Men beweert dat het leven na Tet zich zou herpakken op dag 5 ...dwz vandaag 21/2, maar wat blijkt: scholen blijven nog een week dicht, heel wat winkels zijn nog altijd gesloten en er zijn nog altijd heel wat 'gaten' in de verkeersstroom. Bepaalde resto's die ik frequenteer (lien huong bv) nog dicht t.e.m. 22/2, andere (an nhien bv) al open..
Gedurende Tet leek Saigon wel op apegapen, wat niet betekent dat er niets gebeurde: de imposante nguyen hue blv was herschapen in de traditionele 'duong hoa' (bloemenstraat) een trekpleister, zeg maar voor honderdduizenden thuisblijvende of op bezoek gekomen vietnamezen en massa toeristen. En aan de cmtt-zijde van Tao Dan park was er de traditionele 'hoi cho', (weliswaar betalend) bloemententoonstelling... -.met o.m. de trotse bonsai - en annex bloemenmarkt.
En dan de wat kwalijke gewoonte....tijdens Tet betaalt men een soort Tet-toeslag. Gisteren nog in het befaamde Bach Dang (elke Saigon bezoeker moet de Bach Dang ijs geproefd hebben!)....ze hanteren al 'westerse
prijzen'(een coupe van 5 euro is niet ongewoon), nog eens 10% Tet laat de
kassa mooi rinkelen. Vandaag evenwel in Vivastar voor m'n greentea geen
toeslag meer. Geleidelijk zal het normale, in dit geval hectische, leven zich
weer hervatten.....
Een zekerheid echter die ook dit jaar niet aan het wankelen werd gebracht: men beweert dat het voor Tet altijd vrij koel is (let wel we spreken over temperaturen..circa 30°) en Tet zelf en de periode erna is het heet....gisteren klom de temperatuur zelfs tot...37°....
Tet of het chinese nieuwjaar in vietnam. Maar wat houdt dat nu in? Tet wordt voorafgegaan door een periode van grote schoonmaak, het huis wordt opgepoetst, soms komt er schilderwerk aan te pas, en uiteraard 'trang tri', het huis wordt versierd met bloemen, lampions, linten, spreuken....en veel rood (om boze geesten buiten te houden) en goudkleurig blingbling. De symboolbloem trouwens is de 'hoa mai' (de apricot bloesem) en zelfs de veelvertakte 'canh mai' (apricotstruik) is overal merkbaar. De Tet-dag of nieuwjaarsdag zelf betekent....naar de pagode gaan, het eerbetoon aan de voorouders en het afsmeken van bescherming voor de familie. Vervolgens wordt bezoek gebracht aan familieleden en kennissen om ze geluk te wensen, en overal wordt thee gedronken en wordt weer gegeten. De wensen omvatten drie elementen: gezondheid, succes -in welk domein dan ook- en florissant zakendoen....en voor de dames nog een toetje bovenop 'tre dep' (jong en mooi mogen blijven).
Dit jaar krijgt bovendien nog een historisch randje...het is immers exact 50
jaar geleden dat de vietcong een massaal Tet-offensief lanceerde tegen de
amerikaans-zuidvietnamese coalitie....in zes belangrijke steden brandde het los, in Hue was er een onvervalste stratenoorlog, en in saigon werden
gecoordineerde aanvallen opgezet met als targets het radiostation, de
marinebasis, de amerikaanse ambassade, het presidentieel paleis, 'tan
cang' of toegang tot zeehaven. Het offensief werd uiteindelijk afgeslagen
ten koste van enorme o.m. amerikaanse verliezen. Het betekende een
keerpunt, de usa kreunde onder het anti-oorlogsprotest van zijn eigen (vooral jongere) burgers en massale dienstweigeringen (muhammad ali), en
de deur werd opengezet voor de (nog jaren aanslepende) parijse
vredesonderhandelingen waarin jarenlang twee tenoren het nieuws
beheersten...henry kissinger en le duc tho. Maar dat is geschiedenis !
Heeft het gewone 1 januari-nieuwjaar in vietnam niet veel om het lijf, Tet of het chinese nieuwjaar (op veranderlijke data overigens) lijkt eerder op een massale volksverhuizing. Morgen vrijdag 16 febr is het dag 1 van de chinese maankalender, het aanbreken van 'xuan', de lente. Vorige week reeds was het een drukte van jewelste, bloemenmarkten en al veel shopping. Dat velen op het werk hun soms magere 'Tet-bonus' hadden ontvangen, was er niet vreemd aan. Sinds dag 27, maandag laatst dus (vandaag is het immers dag 30 of nieuwjaarsavond), heb ik me drie lange namiddagen in het hectische shopppinggebeuren gestort....zonder evenwel nauwelijks iets te kopen. Gedurende die dagen liep ho chi minh city geleidelijk leeg als een weerbarstige fietstube. Want elk jaar biedt Tet de gelegenheid om naar de soms zeer veraf gelegen 'que' (de heimat zo je wil) te trekken om dagenlang met de van heinde en ver toegestroomde familie het nieuwe jaar te vieren....en niet te vergeten, de graven van de voorouders te bezoeken. Vandaag biedt saigon reeds een halfkale aanblik, weinig verkeer, reeds veel zaken gesloten en de weinige die open zijn rekenen fors door: in de viva star betaalde ik mijn overigens zeer lekkere capucino 45.000 vnd ipv de gebruikelijke 37.000....omwille van Tet. Want ook dat is een niet uit te roeien gebruik....nieuwjaar betekent het geven van 'li xi', lucky money, en zo het niet spontaan gebeurt, dan vraagt men het of zoals in bovenstaand geval rekent men het door. En terloops, wat shopping betreft, vriend Phu bevestigt mijn vaststelling....saigon is niet de plaats om iets interessants op de kop te tikken (daarvoor lenen bv kuala lumpur of hongkong zich veel beter). Verwonderlijk bijgevolg dat een belgisch iemand gading vindt in het erg middelmatige 'saigon square' aan le loi. Dan is misschien 'saigon square' 2 (hai ba trung aan le van tam-park) 'n tikkeltje beter, althans veel rustiger, want de toeristen vinden de weg daarheen niet...wegens te ver, en dan behoort het nog altijd tot district 1.
Een kennis vertelt me dat een vlaamse student een relatie heeft met een maleisisch meisje (gevolg van erasmus). Op mijn vraag of ze misschien van chinese afkomst is, volgt 'nee,nee'. Wat dan wel? Maleisie, net als singapore overigens, is een samenleving van verschillende bevolkingsgroepen. Helft zijn malay, al dan niet met hoofddoek, een kwart is van chinese oorsprong, en een tiental procent is van indische komaf. Daarnaast nog een aantal minderheden, vooral op borneo (bv bidayu). Dat samengaan van de drie belangrijkste bevolkingsgroepen wordt symbolisch voorgesteld in de prachtige drie-schalige fontein net voor de pavilion op bukit bintang. Maar de realiteit is soms minder fraai: er zijn spanningen tussen de rassen en ze leven eigenlijk niet met maar naast elkaar. De chinezen hebben de financiele touwtjes in handen, malay bevolken massaal de openbare diensten en indiers de detailhandel en...de vuile jobs, zo al niet daarvoor filipino's of bangladeshers zijn aangevoerd. In KL wandel je van de Petronas towers via de Jalan Ampang....little India in. De nightmarket op chinatown (Jalan Petaling) bulkt van de verkopers van malay of indische origine...maar nauwelijks van chinese komaf. Met de KMT komuter tren maakte ik een treinrit van een uur naar Klang. Daar was het nog treffender: little india was uitsluitend...indische. In restoran mohana heb ik kopi (koffie) gedronken als enige niet indische medemens. Ter afronding, op de trein zijn wagons 3 en 4 enkel voorbehouden voor....vrouwen.
Met het oog op nieuw vietnamees visum on arrival het land uit en terug invliegen op saigon. Deze keer viel mijn keuze op KL wegens gratis maleisisch visum en voordelige h/t flight airasia, wel met vervelende beperking evenwel....slechts 7 kg bagage toegelaten!
KL is een machtige stad, modern. Al van bij rit tussen Klia (airport) en 75 km verder gelegen KL word je overweldigd door de snelle vier/drievaksbanen, de weelderige beplanting en in Putraya de toegenomen hoogbouw naast de reeds bestaande lage deftige woonwijken die sterk aan engeland refereren. Laatste bezoek aan KL dateert van 5 jaar terug....dus verandering; een verandering in negatieve zin is wel de down-grading van times square (jalan imbi)...vrijwel alle gerenommeerde merken verdwenen en vervangen door de veel goedkopere kitscherige inlandse merken en de massa's wegwerpkledij. De grotere merken lijken nu definitief hun intrek hebben genomen in bukit bintang (de pavilion, sephora, fahrenheit etc), de suria KLCC (dwz aan voet van petronas twin towers) en....in het allernieuwste
project tussen KL stesen sentral en de monorel. Diende men eertijds nog het station uit, straat oversteken en op de tast zoeken naar monorel ingang, dan is alles nu foutloos ingewerkt in een geheel waarin station (stesen, LRT, KMT) en monorail gemakkelijk bereikbaar zijn.
voetbal is de belangrijkste bij/hoofdzaak...vietnam verliest finale AFC onder 23
1954...west-duitsland wordt onverwacht wereldkampioen tegen het toen ongenaakbare wonderelftal van 'puskas'hongarije..belangrijker is dat west-duitsland na een desastreuze oorlog een stuk trots en herwonnen identiteit terugvindt, een mijlpaal in de naoorlogse duitse geschiedenis, zowat gelijklopend met een beginnend 'wirtschaftswunder'.
1974....vrijwel iedereen voorspelt een snel retourtje voor nederland op het wk in duitsland....cruyff en co diepen een nieuw 'totaalvoetbal'-concept op, vegen tot de finale alle tegenstand op een hoopje en vooral ze scheppen een nieuw fenomeen....de oranje-voetbalgekte; alles kleurt oranje.
wk 1986 in mexico....belgie haalt onverwacht halve finale en het team krijgt een nationale ontvangst (grote markt, bij de koning) met een collectief enthousiasme dat enkel lijkt te zijn overtroffen door de uitzinnige taferelen na de bevrijding.
in het koude guangzhou (china) vond de eindronde plaats (16 gekwalificeerde teams) van het AFC (Asian football championship) onder 23
jaar. Als we er van uitgaan dat vietnam op voetbalgebied vrijwel altijd het
kneusje was (behalve het winnen van de zuid-oost-aziatische suzuki-cup i
n 2008), zich nooit zelfs tot in een knockout fase kon worstelen van een
pakweg wk of aziatisch kampioenschap....nu drongen de -23 door tot in de
finale. Dinsdag 23 janu was historisch...in de halve finale werd qatar gewipt
via strafschoppen.....maar dan barstte het los....hier in saigon kwamen
tienduizenden gebrommerde in rood en met vlaggen zwaaiende supporters
de finaleplaats vieren. Geen enkele taxi wilde nog rijden...wegens toch
vastzitten. Overal galmde het...vietnam vo dich (vn kampioen). Op zaterdag
27 was het dan zover, om 15 u finale, de enorme nguyen hue volgelopen
omde match op reuzescherm te volgen, alle coffeehouses met tv uitpuilend
van jonge uitgelaten supporters. Finale in de sneeuw. Rust loopt uit tot
...driekwartier wegens opruimen sneeuw....verlengingen bij 1-1 stand. En
dan gebeurt het....in de 119de min....bong chet (dying seconds)
....uzbekistan scoort de winner. Algemene verslagenheid. Maar na een uur
galmt de aanrollende feestvreugde, het uitschreeuwen van de collectieve
trotse identiteit van de (net niet) winnaar.....zouden er in saigon geen
honderdduizenden brommers, andere voertuigen met daarop uitgelaten
vlaggenzwaaiende supporters (jong, ouder, mannelijk, vrouwelijk, tot
kleuters) hebben deelgenomen? En blijkens de kranten vandaag overal dezelfde taferelen....die verder gaan dan voetbal....het uitschreeuwen van een trots deel uitmaken van een nationale identiteit.
