KRONOS

We vervolgen deze week onze afleveringen over de herziening van de chronologie van de Assyrische koningen in relatie tot de Bijbelse koningen van Israël en Juda. Met onze aflevering van 02.07.2018 op dit blog gaven we aandacht aan de regeerperiode van Salmaneser III en brachten deze Assyrische koning chronologisch in lijn met de koningen Achab en Jehu van het tienstammenrijk. Zie link: http://bloggen.be/Robertdetelder/archief.php?ID=3102210

Het einde van de regeerperiode van Salmaneser III werd gekenmerkt door een opstand en algemene rebellie tegen het gezag van Salmaneser III. In het licht van de kosmische catastrofetheorie was de oorzaak voor de rebellie de tekenen aan de kosmische hemel die de voorbode van een meganatuurcatastrofe op aarde betekende. De boosdoener was de planeet Mars – de Assyrische godheid Nergal – die volgens de catastrofetheorie onheilspellend op een geschatte afstand van 200.000 mijl de baan van aarde en haar maan om de zon verstoorde (Donald W. Patten, Ronald R. Hatch and Loren C. Steinhauer, The long day of Joshua and six other catastrophes, 1973, Chapter VI).

Ik besef dat het aanvaarden van een cyclus van meganatuurcatastrofes van kosmische oorsprong in de oudheid, voor menigeen moeilijk is. Men kan de schouders ophalen voor een theorie die ontwikkeld en gebaseerd is op mythisch-historische overleveringen en niet op astrofysische waarneming. Het lijkt dan ook fantastisch wanneer men bedenkt dat het zonnestelsel dat in de huidige tijd als een klokwerk loopt, ooit tot slechts 2650 jaar terug de tijd in, in beroering was. Wat chronologie betreft zijn de cyclus-rampjaren een hulpmiddel tot het verankeren van heel wat bepaalde regeerperioden van koningen op de tijdsbalk.

Het fenomeen van de afgoderij dat in de oudheid telkens opnieuw de kop opstak in zowel Israël als de buurvolken had als oorzaak de cyclus van meganatuurcatastrofes van kosmische oorsprong die planeet aarde met intervallen vanaf de vierentwintigste eeuw v. Chr. tot de zevende eeuw v. Chr. getroffen heeft. De wereld van de oudheid was voor een lange tijd in beroering en een bron van afgoderij bij de volkeren en Israël die meenden in de planeten in beroering, goden aan het werk te zien.

Het was in een tijd van een planeet ‘aarde in beroering’ dat Shamsi Adad V zijn vader Salmaneser III opvolgde. De eponiemlijst die op de regeerperiode van Shamsi Adad V betrekking heeft vermeldt voor zijn eerste drie jaar van regeren dat er ‘opstand of rebellie’ in het land was. De orthodoxe Assyriologie geeft Shamsi Adad V een regeerperiode van 822 tot 809 v. Chr. Dit op basis van hun gehanteerde ankerpunt op de tijdsbalk: de genoteerde zonsverduistering over de hoofdstad Nineveh in het eponiem van Bur Saggile in 763 v. Chr. De slag bij Karkar hebben we gezien in het artikel over Salmaneser III, wordt in het jaar 853 v. Chr. gedateerd aan de hand van het terugtellen van negentig eponiemjaren vanaf het ijkpunt op de tijdsbalk: 763 v. Chr.

Een eponiem zou een Assyrische ambtenaar voorstellen naar wie een bepaald jaar genoemd werd met een verwijzing naar een bijzondere gebeurtenis dat jaar zoals een zonsverduistering, een nieuwe koning die aantrad, een veldtocht enzoverder. De Eponiemlijsten zijn samengesteld vanaf 892 tot 648 v. Chr. wat ook een belangrijke periode in de geschiedenis van de koningen van Israël en Juda was.

De geleerde Edwin R. Thiele (1895/1986) zag het in de vorige eeuw als zijn opdracht de Bijbelse chronologie van de koningen van Israël Juda in lijn met de Assyrische koningslijsten te brengen , die hij een groter gezag toekende. De regeerperiode van de Bijbelse koningen Achab en Jehu bracht hij op de tijdsbalk in lijn met de Assyrische gegevens. Zijn werk “The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings” wordt door velen vandaag beschouwd als de definitieve Bijbelse chronologie en vindt men in menig Bijbelatlas en naslagwerk terug. Thiele verkorte de regeringsduur van bepaalde koningen van Juda en Israël om deze te laten passen in het Assyrische tijdskader. Het resultaat was een inkorting van de regeertijd van de koningen van Israël en Juda tot ongeveer veertig jaar. De val van Samaria en de wegvoering van de tien stammen van Israël in Assyrische ballingschap in lijn brengen met de Assyrische chronologische gegevens bleek onmogelijk. De regeerperiode van Hizkia van Juda voor deze periode en vooral dan diens zesde regeringsjaar staat hier haaks op de Assyrische en dus verkondigde Thiele dat de Bijbelse gegevens van 2 Koningen hoofdstukken 17 en 18 foutief waren en kunstmatig aan de Bijbel toegevoegd.

Het is dan ook een dilemma voor velen. Welke keuze maakt men? De Bijbelse chronologie aanpassen aan de Assyrische? Of een Bijbelse chronologie op de tijdsbalk voor de eigen achterban uittekenen die echter door seculiere onderzoekers schouderophalend afgewezen wordt? De zaak is nochtans uiterst belangrijk geworden. Sinds de tweede helft van de twintigste eeuw met de publicatie van de boeken van Dr. Immanuël Velikovsky wordt er namelijk wereldwijd door onderzoekers aan een herziening van de chronologie van de geschiedenis van de oudheid gewerkt. De meeste onderzoekers die ik ken hanteren hierbij de gefabriceerde chronologie van de koningen van Israël en Juda van Thiele en verkrijgen als een gevolg hiervan verkeerde uitkomsten. Een voorbeeld is de revisionistische egyptoloog David Rohl (A Test of Time, 1995, Part Three, Chapter Nine) die van Saul en David tijdgenoten van farao Achnaton maakt maar hierbij de uitgedokterde jaartallen van Edwin R. Thiele voor de regeerperiode van Saul en David hanteert die zesendertig jaar van de historische werkelijkheid afwijken.

Volgens mijn herziening van de chronologie van de koningen van Assyrië heeft Shamsi Adad V nu een regeerperiode van 860/859 tot 848/847 v. Chr.

Hierna de relevante eponiemgegevens van Shamsi Adad ’s regeerperiode. Tussen haakjes staan de jaartallen van de orthodoxe Assyriologie met daarnaast in vette cijfers de gereviseerde jaartallen:

[822/821] 860/859 Tijdens het eponiem van ©am¹i-Adad [V], de koning van Assyrië, opstand.

[821/820] 859/858 Tijdens het eponiem van Yahalu, de opperbevelhebber, opstand.

[820/819] 858/857 Tijdens het eponiem van Bêl-dan, de paleis maarschalk, de opstand werd neergeslagen

[819/818] 857/856 Tijdens het eponiem van Inurta-ubla, gouverneur van [...], veldtocht tegen Mannea

[818/817] 856/855 Tijdens het eponiem van ©ama¹-ilaya, gouverneur van [...], veldtocht tegen [...]¹umme

[817/816] 855/854 Tijdens het eponiem van Nergal-ilaya, gouverneur van Isana, veldtocht tegen Tille.

[816/815] 854/853 Tijdens het eponiem van A¹¹ur-bunaya-usur, de opperdienaar, veldtocht tegen Tille.

[815/814] 853/852 Tijdens het eponiem van ©arru-hattu-ilpe, gouverneur van Nisibis, veldtocht tegen Zaratu.

[814/813] 852/851 Tijdens het eponiem van Bêl-lu-ballat, de opperbevelhebber, veldtocht tegen Der; Anu de Grote ging naar Der.

[813/812] 851/850 Tijdens het eponiem van Mu¹ekni¹, gouverneur van Habruri, veldtocht tegen Ahsana.

[812/811] 850/849 Tijdens het eponiem van Inurta-a¹ared, gouverneur van Raqmat, veldtocht tegen Chaldaea.

[811/810] 849/848 Tijdens het eponiem van ©ama¹-kumua, gouverneur Arrapha, veldtocht tegen Babylon

[810/809] 848/847 Tijdens het eponiem van Bêl-qate-sabat, gouverneur van Mazamua, de koning bleef in het land.

De vermelding ‘de koning bleef in het land’ tijdens het eponiem van Bêl-qate-sabat, gouverneur van Mazamua, betekent zoveel als niets doen. Bij het volgende eponiem zou Adad Nerari III de kroon van Assyrië overnemen.

Tijdgenoten van Shamsi Adad V in Israël en Juda waren de koningen Jehu en Joas.

De Assyrische minderjarige koning Adad Nirari III volgde onder voogdijschap van zijn moeder koningin Sammurat, zijn vader Shamsi Adad V op. Zijn regeringsjaren zijn volgens de orthodoxe berekening: 812/783 v. Chr. Volgens mijn revisie regeerde hij echter van 847 tot 820 v. Chr. Adad Nerari III was een tijdgenoot van de Bijbelse koningen Joahaz en Joas in Israël en van Joas en Amazia in Juda.

Van de moeder koningin en regentes Sammurat is een stele bewaard gebleven (gevonden te Kalat Sherkat in Assyrië) waarin het co-regentschap met de minderjarige Adad Nirari III vermeld wordt. Een andere vermelding (Saba’a stele) geeft een periode van vijf jaar als de duur van het co-regentschap.

De orthodoxe Assyriologie die pretendeert de juiste leer aangaande het oude Assur te bezitten identificeert koningin Sammurat met de legendarische Semiramis, de vrouw van de Bijbelse Nimrod, de eerste machthebber op aarde na de Grote Vloed. De Bijbels-historische gegevens betreffende Nimrod worden door hen als mythe beschouwd. Dit is echter niet mijn uitgangspunt. Het Bijbelboek Genesis is geschiedschrijving. De Sammurat van de negende eeuw voor Christus is te onderscheiden van de Semiramis van het derde millennium voor Christus.

De eerder vermelde Saba’a-stele verhaalt eveneens een militaire campagne van Adad Nirari III naar Damascus in zijn vijfde regeringsjaar. Dit jaar is volgens de revisie nu het jaartal 843 v. Chr.:

Against Aram I marched. Mari', king of Aram, in Damascus his royal city, I shut up. The terrifying splendour of Assur overwhelmed him and he laid hold of my feet, he became my vassal. 2300 talents of silver, 20 talents of gold, 3000 talents of copper, 5000 talents of iron, coloured woollen and linen garments, an ivory bed, an ivory couch...his property and his goods, in immeasurable quantity, in Damascus, his royal city, in his palace, I received.

De vermelding past echter niet met de Bijbelse gegevens betreffende Damascus/Aram als belager van het tienstammenrijk tijdens deze periode. Het Bijbelboek 2 Koningen geeft Aram weer als een vijand van koning Joahaz van Israël tot praktisch het einde van diens regeringstijd van zeventien jaar van 847 tot 830 v. Chr. Een Assyrische belegering van Damascus met een verzwakking van Aram tot gevolg past niet in dit tijdsschema. Hierna het betreffende Bijbelgedeelte:

2 Koningen 13:1 In het drieëntwintigste jaar van Joas, de zoon van Achazja, de koning van Juda, werd Joachaz, de zoon van Jehu, koning over Israël te Samaria; hij regeerde zeventien jaar. 2 Hij deed wat kwaad is in de ogen des HEREN en volgde de zonden na, die Jerobeam, de zoon van Nebat, Israël had doen bedrijven; daarvan week hij niet af. 3 Daarom ontbrandde de toorn des HEREN tegen Israël, en Hij gaf hen in de macht van Hazaël, de koning van Aram, en in de macht van Benhadad, de zoon van Hazaël, al die tijd. (NBG 1951 vertaling)

De conclusie moet zijn dat de vermelding op de Saba’a stele betreffende de belegering van Damascus in het vijfde regeringsjaar van Adad Nirari III fout is. Hoogstwaarschijnlijk hebben we met een schrijffout te maken en is het vijftiende regeringsjaar van Adad Nirari III bedoeld. De Assyrische gegevens spreken elkaar onderling ook tegen wat maakt dat ik van een foutieve Assyrische kroniek kan uitgaan. De bekende eponiemlijsten geven namelijk voor het vijfde regeringsjaar van Adad Nirari III geen veldtocht naar Damascus weer, maar een veldtocht naar Arpad in Noord-Syrië. Wat vreemd is aangezien Arpad slechts een provinciestad was en Damascus daarentegen de hoofdstad van het machtige Aram. Hierna de Eponiemlijst van alle regeringsjaren van Adad Nirari III ter illustratie. De jaren tussen haakjes zijn de jaartallen van de orthodoxie met rechts mijn gereviseerde jaartallen:

[809/808] 847/846 During the eponymy of Adad-Nirari [III], the king of Assyria, campaign against Media

[808/807] 846/845 During the eponymy of Nergal-ilaya, the commander in chief, campaign against Guzana.

[807/806] 845/844 During the eponymy of Bêl-dân, the palace herald, campaign against Mannea.

[806/805] 844/843 During the eponymy of Sil-Bêli, the chief butler, campaign against Mannea.

[805/804] 843/842 During the eponymy of A¹¹ur-taklak, the chamberlain, campaign against Arpad.

[804/803] 842/841 During the eponymy of Ilu-issiya, governor of A¹¹ur, campaign against Hazazu.

[803/802] 841/840 During the eponymy of Nergal-ere¹, governor of Rasappa, campaign against Ba'alu.

[802/801] 840/839 During the eponymy of A¹¹ur-balti-ekurri, governor of Arrapha, campaign against the Sealand; plague.

[801/800] 839/838 During the eponymy of Inurta-ilaya, governor of Ahizuhina, campaign against Hubu¹kia.

[800/799] 838/837 During the eponymy of ©ep-I¹tar, governor of Nisibis, campaign against Media.

[800/799] 837/836 During the eponymy of ©ep-I¹tar, governor of Nisibis, campaign against Media

[799/798] 836/835 During the eponymy of Marduk-i¹manni, governor of Amedi, campaign against Media.

[798/797] 835/834 During the eponymy of Mutakkil-Marduk, the chief eunuch, campaign against Lu¹ia.

[797/796] 834/833 During the eponymy of Bêl-tarsi-iluma, governor of Kalhu, campaign against Namri.

[796/795] 833/832 During the eponymy of A¹¹ur-bêla-usur, governor of Habruri, campaign against Manduate.

[795/794] 832/831 During the eponymy of Marduk-¹aduni, governor of Raqmat, campaign against Der.

[794/793] 831/830 During the eponymy of Kinu-abua, governor of Tu¹han, campaign against Der.

[793/792] 830/829 During the eponymy of Mannu-ki-A¹¹ur, governor of Guzana, campaign against Media.

[792/791] 829/828 During the eponymy of Mu¹allim-Inurta, governor of Tille, campaign against Media.

[791/790] 828/827 During the eponymy of Bêl-iqi¹anni, governor of ©ibhini¹, campaign against Hubu¹kia.

[790/789] 827/826 During the eponymy of ©ep-©ama¹, governor of Isana, campaign against Itu'a.

[789/788] 826/825 During the eponymy of Inurta-mukin-ahi, governor of Nineveh, campaign against Media.

[788/787] 825/824 During the eponymy of Adad-mu¹ammer, governor of Kalizi, campaign against Media; foundations of the temple of Nabû in Nineveh laid.

[787/786] 824/823 During the eponymy of Sil-I¹tar, governor of Arbela, campaign against Media; Nabû entered his new temple.

[786/785] 823/822 During the eponymy of Nabû-¹arra-usur, governor of Talmusu, campaign against Kisku.

[785/784] 822/821 During the eponymy of Adad-uballit, governor of Tamnuna, campaign against Hubu¹kia; [the god] Anu the Great went to Der.

[784/783] 821/820 During the eponymy of Marduk-¹arra-usur, governor of Arbela, campaign against Hubu¹kia.

[783/782] 820/819 During the eponymy of Inurta-nasir, governor of Mazamua, campaign against Itu'a.

[782/781] 819/818 During the eponymy of Iluma-le'i, governor of Nisibis, campaign against Itu'a.

De conclusie is dat naar het einde toe van de regeringsperiode van Joahaz van Israël, en los van de tegensprekelijke eponiemlijst een Assyrische invasie in Aram heeft plaatsgevonden. Vermoedelijk in het vijftiende regeringsjaar van Adad Nirari III. De Assyriër Adad Nirari III werd zodoende een verlosser voor Israël:

2 Koningen 13:4 Doch Joahaz bad des HEEREN aangezicht ernstelijk aan; en de HEERE verhoorde hem; want Hij zag de verdrukking van Israël, dat de koning van Syrië hen verdrukte. 5 (Zo gaf de HEERE Israël een verlosser, dat zij van onder de hand der Syriërs uitkwamen; en de kinderen Israëls woonden in hun tenten, als te voren. (Statenvertaling)

De Bijbel noemt de naam noch de nationaliteit van de verlosser die hen van de overheersing door de Syriërs (Aram) verloste. Maar ook in het Assyrische verslag wordt bijvoorbeeld de naam van de koning van Aram niet genoemd. Er is slechts een verwijzing naar een ‘Mari, koning van Aram’. Mari is echter geen eigennaam maar betekent alleen HEER. De Assyrische berichtgeving voor deze tijdsperiode is onduidelijk en levert vraagteken op vraagteken. Met de hulp van de historische boeken van de Bijbel is het mogelijk een en ander te reconstrueren. De Eponiemlijst vermeldt in het vijftiende regeringsjaar van Adad Nirari III een campagne naar ‘Manduate’. Dit gebied wordt algemeen als de Beka-vallei in de Libanon geïdentificeerd. Het ligt voor de hand aangezien het van de Beka-vallei slechts een steenworp naar Damascus is, dat in datzelfde jaar Damascus belegerd werd.

Er is ook een stele van Adad Nirari III gevonden waar deze claimt schatting van koning Joas van Israël ontvangen te hebben:

“Adad-nirari [III], … great king of Assyria … by Ashur, his lord; who has made submit to his feet the princes within the four rims of the earth; conquering … the Hittites, Amurru, Tyre, Sidon, Palestine [Philistines] [Joash of] Israel [lit. Omri], Edom, … submit to my feet, imposing tribute … king Mari [Ben-Hadad-III] of Damascus I received 2,300 talents of silver, 20 talents of gold, 5,000 talents of iron, garments of linen with multicolored trimmings, a bed (inlaid) with ivory, a couch mounted and inlaid with ivory...”

(Omri-land Stela from Calah/Nimrod of Adad-nirari III, 796 BC)

Dit gegeven past ook in mijn gereviseerd jaar 833/832 v. Chr. met het eerste regeringsjaar van Joas als co-regent met zijn vader Joahaz over Israël.

Wordt vervolgd

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

Recente publicaties:

Kronieken van de koningen van Israël, 2017, zie link: https://www.bol.com/nl/p/kronieken-van-de-koningen-van-israel/9200000086650052/?suggestionType=searchhistory

EXODUS, 2016, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/102331

De Zonaanbidder, 2016, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/87999

TIJD en TIJDEN, 2015, Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

De Assyriologie herzien, 2012, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/76234

De Tweede Wereldoorlog door de ogen van een neutrale Belg, 2007, zie link: http://www.bravenewbooks.nl/books/69343

Genesis versus Egyptologie, 2009, dit boek is uitverkocht maar kan online gelezen worden op de hierna volgende link: http://jezusleeft.weebly.com/genesis-versus-egyptologie.html

Apocalyps, 2009, (dit boek is uitverkocht maar op een PDF-document gratis op eenvoudig verzoek per email bij de auteur verkrijgbaar).