BANKJE BOMAxml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Ik werd geworpen in het Westvlaamse Tielt, maar ik ben getogen in Ruiselede, een dorp op een steenworp van de locale metropool. Ruiselede. Twee koeien en ne paster, maar vooral bekend van zijn wederopvoedingsinstituut – ’t verbeteringsgestichte – waar ik als bij toeval nooit te-recht kwam.

In het Molendorp huisde een bescheiden, braaf en gezellig volkje met een gastvrijheidsgraad die de al hoge Westfluutse norm ruim overschreed. Voor-, zij- en achterdeuren gingen nooit op de knip. Van zodra de eerste zonnestralen verschenen schoven de inboorlingen hun straat-meubilair op het ‘plankier’. Een Formica keukenstoel, een ‘zitsel’ uit de ‘beste plaatse’ of een vierpoter die winter en zomer in de gang bleef staan tot hij buiten mocht om naar het groot-beeldscherm te kijken dat de straat was. Nu en dan stapte er dan een acteur uit beeld om een ‘klapke te doen’ of de krant te vervangen. Die straatgesprekken hielden het sociaal weefsel – duur woord, dat toen nog niet was uitgevonden – strak gespannen.

Toen ik als kind naar de Gentse Brugse Poortwijk werd verplant, stond ik ineens voor dichtge-spijkerde deuren, die slechts nu en dan eens snel open en weer dicht gingen. Zo ongeveer als katteklepjes.. In de zich beter voelende arbeidersbuurt, waar neergekeken werd op de ge-mene Muide en het criminele Patershol, stond nooit eens één stoel op straat. Dus géén burenpraatjes. Niemand kende de naam van de hond van zijn buurman, laat staan die van de dierenliefhebber zelf.

In mijn volgende residentiewijk, het Patershol, lag dat gelukkig anders. Daar leken de straat-stoelen verworteld te zijn tussen het onkruid van de stoep. Daarom vonden de bewoners het ook niet echt nodig om hun zitjes dichterbij elkaar te schuiven. De orale cultuur in de voormalige volkswijk was luidruchtig en dus werd er over de straat heen en langs de afbrokkelende gevels gegroet, verteld en geroddeld. Maar ook andere activiteiten speelden zich op straat af. Drinken, eten… desnoods bevallen. Basisproleten en artiesten, intellectuelen en analfabeten van alle leeftijden zaten er klassenloos bijeen, soms tot een stuk in de nacht. De conversaties op afstand werden dan wel wat stiller, om de kinderen niet wakker te houden.

Weggepest door de nieuwe, sjieke generatie Patersholbewoners, trok ik naar de Bomastraat. Aan de vijfhoek van de Ham. Bij het uitladen van de deux chevaux, die maar drie keer over en weer moest rijden om al mijn bezittingen over te brengen van mijn grenier d’ artiste naar zowaar een oud herenhuis, viel het me op dat ook hier stoelen voor sommige huizen stonden. Maar alleen bij het Turkse gedeelte van de bewoners in de straten die verwijzen naar ons koloniaal verleden, de Kongo- en de Bomastraat…Hier en daar merkte ik er zelfs een malse kunstlederen  poef.

Ik was de eerste Belg die het aandurfde mijn stenen voortuintje uit te roepen tot primitief terras-je. Dat werkte aanstekelijk bij enkele van mijn landgenoten. Er werd meer en meer gebuurt en na enkele tijd schoven de stoelen multicultureel in beide richtingen op. Baklava, lukum en cla-foutis werden wederzijds geproefd., met als gevolg geen racismeproblemen in dat deel van de door extreem rechts nochtans zwartgeverfde wijk Sluizeken-Muide.

Toen de stad besliste om de vijfhoek her aan te leggen kwam er plots een zee van ruimte voor mijn huis en die werd snel bevolkt. Vanuit mijn schrijverscatacombe in het souterrain van Bomastraat nummer 47 kon ik toekijken hoe de kinderen uit de buurt er samen kwamen om al-lerlei spelletjes te spelen en om te proberen de sierpeertjes uit de nog prille boompjes te schud-den. Niet zelden was een beetje stiefvaderlijke bijsturing nodig. Maar het lukte probleemloos. Mijn anti-autoritaire aanpak werd genomen en ontlokte 1001 vragen over van alles en nog wat bij de berispte jongentjes. 

Op een dag kwam ik op het idee dat het wel leuk zou zijn als er een gemeenschapsbankje op mijn betegelde voorplecht zou worden geplaatst. Ik had immers genoteerd dat het op een klein halfuurtje na de hele dag in de volle zon zou staan en dat het indien juist ingeplant noch ziende noch blinde voetgangers zou hinderen. Minder overredingskracht dan Kafkaiaans verwacht was nodig om de Stad Gent te overtuigen. Het duurde zelfs minder lang dan de meeste straatwerken in de stad, met of zonder wegomlegging, eer het er stond.

Het bankje bewees nog nat in zijn verankering al meteen zijn waarde. Buurtbewoners, passan-ten, buswachters, bezoekers van de concerten en de workshops in het rechttegenovergelegen multicultureel centrum De Centrale., studenten aan de cursussen Nederlands voor beginners die in de buurt gegeven worden, kwamen er in Babylonische sfeer bankieren. Ik leerde er gedag zeggen in het Albanees, Georgisch, Bulgaars, Kosovaars… en de talen van Ghana, Aruba en Botswana..

Iets wat werkt moet je optimaliseren dacht ik zo bij mezelf. Hoeveel leuker zou het nog niet zijn als we hier ook een tafel hadden en een tweede bankje. Het zou de burenknusheid kwadrateren met mogelijkheden tot samen ontbijten, de huistaken van de Belgisch/Turkse buurjongen bij te sturen, voor gegadigden een kaartje te slaan of Monopoly te spelen… kansen zat. 

Dus weer naar het stadsbestuur. Eigenlijk, feitelijk, in de fond iets zekerder dan bij de vorige aanvraag. Het enthousiasme was nu nochtans nog groter. Ik werd bekeken als een uitvinder die het vaksalon niet afwacht om met zijn ideeën bij de juiste instantie aan te kloppen. Mijn dood-eenvoudige vondst werd meteen een pilootproject, dat ingehuldigd werd met de Schepen van Straatmeubilair en de lokale pers. Het zal wellicht niet de laatste maal geweest zijn dat er een glaasje champagne gekraakt werd op het bankje van de vijfhoek

Freek Neirynck

April 2006

Freek Neirynck leest dit en eventueel andere cursiefjes uit zijn recentste boek “Schuin rechtuit”voor
tijdens de buurtfeesten op zondag 11juni van 10 tot 12 uur en van 15 tot 17 uur
op het bankje voor zijn schrijverssouterrain aan Bomastraat 47.
Er zal koffie en thee zijn en van zodra er vijf gegadigden zijn scherpt hij zijn stem.
Buurtbewoners kunnen bij die gelegenheid zijn cursiefjesboeken kopen aan € 10 ipv € 12.50.