KRONOS

Met dit artikel nemen we de draad op met onze reeks afleveringen over de kronieken van de koningen van Israël. Met onze aflevering van 12.10.2016 sloten we af met de kroniek van Pekah. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?ID=2931025

Deze week gaan we verder met de laatste koning van het tienstammenrijk: Hosea. Zijn regeringseinde betekende de val van Samaria en de wegvoering van de tien stammen in Assyrische ballingschap.

Volgens de gangbare chronologie regeerde Hosea van 732 tot 723 v. Chr. en geschiedde de val van Samaria in 722 v. Chr., en dit gebaseerd op de verankering met de Assyrische loningslijst. Volgens de nieuwe chronologie op basis van de sabbat- en jubeljaren zoals uiteengezet in TIJD en TIJDEN,2015, blz. 312-320, zit Hosea op de tijdsbalk verankerd van het najaar van 735 v. Chr. tot het voorjaar van 717 v. Chr., of twee tijdschijven van ieder negen jaar. De val van Samaria dateren we in 717 v. Chr.

Er is een verschil van vijf jaar tussen het uitgedokterde jaartal van Edwin R. Thiele voor de val van Samaria en de wegvoering in ballingschap van de tien stammen, en het jaartal volgens de sabbat- en jubeljaartelling. Thiele heeft de Bijbelse chronologie van de koningen van Juda en Israël verbonden met de gegevens van de Assyrische koningslijst en sommige Bijbelse chronologische gegevens aangepast aan de Assyrische. De Assyrische chronologische gegevens achtte hij gezaghebbender dan de Bijbel.

2 Koningen 15:30 En Hosea, de zoon van Ela, maakte een verbintenis tegen Pekah, den zoon van Remalia, en sloeg hem, en doodde hem, en werd koning in zijn plaats; in het twintigste jaar van Jotham, den zoon van Uzzia. 31 Het overige nu der geschiedenissen van Pekah, en al wat hij gedaan heeft, ziet, dat is geschreven in het boek der kronieken der koningen van Israël.

De vermelding dat Hosea in het twintigste regeringsjaar van Jotham, de zoon van Uzzia, koning over het tienstammenrijk werd, vereist een verklaring. Aangezien Jotham slechts zestien jaar regeerde en geen twintig, bedoelde de Bijbelse Kroniekschrijver dat Hosea de macht in het tienstammenrijk overnam, twintig jaar na het begin van Jotham s troonsbestijging. Op ons schema loopt het twintigste jaar na de troonsbestijging van Jotham van oktober 736 tot september 735 v. Chr. Het begin van het eerste regeringsjaar van Hosea plaatsen we in het voorjaar van 735 v. Chr.

2 Koningen 17:1 In het twaalfde jaar van Achaz, den koning van Juda, werd Hosea, de zoon van Ela, koning over Israël te Samaria, en regeerde negen jaren. 2 En hij deed dat kwaad was in de ogen des HEEREN; evenwel niet, als de koningen van Israël, die voor hem geweest waren. (Statenvertaling)

De chronologische informatie die 2 Koningen hoofdstuk 17 in schijnbare afwijking van 2 Koningen hoofdstuk 15 opgeeft, brengen we eenvoudig op ons schema aan en levert Hosea twee regeerperioden van ieder negen jaar op. De Seder Olam ziet zowel Achaz van Juda als Hosea van Israël gedurende de eerste periode van negen jaar als vazallen van Assyrië. Tijdens deze eerste periode zetelde Hosea niet in Samaria maar had hij zijn domein in Gilead en andere Trans-Jordaanse regio s. Dit sluit aan bij de beschreven chaos en anarchie die toen in het gebied van het tienstammenrijk heerste, zoals beschreven in het artikel over Pekah de voorganger van Hosea.

2 Koningen 17:3 Tegen hem toog op Salmaneser, koning van Assyrië; en Hosea werd zijn knecht, dat hij hem een geschenk gaf. 4 Maar de koning van Assyrië bevond een verbintenis in Hosea, dat hij tot So, den koning van Egypte, boden gezonden had, en het geschenk aan den koning van Assyrië niet als te voren van jaar tot jaar opbracht; zo besloot hem de koning van Assyrië, en bond hem in het gevangenhuis. 5 Want de koning van Assyrië toog op in het ganse land; ja, hij kwam op naar Samaria, en hij belegerde haar drie jaren. 6 In het negende jaar van Hosea, nam de koning van Assyrië Samaria in, en voerde Israël weg in Assyrië, en deed ze wonen in Halah, en in Habor, aan de rivier Gozan, en in de steden der Meden.

In het voorjaar van 726 v. Chr., het twaalfde regeringsjaar van Achaz van Juda, stopte Hosea met het betalen van de jaarlijkse schatting aan Assyrië en begonnen de laatste negen jaar van zijn heerschappij over Samaria. Zijn breuk met Assyrië was niet het gevolg van een zich richten op de HERE God, maar als een gevolg van zijn vertrouwen op farao So van Egypte. Over de identificatie van het Hebreeuwse So met een farao uit de Egyptische koningslijsten, schreef ik een hoofdstuk in mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 307-311. Een mogelijke kandidaat is farao Zet alias Setnakht alias Sethoos.

De relatie met Egypte heb ik in mijn boek De Zonaanbidder, 2016, blz. 125-130, uitvoerig behandelt. Hosea correspondeerde met farao Nafoeria alias Achnaton onder de Akkadische naam Rib-Addi, de bekende Amarna-briefwisseling. In de vorige aflevering over Pekah hebben we gezien dat Pekah met farao correspondeerde met de naam Labaja. De val van Samaria dat in de Amarna-briefwisseling met Soemoer aangeduid wordt, vinden we ook de brieven vermeld worden.

In het zesde regeringsjaar van Hosea begon de Assyriër Salmaneser V een belegering van Samaria die drie jaar zou aanslepen, tot haar ondergang in 717 v. Chr. De Assyrische invasies in Israël hadden al eerder mijn aandacht op dit blog met o. a. een artikel van 14.04.2016: De Assyrische koningen Pul en Tiglath Pileser III, zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1460325600&stopdatum=1460930400

Zegel uit de tijd van Hosea 726/717 v. Chr.

Behorend aan Abdi, dienaar van Hosea

De Egyptische invloed is vooral duidelijk aanwezig in de afbeelding van de gevleugelde zon onderaan het zegel. Het was dan ook de tijd van de zonaanbidder in Egypte, de aanbidding van Aton.

Het hierna volgende Bijbelgedeelte verhaalt de geschiedenis van het falen van het tienstammenrijk vanaf hun exodus uit Egypte in 1483 v. Chr. tot hun uiteindelijke wegvoering in Assyrische ballingschap in 717 v. Chr..

2 Koningen 17:7 Want het was geschied, dat de kinderen Israëls gezondigd hadden tegen den HEERE, hun God, Die hen uit Egypteland opgebracht had, van onder de hand van Farao, den koning van Egypte; en hadden andere goden gevreesd; 8 En hadden gewandeld in de inzettingen der heidenen, die de HEERE voor het aangezicht der kinderen Israëls verdreven had, en der koningen van Israël, die ze gemaakt hadden. 9 En de kinderen Israëls hadden de zaken, die niet recht zijn, tegen den HEERE, hun God, bemanteld; en hadden zich hoogten gebouwd in al hun steden, van den wachttoren af tot de vaste steden toe. 10 En zij hadden zich staande beelden opgericht en bossen, op allen hogen heuvel en onder alle groen geboomte. 11 En zij hadden daar gerookt op alle hoogten, gelijk de heidenen, die de HEERE van hun aangezichten weggevoerd had; en zij hadden kwade dingen gedaan, om den HEERE tot toorn te verwekken. 12 En zij hadden de drekgoden gediend, waarvan de HEERE tot hen gezegd had: Gij zult deze zaak niet doen. 13 Als nu de HEERE tegen Israël en tegen Juda, door den dienst van alle profeten, van alle zieners, betuigd had, zeggende: Bekeert u van uw boze wegen en houdt Mijn geboden, en Mijn inzettingen, naar al de wet, die Ik uw vaderen geboden heb, en die Ik tot u door de hand van Mijn knechten, de profeten, gezonden heb; 14 Zo hoorden zij niet, maar zij verhardden hun nek, gelijk de nek hunner vaderen geweest was, die aan den HEERE, hun God, niet geloofd hadden. 15 Daartoe verwierpen zij Zijn inzettingen, en Zijn verbond, dat Hij met hun vaderen gemaakt had, en Zijn getuigenissen, die Hij tegen hen betuigd had, en wandelden de ijdelheid na, dat zij ijdel werden, en achter de heidenen, die rondom hen waren, van dewelke de HEERE hun geboden had, dat zij niet zouden doen gelijk die. 16 Ja, zij verlieten al de geboden des HEEREN, huns Gods, en maakten zich gegoten beelden, twee kalveren; en maakten bossen, en bogen zich voor alle heir des hemels, en dienden Baäl. 17 Ook deden zij hun zonen en hun dochteren door het vuur gaan, en gebruikten waarzeggerijen, en gaven op vogelgeschrei acht, en verkochten zich, om te doen dat kwaad was in de ogen des HEEREN, om Hem tot toorn te verwekken. 18 Daarom vertoornde zich de HEERE zeer over Israël, dat Hij hen wegdeed van Zijn aangezicht; er bleef niets over, behalve de stam van Juda alleen. 19 Zelfs hield Juda de geboden des HEEREN, huns Gods, niet; maar zij wandelden in de inzettingen van Israël, die zij gemaakt hadden. 20 Zo verwierp de HEERE het ganse zaad van Israël, en bedrukte hen, en gaf ze in de hand der rovers, totdat Hij hen van Zijn aangezicht weggeworpen had. 21 Want Hij scheurde Israël van het huis van David af, en zij maakten Jerobeam, den zoon van Nebat, koning; en Jerobeam dreef Israël af van achter den HEERE, en hij deed ze een grote zonde zondigen. 22 Alzo wandelden de kinderen Israëls in alle zonden van Jerobeam die hij gedaan had; zij weken daarvan niet af; 23 Totdat de HEERE Israël van Zijn aangezicht wegdeed, gelijk als Hij gesproken had door den dienst van al Zijn knechten, de profeten; alzo werd Israël weggevoerd uit zijn land naar Assyrië, tot op dezen dag.

Het hiervoor vermelde Bijbelcitaat vermeldt opnieuw de eerste koning van Israël: Jerobeam I, die aan de basis ligt van het volgen van andere goden door de tien stammen. Met koning Jerobeam I begon ik de afleveringen over de Kronieken van de koningen van Israël, op dit blog op 27.10.2015, zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1445814000&stopdatum=1446418800

De eerste koning van het tienstammenrijk voerde op eigen initiatief afgodendienst in ter verhindering dat de tien stammen nog naar Jeruzalem zouden trekken ter viering van de jaarlijkse pelgrim-feesten.

1 Koningen 12:26 En Jerobeam zeide in zijn hart: Nu zal het koninkrijk weder tot het huis van David keren. 27 Zo dit volk opgaan zal om offeranden te doen in het huis des HEEREN te Jeruzalem, zo zal het hart dezes volks tot hun heer, tot Rehabeam, den koning van Juda, wederkeren; ja, zij zullen mij doden, en tot Rehabeam, den koning van Juda, wederkeren. 28 Daarom hield de koning een raad, en maakte twee gouden kalveren; en hij zeide tot hen: Het is ulieden te veel om op te gaan naar Jeruzalem; zie uw goden, o Israël, die u uit Egypteland opgebracht hebben. 29 En hij zette het ene te Beth-el, en het andere stelde hij te Dan. 30 En deze zaak werd tot zonde; want het volk ging heen voor het ene, tot Dan toe. 31 Hij maakte ook een huis der hoogten; en maakte priesteren van de geringsten des volks, die niet waren uit de zonen van Levi. 32 En Jerobeam maakte een feest in de achtste maand, op den vijftienden dag der maand, gelijk het feest, dat in Juda was, en offerde op het altaar; van gelijken deed hij te Beth-el, offerende den kalveren, die hij gemaakt had; hij stelde ook te Beth-el priesteren der hoogten, die hij gemaakt had. 33 En hij offerde op het altaar, dat hij te Beth-el gemaakt had, op den vijftienden dag der achtste maand, der maand, dewelke hij uit zijn hart verdacht had; zo maakte hij den kinderen Israëls een feest, en offerde op dat altaar, rokende. (Statenvertaling)

De steeds herhaalde specifieke zonde van Jerobeam I waar elke kroniek van de koningen van Israël mee begint, heeft zijn oorsprong bij de invoering van afgoderij in het gebied van het tienstammenrijk.

2 Koningen 15:9 En hij deed dat kwaad was in de ogen des HEEREN, gelijk als zijn vaderen gedaan hadden; hij week niet af van de zonden van Jerobeam, den zoon van Nebat, die Israël zondigen deed.

Vanuit de Joodse legende leren we ook dat er niet alleen gouden beelden van kalveren ter aanbidding waren opgericht, maar dat er ook sindsdien aan de grens met Juda grenswachters werden opgesteld ter verhindering dat ook enkelingen naar Jeruzalem zouden gaan ter viering van Gods ingestelde pelgrimsfeesten.

Legends of the Jews, Volume IV, Chapter IX, compiled by Louis Ginzberg.

Then the Assyrians, in the reign of Hoshea, carried off the second golden calf together with the tribes of Asher, Issachar, Zebulon, and Naphtali, leaving but one-eighth of the Israelites in their own land. The larger portion of the exiles was taken to Damascus. After that Israel's doom overtook it with giant strides, and the last ruler of Israel actually hastened the end of his kingdom by a pious deed. After the golden calves were removed by the Assyrians, Hoshea, the king of the north, abolished the institution of stationing the guards on the frontier between Judah and Israel to prevent pilgrimages to Jerusalem. But the people made no use of the liberty granted them. They persisted in their idolatrous cult, and this quickened their punishment. So long as their kings had put obstacles in their path, they could excuse themselves before God for not worshipping Him in the true way. The action taken by their king Hoshea left them no defense. When the Assyrians made their third incursion into Israel, the kingdom of the north was destroyed forever, and the people, one and all, were carried away into exile.

Nadat de Assyriërs de door Jerobeam I opgerichte gouden kalveren als buit hadden meegenomen, blijkt dat volgens de legende koning Hosea de religieuze grenswachters naar huis stuurde, zodat het volk indien zij wensten naar Jeruzalem konden trekken. In Juda werd namelijk op dat moment een godsdiensthervorming door koning Hizkia doorgevoerd. De Israëlieten echter hielden vast aan hun afgodendienst. In 717 v. Chr. was de maat der zonde vol en werden de tien stammen in Assyrische ballingschap weggevoerd.

2 Koningen 17:6 In het negende jaar van Hosea, nam de koning van Assyrië Samaria in, en voerde Israël weg in Assyrië, en deed ze wonen in Halah, en in Habor, aan de rivier Gozan, en in de steden der Meden.

Wordt vervolgd

Met vriendelijke groet

Robert De Telder

Recente publicaties van Robert De Telder