In de buurt van BAKKERIJ SAVAT,

vanaf het appartementsgebouw VAN HECKE

tot de voormalige handelszaken

van MARCEL DE BAETS en GERMAINE DE VLIEGER.

Bakker Savat Deel VI, de Noordstraat deel XV.

Vanaf de voormalige tabaksfabriek VAN HECKE, nu appartementsgebouw (vroeger drie huizen), tot aan het huis van kerkbaljuw Pierre Borgonjon, nu familie Franky Moens, waren tot enkele tientallen jaren geleden, enkele winstgevende handelszaken: de tabaksfabriek Van Hecke, wasserij Clara De Brée, de vee- en groentekweker Marcel De Baets en de kruidenierszaak van Germaine De Vlieger.

Naaister Alida Van Landschoot startte een naaiatelier met personeel naast de tabaks- en sigarenwinkel van Emma Van Hecke, van 1920 tot 1928. Het echtpaar Theofiel en Alida Debbaut – Van Landschoot woonde en werkte er 8 jaar tot zij hun eigen woning Noordstraat 131 konden betrekken. Op de foto 1 van haar naaiatelier daterend van 1924, staat de knappe Alida Van Landschoot rechtop in het midden achteraan naast de paspop. Links zitten Alice Borgonjon en Alice Ronse en rechts Alice Claeys, Adrienne Dhaenens en Maria Borgonjon. Het blonde jongentje in het matrozenpakje vooraan is de oudste zoon van Alida Van Landschoot, Georges Debbaut (1920). Hij houdt een lei vast met opschrift: In ’t Schortje. ’t Schortje werd een bloeiende kledingzaak geleid door Alida Van Landschoot en haar dochters Marie-Louise, Charline en Alice Debbaut.

Alice en Maria Borgonjon die allebei in het klooster gingen, waren de zussen van kerkbaljuw Pierre Borgonjon inwoner van de Noordstraat nu nummer 115. Pierre, Alice en Maria Borgonjon waren de kinderen van de postbode Edmond Borgonjon (1863) en Sabina De Vogelaere. Ze woonden eind jaren 30 in nummer 119, nu 115. Intussen zijn de huisnummers gewijzigd wat het soms moeilijk maakt om te achterhalen wie waar toen woonde.

De broer en de schoonzus van de wasserijuitbaatster Clara De Brée, Prosper De Brée en Alice Musschaert hadden in het hoogste huis van de woonhuizen Van Hecke een handel in dekzeilen.

De eigenares van de wasserij was Clara De Brée. Zij was de dochter van verzekeringsagent Honoré De Brée (30 10 1872 - 18 03 1944) getrouwd met Emma Van den Abeele (1872 - 01 12 1917). Honoré en Emma  hadden tien kinderen: Gilbert (vroeg overleden), Clara (1897), Omer (1898), Georges (1899), Maurits (1901), André (1903), handelsreiziger Robert (1906), Prosper (1908), Blanche (1911) en dekzeilhandelaar Willy (1912). Rechts van de foto 3 is de ingelaste foto van de overleden Gilbert, de andere kinderen zijn rond het echtpaar geschaard, maar je kan dan reeds zien dat Emma Van den Abeele, ziek was. De foto eronder : Handelsreiziger Robert De Brée, kapster Rosa Verstuyf en hun kinderen, Elise en Carlos De Brée.

De kinderen van Honoré De Brée en Emma Van den Abeele waren gezegend met ondernemingstalent. De familie De Brée in de Noordstraat waren handelaars in dekzeilen en zonnestores rechtover ’t Jagershof en de parking Huyze De Baere. Omer De Brée en Prosper De Brée waren partners, leverden en plaatsten zonnestores in heel Vlaanderen, vooral in de villa’s en flatgebouwen aan de kust tot eind jaren 60.

De oudste dochter van het gezin, Clara De Brée, zorgde voor het grote huishouden na het vroege overlijden van de 45-jarige moeder Emma Van den Abeele in 1917. Clara was toen 20 en Willy de jongste pas 5 jaar oud. Clara De Brée stond aan het hoofd van een bloeiende wasserij, in het huis verworven van haar ouders Honoré De Brée en Emma Van den Abeele. Zij verhuurde ook kamers o.a. aan douaniers die hier tijdelijk tewerkgesteld waren. Tijdens de oorlog kende de zaak een ongekende bloei dank zij de Canadezen die er hun uniformen en kledij lieten wassen en drogen. De inrichting van de eigenlijke werkruimte van de Wasserij De Brée was zeer eenvoudig. Er stonden enkele fornuizen en kuipen om de was te koken en te spoelen in een werkplaats achteraan tegen de Dreef.

Op 11 oktober 1940 heeft landbouwer en veekweker Marcel De Baets (19 04 1910 - 01 10 1990) afkomstig van de Broekhuizestraat, getrouwd met Germaine De Vlieger (18 01 1910 - 10 06 1992), de eigendom naast Clara De Brée, de Noordstraat 113, en ook een stuk grond genaamd ‘Den legen Dem’ langs de Dreef gekocht aan August Blomme (1892) en Anna Bafort.

Zij startten een kruideniers- en groentewinkel in de Noordstraat toen nummer 117.

Groenten en aardbeien werden gekweekt door Marcel De Baets op zijn grond en op grond die hij pachtte aan de familie Van Hecke. Wat teveel geproduceerd was werd meegenomen door Antoon Verheire naar de groentemarkten.

Ze hadden vier dochters Cecile, Lisette, Elise en Christine (zie foto 4, daterend van 1952).



Vijftien jaar later, op 15 november 1955, kocht Marcel De Baets de woning van Clara De Brée, samen met het achterliggende gebouw, dat er nu nog staat en waar de eigenares een wasserij had. Marcel De Baets renoveerde het huis van Clara De Brée tot één woning met drie appartementen om te verhuren. De stallen voor de varkens werden opgetrokken op de brede strook achter de woning en de wasserij werd verbouwd tot varkensstal.
 

Begin jaren zeventig sloot de kruidenierswinkel en enkele jaren later stopte Marcel met het kweken van varkens en groenten. Hun grond ‘Den legen Dem’ werd door de gemeente onteigend om het sportcomplex MEOS van de gemeente te laten optrekken.

In mei 1994 werden de intussen gewijzigde huisnummers, vroeger 115 en 117, later 111 en 113 gesloopt voor het mooie appartementsblok van L. en C. Posman - De Baets en L. en I. Posman - Corvelyn. Naast de appartementen Van Hecke is nu het moderne flatgebouw met uitzonderlijk mooie gevel en groene raamomlijsting die de Noordstraat aanmerkelijk verfraaien. De architect was Ir. Vanhullebusch van Deinze en de aannemer was Maldegemnaar Patrick Vandersteene. Dit appartementsgebouw vervangt twee woningen, de voormalige wasserij van Clara De Brée en het vee- en landbouwbedrijf annex kruidenierszaak van Marcel De Baets en Germaine De Vlieger.

Er zijn enkele prachtige gevels van appartementsgebouwen en handelszaken die bijdragen tot het verfraaien van dit brede stuk Noordstraat en die zelfs het uitzicht achteraan de Dreef optuigen, als je de foto’s goed bekijkt. Het is mogelijk met de nodige energie, fantasie en middelen de frontgevels en maar ook de achterbouw langs de Dreef ordelijk te laten ogen. Het stuk Noordstraat dat breder wordt vanaf Bakker Savat is er aanzienlijk op verbeterd en de inwoners van de Noordstraat zijn er terecht fier op.

Bakker Savat Deel VI, de Noordstraat deel XV, wordt vervolgd.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan de Heren Carlos De Brée, Louis Posman, Hubert Savat en Mevr. Erna Dobbelaere, C. en A. Debbaut. Op de foto’s het naaiatelier van Alida Van Landschoot, het gezin De Brée – Van den Abeele, woonhuis Clara De Brée naast de woning en kruidenierswinkel met inrijpoort van Marcel De Baets, de meisjes De Baets (1952)  met hun moeder Germaine De Vlieger, de brede, mooie gevels van het appartementsblok Posman en zicht vanop de Dreef. 

 Zie ook. www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

Bijlagen:
Achtergevel, appartementen L. en L. Posman.jpg (126 KB)   
Frontgevel appartementen L. en L. Posman.jpg (154.7 KB)   
Germaine De Vlieger en dochters, Lisette, Elise, Cécile en Christine..jpg (146.7 KB)   
Honoré De Brée en Emma Van den Abeele en kinderen.jpg (289.5 KB)   
Marcel De Baets - Clara De Brée, woningen.jpg (117.5 KB)   
Naaiaterlier Alida Van Landschoot.jpg (177.2 KB)   

Van de voormalige BAKKERIJ SAVAT naar de voormalige tabaksfabriek Van Hecke.

Bakker Savat Deel V, de Noordstraat deel XIV.

We bekijken nog altijd de huizenrij links van de voormalige BAKKERIJ SAVAT, als je watertandend naar de gebakjes in de etalage staarde. Bedrijven en bedrijfjes die reeds vermeld werden in vorige publicaties, volgden elkaar op. Naast het mooie gevelhuis van Louis, Paula, Ivonne Blomme staat reeds jarenlang het breed appartementsgebouw VAN HECKE, een van de eerste in Maldegem.

Voor 1978 stonden, een klein huisje, een groot huis en dan nog een klein huisje, de nummers 105, 107, 109 tegen het huisnummer 103, het gevelhuis Blomme. In nummer 101 woonden Hector Willemarck en Leonie Standaert en hun kinderen Albert, Julien, Prosper en Omer. Die woning werd later gekocht en gerenoveerd door architect Richard De Meulenaere en Esther De Baere.

Op de oude prentkaart kan je duidelijk de huisnummers 101 tot aan 109 (en verder) rechts herkennen. De drie huizen naast Huyze Blomme waren eigendom van de familie VAN HECKE, met uitweg tot aan de DREEF.

De industrie en de handelsactiviteiten van de familie Van Hecke is een lang verhaal dat eigenlijk start met het boegbeeld achter de onderneming Van Hecke, EDUARD VAN HECKE (Maldegem 22/01/1848 - Maldegem 06/04/1939), zoon van Petrus (1814) en Barbara Baert.












Eduard was wever maar was het stilzittend werk moe en begon als rondreizend barbier met de ‘bagge’ of rugkoffer gevuld met scheermateriaal rond te trekken. Hij ging van hof tot hof om de baard van de boeren en de bazen te scheren en was meteen een soort ‘gesproken’ dagblad. Hij bracht nieuws van ’t ene hof naar ’t ander. Tot hij ongeveer in 1872 een opmerking teveel kreeg van een van zijn klanten in Strobrugge. Hij gooide woedend zijn ‘bagge’ in de ‘vaart’ en ging naar zijn ‘lief’, nu noemen ze dat een ‘vriendin’, Sabina De Candt (Maldegem 30/03/1849 - Maldegem 05/11/1913), dochter van Joannes en Isabella Dhondt.

Sabina De Candt was een landbouwersdochter, die haar boerderij verpachtte en zelf werkte bij de gezusters Marie-Louise (Ludovica) en Melanie Van Wassenhove die op de hoek van het Boudewijn Lippensstraatje en de Stationsstraat nummer 13, dus in de voormalige Bakkerij Omer De Bruyckere (31 10 1907) en Alix Clyncke, een tabaksfabriek hadden. De dames kweekten tabak op vijf hectare landbouwgrond langs de Bogaarde en langs de Beke-Watergang, het stuk landbouwgrond rechtover de huidige Bakkerij Chris en achter het voormalige bedrijf van loodgieter Pierre Van Hyfte uit de Nieuwstraat 48, eigenlijk al die grond tussen de Briel-, de Stations- en de Nieuwstraat. Eduard Van Hecke en Sabina werkten zeven jaar lang bij de gezusters Van Wassenhove, spaarden hun loon en trouwden op 9 mei 1879 om 15 uur voor het liberale gemeenteraadslid Charles-Louis Van Moffaert.

Na het huwelijk startten zij een eigen fabriek Van Hecke – De Candt, V.H. - D.C. in de Noordstraat (in die tijd nr. 111) in de voormalige bakkerij Bernard Cauwels (1796), voorouders van Hector en Margriet Cauwels in de Marktstraat, waar eigenlijk ook ooit een tabaksfabriekje was.

Eduard en Sabina produceerden snijtabak voor pijp of sigaret, sjieke-toebak (sjieken is kauwen), roltabak en pruimtabak, geen snuif. Een tipzak tabak werd “nen blauwen Van Hecke” genoemd. Eduard Van Hecke had ook de landbouwgrond ‘Den Legen Dem’ gekocht achter hun eigendommen, langs de Dreef, aan het hospitaal van Brugge na W.O.I. Langs de Dreef, ook Hoerendreef, Kitteldreve of Oeredreve genoemd, hadden de mensen achteraan velden en werkten er samen op het land.  Eduard Van Hecke kweekte tabak langs de Beke-Watergang, in Butswerve en op de gronden langs de Dreef ‘Den Legen Dem’, het ideaal terrein voor de tabaksteelt. Ze beplantten ook de gronden rond de boerderij De Candt.

Het bewerken van de grond, spitten, bemesten, zaaien, uitplanten, gieten, luizen uitknijpen, bladeren trekken en sorteren, ontnerven, rollen, snijden, wegen, dus verwerken en inpakken met als merknaam V.H. - D.C, was een lang proces, maar zij zetten door. Snijtabak werd machinaal gekapt, aangedreven door een stoommachine op gas tot 1942. De gesneden tabak ging naar een oven of ast waar hij werd gedroogd. Een turbine zoog alle dampen weg. Het duo Van Hecke-De Candt ging geen enkele vernieuwing uit de weg.

Meer dan 50 jaar lang was Eduard Van Hecke de motor van de fabriek. Eduard Van Hecke en Sabina De Candt hadden vijf kinderen: Emma, Richard, August, Hector en Arthur.

Vanaf 1922, Eduard was toen 74 en Sabina was overleden, werd de tabak productie en - handel uitgebaat door de volwassen kinderen, August (08 05 1890), Richard (23 11 1884) en Emma Van Hecke, twee broers en een zus die alle drie ongehuwd waren. Hector verongelukte met een motorfiets op 6 augustus 1922 in Middelburg op jonge leeftijd.

August, Richard en Emma brachten een eigen tabaksmerk AURIMA op de markt, geproduceerd in Geel. De naam is gebaseerd op hun voornamen (AU-RI-MA). Zij beschikten vanaf 1922 over een vrachtwagen, de tweede in Maldegem, om hun handelswaren naar de omliggende dorpen en steden uit te voeren, Westkapelle, Heist, Moerkerke, Damme, Adegem, Oostwinkel, Ursel enz. Die bestelwagen was een soort paardenkoets gebouwd op een Ford chassis met veel hout: de velgen, de spaken, de optreden, de spatborden, de zijpanelen en het dak waren in hout. Op het achterste deel prijkte publiciteit voor de zaak en vermeldde: groothandel in tabak, stoommachine en telefoonnummer 17. In hun buurt, Noordstraat 151, woonde schrijnwerker-carrossier Marcel Geernaert getrouwd met Ursula Van Parys maar die had toen geen tijd om het koetswerk te vervaardigen.

De zoon Arthur (19 05 1885) Van Hecke en Maria Vertriest (Moerkerke 1889) startten een groothandel in kruidenierswaren of koloniale waren in de Stationsstraat nummer 70. Ze bouwden hun nieuwe woning en handelszaak in 1922 naast het nieuwe huis van rijksdierenarts Camiel Bostoen (30 06 1891) en Joanna Vermeulen, Stationsstraat nummer 72.

Arthur Van Hecke en Maria Vertriest trouwden in 1923 en hadden twee zonen en een dochter: Hector (Maldegem 27/02/1925 - Maldegem 22/03/2002), Marie-Christine (1926) en Eduard (1930). Maria Vertriest geboren in Moerkerke woonde bij haar dochter Marie-Christine en werd bijna 102 jaar.

De zoon van Arthur, Hector Van Hecke (1925) trouwde met Paula Van Maldegem uit Lapscheure en zij namen de kruideniersgroothandel van Arthur over en schakelden later over naar een discount-supermarkt, de Codi. Zij hadden twee zonen: Peter Van Hecke, motor Open-VLD woont in Maldegem en Paul Van Hecke, zijn echtgenote Tamara Ooghe en hun twee dochters Laura en Manon, wonen in Zedelgem.

De tabakszaak AURIMA werd overgenomen en geleid door de andere zoon van Arthur, Eduard Van Hecke, derde generatie. Marie-Christine heeft er 25 jaar gewerkt. Eduard Van Hecke (1930) trouwde met Simone Tryo. Hun dochter Katrien Van Hecke, echtgenote van Patrick Ghysels en de twee kinderen, Jean en Justine Ghysels wonen in Maldegem.

Het spreekt vanzelf dat de FIRMA VAN HECKE veel mensen tewerkstelde, familieleden, knechten en meiden die hun beste beentje voorzetten. Voor 1920 was Lucien Timmerman de spil van het bedrijf, geholpen door Adriaan, een Nederlander. René Van Ootegem (04 01 1900) getrouwd met Celina De Meester, was een stimulerende kracht in de firma. Van Hecke liet zelfs een woning optrekken voor het koppel op zijn terrein langs de Dreef en later verhuisden zij naar de Bloemestraat nummer 39, naast de Vlasgaard. Toen Arthur Van Hecke en Maria Vertriest de groothandel in de Stationsstraat opstartten, verhuisde René Van Ootegem mee. Hij was magazijnier en uitvoerder naar alle windstreken, elke dag een andere ronde. Madeleine Willems was inpakster en August De Baere (12 02 1905) poeldenier uit de Brugsesteenweg kwam vaak helpen in de fabriek.

Tot in 1935 verwerkten de zaakvoerders uitsluitend eigen tabaksplanten, dus inheemse tabak. Daarna schakelden zij over naar ingevoerde tabakssoorten uit Virginia, India enzovoort.

Uiteindelijk kwam de hele onderneming VAN HECKE terecht in de Oude Gentweg, waar de nakomelingen tewerkgesteld waren en waar ook veel ander personeel de zaak draaiende hielden. De handelszaak werd tenslotte overgenomen door een zaakvoerder uit Zottegem.

In 1978 werden de huizen van de Firma Van Hecke afgebroken en vervangen door een van de eerste grote degelijke appartementsgebouwen in Maldegem, gebouwd door deskundige aannemers die de nodige vakkennis hadden om dergelijke appartementen te bouwen. Dit gebouw kon tegen een stootje en trotseerde de tand des tijds. De architect was Wilfried Van Oyen uit Brugge en de aannemer was André Ombregt uit Hertsberge.

Kortom het appartementsgebouw Van Hecke in de Noordstraat was ooit tabaksfabriek en – handel, huisvestte naast familieleden veel bedienden en stelde heel veel mensen te werk. De meeste bedrijven zijn intussen verhuisd naar de rand van ons dorp, waar nu heel veel mensen hun brood verdienen.

In de buurt van Bakker Savat Deel V, de Noordstraat deel XIV, wordt vervolgd.

Voor de familie Van Hecke werden artikels verwerkt, verschenen in V.M. op 26 april 1991 en geschreven door RIK VAN DE ROSTYNE, waarvoor dank. Dank aan de Heer Hubert Savat die met zijn fantastisch geheugen duizenden bladzijden zou kunnen aanvullen over Maldegem.

Met dank voor de foto’s en de informatie aan de Heer Peter Van Hecke en Mevr. Marie-Christine Van Hecke.

Op de foto’s het appartementsgebouw Van Hecke in de buurt van Bakkerij Savat. Het bidprentje van het boegbeeld achter handel en nijverheid Van Hecke in Maldegem, Eduard Van Hecke. Zie ook. www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/

Bijlagen:
Appartementen Van Hecke.jpg (127 KB)   
Eduard Van Hecke - De Candt.jpg (88.9 KB)   
Huizenrij Van Hecke.jpg (127 KB)   
oude prentkaart.tif (944.4 KB)   
overlijdensbericht Hector Van Hecke.jpg (166.9 KB)   
Plan Noordstraat V.H..docx (454.4 KB)