De ondernemingszin in de Noordstraat, FRANS TOORTELBOOM in ’t Molentje.

De Noordstraat  XXXXII. Deel VI D.

Alle fietsenherstellers en -handelaars van de Noordstraat werden tientallen jaren geleden vervangen door de bekende fietshandel van François, Frans Toortelboom (25 augustus 1943), Noordstraat nummer 229.  Frans Toortelboom kon jarenlang elke fiets van groot naar klein, van gewone fiets naar koersfiets aanbieden en herstellen. Hij was jarenlang zaakvoerder van een van de grootste fietsenhandels in Maldegem.

Toen Frans Toortelboom het huis kocht, nummer 229 nu, bevond het zich voor een groot deel inwaarts. Hij heeft zijn toonzaal gedeeltelijk voor het eigenlijke woonhuis laten optrekken.

Frans Toortelboom is een, in Brugge geboren Knokkenaar die noodgedwongen door de oorlog met vader en moeder moest verhuizen tot buiten het spergebied dat zich uitstrekte van de kust tot Maldegem.

Het gezin vond in Balgerhoeke, eigenlijk als vluchtelingen, een dak boven het hoofd en zij zijn daar door omstandigheden blijven wonen tot 1953, het tiende levensjaar van Frans. Om zich te verbeteren van woning aan een betaalbare huurprijs verhuisden zij voor de laatste keer naar de koffiestad. Dichter in de geboortestreek van de vrouw des huizes die op “de Rondute” tussen Heille (twee kilometer van Aardenburg) en “Sluus” (Sluis) haar kinderjaren had gesleten.

In Middelburg is Frans getrouwd met Monique Sneppe. Frans startte met zijn echtgenote een eigen fietsenwinkel in de Kerkstraat nummer 7. Frans heeft tot zijn negenentwintigste levensjaar gekoerst en hun zaak draaide goed in de koersfietsbranche met gespecialiseerde onderdelen en aangepaste koerskledij…

Zijn vader maakte destijds voor hem eerst een kleine en later een grotere hondenkar waarvan hij nog foto’s heeft, hij had ook een hondenslee. Op zijn zesde kon hij schaverdijnen op schaatsen die zijn vader gemaakt had passend voor zijn kleine bottientjes. De tweede dag dat hij het kon is hij maar drieëndertig keer gevallen. Zijn vader schreef ook wel eens een liedjestekst à la tamboer. Zoals Jan Posman eens een luisteravond georganiseerd heeft kent Frans veel “Vertellementen”, niet zoals deze van Jette (Triphon Laureyns) uit het Molentje maar echt waargebeurde verhalen.

Frans Toortelboom was jarenlang de gedreven dirigent van de harmonie De Ware Vrienden van Middelburg en hij was ooit wielrenner in de koersen van Eddy Merckx.

Dit wat betreft de fietsenzaak van Frans Toortelboom.

Daarna volgen nu twee gloednieuwe aantrekkelijke woningen, vroeger woonde daar de vlasbewerker René Cauwels met ernaast een grote boeie. Die "boeie" (= grote werk- of vlasloods van de familie Willemarck) heeft ooit nog dienst gedaan als verblijfplaats van een grote zware vriendelijke man, Marcel Caudeville die soms vervoer regelde voor wie het hem vroeg. De originele werkloods is nog niet zo heel lang geleden vervangen door twee moderne woningen.

Foto’s van Frans in een hondenkar (triemkerre), een slee getrokken door een hond en een klein wagentje getrokken door een hond …. jaren 51 – 52, zouden we nu eens moeten proberen, vroeger was een hond als trekdier doodnormaal.

De beschrijvingen van de woningen en de bewoners van de Noordstraat komen van mijn inspiratiebron en geliefde neef Valeer Posman (1922-2013). Met dank aan Frans Toortelboom..

Zie ook: http://www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

25-01-2017 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

De ondernemingszin van Martha Expeels in de NOORDSTRAAT, ’t Molentje Deel VII a, XXXX.

%%%FOTO1%%%

Na de fietsenzaak van handelaar, hersteller, dirigent, ex-wielrenner, Frans Toortelboom volgde café, De Pearl, later café-restaurant La Bohème.

La bohème is een opera, waarvan twee versies bestaan. De bekendste is de versie van Giacomo Puccini geschreven door Ruggero Leoncavallo. Beide opera's zijn gebaseerd op de roman ‘Scènes de la vie de bohème’ uit 1849 van Henri Murger. De opera van Puccini beleefde zijn première op 1 februari 1896 in het Teatro Regio in Turijn. Het werk betekende een internationale doorbraak voor Puccini. ‘La bohème’ is ook een lied van Charles Aznavour en Jacques Plante. Waarschijnlijk refereerde de naam van het café naar de vermelde zangers en niet naar de opera. Het was er heel gezellig en je kon er ook gerechten bestellen. Heel veel mensen hebben er goede herinneringen aan.

De kruidenierswinkel in nummer 223 (vroeger 221) van Martha Expeels (09 12 1924) en Camiel Standaert (Eede 23 04 1913) volgt er op. Zij trouwden in Aardenburg op 20 oktober 1944. Martha hield de kruidenierswinkel draaiende en zorgde voor de kinderen en het huishouden. Zij was een hartelijke en geliefde dame. Haar man was aannemer metser. Hij had achteraan een groot terrein dat uitliep tot aan de Molenberg. Hun vroegere woning annex winkel is mooi gerenoveerd. Het huis staat bijna rechtover de woning van Walter Notteboom, vroeger woning van César Van den Abeele en Bertha Sekeet, die de varkenshandel combineerden met een kruidenierswinkel in nummer 196, 206 toen.

Er was ook een winkel van naaibenodigdheden van weduwe De Windt, die twee dochtertjes had.

In het laatste deel van de Noordstraat, het Molentje waren nog handelszaken, slager Jeroom Leloup, de fietswinkel van André Lazoen, veekoopman Valère De Baere, vlasbewerker Marcel Braet, schrijnwerker René De Lille nr. 195, heel lang geleden het “scheerhuis” van Jules Leloup en talrijke andere zelfstandigen. De naam Verstuyf was ook goed vertegenwoordigd, Juliaan Verstuyf en Jozina De Baets, Napoleon Verstuyf en Magdalena Timmerman, Jordaan Verstuyf (1916) en Angela Cockuyt (1921 – 1944) enz.

De dochter van Martha Expeels en Camiel Standaert was heel lang de partner van  Willy Baert, een gekend figuur. Willy Baert nam deel aan verschillende culturele activiteiten (toneel Victor De Lille). Willy Baert was bevriend met Segher De Lille en Jacques Savat. Jacques, de broer van Hubert Savat is uitgeweken naar Australië. De zoon van Jacques, genoemd naar zijn grootvader, David Savat is professor in Communicatie en Media Studie aan de ‘Universiteit van West Australië’ (W.A.) in Australië en schrijft wetenschappelijke werken die de hele wereld rond gepubliceerd worden.

We slaan een woonhuis over en dan volgde de woning van Steenkoolhandelaar Jef Verbeke.

Daarna kwam de familie Cockuyt in nummer 199. Een zestigtal jaar geleden was dit de woning van de gebroeders Omer (28 08 1907) en René (03 04 1910) Cockuyt. René Cockuyt leurde met lingerie en linnen in nr. 199. Omer was kleermaker en getrouwd met Zulma Crul, een heel ondernemende vrouw die behalve lingerie ook kleren liet droog kuisen in nr. 215. Ze was  een bijdehandse  verkoopster. Dochter Rita is getrouwd met de muzikale André Van Canneyt en ze hadden een dochtertje Kitty, Noordstraat 215. De broer van Rita, Lubin Cockuyt, Noordstraat 199 had er later een chique kledingzaak “Monovir”. De winkel nr. 215 is gestopt zonder overname. Alfons Cockuyt, of hij nu ook een broer was of niet, weet ik niet, hij werd Fons Koekoek genoemd ging vaak vissen en ving spreeuwen en je kon bij hem paling en spreeuwen kopen.

Op de uitweg van de winkel naar de Molenberg had Omer of Alfons Cockuyt, twee piepkleine huisjes laten afbreken om er een nieuw huis te bouwen. De Djollekes, Leonard Martlé echtgenoot van Julie De Graeve en dochter Germaine (Minneke) woonden in het enige huis op deze kant van de Molenberg. Hun zoon Jozef was gesneuveld tijdens Wereldoorlog I. De zoon van Minneke noemde Alfons, Fonne Djolle. Ook Cyriel Braet heeft er nog gewoond. Hij was een verwoed duivenmelker en timmerde achter zijn huisje duivenhokken met de afbraak van de Duitse barakken langs  de Dreef. Maurice Corveleyn betrok het huisje tot een twintig jaar geleden. Het huisje staat er nog en is lange tijd de enige woning geweest langs deze kant van de Molenberg. Nu zijn er reeds tal van nieuwe woningen opgetrokken.

Met dank voor de informatie en de foto’s aan Hubert Savat, Valeer Posman (notities) en  Walter Notteboom.

Zie ook: http://www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

25-01-2017 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Op weg naar OMER CLYNCKE. I.

De Noordstraat deel XXXIX.

Hoewel de Noordstraat nog verder doorloopt tot aan nummer 238 met in de jaren 50, Amedé De Smet - Cromheeke, Maurice Ronse - De Lille, Charles - Louis Van De Voorde - Van Dycke, Marcel Claeys - Roegiers, René de Vreeze - Van Den Steen, stappen we aan de toegang naar de Rapenbrugstraat naar de andere kant van de straat, hoewel de Noordstraat daar ook verder loopt tot aan de voormalige woning van de postbode Alfons Marclé (22 01 1894) en Martha Goegebuer nummer 271 in 1950, nu woning Walter Marclé. Op de weide van Omer Clyncke rechtover de eigendom Marclé was na de oorlog, een noodsoldatenkerkhof.

Walter Marclé woont nu nog in het laatste huis van de Noordstraat.

Op de foto van het krantenknipsel vooraan liggen de graven van de gesneuvelde soldaten op het voorlopig kerkhof in de Aardenburgkalseide, de ‘macadam’ aan de overkant van de weg ziet u de laatste woning van de Noordstraat, nl. het huis van Walter Marclé.

De gesneuvelde soldaten werden langs de kanaaloever gesleept en voorlopig begraven in een put, de gewonden werden afgevoerd met de tram naar een zaal die dienst deed als hospitaal. Het bloed van de gewonden sijpelde op de tramsporen langs het Molentje. Later werden de lijken opgegraven en naar een voorlopig Canadees kerkhof gebracht op een weide van Omer Clyncke die hij pachtte aan juffrouwen uit Gent (nu woning en tuin van Mevrouw Georges Boes - Marcella Calleeuw), rechtover het geboortehuis van Walter Marclé. Omer Clyncke stelde zijn weide ter beschikking als voorlopig veldgraf, een tientallen gesneuvelde soldaten vonden er hun eerste rustplaats en verschillende Maldegemnaren hielpen de Canadezen hun talrijke doden begraven. Na de oorlog trokken notabelen, belangstellenden en scholieren naar dit eerste ‘Canadees kerkhof’ om eer te betonen aan hen die ons land bevrijdden. Later werden de soldaten ontgraven en naar het huidige ‘Canadees militair kerkhof’ aan de Adegemse Prins Boudewijnlaan gebracht.

In de herfst van 1944 voerden de Canadezen wekenlang en slopende strijd voor de vrijmaking van de Scheldemonding (the Scheldt Pocket). Vanaf de kust baanden de Canadezen een kilometerlange weg naar de bevrijding af tot in het Meetjesland. Met dit doel werd een speciale operatie in het leven geroepen the ‘Switch Back’ of de ‘Sla terug’ operatie. Op 6 oktober 1944 stak de 7^de Infanterie Brigade na een voorbereidend artillerievuur rechts van Strobrugge het Leopoldkanaal over. Het werd een afschuwelijk strijdtoneel, waarbij de Canadezen tot aan hun middel door de overstroomde polders moesten waden terwijl zij met vlammenwerpers de sterke Duitse weerstand probeerden te breken. Zij slaagden er in de oppositie te verbreken en verder te trekken om Nederland te bevrijden.

Een van die Canadezen, Denis Chisholm kwam eind jaren 60 de tocht vanaf Duinkerken tot in Moerhuize herbeleven, samen met zijn echtgenote, Edith. Wijlen Marc De Pauw, toen nog een kleine jongen kwam mij halen omdat die onbekenden in de Rapenbrugstraat ‘Engels’ spraken. Op die manier leerde ik Denis en Edith Chisholm kennen, ik nodigde hen uit bij mijn moeder, waar ze natuurlijk eten kregen en bleven slapen. Op die manier ontstond er een jarenlange vriendschap tussen deze Canadese veteraan en zijn vrouw en mijn gezin die pas verbroken werd bij het overlijden van Denis in 2015 en het overlijden van Edith begin 2016, beiden meer dan negentig jaar. Georges Spittael die onlangs overleden is heeft boeken geschreven over de bevrijding en de gesneuvelde soldaten en ik had hem aangesproken om Denis en Edith te begeleiden langs de bevrijdingslinie aan het Leopoldkanaal. Met Georges Spittael bleven wij in contact.

Tussen de woning van Walter Marclé en de hoekwoning Guillaume Verstraete (later van bakker Armand Savat), woonden in de jaren 50, dus 65 jaar geleden achtereenvolgens: Clément Verdonck - de Jong, Camiel Groosman - Van Eenaeme, in nr. 265 zaadhandelaar Honoré Cauwels (1883) en Irma of Zulma Hudders, Leon De Backer– Van Ootegem, Aaron De Lille – Calie, Remi De Coster (1905) en Marcella Maenhout, Armand De Lille – Wallemacq, Désiré De Decker – De Schepper, eierhandelaar Petrus De Beir (1892) en Ludwina Van Landschoot in nr. 253. In nummer 255 woonden meubelhandelaar Jozef Ieserbiet (1884) en de naaister Anna De Schepper. Armand De Lille (1892) schrijnwerker-meubelmaker en Ida Wallemacq, woonden in de Noordstraat 241. Hij was een sociaal voorvechter en verzette zich tegen wantoestanden (belastingen op uurlonen die aangerekend werden en nooit doorgegeven). Armand De Lille (1892) werkte voor René De Meulenaere, aannemer van timmerwerken in de Noordstraat. Hij zou dan een afstammeling geweest zijn van bierhuis De Lille.

Schuin tegenover de slagerij van Omer Van Kerckhove in nr. 243 was de garage Martin en Raymonda Taveirne. Hun enige dochter Vivianne Taveirne woont nu in Spanje. Met  Freddy Boes heeft zij drie kinderen. Later namen  Firmin Blomme  en Cecile Lazoen, dochter van André Lazoen de garage over. Alex De Krijger baatte er later Kruger Motoren - Generatoren – Tuinmachines uit. Alex De Krijger en Marlies De Windt hebben nu een nieuwe vestiging in de Noordstraat nummer 222, er praktisch rechtover. Zij kochten de woning van Medard Van de Voorde in 1999. Zij hebben de oude woning volledig gerenoveerd met respect voor het verleden en drijven een bloeiende handel in motoren. Een van de weinige zaken die stand gehouden hebben in de Noordstraat.

Op die hoek aan de Rapenbrugstraat in de Noordstraat 241 woonden bakker Armand Savat (pasfoto), en zijn echtgenote Ivonna Vermeulen (1910).

Armand en Norbert Savat waren bakkers en vulden hun nachtwerk aan met het rondbrengen van brood op het platteland, enkele dagen per week. De bakkers waren overal welkom in elk gezin. Zij waren altijd vriendelijk, hadden een luisterend oor en brachten afwisseling en het laatste nieuws in een eentonig landelijk leven. Hun huis was voordien eigendom van Guillaume Verstraete. Er wonen nog leden van de familie Verstraete langs de Rapenbrugstraat, de hoek om.

Daarnaast woonde Cyriel Brande - Blomme in een nogal hoog woonhuis. In het kleine huisje woonde Jeanelle Laureyns, dochter van Triphon Laureyns en haar gezin. We bollen zachtjes verder met een paar tussenstops naar Dagbladhandel ’t Hoekje.

Met dank voor de info aan Louis Posman, Walter Marclé, Theo de Vreeze, Marlies De Windt, Madeleine en Myrèse Clyncke, Vera Van Kerrebrouck, Jacky Lazoen (Klapper 1950), Erik Blomme van het Archief Maldegem en de jaarboeken ‘t Ambacht.

23-01-2017 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1