Chi Minh city (de stadsnaam toch maar sind 1975), want de 'triangle of death' situeren we vooral in de Franse koloniale era (voor 1954 dus) en in mindere mate in de US-oorlog.
Het gaat om drie (2 Franse en 1 Vietnamees) indrukwekkende gebouwen op minder dan een boogscheutje van elkaar, 2 in Ly Tu Trong street en 1 in de Nam Ky Khoi Nghia
1/ het statige paleis van eertijds de (Franse) Cochinchina gouverneur [nu het HCM City history museum], tevens de laatste residentie van de beruchte Zuidvietnamese, door de US gesteunde, president van de 'puppet'regering Ngo Dinh Diem, voor hij in 1963 aan de dijk werd gezet en vervolgens vermoord;
2/ de typische sixties 'HCM City Sciences Library'....gebouwd op de grondvesten van de 'Maison Centrale' (!), onder de Fransen de beruchte gevangenis, waar een heel pak bekende revolutionairen werden gemarteld en onthoofd met een kanjer van een guillotine. Een van die slachtoffers was de jonge Ly Tu Trong (borstbeeld van hem overigens aan de rand van de zeer lieflijke tuin van de bib).
En met het citeren van die naam komen we terecht in wat voor een doordeweekse toerist een onontwarbaar kluwen is van straatnamen waarbij hij/zij zeer vlug het noorden verliest. Want een nauwelijks bij te houden pak verkeersaders of straten werden genoemd naar vroegere helden/revolutionairen, denken we maar aan Le Duan (de nummer 2 ten tijde van Ho Chi Minh, en zelfs meer de nummer 1) of Nguyen Thi Minh Khai (ook onthoofd in de maison centrale).
3/ een lange zijgevel van het huidige gerechtsgebouw in de Ly Tu Trong, dat onder zijn fronton in de voorgevel nog altijd de naam draagt "Palais de Justice" maakt het trio of de 'triangle' compleet, dwz machtscentrum, gerecht, gevangenis)
Enkele opvallende vaststellingen: van het justitiepaleis mogen geen foto's worden genomen, tenzij stiekem (of op zondag door gesloten hek) en in de sobere, mooie hall met een slanke wenteltrap van de bib sommeerde de balie-juf mij geen foto's te nemen. Gelukkig kan het buiten wel, de fraaie brede sixties voorgevel (met repetitief drakenembleem) met in het midden een wat plomp ogende boekentoren, met een achttal identieke op elkaar 'gestapelde' segmenten die onwillekeurig aan Donald Judd doen denken.
Vaststelling twee: nergens in de buurt van de 'triangle' een toerist te bekennen, tenzij een achteloos voorbijlopende...
Lopen de toerisme-promotoren van HCM City hier geen kans mis, temeer als ik pal in het centrum menige toerist die andere Franse 'relics' zie voorbijlopen alsof het niets voorstelt. Ik denk dan aan het majestueuze HCM Customs gebouw (hoek Nam Nghi en Ton Duc Thang....die laatste ook weer een revolutionair) en het even triomfantelijk ogende HQ Duong Sat (Spoorweg HQ) aan het andere einde van Ham Nghi, in schaduw van Ben Thanh market, dat met de metro op komst een upgrade werd toebedeeld. Het enorme plein voor Ben Thanh kreeg enkele weken terug een nieuwe planmatige verkeersstructuur die de doorstroming veel veiliger en minder chaotisch maakt. En ik vraag me af...zou dat plein zijn naam behouden hebben Quach Thi Trang, genoemd naar het piepjonge wicht (15 jaar slechts) dat eertijds bij een studentendemonstratie (in 1963 tegen de reeds genoemde Ngo Dinh Diem) werd neergeschoten..... Haar borstbeeld stond oorspronkelijk in het midden van laten we gemakshalve zeggen het Ben Thanh plein en staat nu trouwens in een piepklein parkje in.....de Ly Tu Trong. ..maar toeristische belangstelling...noppes !!!
Ben ik dan te streng voor de toerist ? Meestal is Hcm city voor de toerist een kort (tweedaags) tussendoortje met bezoek aan War remnants museum en evtl reunification palace en mogelijks een sinds covid ingevoerde hop on hop off busrit met knalrode dubbeldekker en wat rondlummelen hetzij in de backpacker area pham ngu lao hetzij rond en op nguyen hue/le loi boulevards (daar heb je immers de fotogenieke opera en city hall).. Ik vrees dus dat de toerist Hcm city verlaat zoals Peggy Lee zingt "is that all there is?" Ikzelf ben van oordeel....onbekend is onbemind !!!
Nog een dag langer in chiang mai gebleven wegens te dure en te vroege en te ongemakkelijke (dat zou via bangkok moeten met 'n drietal uur transit) terugvlucht, alhoewel zes dagen wat lang uitvalt. Wat Pra Singh is top en soms ontdek je hier en daar een Wat die de moeite van een bezoek loont. Hotel (hotel Montha) was zeer goed, een van de weinige kamers op groundfloor met patio. Ontbijt extra te betalen en na enkele dagen, zoals meestal in hotels, is het gebrek aan variatie overduidelijk.
Vlucht naar Hcm met Vietjet op 'oudejaarsavond' volgens de maankalender. 's Anderendaags is het dus nieuwjaar of Tet. Miljoenen in Hcm verblijvende Vietnamezen hebben de stad in een soort volksverhuizing dan al verlaten, naar hun soms verre 'que' ('homeland') waar ze met familie 'an Tet' nieuwjaar zullen vieren, en dat op z'n monst gedurende een week. Gevolg: veel zaken, coffeshops supermarkten en restaurants zijn dus voor lange tijd gesloten. Enkele dagen opent coopmart enkel 's morgens...maar het aanbod is beperkt, uiteraard omwille van gebrek aan toelevering. Telkens is het uitkijken waar men ergens terecht kan om uit te gaan eten, en dan stoot men overal op de nu eenmaal gangbare 'nieuwjaarsgewoonte', dat alle prijzen soms 'serieus' verhoogd zijn; in Titi beefsteak zie ik mijn totaalbedrag verhogen met 30% tijdelijke Tet-toeslag en dan nog 's met 10% btw....
Positieve keerzijde van de medaille is dat het gedurende enkele dagen rustiger is, men kan al fatoenlijk een straat oversteken en men kan soms 's ongehinderd op een trottoir wandelen, zonder de weg versperd te zijn door eetstandjes, motorbike parking, of in het ergste geval door motorbikers die op die manier de file omzeilen...
En dan zijn er de festiviteiten....na een paar jaar covid onderbreking alweer een 'duong hoa' (de bloemenstraat) in de hele Nguyen Hue boulevard en een 'duong sach' (boekenmarkt) in de aangrenzende Le Loi. En in een helft (de cmtt zijde) van Tao Dan park is er ...een bloemententoonstelling, terwijl de andere helft van het park dan helemaal is ingepalmd door een grote geimproviseerde ....motorbikeparking.
Nieuwjaar volgens de maankalender die in de chinese astrologie een twaalfjarige cyclus vormt....de dierenriem ( rat, os, tijger, konijn, draak, slang, paard, schaap, aap, haan, hond en varken) passeert zo de revue...en dit jaar is het hier het jaar van....de kat ! Wie zorgvuldig kijkt, ziet dat de kat niet bij de twaalf zit. Het is dus fout algemeen te spreken over Chinees nieuwjaar. Inderdaad, in China is het het jaar van het konijn, maar alleen in Vietnam maakt nieuwjaar of Tet een serieuze afwijking....hier dus geen konijn, maar jaar van de 'mao', zoals het traditionele woord wordt gebruikt.
Nu blijkt een oud chinees woord voor konijn 'mao' te zijn, maar in Vietnamese uitspraak is dat verworden tot 'meo'....en laat dat nu het alledaagse Vietnamese woord zijn voor ....kat. Of hoe in de loop der geschiedenis in Vietnam de kat daardoor het konijn verdrong. Mensen in 2023 geboren zijn dus 'cat year people', zoals dat ook het geval is met de mensen die telkens twaalf jaar eerder werden geboren (2011-1999-1987-1975-1963-1951).
In 1976 kwam Al Stewart de hitparade binnen met de hit 'year of the cat' dat verwijst naar een ontmoeting een jaar eerder (in 1975 dus) in noord afrika, want er zijn duidelijke verwijzingen naar de gigantische film "casablanco"...humphrey bogart...peter lorre ! Maar wat had Al Stewart dan met Vietnam, en waarom noemde hij het niet ' the year of the rabbit' of ligt simpelweg daar de verklaring....dat 'cat' nu eenmaal beter...bekt.
Cat people zouden over het algemeen mensen zijn waarbij het geluk hen wat meer toelacht.
Maar...wordt hier gezegd....geef een 'cat man/woman' geen kat als cadeau, want de uitspraak van 'meo' neigt een beetje naar de uitspraak van 'ngheo' en dat betekent 'arm'.....een kat als cadeau kan dus ook verpakt worden als iemand....armoede toewensen !!!
Visum verstreek op 15/1...dus de zgn 'visa run', dwz het land uit en weer nieuw e-visum aanvragen; aangezien verwerkingstijd normaliter 3 tot 4 werkdagen in beslag neemt...een buitenland-verblijf van minstens vier dagen. Twee landen vereisen geen visum en dus geen bijkomende kosten, Maleisie (dat is dan hopelijk voor februari) en Thailand. Keuze viel op Chiang Mai, er twee keer geweest, intussen schat ik tien en elf jaar terug. Vlucht vanuit Hcm op 15/1 naar chiang mai, ongeveer een uur en drie kwart, maar wat eraan voorafgaat is de tergend trage passage aan de vietnamese immigration wegens overlast. Eerste vaststelling na aankomst: de tijd is ogenschijnlijk blijven stilstaan in chiang mai, weinig nieuwbouw, alles lijkt bij het oude te zijn gebleven...behalve het verdwijnen van de internetcafes: tien jaar geleden was het pre-smartphone-tijdperk....mailen en bloggen diende toen te gebeuren in internetcafes. Mocht er veel veranderen, dan vrees ik dat chiang mai veel charme zou inboeten. Boek kamer op gelijkvloers in hotel montha in loi kroh, net buiten de stadsmuren, dicht bij de nightmarket. Die buurt zoals toen, bars en massagesalons. Niet verkeerd begrijpen, de massage gebeurt in het openbaar. Hotelmanager wijst op veranderde post-covid mentaliteit: toeristen zijn zelfs aggressiever !! En zij wijst op het feit dat wegblijven van toeristen door covid zorgde voor een enorme verarming van de chiang mai bevolking die vrijwel uitsluitend hun inkomsten uit toerisme haalden/halen...
Tweede vaststelling, hitte heel wat draaglijker dan in Hcm, ong 30°, maar vooral de nachttemperatuur is treffend (ong 14, 15° wegens bergen in de buurt) (tegenover een Hcm nachttemperatuur van 24, 25°, wat voor niet al te veel afkoeling zorgt). Een pluspunt dus waarop al tientallen jaren chiang mai zijn succes stoelt. Bezoek op zondagnamiddag nog de centrale Chedi Luang (nu betalend) en de zondagse night market in de belendende straten. Eten in de restaurantjes is nog altijd spotgoedkoop. En het lijkt erop alsof het toerisme hier zijn tweede adem heeft gevonden met op het eerste gezicht vooral westerse vrij jonge toeristen en een toevloed aan Japanners, Koreanen, Indiers..... De overbekende tweedehandsboekenshop "the lost book shop" met wel honderdduizenden stuks is er nog altijd, net zoals de leuke hoek-cremerie aan de stadsbinnenmuur, met upgrade en een nieuwe naam 'stories'. Chiang Mai binnenstad is een met 'moat' omwalde stad met daarbinnen nog de restanten van bakstenen muren. En alhoewel het verkeer nog beheersbaar is, blijft het opletten want men rijdt er links.....
Mensen, al dan niet 'n beetje vertrouwd met 'n stukje (want meer dan 'n petieterig stukje kan dat echt niet zijn) HoChi Minh city, vroegen wel 's: waar verblijf je ? Ik verblijf in het meest westelijke deeltje van 'quan 1', district 1 dus en dat district vormt samen met het erboven liggende district 3 het zeer ruime centrum of hart van Hcm, het eigenlijke Saigon. Ik betrek dus 'n appartement in een 'hem', een soort inham van de drukke Nguyen Trai, die een paar honderd meter verder de Nguyen Van Cu oversteekt om verder te lopen over het gehele district 5. Dat district 5 huist op z'n westelijk einde niet alleen Cholon (chinatown, hoofdzakelijk bevolkt door druk handeldrijvende chinese vietnamezen), maar is bovendien zowat het geneeskundig centrum, met universitaire kliniek in Hong Bang, en de grootste - gesticht door de Fransen - Cho Ray in de Nguyen Chi Tanh. Daar ben ik vroeger nog terechtgekomen met lichamelijk ongemak, maar eerder dan gewenst diende ik daar nu weer medische hulp in te roepen. Ik kon m'n rechterarm niet omhoog strekken, en ik dus met m'n medicatielijst en laatste (Belgisch) bloedonderzoek naar Cho Ray. Vroeger konden buitenlanders terecht in een lage linkervleugel van het immense gebouw; nu bevindt die afdeling "theo yeu cau" (op aanvraag) voor buitenlanders en voor Vietnamezen die wat meer wensen te betalen, aan de overzijde van de straat, ook te bereiken via een voetgangersbrug tussen hoofdgebouw en die speciale afdeling, voor buitenlanders zeg maar. Je betaalt een vast forfaitair bedrag en na verrekening van consultaties en prestaties (bv echo) betaal je bij of krijg je wat terug, zoals dat bij mij het geval was. Eerst kom je er bij een 'general practitioner' terecht die, op basis van je klachten, je doorverwijst naar een specialist (en die consultatie had dan weer plaats in het hoofdgebouw, brug over dus, gegidst door een verpleegster...want ze laten je niet aan je lot over) die groepsgewijs - bijgestaan door verpleegsters die voor de administratie instaan - de ene patient na de andere in sneltreinvaart onderzoekt. In mijn geval ging het om een ontsteking.....dus met de nodige papieren (en alweer bijgestaan) naar de kliniekapotheek om cortisonespuit (en zalf) op te halen en daar te betalen. Dan weer gegidst naar de gepaste afdeling waar de cortisone in de schouder werd geinfiltreerd. Waarom mijn keuze voor Cho Ray? Vooreerst had ik er al positieve ervaringen, zowel medisch als qua prijs. Dat er wat minder privacy is, neem je er maar bij. Daarnaast had ik al twee negatieve ervaringen met zeer dure prive klinieken....in 2016 met maagprobleem naar Columbia (pal in het centrum, in de schaduw van de notre dame, op de hoek van pasteur en le duan)....voor veel geld verkeerde diagnose (stress en dus kalmeerpillen), terwijl twee weken nadien in Belgie een maagzweer werd vastgesteld. De tweede ontgoocheling liep ik op ( datum ontgaat me) met mijn geaccidenteerde knie in FV (France Vietnam) hospital in district 7. Daar word je bij het binnenkomen al verwelkomd door een pianiste achter de vleugel. Diende een fors bedrag te betalen voor wat strekken van de knie en hier en daar wat duwen rond het gewricht om dan met een voorschrift voor paracetamol naar buiten te komen...een medicament dat ik zonder enig voorschrift goedkoop had kunnen verkrijgen in de eerste de beste straatapotheek. .....
Volgens het Gso (general statistics office), zoals gelezen in VietnamNews heeft Vietnam zijn target 2022 (=5 miljoen buitenlandse bezoekers) niet gehaald. Het strandde op zo'n 3,5 miljoen. Vietnam had zijn grenzen opengegooid half maart, aanvankelijk met beperkingen (quarantaine, voorleggen bewijs vaccinatie en negatieve test). Wat overgebleven is aan beperking is beperken in de tijd van visum (max 1 maand en single entry) en de onmogelijkheid om visum te verlengen. Wie langer wil blijven zoals ik, moet dus het land uit en nieuw e-visum aanvragen. Men noemt dat 'visa run'. Ik zal dus vanaf vlg zondag (15/1 m'n laatste toegestane verblijfdag) ondervinden hoe succesvol of succesloos het verloopt (later meer).
Hoofdmoot van de buitenlandse toeristen zijn de Aziatische (bijna de helft van die 3,5 miljoen)...een markt die met succes wordt aangeboord is India...is in het straatbeeld te zien, naast een pak Koreanen en Japanners. Europa neemt met 'n klein half mijoen de tweede plaats voor z'n rekening, voor de 'Amerika's' en toeristen uit Australie/N.Zeeland. Gedurende covid heeft het Vietnamese toerisme nog net het hoofd boven water kunnen houden door een boomend binnenlands toerisme (zowat 100 miljoen, ong zoveel als z'n totale bevolking)....kon moeilijk anders, want ze konden het land niet verlaten. Men mikt nu voor 2023 op 10 miljoen buitenlanders, een cijfer dat blijkbaar in 2022 al kon worden voorgelegd door Thailand. Men spiegelt zich nogal makkelijk aan Thailand, ook op economisch vlak. Maar een toeristisch nadeel dat Vietnam blijft torsen is z'n rigide visum-politiek tegenover zowel Thailand als Maleisie, de twee enige landen in ZO Azie waarvoor geen visum is vereist; daar krijg je gewoon een stempel in je reispas, geldig voor 1 maand. Dat brengt me ter afsluiting nog naar een artikel in een Vlaamse krant, nog voor mijn afreis, waarin een Vlaams koppel een geboekte reis naar Bali in het water zag vallen, omdat het niet beschikte over een noodzakelijke reispas en noodzakelijk visum (voor Indonesie).
Covid en het openen van Chinese grenzen (na 3 jaar!) blijven voor onzekerheid zorgen...zopas gelezen dat Thailand in het licht daarvan vanaf heden een bewijs van vaccinatie vereist of een bewijs van herstel..
Sinds aankomst op 16/12 tot gisteren 2/02 geen druppel regen, wat ook vrij normaal is in de 'dry season'. Maar als het regent is, betekent dat een aantal wolkbreuken tegelijk. Had ong. 16 u bus 27 genomen (busstation cong vien 23/9), bedoeling 'van hanh mall' en om 19 u dinner Vajra. Net uitgestapt aan kinderziekenhuis op ly thai tho en hemelsluizen open. Snelle beschutting in vivastar coffeeshop. Het blijft me al jaren verbazen...zelfs in de plassende, pletsende regen blijven motorbikers, gelukkig meestal in hun doorschijnende plastic raincoats, maar doorrazen.....
Oudjaar (31/12) met bus 19 naar de nieuw uit de grond gerezen "van phuc city" in Thu Duc, over de Saigon river. Thu Duc is sinds 2020 een nieuwe city, een samenvoeging van de oorspronkelijke districten Thu Duc ( universiteiten en hogescholen), district 9 (met o.m. de high-tech parks, maar ook met de drukke winkel-naast-winkel le van viet) en district 2 (nieuw woon- en stadsgebied met nieuw financieel centrum) een recente creatie wat neerkomt op een nieuwe city in een bestaande city (Hcm). De nieuwe Thu Duc city beslaat zo'n 210 vierkante km en telt om en bij 1 miljoen inwoners. Een belangrijke entiteit want ong. 30% van Hcm's produktie wordt daar gerealiseerd en het neemt ong. 7% van 's lands economische output voor z'n rekening. Maar er is een schaduwzijde.... er zijn overstromingsgevoelige delen en jaarlijks wordt zowat 30% van dat gebied overstroomd en dat zorgt, naast heel wat miserie voor de bewoners daar, voor een soms ongeziene verkeerschaos. Maar...er zitten plannen in de pijplijn om reservoirs aan te leggen om de overstromingen het hoofd te bieden
Van Phuc is een concept van de gelijknamige vastgoedgroep met ettelijke nieuwe appartementsstraten, shopping street, een high-end sector met ruime vijver, open in het straatbeeld liggend zwembad en riante omgeving met fonteinen.....o.m. ook met een flowergarden. Oogt het nu uiterst aanlokkelijk (grootste gedeelte van het vastgoed moet nog verkocht worden!), later zal het hele concept allicht een afgesloten ruimte worden enkel toegankelijk voor bewoners en genodigden (evtl met pasjes), net zoals gebeurd is met de chique buurt in Tan Phu (in de omgeving van Aeon) of Vinhomes. De welgestelde bewoners wensen dan geen pottenkijkers meer, de hele ruimte wordt dan beschermd met camera's en bemand met security people. Safety first !
2 artikels in VnNews 28/12 "Vietnam a bright spot in the global economic landscape" en 29/12 "Vietnam's economy records decade-highest growth in 2022" laten een zeer positief licht schijnen op de Vietnamese economie.
Werd de verwachte groei voor 2022 geraamd op 6 tot 6,5%, het GDP bedraagt volgens het Gso (general statistics office) 8,02%, wat door IMF zowel als Wereldbank bevestigd wordt, waarmee het het pelotonnetje van Asean-landen leidt
Terwijl de rest van de wereld kampt met een galopperende inflatie, sterk stijgende prijzen en economische onzekerheden, is Vietnam erin geslaagd met succes de inflatie onder controle te houden op 3,8% door prijsstabiliteit na te streven inzake voeding, energie, brandstoffen, geneeskundige verzorging....
Vietnam is minder onderhevig aan de energie-onrust omdat het zelf over voldoende produktiecapaciteit beschikt zodat de import van petroleum niet al te groot is.
Volgens het IMF heeft Vietnam de produktie in de verwerkende nijverheid zeer vlug kunnen herstellen na covid, geruggensteund door een gigantische succesvolle vaccinatiecampagne, de gepaste maatregelen om met covid te leren leven (zo is op openbaar vervoer het mondkapje nog altijd verplicht) plus de voor bedrijven noodzakelijke ondersteunende 'tax cuts'.
Verder wordt verwezen naar twee belangrijke elementen die de economie zuurstof gaven: vooreerst werden voor Vietnamese exporteurs nieuwe markten aangeboord door zowel het EVFTA (het EU-vn free trade agreement) als het CPTPP (het transpacific partnership met o.m. usa, australie..) waardoor de totale buitenlandse handel kon groeien met 12%. Tweedens een opmerkelijke toename van het FDI (foreign direct investment); die buitenlandse inflow maakte het mogelijk dat belangrijke buitenlandse bedrijven er hun produktie opdreven of ze naar daar verhuisden, aangezien hen belangrijke opportuniteiten werden geboden zoals lage loonkost en een ontwikkelde infrastructuur.
Vietnam doet het economisch goed - VietnamNews (lange inleiding)
Ik heb me al zo dikwijls afgezet tegen het uitgesproken 'negativisme' in onze berichtgeving/kranten/media: "torenhoge" facturen....elektriciteit e.d. "onbetaalbaar"...prijzen voeding "fors" de hoogte in.....vliegen wordt door bv taksen "peperduur"....
Ik neem twee momentopnamen, donderdag 15/12, nog geen vakantieperiode. In Zaventem staan mensen rijendik aan te schuiven aan de incheckbalies van nagenoeg alle luchtvaartmaatschappijen. Tussen 16.30 en 17.30 is er in de diamond lounge van dezelfde luchthaven amper een plaatsje vrij om nog een kleinigheidje naar binnen te werken....en op het eerste gezicht lijken dat niet allemaal, integendeel, zakenmensen !!!
Een ander uiterste lijkt het 'positivisme' zoals ik uit twee artikels in VietnamNews (28/12 en 29/12) meen te moeten opmaken:
"Vietnam's economy records decade-highest growth in 2022" (29/12)
"Vietnam a bright spot in the global economic landscape" (28/12)
Zeer vlug bekruipt me dan de aandrang...de korrel zout boven te halen, maar als ik lees dat ook internationale instanties (IMF, WB...) met positieve cijfers komen aandraven of ze bevestigen (volgende bijdrage meer daarover) voel ik wel de neiging om er geloof aan te hechten....
Een voorlopige uitsmijter evenwel...een journalist van het Laatste Nieuws zet zich af tegen Primark (textieltjes in Bangladesh gemaakt in onmenselijke omstandigheden) en Ryanair (personeel dat niet volgens onze arbeidswetgeving wordt gehonoreerd).....wellicht heeft hij het bij het rechte eind, maar gaat hij allicht mogelijks ook voorbij aan de Samsung smartphone die hij hanteert (grotendeels geproduceerd in Vietnam aangezien de Koreanen dat winstgevender vinden) (of de iphone...geproduceerd in China) of de Adidas sneakers waarop hij zich modieus beweegt (ook mogelijkerwijze gemaakt in Vietnam ...en niet in het Duitse Herzogenaurach, waar een kennis van mij, Thuy, zich
als quality control manager zich stijf van de stress moet verantwoorden....met als tegenprestatie een niet zo riante 'pree'). Als met nieuwjaar de lonen in Vietnam best met een smak zouden mogen stijgen - waar ze naar mijn oordeel recht op zouden hebben - dan vrees ik dat de multinationals (zoals supra een paar voorbeelden) nog lagere 'lagereloonlanden' zouden uitkiezen voor hun produktie. Wie vindt wat het beste......de pest of de cholera ???
(wordt vervolgd)
Het ruime stadspark, de groene long van district 1, werd in de jaren 60 van vorige eeuw doorsneden met de aanleg van een verkeersweg om het toen al drukke verkeer een vlotte doorgang te verlenen. Dit geeft me gelegenheid een anekdote open te trekken. Enkele jaren geleden maakte ik in Tao Dan kennis met een bijna tachtigjarige Amerikaanse Vietnamees, die in het Zuidvietnamese leger, samen met de Amerikanen , tegen de communistische Noordvietnamezen had gevochten. Na de communistische overwinning verdween hij voor enkele jaren/maanden (?) in de gevangenis tot hij amnestie kreeg en hij - net zoals velen uit het zgz collaborerende Zuidvietnamese leger - naar de usa emigreerde. Hij vertelde me dat Tao Dan de naam is die pas na de hereniging in 1975 aan het park werd gegeven. In zijn jeugd verwees men -dixit de ouderling- dikwijls naar het park als Bo Ro, omdat aan de rand van het park tijdens de Franse koloniale tijd een....Renault garage stond. Dat zal wel een feit zijn, alhoewel men met de naam Bo Ro en Renault duidelijk spectaculaire semantische bokkensprongen moet ondernemen.....
There are places I remember....(In my life) Beatles
There are places I remember all my life, though some have changed, some forever, not for better.. uit 'in my life' uit het wonderbaarlijke Beatles' album 'Rubber Soul'.. bijna zestig (60) jaar oud en zonder enige sleet erop.
Ik heb altijd wat argwanend gestaan tegenover de bewering van mensen: ik heb die landen al 'gedaan' en dat land zou ik nog wel 's willen 'doen'...reizen als een verzamelen van artis-prentjes. Ik vond het eerder verrijkend herhaaldelijk terug te keren, telkens een soort van opnieuw 'thuiskomen'. Hoe fijn vind ik bv om betreden paden in Kuala Lumpur nog 's voor de tiende keer te bewandelen...dat is dan een 'thuisgevoel'.
Wat vervulde het me met een kinderlijke blijdschap - na 3 jaar covid duisternis - weer in Ho Chi Minh te kunnen avondeten in Hoa Khai, Vajra ,Amitaba, An Nhien etc alsof ik er nooit was weggeweest. Enkele leuke adressen zijn verdwenen en andere werden toegevoegd, een knus Joi Factory o.m.
Ook voor de bijl en met tekenen van een beginnende sloop Ava3, hotel in De Tham, waar ik enkele jaren de beste kamer op floor 1 betrok, na de manager, Tan, hondstrouw te zijn gevolgd in zijn verhuizing van Que Huong (Bui Vien) naar Ava3, tot ie me na een woordenwisseling ivm een mank lopende aircon de raad gaf uit te kijken naar een ander hotel. "Elk nadeel heb zijn voordeel" placht de wijsgerige voetbalgod Cruyff te leermeesteren...en dus dat voorval gaf me de kans van dan af een hotelkamer in te ruilen voor een heus appartement.
Maar waar mijn nostalgie het meest werd doorkerfd was Tao Dan park, het stadspark in district 1. De al dan niet legale of oogluikend toegestane openlucht cafetaria heb ik opgedoekt geweten (voorjaar 2019). Het cafe-gebeuren sloot elke vroege namiddag, de rode plastic stoeltjes en tafeltjes - die 's morgens voor de gebruikers het wandelpad hadden geflankeerd - werden dan netjes op elkaar gestapeld om elke morgen opnieuw te worden uitgezet. Een kleine 10 jaar was ik er kind aan huis. Talloze keren heb ik er na de ochtendcursus mijn huiswerk gemaakt. Enkel in het weekend vertikte ik er te zijn wegens te druk.... met jonge vietnamese gezinnen die er hun drukke werkweek kwamen afronden, met veelal een klein ontbijt, geserveerd door het bewuste cafetaria. Was het aanbod niet uitgebreid, de gezelligheid was extensief. Maar op weekdagen waren het veelal dezelfde gezichten, oud, minder oud en jong. Meestal bleef het bij een 'm'as tu vu' begroeting, maar Phu - die verdomd z'n goeie job bij Louis Vuitton liet staan - werd een 'n goeie maat. Mijn naam was onbekend (wegens te moeilijk), maar de vertrouwde gezichten kenden me als 'ong tay' (de westerling). Al die vertrouwde gezichten zijn nu uitgegomd. De gedienstige diensters werden met 1 zwiep van de aardbodem weggeveegd. De lommerrijke ruimte die ooit het hart van het cafetaria was, is nu ingepalmd door metalen sporttoestellen waarop saigonezen hun fysiek proberen te bewaren. De weelderige plantengroei en hoge bomen zijn nog altijd even majestatisch, maar een stuk ziel is weg. De beelden die middelheimgewijs her en der verspreid levendig oogden, staan er nu verweesd bij....
Zou Kerst dan niet leven in Hcm? Meer dan je vermoedt. Vooreerst is er een 'christianisatie' geweest onder de Franse kolonisatie...19de eeuw; denken we maar aan de talrijke van die eeuw daterende kerken o.m. de centrale Duc Ba of Notre Dame, pal tegenover het iconische Buu Dien (postgebouw).
Een deel (meer welgestelde) oorspronkelijke Saigonezen zijn dus katholiek.
Voeg daarbij een aanzienlijk aantal onder impuls van de katholieke president Ngo Dinh Diem (begin jaren 60) "ingevoerde" katholieken uit het noorden...om een dam op te werpen tegen de aan invloed winnende boeddhisten.
Wie oud genoeg is, herinnert het zich; wie jonger is, heeft ook de beelden gezien van de zichzelf in de fik stekende boeddhistische monnik Thich Quang Duc in 1963. Waarom ? Omdat die monniken zich afzetten tegen de onderdrukkende discriminatie door de heersende katholieke klasse, met als exponenten de president Diem, zijn broer Nhu en diens dame van wie de beruchte uitspraak over de zichzelf verbrandende monniken..."ze houden weer 's een barbecue" (een niets aan de verbeelding latend monument van de 'brandende' Thich Quang Duc overigens op de hoek van de drukke CMTT en Nguyen Dinh Chieu).
Maar ook voor wie niet katholiek is, betekent Giang Sinh of Kerst...feest; elke gelegenheid wordt door de Vietnamees aangegrepen om te feesten. Reken maar, hun nieuwjaar is Tet, het chinese nieuwjaar zeg maar, ergens half januari dit jaar...maar het westerse nieuwjaar (1 janu) nemen ze er gezellig bij. En feesten betekent eten, veel drinken (menige feestende Viet vindt het niet ongewoon dronken aan tafel in slaap te vallen, en eenmaal opnieuw wakker het binge drinken verder te zetten).
Maar voor de meesten uit het feesten zich in 'en masse'
rondtoeren op de motorbikes, honderdduizenden, wellicht miljoenen tegelijk, in acht genomen dat Hcm zowat 'n 8 miljoen officieel geregistreerde motorbikes telt.... dat rondtoeren en geregeld onderweg een stop om wat voorraad eten/drank aan een kraam in te slaan, is dan wat men noemt 'di choi' (verbastering van het Franse 'jeu')....dat is 'uitgaan'.
Met Kerst trakteerde ik mezelf op een ochtendbuffet in het sky resto van hotel Elios (ik heb het er al beter geweten, maar voor omgerekend 7 euro is klagen misplaatst). Daarna -kerst is toch bezinning- in de buurt naar de Le Van Gam kerk (Nguyen Trai)...kerk stampvol, twee videoschermen ten behoeve van de talrijke gelovigen die in openlucht op de belendende percelen de kerstviering meemaken. Le Van Gam was overigens een jonge Vietnamese zeekapitein die stiekem Franse missionarissen aan land bracht en daarvoor onthoofd werd...eerste helft 19de eeuw !
Na tweemaal uitstel door gezondheidsproblemen nam ik op 15/12 vliegtuig naar Istamboel, waar ik na een paar uurtjes in transit incheckte voor Ho Chi Minh. Op vrijdag om 17.00 vrijwel punctueel geplande touchdown. Vlotte gebruikelijke afhandeling aan Immigration, ditmaal met e-visa, en opnemen van Vietnamese contanten aan een airport atm...en een uur later met de taxi naar het appartement dat ik ook voordien huurde in het drukke Nguyen Trai in het centrum. Nog meer dan vroeger drukte, files en opstoppingen met o.m.tienduizenden brommers. Ik kreeg vlug een verklaring, naast de gebruikelijke vrijdagavonddrukte....meer en meer mensen uit de provincies zijn ingeweken op zoek naar werk dat er niet is of veel te weinig is. Covid heeft het mes in de samenleving gezet....vanaf dag twee hoorde ik constant 'truoc covid' en 'sau covid'....'voor covid', zijnde de better times en 'na covid', zijnde de onzekere toekomst met te weinig buitenlandse investeringen en dus te veel werkloosheid. Een zaterdagse wandeling in een mij vertrouwde buurt 'co giang' maakte al wat duidelijker...de restaurantjes huong viet, mr Li, ba la waar ik vroeger geregeld iets ging eten bestaan niet meer. Vivastar co giang waar ik meermaals met uitzicht op de pagode een ice koffie dronk bestaat niet langer. De security van het kleine supermarktje, rechtover het piepkleine aftandse Franse restaurant Titi - dat waarempel nog bestaat - maakte zijn beklag dat hij omwille van lockdown maandenlang thuis zat zonder enig inkomen. De Vietnamese staat heeft de gigantische vaccinatie op zich genomen (Vietnam met zeker de miljoenensteden is een van de landen met de hoogste vaccinatiegraad...zelf tot kinderen van 5) , maar bleek niet in staat sociale correcties uit te voeren.
na meer dan twee en een half jaar.....terug naar TP Ho Chi Minh ?
er zijn minder en minder zekerheden.....we zijn nog niet weg ! Toch al een vlucht geboekt naar Ho Chi Minh City, Saigon....een immense stad waar ik mijn weg beter ken dan in om het even welke Belgische stad, wat eigenlijk voor de hand ligt na er een zevental jaar gewoond te hebben, weliswaar enkel tijdens Belgische wintermaanden ! De pandemie deed me er einde maart 2020 verplicht vervroegd de biezen pakken en intussen lag Vietnam gedurende twee jaar voor buitenlanders op slot !!
Ik heb er vanaf herfst 2013 tot winter 2018 Vietnamese lessen gevolgd aan de 'faculty of Vietnamese studies' in de "University of Social Sciences and Humanities" (Dinh Tien Hoang str), aanvankelijk van 18 tot 20.30 u, meestal van 10 tot 12 u, en het laatste jaar van 8 tot 10 u, en dat elke dag. Het 'huiswerk' maakte ik dikwijls in het Tao Dan Park met koffie in de openlucht cafetaria die helaas om duistere redenen opgedoekt moest worden. Alles samen maakte ik - met examens - de elementaire cyclus af (elementary 1,2,3,4 via handboeken I en II). Ben ooit begonnen aan de cursussen boek III (advanced) maar diende af te haken....wegens te moeilijk en zakte vervolgens weer af naar de cursussen boek II met voor mij een noodzakelijke herhaling van die ongemeen interessante topics die een weerspiegeling zijn van het dagelijkse leven (shopping, gezondheid, telefoneren, reizen, wonen, hobby's en gewoonten, werk...) met vijvers vol woordenschat om gemakkelijk in te verdrinken.
Covid-19 heeft ook de visumregeling Vietnam overhoop gehaald. Zo is niet langer een 90-dagen visum te verkrijgen, wat een streep door mijn 'rekening' betekent. Daarnaast is een VOA visum on arrival (met approval letter) niet meer mogelijk en vervangen door een "30-day E-visum single entry". Gevolg is dat ik na 30 dagen het land uit moet en eventueel kan terugkomen met een nieuw "30-day E-visum single entry". Bewijzen van vaccinatie zijn niet langer vereist, er is niet langer (zelf)quarantaine, maar een 'attest' als bewijs van afgesloten 'gezondheidsverzekering' is noodzakelijk. Dit om een behandeling van een mogelijke covid-besmetting te kunnen dekken. Vaccinatiegraad in vooral Ho Chi Minh city is vrij hoog. Bijstandsverzekering had ik altijd al, maar voor de eerste keer heb ik nu ook een annulatieverzekering afgesloten. Als niet een of andere onverwachte hindernis opduikt...vertrek ik op 20 november.
terug in Belgie.....intussen in Vietnam 146 besmettingen
in de tien blog-loze dagen diende ik terug te komen naar Belgie. Ministerie van Buitenlandse Zaken (ook via Belg. ambassade in Vietnam) drong er op aan omwille van het risico vast te zitten. Ik kreeg de gelegenheid mijn oorspronkelijke terugvlucht van 27/03 om te boeken naar 23/03. Qatar Airways had overigens dat voorstel gedaan, ofwel was het 'geld terug' (in dat geval staat men even ver). Herhaald checken van flight status bracht aan het licht dat er geregeld cancellations waren of dat meer aircompanies hun vliegtuigen aan de grond hielden (vietnam airlines, emirates, etihad..), vooral ook omdat de EU de buitengrenzen had gesloten. Huurcontract van appartement in Ho Chi Minh liep af op 27/03 en mijn visum zou verlopen op 21/04 en kon helemaal niet meer verlengd worden. Het lag bijgevolg voor de hand het land op tijd te verlaten, om het risico niet te lopen gerepatrieerd te worden, al dan niet met consulaire hulp, en daarvoor de volle kosten te dragen. Trouwens, niet ingaan op advies van Buitenlandse Zaken betekent dat men niet langer een beroep kan doen op de bijstandsverzekering. Op 27/03 flight Hcm naar Doha. Daar was een wachttijd van 9 uur die ik gelukkig kon doorbrengen in de lounge. Op 28/03 volgde dan de laatste etappe Doha- Brussel. Vandaag zag ik op Vietnam Nws online dat het aantal besmettingen in Vietnam staat op 146....en er blijkt nog altijd geen dodelijk slachtoffer. Intussen zijn vooral in de steden tal van maatregelen van kracht, o.m. in Hcm zijn alle bars, restaurants en cinemas gesloten om de spread van het coronavirus een halt toe te roepen......
