KRONOS

2 Koningen 15:1 In het zevenentwintigste jaar van Jerobeam, de koning van Israël, werd Azarja koning, de zoon van Amasja, de koning van Juda. 2 Hij was zestien jaar oud, toen hij koning werd; hij regeerde tweeënvijftig jaar te Jeruzalem. Zijn moeder heette Jekolja; zij was uit Jeruzalem. 3 Hij deed wat recht is in de ogen des HEREN, geheel zoals zijn vader Amasja gedaan had. 4 Alleen verdwenen de hoogten niet; nog steeds slachtte en offerde het volk op de hoogten. 5 De HERE sloeg de koning, zodat hij melaats was tot de dag van zijn dood, en hij woonde in een afgezonderd huis, terwijl Jotam, de zoon des konings, het paleis beheerde en het volk des lands bestuurde. 6 Het overige van de geschiedenis van Azarja, en al wat hij gedaan heeft, is dat niet beschreven in het boek van de kronieken der koningen van Juda? 7 Azarja ging bij zijn vaderen te ruste en men begroef hem bij zijn vaderen in de stad Davids; zijn zoon Jotam werd koning in zijn plaats.

De chronologie van de regeerperiode van Azarja of Uzzia heb ik in mijn boek TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 279-484, uiteengezet. Op de tijdsbalk heeft Azaria de regeerperiode van het najaar 803 v. Chr. tot het najaar van 750 v. Chr. Zijn ziekte en quarantaine plaatsen we vanaf oktober 776 v. Chr. Hij had dan zesentwintig jaar gezond en voorspoedig als alleenheerser geregeerd. Daarna werd zijn zoon Jotham co-regent tot aan zijn dood in quarantaine. Het Bijbelboek 2 Kronieken verwijst naar Azarja of Azaria met de naam Uzzia.

2 Kronieken 26:1 Toen nam het ganse volk van Juda Uzzia (die nu zestien jaren oud was), en maakte hem koning in de plaats van zijn vader Amazia. 2 Dezelve bouwde Eloth, en bracht ze weder aan Juda, nadat de koning met zijn vaderen ontslapen was. 3 Zestien jaren was Uzzia oud, toen hij koning werd, en hij regeerde twee en vijftig jaren te Jeruzalem; en de naam zijner moeder was Jecholia, van Jeruzalem. 4 En hij deed dat recht was in de ogen des HEEREN, naar alles, wat zijn vader Amazia gedaan had. 5 Want hij begaf zich om God te zoeken, in de dagen van Zacharia, die verstandig was in de gezichten Gods; in de dagen nu, dat hij den HEERE zocht, maakte hem God voorspoedig. 6 Want hij toog uit, en krijgde tegen de Filistijnen, en brak den muur van Gath, en den muur van Jabne, en den muur van Asdod; daartoe bouwde hij steden in Asdod, en onder de Filistijnen. 7 En God hielp hem tegen de Filistijnen, en tegen de Arabieren, die te Gur-baal woonden, en tegen de Meunieten. 8 En de Ammonieten gaven Uzzia geschenken; en zijn naam ging tot den ingang van Egypte, want hij sterkte zich ten hoogste. 9 Daartoe bouwde Uzzia torens te Jeruzalem, aan de Hoekpoort en aan de Dalpoort, en aan de hoeken; en hij sterkte ze. 10 Hij bouwde ook torens in de woestijn, en hieuw vele putten uit, overmits hij veel vee had, beide in de laagten en in de effene velden; akkerlieden en wijngaardeniers op de bergen en op de vruchtbare velden; want hij was een liefhebber van den land bouw.

Tijdens zijn voorspoedige en gezonde levensperiode rees Uzzia/Azaria tot grote hoogten. Het Schriftwoord zegt dat hij oorlog voerde tegen de Filistijnen, hun burchten afbrak en aldaar nieuwe steden oprichtte. Ook de Arabieren (vers zeven) krijgen naast de Meünieten een vermelding. Ook wordt vermeld dat de Ammonieten schatplichtig aan Uzzia werden. De Meünieten zouden dezelfde zijn als de Maonieten in Richteren 10:12. Zij woonden in het gebied van Maon zuidoostelijk van het bekende Petra in het gebergte van Seïr, het gebied van Edom. Door zowel de kuststreek van Filistea als het gebergte van Seïr in de woestijn te bezetten beheerste Azarja alias Uzzia volledig de toegang tot Egypte. Zijn naam ging dan ook volgens het Bijbelcitaat tot aan de ingang van Egypte, zoals er in vers acht staat geschreven.

2 Kronieken 26:11 Verder had Uzzia een heirkracht van geoefenden ten oorlog, uittrekkende ten heire bij benden, naar het getal hunner monstering, daar de hand van Jeiel, den schrijver, en Mahaseja, den ambtman; onder de hand van Hananja, een van de vorsten des konings. 12 Het gehele getal van de hoofden der vaderen, der strijdbare helden, was twee duizend en zeshonderd. 13 En onder hun hand was een krijgsheir van driehonderd zeven duizend en vijfhonderd, die met strijdbare kracht zich ten oorlog oefenden, om den koning tegen den vijand te helpen. 14 En Uzzia bereidde voor hen, voor het ganse heir, schilden, en spiesen, en helmen, en pantsieren, en bogen, zelfs tot de slingerstenen toe. 15 Hij maakte ook te Jeruzalem kunstige werken, bedenking van kunstige werkmeesters, dat zij op de torens en op de hoeken zijn zouden, om met pijlen en met grote stenen, te schieten; zo ging zijn naam tot verre toe uit, want hij werd wonderlijk geholpen, totdat hij sterk was. (Statenvertaling)

Het Schriftwoord vervolgd met de beschrijving van de omvang van het leger van Uzzia met aandacht voor hun bijzondere uitrusting. Kunstig nieuw ontworpen militaire afweerwapens worden beschreven om pijlen en grote stenen af te schieten. Ware wonderwapens voor die tijd die maakten dat Azaria met ontzag door vriend en vijand bejegend werd. Ik stel me de vraag of de Assyriërs enkele decennia later deze wapens kopieerden?

In Israël zat tot 776 v. Chr. Jerobeam II op de troon die volgens het Schriftwoord (2 Koningen 14:28) Damascus en Hamath controleerde. De beide vorsten beheersten samen het gebied waar David en Salomo hun scepter over zwaaiden.

Toen Assyrië onder de leiding van Tiglath Pileser III opnieuw buiten zijn grenzen trad verwijst de Assyrische koning in zijn bewaard gebleven (gefragmenteerde) annalen naar koning Azaria van Juda. De Assyriër Tiglath Pileser beschrijft Azaria hier als de leider van een Klein-Aziatische coalitie van koningen tegen Assyrië.

In the course of my campaign, I received the tribute of the kings of the seacoast Azariah of Judah, like Azariah, the land of Judah without number, reaching high to heaven and exceedingly great on earth which had gone over to Azariah and had strengthened him like stumps exceedingly difficult was barred and was high were situated his egress I had them bring I surrounded his garrisoned towns and against I caused them to carry and his great like pots I smashed rider Azariah my royal palace intribute like that of the Assyrians I laid upon them and the city of Kullani at his invitation . 19 districts of Hamath, together with the cities of their environs, which lie on the shore of the sea of the setting sun, which had gone over to Azariah, in revolt and contempt of Assyria, I brought within the border of Assyria. My officials I set over them as governors. 30.300 people I carried off from their cities and placed them in the province of the city of Ku-. 1.223 people I settled in the province of the land of Ulluba.

De gevestigde Assyriologie heeft op basis van haar Eponiemlijsten voor Tiglath Pileser III een regeertijd van het jaar 745 tot het jaar 727 v. Chr. uitgedokterd wat echter niet past met de Bijbels-chronologische gegevens over koning Azaria van Juda met de jaren 803/750 v. Chr. Voor mij is het duidelijk dat de chronologische constructie van de Assyriologie voor deze tijdsperiode onverzoenbaar met de Bijbels-chronologische gegevens is. De conclusie is dat er hiaten in de Eponiemlijsten voorkomen en dat de lijst aldus geen opeenvolging van koningen en gebeurtenissen voorstelt. Zie o.a. het recente artikel van 01.12.2017 over de knieval van de geleerde Edwin R. Thiele, link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?ID=3039886

We moeten bovendien aannemen dat de verwijzing naar Azarja van Juda als de leider van een Klein-Aziatische coalitie door Tiglath Pileser III, in de periode van 803 tot 776 v. Chr. op de tijdsbalk te plaatsen is, tijdens zijn gezonde periode. Dit vereist een drastische herziening van de schikking van de regeerperioden van de koningen Pul, Tiglath Pileser III, Salmaneser V, Sargon II en Sanherib op de tijdsbalk. Een herziening die op dit blog regelmatig aandacht krijgt. Zie het recente artikel over de profeet Jona te Nineveh van 14.07.2017, link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1499637600&stopdatum=1500242400

Het is dezelfde periode ongeveer dat Uzzia/Azarja ook Egypte onder zijn controle had (De Zonaanbidder, 2016, blz. 36-39). Mijn geciteerde boek laat ik in de inleiding aanvangen in het jaar 800 v. Chr. met de meganatuurcatastrofe waar de Hebreeuwse profeet Amos het begin van zijn bediening mee aanduidt. Het is de periode van de belegering van Troje van 800 tot 790 v. Chr., volgens mijn revisie van de geschiedenis van de oudheid. Egypte werd toen sinds de dagen van koning Asa van Juda door de Ethiopiërs of Nubiërs overheerst. De legendarische Memnon zat in 800 v. Chr. op de troon in Egypte. Toen deze besloot Priamos van Troje tegen de Grieken te hulp te snellen marcheerde Memnon met zijn leger langs de kustroute door Klein-Azië naar Troje. Het gebied van Azaria/Uzzia liet hij met rust aangezien de Bijbel hierover zwijgt. Van het slagveld rondom Troje is Memnon niet teruggekeerd aangezien hij in die strijd door Achilles gedood werd. In Egypte nam farao Thothmosis IV de gelegenheid te baat om het Nubische juk af te werpen. Volgens mijn revisie van de geschiedenis van de oudheid kreeg hij hierbij hulp van koning Azaria van Juda. Ik postuleer dat Azaria van ongeveer 790 v. Chr. tot 748 v. Chr. in Egypte een Judese legermacht gestationeerd had en een geallieerde van Thothmosis IV was. De luitenant-generaal van het Egyptische leger was een Israëliet met de naam Joeja die ook nog onder de opvolger van Thothmosis IV: Amonhotep III, zijn functie verder uitoefende. De Nijldelta was in deze periode van lappendeken van de verschillende Egyptische dynastieën of huizen die ieder over hun deel van Egypte heersten. Zo heb ik in mijn reconstructie van de geschiedenis van de oudheid het zesde regeringsjaar van farao Petubast van de drieëntwintigste dynastie met het twintigste regeringsjaar van koning Azaria van Juda verbonden. Het resultaat is dat Petubast ten tijde van de eerste Olympische Spelen in 776 v. Chr. farao is. Het is Africanus, één van de kopieerders van Manetho, die meedeelt dat Petubast ten tijde van de Olympische Spelen farao was. Een puzzelstuk dat hier in het plaatje past. De opvolgers van Petubast die veertig jaar regeerde, zijn Osorcho met acht jaar, Psammus met tien jaar en farao Zet (die alleen door Africanus vermeldt wordt) met eenendertig jaar. Volgens het studiewerk van de geleerde (B. Th., B.A., M.A., Ph. D.) Donovan A. Courville (The Exodus Problem and its Ramifications, 1971, Volume 1, page 303-308) regeerde Zet contemporain met al zijn voorgangers en was hij identiek met farao Sethnakht van de twintigste dynastie. In mijn artikel op dit blog van 13.10.2017 over de Bijbelse farao So ten tijde van de belegering van Samaria in 720/717 v. Chr., vermelde ik een mogelijk verband tussen So, Sethnakht en de Sethoos van Herodotos, zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1507500000&stopdatum=1508104800

Het geciteerde artikel laat de Libiërs rond deze tijd ook hun plaats in het lappendeken Nijldelta innemen.

In mijn studie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 307-311, volgde ik het studiewerk van Donovan A. Courville (The Exodus Problem and its Ramifications, Chapter XVIII) en identificeerde Sethnakht met farao Zet van de drieëntwintigste dynastie. Sethnakht was volgens Courville een overgangsfiguur tussen de twee dynastieën. De orthodoxe Egyptologie heeft niet veel informatie over deze koning en veel over zijn afkomst en leven wordt gespeculeerd.

De Sethoos van Herodotos wordt opgevolgd door twaalf koningen die ieder voor een tijd over een gebied van Egypte heersten. Later zou één van hen: farao Psammetichos, de alleenheerschappij overnemen (Herodotos Boek 2:147).

Naar farao Sethnakht als de grondvester van de twintigste dynastie wordt in The Great Harris Papyrus, verwezen. Het bekende papyrus bevindt zich in het British Museum. Zie link:

https://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=114374&partId=1

Het Papyrus beschrijft de chaotische toestand waar Egypte in verzeild was geraakt en waar farao Sethnakht een einde aan wist te maken. Hierna het relevante gedeelte voor ons artikel op het Papyrus:

"The land of Egypt was overthrown from without, and every man was thrown out of his right; they had no "chief mouth" for many years formerly until other times. The land of Egypt was in the hands of chiefs and of rulers of towns; one slew his neighbour, great and small. Other times having come after it, with empty years, Arsu ('a self-made man'), a certain (KHARU) Syrian was with them as chief (WR). He set plundering their (i.e., the people's) possessions. They made gods like men, and no offerings were presented in the temples. "But when the gods inclined themselves to peace, to set the land in its rights according to its accustomed manner, they established their son, who came forth from their limbs, to be ruler, LPH, of every land, upon their great throne, Userkhaure-setepenre-meryamun, LPH, the son of Re, Setnakht-merire-meryamun, LPH. He was Khepri-Set, when he is enraged; he set in order the entire land which had been rebellious; he slew the rebels who were in the land of Egypt; he cleansed the great throne of Egypt; he was ruler of the Two Lands, on the throne of Atum. He gave ready faces to those who had been turned away. Every man knew his brother who had been walled in. He established the temples in possession of divine offerings, to offer to the gods according to their customary stipulations."

Dat de Bijbelse koning Azaria/Uzzia met de Aziaat Arsu van het Harris-Papyrus geïdentificeerd kon worden kwam voor mij het eerst aan het licht toen ik het boek Die Sumerer gab es nicht, 1988, van Gunnar Heinsohn, las. In de jaren tachtig was ik voor mijn broodwinning regelmatig in Rotterdam waar ik o.a. probeerde mijn zeecontainers van de hand te doen. s Middags reed ik dan dikwijls naar Barendrecht waar de heer F. Kerkhof woonde, alwaar ik mijn schoofzak met meegebrachte boterhammen at. Voor koffie zorgde de heer Kerkhof. Tegelijkertijd had ik dan boeiende gesprekken met een autodidact die Meneer F. Kerkhof was op gebied van de herziening van de geschiedenis van de oudheid en voor wie ik grote bewondering had. Hij was o.a. een van de oprichters van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort. Op een middag had hij het boek van Gunnar Heinsohn voor me klaarliggen. Toen ik het boek had doorgenomen schrok ik wel van de drastische revisie die Heinsohn doorvoerde. De titel van het boek sprak al voor zichzelf. Voor de heer Kerkhof was dit geen hinderpaal en wilde de man voor een lezing naar Nederland uitnodigen. Je mag van deze wetenschappers geen schrik hebben zei hij. Zij brengen ook dikwijls nuttige bruikbare informatie aan het licht.

Volgens Heinsohn (blz. 175-182) lag het machtscentrum van de Aziaat Arsu/Azaria nabij Tanis. Voor Heinsohn was er slechts één kandidaat ter identificatie van de verder onbekende Arsu in Egypte en dat was Azaria van Juda. Te Tell el Daba in Egypte werd door Oostenrijkse archeologen een stad bloot gelegd met een heel duidelijk Aziatische achtergrond. Gunnar Heinsohn stelt dat de blootgelegde straat grafische laag F in tegenstelling met de orthodoxe dateringsmethode, rond 750/720 v. Chr. gedateerd dient te worden en met de era van Arsu/Azaria te identificeren is.

In de genoemde straat grafische laag met de restanten van een Aziatische nederzetting zijn ook de restanten van een beeld en een tempel van een hoogwaardigheidsbekleder tevoorschijn gekomen, een beeld dat duidelijk Syrisch-Aziatische trekken heeft. Het bijzondere kapsel komt normaal in Egypte niet voor. Indien Heinsohn gelijk heeft zijn we hier in bezit van een (beschadigde) afbeelding van koning Azaria/Uzzia die voor een hele tijd de Nijldelta zonder ontzag voor de Egyptische goden, overheerst heeft. Een mummie van de hoogwaardigheidsbekleder is niet gevonden, wat past in het Bijbelverhaal waar we leren dat Azaria/Uzzia te Jeruzalem tot aan zijn dood in Quarantaine geplaats werd nadat hij met melaatsheid getroffen werd.

© Israël-museum. Grafzerk met inscriptie van Koning Uzzia. De inscriptie luidt: naar hier werden de beenderen gebracht van Uzarja koning van Juda. Open dit niet.

De uiteindelijke aftocht van het leger van Arsu/Azaria uit Egypte is eenvoudiger op de tijdsbalk onder te brengen. In het werk van Flavius Josephus, de Joodse historicus uit de eerste eeuw van de westerse tijdrekening, gaat deze fel te keer tegen de Griek Apion die verkondigde dat de exodus van Israëlieten onder Mozes ten tijde van de zevende olympiade geschiedde. Een andere oudheid historicus Lysimaechis verkondigde dan weer tot ergernis van Josephus dat de exodus tijdens het bewind en farao Bocchoris plaatsvond. Voor mij is het duidelijk dat deze oudheidhistorici het over het terugtrekken van het Judeese leger van Arzu/Azaria hadden en niet over de exodus onder Mozes. Het zijn allemaal puzzelstukken die alleen in het historische plaatje van de achtste eeuw v. Chr. passen:

Lysimaehus says it was under king Bocchoris, that is, one thousand seven hundred years ago; Molo and some others determined it as every one pleased: but this Apion of ours, as deserving to be believed before them, hath determined it exactly to have been in the seventh olympiad, and the first year of that olympiad; the very same year in which he says that Carthage was built by the Phoenicians.

(Flavius Josephus, against Apion Book II, 2.)

De conclusie is dat de vermelding van de zevende Olympiade in 748 v. Chr. het tijdstip was van de aftocht van het leger van Arsu/Aziria/Uzzia uit Egypte.

Het was dezelfde periode dat ook farao Bocchoris van de vierentwintigste dynastie over zijn lapje grond in de Nijldelta bewind uitoefende. Zie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 301-306. Een lappendeken van elkaar rivaliserende huizen of dynastieën tot het jaar 748 v. Chr. onderdanig aan de Aziaat Arsu alias Azaria, zoals hij in het Harris-Papyrus beschreven staat. Daarna begon voor Egypte de era van farao Zet alias Sethnakht alias Sethoos gevolgd door de Ramessieden. Zij traden in het gereviseerde model van de geschiedenis van het oude Egypte samen met de Libiërs als de aanvalshonden van de achttiende dynastie onder Amonhotep III en IV op.

Wordt vervolgd

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder

Recente publicaties: