Handelszaken rond de Gebroeders Delhaize & Cie. in de Stationsstraat, Maldegem.

Centrum deel IX.

Naast de Gebroeders Delhaize & Cie. nr. 3 waren twee handelszaken in de Stationsstraat nr. 1 rechts en nr. 5 links. De drie woningen staan er nu nog: het (tot voor kort) Kapsalon New Dimension, de Naai- en Verstelshop ’t Bobijntje en een gerenoveerde rijwoning.

De Stationsstraat nr. 5, het huis naast de Gebroeders Delhaize & Cie. was eigendom van August Dumon (°1859). Zijn zoon, kleerstoffenverkoper Albert Dumon (1901) en Yvonne Provoost woonden er tot in 1936. Zij kochten de woning van drukkerij Cabuy en verhuisden naar de Markstraat met hun nieuwe handelszaak STOFFEN DUMON, toen nr. 16, nu Standaardboekhandel.

Albert Dumon verhuurde de woning in de Stationsstraat nr. 5 aan de slager - slachter Lucien Clyncke (°1896), bij wie zijn moeder Maria Clyncke – Cuelenaere (°21 09 1871), weduwe van Henri Clyncke en zijn broer Hector Clyncke (°1888) inwoonden. Dat gebeurde vroeger wel meer, de ongetrouwde, zelfs getrouwde broers en zussen bleven thuis wonen. Verdraagzaamheid en familieliefde stonden toen hoog in het vaandel. Ik denk dat je op die manier goed kon sparen. Nu gaan jongeren heel vroeg alleen wonen met een beginsalaris en slagen er moeilijk in om een spaarboekje te spijzigen om zelf een eigendom te verwerven. Slagerij Clyncke en de huizen ernaast hadden achteraan een uitweg naar de Boudewijn Lippensstraat, het gangske. Op het binnenkoertje achter zijn woning slachtte Lucien Clyncke de varkens. Alle woningen staan uiteraard dichtbij elkaar in het centrum en vanaf sommige slaapkamers of zolders kon je alles zien wat er gebeurde bij de buren. De kinderen vooral vonden het een boeiend schouwspel. Het verhaal gaat dat tijdens de oorlog, de robuuste onderwijzeres Anna Matthys hielp bij het kelen van de varkens. Zij ging boven op het varken zitten en hield het goed vast bij de oren terwijl de slachter zijn werk deed. De kinderen in de buurt moesten luid zingen zodat de Duitsers het gekrijs van het varken niet zouden horen als het gekeeld werd. Angstige avonturen doorweven met humor blijven hangen in het geheugen.

Na slager Lucien Clyncke kwam in nr. 5, de stoffenwinkel van Madeleine Fockaert en de bankbediende Antoine Missiaen (1901) en hun gezin. De laatste jaren was het een Kapsalon, New Dimension, onlangs voorgoed gesloten.

In de Stationsstraat nr. 1 woonden de drankhandelaar Jozef Vandenbroucke (1892) en zijn vriendelijke echtgenote Alexa Van Hoecke die er een schrijf - en schoolbenodigdheden winkeltje hadden. Hun zaak bevond zich oorspronkelijk in het huis van Bertha Cabuy in de Markstraat tot zij zelf een huis kochten in de Stationsstraat aan de familie Tijtgadt in de jaren 30. Zij hadden drie kinderen: Gaston, Pierre en Mariëtte. Jozef Vandenbroucke was de broer van Omer, Georges, Marie, Maurits en Laura Vandenbroucke, allen kinderen van Apotheker Emiel Vandenbroucke (1868 – 1929) en Maria-Clotildis Boone. Hun stiefmoeder was Bertha Cabuy.

Vandenbroucke was een gekende naam in Maldegem. Denis Vandenbroucke (1914) woonde in Stationsstraat nr. 99 en was meubelmaker. In nummer 18 woonde Mauritz (1897) getrouwd met Ghijselijns Anna, een handelaar en drogist. Toen zijn eerste vrouw overleed hertrouwde hij en kreeg een zoon Danny en later een kleinzoon Stijn Vandenbroucke. Zij hadden een drogisterij, later de Franco Belge in de Noordstraat. De zoon van Jozef, Gaston Vandenbroucke (1916) woonde in 1938 nog in het ouderlijk huis. Hij was fotograaf en is later getrouwd met Paula D’Aubioul. Zij verhuisden naar een kleine, oude, romantische, smalle woning dicht bij de markt van Eeklo. Gaston werkte in een Electro handel. Zij hadden twee kinderen Luc en Lucrèce. Lucrèce Vandenbroucke gaf jarenlang les bij de Maricolen.

Op foto 1 zitten links Paula D’Aubioul, schoondochter van Alexa, echtgenote fotograaf Gaston Vandenbroucke, Francine De Bruyckere met babyjongentje Luc Vandenbroucke en rechts Mariëtte Vandenbroucke, voor de winkel van Alexa Van Hoecke. Mariëtte (1924) was getrouwd met Richard Michiels (1926) en zij woonden in de Burgemeester Charles Rotsaert de Hertainglaan. Het winkeltje van Alexa werd later overgenomen door het dynamische en uiterst vriendelijke echtpaar Antoon De Baere (1932) en Elisa Schollaert (1931 - 1992). Zij startten later een eigen handelszaak in de Boudewijn Lippensstraat nr. 14. Zij breidden er hun handelswaar uit met typmachines en kantoorbenodigdheden en trokken met de schrijf- en schoolbenodigdheden  in de handelsruimte van Marie Tamboer op de hoek van de Schouwburgplaats, later Semaburo Kantoorbenodigdheden en nu Frituur Schouwburg. Marie Tamboer was de dochter van de legendarische Lionel (1892 – 1974) Bauwens en de tante van marktkramer Guido Bauwens. Huize De Baere – Schollaert in het Boudewijn Lippensstraatje werd nadien jarenlang het kapsalon van Myrèse Clyncke en de brede hoekwoning op de Schouwburgplaats werd een frituur. Kantoorbenodigdheden De Baere – Schollaert werd afgebroken en is nu het open terrein dat zicht geeft op de kleine, gezellige binnentuin van de bibliotheek.

Op enkele honderden vierkante meter oppervlakte woonden tal van handelaars die hun ondernemingstalent konden benutten om hun brood te verdienen.

De talrijke papeteriezaken in Maldegem oefenden een zekere aantrekkingskracht uit op mensen die hielden van schrijven en lezen. Voor mij waren die winkels welriekende, betoverende paradijzen. Je kon je goedkope Prisma - , Aula - , en woordenboeken aanschaffen, schriftjes van de Zaaier met de tafels van vermenigvuldiging achteraan, ook andere schriften met dikke kartonnen kaften, vloeipapier, inkt in vier kleuren, pennen,  - houders en - doosjes, mooie vulpennen met fijne of dikke gouden punt, potloden met twee kleuren, kleurige plastieken kaftjes, mooi schrijfpapier, een prentkaart van Maldegem enz.

 Op foto 2 staat het ouderlijk huis van juffrouw Anna Matthys kleuteronderwijzeres bij de Zusters Maricolen. Anna had twee zussen, Martha en Marie. Marie werd religieuze bij de Zusters van Aalst. Martha hielp haar moeder in de winkel. Hun vader was vroeg gestorven en hun moeder Barbara Van Hooreweder was hertrouwd met Charles Van Houtte. Charles Van Houtte (°1873) en Barbara Van Hooreweder hadden een handel in gleiswerk of aardewerk in de Stationsstraat nr. 6. Deze winkel bevond zich in de huizenrij in de Stationsstraat rechtover de Gebroeders Delhaize & Cie. De gleiswinkel van Barbara Van Hooreweder had twee etalages, met borden, siervoorwerpen, horloges en een inkomdeur met de namen van de zaakvoerders, Ch. Van Houtte – Van Hooreweder.

Op foto 2: De mensen voor de winkel zijn zittend: Jozef Vandenbroucke, Florentia Lampo, Francine De Bruyckere, haar broer Daniël, de dochter van Barbara, Martha Matthys, René Verhaegen als jongeman met het mooie pak, dan Malvina X., in het deurgat staat Barbara Van Hooreweder en op de stoel rechts zit Maria Clyncke – Cuelenaere 1871), weduwe van Henri Clyncke, moeder van slager Lucien en Hector Clyncke. Anna Matthys is later in een van de huizen naast het Sint-Annakasteeltje gaan wonen in de Westeindestraat. Iedereen kende haar trouwens. Zij was meer dan 40 jaar kleuteronderwijzeres bij de Zusters Maricolen op de markt en een gekend en opvallend figuur in het centrum. Velen herinneren zich haar nog wel, een grote forsgebouwde vrouw op pad met een hele bende kleutertjes die intussen ook een gezegende leeftijd bereikt hebben.

In de huizenrij naast Apotheek J. Lenssen woonden in nr. 2 Robert Van Hoecke en Agnes Bruneel, dochter van Pierre Bruneel van de snoepwinkel naast Fotograaf Georges De Coninck, in nr. 4 was de kruidenierszaak van Leonard De Bruyckere  en Florentia  Lampo, in nr. 6 de gleiswinkel van Charles Van Houtte – Van Hooreweder, ouders van juffrouw Anna, Martha en Marie Matthys, dan in nr. 8  was er de schroot- en voddenhandel Michel Goethals - Van Wonterghem, in nr. 10 de familie Lievyn en Alma Dheuninck - Dhoore, in nr. 12 Amélie, René en Hector Van Hoecke en in nr. 14 was het café Materne waar gedurende een bepaalde periode regelmatig een bokser optrad. Op de hoek naast het café was een winkeltje van duiveneten, - manden en - materiaal. Daarna werd dit het café van de Liberalen en de ziekenbond van Richard Regelbrugge. Omer De Zutter en Julienne Van den Abeele kochten er enkele panden en lieten er een prachtige kledingzaak DE ZUTTER – VAN DEN ABEELE (later annex Jeugdkledij PATCH) optrekken die pas in 2007 werd stopgezet en vervangen door een appartementsgebouw met onderaan kantoren. Sommige van die huizen naast Apotheek Lenssen hadden een uitweg achteraan naar de Stationsstraat via de eigendom van Emiel De Lille en Alice Lampo uit de Markstraat.

In nr. 10 woonden ijzer smid Lievyn Dheuninck (1905 - 1994), Alma Dhoore (1906 - 2000) en hun kinderen: de tweeling André (1929) en Andrea (1929), Aimé (1930 - 2006), Alma (1934 - 1935), Willy (1935 - 1936) en Jeannine Dheuninck. De familie Dheuninck had geen winkel. Die winkel is pas in het huis gekomen nadat ze verhuisd waren. De familie Lievyn en Alma Dheuninck verhuisden naar de Edestraat. Prachtige site stamboom familie Dheuninck uit Maldegem op http://genopro.dheuninck.be of http://stamboom.dheuninck.be.

Foto 3, Lievyn, Alma en drie kleinkinderen Dheuninck.

Foto 4 Jeannine Dheuninck voor de gleiswinkel.

Naast Barbara Van Hooreweder was de schroot- en voddenhandel Goethals - Van Wonterghem.  De vodden lagen binnen netjes tegen de muren opgestapeld en de kinderen speelden er vrolijk bovenop. De vader van de kinderen was overleden en de moeder was hertrouwd met Michel Goethals. Ze hadden vijf kinderen, vier Van Wonterghemkes en een Goethalsje, Odette, Jozef, X., en Omer Van Wonterghem. De kinderen hadden talent: Odette Van Wonterghem heeft nog in een film gespeeld en heeft gezongen in de Scala van Milaan, Italië. Zij trouwde met een arts. Maldegem was trots op een beroemde filmster en operazangeres. Zoon Jozef Van Wonterghem en Rosita Trommelen verwierven met hun ondernemingstalent een aantrekkelijke antiekhandel in de Butswerve.

Tijdens de oorlog moesten sommige inwoners van dit gedeelte van de Stationsstraat in de schuilkelder van koster – organist  René Verhaegen. De anderen gingen in de kelder bij Jozef en Alexa Vandenbroucke. Ze moesten zich soms zo vaak verschuilen tijdens de beschietingen dat er op een bepaald moment gesuggereerd werd een gat te slaan in de keldermuur zodat ze er allemaal samen de nachtmerrie van het oorlogsgebeuren konden verwerken.

Er was leven in het dorp. Je kon medicijnen halen, vlees, brood, fruit, groenten, kruidenierswaren, drank, juwelen, een bril, kleren, schoenen, boeken, geschenkjes in talrijke zaken op een boogscheut van elkaar. Je kon je linnen laten wassen, je haar en baard laten knippen, je pak chemisch laten reinigen, bestek, glazen en spijkers zelfs tuinspaden kopen, te voet of per fiets. Het kon allemaal op loopafstand. Alles wat nodig aan degelijk materiaal was binnen bereik. Bovendien waren er genoeg cafés (en brouwerijen) in het centrum tot diep op het platteland om eens uit te blazen onderweg. In elke straat waren er tientallen gelegenheden waar je allerlei soorten alcohol kon drinken, meestal bezocht door mannen waarschijnlijk, terwijl moeder de boodschappen deed of een kopje koffie dronk bij een familielid of vriendin? Het leven is nu niet beter dan vroeger, er was veel minder comfort en welvaart maar het ging er minder angstvallig en gezelliger aan toe, meestal wel te verstaan.

Artikeltje opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van de dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan Archief Maldegem, Mevr. Francine De Bruyckere en Lieve Verhaegen, de Heer Nico Vercruysse, Rik Debal (Centrum deel IX, wordt vervolgd). Met dank aan ons regionaal blad “Vrij Maldegem” voor het publiceren van de reportages (Drukkerij-Uitgeverij Van Hoestenberghe N.V. Boudewijn Lippensstraat 11, Maldegem).

Bijlagen:
Jeaninne Dheuninck gleiswinkel.jpg (90.6 KB)   

21-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

21-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1

Van de Noordstraat, naar de Stationsstraat en de Markstraat.

Historiek van de handelszaak Leonard De Bruyckere.

Centrum Deel X b.

Mijn inspiratiebron, Francine De Bruyckere is de dochter van Leonard De Bruyckere (1904) en Florentia Lampo (1904). Ze woonden aanvankelijk in de Noordstraat bij de oom en tante van Francine, bakker Cyriel Standaert (1896) en Aline Lampo (1896).

In 1940 verhuisden zij naar een eigen zaak in de Stationsstraat, in de buurt van Maria De Groote (1891), slagers Lucien en Hector Clyncke en hun moeder Maria Cuelenaere, de Gebroeders Delhaize en C. en de familie Verhaegen - Lambert, Jozef Vandenbroucke en Alexa Van Hoecke, Albert De Candt, Charles Van Houtte, Barbara Van Hooreweder, Juffrouw Anna Matthys, familie Dheuninck en Van Wonterghem kortom, ze woonden tien jaar lang in een drukke, gezellige buurt.

In 1950 kwamen de ouders van Francine De Bruyckere uiteindelijk meer centraal met hun zaak in de Markstraat terecht, nr. 42, tussen ‘t Oud Stadhuis en  ‘t Hof van Brussel (foto 1, 2, 3). De aantrekkelijke gevel van deze handelszaak is anno 2014 nog altijd dezelfde, de voordeur, het opstapje, de rolluiken, de inkom en de inkomtrede naar beneden. De zaak werd de laatste jaren uitgebaat door een jonge bloemist “In Het Groene Huis”. Het staat nu leeg en wacht op een volgende dynamische zaakvoerder.

Leonard De Bruyckere en Florentia Lampo hadden een kruidenierszaak. Hun twee kinderen, Francine en Daniël De Bruyckere, startten later ook een handelszaak. Daniël De Bruyckere (1937) was slager in de Vakekerkweg, hoek Rubenslei. Francine De Bruyckere begon een Baby- en Kinderboetiek naast Eveline Cools, later overgenomen door Juwelier Marcel Coens, nu Juwelen Tempo d’Oro.

Leonard werkte bij de firma Ernest De Laere (1887), echtgenoot van Rachel Vanhove (1896), saucissen fabrikant uit de Westeindestraat 73. Aan de overkant, enkele huizen verder in nummer 118 woonde Maurice De Laere (1895) getrouwd met Suzanne Willekens (1906) en in nummer 180 woonden saucissen fabrikant Michel De Laere (1890) en Malfliet Elvira (1899) uit Lissewege.

De Firma De Laere was een wereldbekend, legendarisch bedrijf en de werkgever van talrijke Maldegemnaars, o.a. van Leonard De Bruyckere. Ernest De Laere vroeg wel eens om de etalage van de kruidenierszaak op te tuigen met de worsten De Laere. Aan het uitstalraam werd grote zorg besteed.

Met Kerstmis (foto 2) werd de etalage versierd, links de kerststal, in het midden een kopie van de kerk gemaakt door kleuteronderwijzeres Anna Matthys (1915) uit de Stationsstraat en de Kerstbeeldjes, geknutseld door Francine en haar broer Daniël. Tussen de kerstversieringen hingen ontelbare saucissen en worsten van Ernest De Laere.

Met Pasen (foto 3) lag een grote Paasklok in het uitstalraam gevuld met een hele hoop saucissen i.p.v. van paaseieren. De winkeliers beschikten over fantasie en creativiteit om hun waren aan de man te brengen. Achteraan deze huizenrij waren bijgebouwen met een uitweg naar de kerkwegel, de kinderen mochten daar spelen met hun dorpsgenootjes.

Op de foto 4 en 5 staat Francine De Bruyckere met haar oudste zoontje Ludo Goethals op de arm voor de winkel van Leonard De Bruyckere en haar moeder Florentia Lampo.

Op het voetpad zitten buurvrouw Simonne Laureyns (1920) en ernaast de huishoudster van Simonne. Simonne Laureyns en haar echtgenoot Armand Borgonjon  (1888) baatten het café ’t Oud Stadhuis uit, naast het Schepenhuis, toen Markt 19. Simonne Laureyns was een heel knappe dame, vriendelijk en attent voor iedereen en bezorgd en hulpvaardig voor haar gezin.

De laatste foto toont de communicantjes Francine De Bruyckere en Lieve Verhaegen met twee identieke plechtige communie jurken. De moeder van Lieve, Paula Lambert (1906) had graag dat haar dochtertje Lieve even mooi was als Francine en zo geschiedde. Beide moeders, Paula Lambert en Florentia Lampo kochten twee mooie gelijke jurken.

Samenhorigheid, vriendschap en communicatie maakten deel uit van de levendige dorpskern.

Veel mensen slaagden er in om hun brood te verdienen in het centrum en beschikten over genoeg energie en verbeeldingskracht om ons dorp levendig en gezellig te houden. Achter elke gevel gingen ondernemingstalent en solidariteit schuil. Jong en oud bleven samen in één woning. Kinder- , gehandicapten- en bejaardenopvang had je ter plekke en gratis bij manier van spreken. De kinderen trokken op met elkaar en namen deel aan activiteiten in de buurt, de oudere mensen leefden niet geïsoleerd, zij bleven deel uitmaken van de gemeenschap tot op het einde van hun leven.

Artikeltjes opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van talrijke dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan Mevr. Francine De Bruyckere. (Centrum deel X b, wordt vervolgd).

Bijlagen:
IMG_0001.jpg (823.7 KB)   

Van de Noordstraat, naar de Stationsstraat en de Markstraat.
Historiek van de handelszaak Leonard De Bruyckere.

Centrum Deel X a.

https://picasaweb.google.com/116688562905656264433/5Maart201402?authuser=0&feat=directlink

Link naar de foto's van de leefwereld en de handelszaak van Leonard en Francine de Bruyckere, boven deze tekst.

Mijn inspiratiebron, Francine De Bruyckere is de dochter van Leonard De Bruyckere geboren in Middelburg op 23 juni 1904 en Florentia Lampo. Leonard en Florentia trouwden op 28 december 1933.

Foto 1 Aanvankelijk woonden Leonard De Bruyckere en Florentia Lampo in de Noordstraat nr. 44. bij bakker Cyriel Standaert (1896) en Aline Lampo, oom en tante van Francine De Bruyckere. Die prachtige handelszaak met de houten raam omlijsting, ooit bakkerij van Cyriel Standaert staat er nu nog en is prachtig gerenoveerd.  Naast de woning is een grote inrijpoort. Tussen die eigendom en het statige herenhuis rechts van de slager Gaston Borgonjon en nakomelingen was / is een uitweg naar het Sint-Annapark.

Cyriel Standaert en Aline Lampo woonden naast de Stoffenwinkel van Julia Coelis, dochter van geneesheer Maurits Coelis (1886) en Alina Van Nieuwenhuyse, ongehuwde tante van dokter Albert Coelis (1917). Zij woonde in het laatste huis rechts van de Noordstraat, voor de Edestraat. waar mijn tante Julienne Posman werkte tijdens W.O. II. Nu is dit de VDK Bank en Residentie Sint-Anna, een appartementsblok. Op foto 2 voedert Julia Coelis de kippen in de de Sint-Annatuin van Fréderic Dhont en op de achtergrond zie je de kerk en heb je een zicht op de huizen er rondom.

Julienne Posman en haar man huisschilder Frans Ballegeer (12 02 1902) woonden in een winkel van verf en behang in de Noordstraat toen nr. 53, er rechtover, tot eind wereldoorlog II.

Bakker Bonaventura Standaert, grootvader van Piet, Lutgarde, Johan en Eric Standaert, allen gekend om hun muzikaal talent, woonde er even verderop, in nr. 52. Na het overlijden van Bonaventura baatte zijn weduwe Leonie Cockuyt (1874) er een snoepwinkeltje uit, allemaal rechtover het vroegere Huize - Brouwerij Van Mullem, Apotheker Robert Lippens, Jeugdhuis en Schoenmaker Marc Matthys, nu Parking en Residentie Van Mullem met handelsruimte o.a. Wassalon Polca onderaan.

Foto 3: De moeder van Francine en Daniël De Bruyckere, Florentia Lampo had vier zussen: van links naar rechts: Aline, getrouwd met Cyriel Standaert, de jongste Florentia, echtgenote Leonard De Bruyckere, Alice getrouwd met Emiel De Lille postbode, Markt 10, de moeder van Frida, Melva en Noëlla De Lille, Annette, getrouwd met Georges Parret, die één zoon had die priester werd en Emilie, getrouwd met André Van Hecke (03 07 1887), een landbouwer uit de Schautenstraat nr.166.

In 1940 verhuisden Leonard en Florentia naar een groenten- en kruidenierswinkel in de Stationsstraat rechtover de “Gebroeders Delhaize & Cie.”, handelszaak uitgebaat door Paula Lambert, echtgenote van koster - organist René Verhaegen en naast de handelszaak Charles Van Houtte - Van Hooreweder.

Leonard en Florence De Bruyckere – Lampo, Francine en haar broer Daniël staan op foto 4 voor hun eigen winkel in de Stationsstraat. Het blonde hoofdje van het buurmeisje Lieve Verhaegen zie je achteraan.

Foto 5 geeft een beeld van het begin van de Stationsstraat met op de achtergrond de Markstraat. Francine De Bruyckere en haar neefje Ignace Dhondt uit Middelburg staan in het midden vooraan. De vader van het jongentje werd opgepakt tijdens de oorlog en kwam nooit meer terug.

Achteraan staan Leonard De Bruyckere, links buurmeisje Andrea Dheuninck, het blonde krullenbolletje links vooraan Jeannine Dheuninck en het grotere blondje rechts is Lieve Verhaegen. Op de achtergrond zie je duidelijk de hoek van de Stationsstraat en de drank- en likeurwinkel van Albert De Candt. De witgeschilderde gevel is de achterbouw van de handelszaak van Albert De Candt. Talrijke namen De Candt duiken op in de jaren 40, 50 in de nummers Markt 14, 16, 26, 43, 46, 47: Jozef (1848), Edmond (1865), handelaar Pascal (1886), likeurhandelaar Magloire (1880), meubelfabrikant Triphon (1881), echtgenoot Malvina Fiers, horlogemaker Charles (1916), Albert (1920), meubelmaker Paul (1915), pelshandelaar Jozef (1929) en handelaar Frans ( 1916) De Candt. De beroepen die ze uitoefenden varieerden van horlogemaker, meubelfabrikant, likeur- en pelshandelaar tot rentenier. Heel interessante familie trouwens.

Op foto 5 links zie je een brede, smalle opening in de gevel waarlangs de tonnen bier geladen en gelost werden. Er was ook een uitweg, een poort naar het naaiatelier van Julienne Van den Abeele die toen nog een kledingzaak had in de Markstraat. Op de achtergrond is ‘t Hof Van Brussel links, café met hoogkamer en de handelszaak ernaast was de ouderlijke woning van Lily Spiegelaere. Haar ouders Theodoor Spiegelaere (1871) en Livina De Windt hadden er een bakkerij in de Markt 13, die kan je dus zien op het fotootje op de achtergrond. Toen Theodoor stierf, verkocht Livina snuifdoosjes. Daarnaast had je de winkel van Omer en Gabriëlle Van Craenenbroeck - Claus en dan voor het Ballingstraatje, de slagerij van Albert Verstringe toen nr. 9 (zie artikel centrum VII). De vader van Albert, Honoré Verstringe was kleermaker. Livina De Windt was de zuster van Agnes en Modest De Windt (1911). Modest De Windt was bakker in de Westeindestraat 85. Albert en Eduard De Windt woonden ook op dit adres, Florent De Windt woonde in de Westeindestraat nr. 169. De hele familie woonde gezellig en dichtbij elkaar. Nu zou dat niet meer lukken.

Rechts op de foto heb je een duidelijk beeld van de gevel van Apotheek Jozef Lenssen, echtgenoot van Marguerite De Coninck. Hun zoon Paul Lenssen verkocht en herstelde paternosters. Verschillende mensen hadden een kleine bijverdienste met het herstellen van paternosters. In die tijd prevelden veel mensen gebeden die troost en hoop brachten. Dit beeld is nu ook verdwenen uit het dagelijks leven.

Foto 6: Stoet van 25 juli 1948 ter gelegenheid van de inhuldiging van Pastoor Van Overbeke, geboren op 29 september 1895. Mooi zicht op het begin van de Stationsstraat.

Het koppeltje in de stoet is Francine De Bruyckere als Hollands boerinnetje en Lieve Verhaegen is het jongentje, verkleed als Hollands boertje. Allebei met mooie witte klompen. Achteraan komt een praalwagen met opschrift Eelvelde. Opzij zitten de toeschouwers, waarschijnlijk de bewoners van de huizen in het begin van de Stationsstraat.

Rechts op de foto zie je de winkel van de Gebroeders Delhaize & Cie. van René en Paula Verhaegen – Lambert en de slagerij van Lucien Clyncke. Daarna was er een muur en achter die muur stonden bomen. Dit was de tuin van de ongehuwde Maria De Groote. De kinderen uit de buurt waren geneigd om aan de takken van de bomen die over de muur hingen te trekken tot grote verbolgenheid van Maria De Groote die op de hoek woonde en een stoffenwinkel uitbaatte. Later werd die woning o.a. de Wasserij De Zwaan voor chemisch reinigen van kledingstukken. De woning werd afgebroken en is nu een gezellig pleintje met zitbanken. In de verte zie je de huidige gebouwen van Drukkerij Van Hoestenberghe.

Die namen en die foto’s roepen onuitwisbare beelden op van een druk centrum in Maldegem. Veel huisvrouwen hadden een zaak en vergrootten op die manier het huishoudelijk budget. Elke woning was een bedrijfje op zich en blijkbaar konden de mensen goed hun boterham verdienen en was er overal leven in de brouwerij. Langzamerhand zijn de inwoners van het centrum van Maldegem meer en meer op het platteland gaan wonen in een eigen moderne woning. De volwassenen trokken naar de fabriek voor hogere lonen, het bedrijfsleven in het centrum verminderde en er ontstonden industriepleinen en grote handelszaken rond het centrum. De dorpskernen werden verlaten en veel kameraadschap, gemoedelijkheid en samenhorigheid met hen. Artikeltjes opgesteld aan de hand van de mondelinge overlevering van de dorpsbewoners.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan Mevr. F. De Bruyckere en L. Verhaegen. (Centrum Deel X a, wordt vervolgd).

Met dank aan ons regionaal blad “Vrij Maldegem” voor het publiceren van de reportages (Drukkerij-Uitgeverij Van Hoestenberghe N.V. Boudewijn Lippensstraat 11, Maldegem).

Bijlagen:
IMG_0004.jpg (450.1 KB)   
IMG_0010.jpg (354.6 KB)   

Ondernemingstalent in Maldegem?

De handelszaak HUYZE DE BAERE houdt stand, groeit en bloeit in de drukke handelskilometer van weleer, een fragmentje NOORDSTRAAT MALDEGEM.
Deel I.

Prachtig zicht op het breedste stuk van de Noordstraat, links de bekende kledingzaak, “In ’t Schortje” en rechts aan de lantaarnpaal de handelszaak van JOZEF EN GEORGETTE DE BAERE - LAMPAERT waar baby- en kinderartikelen uitgestald staan op het voetpad.

Als we de handelskilometer in de Noordstraat belichten kunnen we alleen maar met eerbied en schroom terugdenken aan al die handelaars die hun winkel moesten bevoorraden in tijden met weinig eigen motorische transportmiddelen. Ze moesten hun handelswaren netjes uitpakken en uitstallen en dag in dag uit de klanten vriendelijk en hulpvaardig benaderen. Anderzijds konden deze gezinnen voorzien in hun onderhoud en kenden de meesten een zekere welstand, konden zij hun levensstandaard verhogen en eigendommen verwerven. Al de woningen in de Noordstraat zijn rijhuizen maar de eigendommen lopen bijna allemaal diep achteraan, rechts tot aan het Sint-Annapark en links tot aan de Dreef, wat mogelijkheden schiep voor het uitoefenen van een ambacht (voerman, veehandelaar, loodgieter, schrijnwerker-timmerman, smid, leerlooier, enz.) en voor het bouwen van stallen, kweken van kleinvee en aanleggen van grote moestuinen. Heel veel speelruimte voor de kinderen was er niet echt meer, maar die hielpen meestal van jongs aan in het huishouden, in de zaak, op het land en erf of zaten op school of ze verzamelden in de Dreef, om samen te spelen achteraan de woningen.

Het eerste huis links met uithangbord op de prentkaart was “In ’t  Schortje” Noordstraat 131, een uniek naaiatelier en kledingzaak geleid door Alida Van Landschoot (°1892), echtgenote Theofiel Debbaut (°1889), later bijgestaan door haar volwassen dochters, die er een handelszaak creëerden gekend in alle windstreken tot in het buitenland toe.

In het eerste uitstalraam van het lage huis naast ‘t Schortje, Noordstraat nr. 129, was de snoepwinkel en kruidenierszaak van EMMA VERSLUIS (EMMA CAERE), echtgenote van DÉSIRÉ DE BAERE (1878 - 1956), maar iedereen noemde hem “Dees Caere”.

Désiré was de zoon van Napoleon (°1847) De Baere en Hortensia De Rycke. Zijn grootmoeder noemde Anna Caere. Caere is dus een familienaam verweven tussen de familieleden De Baere. Caere was dus niet echt een bijnaam maar er was waarschijnlijk een soort spraakverwarring. Vroeger werden veel namen vervormd, afgekort tot een soort bijnaam omdat die vlotter over de tong ging.

Désiré was fruitkoopman, vrachtrijder - voerman, winkelier, klokkenluider en fervent muzikant bij Nut en Vermaak. Désiré was een heel volkse levensgenieter en samen met een van de broers Derijcke uit het Molentje zette hij af en toe de bloemetjes buiten. Duizenden kleine kinderen konden jarenlang hun zakgeld kwijt op zondag bij Emma Versluis. Je kon er ook gebakjes en andere lekkernijen kopen. Deze zaak werd later overgenomen door Maria Maenhout uit de Aardenburgkalseide (naast de vroegere woning van Henri Posman) een ondernemende en hulpvaardige naaister en haar echtgenoot kleermaker Maurice De Vuyst. Toen confectiezaken meer en meer hun intrede deden waren Maria en Maurice vindingrijk en creatief genoeg om op een andere manier brood op de plank te brengen voor hun gezin. Maurice ging werken in de kerk, bij de firma Bekaert, onderhield de kloostertuinen en was de bezieler en de motor van compost - tuinieren in Maldegem, een enthousiast voorganger van de ideeën die Transitie naar voor brengt om de mensen aan te sporen anders te gaan leven in de toekomst.

Désiré De Baere en zijn echtgenote Emma Versluis waren de ouders van JOZEF DE BAERE (23 maart 1908 - 2 maart 1976) die aan de overkant woonde met zijn gezin, rechts op de prentkaart Noordstraat nr. 110. Jozef De Baere was voerman en steenkoolleverancier. Op de prentkaart 1 (uitvergroot) kan je een enorme hoeveelheid koopwaar op het voetpad gestapeld zien, kinderartikelen en -wagens te koop aangeboden door de echtgenote van Jozef De Baere, Georgette Lampaert. Met Sinterklaas stond voor de twee hoge ramen naast de inkomdeur het speelgoed uitgestald waar de kinderen zich konden vergapen aan het onbereikbare. Echt duur speelgoed kregen de kinderen van gewone mensen immers niet maar ze konden het wel bewonderen in de winkel.

De dochter van Jozef De Baere, Cécile Elias - De Baere heeft tot de jaren 70 de handel van Baby- en Kinderkledij en -benodigdheden van haar moeder verder gezet.

Jozef en Georgette hadden vijf kinderen: Etienne, Lucien, Gratienne, Cécile en Rita.

Een van de ondernemende zonen van Jozef, ETIENNE DE BAERE (1932), echtgenoot van Maria Antoinette Bottelier, nam de zaak van zijn vader over en breidde die uit tot een van de belangrijkste bedrijven van stookolie en kolen in de omgeving. Etienne en Maria hadden vier zonen, Luc, Dirk, Rik en Filip, die allemaal over uitzonderlijke talenten beschikten en ontplooiden op diverse terreinen in binnen- en buitenland. De kleinzoon van Jozef De Baere, zijn echtgenote en kinderen baten het rustieke restaurantcomplex (nr. 64 – 70) ‘Huyze De Baere’ uit.

Op prentkaart 2 links kan je zien hoe de oorspronkelijke gevels van diverse woningen (Meubelhuis Albert De Clercq - Willemarck, woning Julien Willemarck enz.…) omgevormd werden tot het harmonieuze, lang wit complex met de glanzende zwarte luiken en de vier inkomdeuren van ‘Huyze De Baere’. Uitbreidingstalent samengebundeld door mensen met een visie.

Sommige mensen beschikken over talenten en kunnen die doorgeven aan hun eigen kinderen, zodat de zaken steeds groeien en uitbreiden. De naam De Baere wordt dus nog altijd in eer gehouden door een afstammeling van Désiré in het prestigieuze Restaurant ‘Huyze De Baere’.

De prachtige, goed onderhouden originele gevels, de aantrekkelijke, landelijke en sfeervolle inrichting en verlichting van de talrijke eetzalen en –zaaltjes met bijzondere siervoorwerpen, attractieve feestelijk gedekte tafels, annex weelderige idyllische tuin met vluchtweg naar het Sint-Anna Park, trekt duizenden fijnproevers aan  en is bekend in het hele land. De respectvolle, sympathieke en stijlvolle bediening speelt natuurlijk een cruciale rol. Het interieur getuigt van creatief talent en de originele schotels met exclusieve gerechtjes die in het restaurant gepresenteerd worden zijn hemelse pareltjes, grandioos om te zien en te proeven. Het bestek, de tafelkleden, de serviezen, de magnifieke glazen nodigen uit tot genieten. Als gast waan je je in een echt kasteel en kan je genieten van een ongekende luxe bediening aan democratische prijzen. Rijk, minder welstellend of doodgewone mensen kunnen vertoeven in een koninklijk interieur, aan de rijk versierde tafels van een feestelijk paleis, in het Koningshuis als het ware en bediend worden als mensen van adel. Een fantastische ervaring in ons eigen dorp, in onze Noordstraat.

Begin vorige eeuw beschikten de inwoners van de Noordstraat over voldoende ondernemingstalent en creativiteit om ter plaatse hun gezin te onderhouden en zij gaven die talenten door aan de volgende generaties.

Ligt de Noordstraat er op enkele gekende en drukke handelszaken na, een beetje verlaten bij, ‘Huyze De Baere’ o.a. blijft een boegbeeld dat de tijd trotseert en mensen aantrekt uit het hele land.

Een gemiste kans voor andere handelszaken in de Noordstraat, honderden mensen uit alle windstreken trekken wekelijks te voet van de parking naar hun lievelingsrestaurant.

Dank zij het ondernemingstalent van de zaakvoerders en hun gave om de gasten het gevoel te geven dat zij belangrijk zijn en het recht hebben om te genieten van een gastronomisch eetfestijn of een majestueuze en copieuze maaltijd in een weelderige, elegante omgeving. (Noordstraat deel II wordt vervolgd).

De beschrijvingen van de woningen en de bewoners van de Noordstraat komen van mijn inspiratiebron en geliefde neef Valeer Posman (1922-2013) die rechtover het Schortje gewoond heeft, werden aangevuld door de eigenaars van ’t Schortje, de dames Charline en Alice Debbaut en door de huidige bewoners van de Noordstraat, L. Posman en F. De Baere. Dank voor de informatie via de notities i.v.m. familie De Baere, “De afstammelingen van Joannes De Baere”, Guido De Baere. Foto archief E. Blomme.

Wie Huyze De Baere wil raadplegen kan dit op de prachtige website www.huyzedebaere.be.

De informatie en illustraties zijn uitstekend maar in werkelijkheid is ‘Huyze De Baere’ nog veel indrukwekkender.

Bijlagen:
huyze de Baere.png (454.7 KB)   

Een kort overzichtje over het leven en de handelszaken in de Noordstraat, lyrisch beschreven door een vroegere inwoner van het “Molentje”.

Begeleid door gezangen van Pergolesi’s Stabat Mater, beroer ik dit klavier om te komen tot wat ik vermoed een kroniek van de handelszaken in het drukke centrum van Maldegem, de drukke Noordstraat, het Peurke, de markt, de Schouwburgplaats.

Gedachten flakkeren op in mijn hoofd, maar doven sneller uit dan ik ze kan noteren.

In de kleuterklas op de markt slaat een gekapte non met een spaar- en lijfrentekas liniaal op de kneukels van al wie links griffelt of prikt, onder het goedkeurend oog van een op geldstukken beluste knikneger.

Op de speelplaats krioelen een paar honderd kinderen quasi seksloos dooreen, allen met de zwarte glanzende schort met strik op de rug geknoopt.

Het liefst keer ik terug naar huis, waar moeder in het Molentje mij altijd verwelkomt met een blij gezicht.

De zaterdagse wasbeurt greep plaats in het washok, nadat het water opgewarmd werd in de gemetste gietijzeren waterkuip, het fornuis genaamd. Een losse zinken waterkuip werd bij de open vuurmond geplaatst en bevatte om beurt mijn broers en zussen en enkele tientallen liters water die ook met een zinken emmer met venijnige onderrand uit het fornuis geschept werden en ook nog blauwgrijze zeeploog die het schuim leek op te vreten. Eén kant van de kuip was gloeiend heet terwijl een koude luchtstroom aangezogen door de haard het lichaam beroerde. Ik ruik nu nog de Sunlight zeep en het toilet om de hoek, dat voorzien was van alle gemakken. Een houten zitplank met een rond conisch gat erin, versneden krantenpapier en een deur met hartje en open ruimte onderaan.

Om zeep was ook mijn jeugd na het vijfde leerjaar toen ik op internaat bij zwartrokken ondergebracht werd. Gedaan ’t schoon leven op ’t Molentje.

Ik was erbij, als toeschouwer weliswaar, toen fusees werden aangestoken die met hun explosie blikken dozen opgooiden op de Molenberg, die toen eerder een zandhelling was.

Ik ving markleuzen, een soort stekelbaarzen in de Eede aan het stadhuis in het centrum en aan het slachthuis, een paar straten verder.

Ik was ook aanwezig op de jaarlijkse kermis en meestal slechts voor korte tijd in het bezit van baar geld. De voorloper van de eenarmige bandiet, het nagelkastje, nam het grootste deel van mijn fondsen letterlijk in beslag. De bootjes spraken mij niet aan, de grijpertjes wel.

Ik lustte de makarons op het hostiepapier. In tijden van financiële crisis maakte ik sap van zwarte kaleusie (zoethout) of kauwde ik urenlang op een stokje zoethout.

Wij gingen met de lekke fietsbanden naar André (Boste) Lasoen (echtgenote was de zuster van Malvina Hutsebaut, schoonzuster van Remi De Pauw) en Petrus (Peet) De Jaeger.

Massa’s groenten en fruit stonden uitgestald bij de moeder van Berthil Vercruysse.

Een beetje verder had je drie groentewinkels op dertig meter. Vroeger maakte men zich geen zorgen over de vestigingswet, bij de kruideniers annex groentewinkel bij de Claeyskens, bij Marcel De Baets en Germaine De Vlieger Noordstraat 113 en voor een beetje “chiquer’ bij Pieter Speliers kon je terecht voor fruit, groenten en kruidenierswaren. Ernaast deed het echtpaar Dobbelaere een melkronde. De winkel van Pieter Spelier werd vele jaren uitgebaat door Raf Van Hulle.

Maurits De Vuyst, kleermaker had er een winkel. Zijn echtgenote had er een winkel voor kruidenierswaren en snoep. Bij de opkomst van de confectie voor herenkledij besefte Maurits De Vuyst dat het beroep van kleermaker op stervens na dood was. Hij werd kerkbediende en hovenier in de tuinen van De Zusters Maricolen. Hij is betrekkelijk jong overleden maar zijn echtgenote Maria Maenhout geboren in 1923 is nog steeds springlevend en woont in het vroegere huisje van Emma De Baere (Emma Caere, familie van Huyze De Baere).

(Ik kreeg dit tekstje van de “Tuinvogel”. Oorspronkelijk was het heel veel mooier, maar ik ben er beginnen in kammen en het was bijna om zeep). 

19-12-2013 om 00:00 geschreven door Marianne Posman 1