BAKKER
MARCEL MAERTENS
EN MODISTE JENNY DE LILLE
in de NOORDSTRAAT.

Voor brood kon je terecht bij Bakker
Marcel Maertens (23 06 1923 25 03 2012) in de Noordstraat nummer 112.
Marcel was de zoon van bakker Armand
Maertens (04 04 1889 - 19 09 1970) en Maria-Louisa
De Smet (01 02 1885 - 05 06 1972) uit de Bogaardestraat toen nummer 35.
Armand en Marie waren op 31 mei 1918 getrouwd.
Maria-Louisa De Smet was de dochter van koopman
Charles-Louis De Smet (05 08 1840 - 26 05 1907) en kantwerkster Amelia Terré (07 08 1843 25 02 1906),
beiden geboren en overleden in Maldegem. Ze trouwden op 3 mei 1871.

Even terloops, maar rond de kantwerkstertjes in
Maldegem is een boeiend verhaal geschreven door Mevrouw Courtmans in haar boek
De hut van tante Klara (1864) en grondig besproken door Rik Van de Rostyne in Vrij Maldegem Nr. 4,
25 januari 1991 p 15, waar een beeld geschetst wordt van de kleine meisjes,
van zes tot twaalf jaar, dochters van de armen, die er van s morgens zes uur
tot acht uur s avonds, eenentachtig uur per week, moesten spinnen, kantklossen
of speldenwerken, onderbroken door een half uurtje pauze s middags, in slecht
verlichte, nooit verluchte, vochtige en amper verwarmde kleine kamers, voor een
stuiver per dag, waar ze amper hun boterhammetje konden mee betalen. Onder het
mom de meisjes uit de fabrieken te houden en te onderwijzen, werd twee honderd
jaar geleden en later kinderslavenarbeid gedoogd in de borduurscholen of
kantscholen in Maldegem waar alleen de uitbaatsters van die zogezegde
onderwijsinstellingen rijk van werden, waar de kinderen niets leerden maar uitputtende
slavenarbeid verrichten en soms stierven van uitputting en ontbering. Zie ook
Jaarboek 2012, p. 227 Herinneringen aan de kant- en borduurschool.

Armand en
Marie-Louisa Maertens - De Smet hadden twee kinderen, Marcel en Juliana. Juliana Maertens (1920 - ) was getrouwd met Alfons Clauws (
1974) die op het ouderlijk hof zijn blijven wonen
met hun dochter Liliane of Lily. Alfons Clauws werkte een tijd lang bij de
firma Sobemai, kreeg hartproblemen en is vroeg overleden. De familie Maertens
woonde in drie huizen verspreid op hetzelfde terrein, nu rechtover Electrohandel Sikaet (vroeger
fietsenwinkel van de ouders van Freddy Sikaet).
Marcel was de kleinzoon van Maria Leers (11 09 1856 - 22 04 1914) en Petrus Maertens (10 12 1849 - 19 06 1936), herbergier, afkomstig
uit Heille, een gemeente die tegenwoordig behoort tot de gemeente Sluis, Nederland. Armand Maertens was ook jager in zijn vrije tijd. Hij ging
jagen in de bossen van Paddepoele op gronden van kasteelheer Frederic Dhont van
het St-Anna kasteeltje.

Het verhaal ging dat er zoveel werk was in de
bakkerij van Armand Maertens in de Bogaardestraat, dat de kleine kinderen
gewoon mochten spelen tussen de zakken bloem die gestapeld lagen in de
bakkerij. Als kleine jongen moest Marcel al helpen in de bakkerij en brood
ronddragen als hij thuiskwam van school en ook tijdens de middagpauze. Er was
zelfs een afspraak tussen de bakker en de school dat Marcel wat later op school
mocht aankomen. Hij reed rond met een stevige fiets met een goed gevulde bakkersmand
vooraan. Later beschikten zij over een triporteur. Soms moest Marcel twintig
broden leveren in een café waar de mensen hun brood kwamen halen en ondertussen
een pintje dronken waarschijnlijk.

Bij Bakker
Marcel Maertens was je aan het juiste adres voor een broodje te koop
aangeboden in de gang of in een klein
hoekje onder de hoedenetalage van zijn echtgenote Jenny De Lille. Op foto 2
kan je dit goed zien, een grote etalage hoeden en onder de vensterrichel was
een kleine opening met een broodje.
Marcel deed twee zware broodrondes. Hij stond heel
vroeg op om te bakken en s morgens deed hij dan zijn eerste broodronde
richting Strobrugge. Ondertussen sneed en verpakte zijn echtgenote het brood en
na het middagmaal vertrok Marcel voor zijn tweede broodronde, richting de Akker
en Vossenhol tot zeventien uur. Meestal betaalden de klanten wekelijks éénmaal,
dus s avonds maakte hij de rekeningen op.
Heel vroeg al werden de twee dochters ingeschakeld
om bakker Marcel Maertens te helpen op zijn ronde in de weekends en in de
voormiddagen van de vakanties. Marcel Maertens bakte enkel wit en bruin brood
tijdens de weekdagen. In het weekend en op feestdagen bakte hij rozijnen- en
koekebrood. Marcel en Jenny hadden het vaak heel druk. Het deeg maken, snijden,
wegen en bakken was een fascinerend proces voor de dochtertjes en ze denken er
nog altijd aan met de glimlach.

De echtgenote van Marcel Maertens was Jenny De Lille (21 mei 1926 25
december 2008). Zij was de dochter van schrijnwerker René De Lille (02 03 1901 09 07 1976) en Maria Theresia Ramon(t) (19 02 1906 04 11 1970), uit de
Noordstraat 195, naast de handelszaak in ijzerwaren van Elvira Derijcke. De naam Ramon of Ramont wordt soms verschillend
geschreven, waarschijnlijk heeft een ambtenaar zich eens vergist in de
schrijfwijze. Maria Theresia Ramont was afkomstig van Eeklo dus de familie
van Jenny De Lille was vaak in Eeklo
bij oma Emma De Wispelaer(e) (28 05
1881 06 10 1937) en opa voerman Jan Francies Ramont (22 01 1881 05 02
1963) (beiden getrouwd op 18 april 1903) en hun familie. Eeklo maakte lang deel
uit van de leefwereld van het gezin Maertens De Lille, want zij gingen vaak
op bezoek bij hun grootouders en de familie.
De ouders van René waren timmerman Camille De Lille (03 06 1871 10 02
1936) Westeindestraat 22 en Emelie Dhoore (03 04 1872 - 25 10 1951)
van Adegem, Dorp 26.

Jenny had twee broers die telkens tien jaar jonger
waren, Jean geboren in 1936 en Willy in 1946 (foto echtpaar met drie kinderen met groot leeftijdsverschil).
Moeder Maria-Theresia Ramont was veertig toen zij de haar laatste baby ter
wereld bracht. Waarschijnlijk was het een zeer zware bevalling thuis want
nadien kon zij niet echt meer voor het babytje zorgen en Jenny, als twintigjarige
grote zus, omarmde haar kleine broer wat een levenslange band schiep. Velen
dachten dat Willy haar zoon was. Willy woont nu nog steeds in de woning van
zijn ouders René De Lille en Maria Theresia Ramon(t).
Jenny volgde een opleiding modiste in Eeklo. Haar tante Margriet (Margaretha Ramont) (1916
1999) was de echtgenote van de handelaar Frans De Vlieger en de moeder van Liliane
en Carlos. Margriet was slechts tien jaar ouder dan Jenny en de beide dames
trokken vaak met elkaar op.
René De Lille was schrijnwerker-timmerman en had achteraan de
woning een grote werkplaats, die er nu nog staat. Hij bereidde alle timmerwerk
(daken, ramen, deuren, omlijstingen, goten) van de aangenomen bouwwerken voor
in zijn atelier, aanvankelijk bijgestaan door twee broers, later door twee
knechten. Zijn echtgenote en kinderen hielpen hem met het kleuren of schilderen
van het houtwerk.
René had vijf broers en twee zussen: Julien,
Gerard, Napoleon, Leopold, Cyriel, Evelien
en Marie-Julienne De Lille.
De familie De Lille heeft trouwens iets. Volgens de
annalen en de stambomen stammen allen die in Maldegem wonen af van éénzelfde
stamvader en allen hadden een speciaal talent die zij op een of andere manier
vorm kunnen of konden geven.
Iets wat te vermelden waard is dat Evelien De Lille, een tante van Jenny
De Lille getrouwd was met Marcel
Matthijs (Oedelem 11 01 1899 - 30 08 1964) in 1924, een Vlaams schrijver en politiek activist. Marcel Matthijs startte
als koewachter, werd knecht, tuinman, mijnwerker, gareelmaker zoals zijn vader,
bediende bij Victor De Lille, was oorlogsburgemeester (1941-1944) in Oedelem en
zitmeubelstoffeerder. Bovendien schreef hij ondertussen ontelbare gedichten,
toneelstukken, literaire kritiek, veel romans en verhalen. Zijn boeken werden
zelfs gelezen en besproken op school als cursorisch lezen, dus zal hij een
verschil gemaakt hebben in de literatuur. Enkele van zijn romans zijn: De Doodslag 1926, Ankers en Zonnen 1928,
Het Grauwvuur 1929, De Ruitentikker 1933, Doppen 1935, Hellegat 1949, enzovoort.
Hij wordt tot op heden door literatuurkenners gesmaakt. Hun zoon Paul werd
apotheker en zijn dochter Maria werd zangeres en pianiste.

Tijdens de oorlog was René De Lille, schoonvader van Marcel Maertens, lid van de douane
of grenswachter. Hij had dus een
controlerende functie aan de grens, talrijke fotos in het familiealbum getuigen
van zijn rol tijdens de oorlog.
Tijdens de
oorlog maalde René De Lille graan
in grote troggen in zijn atelier. Het is daar dat Marcel zijn Jenny leerde kennen als hij de bloem voor de bakkerij
kwam halen. Hij legde het zo aan boord dat hij elke dag een zakje bloem nodig
had en ondertussen zijn Jenny kon ontmoeten en spreken. Marcel en Jenny
trouwden in bij René De Lille op 19 mei 1949 om tien uur. Marcel ging verder
bakken bij zijn vader in de Bogaardestraat en ondertussen werd een ander huis
van René De Lille in de Noordstraat nr.
112 aangepast voor het jonge gezin en werd de bakkerij achteraan
geïnstalleerd. Ook de duivenhokken
werden niet vergeten want zoals veel Maldegemnaars speelde Marcel met de
duiven en was hij enthousiast duivenmelker
tijdens zijn vrije tijd. Marcel startte met een oven op hout, later schakelde
hij over naar een oven op stookolie.
Achteraan de woning lag het veld van Pierre Verstuyf (1921) en Suzanne Vermeulen, Oude Aardenburgseweg 2, familielid van de echtgenote van Omer Van
Deynse.
Marcel Maertens en Jenny De Lille kregen twee dochtertjes, Carine op 28 december 1951 en Martine op 23 februari 1957, die als
twee druppels water op elkaar lijken. Carine trouwde met Pol Van Belleghem en
zorgde voor een kleinzoon Steven. Martine trouwde met Luc Verleye (28 06 1953)
uit Veldegem-Zedelgem en zij hadden een dochter Ann (14 02 1982).
Jenny De
Lille was modiste en had er een
aantrekkelijke etalage modieuze hoeden in haar handelszaak in de Noordstraat.
De sjaaldraagsters in ons land worden heftig bekritiseerd en het liefst had
men er geen meer in scholen, openbare gebouwen of in het straatbeeld. Vijftig
jaar geleden droeg hier elke vrouw en jong meisje, een sjaal, een hoed of een
muts (pots) op het hoofd. De keuze was enorm uitgebreid en elke dame verscheen
bij elke gelegenheid met een origineel hoofddeksel. Hoedenmaaksters hadden op
die manier een verzekerd inkomen. De mannen hadden petten (klakken) of hoeden
in allerlei vorm om zich te beschermen tegen de kou of de zon, maar ook uit
eerbied tijdens bepaalde evenementen. De hoeden werden soms gemaakt door de
modisten, als er minder vrije tijd aan bod kwam dan werden de hoeden aangekocht
bij een groothandelaar en doorverkocht.
Een andere modiste, Jeanne Vincke (1913) woonde een beetje verder naar het dorp toe,
Noordstraat 49, tussen Christella Standaert, aan de andere kant van de
inrijpoort van Huize Van Mullem en de praktijk van de huidige tandartsen
Vermeersch. Frans Ballegeer en Julienne
Posman hadden er voordien een winkel van wol, behang en verf voor en
tijdens W.O.II, naast de woning waar drie generaties tandartsen Vermeersch al
jarenlang hun praktijk uitoefenen, rechtover de stoffenwinkel van Julia Coelis.
Voordien was dit het Café De Zwijger.
Julienne Posman is altijd met Jeanne Vincke bevriend geweest. Huisschilder
Frans Ballegeer en zijn zuster Godelieve waren afkomstig van Noordstraat nummer 23, het ouderlijk
huis. Later werd de hoedenzaak van Jeanne Vincke overgenomen door mevrouw
Ivonna de Taeye Dhaenens (1912) en haar schoondochter in de Edestraat. Een
hoedje op de gevel heeft lang dit handelshuis gesierd.
In de Noordstraat woonden in die tijd ook Armand De Lille (1892),
schrijnwerker-meubelmaker en Ida Wallemacq, Noordstraat 241. Hij was een sociaal voorvechter en verzette zich
tegen wantoestanden (belastingen op uurlonen die aangerekend werden en nooit
doorgegeven). Hij werkte voor René De
Meulenaere, aannemer van timmerwerken in de Noordstraat. Hij zou dan een
afstammeling geweest zijn van herbergier L. De Lille.
Bakker Marcel Maertens had een boeiende baan en
bezorgde de mensen hun dagelijks brood met
de glimlach. Zijn hartelijkheid was zijn handelsmerk. Het echtpaar Maertens De Lille was gekend en geliefd in de
Noordstraat.
Toen Marcel Maertens en Jenny De Lille met pensioen
gingen pasten zij de woning aan in de Noordstraat 112, waar ze samen een
rustige oude dag beleefden, vaak bezocht en ondersteund door hun twee dochters
en hun gezin. Zij zijn behoorlijk oud geworden en werden goed begeleid. Jenny
bracht haar laatste jaren door in het rustoord Warmhof en Marcel verbleef
enkele maanden in het rustoord De Morgenster in Sijsele. Zij waren een hecht
en sympathiek koppel en zij konden terugkijken op een goed leven.
Als je dan de gevelrij
bekijkt in de buurt van Bakker Marcel
Maertens en Jenny De Lille, kon je starten met aannemer schrijnwerker René
De Meulenaere, dan aannemer van metselwerken Alphonse Standaert, dan
schoenmaker Louis Claeys (later kachelwinkel Gerard Steyaert, nu
advocatenkantoor van Karim Hermie en
Leerpraktijk Lieselot Dhont), dan kolenhandelaar Jozef De Baere en de kinderwinkel van Georgette Lampaert en
later de Kinderboetiek van dochter Cecile
De Baere, ook een boeiend handelshuis. Daarnaast was de kruidenierswinkel
van Hubert De Lange en Regina Cauwels,
dan een woonhuis eigendom van René De Lille die hij verhuurde, dan volgde de
brede woning met inrijpoort van Marcel Maertens. In het eerste huis voorbij
Marcel woonde Edmond Cockuyt en Marie
Dobbelaere, daarna Louisa Hegghe. In diezelfde huizenstrook was er de
handelszaak van boter en eieren van Alfred
Roete (1867) en Judith Geirnaert, later namen zoon Georges Roete (1913) en Maria
Van Eenaeme die handelszaak over.
Op de hoek nummer 120 woonden scheepbouwer Julien De Brabander (1916) en Irena
Vlaeminck (1819) met hun twee heel knappe dochters, Linda en Danny. Het
woonhuis van Julien De Brabander en Irene Vlaeminck wordt onderbroken door een
toegangsweg naar de terreinen van Omer Van Deynse.
Daarna woonde Germanus
Verstuyf (1904), echtgenoot van Clara Steenkiste, broer van Irma en Rosa
Verstuyf, kinderen van voerman Alfons Verstuyf. Nu staat daar een mooi modern
woonhuis van een van de nazaten van Robert Ronse. Daarna volgen Hairstyle De Vuyst en het woonhuis van Nicole De Vuyst. Naast Nicole was de slagerij van Alfons Ardeel (1898) en Prudence Bultinck, Noordstraat 132,
later bewoond door Luc Ardeel. Daarna volgde het woonhuis van wijlen Marc De
Wulf en Nicole Savat en is nu de winkel met zwarte gevel waar Geoffroy Van Hulle interieurs
presenteert. De ouders van Annie De
Backere, echtgenote Karel De Bolster hadden er hun woonplaats nummer 130.
Daarna woonden de familie Lams, de
ouders van kinesist Kurt Lams, die
er een winkeltje hadden van koorden en heel lekkere ingelegde haring. Momenteel
staat er een mooi groot appartementsgebouw met onderaan kapsalon, Annelores Creation, maar dat is
eigenlijk Oude Aardenburgseweg. Daar woonden vroeger schrijnwerker Jozef De Bruyckere (1885) en was de naaiwinkel van zijn echtgenote Clothilde
Bourgonjon, Noordstraat 136. Op de hoek woonden vetstoffenhandelaar Arnold Martens en winkelierster Alice
Standaert, Noordstraat 140 toen. Dit moet ooit nog een bakkerij geweest
zijn. Arnold Martens is een ver familielid van Odette Martens, Odiel, Guido, Gino en slager Filip Martens.
Bijna rechtover Bakker Maertens, Noordstraat 141 was
er de likeurwinkel van Clara de Taeye (Ede
1903), de woning en de winkel van schrijnwerker Camiel Van Canneyt (1881) en Maria Willems, zuster van Arthur
Willems (nummer 28), in nummer 143. Camiel werd opgevolgd door zoon René Van Canneyt. De dochter van René,
Nicole Van Canneyt, echtgenote Guido Van Hulle, nam de handelszaak van haar
vader over, later samen met zoon Geoffroy. (nu uitgebreid 143 147). In nummer
145 woonde jarenlang het gezin van de Italiaanse oorlogsveteraan Angelo Molinarolli (1923) en de
Maldegemse Solange Thijs (1919).
In de richting van t Schortje woonden in nummer
137 de slager Camiel Sierens (1837),
zijn echtgenote Alida De Loof en hun zoon Basiel Sierens (1904) en zijn
echtgenote Martha Rotey. In nummer 135 woonde
meester-loodgieter Karel (1875) Ronse, zijn zoon Robert Ronse (1913) en Esther Coppens volgden hem op. Robert was
ook elektricien en verkocht televisies en radios in de brede etalage met
midden deur. Dan volgden twee woonhuizen, nu is een ervan Retouches Naald en Draad, dat was vroeger een kruidenier- en textielwinkeltje van Camiel Grammens en Maria
Billiet.
Naast de gebroeders Verstringe, later oud
ijzerhandelaar August Lapin, met de ingang naar de Dreef ertussen, woonden wagenmaker of kolenhandelaar Camiel
Timmerman (1892) en Alix Meneve in nummer 157 - nu 153. Zoon Roger
Timmerman (1928) Noordstraat 153, in
155, toen woonden schoenmaker Omer
Meneve (1898) en Emma Marclé (later Pruiken Meneve), dan meubelmaker Richard
(en later Christian) De Meulenaere (1893) en Magdalena Roets in nr. 153 toen.
De echtgenote van Richard, Magdalena
Roete had er een drankwinkeltje,
Noordstraat toen 153.
Biggenkoopman Vital
Van Landegem getrouwd met Lydie Geernaert woonden ernaast. Valère Geernaert was de broer van de
echtgenote van Vital en zoon van de bekende schrijnwerker carrossier Marcel Geernaert (1883) en Ursula Van Parys,
die er waarlijk in slaagde echte autos te bouwen op een motor. Niet te geloven
dat bijna honderd jaar geleden, mensen zoals Marcel Geernaert in de Noordstraat
nummer 151 in staat waren om autos te bouwen zoals op dit model. De
Noordstraat huisvest en huisvestte veel talent
.. Stel je voor dat je Maldegem
kan doorkruisen met een dergelijke grote wagen! Op de gevel waar de auto
geparkeerd staat prijkt het uithangbord: SCHRIJNWERKER
MARCEL GEERNAERT-VAN PARYS.
Een beetje historiek van Marcel Maertens en zijn
gezin in de Noordstraat, omgeven door woonhuizen maar ook door handelszaken.
Op de fotos: huizenrij in de buurt M. Maertens, de handelszaak
Maertens De Lille, de ouders Maertens De Lille en hun baby Carine Maertens,
Marcel Maertens, Jenny De Lille en Jean De Lille op stap, René De Lille en
gezin, René De Lille en Marie Ramont, Jenny De Lille en Margriet Ramont en
kinderen op wandel
Grenswachter René De Lille in bijlage, Marcel
Maertens in de bakkerij met echtgenote, dochter Martine en kleindochter Ann,
Bakker Maertens in de bakkerij, Op wandel in de Noordstraat met Jean De Lille aan de 'Grand Café'.
Zie ook: http://www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/
Bijlagen: Emma Ramont-De Wispelaer.pdf (579.8 KB) Huwelijk 1949.pdf (246.8 KB) In automobiel.jpg (699.5 KB) Jenny 1933.pdf (291.9 KB) W.O.II Ren+® De Lille grenswachter.jpg (251 KB)
15-06-2015 om 00:00
geschreven door Marianne Posman 1
|