De handelszaken in de buurt van BAKKERIJ SAVAT, vanaf de hoek Noordstraat - Edestraat.

Bakker Savat Deel IV, de Noordstraat deel XIII.

Staan we nu voor Bakkerij Savat en stappen we een honderd meter naar links, dan komen we aan de hoek Noordstraat – Edestraat waar een tiental jaar geleden het stijlvolle appartementsgebouw met onderaan de VDK Bank van Luc Van Gyseghem nummer 42 is opgetrokken.

De VDK was vroeger de brede hoekwoning van de familie Coelis. Voorvader Ambrosius Coelis had dit laten bouwen voor de familie van zijn vrouw Van Moffaert. De zus van dokter Maurits (1886) en Alina Coelis – Van Nieuwenhuyse dochter van Pierre Coelis, Julia Coelis (1885) had er een stoffenwinkel op de hoek, voor, tijdens en na Wereldoorlog II.

Het mooie huis naast die hoekwoning (foto 2) was eigendom van schrijnwerker Bernard Willems (31 januari 1823), echtgenoot van Blondina Pieters (1823). Bernard Willems was aanvankelijk ingeschreven als timmerman, evolueerde naar horlogemaker en had er later een drukkerij. Hij stichtte het weekblad ‘De Volksbode’ in 1879. Hij was een autodidact, die kennis en vaardigheid verwierf door nauwgezet waarnemen en ijverig toepassen.

Bernard en zijn broer August kwamen van Brugge in Maldegem terecht als wezen in 1837 en werden tewerkgesteld als knechtjes bij timmerman Pieter Roose. Bernard en zijn vrouw Blondina gingen in 1844 inwonen bij een horlogemaker Petrus Ide, dus had Bernard de kans om ook dit vak aan te leren.

In 1933 verkocht Clémence Standaert, de weduwe van een zoon van Bernard Willems, juwelier Heliodoor Willems (1849), het huis aan bakker Cyriel Standaert (1896) die de lekkerste confituurtaartjes bakte van heel Maldegem. Het verhaal gaat dat bakker Cyriel Standaert na zijn pensioen zijn taarten maakte en ging bakken bij een andere bakker. Toen die bakker de opmerking maakte dat hij nog altijd geen ‘Nieuwjaarsgeschenk’ gekregen had voor die vriendendienst, ging Cyriel bij een andere bakker een brood halen, pakte het netjes in als geschenk en gaf dit aan zijn vriend bakker waar hij dan toch verder zijn lekkernijen in de oven mocht stoppen (Valeer Posman).



Later woonden tijdelijk Francine De Bruyckere en haar familie bij Bakker Cyriel Standaert. Francine is de dochter van Leonard De Bruyckere (1904) en Florentia Lampo (1904). Ze woonden in de Noordstraat nummer 42, bij de oom en tante van Francine, bakker Cyriel Standaert en Aline Lampo (1896).

Cyriel Standaert en Aline Lampo waren de ouders van Roger, Frans en Monique Standaert. De knappe Monique Standaert was getrouwd met de garage houder Antoine Blondeel. Cyril Standaert werd 88 jaar en heeft heel zijn leven ten dienste gestaan van anderen, daar waar het bakken betreft. Toen een brand de oven van Bakker Savat tijdelijk lam legde, werd het brood gebakken bij Cyriel Standaert. Cyril was er altijd als de pinken bij om anderen te helpen. Hij was en bleef heel zijn leven bakker in hart en nieren. Het huis heeft enkele jaren leeg gestaan maar werd toen verkocht aan Honoré De Meyer (1924) en Elza De Baets (1922).
Het brede huis staat er nog, met volledig ommuurd binnenplein en tuin en is deskundig gerenoveerd door de volgende eigenaars Honoré De Meyer (1924) en Elza De Baets (1922) uit de Noordstraat 124. Elza De Baets was de zus van Robert De Baets die getrouwd was met Yolande Claeys. De zoon van Honoré De Meyer en Elza De Baets, de huidige eigenaar Henk De Meyer had een opleiding gevolgd in het atheneum en heeft het houten uitstalraam volledig hersteld. Het is eigenlijk een unieke woning met mooie inrijpoort met een ommuurd binnenplein dat uitzicht geeft op de groene omgeving. Het uitstalraam is van hout en gaf aan dat er in een bepaalde woning handel werd gedreven. Vroeger waren heel veel van die handelszaken met een mooi afgewerkt houten uitstalraam en inkomdeur maar die zijn langzamerhand verdwenen uit het straatbeeld.

Dan is er een brede toegang met inrijpoort naar het park, vroeger was dit de tuin van notaris Jean Vermast en verder de tuin van het buitenverblijf (gebouwd in 1860) van kasteelheer Frédéric Dhont (+ 1957). De tuin van Julia Coelis en de nabijgelegen woningen kwamen dus uit in het huidige Sint-Annapark.

Naast de parkingang in nummer 48, woonde nog een Bernard Willems – Van Rie, tot in Brugge gekend als aannemer en architect van bouwwerken. Hij schreef facturen uit aan de gemeente Maldegem als aannemer-bouwmeester zonder vermelding van zijn adres, dus moet hij wel gekend geweest zijn. De facturen van 1870 vermelden niet alleen verkoop van bouwmaterialen en alle houtsoorten, maar ook kruidenierswaren, breiwol, gebreide en geweven stoffen, zelfs gist en likeuren. Werkelijk een uitgebreide handel.
Om naamverwarring te vermijden kreeg Bernard als bijnaam, Bernard Penne en zijn zoon heette dan Arthur Willems (Penne) die er ook een kantoor had voor een Spaarkas en Verzekeringen.

In deze dreef naar de tuinen van notaris Vermast en Frédéric Dhont stond op het stilste, meest idyllische plekje een ‘Anton Pieck’ huis nummer 46. Je kon er de nachtegaal horen fluiten.
Het was de mooie woning van de wijnhandelaar en jeneverstoker Achilles Van Hoorebeke (1867), die verwant was met de familie Van Moffaert, het laatst bewoond door de zussen Alice (1873), Célina (1875) en Emma (1870) Van Hoorebeke.
In de notities van Valeer Posman kan je lezen dat zijn dochter Martine Posman samen met een van de knappe dochters van Paul en Hélène Van Moffaert - Laisse, Noordstraat 37, op bezoek gingen bij ‘Celientje’ Van Hoorebeke, die prachtige familieverhalen kende en een uitgebreid fotoarchief had over haar familie. De kelders van de handelszaak Van Hoorebeke waren opslagplaatsen voor alcoholische dranken.

De zoon van architect Bernard Willems, Arthur Willems liet het statige herenhuis bouwen op de hoek. Slager Gaston Borgonjon (1899) en zijn echtgenote Adrienne Van de Genachte konden het brede hoekhuis aan de doorgang naar het park kopen als woonhuis en het werd naderhand bewoond door kleinzoon Luc Borgonjon.

De zoon van Luc Borgonjon, Cédric Borgonjon  is pas veertien en haalde reeds de wereldpers als jonge chefkok.

Naast het herenhuis van Gaston Borgonjon was er aanvankelijk de schoenwinkel van Camiel De Zutter en Mathilde Cabooter, overgenomen door meester-schoenmaker Marcel De Zutter (1901) en Maria Claeys, in nummer 50.

In de voormalige Leonidas winkel nummer 52 woonden Emma en Cordula De Baets, de herbergiersters van café Congo, waar later Raphaël De Baets (1910) een verf- en behangzaak uitbaatte. Het was een heel brede woning met een etalage voor behang - en verfbenodigdheden en twee inkomdeuren en woonhuis aan de straatkant. (zie foto van de etalage van Bakker Caeckaert, daar heb je een zicht op de vroegere handelszaak van Raphaël De Baets)

Daar waar we ons, de handelswaren, bont en zuivelproducten herinneren in nummer 54, “In Den Hert” van Carlos Bekaert (1931) en Bertha Goossens (1929) was de bakkerij van Bonaventura Standaert en Leonie Cockeyt, de ouders van bankbediende Pieter en de legendarische, muzikale onderwijzer Paul Standaert. Toen Bonaventura overleden was bleef de weduwe Leonie Cockeyt snoep en lekkernijen verkopen in de winkel. Nadien werd die woning een handelszaak in bont- en zuivelproducten, een vreemde combinatie maar vroeger was alles mogelijk. Carlos Bekaert bewerkte en verhandelde huiden/bont en zijn echtgenote Bertha Goossens verkocht zuivelproducten en leverde die ook aan huis. Nu is “In Den Hert” een mooie, brede nieuwbouw met twee huisnummers 54 en 54A.

In de gevel van “In Den Hert” prijkte een hertenkop. Vroeger zag je dit wel meer in Vlaanderen, in plaats van huisnummers werd een handel of een woning aangeduid met een uithangbord of een mooie gevelsteen. Uitstekende figuren of voorwerpen, dieren, fabeldieren, bustes, heiligenbeelden, vergulde madonna’s, ijzeren ornamenten of windwijzers versierden de gevels, boven de deuren en ramen of waren op de deuren of  een glasraam geschilderd. In het voormalige Hoeveke is er nog een overblijfsel van een windwijzer, ook op de huisnummers 20, 28 en 58. Ze waren een soort weervoorspellers en meteen een verfraaiing van de mooie burgerhuizen. Een honderdtal jaar geleden waren uithangborden en gevelstenen heel gewoon. Boven de winkeldeur van schoenmaker René Posman hing een houten uithangbord met “Schoenmakerij St Crispijn”. Crispijn was de patroonheilige van de schoenmakers. Boven het mooie gevelhuisje van aannemer schrijnwerker Arthur Willems is een gevelsteen waar de druiventros gedragen wordt door twee mannen, verwijzend naar ‘t land van melk en honing. De gevelsteen verwijst naar de vroegere wijnhandel van de familie Van den Bossche die er toen gevestigd was. Verder in de Nieuwstraat nummer 24, in het Boekhouder kantoor T. De Clerck, prijkt een vuurkorf boven de inkomdeur, die verwijst naar warmte en gastvrijheid. De voordeur staat er trouwens altijd open. Een paardenkop verwees naar een paardenslachterij en koehorens naar een slagerij waar rundsvlees werd verkocht. Dat wat betreft de verwijzingen naar handelszaken.

Na bont en zuivel van ‘In den Hert’ komen twee verzorgde gesloten huizen. Kleermaker of kleerstofbehandelaar Richard Cuelenaere (1882) had een zaak  in de Noordstraat 56. Het is nu een nieuwe handelszaak, een kledinggroothandel. In het laatste oude woonhuis met heel fraaie gevel, op de hoek, vlak voor de inrijpoort naar bouwmaterialen P. Vermeulen woonden Elvira Leloup (1902) en dekzeilhandelaar Georges De Brée (1899), de oom van Carlos De Brée. Zij verkochten aanvankelijk alcoholische dranken in de Edestraat nummer 24 en schakelden over naar dekzeilen en touwen. Georges De Brée was een broer van Clara De Brée, wasserijuitbaatster Noordstraat 111. Allicht onder invloed van de broers van Clara De Brée schakelden zij over van likeuren naar dekzeilen en touwen. Elvira was de zuster van Ivonna Leloup, echtgenote van huisschilder Louis Deraes (1914), moeder van Patrick en Rita Deraes uit de Interieurzaak in de Edestraat nummer 22.

De huizenrij van de hoek aan de Edestraat tot aan het leegstaand pand Slagerij Martens, zijn woonhuizen, geen handelszaken. Het geheel oogt eigenlijk verzorgd en is een mooi deeltje van de nog smalle strook van de handelskilometer.

Bakker Savat Deel IV, de Noordstraat deel XIII.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan de Heer Hubert Savat en Mevrouw Erna Dobbelaere. De beschrijving van de Noordstraat is gebaseerd op mondelinge overleveringen van de kleinzoon van Cyril Standaert en aan de hand van de notities van mijn neef Valeer Posman. Om het verhaal van Bernard Willems te kennen kan u het Jaarboek Ambacht Maldegem 2004 p 202 raadplegen waar Hendrik Van de Rostyne, de eerste drukkers-uitgevers uitvoerig beschrijft.

Op de foto’s de huidige huizenrij vanaf de hoek van de Edestraat, de VDK Bank tot aan Slagerij Martens. Op de oude prentkaart (archief Maldegem), zie je de handelszaak van Bakker Cyriel Standaert. Zie ook. www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

Bijlagen:
Bakkerij Cyril Standaert..jpg (54.6 KB)   
Edestraat, hoek..jpg (115.4 KB)   
Hoek Pierre vermeulen.jpg (60.1 KB)   

De handelszaken in de buurt van BAKKERIJ SAVAT.

Deel III, de Noordstraat deel XII.

Bakkerij Savat maakte bijna een eeuw lang deel uit van de voormalige handelskilometer in de Noordstraat Maldegem. Enkele privéwoningen vervolledigden vroeger de aaneenschakeling van herbergen, winkels, groothandels- en eenmanszaken, kleine fabriekjes, vee- en landbouwbedrijfjes.

De handelskilometer bood veel werkgelegenheid en - zekerheid aan. Eerst en vooral aan de inwoners zelf, vervolgens aan hun kinderen en familieleden en aan de plattelandsbewoners die in het centrum werk vonden op loop- of fietsafstand.

Is de handelskilometer teloor gegaan door de langdurige openbare werken en door ongelukkige beslissingen die getroffen werden door hogerhand? Is het eenrichtingsverkeer de boosdoener? De Noordstraat was altijd breed genoeg om langs beide kanten te parkeren. Werd er werkgelegenheid geboden op het industriepark en beschikt de gemeente over een arsenaal employés in allerlei rangen, het blijft betreurenswaardig dat de meeste Maldegemnaars, per wagen of met het openbaar vervoer urenlang onderweg zijn van en naar het werk of zich verplicht voelen, hun eigen dorp, hun roots, hun familie te verlaten om elders en dichterbij het werk te wonen.

Zaakvoerders zoals de Bakkers Savat verschaften werkgelegenheid en boden meteen ook de mogelijkheid tot het aanleren van een vak. Jonge mensen konden met een leercontract een opleiding volgen als bakker en werden meteen geconfronteerd met het echte leven van het ambacht – anders dan studenten die een opleiding volgen in een school, die na zes jaar klaar zijn voor de bakkersstiel maar vaak afhaken omdat ze niet echt op de hoogte waren van wat het zware nachtwerk met zich meebracht.

Enkele bakkersgasten volgden een opleiding in Bakkerij Savat. Geert Matthys, zoon van Romain uit Moerhuize, volgde een opleiding met leercontract en heeft nu een succesvolle bakkerij in Assebroek. Marnix Sijs startte een eigen zaak in Zomergem en Jan De Windt runt een eigen bakkerij in Assenede. Dominique De Visch kreeg er zijn opleiding en startte een zaak in Torhout en zo zijn er nog wel enkele jonge mannen die vaardigheid en kennis verworven bij de Bakkers Savat.

Rechts en links van de gekende Bakkerij  Savat nummer 73, waren ontelbare kleine eenmanszaken afgewisseld met eengezinswoningen. Als je voor de voormalige bakkerij staat, dan had je rechts vier woonhuizen, de nummers 71, 69, 67 en 65. Nummer 71 had Norbert Savat gekocht en hij woonde er toen zijn zoon Hubert trouwde en de bakkerij betrok. Later heeft Hubert Savat beide woningen, 71 en 69 als eigendom verworven om te verhuren. In nummer 67 woonden Petrus Van Canneyt (1866) en Melanie Bleyaert, later Marcel Van Canneyt (1909) en Elza Van Rie. Het hoekhuis nummer 65  was van Hector Braet (1899),  Cordula Marclé (1900) en hun kinderen Anna Braet, Diane Braet en Willy Braet. Anna Braet (1928) was getrouwd met Aimé De Smet. Zij woonden in de Charles Rotsaert de Hertainglaan.

Tijdens W.O.II waren Duitse troepen ondergebracht in barakken in de Dreef, die achteraan evenwijdig loopt met de Noordstraat. Op de hoek naar de Bloemestraat stond vroeger een huis bewoond door een deurwaarder. De smalle toegang naar de Bloemestraat was moeilijk voor grote voertuigen. Toen het huis leegstond heeft de Duitse bezetter het onteigend en er een openbare schuilplaats laten metsen. Na de oorlog werd die schuilplaats afgebroken, je kan dit nog duidelijk merken aan de voetpaden dat de huizenrij ingekort werd.

We nemen de huizenrij LINKS onder de loep, van Bakker Savat tot het appartementsgebouw Van Hecke.

Naast Bakkerij Savat in nummer 75 woonde jarenlang gemeenteontvanger Camiel Serlet (1909) en zijn echtgenote Maria De Clercq. Camilla, Marie en Emma Verstringe woonden in nummer 77. De gezusters Alida (1891) en  Marie (1899) Braet woonden in nummer 79.

Emma Braet (1884) en Henri Van Acker (1872) woonden in nummer 81. De ongehuwde Hermina Braet (1879) had een schoenwinkel en haar broer Julien Braet (1882) was schoenmaker in nummer 83.

De ouders van naaister Diane Martens (1928), echtgenote van kunstschilder Nestor Martens uit de Nieuwstraat 51, zus Flora (1927) en broer Eric Martens  woonden in nummer 85. Hun vader, Alfons Martens was sigarenmaker. De kledingzaak Bawi startte in de woning Martens en breidde later uit met de brede woning van Hermina Braet die 103 jaar geworden is. Winkelierster Germaine De Clerck (1908) en echtgenoot bediende Jozeph (1906) Vandezande woonden in nummer 89. Zij hadden een dochter Henriette die religieuze werd.

In het voormalige kaaswinkeltje of ‘t Hoeveke, nummer 91, woonden de kleermaker Robert De Decker (1907) en Alida Leliaert en hun gezin. Huisschilder Raphaël De Baets heeft er nog naast gewoond, in nummer 93,  in het huis van kapper Maurits Meneve (1929) en Germana Longueville en is dan verhuisd naar een handelszaak van verf en behang rechtover het jeugdhuis naar het café Congo van zijn tantes Cordula en Emma De Baets, herbergiersters. Dit is nu de leegstaande Leonidas pralinen winkel, die verhuisd is naar de Nieuwstraat.

Dan volgt in nummer 97/ 95 de grote, hoge, brede woning met onlangs prachtig gerenoveerde donkere gevel en witte raamomlijsting van de veekweker  Ludovicus of Louis Blomme (1909) (tweede generatie Louis Blomme, er zijn er vier) en Yvonna Wildemeersch. Tot enkele jaren geleden waren twee inkomdeuren.

Maurice De Vuyst, vader van Simonne, zetel garnierder woonde in een vleugel rechts van het huis van Louis Blomme  en Yvonna Wildemeersch (1912). Nu is dit één grote, brede woning met prachtig gerenoveerde gevel van een nakomeling van Louis Blomme, Lode Blomme, vierde generatie Louis Blomme. Camiel Wildemeersch, de vader van Yvonna Wildemeersch (1912), echtgenote Louis Blomme jr. (1909), was getrouwd met Maria Alida Cuelenaere uit Nederland en ze woonden in de Rapenbrugstraat toen nr. 18 bis. De zus van Maria Alida, Reinhilde Cuelenaere woonde in de Molenberg 1. Toen Reinhilde hulpbehoevend werd trok ze in bij de familie Louis Blomme en Yvonna Wildemeersch en hun kinderen Ludovicus (1941), Yvonna (1942), Lutgardis (1944), Rita (1945 – als baby overleden) en Magda (1946). Ik herinner mij dat nog want Simonne De Vuyst was mijn Chirovriendinnetje. Er waren twee inkomdeuren in het huis van Louis Blomme jr. nummers 95 en 97. De vader van Simonne had er een meubelwinkel aan de rechterkant. Als je verder in de gang ging, zat een oud vrouwtje voor een raam, dat was waarschijnlijk tante Reinhilde. De dochters van Louis Blomme, Lut en Magda Blomme waren gekende Chiromeisjes en liepen school bij de Zusters Maricolen waar ik hen dus ook zag. In de kerk kwam het hele gezin vooraan binnen. De meisjes en hun moeder waren altijd piekfijn uitgedost. Louis Blomme jr. was een indrukwekkend man. Het ging er bij de Blommes altijd vrolijk en gezellig aan toe. Yvonna Wildemeersch was een warmhartige, vriendelijke, positieve, interessante en optimistische dame. Zij was boeiend gezelschap en ze is heel oud geworden.

Drogist en brillenverkoper Maurice Van den Broucke en Simone Bonte woonden in het huis met gele gevelsteen, een soort boothuis, dat er nu nog staat, in vervallen toestand, nummer 99. Daarna woonde Richard De Meulenaere die evolueerde van  schrijnwerker, bouwkundig tekenaar naar architect, met zijn echtgenote  Esther De Baere en hun kinderen Hilde en Guido in nummer 101. Guidootje werd ziek en is vroeg overleden. Elk gezin huisvest een tragedie. Esther kon heel moeilijk dit verlies verwerken maar ze bloeide open door haar drie kleinkinderen, Aenea, Simon en Isolde.

Na de drie woonhuizen die er nu nog staan naast Bakker Savat, tot aan het mooie gevelhuisje ’t Hoeveke, wordt die huizenrij tegenwoordig volledig in beslag genomen door een eersteklas kledingzaak BAWI waar de zaakvoerster Magda De Windt, echtgenote Eddy De Baets reeds jarenlang de kunst verstaat om haar stijlvolle, klassieke en modieuze kleding aan de ‘vrouw’ te brengen. Het is een mooie moderne etalagereeks maar bovenaan kan je nog zien dat verschillende woningen  werden verbouwd tot één geheel, BAWI. De naam van de zaak verwijst naar de beginletters van de familienaam van de uitbaters (Baets-Windt).

Naast architect Richard De Meulenaere, werd het mooie huis met de trapgevel Noordstraat nummer 103, gebouwd beginjaren 1900, omstreeks gelijktijdig met de bouw van ons ‘stadhuis’, door Louis Blomme (eerste generatie) en Marie Teirlinck. Het werd eigendom van zijn dochter, Paula BLOMME, een politiek geëngageerde dame voor de oorlog, de zuster van Louis Blomme, tweede generatie.

Op de oude prentkaart in bijlage kan je de gevel nog heel goed herkennen. Het huis werd later bewoond door Etienne Gurickx en Ivonne Blomme en hun gezin. Na het overlijden van Etienne baatten Ivonne samen met zoon Pieter - Jan een succesvolle tearoom “Pluk De Dag” uit gedurende enkele jaren. Een tearoom en restaurant voor dagschotels was een verrijking voor de Noordstraat en bracht een tijdlang, stijlvol en gezellig tafelen in het mooie gevelhuis, met prachtig gerenoveerd interieur, diepe, gezellige tuin tot aan de Dreef. Zoon Michael Gurickx en zijn gezin, vierde generatie, wonen nu in dit mooie huis met trapgeveltje van de familie Blomme.

Heel interessante familie in de Noordstraat trouwens. Paula, Germaine, Ivonne (Zuster Ludovica) en Louis Blomme waren de vier kinderen van de handelaar Louis Blomme  en Marie Teirlinck. Toen Louis Blomme overleed, hertrouwde de weduwe met Gust Blomme.
Zaakvoerder August Blomme - Bafort had  blijkbaar landbouwgrond achteraan de Dreef, die later aangekocht werden door een ander Noordstraat bewoner, Marcel De Baets.

Generaties lang bleven de huizen in handen van de familie. Blijkbaar heeft een huis van de voorouders een zekere charme en aantrekkingskracht. Oude huizen hebben een ziel, ze stralen kracht uit en laten de liefde van de voorouders verder leven bij hun nakomelingen die hun “thuis” liefdevol onderhouden als een kostbaar kleinood. Vanaf de hoek Bloemestraat worden eengezinswoningen afgewisseld met enkele mooie, oude, gerenoveerde gevels die dit stukje Noordstraat nog steeds aantrekkelijk maken.

Bakker Savat Deel III, de Noordstraat deel XII wordt vervolgd.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan de Heer Hubert Savat en Mevrouw Erna Dobbelaere, Mevrouw Ivonne Gurickx - Blomme, het archief Maldegem en de notities van Valeer Posman werden geraadpleegd.

Op de foto’s Hubert Savat en echtgenote, Hubert Savat in de bakkerij tijdens een schoolbezoek. De gerenoveerde woningen van de familie Blomme. Op de oude prentkaart in bijlage rechts, gevelhuis van Ludovicus Blomme – Teirlinck met de aanpalende woningen, er rechtover woning van bakker Pieter Spelier.

Zie ook: www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

Bijlagen:
oude prentkaart.tif (944.4 KB)