|
HET EETBAAR PARK en DE LOCHTINK
IN HET CENTRUM VAN
MALDEGEM.
Foto's: Els Stevens.
Tekst: via info van Diego Van de Keere.
DIËGO VAN DE KEERE houdt onvermoeibaar
al jarenlang een pleidooi voor het herwaarderen van de natuur, van de moestuin en
het eetbaar park in t bijzonder. De zelfredzame burger slaagt er in toch voor
een groot deel zelf te voorzien in voedselbevoorrading. Het lijkt misschien
veraf maar in de toekomst wordt het bezit van een moestuin, een volkstuintje of
een eetbaar park levensnoodzakelijk. Diëgo Van de Keere is levenskunstenaar en de
bezieler van projecten die de lokale zelfredzaamheid bevorderen voor een
gezondere leefwereld, de herwaardering van de natuur en het beperken van de
overproductie.
Heel
veel inwoners rondom de dorpskern beschikken over een grote moestuin en kunnen
zichzelf en vaak de hele familie bevoorraden met groenten, fruit en kruiden. Uitgestrekte
moestuinen tref je aan vooral bij bejaarde mensen die nog over hun huis en tuin
en een prachtige moestuin beschikken. De oudere generatie die nog een moestuin
heeft, is bereid kennis en vaardigheden door te geven aan de volgende generatie
zodat die kunnen zorgen voor de voedselvoorziening van het gezin en de kinderen
kunnen betrekken in hun bezigheden in de moestuin.
Vele
oudere Maldegemnaars hebben hun have en goed verkocht om zich terug te trekken
op een van de ontelbare soms krakkemikkige flatgebouwen in het dorp, om hun dagen
te vullen met de activiteiten die in Maldegem georganiseerd worden op verschillende
locaties.
Het volkstuintje in het
Sint-Annapark vanaf 2013 was het mooiste,
het meest ontroerende en het meest overweldigende kunstwerk in Maldegem. Een
moestuin blijft, ruikt aangenaam, smaakt heerlijk, schiet en groeit in
wonderlijke kleuren. Een moestuin leeft en geeft leven. Iets van honderden
jaren geleden en toch nieuw. De moestuin wordt opnieuw een deel van het leven van
de jonge mens. Heel veel jonge mensen hebben er al in gewerkt en de vruchten
geplukt.
Op alle groene plekjes, dicht bij een waterbron komen moestuinen of
eetbare stukjes park die de zelfredzame mensen bevoorraden met voedsel en blij,
gelukkig, rustig en tevreden maken. Het zijn ontmoetingsplekken met heerlijke
oogsten, ruilhandel, speel - en ontdekkingsterreinen voor de kinderen tussen de
aardappelvelden, de kruiden- en de groentetuin. Niet alleen de computers en de
tablets moeten constant deel uit maken van het leven van een jong mens, maar ook
de moestuin of het eetbaar park, worden een item waar kinderen verlangend naar
uitkijken en die deel uit maken van een jong toekomstgericht leven.
Het stukje groen wordt levensnoodzakelijk in dorpen en steden waar alles
volgegoten wordt met gewapend beton en waar sommige kinderen denken dat de sla
in Colruyt groeit en de melk uit melkkranen vloeit. De enthousiasmering van de
kinderen en de jongeren om gelijk waar,
in een hoekje van de tuin, op een plekje bij de buren of op de gemeentelijke omliggende
gronden, te spitten, zaaien, te planten, te sproeien en te oogsten is van
levensbelang in het kader van een realistische toekomst.
 De jongere generatie heeft nood aan een klein eigen stukje grond in het
centrum waar ze de essentiële voedingswaren o.a. groenten kunnen telen en
verbouwen, waar ze tot rust komen en een deel van hun basis voedsel kunnen
verwerven om hun uitgaven te beperken. Zij moeten de kinderen betrekken in dit
proces en hun kennis en vaardigheden in de voedselproductie doorgeven, zodat de
volgende generatie zelfredzamer wordt en niet afhangt van voedingsketens.
De moestuin en het eetbaar park zijn een godsgeschenk voor velen.
Iedereen mag er in werken, wieden, zaaien, oogsten. Diego Van de Keere is de
gangmaker, de andere volwassenen die hun kinderen wat willen leren en zelf geen
plekje groen hebben kunnen er geheel vrijblijvend zich in het zweet werken
terwijl de kinderen besjes plukken, noten rapen of worteltjes knabbelen.
Na 60 jaar platteland ben ik bijna tien jaar
dorpsbewoner in de herfst van mijn leven. Ik heb al veel tijd gehad om rond te
kijken. Ik moet nu geen goten, regenputten noch afvoerputjes meer schoonmaken
en geen grasperken meer maaien. Hagen scheren, takken en bladeren rapen, bomen
en struiken bijknippen of afzagen en opritten reinigen horen tot het verleden. Hoewel werken in de tuin soms meer ontspannend kan zijn
dan het volgen van een moeilijk politieverhaal of actiethriller. Alles heeft
zijn voor- en nadelen.
Ik mis wel het groene uitzicht van mijn leefwereld tijdens mijn
kinderjaren en volwassen leven, van onze thuis. Ik heb heimwee naar het zicht
van de verschillende schakeringen groen van gras, bomen, struiken en planten na
een regenbui. Heel mijn leven keek ik door gelijk welk raam en zag de
uitgestrekte velden en weiden richting Strobrugge, de bomenrij langs het
Schipdonkkanaal in Moerhuize, de meersen van Broekhuize en de scheef gewaaide
loofbomenrijen langs de weg. In de Brugsesteenweg, zag je uitgestrekte velden
met bremstruiken en braambessen, sparrenbosjes, dikke beukenbomen, hagen rond
ons strookje grond met diverse kleurrijke struiken en talrijke boomsoorten in
de tuin. Nu mis ik al dat groen, de natuur. Maar je kan niet alles hebben.
Het centrum en de centrumbewoners hebben mij altijd gefascineerd. De
straten ogen gezellig en de handelszaken uitnodigend. Je loopt er altijd iemand
tegen het lijf die er goedgekleed, verzorgd gekapt en gemaquilleerd, opgewekt
en onvermoeid uitziet.
Wat ik hier wel gemerkt heb in het centrum, dat er niet veel plaats meer
is voor kinderen. Je ziet hier nauwelijks jonge mensen en toch moeten zij er
zijn. Niet iedereen woont op het platteland. Sommige grote woningen hebben geen
tuintje, soms geen koertje en er is weinig of geen speelruimte in het centrum.
Je ziet het jonge volkje sporadisch opduiken aan de Piramiden in het Sint-Annapark
of voor en na de vrijetijdsactiviteiten aan de Meos en de Kuma. Na de
buitenschoolse activiteiten worden de kinderen binnen gehouden in het veilige
nest bij hun familie. Het gaat er minder levendig in een dorp aan toe dan
vroeger. Het centrum, de kerk, de
straten, veel ligt er meestal verlaten bij.
Ik merk ook dat het nu niet veel beter is in de wereld dan in die goede
oude tijd. Oorlog, kommer en kwel gelukkig voorlopig elders, maar toch niet ver
weg.
Bovendien zijn de berichten over de armoede van een groot deel van de
bevolking hier en elders alarmerend en confronterend. Vergelijken we de armoede
vroeger en nu.
Ik geloof dat de armoede nu meer gezinnen treft. Vroeger konden de
mensen zelf voor een deel in hun voedselbehoeften voorzien. Niet veel mensen
beschikken meer over een moestuin en het kweken van kleinvee is onmogelijk
geworden in de bebouwde kom. Vroeger hadden de mensen kleinvee op hun erf, een
aardappel- of tarweveld en een moestuin, zelfs in het centrum. Andere
dorpsbewoners hadden een volkstuintje of huurden er een op de dorpsrand. Was
het moeilijk om grote gezinnen met een laag loon van het allernoodzakelijkste
te voorzien, de huisvrouwen waren vindingrijk en creatief genoeg om dagelijks
twee uitgebreide, voedzame warme maaltijden en twee broodmaaltijden te serveren
van eigen kweek voor heel het gezin en ook toevallige bezoekers werden aan
tafel uitgenodigd. Er was niets tekort. De broodwinners werkten wel heel hard
elke dag, vrije tijd was er niet echt, laat staan vrijetijdsbesteding. De
zondag was het kerk-, familiebezoek- en
rustdag.
Vroeger konden heel gewone mensen een lapje grond kopen, een huis laten
bouwen met een grote tuin met moestuin, soms een stal voor wat kleinvee, dus
echte honger hadden de mensen niet. Vroeger leefde men met weinig comfort en
probeerde men van het inkomen een deel te sparen om een eigendom te verwerven.
Dat was toen nog mogelijk, nu is dat veel complexer geworden. Sparen en kopen
van een eigen woning is bijna onbetaalbaar geworden, want de prijzen van
bouwgronden, huizen en flats zijn zeer hoog. Nu zitten veel gezinnen
noodgedwongen opgestapeld in een kleine maar comfortabele flat in torengebouwen
dicht aan elkaar geregen, meestal zonder uitzicht, dikwijls zonder natuurlijk
licht.
Terwijl de basisbehoeften tot ver in de 20ste eeuw zich beperkten tot
voeding, kleding en woonruimte, zijn de basisbehoeften van een modern mens in
de 21ste eeuw enorm geëvolueerd. De vrijetijdsbesteding is een industrie
geworden. Digitale televisie, smart Phone, telefoon, internet, computer, IPod,
tablet, verre reizen, korte weekenduitstappen en pretparken maken deel uit het
van het dagelijks leven. De moderne behoeften horen bij het leven van de
hedendaagse mens maar slokken een groot deel van het inkomen op. Blijven deze
behoeften betaalbaar? De energieprijzen en de kostprijs van zuiver water
stijgen de pan uit. Bovendien wil de moderne mens een minimum aan comfort in de
woning. Vaatwasmachine, droogkast, diepvries, wasmachine en andere dure
huishoudelijke apparaten zijn essentieel geworden waardoor de huurprijs van een
goed uitgeruste flat of woning zeer hoog oploopt. De eigenaar moet immers alles
voorzien, laten herstellen of vervangen, de woning onderhouden en hoge
belastingen betalen op eigendom en inkomen. De huur van een woning of de
afbetaling van een eigendom zijn afschrikwekkend hoog.
Ik denk dat de armen, de minderbegoeden het nu veel moeilijker
hebben dan vroeger. Je leest dat
sommigen amper drie euro per hoofd per
dag kunnen besteden aan voedsel. Dat is de prijs van één krop sla en een half
brood. Jammer dat onze welvaartsmaatschappij in haar voorzieningen sommige
nieuwe basisbehoeften niet kon incalculeren.
 We moeten de mensen, de jeugd en de kinderen
terug kennis laten maken met de vele voordelen die het bezit van een moestuin
met zich meebrengt. Er is nog voldoende plaats op openbare ruimten en elders waar de
centrumbewoners hun eigen groenten kunnen telen. Tuinieren wordt terug een
dagdagelijkse bezigheid waar ook de kinderen in verweven worden zodat zij
kennis en vaardigheden verkrijgen en de traditie verder zetten. Tuinieren wordt
geen onbelangrijk tijdverdrijf maar bevordert de zelfredzaamheid van de moderne
mens. Moestuinen, het telen van groenten worden opnieuw geïntegreerd in het
dagelijkse leven als rustgevende factor in een hectisch leven maar ook als een
noodzakelijke aanvulling op een karig inkomen.
Alle huidige
moestuinbezitters zijn terecht trots op hun kleurrijk kunstwerk: aardappelen,
savooien, rode, witte en groene kolen, bonen, erwten, pompoenen, komkommers,
spruiten, prei, selder, augurken, allerlei soorten sla, kervel, peterselie,
uien, tomaten, bieslook en andere kruiden vormen een smakelijk geheel. Ik heb
ooit eens de kastelen van de Loire bezocht en een ervan was Villandry. Rond het
indrukwekkend kasteel was een immense tuin, met korte kleine haagjes en binnen
in die haagjes teelde men groenten soorten in diverse kleuren, geel, paars,
blauw, rood, wit, alle schakeringen groen. Elk strookje, elk perceeltje
groenten was nauwkeurig afgebakend met een tuinkruid of iets anders. Tussen de groenten
bloeiden "stinkertjes" waarvan de wortels een afleidingsmanoever
vormen voor de wormen die de wortels van de groenten bedreigen. Veel moestuinen
worden omzoomd door kleurrijke bloemsoorten: margrieten, hortensias, dahlias,
irissen, gladiolen en geven de moestuin een feestelijke, extra dimensie.
Het bezit van een lochtink of moestuin blijft te
allen tijde een bron van levens- en arbeidsvreugde voor jong en oud. De gemeente die
de laatste decennia toelating gaf vele natuurgronden te betonneren, zij het
voor verbreding van wegen, aanleg van nieuwe verkavelingen of industriezones,
kan in overweging nemen om aan belangstellende inwoners sommige resterende
groene percelen ter beschikking te stellen voor het aanleggen en onderhouden
van een kleine moestuin.
Eetbaar
Maldegem?
Wat als het
openbaar groen in Maldegem eetbaar zou zijn? Wat als er in het park openbare
pluk-tuintjes zouden zijn, waar jong en oud opnieuw kon kennismaken hoe
groenten & fruit er uitzien terwijl ze groeien en bloeien?
Wat
als er overal bessenstruiken, notenbomen en fruitbomen zouden staan i.p.v.
sierbomen?
Dat dit geen droom hoeft te blijven, bewijst deze link uit
Groot-Brittannië:
http://youtu.be/4KmKoj4RSZw.
Heeft u interesse om dit in
Maldegem mee uit te bouwen?
Informatie via transitiemaldegem@live.be
of via
facebook : https://www.facebook.com/groups/150964341747635/
De Lochtink
De moestuin ook wel Lochtink genoemd is veel meer dan een plek
waar vers en gezond voedsel geteeld worden. Zelf een deel van je voedsel kweken
wordt weer populair, getuige hiervan zijn tv-programmas als Groenland en De
Moestuin volgens Wim. En terecht! De moestuin is een klein stukje paradijs,
waar mens en natuur met elkaar in interactie treden. Het kan een ontmoetingsplek zijn, een plek om
tot rust te komen en jezelf weer op te laden om het te kunnen volhouden in de
dolgedraaide wereld.
Bovendien is het een stukje onafhankelijkheid, een erfgoed uit een tijd
dat mensen veel meer zelf verantwoordelijk waren voor hun eigen
voedselvoorziening, iets wat in de komende jaren wellicht steeds belangrijker
en noodzakelijk zal worden voor de volgende generaties.
De Grote Lochtink-enquête:
Woon je in Groot - Maldegem? Heb je zelf een moestuin of had je er
vroeger een? Weet je nog hoe men groenten kweekte voor de opkomst van de
pesticiden en de kunstmest? Ken je nog bijzondere bewaartechnieken? Dan zou het
fantastisch zijn als je de moestuin-enquête wil invullen!
|
De Grote Lochtink-enquête
|
|
Achtergrondinformatie
|
|
1.
Soort tuin:
privétuin volkstuin samen tuin permacultuur tuin - andere:
|
|
2. Naam tuinier(s):
|
|
3. Locatie tuin (straat, nr., deelgemeente):
|
|
4. Aantal jaren ervaring:
|
5. Teeltoppervlakte:
|
|
6. Hoe leerde je moestuinieren?
|
|
Bodemzorg
|
|
7.
Wat doe je om
de bodem vruchtbaar te maken/houden?
|
|
Zaad & plantgoed
|
|
8.
Teel je zelf
ook eigen zaad? Wat zijn je meest
kiemkrachtige zaden?
|
|
Teelt
|
|
9. Welke teelttechnieken gebruik je? (op rijen,
op bedden, combinatie teelt, koude kas, serre, voor zaaien
)
|
|
10.
Welke
gewassen teel je het meest?
|
|
11.
Wat lukt het
best?
|
|
12.
Op welke
manier(en) bescherm je je gewassen?
|
|
Oogst en bewaring
|
|
13.
Hoe bewaar je
je oogst tijdens de winter? (per gewas)
|
|
Deel de Weelde
|
|
14.
Welke
ervaringen, inzichten, uitvindingen.. zou je graag delen met andere
moestuiniers?
|
|
15.
Welke boeken
of andere bronnen van informatie zou je aanraden aan (beginnende)
moestuiniers?
|
Heeft u zelf geen tuin maar wel tuinkriebels? Heeft u zelf wel plaats maar niet in staat om
er iets te telen? Zou u uw kennis over
moestuinieren graag doorgeven?
Dan is er één adres: www.tuindelen.be!
Transitie werkt! Het eetbare-planten-stuk is uiteraard
maar een fractie van het hele concept transitie. Transitie gaat niet enkel over
tuinieren. De organisatie zoekt naar manieren om de lokale gemeenschap voor te
bereiden op een toekomst met minder energie (uit vnl. fossiele brandstoffen) en
dus naar andere manieren om in onze behoeften te voorzien (energie, transport,
voedsel, zingeving, vrijetijdsbesteding, water, economie.). Transitie begint
met kleine, fijne acties om mensen te motiveren om op alle vlakken anders te
gaan leven (zie website transitie).
De fotos stellen een stukje moestuin voor van
Valère Claeys, Louis Posman en van de leerlingen van de Zusters Maricolen.
Velen
staan volledig achter de visie van Transitie. Ze moeten enkel denken aan de
oogsten van de moestuinen van hun ouders, van hun eigen moestuin en ze
herinneren zich de smaak van diverse groenten en fruit van eigen bodem. Het
spijt me maar alle ingevoerde groenten
smaken naar water en je krijgt enkel een smaakverschil door toegevoegde
kruiden. (Marianne Posman)
Zie ook:
Link
https://plus.google.com/photos/116688562905656264433/albums/6018543417414217249
perenboom van Valeer Claeys, de mooiste kunstwerken
op aarde
..
www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem/
www.bloggen.be/wakinmaldegem/
www.bloggen.be/ amateurkunsten.be/
Zie www.bloggen.be/marianne_posman_in_maldegem
03-10-2017 om 00:00
geschreven door Marianne Posman 1
|
De schoolkinderen van beide scholen in Maldegem hebben het goed gedaan
op 11 november 2017. Of het echt tot hen doordringt waarom ze bloemenkransen en bosjes witte
rozen neerleggen op de graven, weten we niet met zekerheid. Het is belangrijk
dat zij monumenten, begraafplaatsen en
