Met dit artikel wil ik de Exodus van de Israëlieten uit Egypte in het jaar 1483 v. Chr. onder de aandacht brengen. En vooral aandacht geven aan de route die daarna genomen werd. Wat betreft het jaartal van de exodus schreef ik eerder op dit blog een artikel. Zie link: http://www.bloggen.be/robertdetelder/archief.php?startdatum=1416783600&stopdatum=1417388400

Het was op een vrijdag dat de Exodus geschiedde. Volgens de Joodse overlevering werd de wet aan Israël namelijk op een sabbat (zaterdag), op de vijftigste dag na het vertrek uit Egypte, gegeven. Het is aldus een eenvoudige berekening om zeven maal zeven weken eerder de exodus met Pesach op een vrijdag te plaatsen. Tussen haakjes, naar Joodse telling, begon de vrijdag op donderdagavond na het ondergaan van de zon. En dit is een voorafschaduwing van het Pesachlam Jezus Christus die op goede vrijdag 7 april 30 AD Zijn Bloed plaatsvervangend voor de Verlossing van Israël en van de wereld, gaf.

Terug de tijd in, werden de paaslammeren door de Israëlieten in Egypte op veertien nisan (april) van het jaar 1483 v. Chr., tegen donderdagavond aan vijftien nisan, voor de Pesach-maaltijd bereid, en zoals opgedragen het bloed ter bescherming tegen de verderfengel, aan de deurposten aangebracht.

Exodus 12:29 En het geschiedde ter middernacht, dat de HEERE al de eerstgeborenen in Egypteland sloeg, van den eerstgeborene van Farao af, die op zijn troon zitten zou, tot op den eerstgeborene van den gevangene, die in het gevangenhuis was, en alle eerstgeborenen der beesten. 30 En Farao stond op bij nacht, hij en al zijn knechten, en al de Egyptenaars; en er was een groot geschrei in Egypte; want er was geen huis, waarin niet een dode was. 31 Toen riep hij Mozes en Aäron in den nacht, en zeide: Maakt u op, trekt uit het midden van mijn volk, zo gijlieden als de kinderen van Israël; en gaat heen, dient den HEERE, gelijk gijlieden gesproken hebt. 32 Neemt ook met u uw schapen en uw runderen, zoals gijlieden gesproken hebt, en gaat heen, en zegent mij ook. 33 En de Egyptenaars hielden sterk aan bij het volk, haastende, om die uit het land te drijven; want zij zeiden: Wij zijn allen dood! 34 En het volk nam zijn deeg op, eer het gedesemd was, hun deegklompen, gebonden in hun klederen, op hun schouderen. 35 De kinderen Israëls nu hadden gedaan naar het woord van Mozes, en hadden van de Egyptenaren geëist zilveren vaten, en gouden vaten, en klederen. 36 Daartoe had de HEERE het volk genade gegeven in de ogen der Egyptenaren, dat zij hun hun begeerte deden; en zij beroofden de Egyptenaren. 37 Alzo reisden de kinderen Israëls uit van Rameses naar Sukkoth, omtrent zeshonderd duizend te voet, mannen alleen, behalve de kinderkens. (Statenvertaling)

Het vertrek van de Israëlieten geschiedde al onmiddellijk na middernacht nog tijdens het donker, vanuit Rameses ging het richting Sukkot, en vervolgens naar Etham aan het einde van de woestijn. De plaats Rameses heb ik al in mijn boek TIJD en TIJDEN, hoofdstuk Raämses en Pitom, blz. 89, geïdentificeerd. Zie link: http://boekscout.nl/shop/ViewProduct.aspx?bookId=5579

Rameses (SV) of Raämses (NBG) was een van de twee voorraadsteden die de Israëlieten in slavendienst hadden gebouwd:

Exodus 1:8 Toen kwam er een nieuwe koning over Egypte, die Jozef niet gekend had. 9 Deze nu zeide tot zijn volk: Zie, het volk der Israëlieten is groter en talrijker dan wij. 10 Welnu, laten wij met beleid tegen hen optreden, opdat zij zich niet vermenigvuldigen en zich – als wij in oorlog komen – bij onze tegenstanders aansluiten, tegen ons strijden en uit het land wegtrekken. 11 Daarom stelde men opzichters van herendiensten over hen aan om hen door de hun opgelegde dwangarbeid te onderdrukken: zij moesten voor Farao voorraadsteden bouwen, Pitom en Raämses. (NBG 1951 Vertaling)

Het identificeren en het plaatsen op de landkaart van de Bijbelse plaatsnamen Pitom en Raämses is een oefening die sinds het ontstaan van de wetenschap Egyptologie, door Bijbelgetrouwe onderzoekers met moeite beoefend wordt. De verleiding is er altijd geweest om in de genoemde Bijbelse plaats Raämses de (Griekse) faraonaam Ramses II te herkennen. Dit is mede een gevolg van het feit dat de orthodoxe Egyptologie Ramses II en de negentiende dynastie foutieve-lijk op de tijdsbalk plaatst, ten tijde van de Bijbelse tijdsperiode voor het verblijf van de Israëlieten in Egypte. Farao Ramses II en de negentiende dynastie horen echter in de beschreven Bijbelse tijdsperiode niet thuis en dienen contemporain gelinkt te worden met de tijd van de koningen van Juda. Zie TIJD en TIJDEN, 2015, blz. 366-374.

In mijn nieuwe uitgave TIJD en TIJDEN, blz. 89, wijs ik de Egyptische plaats Itj-taoey aan als het Bijbelse Raämses vanwaar de Exodus zijn aanvang nam. Het is een stad die door farao Amenemhat I van de twaalfde dynastie gebouwd werd. De twaalfde dynastie had aanvankelijk haar hoofdstad in Thebe in Boven-Egypte maar later richtte de eerste farao een nieuw machtscentrum op ergens in Beneden Egypte. Deze plaats kreeg de naam Itj-taoey wat betekent: ‘Grijper van beide landen’. De juiste locatie van deze nieuwe hoofdstad is tot op heden op het terrein niet gevonden. De meeste Egyptologen wiens werk ik in mijn bezit heb, geven dit toe. Een enkeling zal de nieuwe hoofdstad met de plaats LISHT identificeren alwaar de farao’s van de twaalfde dynastie hun graftempels hebben. Ik stel dat de verplaatsing van de hoofdstad van Thebe naar een nieuwe locatie dichter bij Memfis, te maken had met Jozef als onderkoning van Egypte en zijn voorraadschuren. De Bijbel (Genesis 41:46-57) leert dat ten tijde van de zeven jaar van overvloed, Jozef al het voedsel in het land Egypte verzamelde. Toen de hongersnood aanving was het de derde dynastie die de voedselbevoorrading controleerde en als een gevolg daarvan een machtsbasis had. De andere huizen of dynastieën kwamen naar Jozef, alias Imhotep, om voedsel.

De voorraadstad Raämses is aldus hoogstwaarschijnlijk het Egyptische Itj-taoey. De plaatsnaam Raämses verwijst naar de faraonaam Ramesse van de Sothis-koningslijst, en Ramesse is een synoniem voor farao Amenemhat III. De orthodoxe foutieve identificatie met de stad Piramesse van Ramses II, wijzen we af. De voorraadstad Raämses, het Egyptische Itj-Taoey, is te plaatsen in de noordoostelijke Nijldelta in de nabijheid van Pitom. Het is ook de streek waar het Bijbelse land Gosjen te plaatsen is. De Bijbel plaatst Gosjen in de nabijheid van de stad Zoan in Egypte:

Psalm 78:12 Voor hun vaderen had Hij wonder gedaan, in Egypteland, in het veld van Zoan. 13 Hij kliefde de zee, en deed er hen doorgaan; en de wateren deed Hij staan als een hoop. 14 En Hij leidde hen des daags met een wolk, en den gansen nacht met een licht des vuurs.

En het Hebreeuwse Zoan is te identificeren met het Egyptische Tanis, een hoofdplaats in de noordoostelijke Nijl-delta.

De plaats Raämses lag ook dicht bij de weg naar het land der Filistijnen (zie zwarte lijn op bijgevoegde kaart), zoals het Bijbelboek Exodus duidelijk maakt. De blauwe lijn op de kaart, illustreert de weg van de woestijn der Schelfzee:

Exodus 13: 17 En het is geschied, toen Farao het volk had laten trekken, zo leidde hen God niet op den weg van het land der Filistijnen, hoewel die nader was; want God zeide: Dat het den volke niet rouwe, als zij den strijd zien zouden, en wederkeren naar Egypte. 18 Maar God leidde het volk om, langs den weg van de woestijn der Schelfzee. De kinderen Israëls nu togen bij vijven uit Egypteland.

1 VRIJDAG:

Met dit Bijbelcitaat beginnen we aan de reconstructie van de reisroute die de Israëlieten gevolgd hebben. Het is in de nacht van donderdag op vrijdag, dat hun trek al begint. Vanuit Gosjen/Raämses ging het nochtans niet onmiddellijk naar het oosten, naar de weg van het land der Filistijnen, maar werden ze afgeleid naar de weg van de woestijn der Schelfzee. Dit is hoogstwaarschijnlijk ook de weg die Mozes genomen heeft toen hij vanuit Midian, een jaar eerder naar Egypte trok. De Schelfzee is de Rode Zee aan de huidige Golf van Akaba. Aan de overzijde van de golf lag het land Midian en de berg Gods. In mijn boek ‘Genesis versus Egyptologie, 2009, hoofdstuk 9, de route van de Exodus’ bracht ik het werk van Howard Blum onder de aandacht: The Gold of Exodus – the discovery of the most sacred place on earth, 1998. Howard Blum stelt dat de berg Sinaï met de berg Jabal al Lawz in het noordwesten van Saoedi Arabië geïdentificeerd moet worden. Hij doet dit op basis van archeologische bevindingen ter plaatse.

De weg van de woestijn der Schelfzee is een weg die van de plaats On (Heliopolis), aan het begin van de Nijldelta, oostelijk naar het land Midian leidde. Het is logischerwijze deze weg, die de Israëlieten op hun trek uit Egypte namen. We mogen de Israëlieten hierbij ook niet als een haveloze groep Nomaden voorstellen maar eerder als een leger dat gedisciplineerd in marstempo Egypte verliet.

Exodus 13:18 Maar God leidde het volk om, langs den weg van de woestijn der Schelfzee. De kinderen Israëls nu togen bij vijven uit Egypteland.

Deuteronomium 16: 3 Gij zult niets gedesemds op hetzelve eten; zeven dagen zult gij ongezuurde broden op hetzelve eten, een brood der ellende, (want in der haast zijt gij uit Egypteland uitgetogen); opdat gij gedenkt aan den dag van uw uittrekken uit Egypteland, al de dagen uws levens.

Exodus 12:40 De tijd nu der woning, dien de kinderen Israëls in Egypte (LXX en Kanaän) gewoond hebben, is vierhonderd jaren en dertig jaren. 41 En het geschiedde ten einde van de vierhonderd en dertig jaren, zo is het even op denzelfden dag geschied, dat al de heiren des HEEREN uit Egypteland gegaan zijn. 42 Dezen nacht zal men den HEERE op het vlijtigst houden, omdat Hij hen uit Egypteland geleid heeft; deze is de nacht des HEEREN, die op het vlijtigst moet gehouden worden, van al de kinderen Israëls, onder hun geslachten.

Exodus 12:37 Alzo reisden de kinderen Israëls uit van Rameses naar Sukkot, omtrent zeshonderd duizend te voet, mannen alleen, behalve de kinderkens.

Numeri 33:1 Dit zijn de reizen der kinderen Israëls, die uit Egypteland uitgetogen zijn, naar hun heiren, door de hand van Mozes en Aäron. 2 En Mozes schreef hun uittochten, naar hun reizen, naar den mond des HEEREN; en dit zijn hun reizen, naar hun uittochten. 3 Zij reisden dan van Rameses; in de eerste maand, op den vijftienden dag der eerste maand, des anderen daags van het pascha, togen de kinderen Israëls uit door een hoge hand, voor de ogen van alle Egyptenaren; 4 Als de Egyptenaars begroeven degenen, welke de HEERE onder hen geslagen had, alle eerstgeborenen; ook had de HEERE gerichten geoefend aan hun goden. 5 Als de kinderen Israëls van Rameses verreisd waren, zo legerden zij zich te Sukkot.

De hiervoor geciteerde Bijbelcitaten bevestigen de route van de Israëlieten. Hun eerste stopplaats kreeg van hen de naam Sukkot. Het lokaliseren van deze eerste pleisterplaats doen we op basis van het aantal kilometer dat men met de eerste nacht en de dag daarop, kon afleggen. Wanneer we de route op een moderne kaart van Egypte uittekenen hebben we een afstand van ongeveer vierhonderd kilometer vanaf Gosjen tot aan de Golf van Akaba, te lopen. Aan vijf kilometer per uur legt men (zonder rustpauze) deze afstand in tachtig uur af. De Bijbel leert dat de Israëlieten twee rustpauzes in acht namen, de eerste te Sukkot en de volgende nabij Etham, aan de grens van de woestijn. In drie dagen tijd hebben ze de afstand afgelegd. We moeten ook bedenken dat de Israëlieten liepen om hun leven, wanneer zij uit Egypte opmarcheerden. Men is dan tot grotere inspanningen in staat, ook de zwakkeren. Ook zullen de zwakkeren op lastdieren geplaatst zijn. Een gemiddelde snelheid van zes kilometer per uur is aldus mogelijk. De plaats Sukkot zal aldus ruim honderd kilometer verder van hun vertrekpunt Rameses of Raämses, gelegen hebben.

De plaatsnaam Sukkot is afgeleid van het Hebreeuwse meervoud van ‘soekka’, wat tent betekent. Het is een naam die de Israëlieten zelf aan hun eerste pleisterplaats gegeven hebben, waar ze voor de eerste maal na een mars in één stuk van ruim achttien tot twintig uur vermoeid gearriveerd waren en hun tenten opsloegen. Het heeft aldus geen zin om in de Nijldelta, of aan de rand van de Nijldelta, naar een plaats met de naam Sukkot te zoeken. Een opdracht die nochtans menig Bijbelvorser meende te moeten uitvoeren. De theorieën over de eventuele ligging van het Bijbelse Sukkot zijn dan ook legio.

2 ZATERDAG

De volgende morgen bij het opkomen van de zon ging het weer voorwaarts naar het land Midian, naar de berg Gods, via de woestijn van Etham. Opnieuw zouden zij een hele dag en de daaropvolgende nacht aan één stuk doormarcheren, zoals in Exodus 13:21 geschreven staat. Een haast bovenmenselijke inspanning, dat geen hedendaagse bedoeïen vrijwillig zou nadoen.

Exodus 13:18 Maar God leidde het volk om, langs den weg van de woestijn der Schelfzee. De kinderen Israëls nu togen bij vijven uit Egypteland. 19 En Mozes nam de beenderen van Jozef met zich; want hij had met een zwaren eed de kinderen Israëls bezworen, zeggende: God zal ulieden voorzeker bezoeken; voert dan mijn beenderen met ulieden op van hier! 20 Alzo reisden zij uit Sukkoth; en zij legerden zich in Etham, aan het einde der woestijn. 21 En de HEERE toog voor hun aangezicht, des daags in een wolkkolom, dat Hij hen op den weg leidde, en des nachts in een vuurkolom, dat Hij hen lichtte, om voort te gaan dag en nacht. 22 Hij nam de wolkkolom des daags, noch de vuurkolom des nachts niet weg van het aangezicht des volks.

Numeri 33:6 En zij verreisden van Sukkoth, en legerden zich in Etham, hetwelk aan het einde der woestijn is.

De plaatsnaam Etham slaat vanuit het Bijbelbericht en via de reisreconstructie die we maken, duidelijk op de woestijn westelijk en oostelijk van de monding van de golf van Akaba. Het is aan het einde van de woestijn van het hedendaagse Sinaï-schiereiland dat de Israëlieten een tweede rustpauze nodig hadden. Het beschreven gebied van Etham als tweede pleisterplaats, plaatsen we aldus in de nabijheid van het huidige Taba/Elath/Akaba. De nacht van zaterdag op zondag ging in, en moe maar opgelucht dat hun bestemming nabij was bekwamen de Israëlieten van hun geforceerde mars.

3 ZONDAG

De volgende ochtend op zondag kreeg Mozes echter een Woord van de HEERE dat hij op zijn stappen diende terug te keren en de Israëlieten te laten legeren voor Pi-hachiroth, tussen Migdol en tussen de zee, voor Baäl-zefon:

Exodus 14:1 Toen sprak de HEERE tot Mozes, zeggende: 2 Spreek tot de kinderen Israëls, dat zij wederkeren, en zich legeren voor Pi-hachiroth, tussen Migdol en tussen de zee, voor Baäl-zefon; daar tegenover zult gij u legeren aan de zee. 3 Farao dan zal zeggen van de kinderen Israëls: Zij zijn verward in het land; die woestijn heeft hen besloten. 4 En Ik zal Farao's hart verstokken, dat hij hen najage; en Ik zal aan Farao en aan al zijn heir verheerlijkt worden, alzo dat de Egyptenaars zullen weten, dat Ik de HEERE ben. En zij deden alzo. 5 Toen nu den koning van Egypte werd geboodschapt, dat het volk vluchtte, zo is het hart van Farao en van zijn knechten veranderd tegen het volk, en zij zeiden: Waarom hebben wij dat gedaan, dat wij Israël hebben laten trekken, dat zij ons niet dienden? 6 En hij spande zijn wagen aan, en nam zijn volk met zich. 7 En hij nam zeshonderd uitgelezene wagens, ja, al de wagens van Egypte, en de hoofdlieden over die allen. 8 Want de HEERE verstokte het hart van Farao, den koning van Egypte, dat hij de kinderen Israëls najaagde; doch de kinderen Israëls waren door een hoge hand uitgegaan. 9 En de Egyptenaars jaagden hen na, en achterhaalden hen, daar zij zich gelegerd hadden aan de zee; al de paarden, de wagens van Farao en zijn ruiters, en zijn heir; nevens Pi-hachiroth, voor Baäl-zefon. 10 Als Farao nabij gekomen was, zo hieven de kinderen Israëls hun ogen op, en ziet, de Egyptenaars togen achter hen; en zij vreesden zeer; toen riepen de kinderen Israëls tot den HEERE. 11 En zij zeiden tot Mozes: Hebt gij ons daarom, omdat er in Egypte gans geen graven waren, weggenomen, opdat wij in deze woestijn sterven zouden? Waarom hebt gij ons dat gedaan, dat gij ons uit Egypte uitgevoerd hebt? 12 Is dit niet het woord, dat wij in Egypte tot u spraken, zeggende: Houd af van ons, en laat ons de Egyptenaren dienen? Want het ware ons beter geweest de Egyptenaren te dienen, dan in deze woestijn te sterven. 13 Doch Mozes zeide tot het volk: Vreest niet, staat vast, en ziet het heil des HEEREN, dat Hij heden aan ulieden doen zal, want de Egyptenaars, die gij heden gezien hebt, zult gij niet weder zien in eeuwigheid. 14 De HEERE zal voor ulieden strijden, en gij zult stil zijn.

Ook in het Bijbelboek Numeri vinden we getrouw en exact dezelfde reisroute weergegeven. En ook daar lezen we over het op hun stappen moeten terugkeren naar Pi-hachiroth.

Numeri 33:7 En zij verreisden van Etham, en keerden weder naar Pi-hachiroth, dat tegenover Baäl-sefon is, en zij legerden zich voor Migdol.

Wat is hier aan de hand? Laat ons eerst de plaatsnamen identificeren en op een huidige kaart plaatsen. De plaatsnaam Pi-hachiroth vinden we op een moderne kaart niet terug. Ook hier is het een naam die de Israëlieten op hun weg naar de berg Gods in Midian aan die bepaalde plaats gegeven hebben.

Het Hebreeuwse Pi-hachiroth betekent kanalenmonding. Deze informatie halen we uit een Bijbelse encyclopedie. Vanuit onze trek-reconstructie is het inmiddels duidelijk dat met Pi-hachiroth als kanaalmonding, de monding van de Golf van Akaba bedoelt is. Het is hier net zoals bij de plaatsnaam Sukkot niet aan de orde om Egyptische namen of verbanden met namen, te zoeken. Pi-hachiroth is de naam die de Israëlieten bij hun aankomst vanuit Etham, aan de beschreven streek gaven. De satellietfoto hieronder laat zien hoe aan beide zijde van de monding van de golf van Akaba een geweldig rots-massief van noord naar zuid, langs beide wanden van de golf opsteekt.

Dat we aan het noorden van de Golf van Akaba zitten toont de naam Baäl-sefon aan wat betekent ‘heer van het noorden’. Het oude Baäl-Sefon moet oostelijk van de golf van Akaba gesitueerd worden.

Numeri 33:7 En zij verreisden van Etham, en keerden weder naar Pi-hachiroth, dat tegenover Baäl-sefon is, en zij legerden zich voor Migdol.

En Migdol betekent toren, wat zou kunnen slaan op een rots-massief in de vorm van een toren. Alhoewel een Egyptische uitkijkposttoren aan de monding van de golf van Akaba ook niet onlogisch is. Indien het laatste juist is zou dit Egyptische garnizoen geen bedreiging voor het leger van ongeveer zeshonderdduizend bewapende Israëlieten geweest zijn. De werkelijke bedreiging kwam van het leger van Farao dat de volgende dag, volgens de Joodse overlevering in de Seder Olam, in beweging gezet werd.

De reden voor dit bevel van de HEERE aan Mozes voor het terugkeren naar Pi-hachiroth was om hun te redden van de gevangenneming of zelfs vernietiging, die farao in gedachten had. Indien zij hun reis naar Midian langs de weg van de monding van de golf van Akaba naar de berg God hadden voortgezet hadden, zouden zij door het leger van farao in open gebied zijn ingehaald met alle gevolgen van dien. Als een gevolg van hun afleiding naar de streek tussen het hiervoor beschreven bergmassief en de westelijke kusstreek van de golf van Akaba zaten zij weliswaar menselijk gezien, ook nog altijd in een val, maar met zicht op uitkomst waar de HEERE God voor ging zorgen; de wonderlijke doortocht van de Israëlieten door de Rode Zee namelijk, gevolgd door de vernietiging van farao en zijn leger van zeshonderd strijdwagens en hun bemanning in de Rode Zee.

4 MAANDAG

Op de vierde dag maandag, was farao en zijn onderdanen klaar met het begraven en rouwen over hun doden en besloot hij alsnog de Israëlieten te achtervolgen en uit te roeien.

Exodus 14:5 Toen nu den koning van Egypte werd geboodschapt, dat het volk vluchtte, zo is het hart van Farao en van zijn knechten veranderd tegen het volk, en zij zeiden: Waarom hebben wij dat gedaan, dat wij Israël hebben laten trekken, dat zij ons niet dienden? 6 En hij spande zijn wagen aan, en nam zijn volk met zich. 7 En hij nam zeshonderd uitgelezene wagens, ja, al de wagens van Egypte, en de hoofdlieden over die allen. 8 Want de HEERE verstokte het hart van Farao, den koning van Egypte, dat hij de kinderen Israëls najaagde; doch de kinderen Israëls waren door een hoge hand uitgegaan. 9 En de Egyptenaars jaagden hen na, en achterhaalden hen, daar zij zich gelegerd hadden aan de zee; al de paarden, de wagens van Farao en zijn ruiters, en zijn heir; nevens Pi-hachiroth, voor Baäl-zefon.

5 DINSDAG, 6 WOENSDAG

Het bereden Egyptische leger deed er twee dagen over om de weg van de woestijn der Schelfzee te overbruggen. Op woensdag tegen de avond aan, bereikten zij de kamperende Israëlieten te Pi-hachiroth, tussen Migdol en tussen de zee, voor Baäl-zefon.

Exodus 14:10 Als Farao nabij gekomen was, zo hieven de kinderen Israëls hun ogen op, en ziet, de Egyptenaars togen achter hen; en zij vreesden zeer; toen riepen de kinderen Israëls tot den HEERE. 11 En zij zeiden tot Mozes: Hebt gij ons daarom, omdat er in Egypte gans geen graven waren, weggenomen, opdat wij in deze woestijn sterven zouden? Waarom hebt gij ons dat gedaan, dat gij ons uit Egypte uitgevoerd hebt? 12 Is dit niet het woord, dat wij in Egypte tot u spraken, zeggende: Houd af van ons, en laat ons de Egyptenaren dienen? Want het ware ons beter geweest de Egyptenaren te dienen, dan in deze woestijn te sterven. 13 Doch Mozes zeide tot het volk: Vreest niet, staat vast, en ziet het heil des HEEREN, dat Hij heden aan ulieden doen zal, want de Egyptenaars, die gij heden gezien hebt, zult gij niet weder zien in eeuwigheid. 14 De HEERE zal voor ulieden strijden, en gij zult stil zijn. 15 Toen zeide de HEERE tot Mozes: Wat roept gij tot Mij? Zeg den kinderen Israëls, dat zij voorttrekken. 16 En gij, hef uw staf op, en strek uw hand uit over de zee, en klief dezelve, dat de kinderen Israëls door het midden der zee gaan op het droge. 17 En Ik, zie, Ik zal het hart der Egyptenaren verstokken, dat zij na hen daarin gaan; en Ik zal verheerlijkt worden aan Farao en aan al zijn heir, aan zijn wagenen en aan zijn ruiteren. 18 En de Egyptenaars zullen weten, dat Ik de HEERE ben, wanneer Ik verheerlijkt zal worden aan Farao, aan zijn wagenen en aan zijn ruiteren.

De eerste redding van Israël, toen het Egyptische leger aan hun pleisterplaats arriveerde, gebeurde toen de Engel Gods zich tussen hen en het Egyptische leger plaatste. Het was dan al de nacht van woensdag op donderdag.

Exodus 14:19 En de Engel Gods, Die voor het heir van Israël ging, vertrok, en ging achter hen; de wolkkolom vertrok ook van hun aangezicht, en stond achter hen. 20 En zij kwam tussen het leger der Egyptenaren, en tussen het leger van Israël; en de wolk was te gelijk duisternis en verlichtte den nacht; zodat de een tot den ander niet naderde den gansen nacht.

Daarop liet de HEERE de Rode Zee door een sterke oostenwind die de ganse nacht aanhield, klieven.

Exodus 14:21 Toen Mozes zijn hand uitstrekte over de zee, zo deed de HEERE de zee weggaan, door een sterken oostenwind, dien gansen nacht, en maakte de zee droog, en de wateren werden gekliefd. 22 En de kinderen Israëls zijn ingegaan in het midden van de zee, op het droge; en de wateren waren hun een muur, aan hun rechter hand en aan hun linkerhand. 23 En de Egyptenaars vervolgden hen, en gingen in, achter hen, al de paarden van Farao, zijn wagenen en zijn ruiteren, in het midden van de zee.

Het was donderdagochtend, de zevende dag sinds de exodus uit Egypte en de laatste dag van de Pesachweek, dat de Israëlieten alle op het droge aan de oostelijke zijde van de Golf van Akaba stonden en getuige van de vernietiging van farao en zijn leger, werden.

Exodus 14:24 En het geschiedde in dezelfde morgenwake, dat de HEERE, in de kolom des vuurs en der wolk, zag op het leger der Egyptenaren; en Hij verschrikte het leger der Egyptenaren. 25 En Hij stiet de raderen hunner wagenen weg, en deed ze zwaarlijk voortvaren. Toen zeiden de Egyptenaars: Laat ons vlieden van het aangezicht van Israël, want de HEERE strijdt voor hen tegen de Egyptenaars. 26 En de HEERE zeide tot Mozes: Strek uw hand uit over de zee, dat de wateren wederkeren over de Egyptenaars, over hun wagenen en over hun ruiters. 27 Toen strekte Mozes zijn hand uit over de zee; en de zee kwam weder, tegen het naken van den morgenstond, tot haar kracht; en de Egyptenaars vluchtten die tegemoet; en de HEERE stortte de Egyptenaars in het midden der zee. 28 Want als de wateren wederkeerden, zo bedekten zij de wagenen en de ruiters van het ganse heir van Farao, dat hen nagevolgd was in de zee; er bleef niet een van hen over. 29 Maar de kinderen Israëls gingen op het droge, in het midden der zee; en de wateren waren hun een muur, aan hun rechter hand en aan hun linkerhand. 30 Alzo verloste de HEERE Israël aan dien dag uit de hand der Egyptenaren; en Israël zag de Egyptenaren dood aan den oever der zee. 31 Ook zag Israël de grote hand, die de HEERE aan de Egyptenaren bewezen had; en het volk vreesde den HEERE, en geloofde in den HEERE, en aan Mozes, Zijn knecht.

In de Bijbel vervolgt het hiervoor geciteerde hoofdstuk onmiddellijk met het lied van Mozes in hoofdstuk 15 van het Bijbelboek Exodus. Het is een lofprijzingslied dat in de toekomst nogmaals gezongen zal worden wanneer de laatste farao der mensengeschiedenis getroffen zal worden, zoals in het laatste Bijbelboek Openbaring 15:3 beschreven staat.

Exodus 15: 1 Toen zong Mozes en de kinderen Israëls den HEERE dit lied, en spraken, zeggende: Ik zal den HEERE zingen; want Hij is hogelijk verheven! Het paard en zijn ruiter heeft Hij in de zee geworpen. 2 De HEERE is mijn Kracht en Lied, en Hij is mij tot een Heil geweest; deze is mijn God; daarom zal ik Hem een liefelijke woning maken; Hij is mijns vaders God, dies zal ik Hem verheffen! 3 De HEERE is een krijgsman; HEERE is Zijn Naam! 4 Hij heeft Farao's wagenen en zijn heir in de zee geworpen; en de keure zijner hoofdlieden zijn verdronken in de Schelfzee. 5 De afgronden hebben hen bedekt; zij zijn in de diepten gezonken als een steen. 6 O HEERE! Uw rechterhand is verheerlijkt geworden in macht; Uw rechterhand, o HEERE! heeft den vijand verbroken! 7 En door Uw grote hoogheid hebt Gij, die tegen U opstonden, omgeworpen; Gij hebt Uw brandenden toorn uitgezonden, die hen verteerd heeft als een stoppel. 8 En door het geblaas van Uw neus zijn de wateren opgehoopt geworden; de stromen hebben overeind gestaan, als een hoop; de afgronden zijn stijf geworden in het hart der zee. 9 De vijand zeide: Ik zal vervolgen, ik zal achterhalen, ik zal den buit delen, mijn ziel zal van hen vervuld worden, ik zal mijn zwaard uittrekken, mijn hand zal hen uitroeien. 10 Gij hebt met Uw wind geblazen; de zee heeft hen gedekt, zij zonken onder als lood in geweldige wateren!11 O HEERE! wie is als Gij onder de goden? wie is als Gij, verheerlijkt in heiligheid, vreselijk in lofzangen, doende wonder? 12 Gij hebt Uw rechterhand uitgestrekt, de aarde heeft hen verslonden! 13 Gij leiddet door Uw weldadigheid dit volk, dat Gij verlost hebt; Gij voert hen zachtkens door Uw sterkte tot de liefelijke woning Uwer heiligheid. 14 De volken hebben het gehoord, zij zullen sidderen; weedom heeft de ingezetenen van Palestina bevangen. 15 Dan zullen de vorsten van Edom verbaasd wezen; beving zal de machtigen der Moabieten bevangen; al de ingezetenen van Kanaän zullen versmelten! 16 Verschrikking en vrees zal op hen vallen; door de grootheid van Uw arm zullen zij verstommen, als een steen, totdat Uw volk, HEERE! henen doorkome; totdat dit volk henen doorkome, dat Gij verworven hebt. 17 Die zult Gij inbrengen, en planten hen op den berg Uwer erfenis, ter plaatse, welke Gij, o HEERE! gemaakt hebt tot Uw woning, het heiligdom, hetwelk Uw handen gesticht hebben, o HEERE! 18 De HEERE zal in eeuwigheid en geduriglijk regeren! 19 Want Farao's paard, met zijn wagen, met zijn ruiters, zijn in de zee gekomen, en de HEERE heeft de wateren der zee over hen doen wederkeren; maar de kinderen Israëls zijn op het droge in het midden van de zee gegaan. 20 En Mirjam, de profetes, Aärons zuster, nam een trommel in haar hand; en al de vrouwen gingen uit, haar na, met trommelen en met reien. 21 Toen antwoordde Mirjam hunlieden: Zingt den HEERE; want Hij is hogelijk verheven! Hij heeft het paard met zijn ruiter in de zee gestort!

Het moet ook duidelijk zijn dat de Bijbel leert dat farao mét zijn leger in de Rode Zee is omgekomen.

Psalm 136:13 Dien, Die de Schelfzee in delen deelde; want Zijn goedertierenheid is in der eeuwigheid. 14 En voerde Israël door het midden van dezelve; want Zijn goedertierenheid is in der eeuwigheid. 15 Hij heeft Farao met zijn heir gestort in de Schelfzee; want Zijn goedertierenheid is in der eeuwigheid. 16 Die Zijn volk door de woestijn geleid heeft; want Zijn goedertierenheid is in der eeuwigheid.

Zoals de Egyptologie volgens haar foutieve Sothis-kalender de faraodynastieën op de tijdsbalk gerangschikt heeft, is er geen kandidaat-farao voorhanden. In de Hollywood-producties over het Exodusverhaal laat men dan ook alleen het Egyptische leger in de Rode Zee omkomen, met farao die vanop de oever toekijkt.

In het gereviseerde model van de geschiedenis van het oude Egypte betekende de exodus op een week tijd, het einde van het contemporaine Oude- en Midden-Rijk van Egypte. De tien plagen waren een economische ramp zonder weerga geweest en met de ondergang van het leger in de Rode Zee lag het land daarop wagenwijd open voor de invasie van de Hyksos/Amoe/Amalekieten.

In een volgend artikel beschrijven we verder de reisroute van de Israëlieten de woestijn van Etham in, op weg naar de berg Gods in Midian.

Numeri 33:8 En zij verreisden van Hachiroth, en gingen over, door het midden van de zee, naar de woestijn, en zij gingen drie dagreizen in de woestijn Etham, en legerden zich in Mara.

Met vriendelijke groet,

Robert De Telder