2 Koningen 18:9 Het geschiedde nu in het vierde jaar van den koning Hizkia (hetwelk was het zevende jaar van Hosea, den zoon van Ela, den koning van Israël) dat Salmaneser, de koning van Assyrië, opkwam tegen Samaria, en haar belegerde. 10 En zij namen haar in ten einde van drie jaren, in het zesde jaar van Hizkia; het was het negende jaar van Hosea, den koning van Israël, als Samaria ingenomen werd. 11 En de koning van Assyrië voerde Israël weg naar Assyrië, en deed hen leiden in Halah, en in Habor, bij de rivier Gozan, en in de steden der Meden. 12 Daarom dat zij de stem des HEEREN, huns Gods, niet waren gehoorzaam geweest, maar Zijn verbond overtreden hadden; en al wat Mozes, de knecht des HEEREN, geboden had, dat hadden zij niet gehoord, noch gedaan.

13 Maar in het veertiende jaar van den koning Hizkia kwam Sanherib, de koning van Assyrië, op tegen alle vaste steden van Juda, en nam ze in. (Statenvertaling)

Het hierboven geciteerde Bijbelcitaat leert dat de val van Samaria en de wegvoering van de tien stammen van Israël in Assyrische ballingschap in het zesde regeringsjaar van koning Hizkia van Juda geschiedde wat gelijk was aan het negende regeringsjaar van koning Hosea van Israël. De Assyrische overweldiger van Samaria wordt bij naam genoemd: Salmaneser (V). Acht jaar later in het veertiende regeringsjaar van Hizkia vermeldt de Bijbel de Assyriër Sanherib die tegen de steden van Juda optrok.

Wanneer men dit Schriftwoord herleest blijft er naar mijn mening geen stof tot eventuele chronologische discussie over. Het Bijbelgedeelte 2 Koningen 18:9-13 geeft duidelijk de onderlinge chronologie aan van de koningen van Juda en Israël en geeft de naam op van de Assyrische heerser die Samaria innam en de naam van de Assyrische heerser die later tegen de steden van Juda optrok. Nochtans werd dit duidelijk Schriftgedeelte door de geleerde Edwin R. Thiele in zijn boek: ‘The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings’, 1951, afgewezen omdat het chronologisch niet paste in de Assyrische koningslijstconstructie. Thiele schreef zelfs dat het Bijbelcitaat van 2 Koningen 18 fout was en kunstmatig aan de Bijbel toegevoegd. Zijn knieval naar de Assyriologie toe. Volgens de Assyriologie zitten er 21 jaar tussen de val van Samaria en de belegering van Jeruzalem door Sanherib. In de Bijbel daarentegen zijn het slechts acht jaar!

De keuze van de titel voor zijn boek heb ik altijd als ongelukkig beschouwd. Wat is er zo mysterieus aan de regeerperioden van de Bijbelse koningen? Eens men begrijpt dat het afgescheurde tienstammenrijk er een afwijkende kalender op ging nahouden ten opzichte van het koninkrijk Juda valt er al een grote schijnbare moeilijkheid tot het uittekenen van de regeerperioden op een tijdsbalk weg. Het koninkrijk Juda rekende namelijk het nieuwe jaar vanaf de maand Tisjri of september/oktober waar tegenover het tienstammenrijk het nieuwe jaar in de maand nisan of maart/april liet aanvangen. Daarnaast kenden beide koninkrijken regelmatig de zogenaamde troonsbestijgingsjaren waarbij het eerste regeringsjaar van een bepaalde koning niet altijd als zijn eerste jaar gezien werd maar als zijn kroningsjaar. Dit is overigens een observatie die Thiele maakte en zijn verdienste is. Waarom dan de regeerperioden van de koningen van Juda en Israël mysterieus noemen?

De reden was de Assyriologie die als wetenschap in de twintigste eeuw een Assyrische koningslijst met datering aanbood die voor Thiele en vele anderen meer gezag had dan de Bijbels-chronologische gegevens. Het was voor Thiele onmogelijk om de gegevens van 2 Koningen 18:9-13 te verzoenen met de Assyrische gegevens betreffende de koningen Sargon II en Sanherib. Volgens de Assyriologie was het Sargon II die volgens hun uitgedokterde jaartal in 722 v. Chr. Samaria innam en de tien stammen van Israël in ballingschap wegvoerde. Dat Sargon II na de dood van Salmaneser V de Assyrische geschiedenisannalen gemanipuleerd en vervalst heeft kwam niet in hun gedachten noch werd in vraag gesteld.

Volgens de Bijbelse chronologie gebaseerd op de sabbat- en jubeljaren werd Samaria in het voorjaar van 717 v. Chr. door de Assyrische koning Salmaneser V ingenomen. Zie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 312-320. Een verschil van vijf jaar op de tijdsbalk met 722 v. Chr. Het veertiende regeringsjaar van Hizkia zit op de tijdsbalk op basis van de sabbat- en jubeljaartelling met het jaar oktober 710/september 709 v. Chr. verankerd, wat een verschil van acht jaar geeft met Sanherib in het jaar 701 v. Chr. op basis van de Eponiemlijsten.

Het grote struikelblok is dat volgens de gangbare interpretatie van de eponiemlijsten er eenentwintig jaar zit tussen Sargon II en de val van Samaria en Sanherib met de belegering van Jeruzalem. Volgens het Bijbelgedeelte 2 Koningen 18:9-13 zit er slechts acht jaar tussen beide historische gebeurtenissen.

Wanneer men uitgaat van de betrouwbaarheid van de Bijbel en op basis daarvan de aangeboden Assyrisch- chronologische gegevens afwijst blijft als enige oplossing het aanpassen van de datering van de Assyriologie door middel van het aanvaarden dat de regeerperioden van Salmaneser V, Sargon II en Sanherib elkaar overlapten. De conclusie is dan ook dat de Eponiemlijsten hiaten bevatten en geen opeenvolging van jaarlijkse gebeurtenissen voorstellen.

²

De Assyrische koningslijst is chronologisch samengesteld op basis van de zogenaamde Eponiemlijsten. Een eponiem wordt verondersteld een Assyrische ambtenaar geweest te zijn waarnaar een nieuw jaar in Assyrië genoemd werd. De Eponiemlijsten gaan volgens de Assyriologie over de periode van het jaar 892 tot het jaar 648 v. Chr., een belangrijke periode ook in de geschiedenis van de Bijbelse koningen van Israël en Juda. Via het eponiem van Bur Sagale werd de lijst verankerd met het jaar 763 v. Chr. en een genoteerde zonsverduistering over Nineveh. Het is de genoteerde zonsverduistering die chronologisch op de tijdsbalk verankerd kon worden dat de aangeboden Assyrische koningslijst zo gezaghebbend maakt. Het zwakke in de Assyrische koningslijst is en blijft echter dat men er gewoonweg vanuit gaat dat de lijst van koningsnamen volledig is en het voor een Assyrioloog ondenkbaar is dat er namen in de koningslijst zouden ontbreken. Daarenboven neemt men aan dat de Assyrische koningen geen overlappingen hadden wat regeerperioden met elkaar betreft.

Dat er namen van Assyrische koningen in de lijst ontbreken kan zondermeer vanuit de Bijbel en andere bronnen aangetoond worden. Een voorbeeld is de koning van Assyrië die zich op de prediking van de profeet Jona tot de God van Israël voor uitkomst keerde en de Bijbels-Assyrische koning met de Hebreeuwse naam Jareb die in de achtste eeuw v. Chr. op de tijdsbalk thuishoort. Wat de overlappingen van Assyrische regeerperioden betreft zijn er in de Bijbel aanwijzingen ten tijde van Achaz en Hizkia dat er co-regentschappen onder de koningen van Assyrië waren. Ten tijde van de Assyrische belegering van Jeruzalem in het veertiende jaar van Hizkia is er bijvoorbeeld een Bijbelse verwijzing (2 Kronieken 32:1-4 ) naar meer dan één Assyrische koningen die de troon met elkaar deelden. Zie ook: ‘De Assyriologie herzien, 2012, blz. 91’. Met andere woorden: de Assyriër Sanherib die trachtte Jeruzalem in te nemen deelde volgens de Bijbel de troon van Assur als co-regent met een andere koning. Zie het artikel van 06.06.2016 op dit blog, link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1465164000&stopdatum=1465768800

Wordt vervolgd…

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

Recente publicaties:

Kronieken van de koningen van Israël, zie link: volgt in week 49 op 6 december!

EXODUS, 2016, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/102331

De Zonaanbidder, 2016, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/87999

TIJD en TIJDEN, 2015, Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

De Assyriologie herzien, 2012, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/76234

De Tweede Wereldoorlog door de ogen van een neutrale Belg, 2007, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/69343

Apocalyps, 2009,

(dit boek is uitverkocht maar op een PDF-document gratis op eenvoudig verzoek per email bij de auteur verkrijgbaar).