Het jaarlijks TAZ#theaterfestival (sinds 1995) in de Koningin van de Belgische badsteden, Oostende heeft overduidelijk meer luxelast van zijn populariteit dan van zijn steeds beter wordende artistieke evolutie. Reeds de dag voor de opening bleek al dat een behoorlijk aantal van de meest begeerde voorstellingen ten dele waren uitverkocht. Het verdubbelen van hun aantal en ergo ook het vinden van nóg méér oorspronkelijk anders bedoelde locaties tot speelruimtes is (nu al 51 verspreid over de stad) absoluut aan de orde. En dat kunnen ze in de Koninklijke kuststad: turnzalen, spoorweggebouwen, visloodsen, gerechtszalen, het strand… worden er professioneel geëquipeerd tot functionele ruimtes.

De bewuste programmatie van een hele rist premières verhoogt uiteraard de aantrekkingskracht van het enige Vlaamse theaterfeest van die omvang. Heel wat programmatoren voor Culturele Centra, receptieve theaters, andere festival(letjes) komen er hun staalkaart samenstellen. Bovendien geeft TAZ# in samenwerking met de Auteursvereniging SABAM niet onaardig veel creatiekansen aan jonge theatermakers (scholen en nieuwe – vaak project- - gezelschappen die van hun maidentrip gebruik maken om de confrontaties aan te gaan met de vaste waarden in het theaterlandschap. En wellicht worden de vele tientallen vrijwilligers op wie het festival logistiek draait ook wel beloond met kaartjes  voor producties waar ze tijdens het seizoen misschien niet meteen toegangsgeld zouden betalen in de goed uitgeruste De Grote Post, sinds 1 jaar hun stedelijk Cultureel Centrum.

In 2014 kreeg een elf jaar geleden eerdere TAZ#-prijswinnaar het Gentse gezelschap Ontroerend Goed, dat inmiddels internationaal toert, een soort peter-/curatorschap en speelde zelf enkele werkstukken. Zo ging “Wijven” er in première een feministisch woord-/zangstuk over de clichés, vooroordelen en discriminatie tegenover het vrouwelijk deel van de samenleving. In een sober decor en idem dito regie verviel de voorstelling helaas zelf in een herhaling van wat er al tientallen jaren lang over hetzelfde onderwerp op scène verteld of in een meer dramatische vorm getoond werd.

“Angelena” van de ook al Gentse Compagnie Cecilia scoorde bijzonder goed bij het per definitie dankbare TAZ#-publiek en eigenlijk wel terecht. Het stuk van (en toch wel overtuigend gespeeld door) Mieke Dobbels is in de hedendaagse maatschappij verworteld, revolteert en ontroert… in de situatie van de titelrol: een adolescente of jonge twintiger die al vier jaar in de gevangenis zit met de onzekerheid of ze al dan niet naar een psychiatrische instelling zal worden geïnterneerd. Ze probeert haar dagen leefbaar te houden met haar muziek en haar (soms wrange) humor… en met het spelen van haar zoveelste proces wegens herval met een brandstichting, waarbij ze het publiek in beperkte mate interactief betrekt.

Theater aan Zee biedt steeds weer een breed spectrum aan theater-, woord- en muziekdisciplines al dan niet in symbiose. In de kinder- (of beter familie-)voorstellingen heeft het figurentheater steeds weer een prominente plaats. Het velt het laatste decennium ontzettend om hoe vaak teksttheatergezelschappen ook figuren als dramatis personae laten acteren naast spelers van vlees en bloed.

“Duikvlucht” van de alweer Gentse Studio Orka was daar een goed voorbeeld van en werd één van de topproducties van TAZ#. De voorstelling speelde in een half natuurlijk zanddecor met een bunker, vuurtoren, barakken… als oorspronkelijke gegevens en daar bouwde ze een uiterst intelligente, polyvalente en verrassende nieuwe scenografie in om het verhaal te spelen van industrieel strandjutter Daniël die met zijn braakbalmachine spullen uit zee en strand aantrekt en recycleert. Hij leeft vrij desolaat met een paar Poolse muzikale gastarbeiders en krijgt wel regelmatig bezoek van zijn vrienden de pakjesbezorger Nico (die nog voor het begin van de voorstelling gecontroleerd roekeloos door het aanschuivende publiek rijdt met zijn bestelwagen) en schaapherder/troepverzamelaar Maldus (een schitterende Titus De Voogdt) die in een onvergetelijk beeld uit de duinen afzakt. Katalysator in de heldere en tegelijk absurdistische voorstelling is het ‘aanspoelen’ van het vermiste meisje Vera Zij brengt onrust in de rust en dat garandeert zeer sterk theater met een figurentheater invulling naar het slot toe.

In een plastische Umwelt, maar dan het Arte Povere segment ervan, bewoog zich “Krocht”, een doorloopvoorstelling van de jonge (Gentse, sorry…) theatermakers Lobke Leirens, Maxim Storme en enkele geestesgenoten. Ook het publiek bewoog want werd heftig maar veilig rondgevoerd op kerkstoelen op wieltjes - door een persoonlijke coach – van beeld naar beeld. En die beeldvorming was nu eens  statisch (uit natuurlijke materialen) dan weer bewegend : één enkele worm op een explosieve drumton, een schotel krullende teken, zichzelf uitputtende, getormenteerde acteurs die eerder voor sfeerschepping dan wel verhaal zorgden. Artaud, Arrabal, Tadeusz Kantor… en zelfs Peter Schuman en zijn Bread & Puppet Theatre waren nooit ver weg. Maar het bleef eerder braaf en respectvol voor het kleinburgerlijke publiek… en bovendien visueel schoon in zijn beoogde vuilheid en troep. “Krocht” eindigde op een verassend en verlossend eindbeeld dat evenwel om articulatie van de gestapelde vormen smeekte.

TAZ# heeft een overduidelijke politiek ten opzichte van generatieverschuiving bij zijn publiek. Interessant, vernieuwend of bevestigend, jeugdtheater moet de jongere leeftijdsgroepen aangeboden worden om ze naar het theater als kunstvorm te leiden. Ook in deze editie was er een representatief aanbod. Spijtig wel, dat de optie wegviel om gratis familievoorstellingen te plaatsen in het Leopoldpark. De brede tribune daarvoor was de voorbije jaren nochtans eivol ingenomen en de laagdrempeligheid van dat aanbod bijzonder gewaardeerd en wellicht zeer efficiënt als doorstroming.

Het Oostendse Theaterfestival blijft een must, zo bewees editie 2014 alweer. Zijn katalysatorfunctie in (het) volgende Nederlandstalige theaterseizoen(en) is wellicht niet meteen meetbaar maar zeker niet te onderschatten.