De zwarte merel fluit zijn lied op de tak van een dikke beukenboom. De mannetjes merel hoopt dat er een vrouwtje op af komt. Maar hoe hard hij ook zijn best doet met fluiten, het maakt niet uit. Er komt geen vrouwtjes merel naar zijn zangtalent luisteren. Alle andere vogels in het bos zijn al een nest aan het bouwen. Nog enkele dagen en de vrouwtjes leggen een ei dat ze dan samen, om de beurt uitbroeden. Merel wil het nog één keer proberen. Hij haalt heel diep adem en begint uit volle borst te zingen.

-”Stop! Stop!” Roept opeens iemand naast merel. In de stam van de dikke boom naast merel is een holletje waaruit het rossig kopje van een eekhoorn tevoorschijn komt. “Stop eens met dat kattengejank. Dat hoor ik nu al bijna de hele dag. Nu ben ik het beu”.

-”Fluit ik niet mooi misschien?” vraagt de merel. “Merels als wij zijn de beste zangvogels van heel het bos en ver daarbuiten” probeert hij de eekhoorn uit te leggen.

Eekhoorn zet zich naast merel op de tak en biedt hem een verse eikel aan. Merel schud zijn kopje: “neen, dank je. Ik hou meer van zaadjes of een sappige worm”. Eekhoorn haalt zijn neusje op en knabbelt aan de harde vrucht.

-“Zing ik dan zo slecht?” vraagt merel nogmaals en begint ongevraagd te fluiten. Eekhoorn slaat zijn beide pootjes tegen zijn oren en brult: “stop ermee merel! Het verwondert mij niet dat er geen vrouwtje op afkomt. Waar heb jij zo slecht leren zingen?”

-”Bij de rand van het bos staat een klein huisje. In de dikke eik ernaast ben ik geboren. Steeds hoorde ik daar viool spelen. Toen ik wat later leerde vliegen zag ik door het raam van het huisje dat een klein meisje leerde viool spelen. Samen met haar heb ik muzieknoten geleerd en fluit ik nu de mooiste melodieën.” Eekhoorn begint te lachen. -”… mooiste melodieën? Je fluit als een kraai met keelpijn! Van dat meisje met viool, dat wil ik wel eens zien en horen” zegt hij. Merel vliegt voorop terwijl de eekhoorn van tak tot tak en van boom tot boom springt tot aan de rand van het bos. Het kleine huis heeft een rieten dak en door de schoorsteen komt de geur van vers gebakken brood onze twee vrienden tegemoet. Het moet er warm en knus zijn. Merel en eekhoorn zetten zich op een tak dicht bij het open raam. Net op tijd want langs het bospad komt een jong meisje naar het huisje gestapt. -”Dat is ze” fluistert merel. -”Maar, wat is ze gegroeid! Ik herken haar haast niet meer”. Het meisje gaat het huisje binnen en opeens wordt het doodstil in het bos. Alsof elk dier de adem inhoud. Zelfs de wind is gaan liggen. Allemaal weten ze wat er nu gaat komen. Vanuit het open raam komt de klank van een viool naar buiten. Zo mooi. Dit is niet wat merel gehoord heeft toen hij klein was. De muziek die hij nu hoort is warm en zacht. Een stuk van een groot wereldberoemde componist wordt bespeeld op de viool. Al snel opent merel zijn bekje, haalt diep adem en begint de melodie mee te fluiten. Eekhoorn wil weer zijn oortjes afschermen, maar deze keer kijkt hij vol bewondering op naar merel. Samen met het meisje horen de dieren een hemelse muziek. Het lijkt alsof het bos mooier wordt. De zon schijnt door de takken van de bomen en geeft meer warmte. Bloemen steken hun kopje in de hoogte alsof ze nu beter kunnen horen. Merel kan gewoon niet meer stoppen met fluiten. Meteen komt een vrouwtjesmerel naast hem zitten. Zo'n mooi geluid heeft zij nog nooit gehoord.

Een paar maanden later zitten merel en eekhoorn terug op de tak van de dikke eik bij het boshuisje. De bladeren van de bomen in het bos beginnen stilaan geel en rood te kleuren. De herfst staat voor de deur. Het raam van het huisje staat op een kier en gespannen wachten onze twee vrienden op de klanken van de viool. Merel is zenuwachtig. Meermaals kijkt hij achterom of tuurt hij in de lucht.  –“Verwacht je soms iemand”? vraagt eekhoorn. Plots zien ze allebei een vrouwtjes merel met drie jongen achter haar aan op hun toekomen. Ze zetten zich alle drie naast pappa merel. Hij kijkt trots naar zijn drie jongens die net hebben leren vliegen. Verliefd kijkt hij naar zijn vrouwtje. Dan wordt het ijzig stil in het bos. Elk dier voelt wat er staat te gebeuren. Voor het raam verschijnt een jong meisje, dat ondertussen een jonge dame is geworden, met haar viool. Ze plaatst het instrument onder haar kin en met de strijkstok raakt ze enkele snaren aan. Het is prachtig en tevens ontroerend om te zien hoe zo’n jonge vrouw met zoveel talent en overgave voor heel het bos staat muziek te spelen. Samen met zijn gezin en zijn beste vriend eekhoorn wil merel naar het concert luisteren. Zo leren zijn jongens muzieknoten en kunnen ze heel mooi fluiten als ze wat ouder zijn.

08-01-2017 om 10:57 geschreven door Luc Verschooten  

Wandelknooppunten: 153-154-155-156-157-163-159-158-154-153 = 7,9km.

Dinsdag 16 augustus 2016. We vertrekken uit Ekeren om 08:30u. De zon schijnt en de temperatuur duidt reeds 20° Celsius aan. Het is reuze fietsweer vandaag maar toch verkiezen we om vandaag te wandelen. De fietsen zijn dringend aan een dag verlof toe. We parkeren de auto in Baasrode (Oost-Vlaanderen ) achter de kerk. Vanaf hier is het slechts enkele stappen tot aan de veerdienst. We zijn momenteel de enige passagiers als we om 09:25u op de veerboot stappen. De veerman, Roger, is een vriendelijke man die wel een praatje wil maken. De kapitein of schipper is al veertig jaar veerman. Eerst was hij bij zijn vader op een veerboot om de stiel te leren. Nu is reeds zijn zoon schipper op een veerboot in Sint-Amands. Ondertussen is het half tien geworden. Roger staat op en gaat de stuurhut binnen. De motor wordt gestart en de boot komt in beweging.

Vijf minuten later zijn we aan de overzijde van de Schelde aangemeerd. Een gegalvaniseerde poort opent zich automatisch. Roger opent een slagboom en we verlaten de overzet nadat we afscheid hebben genomen. Een steile helling brengt ons boven op de dijk. We worden meteen verwelkomt door een infobord: “Welkom in het Sigmaproject Vlassenbroek en Wal-Zwijn! In het kader van het Sigmaplan voeren Waterwegen en Zeekanaal NV en het Agentschap voor Natuur en Bos hier de komende jaren werken uit. Het doel: de omgeving beter beschermen tegen overstromingen en de unieke Scheldenatuur in ere herstellen. Het principe van het Sigmaplan is eenvoudig. De rivier mag overstromen in welbepaalde gebieden, waar geen bebouwing is. Zo werkt het Sigmaplan aan een veilig natuurlijk en economisch aantrekkelijk Scheldegebied voor iedereen”.

Via de wandelknooppunten kunnen we alle kanten op. We staan voor knooppunt 153 en we slaan linksaf richting knooppunt 154. Links van ons stroomt de Schelde met een snelheid van +/- 7 kilometer per uur naar zee. De rivier is 350 km lang en ontspringt in het noorden van Frankrijk op 97 meter hoogte en vloeit via België en het zuidwesten van onze noorderburen in de Noordzee. Heel even twijfelen we of we langs de rechter- of langs de linkeroever wandelen. Tussen het water en ons wandelpad is een steile oever met een rijke vegetatie. Als bloemenliefhebber kijken we uit naar bijzondere plantensoorten. Het is hier een varia van wilde struiken, kleine loofbomen, wilde grassen en betoverende wilde bloemen in verschillende kleuren. Een tuin met stillevens. Als eerste spotten we de wilde Orchidee. Een van de grootste plantenfamilies op aarde. Volgens de laatste statistieken komen in België een 40-tal soorten orchideeën voor. Ook de grote kattenstaart vindt zijn habitat langs oevers en sloten. De plant bevat medicinale stoffen die onder andere gebruikt worden bij diarree. De Haagwinde of Pispotje overdekt in de zomer hele heggen en afrasteringen met witte bloemen die scherp aftekenen tegen de groene achtergrond. Het is een genot om naar te kijken. De alom tegenwoordige statige populieren zijn bomen uit de wilgenfamilie die 40 meter hoog wordt. Rechts beneden de wandeldijk is Beerbroek. Het zijn niet alleen hectaren landbouwgronden waar de maïs domineert maar ook talrijke weilanden worden bezet door menig renpaard en pony. In de verte spotten we de spitse kerktoren van Kastel.

Door de ontelbare bewegwijzerde wandelwegen en mooie vergezichten gaat een wandelhart feller slaan. Zo komen we bij knooppunt 154 en slaan we rechtsaf. We wandelen naar het centrum van Kastel. Het gehucht ligt in Oost-Vlaanderen op het grondgebied van Moerzeke. Door zijn ligging naast de Schelde is er geen doorgaand verkeer mogelijk. Het dorp ligt in een bocht van de rivier en is namelijk langs drie zijden omringt. Kastel is een dorp met veel polderland en grote serres. Met de jaren is het aantal tuinbouwers erg geslonken. Verschillende serres staan leeg of worden als opslagplaats gebruikt. Oude vervallen hoeves en bijhorende stallen werden de laatste jaren afgebroken. Landbouw- en weidegronden werden verkocht en in de plaats werden tientallen nieuwe eengezinswoningen opgetrokken. We wandelen op een te grote afstand van de glazen serres om uit te maken wat er momenteel in groeit en bloeit. Een dame van rijpere leeftijd komt met haar hondje onze richting uit. Op mijn vraag wat er zoal in de serres wordt gekweekt vertelt ze dat er momenteel tomatenplanten groeien. Op de plaats waar we het dorp binnenstappen zijn tegen de hoge dijk dikke muren gemetseld. In de aangebrachte gleuven worden bij hoogwater houten schotsen geplaatst. Verschillende dorpen langs de Schelde en de Durme zijn gevoelig voor overstromingen. In de loop ter tijden verloor de rivier haar natuurlijke overstromingsgebied door bebouwing en landbouw activiteiten.

We komen bij de driesprong met de Tramstraat. De O. L. Vrouw ter Noodkapel  werd gebouwd rond 1771. Ze werd vakkundig gerestaureerd tijdens WOII in 1941, volgens een opschrift in de gedenksteen. In de Ganzenberg wandelen we tot bij de parochiekerk van Sint-Jozef. Met de bouw van de huidige kerk werd gestart in 1876 in opdracht van pastoor stichter E.H.T. Verschelden. Een jaar later werd ze plechtig ingehuldigd. Theofiel Verschelden werd de eerste pastoor van de nieuwe kerk. Een monument voor de gesneuvelden van beide Wereldoorlogen werd in de gevel van de kerk ingemetseld. Ook werd een gedenksteen aangebracht ter ere  aan de gesneuvelden die de dood vonden te Castel-Moerseke in september en oktober 1914 aan de Schelde. De vele glas-in-loodramen komen echt tot hun recht nu de zon schijnt. Alle aandacht gaat voornamelijk naar het brandglasraam in het hoogkoor. Het dateert van 1910. In het midden zien we het Heilig Hart en O.-L.-Vrouw met kind Jezus. Links Sint-Jozef en rechts de Heilige Coleta. Verder staan er nog verschillende O.– L.– Vrouwbeelden op het altaar. 

Eens uit het centrum van Kastel wandelen we terug door de vrije natuur. Een nieuw infobord heet ons welkom en vertelt: “We staan nu in het deelgebied 'Randzone Nieuwbroek' met vele knotbomen. De Koning Albertdijk werd na de grote overstroming van 1928 aangelegd door het verhogen en verstevigen van een bestaande binnendijk. In 1932 huldigde koning Albert de nieuwe dijk in”.  We naderen knooppunt 156.                                                                                                                                 

Halverwege knooppunt 163 komen we bij de visvijver in een groene oase van rust en stilte. We zijn hier helemaal alleen. Een zitbank nodigt uit om onze meegebrachte picknick aan te spreken. De wandeling heeft ons hongerig gemaakt. Een ijsvogel scheert laag over het water. Een vis springt de hoogte in en valt terug in de vijver. Bomen weerspiegelen zich in de uitgestrekte waterplas. Rondom het water vinden we de prachtige lisdodde met zijn bloesems in lange kolven. De vrouwelijke kolven onderaan en de mannelijke erbovenop in het geelbruin. Op de andere oever staat een zilverreiger doodstil te wachten. Hij heeft ons gezien en houd ons scherp in het oog. Weer scheren twee ijsvogels vlak boven het wateroppervlak van de ene oever naar de andere waar ze verdwijnen tussen het hoge groen. Heerlijk is het hier. Links is een brug over de vijver gemaakt. Het is windstil door de hoge statige populieren die rond de vijver groeien. Na onze picknick moeten we verder rond de vijver. De reiger vertrouwd het niet en kiest het hazenpad. We wandelen tot over de brug en bij de splitsing vinden we geen knooppuntenbordje. Rechts van ons is een hoge dijk met veel begroeiing. Netels, Grote bevernel of Wilde peen. Hopelijk is het geen Berenklauw. Bovenop de dijk zien we ons knooppunt. Het pad is volledig dichtgegroeid, maar we vinden gelukkig een andere weg naar boven. De wind ruist door de kruinen van de hoge populieren. Het lijkt alsof er in de buurt een grote waterval is. Braambessen groeien aan stekelige struiken. Ze hebben een geneeskrachtige werking vooral bij verkoudheid en keelpijn. De gewone vlierbesbomen bloeien volop. Van de vruchten wordt jam, vruchtensap en vlierbessenjenever gemaakt.

In de Kasteellaan 23 werd een slotklooster gebouwd tussen 1974-76. Het is door de grote klokkentoren en het witten kruis tegen de zijgevel dat het opvalt dat hier een heiligdom werd opgetrokken. De zusters van Ongeschoeide Karmelietessen leven hier in totale eenzaamheid en leggen zich volledig toe op het gebed. De opvallende glas-in-loodramen hebben als thema de aanroeping uit de litanie van Maria. De temperatuur is ondertussen hoog opgelopen en we proberen zo veel mogelijk in de schaduw te wandelen. We snakken naar een gezellig terrasje voor een verfrissend streekbiertje onder een grote parasol. Dat zal, hopelijk, voor straks zijn.

Bij knooppunt 163 moeten we linksaf. Achter ons zien we, in de verte, de spitse kerktoren van Moerzeke. Wat verder op de baan staat de achthoekige Heilige kapel die werd gebouwd ter verering aan Sint-Jozef in 1866 op initiatief van de bevolking om bijstand te verzoeken. Het gebeurt echter niet vaak dat een heiligdom zo uitzonderlijk groots wordt opgetrokken. Achter de landelijke kapel staat de bekende lindeboom volop in bloei. De kapel werd gebouwd in acht-vorm met een gaanderij en het dak wordt ondersteunt met evenveel pilaren. De achthoekige vorm verwijst naar de achtste dag, de dag van de opstanding van Jezus Christus. De kapel is momenteel in restauratie. Twee stellingen verstoren het uitzicht. Een heiligbeeld van Sint-Jozef met het kind Jezus staat centraal op het altaar.

Tussen knooppunt 159 en 158 wandelen we voorbij het natuurreservaat 'De Kramp', rechts van ons. Door de hoge struiken en bomen zien we bijna niets van de meanderende zoetwaterschorren. Op lagere plaatsen groeit het riet waardoor het een geliefkoosde plek is voor broedende vogels. Op de helling van de dijken groeien de wilgen. Het overdadig groen belet ons het zicht op de Schelde. Links van ons is het Oubroek. Je kan hier heerlijk rustig wandelen. Aan water en groen geen gebrek. Het weelderig groen heeft verbazend veel tinten. Een feest voor de zintuigen. De lucht is zomers blauw en de zonnestralen kunnen we slechts met dichtgeknepen ogen doorkijken. 

Het is even wachten op de overzet. Hij ligt nog in Baasrode aangemeerd. Van hieruit gezien is het een stuk drukker dan vanmorgen. Ook achter ons is het aanschuiven voor een plek op de veerboot. We praten even met een man die met zijn zoontje een tocht gaan maken met hun mountainbike.

 -'Anders zit hij toch maar voor TV of achter de computer!' is zijn excuus. Ze zijn van Kastel afkomstig en ze zouden nergens anders willen wonen. Ik weet niet of het zoontje er binnen een paar jaar ook zo nog over denkt. Het is in Kastel heel rustig wonen, dat wel, maar er valt voor de jeugd echter niets te beleven. Ondertussen is de veerboot aangemeerd en we laten de mensen eerst afstappen voor wij op de boot stappen. Tientallen fietsers plaatsen hun rijwiel tegen een aangebrachte balustrade.

Enkele minuten later staan we voor de kerk van Baasrode. De Sint-Ursmaruskerk is oorspronkelijk van de 16de eeuw en werd opgetrokken op de plaats van een O. L. Vrouwekerk die te klein werd bevonden. De huidige kerk kreeg het tijdens de afgelopen eeuwen zwaar te verduren. Niet alleen door verwoestende oorlogen, maar ook felle branden en zware stormen eisten hun tol aan het gebedshuis. Ze werd telkens opnieuw opgebouwd maar van het 16de eeuwse kerk blijft niets meer over. De westertoren werd tijdens WOI zwaar getroffen en eerst in 1921 door de huidige toren vervangen. De kleurrijke glasramen werden tijdens het interbellum geplaatst. De lambrisering is van hout, net zoals het altaar. De muren en plafond zijn gestuukt. Naast de toreningang werd de Calvarieberg in de muur gemetseld. Het is sinds 1930 het monument voor de gesneuvelden van WOI.

Het pand met nummer 23, in de Sint Ursmarusstraat, werd gebouwd in opdracht van de broers Van Damme in 1928 en werd  eveneens als scheepswerf ingericht. In 1955 werd alles verkocht aan een specialist in waterbouwwerken. 

In taverne 'De Kring' nemen we een lange pauze om het innerlijke en uiterlijke van de mens te versterken. Een fris streekbiertje vormt de favoriete halte van menig wandelaar of fietser. Het hoort er nu eenmaal bij. Toch zeker vandaag met deze aangename zomerse temperaturen. Na de eerste slok knik ik goedkeurend. Dit is proeven volgens de regels van de kunst.

Het voormalige gemeentehuis van Baasrode is momenteel in functie als dienstencentrum. De vlaggen wapperen in de wind. Het gebouw werd opgetrokken rond 1860 samen met de gemeenteschool. Het nummer 100A werd gebouwd in 1886 en door de gemeente aangekocht in 1910 ter uitbreiding van het gemeentehuis. Momenteel is er de school IBO 'de Speelvogels' in ondergebracht.

We wandelen door de Scheepswerfstraat naast het Dorpsplein tot het nummer 51. Dit pand werd in 1909 gebouwd door een brouwer. In de jaren van 1920 werden er in dit pand film- en toneelvertoningen gehouden. Momenteel is het grote bloemenzaak waar men ook kruiden en geschenken kan inkopen. Aan de overzijde, in nummer 68, is het pand van de voormalige posterijen. Het staat al jaren leeg en begint te verkommeren. Het onkruid tussen de plavuizen staat twee kontjes hoog. Het oorlogsmonument op de hoek met de Kloosterstraat werd in 1920 plechtig onthuld. Het monument staat hoog op een sokkel voor de Vrijheidsboom van 1919 en wordt omringt door een smeedijzeren hek. Tussen de jaartallen 1914-1918 staat de tekst “Hulde aan onze helden”.

We vervolgen onze wandeling en slaan de volgende straat linksaf (Rosstraat) tot bij het voormalige Godsgasthuis. Het pand werd in 1931 gebouwd in opdracht van de Commissie van Openbare Onderstand. Het werd een jaar later als rusthuis ingehuldigd waar alleen kansarmen, alleenstaanden en gehandicapten werden opgevangen door de zusters van Sint-Vincentius a Paulo uit Beveren. Vanaf 1968 wordt het gebouw gebruikt als rusthuis en dienstencentrum. Rechts van de ingang werd een beeldengroep geplaatst van de Heilige Vincentius a Paulo. Het werd reeds in 1947 aan het Godshuis geschonken.

Verderop rechtsaf wandelen we door de Smeykensstraat tot bij de restant van een oude korenmolen. De stenen romp is nog duidelijk zichtbaar. Het molenhuis is er tegenaan gebouwd. De kap en de wieken werden jaren geleden al verwijderd. De eerste molen dateert van 1855 en werd in hout opgetrokken. In 1989 stond er al een stenen staakmolen. In 1925 werden de houten kap en de wieken verwijderd. De molenromp werd nog gebruikt als een elektrische graanmaalderij. In 1985 was het voorgoed voorbij toen alle maalactiviteiten werden stopgezet. Bij het tweede kruispunt (Geerstraat) vinden we aan onze rechterzijde de kruiskapel uit 1867. De kapel maakt deel uit van de processie van het Heilig Kruis op O.L.Vrouw Hemelvaart. Er staan beelden van de Heilige Rita, het Heilig Hart van Christus, de Heilige Theresia en een gekroonde O.L. Vrouw met kind. We wandelen terug naar de auto. Op de terugweg wandelen we weer door de Sint Ursmarusstraat die al aangegeven staat op de wegenkaarten uit de 18de eeuw. Bij huisnummers 137-139 staan we stil bij de oude gerenoveerde herenhuizen waar de scheepswerven waren. De scheepsbouwonderneming werd in 1988 stopgezet en alle huizen en werkplaatsen werden aangekocht door de provincie Oost-Vlaanderen. De panden werden omgebouwd tot scheepvaartmuseum en scheepswerven. Terug naar huis, naar Ekeren. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

26-12-2016 om 09:13 geschreven door Luc Verschooten  

Het is ongeveer vier jaar geleden maar toch ben ik hervallen. Ik ga terug fitnessen. Hier in het centrum van Ekeren. Het is niet onmiddellijk het mooiste gebouw, ook zijn het niet de allernieuwste toestellen, ze staan dan nog een beetje door elkaar met een doorgang van enkele centimeter. Maar het is voor mij een beetje terug thuis komen. Enkele jaren geleden, toen ik vijftig werd, begon ik aan mijn conditie te werken. Sommigen krijgen hun midlife crisis op hun veertigste. Bij mij kwamen de symptomen een decennia later. Ik leerde er andere mensen kennen en respecteren. Vooral Stany was een soulmaat geworden tijdens het fitnessen. We spraken nooit af. Er waren zelfs weken bij dat we elkaar niet zagen. Als we dan toch samen waren kwam het fitnessen vaak op de tweede plaats. We zetten ons dan aan de toog en bij een warme mok koffie praatten we toen honderd uit. Om eerlijk te zijn. Stany praatte en ik luisterde. Hij was op tweeënvijftig jarige leeftijd op pensioen gegaan. Na jaren dienst bij Ford, plan twee, als ik me niet vergis. Hij kon er uren over vertellen. Of over hun kleinkinderen, een tweeling van, toen, vier of vijf jaar. Stany was geliefd bij alle collega's van de fitness. Soms stonden we met vijf of zes rond hem en luisterden naar zijn verhalen van de vele hobby's die hij had. Windsurfen, wandelen, fietsen, … en nog enkelen die me niet te binnen schieten. Tussendoor zorgde hij ook nog voor z'n vrouw. Ik heb haar nooit gekend. Ze was hulpbehoevend. Ze was visueel gehandicapt. Maar hij morde niet. Nooit eigenlijk. Hij maakte tijd voor haar vrij om gezellig een wandeling te maken. Fietsen deed hij uiteraard alleen. Hij maakte er uitvoerig reclame van hoe hij gefietst had.

– 'Vanaf Ekeren natuurlijk naar Schoten. Langs het kanaal tot Brecht. Ter hoogte van knooppunt 97 naar Wustwezel en vervolgens naar Wildert. Na een terrasje terug rijden langs Kalmthout. Via Hoogboom is het niet ver meer tot Ekeren. Goed voor een 40 à 45 kilometer besluit hij dan.'

Ik zie het nog zo voor me. Tijdens de uitleg wijst hij met de wijsvinger over een denkbeeldige fietsknooppuntenkaart in de lucht.

Tien jaar later probeerde ik het bij een andere fitness. Prachtige locatie, vernieuwde toestellen, op verschillende punten TV toestellen. Je mag zelf je drinken meebrengen. Om kort te zijn: alles erop en eraan. Ik hield het geen jaar vol. Ik miste iets. Ik miste warmte en vriendschap. Ik stopte er dan ook mee.

Begin januari 2016, vijf jaar later, laat ik me terug inschrijven bij de fitness in de Kloosterstraat. Nu ik op pensioen ben kan ik in de voormiddag aan mijn conditie werken. Niets is er veranderd, alles is nog hetzelfde. Rossi was blij om een bekend gezicht terug te zien. De Spaanse furie achter den toog is ook niets veranderd. Streng maar rechtvaardig. Altijd berijdt voor een praatje.

– 'Ik heb slecht nieuws Luc!'  'Stany is begin januari 2014 gestorven.'

Een koude douche. Een koude rilling loopt van mijn nek naar beneden.

– Ben is stuk voorbij de zeventig. Hij komt hier al vanaf 1989, vertelt hij. Een uurtje, dat is genoeg.

– Frank, een vijftiger, al toont hij er een stuk ouder uit. Breed geschouderd, werkt als havenarbeider. Steeds paraat voor een praatje.

– Frieda en Fons. Een koppel dat tijdens de wintermaanden aan hun conditie komt werken. Vooral fietsen is hun passie. Als het weer enigszins meezit, zie je ze er samen op uit trekken met de fiets. Ze zijn de zeventig al een tijdje gepasseerd. Fons is al jaren verknocht aan de wielersport. Overal heeft hij al gefietst. Spanje, Denemarken, Nederland, Duitsland, zelfs tot in het verre Roemenië kon men hem zien fietsen. Tegen een gemiddelde snelheid van 33 p/u vliegt hij door de straten. De laatste tijd is het aan het minderen. Hij haalt nog 'amper' 25 p/u.

– In mijn beginperiode van de fitness kwam Diederik al in het sportcentrum. Hij zocht nooit contact met iemand. Als hij groette was het steeds in het Engels. Vandaag krijg ik de kans hem beter te leren kennen. Diederik komt niet uit Engeland of de V.S. zoals ik eerst had gedacht. Diederik komt uit Denemarken. Een klein dorp in het noordoosten van het land. De naam is mij ontgaan. Nu is hij op pensioen en kwam hier in Ekeren wonen. Hij werkte hier aan de haven op een groot bedrijf. Alle dagen heen en weer naar Denemarken. 's Morgens had hij nooit file. 's Avonds wel, maar dat vond Diederik niet erg. Hij begrijpt wel een beetje Nederlands, maar ja thuis praten ze Deens natuurlijk.

– Sven Van Looveren is een jonge man die hier nu ongeveer een jaar komt trainen. Half lang krullend haar, een volle snor en een korte verzorgde baard. Ik schat zijn leeftijd op 25 jaar. Het sporten zit hem in het bloed. Een kleine twee jaar geleden deed hij nog mee met kampioenschap armworstelen. Na een verkeerd maneuver brak hij zijn bovenarm op vier plaatsen. Op de spoedafdeling besliste de arts om onmiddellijk te opereren. Er werd een stalen plaatje tegen het bot bevestigd. Na een week nog zes maanden revalidatie. Wanneer het plaatje eruit moet weet Sven niet. Soms zie je hem naar zijn schouder pakken omdat deze wat gevoelloos wordt. Dat verdwijnt wel met sporten had de chirurg beloofd. Het litteken op zijn arm is wel groot. Sterkte Sven.

Op 11 april valt het doek. Rossi geeft het slechte nieuws door. De zaak sluit op 25 april 2016. Sommigen onder ons hadden de sluiting verwacht. Maar toch komt het onverwachts. Ik was al blij dat Rossi er openlijk voor uitkwam. Er was een kandidaat overnemer, vertelt ze, maar hij haakte op laatst af. Dat is niet verwonderlijk. Het afgelopen jaar werden er geen onderhoudswerken uitgevoerd. Alle toestellen zijn verouderd. De bekleding is gescheurd en/of versleten. Het dak is versleten en lekt bij elke regenbui. Toch is het spijtig. Weer verdwijnt er een stukje nostalgie. Na veertig jaar zal ook dit gebouw verdwijnen. Daar zijn we ons van bewust. Misschien koopt de school het gebouw op om er een nieuw complex te bouwen. Tot schrijfs.

19-12-2016 om 09:20 geschreven door Luc Verschooten  

Fietsknooppunten: 61-21-*-60-70-*-26-*-62-25-61. Een sterretje verwijst naar een afwijking.

Zondag 07 augustus 2016. Enkele dagen geleden beloofde onze weerman, Frank, een zonnig warm weekend. Alhoewel we van de warmte niet kunnen klagen, is het alles behalve zonnig. Als we 's morgens de rolluiken optrekken schijnt de zon maar een uur later schuiven er reeds grijze wolken voor de gele ster en steekt er een strakke frisse wind op. Misschien is het in de Brabantse Kouter beter weer. De 'Steenhuffelroute' is een deel van route twee van de Brabantse Kouters in de provincie Vlaams Brabant. De hele fietslus is 48,6 km zonder afwijkingen. De historische haltes stippelen we zelf uit en dat maakt onze fietstocht behoorlijk langer en vermoeiender. In totaal kom je door 9 of 10 dorpen waar je WOI monumenten vindt. Monumenten met een sterk verhaal. In Asse is er een wandeling langs belangrijke bezienswaardigheden voorzien. Alles bijeen is de route te lang om in één dag te doen en alles te beleven. We delen de fietslus in twee. Elke route heeft zijn markant of luguber verhaal. Eind juli reden we de 'Mollemroute' en vandaag de 'Steenhuffelroute'.

Onze GPS loodst ons door Londerzeel waar het heel druk is. Vandaag vinden hier oogstfeesten plaats. De Dorpstraat en de Molenstraat worden gedomineerd door talrijke vrachtwagens en bestelwagens. Het lijkt alsof er een stoet van zwaar verkeer op het getouw komt. Het blijkt een jaarlijkse traditie te zijn die vanmiddag om 14u begint met muziek voor jong en oud. Vervolgens treed Johan Verminnen op en om af te sluiten speelt de lokale band 'Magnet' covers die tot de late uurtjes voor ambiance zorgen. Dit oogstfeest gaat vooraf met een voertuigenzegening in de voormiddag. De parochie van Londerzeel is de enige die toegewijd is aan Sint-Kristoffel. Vanop het gemeentehuis, voor de kerk, worden alle soorten van voertuigen gezegend. Dat brengt deze felle drukte mee. Omdat ik in tegengestelde richting rij heb ik bijna geen problemen en kan ik, rustig weliswaar, verder rijden. Dat kan niet gezegd worden van de auto's die vanuit de tegenovergestelde richting in het centrum van Londerzeel moeten zijn.

Om 10:00u draai ik de parking op bij de kerk van Steenhuffel. De Sint-Genovevakerk is oorspronkelijk van 1235. Ze werd tijdens de volgende eeuwen meermaals afgebroken en opnieuw opgetrokken. De kerktoren is bijna 38m hoog en kreeg zijn huidige uitzicht na een uitbreiding in 1826 en 1913. In en om de 13de eeuwse kerk zijn renovatiewerken aan de gang. De brandglasramen werden verwijderd omdat ze aangetast zijn door oxidatie. In 2017 zullen de glas-in-loodramen opnieuw in de kerk te bewonderen zijn. De temperatuur duidt inmiddels 20° C aan en volgens een vertrouwde bron wordt het beslist 25° C in de schaduw. Voor alle zekerheid houden we ons wollen vestje aan tegen de wind en nemen een opvouw regenjas in de fietstassen mee.

Rechts van onze rijrichting is de hoge stenen muur van de brouwerij met daarop de tekst, zwart op wit: “Palm Brouwers sinds 1686”. Doch duurt het nog tot 1747 voor de officiële brouwerij wordt opgestart. Tijdens WOI wordt de brouwerij volledig vernield maar wordt weer terug opgebouwd. Het is echter wachten tot in 1958, tijdens de wereldexpo te Brussel, vooraleer Palm de nationale bekendheid verwerft. Verderop is knooppunt 61. Rechts staat het voormalige treinstation van Leireken dat omgebouwd werd tot een Bistro café. Een ontmoetingsplaats voor fietsers en wandelaars die willen genieten van een drankje, een snack of een koude en warme maaltijd. Het voormalige treinstation werd in 1882 gebouwd langs de spoorlijn Londerzeel-Aalst. In 1952 werd het station buiten dienst gesteld. De spoorlijn verkommerde tot 1978. In dat jaar wordt de spoorlijn omgevormd tot een fiets- en wandelpad, omgeven door de nodige fauna en flora, die ons dwars doorheen pittoreske dorpjes brengt. Hier slaan we linksaf om knooppunt 21 te volgen. De Brabantse Kouters vormen een ideale decor om te fietsen en te wandelen. We krijgen een mix van fraaie landschappen te zien met uitbundig veel groen. Wat verder houden we halt bij de hopvelden van brouwerij Palm. Het hopveld is 35 are groot en telt een 800-tal hopplanten. Tien meter hoog groeien de ranken met het groene goud van Palm Hop. De jonge hopscheuten die nog onder de grond zitten worden beschouwd als een delicatesse. Een infobord laat ons weten dat in oktober 2011 dit hopveld werd aangelegd, speciaal voor het brouwen van het Palm Hop Select bier. 

Bij knooppunt 21 zijn we in het centrum van Peizegem. De skyline vertoont de spitse toren van de O.L.V.-Onbevlekt-Ontvangenkerk die in de steigers staat. De toren is volledig afgesloten met nadarhekken. Door de strenge vrieskou van afgelopen winter zijn verschillende voegen losgekomen. Brokstukken kwamen naar beneden en een restauratie drong zich op. Twee straten voorbij het knooppunt moeten we linksaf in de Kouter tot bij de Koutermolen. Wij slagen erin om te ver te rijden en na een omweg en tweemaal vragen staan we dan toch voor de bijna verscholen stenen Koutermolen. Wat we zien is slechts het restant van de molen dat gebruikt wordt als opslagplaats. Van de molen was al sprake in 1406. De toenmalige houten windmolen werd door een windhoos in 1876 omver geblazen. Daarop werd een stenen molen opgetrokken en die maalde opnieuw vanaf januari 1877. Tijdens WOI was de molen een strategische uitkijkpost en zat dan ook regelmatig vol met Duitse of Belgische soldaten. En de molenaar maalde ondertussen rustig verder. Daardoor dachten de Belgische soldaten dat hij met de Duitsers heulde en met de molenwieken tekens gaf aan de vijand. Molenaar Mertens werd samen met zijn knecht hiervoor in de gevangenis van Antwerpen opgesloten. De molen werd op 10 september 1914 in brand gestoken door de Belgische soldaten. Hij brandde als een toorts en het vuur was tot ver in de omtrek te zien. Na de oorlog werd de molen terug maalvaardig. In 1933 kocht René De Block de molen en maalde nog tot eind 1970. Naderhand werd alles gesloopt tot er nog slechts de romp van over bleef. Hij is privébezit en dus niet te bezichtigen.

Aan de overzijde van de straat, tegen de haagmuur van huisnummer 72, werd het monument van Peizegem geplaatst. Het werd ingehuldigd op 1 september 2013 ter ere van Jules Alfred Savoye. Jules werd te Aarlen geboren op 11 september 1897. Op 16 jarige leeftijd maakte hij deel uit van het 2de regiment Jagers te paard dat op 1 september 1914 een aanval inzette om het gebied rond de Koutermolen op de vijand te heroveren. Hij sneuvelde een paar dagen voor zijn 17de verjaardag en werd postuum tot brigadier bevorderd. Hij werd tijdelijk langs de weg begraven, maar uiteindelijk overgebracht naar Mont-sûr-Marchienne op 19 september 1924.

Als we rechtsaf slaan in de Gasthuisstraat bevinden we ons in het centrum van Merchtem. Voor de 'Pen & Pret' school, aan de linkerkant, staat een tamelijke grote wegkapel. De kapel Onze-Lieve- Vrouw Bijstand noemt 'Weg Om' en werd in 1902 gebouwd. Het heeft een prachtig interieur en is met talrijke bloemen versiert. Op het altaar, op een hoge sokkel staat het beeld van Maria met kind.

Het monument van gesneuvelden werd geplaatst op de hoek Krekelendries en Stationstraat, te midden van een groen plantsoen. De bronzen soldaat, hoog op zijn sokkel, staat met de rechtervoet op een sabel. In het lemmer staan de woorden: “Macht boven recht”. Het herdenkt de inwoners van het dorp die omkwamen tijdens de beide Wereldoorlogen. De O.L.Vrouw-ter-Noodtkerk heeft een bewogen leven achter de rug. Ze stortte enkele keren in na felle branden. De laatste brand dateert van 1815. In 1969 kwam er een gedeelte van het plafond naar beneden. Momenteel worden er onderhoudswerken uitgevoerd. Voor elk glasraam staat, zowel van binnen als van buiten, een stelling. De glas-in-loodramen werden in de zijbeuk verwijderd voor restauratie. De historische glasramen werden de afgelopen jaren beschadigd door vandalen. Tijdelijk worden er gewone ruiten ingezet. Het maakt de mooie kerk een stuk lichter. Vooraan kunnen we nog de kleurige taferelen bewonderen van de glas-in-loodramen. De Heiligenbeelden geven kleur aan het eentonig wit van de muren. Tegen de pilaren, die de middelste beuk ondersteunen, werd de kruisweg van Christus bevestigd. Tussen twee glasramen hangt de Calvarieberg.

We belanden in Imde. Een gemeente van Meise. De Sint-Kwintinuskerk dateert van de negende eeuw, maar in de 19de eeuw volgde een uitgebreide vergroting zodat de huidige kerk dateert van 1839. Op 24 augustus 1914 werd in de buurt de 'Slag van Imde' uitgevochten tussen Duitse en Belgische troepen waarbij 85 Belgische soldaten sneuvelden. 2,5 kilometer verder komen we in het centrum van Wolvertem. De Sint-Laurentiuskerk werd gebouwd bovenop een heuvel en bestaat uit verschillende bouwstijlen. Er werd rode baksteen en natuursteen gebruikt. In de gevels werden de oudste grafzerken ingemetseld. Ze zijn door weer en wind verweerd en bijna onleesbaar geworden. De toren is nog van de 13de eeuw. Naast de toreningang wandelen we voorbij een hoge pilaar met het beeld van Maria dat hier geplaatst werd in 1954. De kerk is niet open voor een bezoek. Vooraan staat het monument van het Heilig Hart. Het monument voor de gesneuvelden werd in de hoek van het gemeentehuis ingewerkt. Het gebouw dat dateert van 1875 diende in die tijd niet alleen als gemeentehuis maar ook als schoollokaal, zetel van het vredegerecht en archiefbergplaats. Vanaf september, volgende maand dus, komt het gebouw leeg te staan. De gemeentediensten verhuisden enkele jaren geleden al naar een nieuwbouw. Leerlingen van de Academie vonden er tijdelijk een onderkomen. Nu ze op hun beurt verhuisden naar een gerenoveerd pand wordt het openbaar gebouw verkocht.

Een gezellig terras, voorbij de kerk, lonkt ons en we genieten van een streekbiertje. De zon laat het echter afweten. Wat later fietsen we rechtdoor en volgen knooppunt 60. Maar het lot beslist anders. Verderop moeten we naar links maar we zien geen bordje staan en fietsen dan maar rechtdoor. Plots zijn we in Meise. Dat klopt niet. En… we passeren een knooppuntenbordje met nummer 42. Dat klopt evenmin. Discuteren en vloeken helpt ons niet verder. Terug maar. Terug tot het centrum van Wolvertem en daar zie ik onze fout. Een bordje gemist, meer nog. Links en rechts staat een knooppuntenbordje met nummer 60 dat naar linksaf wijst. Shame on you!

Links van onze rijrichting staat het kunstwerk van levende wielerlegende Eddy Merckx. Het werd vlakbij het administratief centrum van Wolvertem geplaatst. Het kunstwerk werd in bijzijn van Eddy zelf plechtig onthuld op 13 juni 2015. In de Van Hoorickweg staat een klein infobord over de oude pastorie, gelegen aan de overzijde van het water. We lezen: “Mej. Van Horick stelde in haar testament Wolvertem aan als erfgenaam, op voorwaarde dat de gemeente met dit geld een godshuis zou oprichten voor wezen, ouderlingen en gehandicapten die in armoede leefden. Het geld werd gebruikt om deze oude pastorie te kopen. Vandaag is het godshuis uitgegroeid tot een rustoord, serviceflats en dienstencentrum”.

Op weg naar knooppunt 70 moeten we door een heel smal pad tussen weilanden. Het zal niet veel breder zijn dan een meter, maar het is bijna helemaal dichtgegroeid met onkruid. Het werd aangelegd met asfalt zonder eerst de putten en kuilen op te vullen. Ons pad is net zo breed als onze fietsbanden. Hier fietsen stelt onze zenuwen danig op de proef. Als we een tegenligger krijgen weet ik niet wat er moet gebeuren. Gelukkig slingert onze tweewieler zich 'snel' over de kleine smalle plattelandsweg. De weilanden zijn met prikkeldraad afgespannen. Links grazen koeien en rechts wacht de maïs om geoogst te worden. Netels en distels groeien links en rechts op ons pad. En dan praat ik nog niet over de Berenklauw die welig aan beide kanten tiert. Een ware beproeving. We worden wel getroffen door landelijke stilte, enkel onderbroken door natuurlijke geluiden van de omgeving. Teneinde linksaf om knooppunt 70 verder te volgen. We rijden door een lange laan. De zon is al een tijd verdwenen en de wind steekt nog een tandje bij.

Aan knooppunt 70 staat het kasteel van Imde. Een hoog gietijzeren hekwerk verspert ons de weg. Door de laaghangende takken zien we bijna niets van het gebouw. Het mortuarium in de Kouterbaan is een hoog gemetselde vierkante toren die reeds van ver zichtbaar is. Tijdens de slag van Imde vielen aan Belgische zijde een honderdtal slachtoffers. Ter herdenking van deze gesneuvelden werd op initiatief van juffrouw J. Orianne deze gedenksteen opgericht die op 24 augustus 1920 werd ingehuldigd. De teksten werden in beide landstalen aangebracht. Na ons monument moeten we knooppunt 26 volgen. We naderen de boskapel langs een kiezelpad tussen eikenbomen. De weg zit vol putten en kuilen. We proberen zo goed mogelijk rond de kuilen te slalommen. In de weiden links en rechts grazen de koeien. Nieuwsgierig kijken ze ons na. De Boskapel of 'Onze-Lieve-Vrouw-Behoudenis-der-Kranken' werd gebouwd op een oud bedevaartsoord uit 1658. De kapel werd uit noodzaak in 1707 sterk uitgebreid. De laatste renovatie werd gedaan in 2012. Op 15 augustus 2014 werd de vernieuwde Boskapel plechtig ingehuldigd. Van juni tot september wordt er wekelijks op woensdagavond een mis opgedragen. Ook vandaag is het druk aan de kapel. Wandelaars komen een kaarsje branden. Een halteplaats voor fietsers om even te rusten en een bezinningsplek voor pelgrims.

Na de boskapel is het allemaal groen wat de klok slaat. We fietsen uitsluitend tussen weilanden, bossen en landbouwgronden waar de maïs domineert. Ons pad slingert tussen de weilanden met enkele vierkante hoeves. Bij een stal staan de kalveren buiten in een groepshok. Dorpen en steden zijn uiteraard niet weg te denken, maar waar het even kan, heeft men het groene karakter van weleer bewaard. Midden in dit landelijke gebied doemt in de verte weer een dorp op als een baken boven het landschap. De kerktoren van Londerzeel.

We komen in het centrum van Londerzeel en houden halt op het Heldenplein. De Sint-Kristoffelkerk werd reeds beschreven in 1565. In 1582 werd ze door een brand volledig verwoest. En dat zou niet de laatste keer zijn. Ook in 1855 brandde de kerk volledig af. Ze werd opnieuw opgetrokken in zandsteen. De vierkante spitse toren is van 1898, maar werd door een windhoos vernield in 1990. Alles werd in oorspronkelijke staat weer opgebouwd. Hier was vanmorgen om 10:30u de voertuigenwijding die alle jaren op het eerste weekend van augustus plaats vindt. Opzij van de kerktoren staat het bronzen beeld van Fien van Krones (1879 – 1951), moeder van dertien kinderen. Ze baatte samen met haar man een winkel uit aan de overzijde van de straat 'Afspanning De Kroon'. De winkel werd ondertussen door een nieuwbouw complex vervangen. Het beeldhouwwerk is van één van haar nakomelingen Pol Van Esbroeck. Aan de andere zijde staat het Heilig Hartbeeld.

We volgen opnieuw een spoor van WOI in de Kasteelstraat. Vooraan moet villa Cara gestaan hebben. Er is wel een villa op nummer 13 maar deze heeft geen naam. Misschien is het al weggebroken, wie weet! In villa Cara woonde Jeanne Caroline Charlotte Orianne. Ze was de ongetrouwde dochter van een Brusselse rijkswachtofficier die na de dood van haar ouders op de villa is blijven wonen. Ze bezoekt het slagveld van Neeravert en ziet de gruwelijke gevolgen.

Het beweegt haar ertoe om alle gesneuvelden waarvan zovelen anoniem bleven, een waardig soldatengraf te geven. Samen met enkele assistenten doorzoekt ze dagen lang het slagveld ter hoogte van Neeravert. Dat is de dag van vandaag het stuk tussen Londerzeel, St-Jozef en de A12. Jeanne graaft de lijken op, wast ze en probeert ze te identificeren. In een houten kist krijgen ze een laatste rustplaats op het kerkhof van Londerzeel St-Jozef. Juffer Orianne beperkt zich trouwens niet tot Londerzeel. Ook op andere slagvelden zoekt ze naar gesneuvelde Belgische militairen. 

In Klein Holland vinden we nog een hoge kapel, gewijd aan Maria. We fietsen tot bij het grote monument op de hoek Blauwenhoek/Ursene.  Bij de 'Slag van Londerzeel' of de 'Slag van Neeravert' op 29 september 1914 sneuvelden aan Belgische zijde drie officieren en 127 soldaten. Als eerbetoon aan de gesneuvelde soldaten liet juffrouw J. Orianne, vijf jaar later, op 29 september 1919 dit monument oprichten. De tekst, in beide landstalen, luidt: “Aan de officieren en soldaten van het 12^e Linieregiment, 1^e, 3^e, 6^e regiment Jagers te voet en Carabiniers te Londerzeel gesneuveld”. Het monument werd laatst in 199O grondig gerestaureerd. Naar aanleiding van “100 jaar Groote Oorlog” werd aan het monument een ereplaket voor Juffrouw J. Orianne bevestigd.

In de Breendonkstraat vinden we eveneens een kapel die toegewijd is aan Maria. Het gebouw werd in 1944 gebouwd. De houten dubbele poort staat slechts aangeleund. We kunnen het prachtige interieur bewonderen. De klimop overwoekerd de zijkant van de kapel. De oude lindeboom zorgt voor schaduw. Ons laatste monument is het 'Neeravert monument' dat eveneens opgericht werd door Jeanne Orianne om het 12de Linieregiment te gedenken. Het monument werd op 1 oktober 1919 ingehuldigd op de plaats waar de pelotons van onderluitenant Van Calck en adjudant Wouters in stelling lagen. Langs knooppunt 62 vervolgen we onze weg.

Onze laatste kilometers rijden we weer tussen maïsvelden. Slingerende asfaltbanen en een horizon vol loofbomen. De bewolking trekt open. De zon brandt. We stoppen niet meer om ons in te smeren. Van knooppunt 62 naar 25 is slechts driehonderd meter. Daarna rijden we via knppnt 61 en over het voormalige treinspoor naar Steenhuffel. We worden meteen opgeslokt door een heerlijk stuk natuur. Een honderd meter voor het voormalige treinstation kunnen we een glimp opvangen van kasteel Diepensteyn uit de 17de eeuw. Het is uiteraard tijdens de eeuwen verbouwd, gerenoveerd en gerestaureerd. Sinds 1989 is het kasteel eigendom van brouwerij Palm die er een tuinpark aanlegt en een vijver laat uitgraven. Tussen de statige bomen ontwaren we de 'mascotte van brouwerij Palm'. Het Brabantse trekpaard. Om 17:15u zijn we terug bij de auto. We hebben 40 kilometer gefietst. Nog een veertig minuten rijden tot Ekeren. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

01-12-2016 om 13:40 geschreven door Luc Verschooten  

Fietsknooppunten: 85-86-89-60-40-14-15-16-78-64-10-85 = 33,2 kilometer.

Wandelen of fietsen blijven de twee belangrijkste vormen van vrijetijdsbestedingen in Vlaanderen. Dat blijkt uit cijfers van Toerisme Vlaanderen. Wij kijken er in ieder geval vol verwachting naar uit. Onze GPS brengt ons door Vlaams-Brabant naar het Pajottenland. Een toeristische streek die licht tot sterk heuvelachtig is met een landelijk karakter, waar men kan wandelen en fietsen aan de hand van knooppunten. Met onze E-fietsen is een heuvel beklimmen geen probleem. We nemen een ondersteuning meer en de fiets trekt ons als het ware naar boven. Maar als je fiets al enkele jaren oud is en de batterij heeft niet meer de capaciteit als weleer, dan kan je wel eens zonder ondersteuning vallen.

Dinsdag 26 juli 2016. Een zonnige dag. Geen wolkje aan de lucht en momenteel is het al 21°C. Echt T-shirt en korte broek weer. Alle ingrediënten zijn aanwezig om er een warme en gezellige dag van te maken. Genieten op twee wielen, zeg maar. Om 10:00u parkeer ik de auto in de Frans van der Perrekaai te Okegem. Het dorp ligt in Oost-Vlaanderen naast de linkeroever van de Dender die de grens vormt met Vlaams-Brabant. Een honderd meter verder staat de kerk van Okegem voor een deel in de steigers. We fietsen niet naar het centrum, we moeten de andere richting uit. We volgen knooppunt 85 en onze conditie wordt onmiddellijk op de proef gesteld. We moeten klimmen tot bovenop de Okegembrug. Ze werd gebouwd in 1945-46 nadat de voormalige brug werd opgeblazen in 1940 tijdens WOII. De Dender stroomt onder de brug door. Ze ontspringt in Aat (Henegouwen) en na een totale lengte van 65 kilometer mondt ze uit in de Schelde te Dendermonde. Over de brug is knooppunt 85. We rijden rechtsaf en volgen de rivier 500 meter ver tot knooppunt 86. Langs de oever zitten tientallen vissers dromerig naar hun dobber in het rimpelloze water te staren. De vishengels liggen grijpers klaar naast hen. We fietsen door Roosdaal. Een gemeente die tot het agrarische Pajottenland behoort en vooral bekent staat voor de teelt van aardbeien. We rijden op het jaagpad waarop vroeger de trekpaarden stapten en dat omgevormd is tot fietspad.

Aan knooppunt 86 verlaten we het jaagpad om knooppunt 89 te volgen. Een rit van 6,2 kilometer. We komen in het schilderachtige dorpje Pamel, een fusiegemeente van Roosdaal. Het dorp werd bekend door het televisiefeuilleton “Het gezin van Paemel” naar een boek van Cyriel Buysse. We houden halt bij het monument van de “Dikke van Pamel”. Het bronzen beeld werd op 9 september 2001 ingehuldigd ter ere van Victor De Klercq. Victor werd geboren op 14 juni 1848. Toen hij twaalf jaar werd woog hij al 120 kilo. Sindsdien weigerde hij zich nog te laten wegen. Met de jaren werd hij steeds dikker en dikker. Na de vele verwijten en beschimpingen trok hij zich terug en leefde de laatste jaren van zijn leven als kluizenaar. De kranten vermelden in vette letters: “De zwaarste man ter wereld in Pamel gestorven”. In eenzaamheid stierf Victor op 16 februari 1885 op 37 jarige leeftijd.

Het is gedurig klimmen en afdalen. Met onze elektrische fietsen valt het klimmen nog goed mee. Toch is en blijft het vermoeiend. De ene klimming is al steiler dan de andere. We zijn het niet gewend met onze plattelands benen. Onze fietsbatterijen hebben al van hun kracht verloren met de jaren. We kunnen amper nog veertig kilometer ver rijden met één ondersteuning. Heuvel op gaat gemakkelijker met een ondersteuning meer, maar dan zitten we ook sneller zonder hulp. Helling af kan onze batterij opladen, maar het is niet voldoende. Klagen helpt ook niet en we gaan desondanks van onze fietstocht genieten.

Eens uit het centrum van Pamel rijden we tussen hectaren landbouwgrond. Achter statige hoge populieren vangen we een glimp op van grote vierkante hoeven met bijhorende veestallen. Het is redelijk stil te midden van de natuur. Het is hoogzomer en we horen nauwelijks vogels fluiten. Een streek voor genieters. De lucht is zomerblauw. Als bloemenliefhebber kijken we uit naar bijzondere plantensoorten die in de bermen groeien waaronder de paarsachtige wilde orchidee. Bij de kruising van de Molenstraat/Lange Kamstraat vinden we, verscholen achter struiken en populieren, een bunker die net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd gebouwd. De bunker maakte deel uit van de Koningshooikt - Waver linie als obstakel voor Duitse troepen die op weg waren naar Frankrijk. De linie bestond uit meer dan 400 bunkers waarvan er vier bunkers in de regio stonden en die via loopgraven met elkaar in verbinding stonden. De fundamenten zitten ongeveer twee meter diep in de grond. Vijf dagen kon de linie de Duitse troepen op afstand houden. Op 16 mei 1940 moesten ze zich terugtrekken tot achter de Schelde linie. De ingang werd uit veiligheid afgesloten. Infoborden werden aan de bunker bevestigd. We lezen een gedeelte: 'Deze bunker, samen met de drie andere, maakt deel uit van een zijtak van de weerstandslinie. Ze liep van Antwerpen via Waver tot de vesting Namen en verdeelde het land van noord naar zuid in twee delen. Zowat 350 bunkers vormden de ruggengraat van een linie die naar het oosten werd beschermd tegen tanks door een doorlopende hindernis samengesteld uit stalen hekkens die op rollen verplaatst konden worden, doch eens naast elkaar verankerd en bestreken door de wapens uit de abri's (schuilplaatsen) als een ijzeren muur over een lengte van tientallen kilometers door het landschap liepen'. In de schaduw van de omringende bomen werden picknicktafels en banken geplaatst. Rondom de oude bunker en de rustplaatsen werd het 'gras' gemaaid. De rest groeit en bloeit als in een oerwoud. Hier drinken we onze meegebrachte koffie terwijl we genieten van een schitterend panoramisch zicht op de wijde omgeving. In de verte steken enkele spitse kerktorens boven de kruinen van de bomen uit.

De bunker werd op het hoogste punt van Pamel gebouwd en we genieten van de afdaling. Met de handen houden we onze remmen vast. Ons asfalt pad slingert naar beneden en ongewild versnellen we het tempo. In de zij bermen groeit de berenklauw en netels. Daar willen we niet invallen. De rode klaproos bloeit tussen het onkruid en het levert kleurige foto's op. De berenklauw zit vol met solitaire bijen. Zij zorgen mee voor de voortplanting. Bij de volgende bocht houd een dame op leeftijd ons staande. Ze is licht in paniek. Door een uitwijkmanoeuvre beland een voorwiel van haar auto naast de weg in de zachte berm. Het voorwiel zit tot de carrosserie in de donkere kleigrond. Alle bestuurders rijden verder zonder te helpen. Hoe we ons best doen, we krijgen de auto niet op het wegdek. Er moet getakeld worden. We worden toch vriendelijk bedankt als we verder rijden. We rijden voorbij het kruis met een Christusbeeld naast de weg. Lentebloemen kleuren het monument op. Een kleine tekst van een anonieme dichter werd in het frontaanzicht aangebracht: “koester gisteren, droom over morgen maar leef als een goed mens vandaag”.

Na het centrum van Pamel komen we in de villawijk. De ene nieuwbouw na de andere. Voor de garage een mobilhome of een oldtimer. Wij geraken amper de heuvel op. Onze smalle asfaltbanen slingeren tussen de glooiende landschappen met hectaren weiland waar paarden en koeien grazen. Als het weer wat mee zit zullen de dieren de eerste maanden hun stal niet zien. We fietsen langs een bosrijke omgeving met een groots verleden. Een infobord vertelt dat we ons in het gebied Hulsbroek-bos bevinden en dat al gekend was in 1300. Een bronbos van 3,5 hectare dat wordt beheerd door Natuurpunt. Een ander infobord vermeld: “Wat je zeker moet weten over de gevaarlijke Berenklauw”. Het tweede infobord gaat over het landschap van Roosdaal. Aan de rand van het bos bevindt zich een aangelegde poel die er voor een divers ecologisch leven zorgt, waar amfibieën, insecten en vlinders een rust- en broedplek vinden. Een stilte plaats. Geen auto's, geen treinen of vliegtuigen te horen. Alleen vogels kwinkeleren bovenin de kruinen van de bomen. Een plek voor kunstschilders, dichters en natuurliefhebbers. 

Bovenop de helling vinden we links, tegen een gemetselde muur, het kruisbeeld van Jezus onder enkele sparren. Waarom het hier geplaatst werd is ons niet direct duidelijk. We draaien terug en klimmen tot bij de 'Grot van Poelk'. Een replica van het bedevaartsoord in Lourdes. Een stilteplaats met een twaalftal lange zitbanken die een rustplaats zijn voor wandelaars en fietsers. Het is duidelijk dat hier nog erediensten worden gehouden. Een groot beeld van Maria werd drie meter hoog in een nis geplaatst. In het midden van de grot staat een altaar met verschillende heiligenbeelden, bloemen en kaarsen. Het geheel wordt afgesloten met een ijzeren hekwerk. Ernaast is een 'bron' aangebracht. Het is stilstaand water. Een datum op de geïmproviseerde rots vermeld '1876'. Rondom de grot is het een adembenemend landschap. Een heerlijke plek om bij weg te dromen. Van gebouwen en spitse torens is totaal niets te zien. Alhoewel de streek goed voorzien is van fiets- en wandelknooppunten komen we langs ons traject niemand tegen. Met een zeven miljard mensen op de wereld voelen we ons echt alleen.

We fietsen door een smalle schaduwrijke holle weg. Het dichte bladerdek boven ons laat geen zonnestraaltje door. Het is hier bijna donker. Weer moeten we klimmen. We puffen en hijgen en beloven, voor de zoveelste keer, iets aan onze conditie te doen. Links en rechts sijpelt  grondwater uit de zanderige berm, of is hier een bron? Voorbij de holle weg zijn de akkers geschikt voor tarwe, aardappelen, bieten maar in toenemende maten worden de landbouwgronden ingenomen door maïs die bijna op zen hoogst gegroeid is. Echt storend is het niet door het glooiende landschap. Bij knooppunt 89 wijken we af voor de Zepposmolen. Oorspronkelijk moeten we rechtdoor aan ons knooppunt, maar wij slaan linksaf in de Wijngaardbosstraat. We fietsen een stuk door Onze-Lieve-Vrouw van Lombeek. Het dorp was in 2008 finalist in de wedstrijd 'Het mooiste dorp van Vlaanderen'. We kunnen een verkorting nemen langs een klimmend tractorspoor met tamelijk grove grind. Oppassen voor valpartijen en platte banden. We wagen het erop en soms stappen we moedig naast onze fiets. Dat geeft ons de gelegenheid om nog intenser van het landschap te genieten. Rechts van ons groeit de maïs ons boven het hoofd. Het wordt geteeld voor veevoeder. Links, in de verte, staat op het hoogste punt onze molen. Het prachtige uitzicht is een mooi stilleven. Schilderen kunnen we niet maar het moment is in ons geheugen gegrift. Op de hoge bermen groeien de eeuwige klaprozen. Na wat gepuf en gehijg staan we voor de molen van 'kapitein Zeppos'. De site is volledig afgespannen. We kunnen niet dichterbij komen vandaag, maar de windmolen is kosteloos toegankelijk op zon- en feestdagen. Er was al sprake van de molen in de 14de eeuw onder de benaming 'Hertboommolen'. In de jaren van 1960 kreeg de molen bekendheid doordat er verschillende scènes opgenomen werden voor het jeugdfeuilleton 'kapitein Zeppos'. In 2007 werd in de schuur het Hertboommolen museum en een onthaalruimte voor bezoekers geopend.

We rijden langs dezelfde weg terug naar knooppunt 89. Daar aangekomen moeten we linksaf voor knooppunt 60. We fietsen door 'De parel van het Pajottenland' Gooik. Het dorp ligt in een oase van rust en stilte en is dus een echt paradijs voor wandelaars en fietsers. Op een groene heuveltop in de Woestijnstraat werd de wit gekalkte 'Woestijnkapel' opgetrokken langs de voormalige bedevaarts-route naar Compostella. De kapel werd herbouwd in de jaren 1600 op de fundatie van een kleine kapel uit de 14de en 15de eeuw. Een infobord geeft de legende weer van de historische kapel. De laatste restauratie dateert van 1997. De rode kapelpoort staat op een kier. We kunnen binnen tot bij een gietijzeren hek. Een Christusfiguur hangt aan het kruis.

Voorbij de kapel is het heuvel af. Bij een moderne boerderij verkopen ze echt ambachtelijk hoeve-ijs van eigen melkkoeien. In een tuinhuis staat een koeltoog maar er staat niemand achter. Rechts is de woning en daar bellen we aan. Achteraan zie ik beweging en slenter daarnaar toe. Links is een moderne open schuur waar renovatiewerken bezig zijn. Een grote slanke man met stoppelbaard komt uit de privéwoning en bediend ons met een verfrissend ijsje. Er staan enkele tuinstoelen tegen de voorgevel waar we ons in het zonnetje zetten terwijl we een babbeltje maken met de eigenaar. Een aannemer bouwt een schuur voor een nieuwe melkinstallatie. Vroeger had hij 'slechts' 20 koeien in de stal staan, nu een kleine 200. Het aantal is te groot om manueel te melken. Om dat aantal melkkoeien te laten grazen heeft de boer meer weiland nodig en meer bijvoeding. Hard werken dus. Later zal zoonlief de boerderij over nemen. We nemen afscheid.

We rijden verder heuvel af door een holle weg. In de zijbermen zijn wortels van bomen door het wassende water komen bloot te liggen. In tal van uitgegraven gangen vinden vogels, vleermuizen en kleine knaagdieren voedsel en beschutting. Boven de bermen groeien oude eiken- en lindebomen. Hun bladerdek zorgt voor een schaduwrijke doorgang. Bij knooppunt 60 moeten we linksaf en volgen nummer 40. Aan een ijzeren kruis, naast de weg, hangt een Christusbeeld. In de daarop volgende straat vinden we nog een mooie wegkapel. Een grote buxus staat in de schaduw van een jonge eiken- en een oude lindeboom. Na de volgende steile afdaling rijden we het centrum van 'Strijland' binnen. Een gehucht van Gooik dat de laatste jaren sterk gegroeid is door de vele nieuwbouw. Wel moesten er enkele oude vierkantshoeven worden afgebroken. We zijn direct uit het centrum en fietsen tussen hectaren maïsvelden. Het is er warmer doordat de wind hier volledig wegvalt. Wat verder staat een volgende witgekalkte wegkapel uit 1911. Gebouwd ter ere van O.L.Vrouw van Gedurige Bijstand. Het interieur is prachtig onderhouden. Moeder Maria met kind wordt geflankeerd door bloemen en op de achtergrond het Christus kruis. 

Na onze volgende klimming volgt uiteraard een steile afdaling. Het volgende infobord vertelt dat hier zestig jaar geleden nog een tram door het landschap reed. De 'boerentram' verbond de Pajotse dorpjes met de grote steden Brussel en Ninove. In 1959 reed de tram de laatste keer door het Lombergveld. Tussen knooppunt 14 en 15 ligt de gemeente Gooik. Normaal moeten we linksaf, maar we hebben dorst en rijden rechtsaf naar het dorpscentrum door de Koekoekstraat tot bij de kapel. Een halfronde gemetselde boog met in de nis een heilige die ik niet kan thuis brengen. Het is heuvel op tot bij de kerk. Het gemeentehuis van 1859 werd onlangs nog gerestaureerd en mooi wit geschilderd. Een paar bronzen herdenkingsplaten werden in de voorgevel ingewerkt. Daarop staan de talloze namen van gesneuvelden uit WOI. Een bronzen beeldje van de 'Hespendrager' werd gebeeldhouwd door Rita Callebaut in augustus 1994. Vlak ernaast is een schooltje dat gebouwd werd in 1902 en kinderen opvangt van werkende ouders. Het is net speeltijd en dat is duidelijk te horen aan de schreeuwende en joelende kinderstemmetjes.

De Sint-Niklaaskerk is een klein gedrongen gebouw dat dateert uit verschillende perioden. Met de bouw werd gestart in de 12de eeuw. In de gevel werden oude grafzerken van de 19de eeuw ingewerkt. De poort is op slot. Waar is de tijd toen je nog op elk uur van de dag een kerk kon bezoeken. Het heilig hartbeeld staat tegen de zijgevel van het volgende huis. Onderaan een  gedenksteen voor de gesneuvelden van WOII en een andere gedenksteen werd aangebracht voor de burgerlijke slachtoffers van WOI. In café-feestzaal 'De Vrede' drinken we een aangename en welgekomen verfrissing. Een fris biertje op een zonovergoten terras. Het vormt de favoriete halte van menig wandelaar en fietser. Het hoort er eenmaal bij. We proberen telkens iets uit de streek. Soms met een streekgebonden hapje. Een half uur later schuiven er wolken voor de zon. Het landschap veranderd plots van kleur en geeft bijna een zwart wit foto door de grauwe lucht. Het lijkt alsof het elke minuut zal gaan regenen. De weergoden beloofden echter een droge dag.

Heuvel af tot Dorpstraat 36 voor de pastorie. Een huis van twee verdiepingen uit de 19de eeuw. Eveneens gerestaureerd en verhuurd aan de muziekacademie van de gemeente. Verderop, naast de Molenbeek, zijn de voormalige 'Oude Cam' banbrouwerijen. Gebouwd tussen 1742-1754. Daarna werd het gebouw omgevormd  voor een handelaar in bouwmaterialen tot 1980. Inmiddels is het grote complex een gemeenschapscentrum geworden met een volkscafé en een geuzestekerij in een nieuwe loods. Ban betekent dwangrecht, iedereen was verplicht hier hun bier te brouwen, of te laten brouwen.

In de Oude Geraardsbergsebaan staat een wit geschilderd bakstenen wegkapel van N. Vandergucht in de schaduw van enkele hoge loofbomen. We blijven de baan volgen tot knooppunt 15. Het is ondertussen 15:00u geworden en het is een eeuwigheid geleden dat we de zon gezien hebben. Rechtdoor voor knooppunt 16. We komen in Lennik, het 'kloppend hart van het Pajottenland'. Vlak voor het centrum vinden we onze zoveelste wegkapel. We zijn de tel helaas kwijt geraakt. Een infobord vermeld: 'dit is de kapel van Sint-Berlindis. De heilige werd vereerd om het vee van de boeren te beschermen'. We rijden niet door het centrum. We maken een rustige afdaling en fietsen daardoor zonder erg voorbij het kasteel van Sint-Kwintens-Lennik dat dateert van eind 18de- en begin 19de eeuw. Door het centrum van Eizeringen blijven we altijd rechtdoor rijden, over de N8 en na wat bochtenwerk arriveren we in het gehucht Borchtlombeek. Een deelgemeente van Roosdaal. De Sint-Amanduskerk op het Kerkplein ligt op een hoogte van 71,5 meter en is oorspronkelijk van de 16de- of 17de eeuw. Het is indrukwekkend maar we rijden er niet naar toe. Bij knooppunt 78 moeten we 7 kilometer rijden tot ons volgende knooppunt.

Het ene centrum uit en het ander centrum weer in. We zijn in Strijtem. Eveneens een deelgemeente van Roosdaal. Op het kruispunt Broekkstraat/Oude Baan bewonderen we een moderne Mariakapel. Achteraan een groen plantsoen werd eveneens een halfronde boog gemetseld. Een open kapel als het ware. Achter een raster staat een heilig beeld van Maria met kind. Op het Strijtemplein werd de Sint-Martinuskerk gebouwd in 1840 ter vervanging van een vroegere kerk. De hoge toren heeft een met sterren versierde bolspits en is daardoor al van ver herkenbaar. We kunnen niet in de kerk. Ik had ook niet anders verwacht. De begraafplaats bevind zich nog steeds rond het gebouw. De gedenkplaat “ Voor alle Strijtemnaars die sinds eeuwen en tot 1995 binnen deze kerkhofmuur begraven werden. Ook voor hen die hier naamloos rusten”. De gedenksteen werd in 2015 geplaatst. Het monument voor de gesneuvelden werd opgericht ter ere 'Aan Hare Helden van 14 – 18'. In het centrum bevinden zich nog enkele bolle kassei weggetjes, en we hebben bijna elke kassei gevoelt. Voorbij het gemeentelijk Cultuurcentrum vinden we rechts het oud gemeentehuis van Strijtem. Tijdelijk vinden er de kleuter en lager onderwijsschool Triangel hier onderdak.

We rijden naar de Zevenbeukenstraat. De kapel van de zeven beuken is een arduinen kapel van 1918 en vervangen voor een grotere kapel uit 1931. Ze werd gerestaureerd in 1987-88 door de landelijke gilde met de financiële steun van de inwoners van Strijtem. Hier verdedigde priester Daens in 1904 de belangen van de Hopboeren. De kapel is afgesloten. Door het getraliede raam kunnen we het interieur toch bekijken. De muren werden in het hemelsblauw geschilderd. Het Heiligenbeeld houdt de handen samen en bidt tot God terwijl ze haar gezicht naar boven kijkt. Twaalf stoelen voor het altaar geven een idee van de grootte van de kapel. Kaarsen en bloemen fleuren het geheel op. De kapel verwijst naar het aantal beuken rondom de gebedsplaats. Ze werden recent vervangen en bij elke boom werd een kleine kapel geplaatst. “De voorspelling van Simeon in de tempel” vermeld één van de kleine kapellen. “De vlucht naar Egypte” staat er bij het volgende. Twee infoborden vermelden een gedicht van Bert de Korte. Aan de overzijde van de straat werd met de hulp van het Davidsfonds en de cultuurraad Roosdaal een gedicht geplaatst van Eric Heyman.

Verderop rijden we door het centrum van Borchtlombeek en onmiddellijk daarna krijgen we het centrum van Liedekerke te zien.  Bij het kruispunt Monniksbosstraat/ Sint Gabrielstraat werd het Sint-Gabriel-instituut gebouwd in 1919. Ooit liepen hier honderden leerlingen school maar dit aantal liep de laatste jaren fors terug. De school is gesloten sinds september 2015.

Het bos dat we doorrijden is van Liedekerke. “Liedekerke en Pro” vermeld een infobord. Bij knooppunt 10 moeten we knooppunt 85 volgen langsheen de Dender. Er zitten nog steeds talloze vissers langs de oever. Een van hen haalt een zijn dobber omhoog, maar laat hem teleurgesteld weer zakken.

We zijn weer terug bij onze auto en achter ons bevindt zich de Onze-Lieve-Vrouw Opdrachtkerk van  Okegem, waarvan al sprake was in de 14de eeuw. Ze werd tijdens de daarop volgende eeuwen meermaals afgebroken, vergroot en gerestaureerd. Slechts de toren uit de 14de eeuw bleef bewaard. De kerk kreeg haar huidig uitzicht na de laatste vergroting in 1905-06. Zon hebben we niet meer gezien. Na onze fietstocht staat de teller op 39 kilometer. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

14-11-2016 om 09:43 geschreven door Luc Verschooten  

Fietsknooppunten: * 9 * – 12 – 4 * – 51 – 47 * – 56 * – 19 – 9. De sterretjes staan voor een afwijking.

De Mollemroute is deel één van de tweede Brabantse Kouters in Vlaams Brabant. De Brabantse Kouters Fietsroute bestaat uit drie fietslussen met relicten uit de Eerste Wereldoorlog. De tweede Kouterroute is oorspronkelijk 48,6 km lang zonder afwijkingen naar historische sites. We hebben zelf de afwijking uitgestippeld, maar hoeveel kilometer erbij komt weten we op voorhand niet. Kortom we splitsen de route in twee en noemen zoals vermeld deze route de 'Mollemroute' en de tweede fietstrip wordt de 'Steenhuffelroute'. Deze laatste route is voor latere datum.

Dinsdag 19 juli 2016. We hebben een staalblauwe hemel en de temperatuur duidt om 08:30u al 25°C aan. Dat beloofd voor vanmiddag. Om half tien draaien we de parking op naast de Sint-Stefanuskerk in het centrum van Mollem. De toren van de kerk staat in de steigers. Een aannemer geeft een grote onderhoudsbeurt aan het gebouw. Er wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om een afsluiting te plaatsen voor de galmgaten van de klokkentoren zodat duiven er geen nest meer kunnen maken. Het meeste werk gaat naar het onkruid dat rondom op het gebedshuis groeit en grondig verwijderd zal worden. De parochiekerk werd gebouwd in 1757 op de plaats van een 12^de -eeuwse kleine kerk. Tijdens WOI werden de kerktorens van Mollem, Marenzele en Baardegem  gedynamiteerd. Pastoor De Munter werd alleen opgesloten in zijn kerk om te voorkomen dat de bevolking zou ingrijpen. Kort nadat de torenspits naar beneden viel, werd hij vrijgelaten. Vlakbij de kerk staat het monument dat de gesneuvelden herdenkt van beide Wereldoorlogen.

Het kerkplein van Mollem was in 1983 het decor voor de Belgische film 'De Vlaschaard' van Jan Gruyaert. Een roman van Stijn Streuvels uit 1907. Rechtover de kerk staat knooppuntenbordje met nummer 9. Dat moeten we volgen. We zijn te gehaast en ik vergeet op mijn routeblad te kijken. Op deze manier missen we onze eerste locatie in Beneden Vrijlegem. In deze straat staat namelijk een monument dat acht kinderen herdenkt die hier op 12 november 1918 werden gedood door een explosie. De kinderen speelden met een obus die ontplofte. Ik beloof plechtig aan ons Rina dat we bij terugkeer in Mollem toch nog het monument zullen bezoeken.

Maar goed, we fietsen rechtdoor de Kouter in en we moeten onmiddellijk klimmen. Er is geen fietspad maar het is rustig op de weg. Het is grote vakantie en dat kan de oorzaak zijn dat we nauwelijks worden voorbij gestoken door voertuigen. Voetgangers of andere fietsers zien we evenmin. Ik begin stilaan te geloven dat wij de enige gekken zijn vandaag die met deze Sahara temperaturen een heuvel willen verslaan. En het zal niet de laatste zijn. Eens uit het centrum fietsen we over een veldweg met putten, kuilen en grind. Aangenaam fietsen is het niet. Zeker niet met onze e-fietsen. De motor bevindt zich achteraan en dat tezamen met de batterij zorgt al voor veel gewicht. Tel er dan nog ons gewicht bij dan moet ik er geen tekeningetje bijmaken hoe onze banden afzien. Hopelijk rijden we niet plat. Het duurt dan ook niet lang voor ons zitvlak reclameert. Links en rechts van ons 'fietspad' bevindt zich landbouwgrond. Velden met hectaren aardappelen waarvan het loof reeds bloemt. Nadat het loof uitgebloeid is begint het af te sterven en kan er geoogst worden. De laatste aardappelen worden in de eerste helft van oktober gerooid. Het landschap maakt ons blij en zorgt ervoor dat we het fietsen over het grindpad 'bijna plezierig' vinden. Het rijpe roestbruin gekleurde koren deint zachtjes mee met de wind. Korrels en stro zijn kurkdroog en duiden aan dat er geoogst kan worden. Weer werk aan de winkel. In de verte kleurt de horizon groen van de bossen. Net geen vijftig tinten.

Er duikt rechts een spoorlijn uit het niets op. Een razende trein verstoort de stilte. In de verte de kerktoren van Asse. We blijven voortdurend klimmen en dalen. We zijn het niet gewend en binnen de kortste keer moeten we halt houden en staan we te hijgen en te puffen alsof we de Mont Ventoux hebben beklommen. De zangvogels rondom hebben medelijden en zingen hun mooiste lied. We naderen Asse dat met de omringende dorpen vlak bij het Pajottenland ligt. We genieten nog van schilderachtige uitzichten terwijl we door een ongerepte natuur fietsen. Nog kort voor het centrum van Asse krijgen we mooie panorama's voorgeschoteld in een golvend landschap van akkers en weiden. Rechts van ons in de vallei staan koeien te grazen in de blakende zon omringt met weidepalen en prikkeldraad. Een waterplas met talrijke watervogels lijkt op een groene oase.

De Sint-Martinuskerk op het Kerkplein in Asse werd op het hoogste punt van het dorp opgetrokken in de 14^e eeuw. Door de eeuwen heen werd ze vaak verwoest, opnieuw gebouwd en vergroot. De hedendaagse kerk wordt dag en nacht bewaakt door camera's. Ze kan vrij bezocht worden en als we binnen gaan zijn we aangenaam verrast door het helder verlichte interieur. Een zijde van de kerk heeft gewone glasramen die het zonlicht binnen laten. Aan de andere zijde werden de glas-in-loodramen aangebracht. Ook de vele waardevolle heiligenbeelden geven kleur. Een vitrinekast tegen de muur toont de heilige relikwieën. Een briefje naast het heiligdom geeft tekst en uitleg. De meeste attributen werden vroeger meegedragen in processies. Nu hebben ze geen nut meer maar het blijven kostbare, waardevolle verzamelstukken. De eiken biechtstoelen zijn van de 18de eeuw. Tijdens de Eerste Wereldoorlog had de bezetter het kasteel van Wemmel ingepalmd. Vanop het kasteel hadden de Duitsers 'seinen' waargenomen waarop de Duitse generaal besliste dat alle kerktorens naar beneden moesten omdat hij niet wist vanop welke toren was 'geseind'. Een ontploffing op de Sint-Martinuskerktoren kon op het nippertje worden vermeden. Pastoor deken Frans Leyten kon de Duitse commandant ervan overtuigen dat het de maneschijn was.

In de Kerkstraat staan we even stil bij de oude pastorie. Een breed dubbelhuis dat gebouwd werd rond 1845 op de hoek met het Kerkplein. Een bordje op de dubbele witte inrijpoort vermeld: 'Sint-Martinuszaal Emmmaüs, koetshuis van de pastorij in 1846'.

Op de Markt is het opvallend druk. De terrasjes zitten overvol. In de Kattestraat wordt vandaag de wekelijkse markt gehouden.

Het gemeentehuis, op het Gemeenteplein 1, werd opgetrokken tussen 1861 en 1864 met het toenmalige vredegerecht en onderwijswoonst. In 1990 werd er achteraan een nieuw administratief centrum van glas en metaal aangebouwd en kreeg het gemeentehuis zijn huidig uitzicht.

Het grote monument 'Aan onze Helden' herdenkt de inwoners van Asse die omgekomen zijn tijdens de beide Wereldoorlogen. Het gedenkteken werd ingehuldigd op 29 mei 1921.

Op het Gemeenteplein 26 vinden we het Oud Gasthuis of O.L.Vrouw Gasthuis. Het gebouw was van oorsprong een passantenhuis dat in de 13^e eeuw werd gebouwd. In 1647 kende het een heropbloei als gasthuis, dankzij de komst van de uit Hulst gevluchte gasthuiszusters. Langs een brede boogpoort komen we op het binnenplein. De oude kromme lindeboom is een beschermd monument en mag niet gerooid worden. De linkervleugel met kapel werd in 2004 gerestaureerd. De rechtervleugel staat er nog altijd bij zoals in 1914. De muurankers in de gevel vermelden het bouwjaar 1727. Door een explosie, nabij het treinstation, was de bepleistering van de voorgevel gevallen en kwam er een mooie gevel tevoorschijn. Een ambtenaar van het cultureel centrum spreekt ons aan. Hij hoorde dat we belangstelling toonden voor het complex. Hij tovert een bos sleutels uit zijn broekzak en wenk ons. Hij opent een deur in het gerestaureerde deel en toont ons een gedenksteen die in de muur werd gemetseld. Op deze plaat staat in het kort de levensloop van het gebouw: 1260-1270; stichting op de site 'Huinegem' als passantenhospitaal door hertog Jan van Brabant. 1298; oudst bewaarde rekening. 1570; afgebrand door de Geuzen. 1618; inzegening van de gerestaureerde kapel door aartsbisschop Hovius. 1704; bouw van de gasthuisschool. 1712; rector Willem Offhuys laat Huinegemvleugel bouwen. 1727; diezelfde rector laat de zogenaamde pastoorsvleugel bouwen. 1730; de gasthuiskeuken wordt bezet met Delftse tegels. 1797; het gasthuis wordt een burgerlijk hospitaal en de gasthuiskapel wordt 'Tempel van de rede'. 1822; officiële erkenning van de gasthuis-communauteit als ziekenverzorgende congregatie. 1843; heropening van de meisjesschool. 1895; inrichting van een operatiekwartier in de Huinegemvleugel. 1922; de gasthuiszusters openen de H. Hartkliniek. 1925; oprichting Commissie van Openbare Onderstand. 1970; de zusters verhuizen naar rusthuis Hingeheem. 1973; bescherming van de gasthuisgebouwen als waardevol historisch monu-ment. 2003; ingebruikname van het Oud Gasthuis als Cultureel Centrum. 2006; bouw van de Plaatselijke Openbare Bibliotheek. 2012; voltooiing van de cultuurzaal Oud Gasthuis en restauratie van de Delftse tegels.

We zijn erg onder de indruk en dat ziet onze 'gids'. Een reden om al wat hij weet in geuren en kleuren te vertellen. In 1922 openden de gasthuiszusters de H. Hartkliniek op de Markt en verloor dit gasthuis zijn functie als hospitaal en deed het nog enkel dienst als verzorgingsinstelling voor bejaarden tot in 1970, toen het definitief gesloten werd. Het gebouw deed verder nog dienst als politiebureel, opslagruimte van de civiele bescherming en kwamen er burelen en ateliers van de gemeentelijke cultuurdienst. We worden de ene zaal na de andere binnen geloodst. Eerst komt de kapel aan de beurt. De voormalige kapel kan afgehuurd worden voor speciale evenementen. Vooraan ligt nog een oude grafzerk waarvan de tekst in het Frans nog duidelijk leesbaar is. Een jaartal vermeld 1661.

De keuken bezit een collectie Hollandse tegels die in 2012 werden gerestaureerd. Daarna worden we de voormalige ziekenkamers binnengeleid die omgebouwd zijn tot vergaderruimtes. In deze kamers werden de zieke vrouwen verzorgt. Met de trap neemt hij ons mee naar het derde verdiep waar de zolder nog  z'n oude dakgebinte heeft. Als we terug op het binnenplein komen danken we hem uitvoerig maar hij loodst ons nog mee naar het nieuwbouwcomplex van het CC Asse. De rechtervleugel, vertelt onze persoonlijke gids verder, was voorbehouden voor zieke mannen. Naast de apotheek was de verblijfplaats van de priester. Deze vleugel moet nog een opknapbeurt krijgen. Het cultureel centrum blijkt gesloten en je zag aan de ambtenaar zijn gelaat dat hij het oprecht spijtig vond. Tijd om afscheid te nemen.

We laten het oorlogsmonument links liggen en volgen de N9 tot bij een mooi herenhuis in de Stationstraat 70. We staan voor het oud huis waar Godfried Kurth woonde tot aan zijn dood. Na zijn loopbaan als hoogleraar aan de universiteit van Luik verkreeg hij in 1906 het emeritaat en verhuisde hij naar dit gebouw. Enkele maanden later werd hij benoemd tot directeur van het Belgisch Historisch Instituut van Rome. Deze functie oefende Godfried Kurth uit tot aan zijn dood in 1916. Aan de woning werd een aandenken bevestigd met de woorden: 'In dit huis woonde en stierf den 4 januari 1916 Godfried Kurth'. Op 12 november 1918 werd door een zware explosie bij het station de inrijpoort van het gebouw helemaal ingedeukt.

Even verder staan we voor het station van Asse. Op het eind van WOI stonden nog hier nog enkele wagens met munitie opgesteld. Enkele misnoegde Duitse soldaten, teleurgesteld over de nederlaag, staken op 12 november 1918 een munitiewagon in brand. Een verschrikkelijke ontploffing deed zich voor met de bekende schade aan huizen en spoorweg.

We blijven de N9 volgen tot bij het voormalige Ascanuscollege met bijhorend klooster van de paters van het Heilig Hart op de Brusselsesteenweg 127. Het werd opgericht als missieseminarie in 1908 onder de naam van Petrus Ascanus die in Asse woonde. Hij was één van de martelaren die in 1867 heilig werd verklaard. Tijdens WOI werd het toenmalige complex opengesteld door pater Van Riel voor mensen die het oorlogsgeweld ontvluchtten. Toen Dendermonde in september 1914 door bombardementen en brand bijna helemaal verwoest werd vonden tientallen Dendermondenaars onderdak in het klooster. In het schooljaar 1917-1918 werd de school gesloten maar op 11 juni 1917 ving de school in één van haar vleugels 18 bannelingen uit het ontruimde Wervik-Menen op. Gastvrijheid of inkwartiering voor het Duitse leger heeft pater Paul Van Riel nooit toegestaan.  Het gebouw is sinds kort een zorgcentrum geworden. Het opende zijn deuren eind juni 2015. In het zorgbedrijf kunnen 117 bewoners gehuisvest worden, waaronder zes bedden voor een kort verblijf.

Ernaast is de Sint-Martinus Campus Walvergem. Latijn, wetenschappen en economie is slechts een deel van het enorme studieaanbod die wordt aangeboden. De kloosterkapel, naast de campus, werd ingezegend op 23 mei 1909. De glas-in-loodramen vertonen figuratieve voorstellingen en dateren van 1937.

Eens uit het centrum van Asse fietsen we opnieuw tussen een glooiend landschap dat blaakt in de zon. Rondom ons niets anders dan landbouwgronden en weiden met grazende koeien en paarden. Een stil leven. Het is warm. Heel warm zelfs. Geen wolkje aan de lucht en windstil. Het water in onze flesjes is lauw geworden. We kijken uit naar een schaduwrijk terras voor een frisse pint. Langs de Lindendries, de Hoogstraat en de Diepestraat bereiken we knooppunt 4. Nu moeten we opletten. Even verder op de Lierput (straat) moeten we rechtsaf richting Relegem tot aan de kerk voor het oorlogsmonument. Daarna naar knooppunt 51. Maar het lot beslist er anders over. Ik had nochtans alle straten tot Relegem via Google maps en view genoteerd en netjes uitgeprint. Ondanks al mijn moeite staan we plots voor de kerk van Kobbegem. Niets aan te doen. Terug rijden is geen optie. Het is trouwens heuvel op. De parochiekerk Sint-Gorik en Magdalena van Kobbegem dateert van eind veertiende, begin vijftiende eeuw. Vlakbij staat eveneens het monument voor de gesneuvelden van het dorp tijdens de beide Wereldoorlogen. De hoge gemetste toren is van brouwerij Mort Subite. Hier wordt nog steeds met de meest moderne technologie ambachtelijke geuze en kriek geproduceerd. 

Het beste is om vanaf hier knooppunt 51 te blijven volgen tot in Ossel en Relegem gewoon rechts te laten liggen. Hoe goed we om ons heen kijken, een knooppuntenbordje zien we niet. Weer tegenslag en helaas hier, in Kobbegem, is ook geen schaduwrijk terrasje om iets fris te drinken. Even verder kunnen we naar rechts en mijn gevoel raad mij dat ook aan. Het is wel sterk heuvelachtig. Maar hier blijven staan heeft ook geen zin. Links van ons een appel- en een perenplantage. Het is hoogzomer en dat is duidelijk te zien aan de groenten en fruit. Alles lijkt klaar om geoogst te worden. Nog even en de fruitplukkers kunnen van start. De rode appels steken fel af tegen de groene bladeren. De groene peren zie je minder goed hangen. Ook de maïs staat van hoogte. Het oogsten begint eind september, begin oktober. Alle maïs die in open lucht groeit is veevoer voor de komende winter.

In de zijbermen groeit de berenklauw tussen de roze klaprozen. Het sap van het meter hoog onkruid bevat een stof die de huid gevoelig maakt voor zonlicht. De huid vertoond al snel brandwonden, zwellingen en blaren. Tot slot is de jeuk onbeschrijfelijk. Desondanks is het een kleurige berm. We hebben er goed aangedaan deze route te nemen. We komen bij de Sint-Jan de Doperkerk van Ossel, een gehucht en deelgemeente van Merchtem. De parochiekerk wordt nog steeds door de begraafplaats omringd. Er was al sprake van een kerk in de 11^e eeuw. In de daarop volgende eeuwen echter afgebroken en vergroot terug opgebouwd in de 16^e en 17^e eeuw. Door restauratiewerken in de kerk werden er in 2007 laat middeleeuwse fresco's ontdekt. Naast de kerk staat een bordje dat leidt naar knooppunt 47. Eureka! We zitten terug op schema. Echter niet voor lang. Ach!

Achteraf beschouwd moeten wij een lichte zonneslag opgelopen hebben. Dat kan bijna niet anders. Al die tegenslagen. We hebben nochtans petjes op ons hoofd. Onze armen en benen zijn wel bloot, maar dat kan toch niet zo erg zijn? We drinken lauw water en dat is toch beter dan geen water. Toch? Aangekomen bij knooppunt 47 staan we voor ons volgende dilemma. We moeten naar de plantentuin van Meise. We staan voor de Brusselsesteenweg. Volgens mijn plan moeten we rechtdoor. Een wegwijzer wijst naar links voor Meise. Mijn routeblad wordt met de minuut onduidelijker. We weten niet naar waar we moeten. Het is ondertussen middag. We hebben honger en vooral dorst. Rechts van ons is een frituur met een zonnig terras. Op dat moment stopt een fietser naast ons. Hij had al van ver gezien dat we met onze fietskaart stonden te draaien en keren. Hij wil ons helpen, want hij is van Wemmel en is hier dus heel bekend. We nemen zijn hulp dankbaar aan. We moeten naar de Nationale Plantentuin van Meise. De brave man vertelt ons dat we er niet zo ver af zijn. Linksaf richting Meise en aan de tweede verkeerslichten weer linksaf in de Nieuwelaan voor de plantentuin. We danken de man en nemen afscheid. Terwijl hij zijn weg vervolgt maken wij onze fietsen vast en treden het lokaal binnen. Het is geen frituur maar een gewoon café. Bon, dan hebben we toch al iets te drinken. In de gelagkamer hangt reclame van Orval en ik bestel er één. Is dat toch wel net uitverkocht zeker. Nou ja, ik bestel dan een koele frisse Palm en dat hebben ze wel.

Als we terug vertrekken zijn we volledig opgefrist. Van binnen en van buiten. Het is een tijdje dat we langs de grote Brusselsesteenweg moeten rijden maar we klagen niet. De voorbij razende auto's brengen verkoeling. Straks zijn we in Meise centrum en daar vinden we beslist een zaak om onze grommende maag te stillen. Normaal nemen we een picknick mee. Gezien de hoge temperaturen hebben we dat niet gedaan. Het zouden bijna geroosterde boterhammetjes zijn geweest.

Honderden zweetdruppels later staan we voor de ingang van de Nationale Plantentuin van Meise. De plantentuin van Meise is één van de grootste tuinen in de wereld. Het domein is 92 hectare groot. Rondom het kasteel van Bouchout, uit de 12^e eeuw, bevindt zich een plantenpaleis met serres waarin verschillende klimaten zijn nagebootst. Toen de Duitsers in 1914 Meise binnen vielen wilden ze graag verblijven in het kasteel van Bouchout. Maar dat was de woning van keizerin Charlotte en werd dan ook beschouwd als Oostenrijks grondgebied. Een voordeel voor de mensen van Meise. Tijdens de oorlog zochten en vonden ze daar bescherming. Tijdens WOII werd het domein wel bezet. Tijdens de mobilisatie in 1939 waren er Belgische soldaten ingekwartierd die bij vertrek het kasteel plunderden. Ook de Engelsen en daarna de Duitsers bezetten het domein. Deze laatste bouwde er zelfs bunkers. Een vliegende bom zorgde in 1944 dat het kasteel volledig uitbrandde. Tussen 1987 en 1989 werd het kasteel volledig gerestaureerd en wordt het sindsdien gebruikt als vergaderruimte en tentoonstellingen.

We rijden verder in de schaduw van talrijke bomen langs ons fietspad en komen langs een andere ingang van de plantentuin met een standbeeld van de vruchtbaarheid van kunstenaar Henri Lenaerts. Geboren in Molenbeek op 8 mei 1923 en overleden op 4 december 2006. Verderop  komen we in het centrum van Meise. Vele dorpsbewoners werden tijdens WOI opgeroepen om samen met de Duitsers ten strijde te trekken. Twaalf inwoners kwamen daarbij om het leven. We zetten onze fietsen naast de kerk en gaan rond het standbeeld van Baron d'Hoogvorst (1781 – 1866). Het monument werd op 24 september 1893 ingehuldigd. Emmanuel d'Hoogvorst werd in 1807 burgemeester van Meise. Hij was een geliefd persoon omdat hij op eigen kosten het dorp liet heropbouwen na een verwoestende brand in 1826.

De parochiekerk Sint – Martinus is opgericht in de 16de en 17de eeuw op de plaats waar eerst een houten kerkje stond in de 7de eeuw. De huidige kerk werd in de 18de eeuw, na een blikseminslag en een verwoestende brand, opnieuw gerestaureerd. We kunnen in de kerk om het interieur te bewonderen. Hier is het  koel en we genieten van de milde temperaturen. Vooraan in de kerk zijn de glasramen. De andere ramen geven het daglicht de kans om de kerk licht te maken. De fraaie muurschilderingen zijn van eind zestiende eeuw. Ze werden eind 1993 prachtig gerestaureerd.

In de Oudstrijdersplein staat een prachtig gerenoveerde dubbele woning. Boven de inkomdeur werd in 1911 een gedenksteen aangebracht met de inscriptie: 'Aan de weledele gravin Amadée de Beauffort, geboren Roose de Baisy, slotvoogdes van Bouchout, stichtster dezer school in 1861. Gedurende gansch haar leven weldoenster der armen en ieverige beschermster van alle werken van weldadigheid'. Het werd vervolgens een pastorie van Herman Boon. Nadien nam de Sint-Maartenschool tijdelijk haar intrek in het gebouw. Bovenaan werd een Mariabeeldje geplaatst.

Bij de bibliotheek wordt de oude beiaard tentoongesteld. De oude beiaard was een geschenk van de industrieel Jan Van Geysel en werd op 10 juni 1951 in de kerktoren geïnstalleerd. Ze werden op 28 september 2002 vervangen en de oude klokken werden op het kerkplein tentoongesteld. Nu hangen 39 klokken zonder klepel aan een stalen constructie voor de bibliotheek.

Over de Sint-Martinuskerk werd het oud gemeentehuis omgebouwd tot een prachtig cultuurhuis. Het gebouw kan afgehuurd worden voor feestjes en tentoonstellingen. Alleen al op het gelijkvloers beschikt het gebouw over vier ruimtes voor onder andere recepties of vergaderingen. Het eerste verdiep is voorbehouden als tentoonstellingsruimte. Voor het gebouw werd een bronzen buste geplaatst van Baron Jan-Baptist van Geysel (1885 – 1956). Jan-Baptist was de weldoener van de gemeente en schenker van de beiaard in 1951. Het wordt nu echt tijd om iets te eten.

In de plaatselijke taverne serveren ze slechts snacks tot 14:00u. Het is half drie en we willen echt iets in onze maag hebben. De uitbaatster verwijst ons naar de Limbosweg om iets te eten. Bij Limbosweg 13 staan we voor de Sint-Maartenschool. Omdat de Duitsers tijdens WOI geen toegang kregen tot het domein van Bouchout werd deze school ingericht als veldhospitaal of lazaret. Uhlaan Prins Wilhelm zu Schoenaich-Carolath werd er nog verzorgd, maar overleed kort nadien. Toch heeft hij nog kunnen verklaren dat de schutter een Belgische soldaat was. Gelukkig voor de inwoners van Meise. Indien een burger hem had beschoten hadden de Duitsers wellicht het hele dorp platgebrand.

We zetten ons op het schaduwrijk terras van Brasserie 'De Klok' en genieten van een goeie maaltijd met een fris koel biertje. Een late lunch of een vroeg diner. Ondanks de felle hitte zijn er toch mensen die de zon trotseren op het terras. Na afloop gaan we terug naar het centrum van Meise onze fietsen ophalen en zetten onze tocht verder. Over de A12 slaan we linksaf en rijden richting Wolvertem. Aan  het kruispunt Sint-Martinusbaan/Tronkstraat bevindt zich de  'trunk'. Op deze plaats werd op 20 augustus 1914 Ulaan Prins Wilhelm van het derde regiment Ulanen beschoten door een Belgische soldaat. Hij zat verscholen achter een hoop kasseien die dienden voor de heraanleg van de Nieuwelaan. Een zekere Gillisjans heeft de Ulaan in een kruiwagen gelegd en naar de Sint-Maartenschool gebracht. De 'trunk' is eigenlijk een linde, een oude bidplaats. Een plaats waar dodenkarren stopten die de afgestorvenen van Sint-Brixius-Rode naar de kerk van Meise brachten. Aan de 'trunk' werd een kapelletje gehangen en herinnert een gedenkplaat aan het gebeuren destijds. De gedenkplaats is niet onderhouden. Het is een zoektocht naar het kapelletje en de gedenkplaat. Alles is overwoekerd en door uitwerpselen niet te betreden.

Vanaf hier fietsen we terug naar Mollem. Naar knooppunt 19. Dit bord wordt hier niet aangegeven en we nemen een alternatieve weg. Oorspronkelijk moeten we eerst vanaf knooppunt 56 naar 47, dan 55, 19 en vervolgens nog een stukje van knooppunt 9. Maar hoelang zijn we dan nog onderweg? Na knooppunt 56 rijden we langs een uitgestippelde weg. Het is opletten want niet overal hangen straatnaamborden. We fietsen door Oppem. In een zijstraat vinden we het opvallende witte Sint-Stephanuskerkje. Het werd gebouwd op een helling in de 16de en de 17de eeuw op de plaats waar voordien een houten kerkje dienst deed. De kerk heeft de martelaar Stefanus als patroon, die door steniging om het leven kwam. De heilige Stefanus werd aangeroepen tegen steenpuisten en nierstenen. Rondom de kerk ligt nog steeds de begraafplaats.

Vervolgens nemen we de Kardinaal Sterckxlaan en de Nieuwelaan. Links van ons zien we de kerk van Brussegem. De plaatselijke apotheker, van het dorp, heeft een thermometer in het logo. Het wijst 37°C aan. Bij het kruispunt rechtsaf op de Brusselsesteenweg. Voorbij de Linthoutweg linksaf in de Mollemstraat tot het eind. Linksaf tot knooppunt 19 en nummer 9 tot het centrum van Mollem waar onze auto in de blakende zon heeft staan wachten. Het is ondertussen 17:40u geworden. De teller van de fietsen wijst 37,5 kilometer aan. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

01-11-2016 om 11:44 geschreven door Luc Verschooten  

Everzwijnen zijn familie van de varkens op de boerderij. Everzwijnen leven in het wild zoals het hert en de hinde en de Bambi’s. Wilde dieren zijn bang van de mens en zullen nooit de mens aanvallen. Er zijn echter uitzonderingen. Als een dier met jongen zit zal hij of zij ze verdedigen en de indringer verjagen, desnoods bijten. Maar dat valt eigenlijk niet meer voor. Toch …

Bompa gaat soms heel vroeg in de morgen naar het bos om wilde dieren te spotten. Spotten is hetzelfde als zoeken en bekijken. Wilde dieren ontwaken heel vroeg en zoeken dan naar eten. Dat is het moment om ze te spotten. Heel stil, muisstil zelfs wandel ik langs een pad waar ik denk dat de herten zullen komen. Ook de vogels worden stilaan wakker en beginnen hun ochtendserenade. Plots blijf ik doodstil staan. Als het even stil is hoor ik dichtbij het knorren van een varken. Ik laat me zacht en stil op de grond zakken. Op mijn buik wacht ik rustig af. Weer geknor, twee tot driemaal achter elkaar. Met mijn handen schuif ik traag en voorzichtig het hoge gras opzij. Twee meter voor me zie ik drie biggetjes in een modderpoel spelen. Drie roze bolletjes wol zien nu bruin zwart van de modder. Eentje wil uit de poel kruipen maar dat is niet naar de zin van de broers of zussen. Ze bijten in het krulstaartje en trekken de vluchteling weer in de modder. Fantastisch om af te zien. Papa en mama zijn nooit veraf. Ik kijk wat scherper om de ouders te spotten. Niets te zien. Ze zijn goed verstopt. Achter mij hoor ik gevaarlijk blazen. Doodstil blijf ik liggen. Maar de nieuwsgierigheid overwint. Ik kijk achterom en zie de lelijke kop van een everzwijn dicht achter mij. Zonder nadenken spring ik op en begin te rennen. Ook het zwijn zet het op een lopen, achter mij aan. En dat lijkt niet genoeg. Achter het eerste zwijn start een tweede met de achtervolging. Ouders die overeen komen. Het bestaat nog. Ik ren de benen onder men lijf onderuit. Maar ik heb slechts twee benen, een everzwijn heeft er vier en in dit geval zijn het er acht. Na een paar seconden kan ik al niet meer. Ik moet opgeven. Iets hards duwt tegen mijn benen. Ik struikel en val op de grond'.

– 'Wat gebeurt er dan bompa?' vragen de kleinkinderen.

– 'Eigenlijk niks. Ik word wakker in bed naast bomma. Ik had alles slechts gedroomd. Gelukkig'. Tot schrijfs.

24-10-2016 om 09:23 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 4. Donderdag 30 juni 2016. Voor het ontbijt, in chateau Melay, hebben we al ingepakt en het 'petit chateau' opgeruimd zodat we het huisje achter laten zoals we erin getrokken zijn. Na het ontbijt nemen we uitvoerig afscheid van onze gastheer en gastvrouw. We gaan langs de werkplaats van de cursisten om het gebeeldhouwde nogmaals te aanschouwen en tevens afscheid te nemen van de groep waarvan enkelen toch met ons contact hadden.

Ons Rina stelt voor om via Verdun terug naar huis te rijden. Het lijkt me een goed idee. Alleen weten we niet wat ons daar te wachten staat. We hebben vooraf niets opgezocht of er een onderzoek naar gedaan. Het is toch interessant om vooraf te weten wat er te zien zal zijn. Bon, geen probleem.   Wat weten we van de strijd om Verdun tijdens de Eerste Wereldoorlog? De slag bij Verdun vond plaats van 21 februari 1916 tot 19 december 1916. Naar schatting sneuvelden er meer dan 700.000 soldaten voor een morzel grond van een paar vierkante kilometer. Op 21 februari 1916 begon de strijd door middel van een niet minder dan negen uur durend spervuur van 1200 kanonnen die werden afgeschoten. De Franse loopgraven werden volkomen verpulverd. Soldaten werden aan stukken gescheurd en raakten bedolven onder de aarde. Na de beschieting begon het offensief van de Duitsers. Na de inname van Fort de Douaumont rukten ze verder op richting Verdun. Na de inname van Fort Bezonvaux stuitte de bezetter op felle tegenstand van Franse troepen. De Fransen namen de vijand zwaar onder vuur vanuit de hoger gelegen heuvels rond Hardaumont. De aanval stagneerde. De Fransen heroverden Bezonvaux en Louvemont waarna de vijand werd verjaagd uit het Bois de Chauffour na artilleriebombardementen en een Franse aanval op 13 december 1916. De slag om Verdun eindigde op 19 december 1916.

We houden eerst halt in het kleine stadje Saint-Mihiel dat van 1914 tot het eind van WOI in 1918 bezet geweest was door de Duitsers. De Amerikanen, onder de leiding van generaal Pershing, maakten daar een einde aan. In drie dagen tijd werden de Duitse stellingen veroverd. We bezoeken de Saint-Michel abdijkerk. De benedictijnenabdij werd in 709 gesticht, maar het abdijgebouw is van de 18^e eeuw. Het complex had tijdens WOI enorm te lijden onder de bezetter en moest daarom na de bevrijding grondig gerestaureerd worden. Een gedeelte wordt in gebruik genomen door de stadsdiensten. Twee zalen zijn voorbehouden aan de bibliotheek die meer dan 9.000 boeken bezit. De kerk bezit mooie glasramen en bijna levensechte beelden. Achteraan werd een groot monument bevestigd met de namen van alle slachtoffers, soldaten en burgers, die gesneuveld zijn tijdens WOI. Voor de kerk werd een monument opgericht voor de gesneuvelden van beide Wereldoorlogen en de oorlog in Algerije en Indochina.

Het Saint-Anne's Hospital werd gebouwd in de 13^e eeuw binnen de muren van de Benedictijnenabdij. Alleen de neoclassicistische kapel bleef gespaard. Het complex omvat nu drie gebouwen voor ziekenzorg en een gebouw voor administratie en technische diensten.

De D913 slingert zich omhoog doorheen het bos tot bij het Ouvrage de Thiaumont. Het is er druk van bezoekers. Deze site is ontstaan na de val van Fort Douaumont. De Duitsers werden bij hun opmars naar Verdun alleen nog tegengehouden door de laatste heuvelrug met de versterkingen Thiaumont en de commandoposten 118 en 119. Het landschap tussen de bomen vertoont grote en diepe kuilen die veroorzaakt werden door bombardementen. Als we voorbij het voormalige slagveld rijden is het moeilijk te vatten dat hier soldaten probeerden te overleven. Een mens wordt van minder stil.

Aan de D112 staat het Monument Maginot. Een sergeant van het 44^e regiment Landweer. André Maginot was voor de Grote Oorlog onderminister van oorlog en ging in 1914 vrijwillig in het leger. Hij raakte gewond in Verdun en keerde terug naar huis waar hij zijn politieke carrière vervolgde.

Het 'Monument de Lion' werd opgetrokken op de plaats waar voorheen een wegkapel stond. Dit monument markeert de plaats waar de Duitse opmars tot stilstand werd gebracht.

Het 'Musée de Mémorial' staat op de plek waar voordien het station van Fleury was gevestigd. Op de plaats van het gedenkteken, langs de weg, was ooit het dorpje 'Fleury devant Douaumont' gevestigd. Het dorp telde ongeveer 420 zielen en leefde van land en bosbouw. Het werd tijdens bombardementen volledig van de kaart geveegd en nooit weer opgebouwd. Het is één van de negen Franse dorpen die verwoest werden door de Slag om Verdun. Het museum opende zijn deuren in 1967. Het bezit een uitgebreide collectie Franse en Duitse uniformen, wapens, en zoveel meer. Voor het museum staan enkele kanonnen opgesteld.

Het Ossuaire van Douaumont is een groot bouwwerk dat in 1932 werd ingewijd. De klokkentoren, in het midden, is 46 meter hoog. De lange gang met nissen, van 137 meter lang, heeft twintig grafkelders. Daar bevinden zich de restanten van de 130.000 ongeïdentificeerde Franse en Duitse soldaten. Op de enorme begraafplaats, voor het Ossuaire, liggen nog eens 15.000 geïdentificeerde Franse soldaten. Bij elk wit kruisje werd een bosje rode rozen geplant als symbool voor de rode klaproos.

Langs het ereveld werd nog een monument geplaatst met een grote opgebaarde Franse soldaat. Het monument 'Soldat du Droit' werd opgetrokken ter nagedachtenis aan de Franse politicus André Thomé. Hij sneuvelde op 10 maart 1916 in het Bois de Caures.

Op 25 juni 2006 werd een monument ingehuldigd ter ere van de 78.000 moslimmilitairen die tijdens WOI zijn gesneuveld. Frankrijk mobiliseerde toen 600.000 militairen uit de koloniën, voornamelijk Algerijnen en Tunesiërs.

Bezonvaux, langs de D24, is eveneens één van de negen Franse dorpen die zijn verwoest tijdens de Slag van Verdun. Na de oorlog werd het dorp nooit meer opgebouwd. Het gehele gebied werd in 1926 bebost. Voordien was het een landbouwgebied. Het reliëf van de grond heeft nog steeds zijn shell kraters. Het is de ene put na de andere. In de loop der jaren al opgevuld maar nog duidelijk te zien in het beboste landschap. De bron 'Ruisseau de Bezonvaux' stroomt doorheen de voormalige dorpskom en loopt nog steeds naar de beek 'Veaux'. Het Ouvrage (ondergrondse onderkomens, die beschutting boden aan manschappen en tevens konden dienen als kazernes of commandoposten) in Bezonvaux werd gebouwd tussen 1889 en 1891. Het kleine fort werd al eind februari 1916 ingenomen door de Duitsers. Infoborden vermelden nu waar de huizen of boerderijen stonden voor ze gebombardeerd werden. Talrijke gebruiksvoorwerpen werden na opgraving tentoongesteld. Op het hoogste punt werd een herdenkingskapel gebouwd en een monument voor de gesneuvelden. Tijd om naar huis te rijden. We hebben nog niet alles gezien, maar we komen beslist terug. Eerst een grondig plan opstellen. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

17-10-2016 om 09:44 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 3. Woensdag 29 juni 2016. Het is 09:30u als we vanuit Melay vertrekken naar Port-Sûr-Saone onder een bewolkte hemel met af en toe wat zonneschijn. De temperatuur is 24°C en meer moet dat voor ons niet zijn. We rijden door het departement Haute-Marne in de Champagnestreek. Uiteraard houden we onderweg weer halt in enkele stille schilderachtige dorpjes.

Langs de D124 verlaten we Melay en duiken meteen in een landelijk landschap van weilanden en akkers. Onze asfaltbaan is net smal genoeg voor één auto. Ik maak me zorgen als er een tegenligger opduikt. In de zij berm staan slechts enkele bomen die het zicht belemmeren op panoramazichten. Na hectaren aardappelen en bieten belanden we in het bosrijk gebied van “Combe des Folletiéres”. Een bosdomein dat overwoekerd is met berkenbomen. Tijdens de lente zorgen deze soort als één van de eerste voor een frisgroen kleurtje. Een oude vierkante wegkapel, langs de kant, is totaal verwaarloosd. De deur hangt uit haar hengsels en van een interieur is niets meer te bespeuren. Teneinde de smalle baan linksaf op de D5a. Een brede asfaltbaan met twee rijstroken, oef. We passeren weer een verlaten wegkapel met op de achtergrond het oude pestkruis. We dwarsen de brede L'Apance rivier. De belangrijkste zijrivier van de Saône heeft een lengte van 34,4 kilometer. Rechts aanhouden voorbij de rotonde en langs de D417 tot het centrum van een klein dorpje.

Op een boogscheut van Melay ligt een groen landschap dat hele generaties kunstenaars inspireerde. Daartussen ligt langs de D417 ons eerste dorp waar we halt houden: Fresnes-sûr-Apance. Het dorp dat op 270 meter boven de zeespiegel gebouwd werd heeft op de parking een klein, heuvelachtig plantsoen. Bomen en sierstruiken werden rondom een picknicktafel aangeplant. Een bloemenperk in het groene gazon fleurt het geheel op. Na een steile klimming bereiken we de hoofdingang van de Saint-Julienkerk. Ze werd herbouwd tussen 1770 en 1773 op de grondvesten van een voormalige kerk die door brand verwoest werd. De laatste brand dateert van 1749. Aan de buitenzijde zijn de glas-in-loodramen indrukwekkend. We mogen echter de kerk niet in. Het monument voor de gesneuvelden staat eveneens te midden van een groen plantsoen. Het herdenkt de inwoners van de gemeente die zijn omgekomen of vermist tijdens beide Wereldoorlogen en de oorlog in Indochina. De ronde waterfontein spuit nog langs vier zijden water in het bassin. Het gemeentehuis is nog niet open. De stormluiken op het gelijkvloers zijn dicht.

Voor ons volgende dorp rijden we een stuk terug op de D5a. Slingerend door het groene bos rijden we tot de splitsing waar we links houden om de D5a te blijven volgen. Een divers palet aan loofboomsoorten vonden hier een plaats. Een mens wordt blijgezind van zoveel groen. We verlaten het departement Haute-Marne en rijden het departement Haute-Saône binnen. We rijden op de D3 door een zonovergoten landschap. Langs de weg groeien grote statige bomen die overwoekeren  met maretakken. De halfparasiet is afhankelijk van bomen voor zijn water en zouten. Na enkele grote waterplassen rijden we het dorp Blondefontaine binnen waar we onze auto vlak bij de Saint-Martinkerk parkeren. Ook hier kan je slechts de ingang van het gebedshuis bereiken via enkele vermoeiende trappen. Hoe zit dat eigenlijk met rolstoelgebruikers? De trap naar boven is levensgevaarlijk. De treden liggen onstabiel en brokkelen af. Volgens mij mag er niemand meer de kerk in. Geen enkel infobord vermeld dat, zelfs niet in het Frans. Met de aanvang van de kerk werd gestart in 1782 en in 1788 werd de kerk ingewijd. De vierkante toren heeft geen dak. Het lijkt meer op een observatie- dan een kerktoren. Het schip van de kerk is achthoekig. Het lijkt me dat de laatste restauratie heel lang geleden is. Midden op het kruispunt werd het opmerkelijk monument voor de gesneuvelden geplaatst. Het herdenkt de doden uit Wereldoorlog I en II. De plaatselijke bron lijkt uitgedroogd of zou ze na de winter opnieuw stromen? In het waterbassin zijn verschillende bloemen aangeplant. Zoals in tal van deze kleine dorpjes is er een enorme verwaarlozing aan de gebouwen. Er is veel leegstand en verkrotting.

We vervolgen onze weg verder langs de D3 en houden een drie kilometer verder halt in Raincourt.  Het kleine dorp maakt deel uit van het arrondissement Vesoul. We parkeren deze keer in de Rue de L' Eglise. Ook hier zijn de verschillende bronnen en fonteinen uitgedroogd. De waterbassins werden beplant met kleurige en fleurige bloemen. De kerk is gewijd aan Saint-Valbert en werd herbouwd in de late 18de eeuw. Ze is prachtig onderhouden maar eveneens op slot. Het mozaïek kleurt het dak van de toren. Zwaluwen scheren rakelings boven onze hoofden. Ze jagen ons weg omdat we te dicht bij hun nest komen. Op een veilige plaats slagen we ze gade. De ene na de andere zwaluw vliegt in de talrijke kieren en spleten van de kerkgevel. Het monument voor de gesneuvelden wordt omringd door een ijzeren hekwerk. Rode rozen werden aangeplant en lijken als druppels bloed rondom het monument. De plaatselijke waterbron is uitgedroogd. In de ronde waterreservoir werden wilde bloemen aangeplant. Een groot gebouw trekt onze aandacht. Het lijkt sterk op een voormalig kasteel maar het is totaal verwaarloosd. Ramen werden stukgegooid en de luiken missen verschillende latjes. Tussen de kieren van de ingangspoort zien we toch nog beweging van honden en mensen.  Boven de gesloten poort staat het jaartal 1731.

We blijven de D3 verder volgen en na de brug over de oude rivier “La Vieille” dwarsen we de 'L Amance Ou La Mance rivier. Jussey ligt in de regio Franche-Comté en is een groot dorp met toch tamelijk wat winkels. Al is er ook een kolossale leegstand. Een groot aantal winkelpanden staat te huur of te koop. We parkeren op de parking van een winkelketen. Te voet wandelen we tot bij de kerk van Jussey. De Saint-Pierrekerk werd gebouwd in de 16de eeuw en sterk uitgebreid in de 18de eeuw. We hebben de gelegenheid om de kerk te bezoeken. Een mooi licht interieur met gebrandschilderde ramen die katholieke taferelen uitbeelden. De muren zijn bijna tot de helft bekleed met een houten lambrisering. De oude brede zitbanken hebben soms de naam van de schenker. Naast de kerk staat het monument voor de gesneuvelden van de stad Jussey. Te midden van een plantsoen werd een obelisk opgericht die de doden herdenkt van Wereldoorlog I en II.

Het monument is afgeboord met een ijzeren hekwerk en op de hoek werd een oude obus gezet. Twee mini kanonnen flankeren het geheel. Het is de eerste gemeente die we aandoen waar er sprake is van een wekelijkse marktdag op dinsdagochtend voor het gemeentehuis. Het dorp wordt gekenmerkt door de vele fonteinen en wasplaatsen die tijdens de 19de eeuw gebouwd werden vlak bij een bron. Doorgaans waren ze alleen toegankelijk voor vrouwen. Naast het wassen van kledij werden er de laatste roddels uitgewisseld. De mooie fontein 'des Anges' op het marktplein is één van de vier oudste fonteinen van de stad. Ze werd oorspronkelijk gebouwd in 1737 en prachtig gerenoveerd in 1870. De fontein heeft een rond bassin van steen. De metalen sokkel, in het midden, stelt kinderen, waterbekken en vogels voor. De volgende fontein is 'Fontaine Cèrés'. Een groot stenen waterbassin vangt het water op dat nog uit een bronzen bek loopt. Het bronzen beeld op de stenen sokkel in het midden stelt een landbouwer voor. De 'Halle aux Grains' is van 1867. In deze voormalige graanschuur is het VVV-kantoor gevestigd.

We rijden verder over de D3 en verlaten het centrum van Jussey. Het is slechts drie kilometer tot ons volgende dorp. Rechts van ons is een heuvel met weilanden waar vredig koeien en paarden staan te grazen. Links duikt nu en dan een grote boerderij op te midden van hectaren weilanden. De stallen staan meestal verdekt onder statige loofbomen. Na een rechte asfaltbaan door het groene woud moeten we de L' Ougeotte over die dwars door het prachtige landschap stroomt. We komen in het centrum van Gevigney-et-Mercey. Een nog grotere rivier is de “Ruisseau du Bas des Vaux”, die onder ons doorstroomt. Gevigney is een aardig klein dorpje en bevindt zich in het Franse departement Haute-Saône. De Saint-Ferréol-et-Saint-Ferjeux kerk dateert uit de 18de eeuw en werd op het hoogste punt van het dorp gebouwd. Ze heeft prachtige glas-in-loodramen waaronder één met een portret van Generaal de Gaulle. Het interieur is heel licht. Het houtwerk rond het altaar is nochtans donker. De luchters zouden ook wel in onze living tot hun recht komen. Het is een prachtige gebedsplaats. Ook deze kerk bezit een mozaïeken toren. Het monument voor gesneuvelden werd door de gemeente geplaatst als aandenken aan de slachtoffers van beide Wereldoorlogen. Het stadhuis van 1633 is versierd met een zonnewijzer.

We verlaten het dorp langs de D54, richting Augicourt. Het uitzicht onderweg blijft onveranderd. Een zacht glooiend landschap dat baadt in de zon. Het plaatsje Bougey laten we rechts liggen. We rijden vaak alleen op de weg en dat is een uitgelezen moment om wat trager te rijden om van de omgeving te genieten. De struiken en bomen aan de verre horizon vormen de skyline tot ons volgende dorpje.

De Grande Rue brengt ons in het centrum van Augicourt dat zich langs de beide zijden van de D54 bevindt. De gemeente telt momenteel 160 inwoners. Rond de beginjaren tachtig van vorige eeuw woonden hier meer dan 600 zielen die in de regio werk vonden door de productie van tabak en wijngaarden. Recht over het gemeentehuis staat de hoge Saint-Martinkerk, met haar mozaïeken toren, gebouwd in de 18de eeuw. Het monument voor de gesneuvelden verdeelt de straat in twee. Het werd opgericht te midden van een bloemenperk al zou het stenen monument wel een poetsbeurt mogen hebben. Ook hier stroomt de “Ruisseau du Bas des Vaux” door de gemeente.

Nog steeds rijden we op de D54. Langs onze weg werd een gezellige picknickplaats aangelegd met zitbanken en tafels in een oase van groen. Een bosrijk gebied op de achtergrond nodigt uit om even te verpozen. Voor ons is het heuvel op door een uitgestrekt dennenbos. Hopelijk springt er geen hert of everzwijn voor ons voertuig. Geen enkel bord echter waarschuwt de bestuurders voor loslopend wild. Hoog boven de kruinen van de bomen, tegen de wind in, hangt de torenvalk te 'bidden'. Daar duikt hij trefzeker naar beneden, en verdwijnt uit het zicht. Hopelijk lukt het hem een prooi te vangen. Een grote lading dennenhout ligt langs de weg klaar om opgeladen te worden.

De Rue Saint-Nicolas brengt ons in het centrum van Combeaufontaine. Het dorp is als een kruispunt tussen de Bourgogne, de Vogezen, Haut-Marne en Haut-Saône. Linksaf op de N19 rijden we tot voorbij de kerk op een parkeerplaats van de plaatselijke apotheek. De Hemelvaartkerk werd gebouwd in 1700 op de plaats van een oude vervallen kapel. De spitse toren weerkaatst het felle zonlicht. De poort van de kerk staat uitnodigend open. Daarna houdt een ijzeren hekwerk ons tegen. Het interieur is fel verlicht door de hoge ramen. Het is een mooie eenbeukige kerk. Achter de kerk bevindt zich de begraafplaats. Te bereiken langs een rechte dreef afgeboord met kleine bomen. Het grote stadhuis dient als school en vredegerecht. Het mooie monument voor gesneuvelden staat voor het gemeentehuis. Het herdenkt de gesneuvelden en vermisten van beide Wereldoorlogen. Hier in de straat wil je niet wonen. Zwaar vrachtverkeer rijdt door de straten van Combeaufontaine. Na het rustige heuvelachtige landschap is het even schrikken. Ik probeer de drukte te negeren. Bij de 19de eeuwse wasplaats komt een oud vrouwtje haar twee emmers vullen met water. Ze knikt heel vriendelijk en sjouwt de zware last mee terug naar huis. Een heiligenbeeld van O.L.Vrouw is verguld en staat hoog op haar sokkel. We picknicken bij de auto bij gebrek aan een tafel. Om 12:30u rijden we door naar Port-sûr-Saone. Het is 30°C in de blakende zon.

De auto loodst ons verder langs de N19 over een golvend heuvellandschap, een bont lappendeken van akkers, weilanden en bos. Een groene long voor de omgeving. Witte koeien grazen in het gele zonlicht. De stad Port-sûr-Saone ligt op 12 kilometer van Vesoul. De groene stad is een charmante gemeente met ruim 3050 inwoners. Ze bezit talloze attracties en bezienswaardigheden die we zeker niet mogen missen. Eerst zien we de Gallo-Romeinse 18de eeuwse brug boven de Saône rivier. Ze werd gebouwd tussen 1750 en 1758 in de plaats van een houten Romeinse brug. De houten brug werd telkenmale weggespoeld door overstromingen en/of vernietigd door oorlogen zoals in 1595 na de doortocht van de protestanten. Een tijd lang werd gebruik gemaakt van een veerdienst tot men overging tot de aanbouw van de stenen brug. Verschillende waterbronnen eindigen hun loop in de rivier. Op een parking, bij de oude vestingwal werd een klok geplaatst. Op de muren werden taferelen geschilderd van vroegere tijden. Een mooi initiatief van de schilder. Deze parking was eerlang een kleine aanleghaven met prachtige schepen.

De Eglise Saint-Etienne werd opgetrokken tussen 1782 en 1787. De donkere kerk heeft talrijke indrukwekkende glas-in-loodramen. De muren achter het altaar heeft houten wanden tot het gewelfd plafond. In de Rue Gilberte Lavaire is het gemeentehuis en het monument dat de doden herdenkt van beide Wereldoorlogen en de oorlog in Algerije. Sinds november 1990 is het kerkplein getransformeerd door een muurschildering op de gevel achter het oorlogsmonument. De muurschilderingen van de mensenrechten is van de hand van Agnes Tily. Op de zijgevel bij het gemeentehuis zijn oude postkaarten van Port-sûr Saone afgebeeld. Prachtige nostalgische foto's. In de fontein kunnen we onze handen en gezicht even verfrissen. We wandelen terug tot over de Romeinse brug. De kapel van Saint-Valerius is van 1845. Ze werd gebouwd ter vervanging van een afgebroken kathedraal. Ze is afgesloten voor bezoekers. De school van Saint-Valere is geheel in eiken- en dennenhout opgetrokken voor de wereldtentoonstelling van 1937. Tot slot zijn er nog de talrijke fonteinen en crucifixen. Tijd om iets te drinken.

Om 15:30u rijden we terug naar Melay langs dezelfde dorpen en gehuchten waar we geweest zijn. In Melay maken we een wandeling van 3,5 kilometer door en rond het dorp. Melay is een dorp van het departement Haute-Marne, meer bepaald in de Champagne-Ardennen streek. Het dorpje wordt omringd door landerijen en heuvels. Steile heuvels mag ik wel zeggen. Maar we zijn hier niet om te fietsen. Melay ligt in het hart van een kleine vallei, ver weg van drukke hoofdwegen, en ligt op een hoogte tussen de 222 meter en 364 meter. Het is een streek voor genieters met kleine landelijke wegen die slingeren tussen weilanden en bossen. We krijgen meermaals een mix te zien van fraaie landschappen met uitbundig veel groen. De herenhuizen in het dorp Melay hebben een rijke historiek. In de Rue de Moges werd in 1883 het gemeentehuis opgetrokken. Een prachtig gebouw dat getuigd van een mooi en ver verleden. Het werd blijkbaar nog niet zo lang geleden gerestaureerd. Voor het gemeentehuis werd op 31 juli 1921 het monument ingehuldigd voor de soldaten die sneuvelden voor het vaderland tijdens WOI. Vlakbij enkele bewoonbare panden ligt een enorme houtopslag. Men verwacht hier blijkbaar een strenge winter. De temperatuur kan hier tot zo'n vijf graden met ons landje verschillen. We verlaten net het centrum van Melay en wandelen door een mooi landschap van weiden, bomen en struiken tot we opeens langs een druivenplantage stappen. Het is nog een jonge plantage. De druiven zijn nog heel klein. Bij druivenplantages worden zoals hier rozenstruiken geplant. Rozen zijn gevoelig voor schimmel en zijn dus een alarmbel voor de druiventeler.

De lichtbruine koeien staan te grazen in de schaduw van talrijke bomen. Aan sommige takken en twijgen van heel oude bomen groeien zelfs geen bladeren meer aan. Ondanks het voorbij razende verkeer bevinden we ons in een oase van stilte en groen. Het is een stevige klimming tot bij de kapel. In de zijbermen groeien kleurige wilde bloemen. Een schilderspalet van verschillende kleuren. De inspanning naar boven wordt beloond met knappe vergezichten. De kapel werd gebouwd door priester P. Andrieux in 1873 ter bescherming van de toen talrijke wijngaarden rondom. Tot het einde van de negentiende eeuw waren alle heuvels rondom het dorp nog met wijnstokken beplant. In 1908 werd nog 15.000 hectoliter wijn geproduceerd. Boven de ingang van de kapel staat de tekst: “Notre-Dame de Bon-Secours. Priez pour nous”. Twee heiligenbeelden op het altaar zijn van de heilige Theresia en Moeder Maria. Ze worden helder verlicht door de enkele mooie glasramen. We blijven even nagenieten op het hoogste punt. De stilte van het landschap wordt slechts onderbroken door het getjilp en gezang van vogels. We kijken uit over een golvend en heuvelachtig landschap met een bont lappendeken van akkers, weilanden en bos. De natuur moet zelfs nog mooier zijn wanneer ze zich in schitterende herfstkleuren tooit. We houden de kapel links van ons en dalen af richting dorp. We blijven de asfaltweg volgen langs nog enkele kleine druiven akkers. We wandelen vervolgens door de Rue du Teuillon en dan door de Rue des Pothières. Voor de oude wasplaats linksaf en links aanhouden. Door het centrum van de gemeente stroomt een ondergrondse bron (de Gueuse) tot bij de oude waterplaats. Ze stroomt naast huisnummer twee verder en achter de hoek verdwijnt de rivier weer onder de grond. Het is oppassen voor voorbij 'vliegende' auto's. Ze vertragen niet allemaal. Bij het oude stenen kruis op een hoge sokkel staat een picknicktafel. Rechtsaf over een grindpad. We zijn al een uur onderweg als de bewolking begint op te lossen. Hoe later hoe mooier het weer. Dwars door het mooie landschap stroomt water uit één of andere bron. Ons grindpad slingert tot op de asfaltbaan en tot bij de kerk. Een schitterend eindpunt van een aangename wandeling. Tijd voor een aperitief op het zonnige terras van Chateau Melay. Tot morgen. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

11-10-2016 om 09:00 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 2. Dinsdag 28 juni 2016. De dag begint bewolkt, doch is het al 19°C. Het ontbijt nuttigen we in de eetzaal van het kasteel. Samen met de cursisten maar toch apart aan een tafeltje. Er is koffie en thee, wat voor mij het belangrijkste is. Het ontbijt zelf is karig maar net genoeg. Frans brood met hesp en kaas of confituur. En om af te sluiten een chocoladekoek. We kunnen zelfs een picknick meenemen voor vanmiddag. Brood met beleg, water en een busje cola. Dat laatste is om ons suikergehalte op peil te houden. Een mooi initiatief van Marcia en Simon om een lunchpakket aan te bieden. Op deze manier hoeven we geen bakker of snackbar te zoeken.

Vandaag rijden we naar Langres om de stad te bezoeken. Ze ligt slechts op 50 km van Melay. Met de auto is dat echt niet zo erg ver eigenlijk. Maar we zijn van plan om in enkele idyllische dorpjes halt te houden, gewoon om de sfeer op te snuiven.

Ons eerste dorp is Neuvelle-les-Voisey, dat evenals Melay in de Haute-Marne ligt. De streek is bosrijk en sterk heuvelachtig en heeft een rijk en historisch verleden. De omgeving is niet alleen ideaal voor de rustzoeker, maar de actieve wandelaar en fietser komt hier zeker ook aan zen trekken. We houden halt in de nabijheid van de kerk om er even rond te wandelen. Het gebied was van oorsprong een wijnbouwstreek. Door ziekte in de druiven was men verplicht om over te schakelen op akkerbouw en veehouderij. Het kleine slapende dorp heeft slechts 85 inwoners. Of het nu daardoor komt dat we niemand op straat zien zullen we echt nooit weten. De vervallen Saint-Genéskerk werd gebouwd in de 15de- en 16de eeuw. De kerk heeft echt zijn beste tijd gehad. Ze roept als het ware om gerestaureerd te worden. Elke muur vertoont een grote scheur. Men probeert de barsten wat te verdoezelen met bloemen en planten, maar echt lukt dat niet. Het is en blijft een oud geval. Achter de kerk staat het spierwitte monument van de Eerste Wereldoorlog. Het wordt opgedragen aan de gesneuvelde soldaten van het dorp. Het monument lijkt net geschilderd. De felle kleuren zijn in schril contrast tegen de spierwitte sokkel. Ook de witte Franse haan met rode kam zit sierlijk bovenop de witte gedenksteen. Je verwacht dat hij alle seconden gaat kraaien. Er zijn geen winkels maar een camionette komt al toeterend de straat ingereden. Het is de ‘Boulangerie et Patisserie’ van het naburige dorp die hier dagelijks zijn ronde doet. Hij vervoerd niet alleen brood, maar ook charcuterie en fruit zijn te verkrijgen. Hij mag toeteren zo veel hij wil. Niemand komt de deur uit. Het charmante 'Maison commune' heeft op het pannendak nog een vierkante aluminium kapel met bronzen schoolklok. Toen Frankrijk in 1871 een republiek werd moest elke gemeente of stad over een gemeentehuis beschikken. Een Mairie of Hotel de Ville. Een plaats waar elke burger kon gehoord worden. Ook moest de plaatselijke burgemeester ervoor zorgen dat elk kind school kon volgen. In de meeste gemeentehuizen werd een lokaal voorzien om les te geven. Dit gemeentehuis doet nu nog dienst als school en eveneens als postkantoor. De oude waterbron werd omgebouwd tot vijver. Rondom werd een bloemenperk aangelegd met rotsen. Een kunstreiger staart in het water en wacht tot een prooi in de buurt komt.

Hier en daar steekt een heuvel boven het landschap uit. Tussen de akkers ligt ons volgende dorpje  Vernois-sur-Mance. We parkeren langs de Grand'rue op een hoogte van ongeveer 250 meter.

Volgens Wikipedia woonden hier 155 zielen in 2013. Vlakbij de kerk staat de 18de eeuwse fontein. De grote ronde waterbak is een mooie kleurige bloemenbak geworden. Ook het Heilig Hartkruis staat vlakbij. De O.L.Vrouwekerk werd in 1733 gebouwd. In de toren hangen twee koperen klokken van 1836. De dakbedekking is in verschillende mozaïekkleuren geschilderd. Ook deze kerk is aan restauratie toe. De poort is niet op slot. Twee meter verder staan we voor een gietijzeren hekwerk. Dat blijkt wel gesloten. Door de tralies nemen we enkele foto's. Een houten lambrisering werd tot twee meter hoog aangebracht. Daarboven zijn de gestucte muren en kruisgewelven beschimmeld van het optrekkend vocht. De verscheidene heiligenbeelden brengen gelukkig wat kleur in het interieur. Terug buiten wandelen we tot bij het oorlogsmonument dat werd opgericht als herdenking aan de slachtoffers van beide Wereldoorlogen en één slachtoffer van de Franse Indochinese Oorlog. Onderaan staat een plaquette met foto als aandenken voor een gesneuvelde soldaat tijdens de oorlog in Algerije in 1932-1936. Het monument heeft op elke hoek een obus staan dat met elkaar verbonden is door een zware ketting. Twee vlaggen wapperen aan de herdenkingssteen. Het gemeentehuis 'Mairie' werd opgetrokken van 1849 tot 1850. Op het gelijkvloers is de vergaderzaal voor de gemeenteraad. En zoals gebruikelijk werd er in het gebouw ook nog les gegeven. Het verdiep was de woning van de leraar en zijn gezin. In de kelder was de gevangenis. Hier in het dorp is een klein winkeltje. De deur staat uitnodigend open. Op het uitstalraam staat 'Epicerie Tabac' vermeld. Als we binnen kijken lijkt het meer op een kleine supermarkt. De meeste woningen hebben nog een TV-antenne op het dak. Schotelantennes heb ik nog niet tegengekomen of ze moeten verdekt zijn opgesteld. We komen op het plein met de oude ronde fontein-wasplaats. Volgens oude prentbriefkaarten was er een ronde zinken dak boven de wasplaats. Nu rest er alleen het water dat meer weg heeft van een open fontein.

We rijden door de regio Franche-Comté. Een streek voor genieters. We rijden weer door het glooiende, pittoreske landschap. Een mix van fraaie landschappen, mag ik wel stellen, met uitbundig veel groen. We houden halt in Vitrey-sur-Mance. De plaats grenst aan de Haute-Saône en de Haute-Marne. Dwars door het prachtige dorp stroomt de Mancerivier. Voor de kerk staat een bron eindeloos water te lozen. Ze stond in verbinding met de wasplaats ernaast. Het gebouw kreeg een totale metamorfose. De wasplaats werd gerenoveerd en is nu een bekende kapperszaak. De Saint-Laurent kerk is oorspronkelijk van de 16de eeuw. Tijdens renovatiewerken in de 18de eeuw werd ze nog sterk uitgebreid. De kerktoren heeft een dak mozaïek. Sommige kerkmuren worden ondersteunt door ijzeren poutrellen. De hoofdingang is afgesloten. Een dorpsbewoner wenkt ons naar de zijingang. Deze is niet op slot en we betreden de kleine kerk. We vinden veel verschillende heiligenbeelden waaronder de Heilige Theresia die we geregeld tegen komen in de kerkgebouwen. Plaquettes danken haar meermaals voor haar bescherming. Rechts, vooraan staat een indrukwekkende houtkachel. Een grote stapel eiken- en beukenhout ligt ernaast opgestapeld. Ook hier heeft de kerk te lijden aan opstijgend vocht. Het tabernakel werd grondig gerestaureerd. Terug buiten wandelen we enkele trappen op tot bij het gemeentehuis. Het breed gebouw met verdiep heeft vroeger ook dienst gedaan als school. Naast het gebouw pronkt het monument voor de gesneuvelden. Het dorp herdenkt de slachtoffers van 1914-1918, en de slachtoffers die gestorven zijn voor Frankrijk in Algerije. Twee slachtoffers zijn van Indochina afkomstig. Ook hier prijkt een haan bovenop het monument.

Zacht golft en deint de eindeloze, gladde, asfaltweg over heuvels en dalen. De bewolking lijkt op te lossen. De lucht wordt lenteblauw. Verderop slenteren we door het schilderachtige dorpje Ouge langs de D44. Het dorp dankt zijn naam aan de bronrivier Ougeotte. In 1636 werd Ouge, na een totale verwoesting, geleidelijk heropgebouwd door boeren, wijnmakers en ambachtslieden. Tijdens WOII werd het dorp bezet door de Duitsers en werden de huizen gevorderd. De laatste volkstelling dateert van 2011 en men kwam op slechts 123 inwoners. Bijna volledig omgeven door een haag staat de Heilige Maagd Maria op een hoge sokkel. Het monument werd geplaatst op 14 september 1944. Vlak voor het gemeentehuis prijkt het monument voor de gesneuvelden. Het werd opgedragen aan hen die stierven voor het vaderland. Ouge heeft een mooie St-Remykerk. De bouw begon in 1832 en in 1875 werd ze reeds uitgebreid. De laatste restauratie dateert van 2010. De poort is open, maar weer staan we voor een gesloten hek. En deze keer is er geen zijingang. We kunnen toch mooie foto's nemen. De kroonluchters zijn adembenemend. De kleurige heiligenbeelden staan op een sokkel hoog tegen de muur. Opzij van de kerk werd het kasteel gebouwd met een botanische tuin van 8 hectare. De tuin werd grotendeels in 1980 aangeplant. Het park is versierd met een Japanse vijver en een monumentale fontein. Het kasteel is in private handen en dus niet toegankelijk. Ooit waren er in het kleine dorp vier fonteinen. Er zijn er nog maar twee van over.

Voor we het dorp Fayl Billot binnen rijden zien we de tentoongestelde kunststukken langs de weg staan die vervaardigd zijn met riet. Een supergrote hand met onderarm houdt grote rieten stengels vast. Het dorp ligt op het kruispunt van vier verschillende regio's. Bourgogne, Champagne-Ardenne, Franche-Comté en Lorraine. Het is een doolhof van heuvels met kleine vlakten en valleien. Het gebied heeft 3000 ha bos. Het water komt aarzelend in kronkels naar beneden en zoekt zijn weg verder tot de Middellandse zee. Daardoor heeft het dorp een overvloed aan bronnen, fonteinen en wasplaatsen. Bos- en landbouw zijn de voornaamste activiteiten van de plaatselijke bevolking. Het dorp is redelijk groot en vooral bekend voor zijn Nationale School voor Osiériculture en mandenmakerij. De Onze Lieve Vrouwekerk, op de Place de l'eglise, is dan eveneens flink uit de kluiten gewassen. Het gebouw dateert van 1865-1870. Het is klimmen tot bij het portaal van het gebedshuis. De deur is open. Een vochtige kerk maar toch heeft ze iets. Mooie glasramen, indrukwekkende tabernakel en kleurige beelden. Het orgel staat vooraan en wordt bespeelt door de organist. In de zijmuur werden de namen gegraveerd van de vele slachtoffers uit WOI.

Het grote monument voor gesneuvelden staat te midden van een bloemenperk voor de ingang van de kerk. Op de sokkel staan de namen vermeld van de slachtoffers van beide Wereldoorlogen. In de opmerkelijke wasplaats staat geen water. Aan de buitenzijde spuit nog een flauw straaltje water in een betonnen bak. De overloop laat het water verdwijnen in de riool. De droge wasplaats wordt versiert met bloemen. In de zijgevel staat het jaartal 1803 in gebeiteld. Vlakbij staat de kleine oude O.L.Vrouwkerk die voornamelijk dateert uit de 16de eeuw. Het gebouw heeft meer weg van een grote kapel dan een kerk. Ze is spijtig genoeg afgesloten. Door het glas in de deur kunnen we toch enkele foto's nemen. De vele zitbanken voor het altaar laten vermoeden dat er nog regelmatig erediensten worden gehouden. Rond het altaar staan verschillende kleurige heiligenbeelden.

Achteraan het 'Office du Tourisme' is de voormalige mandenvlechters school.

Om 11:00u vertrekken we naar Langres. Het is nog slechts 25km rijden. De auto geeft 24°C aan als het zachtjes begint te regenen. Net genoeg om de voorruit schoon te vegen. Even verder schijnt terug de zon en stuur ik de wagen door een mooi zonovergoten landschap met indrukwekkende vergezichten. Opnieuw zijn er de talloze witte wolken die moeten we er helaas bijnemen. We parkeren een weinig later op parking Belair in Langres. De historische vestingstad ligt prachtig op een hoogte boven het plateau waar verschillende rivieren ontspringen, zoals de Seine, de Marne, de Aube en de Maas.  Tijd voor een rondleiding langs de bezienswaardigheden van de stad. De stadspoort is ons eerste indrukwekkende bouwsel. Het is slechts één van de zeven poorten die deze 2.000 jaar oude stad nog telt. Een grote muur omringt de hele vesting met enkele torens waarvan nog 3,5km te zien is. De 'Tour de Navarre' is een rondweg over de stadsmuren. Een aangename wandeling waarbij men kan genieten van het schitterende uitzicht dat zich uitstrekt beneden de stadsmuren. Tijdens de gehele rondgang zijn er 7 poorten en 12 torens van de citadel te bezichtigen.

Een waterpomp uit vroegere tijden lekt langs beide zijden dagelijks honderden liters water in een waterbak. Geen mens die er zich aan stoort. Een bordje vertelt de kuierende mensen dat het geen drinkbaar water is. Hier is wel meer volk dan in de kleine dorpjes onderweg. De meeste mensen kuieren langs de uitstalramen van de vele winkels. De partner draagt de vele zware zakken met etenswaren, kleding en cadeaus.

Het volgende gebouw is het 'Ancienne Chapelle des Oratoriens' of de 'Voormalige kapel van het Oratorium'. In 1616 deed bisschop Sébastien Zamet een beroep op de congregatie van de Oratoriërs om een seminarie te leiden. De prelaat geeft de terreinen en gebouwen van het St. Amâtreklooster met als doel vorming te geven aan Franse geestelijken. Pas in 1676 werd de kapel voltooid. In 1838 werd het gebouw getransformeerd in een theater en heeft momenteel een capaciteit van 250 zitplaatsen. De voorgevel vertoont maskers, partituren en instrumenten op het fronton boven de ingang. De laatste renovatie gebeurde tijdens de laatste eeuwwisseling.

In het hoge gebouw van de voormalige Seminarie (1673 – 1687) waren maar liefst 74 kamers in gebruik door toekomstige priesters tijdens hun opleiding.  

Het 'Ancien Collége des Jésuites' of het 'Voormalige Jezuïeten College' werd in 1621 bewoond door, de naam zegt het zelf, de Jezuïeten. Dit college kon 200 jonge notabelen van de stad huisvesten. In 1746 werden de gebouwen vernietigd door brand, maar alles werd herbouwd in 1770 tegen de 13de eeuwse stadswallen. De Jezuïeten konden er niet meer van genieten. Ze werden in 1762 uit Frankrijk verdreven. Momenteel geeft het gebouw een verlaten indruk.

Bij het standbeeld van Diderot houden we halt. Denis Diderot werd geboren op 5 oktober 1713 in het gebouw nummer 9 van dit plein. Hij stamt uit een kleermakersfamilie en studeerde filosofie in het voormalige Jezuïetencollege. In 1728 vertrekt Diderot op 15 jarige leeftijd naar Parijs om zijn studies verder te zetten. Daar wordt hij één van de grootste denkers van de 18de eeuw. Een van zijn meest bekende werken is de bekende encyclopedie, een woordenboek van de wetenschappen, kunst en beroepen met een oplage van 2075 exemplaren. Honderd jaar na zijn dood, in 1884, kreeg het plein zijn naam en werd dit standbeeld ingehuldigd. De verschillende namen op de sokkel zijn van personen die hebben meegewerkt aan het tot stand brengen van de encyclopedie. 

Het 'Maison à pans de bois' oftewel een werkmanswoning van de 15de eeuw. Tijdens de middeleeuwen werden talloze huizen gebouwd met smalle en hoge gevels. De meeste van deze panden werden gebruikt voor zowel bewoning als voor ambachtelijke doeleinden. In de loop der eeuwen werden de gevels aangepast en veranderd. Dit huis bleef zijn werkgevel behouden. De twee kelderniveaus werden gebruikt als opslagplaats. Het gelijkvloers werd opgetrokken in steen waar een werkplaats of ambachtswinkel werd uitgebaat. De overhellende verdieping werd gebruikt als woonhuis. 

Het 'Hotel D'Amboise, Dit de Rose' is een voormalig klooster uit de 16de eeuw. Het werd gebouwd in opdracht van Jean D'Amboise, decaan en bisschop van Langres van 1496 tot 1510. De moderne naam is waarschijnlijk te wijten aan markies de Rose die eigenaar werd in de tweede helft van de 19de eeuw. Momenteel staat het gebouw te koop en ons Rina wil er direct een B&B van maken. Het zou nog kunnen aanslaan ook. We zijn in een toeristische stad.

We wandelen verder rond de 'Cathédrale Saint-Mammès' van de 12de eeuw. De imposante voorgevel dateert van 1768. Op het fronton staan twee monumentale beelden, links symboliseert de Synagoge en rechts de Heilige kerk. We kunnen binnen een kijkje nemen. De kathedraal is koud, kaal en donker, zoals een kathedraal elders. De verschillende kapellen rond het altaar zijn opmerkzaam waaronder 'De Saint Cross Chapel' dat werd gebouwd voor Jean d'Amoncourt.

Na de kathedraal wandelen we door het park. Het groene plein herbergt een sierlijke kiosk, met toiletten, en ernaast een grote omheinde vijver met fontein. De tuinman heeft zich met bloemen uitgeleefd en er iets moois van  gemaakt. Het standbeeld van Jeanne Mance werd opgericht op 5 mei 1968. Jeanne Mance, geboren op 12 november 1606, was een buitengewone persoonlijkheid. Als tweede kind van 12 kinderen wijdt ze zich aan het moederschap om haar te vroeg overleden moeder te vervangen. Gedurende deze jaren in Langres offert ze zich op voor haar landgenoten tijdens de dertigjarige oorlog, bekommerd ze zich om de 5500 slachtoffers van de pest in en rondom Langres en alle ellende van dien. In nauw contact met de Jezuïeten uit de stad en met de eerste Franse missionarissen in Amerika, verlaat ze haar geboortestad in 1640 om gehoor te geven aan de roeping. Na een verblijf van enkele maanden in Parijs, scheept ze zich in bij La Rochelle met een vijftigtal gelijkgestemden. Uiteindelijk landen ze op 17 mei 1642 op het eiland St. Laurent; daar wordt Ville-Marie de naam voor het latere Montreal gesticht. Als verpleegster en moeder-overste, de rechterhand van de gouverneur Paul Chomedey uit Maisonneuve, ontwikkelt ze haar talenten ten dienste van de Fransen en de Indianen in Amerika, zonder onderscheid te maken. Ze overlijd op 66 jarige leeftijd te Montreal Canada op 18 juni 1673.

Het 'Hôtel de Piétrequin' stamt oorspronkelijk uit de vroege 17de eeuw. Vanaf die tijd werden in Langres de eerste herenhuizen of stadspaleizen gebouwd. Dit viel samen met de opkomst van de bourgeoisie in dienst van het vorstendom. Het verkrijgen van administratieve verantwoordelijkheden had voor sommige families een hoger sociaal niveau ten gevolge. Vanaf dat moment investeerde men meer in onroerend goed. Dit is de reden dat de luitenant generaal en drost van de koning te Langres Philbert Piétrequin in 1613 dit herenhuis liet bouwen. De toegangspoort is van de 18de eeuw.

Het 'Hôpital de la Charité' werd gebouwd in 1774. Als reactie op de pestepidemieën sticht bisschop Sébastien Zamet in 1638 de orde van de Charité om de arme zieken te verplegen. De nieuwe organisatie krijgt een hospitaal in beheer, bestaande uit verschillende panden die aanwezig waren. Na een brand in 1770 werd het mogelijk een functioneler gebouw te ontwerpen. Het nieuwe hospitaal werd gebouwd met twee paviljoens en een centraal gelegen kapel met twee zijvleugels. De beide vleugels waren voor de zieken, terwijl in de beide paviljoens de zalen voor revalidatie, de apotheek en een operatiezaal waren opgenomen. Op het fronton van de kapel is een afbeelding van de Charité die de weeskinderen ontvangt, terwijl op de zuilen naast de toegang afbeeldingen van de geneeskunde en chirurgie zichtbaar zijn.

Het 'Ancien Couvent des Carmes' is een voormalig klooster en kapel die werden gebouwd in 1754 voor de Karmelieten. Deze orde was echter niet geliefd in Langres. In 1825 wordt het complex verbouwd tot klein seminarie om toekomstige priesters op te leiden tot het bisdom.

We komen bij een opmerkelijk gebouw dat een hotel blijkt te zijn. Na meer dan twee eeuwen van hun bestaan verwierf het college van wethouders in 1581 een groot gotisch gebouw aan de korenmarkt, het huidige “Place de l'Hôtel de Ville”. Het gebouw deed niet alleen dienst als gemeentehuis, maar ook als rechtbank en spoedig daarop als gevangenis van het koninklijke gerechtshof. Een brand in 1774 in het gevangenisgedeelte was de reden van een volledige renovatie. Het centrale gedeelte van de voorgevel werd naar voor uitgebouwd en voorzien van een vier imposante zuilen met fronton. Dit gedeelte bleef gespaard bij een nieuwe brand in 1892 die de rest van het complex verwoestte.

Bij de voormalige kapel van het Ursulinenklooster hangt een informatiebordje met tekst in het Frans en Engels. We lezen: “Na aankomst te Langres in 1613 werden de zusters van de orde van St-Ursula aangewezen om de jonge meisjes op te voeden en de oudere pensiongasten te verplegen. De zustergemeenschap bewoonde eerst een voornaam herenhuis in de gemeente voor ze in 1631 een meer praktisch klooster lieten optrekken. Pas aan het eind van die eeuw (1670-1680) werd de kapel voltooid. Op het portaal zijn nog steeds decoraties zichtbaar zoals: gekoppelde zuilen, nissen en verstrengelde emblemen. Vanaf 1818 werd het complex een kazerne en in 1974 werd twee derde van de gebouwen gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouwwoningen”.

De priorij van Saint-Martin is oorspronkelijk van de 11de eeuw. Maar daar is totaal niets meer van te zien. De huidige kerk werd gebouwd vanaf de 13de eeuw tot de 18de eeuw. Na een brand in 1725 werd het gebouw volledig gerenoveerd en kreeg het zijn huidige uitzicht. De klokkentoren is 52 meter hoog en bestaat uit vier niveaus.

Om 16:00u verlaten we Langres en rijden richting de Romeinse Villa in Andilly-en-Bassigny. Een bijzondere Gallo-Romeinse site met thermische baden en een Merovingisch grafveld. Het is de enige te bezoeken vindplaats van dit genre in het oosten van Frankrijk. Maar eerst passeren we nog twee charmante dorpen.

Het dorp Bannes is een kleine gemeenschap en telt ongeveer 400 inwoners. We rijden langzaam op de door een zonovergoten D74. Op deze manier kunnen we intens van de omgeving genieten. Het centrum met kerk ligt verscholen achter de mooie villa's links van ons. Het gemeentehuis en monument zijn zeker een bezoek waard. De landelijke woningen langs de kant van de weg zijn omgeven door statige loofbomen en sierlijke tuintjes. Even verder verlaten we het centrum en rijden terug de wijde natuur in. Links van de D74 ligt het grote meer van Charmes met 197 hectare water. Het meer is vooral in trek bij sportvissers door de grote hoeveelheid snoek en karper waarop gevist kan worden.

Rechtsaf rijden op de D35, door het dorp Neuilly  L'èveque met veel nieuwbouw en gerenoveerde huizen. Alleen rond de kerk zijn nog oude antieke panden die staan te verkommeren. De kerk van de Geboorte van de Maagd Maria werd op het hoogste punt gebouwd in 1810 op de plaats van een oud kasteel. In de buurt werd het opmerkelijke monument van WOI geplaatst. Een bronzen engel houdt lauwerkransen in de hand. Op de sokkel staan de namen van ‘Onze Helden’ die stierven voor de vrede. We blijven de D35 volgen tot Andilly-en-Bassigny. De GPS loodst ons dan verder tot aan een buitengewoon archeologisch monument.

In 1878 stuit men tijdens de aanleg van een spoorbaan toevallig op oude ruïnes van een Gallo-Romeinse villa. In 1961 begint een vereniging uit de Haute-Marne aan de opgravingen. Sinds 2009 worden voor het eerst opgravingen verricht in de boerderij van de villa. De resten van de ommuring zijn verwijderd, alleen de funderingen op de onderliggende kalkbodem zijn bewaard gebleven. Naast de boerderij staat een klein gebouwtje op palen. De resten van het metselwerk getuigen van een consequent hergebruik van bouwmaterialen.                                                                               

De villa werd gebouwd in de buurt van een heerweg, tegen een heuvel. Hoogstwaarschijnlijk was de villa eerder een prestigieus Gallisch landgoed, zoals sommige archeologische vondsten doen veronderstellen. De uitbreidingen en verbouwingen van de villa in de loop van de tweede eeuw geven de opmerkelijke welvaart van het bedrijf weer. Dit is overduidelijk te zien aan de weelderige decors in het woongedeelte: de tijdens de opgravingen gevonden stukken maakten het mogelijk sommige ruimtes te restaureren met beschilderde stuclagen, mozaïeken en marmeren tegelvloeren.             

De thermen van meer dan 800m², tot nog toe de grootste privé thermen van Gallië, hadden een verwarmd zwem- en zweetbad, een koud zwembad en door 'hypocaustum' – het vloerverwarming-systeem uit die dagen – verwarmde vertrekken. De inrichting duidt op een behoefte aan vertier en ontspanning, kenmerkend voor een heersende klasse die haar welvaart van het land haalde in een oorlogsvrije periode. De eigenaar bekleedde ongetwijfeld hoogwaardige functies, hij gebruikte zijn villa alleen voor zijn eigen plezier en liet de verantwoordelijkheden van de boerderij over aan een rentmeester of slaaf.

Ten westen van de vindplaats zijn nieuwe kamers en suite ontdekt. Zij vertegenwoordigen de laatste staat van de villa. Deze kamers dragen nog sporen van muurschilderingen. De vloeren zijn bedekt met een mortier van fijngestampte dakpan scherven. Onder de vloeren van de kamers zijn houten leidingen ontdekt: onder een deurdrempel is een staande metalen ring gevonden. In één kamer werd afgezien van verwarming en twee van de gevonden kamers werden niet aangesloten op het vaste verwarmingssysteem.

Ruim een eeuw nadat de villa leegstond, werd in de ruïnes een Merovingische begraafplaats aangelegd van zo'n honderd graven (eind zesde, begin zevende eeuw).

Na dit bezoek rijden we terug naar Melay langs steile hellingen en schilderachtige dorpjes zoals: Ranconnieires, Saulxures, Bourbonne-les-Bains en Villars St-Marcinellin waar we om 18:00u toekomen. Het diner is om 19:30u. Met een glaasje wijn en een kop koffie of thee na het dessert. Simon houdt ons gezelschap tot half tien. Tijd voor ons huisje 'weltevree'. Tot morgen. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

03-10-2016 om 09:37 geschreven door Luc Verschooten  

– 'Wil je nog eens iets vertellen bompa?' Vraagt kleindochter Yuna. Ook Joey is wild enthousiast en  ze zetten zich dichtbij bij mij in de zetel.

– 'Zijn jullie al eens op de zuidpool geweest?' vraag ik al weet ik het antwoord.

– 'Neen' klinkt het in koor.

– 'Wel luister…  Lang, heel lang geleden, toen de dieren nog spraken, heeft bompa naar de zuidpool geweest. Ik moest heel ver reizen. Dat duurde enkele dagen en dan nog enkele uren stappen. Bompa wilde graag de pinguïns zien op de zuidpool. Bomma wou niet mee omdat het te koud is daar. Zelfs tot -80° Celsius in putje winter. Bompa was goed aangekleed. Sneeuwschoenen, twee paar Noorse sokken, thermisch ondergoed, twee lange broeken, truien, dikke pelsen jassen, muts, handschoenen en natuurlijk een volgeladen rugzak. Bompa moest toch eten onderweg, nietwaar? Het was nacht toen ik daar aankwam op de zuidpool. Miljoenen sterren stralen daar aan de hemel. Maar het was bitter koud door een felle strakke wind. Voor mij stonden wel duizend pinguïns naar het ijzige water te staren. De pinguïn achteraan draaide zich om en kwam naar mij toe.'

– 'Waarom kijk je zo bedroefd?' vroeg ik.

– 'Wij hebben honger' was het antwoordt.

– 'Dan duiken jullie toch in zee. Jullie eten toch vis, nietwaar?'

– 'Het water is veel te koud om te zwemmen' wist hij te vertellen.

Ik bukte me en nu zag ik eerst dat de pinguïn stond te rillen en blauw was van de kou. Dikke ijspegels hingen aan zijn snavel.

Ik rommelde wat in mijn rugzak en toevallig had ik een kleine muts bij die bomma gehaakt had. Ik zette de muts op het hoofd van het diertje en het hoofddeksel paste precies. Hij danste en lachte van plezier. Hij werd weer wit van voor en zwart van achter. Maar hij bleef bibberen. Ik haalde een paar handschoenen te voorschijn en ook deze paste perfect aan zijn vleugels. Tot slot had bomma per toeval nog pinguïnkousen gehaakt en die zaten als gegoten. De pinguïn joelde en floot van geluk.

– 'Dank u wel, bomma' riep hij zo hard hij kon. Achter de pinguïn stonden nog 999 andere pinguïns te wachten. Toevallig had ik voor elk diertje een muts, handschoenen en kousen bij. Daarna riepen ze met duizend tegelijk: 'Dank u, bomma'. Waarna ze één voor één in het water doken om te eten. Als jullie ooit naar de zuidpool reizen houd er dan rekening mee dat er pinguïns wonen met wollen sokken aan. Tot schrijfs.

19-09-2016 om 11:08 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 1. Maandag 27 juni 2016. Het is 08:45u als we vertrekken vanuit Ekeren onder een zwaar bewolkte lucht en amper 16° Celsius. Maar we gaan van de veronderstelling uit dat de temperatuur zal stijgen. We rijden immers zuidwaarts. We rijden naar Melay in Frankrijk. Lucy, onze GPS, geeft aan dat het 505 km rijden is zonder péage. Dat wordt 5,30u rijden zonder stoppen. Normaal gesproken arriveren we aan onze locatie om 14:15u. Na een tankbeurt rijden we richting Noorderlaan. Op het viaduct, over de Ekersesteenweg zien we de vrachtwagens al stapvoets rijden. Dat is al een slecht begin. Richting Breda zijn er geen problemen. Er zijn asfaltwerken aan de oprit van de ring. Er wordt een nieuwe toplaag aangebracht. Alle vervoer moet over één rijstrook. Eens er voorbij loopt het weer vlotjes. Het blijft echter druk tot aan het kruispunt Namen-Brussel.

Om 12:00u stoppen we bij een wegrestaurant op de parking in Livange. We zijn ondertussen in het Groothertogdom Luxemburg beland. We zetten ons aan een picknicktafel maar voelen de strakke koude wind ondanks de zonneschijn. Wanneer we onze meegebrachte picknick verorbert hebben haasten we ons naar de shop om daar wat rond te hangen en om onze benen wat te strekken. De temperatuur wijst 20° C aan. We hebben nog 236 kilometer te gaan. Om 12:45u rijden we de grens met Frankrijk over. Op 50 kilometer voor Epinal bevinden we ons in het “Departement des Voges”. De bewolking is hardnekkig. We krijgen de zon maar af en toe te zien.

We nemen de afslag D6A Nomexy en rijden onmiddellijk door een bosrijke omgeving. De beboste heuvels, in het zuiden en westen, stijgen 90 meter boven zeeniveau. De rit gaat verder nog door glooiende landschappen met mooie verre gezichten en oude schilderachtige dorpjes. Het eerste dorpje dat we aandoen is Mazeley op de weg D6. Deze streek was reeds bewoont in de Romeinse tijd. Het kleine slapende dorpje heeft een 270 inwoners. Op zondag zit de Saint-Nicolaskerk dan ook stampvol.           

Aan groen is er totaal geen gebrek met al die beboste hellingen. Ze worden doorsneden door een heuvelachtige asfaltweg waar we rustig en soms alleen op rijden. We houden vervolgens halt in Damas-et-Bettegney. Een klein dorp in de regio Lotharingen. De Saint-Médardkerk dateert van 1724 en de klok in de toren is van 1781. Het stadhuis met de vroegere jongensschool werd in 1812 gebouwd. Het dorp herbergt nog enkele opmerkzame monumenten zoals de Calvarieberg van 1891. Een crucifix met het lichaam van Christus, geflankeerd door beelden van Maria en evangelist Johannes. De 'Chapelle Notre Dame de Bonsecourskapel' bevindt zich net buiten het centrum. Ze bezit vooraan twee pilaren die het fronton ondersteunen dat met een mozaïek is versiert. In de zijmuur verwijst een inscriptie dat de kapel gebouwd werd in 1639. De kapel is gesloten. De deur heeft vierkante glasramen zodat we toch het interieur kunnen zien. De muren zijn lichtblauw geschilderd. Op het witte altaar werd een beeld van O.L.Vrouw gezet. Rechts van haar staat Jozef met kind op een sokkel. Bloemen en kandelaars sieren het geheel op.

De weg die we volgen lijkt eindeloos. Kilometers asfalt tussen weilanden of bossen zonder een levende ziel te bespeuren. Het decor voor een horrorfilm. We hebben exclusieve vergezichten op uitgestrekte akkergebieden. Verderop rijden we over de brug van de rivier “Le Gitte”. De rivier komt van de Vogezen heuvels en stroomt 22 kilometer afwaarts in de Madon rivier. De Le Gitterivier heeft het leven heel lang bepaald. Nu wordt ze nog bemind door rust- en natuurzoekers. Zo bereiken we ons volgende dorp. Ville-sur-Illon ligt op 315 meter boven de zeespiegel. Het oorlogsmonument van beide Wereldoorlogen werd opgericht voor hen die stierven voor Frankrijk. Het gemeentehuis met waterpomp heeft een bogengaanderij, versiert met bloemen. Een tweede waterpomp is uitgedroogd. De waterbak doet dienst als bloemenbak. De vroegere wasplaats ligt lager dan de rijweg. Ook hier werden bloemen aangebracht ter versiering. Op een plein werd een fontein gebouwd in 1872. Ze is echter niet meer actief. De Saint-Sulpicekerk werd eind 15de eeuw gebouwd en in 1884 sterk uitgebreid.

Het volgende pittoreske plaatsje is Lerrain. Het dorpje bevindt zich over de rivier 'Le Madon'. De rivier vindt zijn oorsprong eveneens in de bergen van de Vogezen. Na een loop van bijna 100 kilometer stroomt ze bij Nancy in de Moezel. We houden even halt om de oude wasplaats en waterpomp te bekijken. De St-Bartholomeuskerk dateert van 1730 en is te bereiken na enkele vermoeiende trappen. Het interieur is bescheiden maar mooi. Witgekalkte kruisgewelven en gewone glasramen maken dat de kerk helder verlicht is. Vooraan staan de verschillende heilige beelden.

Wouden nodigen uit om erin te verdwalen. Soms worden de bossen afgewisseld met boomgaarden of weiden, omzoomd met prikkeldraad. We dwarsen de 'La Saône' en stoppen in Jésonville. Het monument, verder van de kerk, wordt opgedragen aan de gesneuvelden van de ‘Groote Oorlog’. Het gemeentehuis is ondergebracht in een gewoon burgerhuis. Alleen een bordje 'mairie' laat aan de passant weten wie hier huist. De kleine Saint-Christophekerk herbergt vijf schilderijen van Claude Basset: 'De Verrijzenis, het Laatste Avondmaal, de Besnijdenis en de Geboorte van Christus. 

In het centrum van de stad, verderop, maar waar ik de naam van vergeten ben, is een tankstation en dat laat ik niet voorbij gaan. De benzine is hier wel duurder dan thuis. Momenteel staat de super 95, €1,38 per liter. Het is ondertussen 16:00u geworden en de temperatuur is geklommen tot 25° C.  We stoppen, om onze benen te strekken, in Monthureux-sur-Saône. Het dorp werd gebouwd in een bocht van de rivier 'Le Saône'. Bovenop een hoge rots stond in de 17de eeuw een kasteel, waarvan nog enkel de fundamenten zichtbaar zijn. We wandelen langs de Saint-Michelkerk. De kerk staat op een rotsachtig plateau waar in de 12de eeuw een Benedictijner klooster was gebouwd. De huidige kerk was de kapel van de priorij. Het monument werd opgericht op vraag van de gemeente als herinnering aan de gesneuvelden van beide Wereldoorlogen. Zij stierven allen voor Frankrijk. Het imposantste gebouw van het dorp is 'Hotel de Ville' met een informatiekantoor dat folders verstrekt over de streek.

Via het kleine dorpje Lironcourt rijden we naar Chatillon sur Saône. Het dorp is gebouwd aan de samenvloeiing van twee rivieren: de 'Saône' en de 'Apance'. Het hoogste punt van de gemeente bedraagt 398 meter. We zijn in de Champagnestreek beland. Het volgende dorp werd aan de rivier 'Apance' gebouwd en kreeg daarom de typische naam Fresnes sur Apance. De kleine gemeente telt slechts een 200 tal inwoners. Het monument herdenkt de inwoners van het dorp die zijn omgekomen of vermist tijdens de beide Wereldoorlogen. Van de Saint-Julienkerk was al sprake in 1068. Het werd meerdere malen herbouwd en uitgebreid na een verwoestende brand. De huidige kerk dateert van 1770-73. Een bord onderweg toont ons dat we in het departement Haute-Marne aangekomen zijn. Haute-Marne ligt in het zuidoosten van de Champagne-Ardennen streek. Bijna 40% van het totale oppervlak van het departement zijn met bossen bedekt. De heuvelachtige vlakten nodigen uit om te wandelen.

Om 16:30u rijden we langs de D124 het dorp Melay binnen. Onze GPS laat ons stoppen bij de parking van Château Melay. Elke plek op de parking is bezet door auto's, afkomstig uit Nederland. Het gebouw heeft twee verdiepingen en het leien dak heeft twee dakkapelletjes. Vooraan tellen we 21 ramen en drie deuren. Langs een drietal treden en een brede inkomdeur betreden we het kasteel. We staan in een grote hall met een trap naar boven, een divan in de hoek en een dressoir naast de oude open haard. Een deur ernaast brengt ons in de eetzaal waar we begroet worden door onze gastvrouw Marcia. Sinds de bouw in 1644 leefden er verschillende generaties van markiezen in het kasteel. Marcia en haar man Simon maakten na een ingrijpende verbouwing van het Chateau een gastvrij hotel/B&B waar reizigers kunnen genieten van rust en oorspronkelijkheid. Het kasteel heeft slaapkamers met een eigen sfeer en een eigen naam: 'Chambre blue, Chambre vert ...enz om er maar twee te noemen. De kamers hebben allen een comfortabele badkamer die aan de wensen van deze tijd voldoen. – 'Maar...' zegt Marcia: – 'Ze zijn allen bezet!'. Achteraan in de tuin wordt deze week een cursus beeldhouwen gegeven.

Het koppel heeft nog wel een apart huisje, “Le Petit Chateau”, waar wij kunnen logeren. Ze wandelt met ons een honderd meter verder tot bij een gerestaureerde woning met twee verdiepingen. Petit chateau is een huis dat, volgens de datum in de gevel, gebouwd werd in 1826. De geschiedenis gaat echter veel verder terug tot het jaar 1576. In dat jaar zijn door het chateau de marktrechten aan Melay verleend. Bij deze rechten hoorde natuurlijk ook een marktmeester woning. Na jaren van verval werd deze woning terug gebracht in originele stijl. De voordeur stamt uit de 17de eeuw. Na restauratie verkeert ze weer in originele stijl, maar aangepast aan de normen van deze tijd. Het gelijkvloers is teruggebracht naar de 16de eeuw. We staan in de keuken van toen. De plafondbalken zijn 600 jaar oud en werden in originele staat behouden. Langs een eikenhouten trap, uit 1826, komen we op het eerste verdiep. We zijn terug in het heden beland. De woonkamer is modern en groter door de uitbouw achteraan. Vroeger stroomde de rivier 'La Geuze' achter het pand, onder de uitbouw, door. De rivier loopt nu ondergronds. Het tweede verdiep is verbouwd tot slaapkamer en badkamer met inloopdouche.

Het avondeten word geserveerd in de tuin van het kasteel. De cursisten nemen hun maaltijd in de eetzaal, aan de gezamenlijke tafel waar ze nog volop napraten over hun cursus beeldhouwen. De maaltijd wordt bereid door Simon en Marcia dient op. Het jonge koppel is heel sociaal en ze hebben twee schatten van kinderen. Na het dessert komen ze bij ons zitten om een praatje te maken. Het is na negenen als we terug naar ons petit chateau wandelen. Tot morgen. Tekst: Luc Verschooten. Foto’s: Rina Meurs.

05-09-2016 om 09:22 geschreven door Luc Verschooten  

Ik vroeg de kleinkinderen laatst of ze nog naar de dierentuin geweest waren. ‘Hebben jullie dan naar de leeuwen gaan kijken? Leeuwen zijn grote dieren. Een poot van een leeuw is zo groot als bompa’s twee handen. De mannetjes leeuwen hebben een hele grote kop en een reuze grote bek'. Dat klinkt bekent: dacht ik. 'Als ze in de jungle brullen heeft elk dier dat gehoord'. Ik doe het brullend geluid na van een leeuw waarbij ik mijn mond zover open sper als ik kan. Dat werkt blijkbaar op de lachspieren van de toehoorders. 'Ze noemen de leeuw niet voor niets de koning van de jungle. Hij is nochtans heel lui. Weten jullie dat een leeuw over het algemeen 20 uur per dag slaapt? Dat zijn slechts vier uur per dag om te eten en te drinken en te spelen. Maar ik ga iets vertellen wat bompa meegemaakt heeft. Vroeger, toen ik een jaar of zeven, of acht was, ging ik alleen naar de dierentuin. Mijn mama en ik gingen één keer per maand naar de stad Antwerpen. Mijn mama had daar een vriendin wonen en het was toen de gewoonte om samen in het treinstation een kopje thee te drinken. Ik kreeg toen een ticket voor de dierentuin. Die dag kon je mij  vinden bij de leeuwenkooi’.

Ik weet niet of dat nu nog zo is. In die tijd, ik zie het nog zo voor me, was de leeuwenkooi een grote halve cirkel met een laag muurtje. Daarbovenop een hoog gietijzeren hekwerk waar geen kat over kon. Vervolgens was er een vijver met vuil bruin water. Zoals jullie weten is de leeuw familie van de kat en heeft hij/zij schrik van water. Je zal nooit een leeuw in het water zien zwemmen. Maar ik dwaal af. Ik kom bij de leeuwenkooi en uit gewoonte groet ik de leeuw met een luide roep: Poes, poes! Ik hoor hem niet en ik zie hem niet. Op het platform, waar hij normaal ligt, zijn attributen geplaatst om de leeuw wat afleiding te gunnen. Een rotsformatie om op te springen. Boomstammen om op te klimmen en zijn nagels te scherpen. Een bal hangt aan een touw om er met te spelen. Maar de leeuw is nergens te bespeuren. De bal hangt stil. De boomstam is leeg en bovenop de rotsen is geen kat te bespeuren. Aan de andere zijde staat de dierenoppasser, die de leeuw dagelijks eten geeft.

– Meneer? Roep ik.

– Ja manneke, ben je verloren gelopen? Vraagt hij terwijl zijn hand over mijn kortgeknipte haren wrijft.

– Neen, meneer, maar..!

– Ben je je mama kwijt? Hoe is je naam? Vraagt hij terwijl hij een boekje en een potlood tevoorschijn haalt.

– Nee, nee, meneer. De leeuw…

– Ha! Jonkheer De Leeuw…

– Luister nu! De leeuw is uitgebroken. Ontsnapt, weg… Ik zocht nog andere woorden om tot hem door te dringen. Blijkbaar snapte hij het dan toch. Verschrikt kijkt hij achterom, zoekend kijkt hij rond en loopt dan luidkeels weg:

– Help! De leeuw is ontsnapt! Vlucht nu het nog kan!

Hij verdwijnt in de massa die op haar beurt huilend en roepend wegrent.

Op de plaats waar de oppasser stond zie ik een ijzeren deurtje dat op een kier staat. Al kwam ik hier vaak, het deurtje had ik nooit gezien. Waarschijnlijk omdat de oppasser er steeds voor stond. Ik glip naar binnen. Het is er aardedonker. Met de deur te openen komt er zonlicht mee binnen. Links is er weer zo een gietijzeren hekwerk van de betonnen vloer tot tegen het plafond. Daar hoor ik zachtjes snurken. Ik doe de deur verder open en zie de leeuw op zijn zij tegen de tralies liggen. Hij slaapt als een roos. De ijzeren deur piept een beetje. De leeuw doet één oog open en ziet mij. Waarschijnlijk herkende hij mij want het oog sluit zich weer en hij begint opnieuw te snurken. Hij is gelukkig niet ontsnapt. Hij is nog aan zijn twintig uren slaapje bezig. Ik kom volgende maand terug, leeuw.

Als jullie volgende keer weer naar de dierentuin gaan en jullie zien daar een oppasser lopen. Neem van mij aan hij zoekt nog steeds naar de leeuw. Tot schrijfs.

01-09-2016 om 13:31 geschreven door Luc Verschooten  

Ik was vroeger een muziekliefhebber. Al waren de middelen wel beperkt. Begin jaren zestig hadden de radio's gloeilampen die moesten opwarmen voor er klank uit de luidspreker kwam. Fm bestond nog niet en van stereo was hoegenaamd nog geen sprake. Onze radio bestond uit: 'korte golf, lange golf en midden golf'. Een hele golfclub bijeen als het ware. Als tiener begon ik dan te experimenteren. De radio zat met een stekker in een 'kattekop', zoals we dat vroeger noemden. Achteraan de radio was een aansluiting voorzien voor een tweede luidspreker. Cool! Ik had een bandopnemer waar ik met de micro favoriete nummers van de radio opnam. Met het aansluiten van een tweede luidspreker zou dat simpel worden. Geen micro meer moeten vasthouden tegen de radio. Wat een vooruitgang. Weer een evolutie rijker. Via vrienden kreeg ik een luidspreker cadeau. Ik maakte er een draad aan die lang genoeg was en bracht een stekker aan om hem in de radio te steken. Ik was zenuwachtig. Benieuwd naar het resultaat. Het programma begon zo dadelijk. Ik nam de stekker en stak hem in… het stopcontact. Met een harde knal als gevolg. De luidspreker ontplofte als het ware in mijn hand. Mijn moeder zat in de zetel een boek te lezen, maar bewoog niet. Ik stond stokstijf. Wat nu? Mijn moeder hield haar boek voor haar gezicht zodat ik haar uitdrukking niet kon zien. Was ze kwaad? Was ze geschrokken? Ik had nog altijd niet bewogen.

– 'Ga de plomb maar maken'! zei ze op gebiedende wijze. Ik had de stekker nog in mijn hand. Ik bibberde van de schrik en liet alles vallen. De plomb maken was niet zo moeilijk. Een koperen draad rond de stekker en klaar is kees. De luidspreker heb ik weggegooid. De schrik voor elektriciteit zat er goed in. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten.

22-08-2016 om 11:03 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 3. Woensdag 8 juni 2016. Fietsknooppunten: 83-25-30-73-34-72-71-14-70-87-5-4-84-85-83-82-41-42-43-57-58-75-74-33-31-32-27-83.

Het diner van gisteren was ons 'laatste' avondmaal. Na een zalige nachtrust worden we gewekt om 07:30u. Het beloofd weer een stralende dag te worden. Blauwe lucht, een aangename temperatuur van om en bij de 25° Celsius en 'top of the bill'… het blijft droog vandaag. Wat moet een mens nog meer? Na ons ontbijt checken we uit en stoppen onze karige bagage in de koffer van de auto. We halen de fietsen uit de stalling en maken ons klaar voor een fietstocht van ruim 50 kilometer. De auto laten we hier achter op de parking.

Het is 09:15u als we vertrekken bij knooppunt 83. Vanmorgen heeft moeder de vrouw nog een thermos koffie gemaakt en flesjes water hebben we ook mee. En 'last but not least'… er zijn onderweg nog wel 'kapelletjes' zeker? We beginnen onze fietstocht tussen weilanden met koeien die vredig liggen te herkauwen. De grazende paarden staan meestal rechtop. We zien veel paarden zelfs. Maneges zijn dan nooit veraf. Ze staan wat verscholen achter rijen bomen die tijdens gure weersomstandigheden de meeste wind opvangen. De maneges geven over het algemeen, mits betaling uiteraard, ruiterstages, rijlessen of ruiterkampen. Paard rijden geeft gegarandeerd uren rijplezier door hectaren bossen en heide. Andere maneges bieden pension aan voor paarden en pony's in ruime droge stallen. We rijden een bosrijk gebied in. We fietsen traag om het vogelgezang in ons op te nemen. We worden als het ware opgeslokt door een heerlijk stuk natuur. Links en rechts zijn paden die naar verscholen villa's leiden. De woongebieden wordt afgeschermd door hoge ijzeren hekwerken.

In Distelberg (straat) te Helvoirt vinden we, links van ons langs de kant van de weg, een oorlogsmonument. Een groen geschilderd kruis, waarop een legerhelm is aangebracht. Aan de voet van het kruis is een gedenksteen geplaatst met rondom een bloemenperk. Een haag van coniferen omsluit bijna het geheel. De tekst op de gedenksteen luidt: ''4 november 1944” 'Ter gedachtenis aan hen die vielen voor onze bevrijding'. Onder de tekst zijn de zes namen gegraveerd van de Schotse soldaten. De jongste was 18 jaar en de oudste was 37 jaar jong. Een naam is van een onbekende militair. Alle zes behoorden bij het 51ste Highland Division. Later werd er nog Jeffrey Bradley 19 j. toegevoegd. Het monument is opgericht door de bewoners van de Distelberg (straat).

Net zoals afgelopen maandag rijden we tussen de vele aspergevelden. De witte asperges groeien in ruggen van aarde en de groene asperges groeien boven de grond met veel groen loof. Aan de overzijde van ons pad groeit langzaam de buxus. In verschillende maten: laag, hoog, breed en smal. Hectaren buxus. Momenteel fietsen we door een agrarisch landschap. Akkers en weilanden baden in het zonlicht. Landbouwers rijden met een tractor over de velden. De ene rijdt het hoge gras af en op een ander veld draait een tractor het gedroogde gras om verder te drogen. Als het weer wat mee zit kan het hooi morgen gebundeld worden en opgestapeld in de hooischuur.

Na knooppunt 73 volgen we knooppunt 34 en genieten we van spectaculaire uitzichten. De regio is rijk aan rust, ruimte en vooral aan natuur. De rust wordt slechts onderbroken door het getjilp en gezang van vogels. Op de achtergrond staan de bossen van de Loonse en Drunense Duinen. Gisteren maakten we een zwerftocht door het Nationaal Park. Het grootste deel bestaat voor een flinke portie uit ruige stuifzanden. De knoestige eiken en het zand winnende naaldhout zijn veelal in de 19de eeuw aangeplant om het stuifzand vast te houden en verdere verwoestijning te voorkomen. De sterke wind en het stuivende zand wordt de bomen soms te veel. Ze knakken gewoon af.

Vervolgens rijden we het centrum van Drunen binnen. De gemeente staat bekend om zijn leer- en schoenenindustrie. Momenteel zijn er nog twee schoenfabrieken. We moeten echter niet door het centrum maar fietsen linksaf om knooppunt 14 te volgen. De zang van de vink vliegt als het ware met ons mee. Het lijkt alsof er in elke top van een boom wel een zangvogel zit. In een naburige plas laten de kikkers van zich horen. Dichtbij, maar aan de andere kant van de gracht spotten we een reiger. Al wordt dit niet onze laatste. We volgen nog steeds knooppunt 14. De ronde stenen molen uit het centrum van Drunen is van 1838 en noemt Hertogin van Brabant. De molen was tot 1947 in bedrijf en raakte daarna in verval. Hij werd opnieuw maalvaardig gemaakt na een restauratie in 1953-54. Weer kwam de Hertogin van Brabant in verval. Twee jaar geleden, in 2014, werd opnieuw gestart met een grondige restauratie. Eind oktober 2015 werd de korenmolen weer feestelijk in werking gesteld. De nabijgelegen taverne-restaurant wordt momenteel grondig gerestaureerd.

Als we knooppunt 70 volgen komen we in het waterrijk land te Elshout. De naam Elshout zou verband houden met de elzenbossen in de buurt. We volgen knooppunt 87. Het infobord bij een waterplas heet ons “Welkom aan de Elshoutse Zeedijk” en geeft meer uitleg. “In den gekroonden hoed”. ‘De Zeedijk werd al in de elfde en twaalfde eeuw aangelegd als zijkade tijdens de ontginningsperiode van de Langstraat. Na de Sint-Elizabethsvloed van 1421, waarbij onder andere de Biesbosch ontstond, werd de Zeedijk versterkt en opgehoogd’. Voorbij het dorp ligt ‘De Schaal tafel’. De Schaal tafel staat symbool voor de vruchtbare opbrengst van de land en tuinbouw in Elshout. Het is onderdeel van het driedelig kunstwerk. Om en nabij een Tafel (1997, kunstenaar Tine van de Weyer). In Drunen bevindt zich de Leest tafel en in Giersbergen de Magneet tafel.

We vervolgen onze weg op een fietspad over de voormalige Zeedijk(straat). Slalommend tussen de bomen genieten we van exclusieve vergezichten langs beide zijden van de dijk. Van mooie schilderachtige landerijen in diverse tinten. Maïsvelden met nog jonge groene plantjes en tussendoor een waterplas met talrijke watervogels en waterlelies. De bloemen groeien voornamelijk in stilstaand en zwak stromend water. De lelies bloeien van juni tot augustus. Tussen de vijvers staan echte raspaarden te grazen. Een stilleven.

Verderop hebben we pech. Bij knooppunt 87 is de weg afgesloten. Zelfs de fietsers moeten omrijden. Oranje signalisatieborden raden aan om route C te volgen. Bij gebrek aan een ander initiatief doen we dat. We volgen tijdelijk knooppunt 86. Sluierwolken schuiven voor de zon. De wind maakt het af en toe fris. Hopelijk wordt de omweg niet te groot. We hebben tot hier toe 17 kilometer gefietst en het is 11:20u. Bij knooppunt 86 staat het 'gebruikelijke' knooppuntenbord met een plan van de regio en de eventuele knooppunten die de fietser nog kan volgen. Nu kunnen we ons beter oriënteren. Vandalen hebben spijtig genoeg nummers weggekrabd. Het lukt nog net. We besluiten om niet langer route C te volgen maar in te springen naar knooppunt 85. Daar moeten we toch naar toe. We laten dan wel de knooppunten 5-4 en 84 achterwege. Bij een driesprong zien we geen bordje staan en fietsen we gewoon rechtdoor. Maar verderop krijg ik argwaan. Geen knooppunten-bord meer te zien. Zelfs niet in tegengestelde richting. Terug naar de driesprong en daar zien we, op de kruising, een klein paaltje staan zonder bordje. We hadden daarstraks rechtsaf moeten slaan in plaats van rechtdoor te rijden. Een bord in tegengestelde richting bevestigt mijn vermoeden.

Oudheusden grensde vroeger aan de Maas, maar van de oorspronkelijke loop is slechts een smalle waterloop overgebleven. Het dorp bezit nog twee natuurgebieden met name: Hooibroeken en Pax. We houden halt bij de Hervormde Begraafplaats van Oudheusden. Een burgerbegraafplaats met oorlogsgraven van de Commonwealth War Graves Commission en Nederlandse oorlogsgraven van soldaten die gesneuveld zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Rechts, na de brede inrijpoort staat een monument dat opgericht werd door de gemeente ter gedachtenis aan de slachtoffers van 5 november 1944. In dit gezamenlijk graf rusten 134 lichamen van slachtoffers die vielen toen het stadhuis van Heusden die dag werd gebombardeerd door de bezetter. Op de gedenksteen staat te lezen: “Hier rusten onze geliefden die de dood vonden onder de puinhopen van het stadhuis dat door de Duitsers bij hun aftocht werd opgeblazen. Die in de schuilplaats des allerhoogsten is gezeten die zal vernachten in de schaduw des almachtigen”.

De oude verwaarloosde begraafplaats wordt overschaduwd door enkele stoere oude beuken. Er ontbreken tal van burgerzerken. De meeste zijn vernield door vandalisme of door de tand des tijd. Het oudste graf dateert van 19de eeuw. Talrijke zerken zijn scheef weggezakt, blijven onbekommerd achter terwijl alles groen kleurt van de boomsappen. Wortels en takken slingeren zich rond de verweerde zerken. Het lijkt meer op het decor van een horrorfilm dan op een begraafplaats. De meeste zerken dateren van de jaren zestig van vorige eeuw. Het onkruid groeit welig. Achteraan rechts vinden we de twee grafzerken van het Gemenebest. Ze worden duidelijk onderhouden door de CWGC. Het zijn twee Royal Marines, gestorven in maart 1945. Ernaast rusten de twee Nederlandse gesneuvelde soldaten. Deze zerken worden niet onderhouden. De tekst is niet duidelijk leesbaar.

Als we knooppunt 83 volgen krijgen we opnieuw weidse uitzichten over weilanden en landbouwgronden. Links nog meer waterplassen. De favoriete plek van talrijke vogels. Op een relatief kleine oppervlakte vinden ze hier weilanden, hagen en moerasbosjes. De skyline vertoont een molen. Daar rijden we naartoe. We houden halt in het prachtige vestingstadje Heusden. Rondom de gemeente  loopt de middeleeuwse ringdijk, die de inwoners moest beschermen tegen de overstromingen van de Maas. Het grootste gedeelte van deze ringdijk is meer dan 700 jaar oud en werd opgebouwd met grond uit de omgeving. Dertig wielen herinneren aan die doorbraken. In de dijken liggen nog enkele inundatiesluizen, die zowel voor de verdediging als voor de lossing van het water dienden. Na 1968 werd de stad grondig gerestaureerd. Op de dijk staan in totaal 17 informatieborden, om te bekijken. We volgen knooppunt 82 en komen zo bij de molen. Deze molen werd in 1975 voltooid en wordt tot op de dag van vandaag door vrijwilligers nog regelmatig in bedrijf gesteld. Wandelend door de schilderachtige straatjes en smalle steegjes ontdekken we tal van eeuwenoude panden en gevels. Bordjes langs de weg wijzen ons naar een infokantoor. Het Heusdens Buro voor Toerisme is in het voormalige stadhuis gevestigd. Het buro doet eveneens dienst als bezoekerscentrum. We krijgen een plan mee van de stad met de nodige informatie. Tijd voor een rondwandeling. De vestingstad Heusden is aan te raden vanwege zijn vele galeries en zijn gezellige terrasjes. Er is altijd wel een plekje voor een hapje en een droogje. Met honger en dorst kan je de gemeente Heusden niet verlaten.

Even verder vinden we 'Etablissement De Contente Mensch'. Een brood en banketbakkerij met terras. Vier generaties geleden werd in dit pand een bakkersbedrijf opgericht door de familie Vermeulen. Na een broodje gezond en een kopje koffie wandelen we door de stadshaven met de oude brug over het glinsterende water. Oude kanonnen staan schietensklaar op diverse plaatsen rond de vesting. De prachtige havenpanden passen bij de typische standerdmolens die rond de haven staan. De eerste walmolen staat bovenop de vestingwal werd gebouwd in 1971. voor de bouw werd materiaal gebruikt van een oude standerdmolen uit Lommel. Een jaar later, in maart 1972, werd de molen opgestart. Een kleine honderd meter verder bevindt zich de tweede molen op de vesting. Deze molen is echter niet maalvaardig wegens aantasting van het hout door de bonte knaagkever. De Wiljoboot ligt aangemeerd tegen de wal. Werklui lossen een vrachtauto en brengen voedsel en drank aan boort van het schip. Vanmiddag staat er een rondvaart op het programma. Het lijkt ons een unieke manier om de Maas te verkennen. Het schip is eveneens geschikt voor een gezellige dagtocht of voor een feestje. De haven van Heusden is steeds van grote betekenis geweest. De stad wordt in de 13de eeuw tolvrij. De poorters mogen van graaf Floris V van Holland tolvrij varen. Bij de werken rond de verlegging van de Maas wordt de oude stadshaven gedempt (1904). In het kader van de totale restauratie wordt in 1968 de oude haven in ere hersteld. De vismarkt is nooit veraf. Ze werd in 1796 op deze plaats  gevestigd waar voorheen de gevangenpoort stond. In 1357 geeft de graaf van Holland de stad Heusden de vismarkt. Niemand uit Holland mocht de vis voorbij Heusden brengen. De huidige visbank 1796 is de vervanging van een overdekte visbank (-markt) uit 1639.

Om 13:30u rijden we vanuit het centrum van Heusden naar knooppunt 83 en vervolgens richting  knooppunt 82 langs de scheepswerf. Boven op de dijk fietsen we naast de Maas. Rechts rijden tractors op het veld. Ze draaien het gras om zodat de andere zijde in de zon kan drogen. Tussen twee akkers in spotten we twee reeën. We zijn niet de enige die halt houden en foto's nemen. De dieren komen waarschijnlijk uit het naburige bos en vinden de weg niet terug. Een wielertoerist houdt ook halt achter ons en neemt een foto met zijn smartphone. – 'Die lopen hier al een tijdje rond', weet hij te vertellen. Niemand neemt het initiatief om de arme dieren te helpen. Hier vinden ze zeker geen eten. Groenten groeien genoeg rondom hen. Maar dat lusten de wilde dieren niet.

De zon laat het afweten. Er komt een strakke wind opzetten. We rijden op een fietspad, net breed genoeg om naast elkaar te rijden. Op sommige plekken proberen boomwortels door het asfalt te breken. We volgen knooppunt 42 naar rechts en verlaten de rivier. We rijden door Hedikhuizen. De oude St-Lambertuskerk buiten het dorp heeft alleen nog het schip. Het eenbeukig kerkje werd in de 15de eeuw gebouwd. De toren werd het laatst in 1939 gerestaureerd maar door de Duitsers in 1944 gebombardeerd. De brokstukken liggen er nog, maar het onkruid heeft het meeste overwoekerd. In het schip van de kerk zijn momenteel herstellingswerken in uitvoering. Ik vermoed dat het kerkje in private handen is. Een gesprek met de huidige eigenaar bevestigd mijn vermoeden. Veertig jaar geleden kocht een kunstenares het gebouw om er haar hobby uit te oefenen. Het kwam echter nog meer in verval. Het gezin dat er nu woont kocht het van de eigenares en beetje bij beetje wordt het kerkschip een mooie warme woning.

Boven de inkom staat de datum te lezen van een grote restauratie: '1749'. De eigenaar laat de crypte ongemoeid. Er bevindt zich nog een oude grafsteen in de vloer. Wat verder kunnen we een inundatiesluis bekijken. De Hoge Maasdijk, de regionale waterkering, wordt gekruist door de historische inundatiesluis. Ze werd gebouwd in 1862 en werd gebruikt om de polders bij Heusden onder water te zetten. Het doel van deze inundatie was om de vesting Heusden te beschermen tegen een vijandelijke aanval.

Om 14:30u rijden we het dorpje Haarsteeg binnen. Een gemeente van Heusden. We maken even een kleine omweg naar 'De Hoeven' (straat). Ter hoogte van huisnummer 54 werd een laag monument gemetseld met een plaquette in het midden. Het monument is geplaatst ter herinnering aan de acht bewoners van De Hoeven die omkwamen bij het neerstorten van een Engelse 'Lancaster' op 17 juni 1944. Het plaquette werd aangeboden namens de vliegtuigbemanning door Miss Dorris-Pettit uit Nieuw Zeeland op 17 juni 1994. Achter het gedenkteken groeit een haag en vooraan werden bloemen geplant.

We vervolgen onze weg langs de knooppunten. We hebben ondertussen 33 kilometer gefietst. In de gemeente Vlijmen rijden we niet door het centrum. Moedwillig en koppig rijden we toch naar de kerk van Vlijmen om een terrasje te doen. De winkelstraat, in De Akker, heeft geen cafés maar het frituur verkoopt ook frisdranken en ijsjes. We zetten ons aan een tafeltje op de stoep en genieten van de verfrissing. Ondertussen slaan we de winkelende passanten gade. Naderhand verlaten we weer het dorp en volgen knooppunt 75. We genieten weer van weidse uitzichten met op de achtergrond een bosrijk gebied dat de 'Moerputten' noemt. De Moerputten is een prachtig natuurgebied van circa 119 hectare en wordt onderhouden door het Staatsbosbeheer. De zon is volledig achter de wolken verdwenen. Bij ons knooppunt draaien de wieken van de Emma molen. De stellingmolen behoort bij de gemeente Nieuwkuijk. Ze werd gebouwd in 1886 en is nog steeds in gebruik. Hij werd het laatst in 1966 gerestaureerd. De molen beschikt tevens over een feestzaal en een gezellig terras waar het heerlijk toeven is tijdens of na een fietstocht. We moeten linksaf om knooppunt 74 te volgen.

Om knooppunt 33 te bereiken fietsen we langs het Drongelse Kanaal. Een afwateringskanaal van 's Hertogenbosch naar Drongelen. Het kanaal werd gegraven vanaf 1907 en werd voltooid in 1911. De zon breekt terug door de bewolking maar de wind blijft krachtig waaien. Na het dwarsen van het kanaal fietsen we op bekend grondgebied. Onze volgende gemeente is Cromvoirt. We zijn nog slechts één kilometer verwijderd van Helvoirt. Om 17:40u staan we terug op de parking van hotel Guldenberg. Nadat de fietsen op het draagrek staan drinken we nog iets op het zonnige terras van het hotel. We hebben vandaag 55 kilometer afgelegd. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

09-08-2016 om 12:54 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 2. Dinsdag 7 juni 2016. Na een zalige nachtrust genieten we van een heerlijk ontbijtbuffet. We nemen er onze tijd voor. Koffie of thee met een croissant, een glas fruitsap, spek en eieren, verschillende soorten broodjes, kaas, hesp, salami, enz. Of gewoon een toast met aardbeienconfituur. Er is voor iedereen wel iets wat hij lust. Door het raam zien we het terras dat heerlijk baadt in de vroege ochtendzon. De witte kwikstaart komt op het lage muurtje zitten om te zien of er kruimels op de grond gevallen zijn. Teleurgesteld vliegt hij weer weg. De tuin met bomen kleurt groen en lonkt ons naar buiten. Vandaag staat er een wandeling door de Loonse en Drunense Duinen op het programma . Gisteren hebben we rond het domein gefietst en vandaag wandelen we dwars door het domein.

Onderweg vallen er een paar regendruppels maar dat is zo voorbij. Uit voorzorg hebben we onze opvouw regenjas meegenomen en een lichte trui voor in de bossen. We parkeren de auto op de parking bij 'Hotel-Restaurant De Rustende Jager'. Het hotel beschikt over 45 comfortabele en smaakvolle kamers en een diversiteit aan zaalaccommodatie voor vergaderingen en feesten. Het is 09:10u en ondanks het vroege uur zitten er op het terras reeds enkele bezoekers te genieten van een kopje koffie. Misschien de hotelgasten? Een infobord heet ons welkom in het Nationaal Park 'De Loonse en Drunense Duinen'. We lezen: “U bevindt zich hier aan de rand van het Nationaal Park. In het centrale deel ligt een grote open stuifzandvlakte, die tot één van de meest uitgestrekte, nog levende stuifzandgebieden van West-Europa behoort. Hier zijn nog stukken waar de wind het zand van de ene plek wegblaast om het vervolgens ergens anders in de luwte weer af te zetten. Dit levende stuifzand is een zeldzaamheid geworden en daarmee ook de bijzondere dieren en planten die er voorkomen”.

Sinds april 2009 heeft Natuurmonumenten een aantal wandelroutes uitgestippeld:

– De Bosch en Duinroute, een groene wandeling van 4km die vertrekt bij restaurant Bosch en Duin in Udenhout.

– De Capucijnenbergroute van 3,5km is een rode gemarkeerde wandelroute die hier vertrekt.

– En de Zwarte Bergroute is een witte wandeling van ongeveer 3,5km die start vanuit 'Herberg De Drie Linden' in Giersbergen.

Wij kiezen voor de Capucijnenbergroute die wordt aangeduid met rode pijltjes. Deze afwisselende wandeling door bos en open stuifzand dankt zijn naam aan de Capucijnenberg, één van de hoogste stuifheuvels in dit gebied. Vroeger werd deze zandheuvel veel bezocht door de broeders van het Capucijnenklooster uit Biezenmortel. Ons foldertje vermeld ook nog dat deze route ons door een fraai, heuvelachtig bos brengt met dennen- en loofbomen. Afgewisseld met de woeste stuifzand-vlakte van het natuurgebied waar we kunnen genieten van mooie vergezichten. 

We vertrekken over een asfaltweg, maar dat duurt niet lang en moeten we een bospad indraaien. Verschillende vogels kwetteren en zingen boven onze hoofden. Onmogelijk uit te maken welke soorten we horen. Een paar stappen voor ons blijft een bruine kikker stokstijf zitten te midden van ons pad. We maken een foto en alsof hij daarop gewacht heeft springt hij vervolgens het hoge gras in langs de weg. Rondom ons is alles groen. Uitgezonderd de wandelpaaltjes die bijna al de kleuren van de regenboog vertonen en in verschillende vormen de weg wijzen: rechthoek, driehoek, vierkant, etc… Tussen de hoge bomen is er totaal geen wind. Als we stilstaan om vogels te spotten worden we aangevallen door een horde muggen. Onze armen en benen zijn bloot en daar maken die beestjes dankbaar gebruik van. We hadden beter een lange broek aangedaan en een T-shirt met lange mouwen. Doorstappen dan maar. Ons bospad ligt bezaait met kleine dennenappels en -naalden. Daaronder zien we het witte duinzand in de karige zonneschijn schitteren. Een deel van de  naaldbomen wordt gekapt, op die manier kan er meer licht tot de bosbodem doordringen. Hierdoor krijgen nieuwe planten en (loof)bomen een kans om te groeien.

Een kwartier later bereiken we een open vlakte met veel zand en met hier en daar een boom die voor wat schaduw zorgt. De wortels groeien boven het zand. Voor de rest zien we alleen maar zand. Veel zand mag ik wel zeggen. Het zand is hier tijdens de ijstijd door poolwinden in de vorm van een hoge dekzand rug afgezet en was lange tijd door oerbos bedekt. Het lijkt op de Sahara met een oase van bomen. Vooral de berk is sterk aanwezig. In de veertiende eeuw werd het bos ten behoeve van brandhout en landbouwgrond gekapt. De heidevelden die hiervoor in de plaats kwamen werden begraasd door het vee van de boeren. De heide werd geplagd en vermengd met mest gebruikt om de akkers productief te houden. De arme zandbodem van de heide verarmde door afvoer van voedingsstoffen steeds meer, waardoor de heide zich steeds moeilijker kon herstellen. Er ontstonden open plekken en de wind kreeg sinds lange tijd weer vat op het zand. In de negentiende eeuw begon men aan een grootscheepse bosaanplanting. Zo kon het stuivende zand de omliggende landbouwgronden geen overlast meer bezorgen. Temidden van de bossen beweegt het zand nog altijd. Het dode hout blijft ter plaatse liggen. Het dient als schuilplaats voor de talrijke insecten die hier voorkomen en ze zijn een belangrijke voedselbron voor zeldzame keversoorten en spechten. De veldkrekel heeft hier een groot leefgebied en er leven diverse zandloopkevers en bijensoorten, zoals aardhommels en zandbijen. Vogels, zoals nachtzwaluw, roodborsttapuit en veldleeuwerik treffen we hier aan. De hagedis profiteert mee van het talrijke voedselbanket.

Het temperatuurverschil tussen dag en nacht kan tijdens de zomer oplopen tot 50 graden Celsius. Het is hier sterk heuvelachtig en dat gaan we zometeen ondervinden. De hoogteverschillen in het gebied zorgen dat wind, vocht, licht en warmte in allerlei gradaties en combinaties voorkomen. In de open vlakte treffen we planten aan die de barre omstandigheden van het stuifzand trotseren. Vooral buntgras en zandzegge proberen steeds weer de kop op te steken in het moordende zand. In de lagere delen is pijpenstrootje het eerste gras dat zich op het zand vestigt. Waar de grassen voor enige luwte zorgen ontstaan 'korstmossteppen' met Ruig haarmos, bekermos en rendiermos. Deze leggen het zand goed vast en raken daarna begroeid met heidestruiken of jonge boompjes. Even opletten hoe we moeten lopen. Je kan langs alle kanten weg. In het open stuifzandgebied zijn geen paden, er mag overal gelopen worden. Wij blijven onze rode route volgen. Verdwalen willen we niet. De zon weerkaatst het licht door het witte zand. In de verte turen is niet altijd evident. Het is moeilijk stappen in het mulle zand. Ik kan me voorstellen dat je geen vijf kilometer per uur loopt. We beginnen al vlug te hijgen van vermoeidheid. Halverwege de heuvel nodigt een bordje uit om het landschap te fotograferen. Een moment om even uit te rusten. Van muggen hebben we momenteel geen last. De blakende zon en het aangename briesje houdt de lastige insecten weg. De skyline kleurt groen van de bossen.

De sporen in het zand zijn van kleine insecten of heel kleine vogels. De enige insecten die we zien zijn de bosmieren. In een lange brede rij proberen ze zo goed mogelijk vooruit te komen. Op weg naar een prooi. Het blijft klimmen en dalen en we snakken naar een plaats om te zitten. De bewolking is helemaal open getrokken en de zon straalt aan een helder blauwe hemel. De open vlakte maakt plaats voor een bosgebied. Plots staan we weer voor een zandvlakte. Nog groter en heuvelachtiger dan daarstraks.

Dit moet de Capucijnenberg zijn. De vergezichten zijn prachtig. Met dit weer kan je eindeloos ver kijken. We beginnen aan de afdaling. De zon begint te branden. We hebben geen water bij. Truien uit en rond ons middel binden. Het doorkruisen van het mulle zand vergt veel energie. Na een steile afdaling volgt een steile klimming. Vanaf beneden zagen we op het hoogste punt een rustbank staan. Een rustpunt en dat hebben we verdient. Als dat geen fata morgana is! In de verte zien we een kudde schapen. Om de heidevelden open te houden wordt er een schaapskudde ingezet.

Het is rustig en stil. We zien totaal geen andere wandelaars in het gebied. Vanop de bank hebben we een mooi uitzicht over de Loonse en Drunense Duinen. Alhoewel we in een open vlakte zitten voelen we geen zuchtje wind. En dat hebben de insecten ook geweten. Deze keer worden we geplaagd door dazen. We zitten in de volle zon en normaal smeren we ons in tegen de ultraviolette stralen van de zon. Maar ook dat hebben we niet bij. Een middel tegen insectenbeten dan? Sorry, vergeten! Na de rustbank dalen we opnieuw af tot in een loofbos gebied. Hier groeien nog

karakteristieke bomen, zoals de ondergestoven zomereiken, die een belangrijke schuilplek voor dieren vormen. Weer worden we belaagd door muggen. Uitkijken voor boomwortels die boven ons pad groeien. We dachten even dat de wandeling op zijn einde liep, maar weer belanden we in een open vlakte. Zand, zand en nog meer zand… Het lijkt wel alsof hier alleen maar stuifzand is, maar als we verder kijken zie we ook de mostapijten, heideheuveltjes en wortels van bomen die boven het zand uitsteken. De rust, de ruimte en het uitgestrekte duinlandschap met daaromheen een grote diversiteit aan natuur is een parel om te koesteren. Natuurmonumenten heeft er voor gezorgd dat de eentonige naaldbossen zich ontwikkelen tot een natuurlijk bos. Sindsdien gaat het met de spechten beter dan ooit en is hun geroffel steeds vaker te horen.

Om 11:00u zijn we terug bij 'De Rustende Jager'. In 1920 was het hotel nog een kleine boerderij met een zijkamertje waar een borrel of frisdrank geschonken werd aan de jagers of passanten die even wilden rusten. Aan het eind van WOII werd de boerderij door de Duitsers in brand gestoken en na de oorlog weer opgebouwd. Het werd meteen een woonhuis annex café. Niet alleen jagers maar ook militairen die in de duinen op bivak waren konden een borreltje kopen. Nelly en Jo werden de nieuwe huurders in 1972. De derde generatie. Het gebouw werd gerestaureerd en kreeg zijn huidige vorm. In die tijd werden de Loonse en Drunense Duinen gebruikt als oefenterrein van de militairen. In de jaren '80 van vorige eeuw werden de duinen verboden voor militairen en men zocht een nieuwe klantenkring. Fietsers en wandelaars vonden hun weg naar bossen en heide. Tot op de dag van vandaag beheren Jo en Nelly de Rustende Jager.

Het begint volledig te overtrekken. Dit kunnen ze ons toch niet meer afnemen. Het terras zit behoorlijk vol nu. We kunnen gelukkig nog een plaatsje bemachtigen. We bestellen een hapje en een drankje. Het innerlijke moet opnieuw versterkt worden. 

Om 16:00u zijn we terug bij hotel Guldenberg en zetten ons nog even op het zonnige terras. We genieten van een Guldenbergijs met fruit en besluiten daarna om hier een wandeling te maken. Hotel Guldenberg ligt in een unieke bosrijke omgeving van maar liefst 21 hectare eigen grond en grenst daarmee aan het Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. We volgen geen route maar slenteren op een pad door het bos tot bij een grote waterpoel. Een rijke vegetatie siert de oevers van de spiegelende waterplas. Het gonst er van het leven. Libellen zweven boven het wateroppervlak. Kleine insecten maken een kringetje op het water als ze komen drinken. Waterlelies en lisdodden nodigen uit om foto's te nemen.

Achter ons horen we plots geritsel van bladeren en kraken van takken. Een ree springt over het bospad en verdwijnt opnieuw tussen de bomen. Twee, drie seconden later is het weer muisstil. Alsof er niets gebeurt is. Het grootste wild in dit natuurgebied is het ree. Sinds 1942 deed het zijn intrede in dit domein. Er leven naar schatting 100 reeën in het gebied.

Na de verkwikkende wandeling worden we om half zeven in het restaurant verwacht. We kunnen kiezen uit a la carte dineren of een thema diner. Wij kiezen als thema het aspergemenu. Nu het nog lente is en de warme temperaturen voelbaar zijn, is de aspergeoogst van start gegaan. Op de velden, waar asperges groeien, kan ongeveer acht weken geoogst worden. Daardoor is de verkrijgbaarheid beperkt. Dus is dit een unieke kans. We starten met een huisgemaakte aspergesoep, geserveerd met stokbrood. De soep is gloeiend heet maar reuze lekker. Het hoofdgerecht bestaat uit verse asperges met gegrilde zalm, krielaardappelen, nootmuskaat, ei en hollandaisesaus. Een aangepast glas wijn mag hier zeker niet aan ontbreken. 

Tot morgen. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

01-08-2016 om 09:48 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 1. Fietsknooppunten: 83-25-76-35-36-41-37-32-22-33-72-34-73-30-31-32-60-61-27-83. Afstand: 35,7 kilometer.

Maandag 6 juni 2016. De buitentemperatuur bedraagt 18° C als we om 07:30u richting noorden rijden. Het weer valt momenteel reuze mee, voor zolang het duurt uiteraard. Hopelijk krijgen we geen onweer met felle hagelbuien zoals gisteren. De TV beelden spraken voor zich. Waterellende en nogmaals waterellende. Niet alleen de gemeenten Reet en Boom kregen het zwaar te verduren, ook het noorden van Antwerpen deelde in de klappen. Wij hebben 'slechts' twee gaatjes in het plastieken dak van onze veranda. Het had veel erger kunnen zijn. Soit…

We rijden naar Noord-Brabant. De op één na grootste provincie ten zuiden van Nederland. Om 09:20u parkeren we op de parking van 'Hotel Guldenberg' te Helvoirt. Dit wordt onze verblijfplaats voor drie dagen en twee nachten. We melden ons eerst aan de receptie waar we vriendelijk worden ontvangen. Het is niet de eerste maal dat we hier overnachten. Verleden jaar, eind november, maakten we voor de eerste keer kennis met de gastvrijheid van het hotel. We kwamen toen hiernaar toe om te wandelen en te genieten van de nakende herfstkleuren. Na de vermoeiende wandeling was het heerlijk om te ontspannen in de sauna. De volgende dag hebben we van de fitnessruimte gebruik gemaakt. Na een diner bij kaarslicht dronken we nog een laatste kopje koffie bij de sfeervolle open haard. Maar dat was verleden jaar.

De omgeving is tevens geschikt om te fietsen en we aarzelden dan ook geen moment om hier terug te keren. Na de nodige formaliteiten vertrekken we voor een fietstocht rondom en door De Loonse en Drunense Duinen. Het is wel zoeken naar ons eerste knooppunt. Bij de parking van het hotel vertrekken vele wandelingen met knooppunten. Misschien een tip om fietsknooppunten te vermelden? Bij de receptie krijg ik een plannetje mee om de kortste weg te nemen naar het domein 'De Loonse en Drunense Duinen'.

– “U moet vooral de grote wegen vermijden” vertelt de receptioniste – “Dat is veel te gevaarlijk”. Het getekende plan is niet echt duidelijk en we besluiten toch langs de baan naar ons knooppunten-bordje te rijden. Bij de grote baan slaan we rechtsaf. Later blijkt dit de verkeerde keuze. Maar dat weten we eerst als we terug zijn. Bij het volgende kruispunt houden we halt om beter rond te kijken. Rechts in de dreef zien we de groene knooppuntenbordjes staan. Het is knooppunt 76 en hoewel we de vorige knooppunten, 83 en 25, overslaan vervolgen we vanaf hier onze route. Niemand die moppert trouwens. Linksaf, richting knooppunt 35.

We fietsen op de Oude Bossche Baan en bij een eerste zitbank drinken we een meegebracht kopje koffie. De bank noemt: 'Molenakker'. Een infobord verklaart: 'Het toponiem “de Molenakker”, ook bekend als “ De Meulenberg”, verwijst naar de plaats waar vroeger de Zandkantse molen stond. Het was een zogenaamde standerdmolen. Zo'n molen rust op een verticale spil, de standaard, waarmee de molen in zijn geheel vanaf de grond naar de wind kan worden gedraaid. Aanvankelijk stond de molen net buiten de vesting van Heusden. Rond 1658 is de molen daar verkocht en verplaatst naar de Zandkant bovenop een hoger gelegen dek zandrug. Vanwege de afgelegen ligging, het dure onderhoud en de slechte wegen ter plaatse was het voor de molenaars die de molen pachtten niet eenvoudig de kost te verdienen op de Zandkantse molen. Dit zal reden zijn geweest dat de molen in de achttiende eeuw bekend stond als de “Kranken Troost”. Het woord krank betekend hier weinig betekenend, zwak, armelijk, armoedig. Vrij vertaald betekent “Kranken Troost” dan “schrale troost”. In 1885 wordt de molen opnieuw verplaatst naar een perceel op de hoek van de Biezenmortelsestraat en de Runsvoort. Het oude molenhuis, dat op de Zandkant was achtergebleven, is later bij een brand verloren gegaan. Omstreeks 1904 wordt daardoor molenaar Coppens aan de overzijde van de Biezenmortelsestraat een nieuwe machinale maalderij gebouwd'.

We volgen een pad dwars door het bos. Rechts is het domein van De Loonse en Drunense Duinen. Loof- en dennenbomen wisselen elkaar af. Vogels kwinkeleren om ter hardst waarvan de vink een toontje hoger zingt. Hij komt overal bovenuit. Het Nationale Park is een reusachtig gebied met verschillende toegangs- poorten en wegen. Naast ons is een brede zandweg dat voorbehouden is voor tractors en ruiters. Het bladerdek boven beschermt ons tegen de warme zonnestralen. Dat maakt het onmiddellijk een stuk koeler en een 'golfje' of een 'vestje' is geen overbodige luxe. Vanaf de vroege Middeleeuwen is het oorspronkelijke oerbos gekapt en afgebrand. Hiermee werd in de behoefte aan hout en landbouwgrond voorzien. De huidige naaldbossen zijn grotendeels rond 1870 aangeplant voor de houtproductie. Ze bestaan voornamelijk uit grove den en vertonen nog maar weinig gelijkenissen met de groene wildernis die ooit deze zandgronden bedekten. Voorbij het bos is het de beurt aan weidse uitzichten. Hectaren landbouwgrond met jonge plantjes baadden in de zon. Paarden grazen ongestoord naast een weide met een tapijt van goudgele bloemen. Af en toe fietsen we langs fotogenieke hoeven met rieten daken. Hier kunnen we eindeloos fietsen en het zou wel eens kunnen dat we niemand tegenkomen. Verdwalen doen we niet, daar zorgen de fietsknooppuntenbordjes voor.

Even verder vertoont de skyline de bossen van 'De Loonse en Drunense Duinen'. We komen bij het café-restaurant 'De Rustende Jager'. Het is nog vrij rustig door het vroege uur. Slechts enkele stoelen op het terras zijn bezet. Door zijn bijzondere ligging is dit etablissement een rust- en startpunt met verschillende routes voor fietsers en wandelaars. Boven ons houdt een merel zijn ochtend serenade. De zangvogel is familie van de lijster en kan tot vijf jaar oud worden. Bezoekers worden geïnformeerd door middel van infoborden met daarop een kaart van het gebied met wandelroutes en de nodige uitleg over de oorsprong van zandverstuivingen: 'Twaalfduizend jaar geleden zou de mens hier midden in een grote zandvlakte staan. Het oprukkende landijs was net ten noorden van Nederland tot stilstand gekomen. Voor het ijs strekte zich een grote poolwoestijn uit. Heel Noord-Brabant werd met lage duinen bedekt. Het heldergele duinzand uit die tijd noemen we dekzand'. 

Een spandoek laat aan iedereen weten dat vanaf morgen een wandelevenement zal plaatsvinden. De wandel driedaagse is dit jaar op 7, 8 en 9 juni 2016. Verderop fietsen we tussen aspergevelden. Links groeien de groene asperges die als plant minder veeleisender is dan zijn soortgenoot de witte asperge. Doordat de groene groente ondergronds geen witte stengels moeten vormen, is het ook niet nodig om ruggen te maken. Op zwaardere grondsoorten teel je dan ook beter groene asperges. Afgedekt met witte plastiek wachten de witte asperges om geoogst te worden. Een machine houd de plastiek omhoog zodat de telers de dikste asperges uit de ronde ruggen kan snijden. Na een druk op de knop verplaatst de machine zich en kan de teler verder oogsten. Aan de overzijde groeit de maïs. De plantjes zijn slechts enkele centimeters groot en daardoor kunnen we nog genieten van weidse uitzichten. Alles kleurt groen. In meer dan vijftig tinten.

Bij knooppunt 36 rijden we voorbij 'Landgoed Bosch en Duin’. Het gebouw dateert van 1930 en grenst aan de historische 'Route du Napoleon' te Udenhout. Het werd in 1993 volledig herbouwd en kreeg als blikvanger een paar kanonnen die dreigend in het plantsoen klaar staan om de vijand te bestoken. We volgen knooppunt 41 langs de Pelgrimsweg. Om 10:55u rijden we het schilderachtige dorpje 'Loon op zand' binnen. De kerktoren is als een baken op zee en alhoewel we er niet moeten zijn rijden we tot daar en houden er halt om even de sfeer op te snuiven. De gemeente bestaat uit drie dorpen: Loon op Zand, Kaatsheuvel en De Moer. Naast de vele winkeltjes bezit het dorp nog enkele gezellige terrasjes van de horeca waar het gezellig toeven is. De grote Sint-Jans Onthoofdingskerk werd gebouwd vanaf 1394. Een bord legt uit: 'Verjaagd door opstuivend zand moesten de inwoners van Venloon einde 14de eeuw een nieuw dorp bouwen “ses boogscheuten weeghs” nabij het kasteel. Daar stichtte de heer Pauwels van Haestrecht de Oude deze kerk in 1394. Aan de toren, in de stijl van Kempense gotiek, is gebouwd tot in de tweede helft van de 15de eeuw. De oudste van de drie klokken dateert van 1460. Met het transept uit de 16de eeuw kreeg de kerk grotendeels haar huidige vorm. Van 1648 tot 1821 was de kerk in protestantse handen. In 1823 namen de katholieken het gebouw weer in gebruik. De begraafplaats, rond de kerk, bezit nog oude monumentale grafzerken. We fietsen terug, laten de mooi gerestaureerde waterpomp rechts liggen en fietsen meteen het dorp uit. 

Even verder fietsen we terug op een verhard pad tussen de bomen over de Waalwijksebaan. We rijden opnieuw door het domein van 'De Loonse en Drunense Duinen'. Dit Nationaal Park is ruim 3.500 hectare groot en maakt deel uit van het stelsel van twintig Nationale Parken in Nederland. Samen zijn de parken ruim 120.OOO ha groot, meer dan 3% van Nederland. Alle dode takken en omgewaaide bomen blijven op de grond liggen. Dat komt dan weer ten goede voor insecten en vogels. Het rottende hout is tevens een bron van leven voor mossen, varens en paddenstoelen. “De schaapskuil”, onze volgende halte, “is een gegraven kuil en was in het verleden een drinkplaats voor schapen. De kuil ligt er al zeker 220 jaar.” vertelt een infobord ons, en vervolgt: “Dat weten we, omdat in 1793 hierachter een akker lag die 'Boven de Cuijl' werd genoemd. Deze akker hoorde bij het inmiddels verdwenen dorpje Westloon. De kuilen werden gegraven omdat er op de toenmalige droge heidevelden weinig drinkwater was. In de Loonse en Drunense Duinen zijn vier van deze 'schaapskuilen' bekend”.

Bij knooppunt 32 is het tijd om ons lunchpakket aan te spreken. We zetten ons op een halfronde zitbank met hier en daar een leuning en verwelkomen andere hongerige fietsers die ons voorbeeld volgen. Nadien vervolgen we onze weg naar knooppunt 22. We houden een sanitaire stop bij de vijver langs de Waalwijksebaan. Het lijkt ons alsof we in een oase terecht zijn gekomen na kilometers fietsen door de bossen. De vijver wordt gebruikt door wandelaars die er hun huisdier laten zwemmen.

Onze volgende stop is het 'Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen Roestelberg'. Het café-restaurant 'De Roestelberg' is eveneens een favoriet start- en rustpunt voor wandelingen door de natuur. Het etablissement is een familiebedrijf dat startte in 1927. Op deze plek bevinden we ons  dichter bij het duinzand. Te voet maken we een steile klimming naar het hoogste punt. Het witte duinzand weerkaatst het felle zonlicht. Een zonnebril is sterk aan te raden voor een wandeling door de duinen. Maar dat is voor morgen. Het is ondertussen zo warm geworden dat we een dorstlessende stop houden bij eetcafé 'De Klinkert' te Drunen. Een gezellig Brabants bruin café met een ruim terras. We genieten van een frisse blonde Leffe en moeder de vrouw van een appelgebak met calorierijke slagroom en een tonic om alles door te spoelen.

Verderop is knooppunt 72. We rijden naar rechts en komen in Giersbergen. Een gehucht van de gemeente Heusden met slechts 28 inwoners. De dorpspomp dateert van 1951. 'De Maaihoeve', een oude hoeve met rieten dak, is een camping met vijftien staanplaatsen. De hoeve werd gebouwd rond een eeuwenoude kloosterboerderij. Een monument van een oud boerinnetje met eieren in haar schort trekt onze aandacht. Het werd geplaatst ter herinnering aan het 750 jarig bestaan van het gehucht Giersbergen: 1244-1994. Een paar meter verder zijn we al terug uit de gemeenschap gereden en fietsen over een zandweg tot bij het bosgebied van 'De Loonse en Drunense Duinen'. Verderop moeten we linksaf en rijden plots tussen weilanden en akkers over een tractorspoor met putten en kuilen. Het is ondertussen warm geworden en we moeten nog minstens tien kilometer fietsen. Het koren langs de weg staat al dertig tot veertig centimeters boven de grond. In de bermen vallen de rode klaprozen op tussen al dat groen. Rondom ons oogt alles groen trouwens. De lente loopt ten einde. Hier en daar bloeit nog de rododendron in verschillende kleuren. In de regio Helvoirt wordt hoofdzakelijk asperges geteeld. Het is het ene veld na het andere. We krijgen er serieus honger van. Nog zeven kilometer. Voor het dorp Cromvoirt stroomt de 'Zandleij' die we dwarsen via de 'Lambertusbrug'. Over de brug staat het kruisbeeld van Christus. Het dorp behoort bij de gemeente Vught en is belangrijk door zijn rund- en pluimveeteelt. De St-Lambertuskerk dateert van 1888. De toren werd in 1944 opgeblazen door de Duitsers en na de oorlog slechts tot de hoogte van het schip hersteld. Naast de kerk bevindt zich de pastorij uit 1887. Op de hoek pronk het voormalig raadhuis van 1899. Aan de overzijde staat de herberg 't Wapen van Cromvoirt. We verlaten het dorp over de 'Broekleij'. De rivier stroomt van Haaren naar Cromvoirt over een lengte van ca 11 km.

Het laatste stuk van knooppunt 61 moeten we door de Vughtse Heide. Het natuurgebied heeft een rijke historie en daardoor een ideale plek voor wandelaars en fietsers. Het is eigendom van het Ministerie van Defensie en beslaat 153 ha. We dwarsen twee straten en vinden geen knooppuntenbordje. We slaan rechtsaf en fietsen langs de grote baan. Links een bordje met knooppunt 62. Dat moeten we niet hebben. We fietsen in tegenovergestelde richting en vinden een bordje met cijfer 27. Eureka! Dat moeten we hebben. We rijden terug volgens schema en hebben ondertussen 35 kilometer afgelegd. De waterplas 'De ijzeren Man' is een veelzijdig sport-, ontspannings- en recreatiegebied in Weert. Wij fietsen in feite aan de overzijde van het recreatiegebied. Op de parking staan massa's auto's en nog meer massa’s fietsen. Verderop moeten we over de 'Loverensebrug' waar de Zandleij onder stroomt. Naast de boerderij worden groene asperges geoogst. Zittend op een kleine tractor rijden arbeiders over het groene goud en snijden de groenten tegen de grond af. Bij knooppunt 83 zien we onze vergissing van vanmorgen. Dit knooppunt hadden we moeten hebben. Nu volgen we de knooppunten niet meer maar nemen de straat Guldenberg tot bij ons hotel waar we om 15:40u toekomen. We hebben 40,2 kilometer gefietst. Met de sleutel van onze kamer kunnen we onze fietsen in een afsluitbare fietsenstalling opbergen waar we de mogelijkheid hebben om onze fietsen op te laden. Het hotel beschikt over 89 kamers. Onze kamer is op het gelijkvloers en door het brede raam kijken we uit op de groene bosrijke omgeving.

Tot morgen. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

22-07-2016 om 15:44 geschreven door Luc Verschooten  

Fietsknooppunten: 42-43-39-70-65-64-62-89-32-87-33-42 = 35 kilometer.

Donderdag 5 mei 2016. Hemelvaartsdag. We vertrekken vanuit Ekeren bij een temperatuur van 15° Celsius. Frank, onze weerman, sprak van frisse ochtenden, maar voor vanmiddag worden toch temperaturen verwacht van 19° Celsius in de schaduw. Meer moet dat niet zijn. Als het te warm is klagen we ook. Al even belangrijk is de wind. Vandaag komt de wind uit het oosten met een kracht van 2 à 3 beaufort. Valt reuze mee, dacht ik. Ondanks de feestdag komen we, voorbij de oprit van Meer, in een file terecht. Sterk vertraagt verkeer tot aan de grensovergang, veronderstel ik. Alle vrachtwagens staan soms stil op de eerste rijstrook. De personenwagens rijden met een slakkengang bumper aan bumper op het tweede rijvak. Een poos later verplaatsen de vrachtwagens zich naar de pechstrook. Zij hebben vanuit hun cabine een weids uitzicht van wat er voor hen in de verte reilt en zeilt. De truckchauffeurs hadden gezien dat er op de linkerrijstrook een kettingbotsing was gebeurd. Alle wagens schuiven een rijstrook op. We passeren de vier auto's die bij het ongeval betrokken zijn. Er is gelukkig alleen materiële schade. Eens er voorbij rijden we weer vlot.

Een 124 kilometer verder of 1 uur en 15 minuten later parkeren we onze auto op de grote parking van de Beusichemsedijk in Culemborg. Culemborg is een gemeente in de Neder-Betuwe van de provincie Gelderland. We zijn speciaal naar hier toe gereden om de bloesemroute te rijden. Het is eens wat anders dan de fruitbomen in Haspengouw. De perenbloesem is uit gebloemd. De laatste appel- en kersenbloesems kunnen nog gespot worden beloofd de bloesemsite. De exacte bloesem-tijd is niet te voorspellen, maar in april en mei vertonen de fruitbomen hun kleurige bloesemtooi. Het weer is natuurlijk een belangrijke bepalende factor, en daarnaast bloeien niet alle bomen tegelijk.

We vertrekken, met de fiets, vanaf knooppunt 42 naar ons volgende knooppunt, een 5,8 km verder. Eerst even slalommen over de Beusichemsedijk, die overgaat in de Lekdijk-West tot knooppunt 43. Bovenop de dijk waait een stevige bries. Meer dan de beloofde 2 à 3 beaufort. We rijden richting oost en dus wind op kop. Dat maakt het nog koud ook. Een trui of fleece jasje is geen luxe vandaag. De wind is eveneens gevaarlijk om te verbranden. Elke blote plek wordt ingesmeerd. Sommigen fietsen toch in T-shirt en/of in korte broek. Ze zullen het morgen voelen. Maar we blijven niet zeuren. De zon schijnt en dat is het voornaamste. Het is druk van fietsers en wandelaars. Vandaag begint de 31ste Betuwse fietsvierdaagse. De routes zijn gratis te downloaden en toevallig wordt vandaag de Betuweroute gereden. Ondanks die drukte genieten we van de groene omgeving. De dijk wordt hier en daar opnieuw versterkt met kleigrond. Uiteraard zijn deze stukken nog bruin van de aarde. In de brochure staat geschreven: “Wie gek is van een mooie landelijke streek, kan in de Betuwe zijn hart ophalen. Of het nu om te fietsen, te wandelen of op en rond het water bezig te zijn. Het kan hier allemaal. Ook de dorpjes of steden met de verrassende winkels hebben hun charme. Een mens moet nu eenmaal eten en drinken”.

Links van ons stroomt de rivier de 'Lek' door het groene landschap. De lengte bedraagt 62 kilometer en vormt de grens tussen Utrecht en Gelderland. De andere oever bereik je uitsluitend via talrijke pontveren. Plezierboten en luxe jachten varen op de rivier. Hier en daar zitten jonge koppeltjes met een picknickmand aan het water. Of ze liggen te luieren terwijl ze toekomstplannen maken. Op de linker- en de rechteroever, van de Lek, zijn nog grote waterplassen. Daar maken de wilde watervogels dankbaar gebruik van. Het landschap vertoont nog steeds kale bomen. Het heeft lang koud geweest en de boomknoppen blijven dicht. Toch leveren deze bomen en struiken een extra bijdrage aan het traditionele landschap van groene weiden, sloten en waterplassen. Rechts van ons worden we geboeid door de rustieke boerderijen. In de tuintjes staat de Japanse kerselaar in volle bloei. Af en toe rukt de felle wind aan de takken. Duizenden bloemblaadjes waaien weg.

Voor de landbouwer is het geen feestdag. Van dit mooie weer moeten ze profiteren en op hun land werken. Afhankelijk van het weer kan eind april, begin mei voor de eerste keer in het jaar het gras gemaaid worden. Verderop rijdt een andere tractor over het afgemaaide gras en keert het om zodat de zon haar werk kan doen. Na 4 à 5 dagen drogen wordt alles in balen geperst en opgeladen.

Ook de veehouders kennen geen rustdag. Zelfs als hun dieren op de weide staan te grazen hebben ze verzorging nodig. De koeien moeten gemolken en paarden moeten bijgevoerd worden. In de verte zien we de eerste fruitplantages staan. Het is te veraf om de bloesems te zien. We fietsen nog steeds boven op de dijk. Een ware beproeving met nog steeds wind op kop. Toch genieten we van mooie vergezichten. De grachten zijn afgeboord met knotwilgen. De bomen zijn kenmerkend voor polder- en rivierlandschappen. Het zijn niet altijd knotwilgen. Er kunnen ook populieren, essen of elzen zijn. Ze vormen aan grachten en sloten een versteviging van de oevers. Vroeger werden de knotbomen meer gesnoeid dan nu. De afgezaagde takken en twijgen waren uitstekend geschikt voor het vlechten van manden en stoelen. Nostalgische momenten. De vele zwarte witte koeien zijn de belangrijkste soort in Nederland. Ze zijn van Amerikaanse oorsprong, slank en mager gebouwd.

De koeien staan bekend voor hun hogere melkproductie. Ook pony's staan massaal in de weide.

De kleine paarden hebben een schofthoogte van 1,48 meter en worden gehouden om te kweken en te verhuren bij maneges. Huizen worden afgewisseld met grote hoeves. Meestal met rieten dak met onderaan nog enkele dakpannen. In Nederland komt deze combinatie nog vrij vaak voor. Dat had vroeger een praktische achtergrond. Nu heeft het te maken met uiterlijk en uitstraling. De meeste boerderijen worden omgebouwd tot B&B’ s of kleine campings.

De rivier kabbelt nog steeds door het landschap. Vanaf knooppunt 43 kan men van de charme van een overtocht genieten met één van de 5 pontjes die de 'Lek' dwarsen. Wij vervolgen onze weg rechtdoor over Lekdijk-Oost. Nu is het 6 kilometer tot ons volgend knooppunt. Steeds naar het oosten met wind op kop. Schapen grazen de dijkwand af. Kleine lammetjes huppelen naast hun moeder mee. Eentje staat wat verderop te blaten. Het is dorstig en roept op zijn of haar moeder. Nog steeds op de dijk rijden we de gemeente Ravenswaay door. Het dorpje heeft een klein 200 inwoners. De Sint-Nicolaaskerk is een protestantse gebedsplaats van 1644. De torenspits van de kerk steekt hoog boven het kruin van de bomen uit. De nationale driekleur wappert in de wind door een torenraam. Een horde, lawaaierige motorclub vliegt ons in razende vaart voorbij. Links, op de andere oever staat een windmolen. Op ons plan staat er niets over vermeld. Na Lekbandijk slaan we rechtsaf en fietsen naast het Amsterdam-Rijnkanaal dat uitmondt in de 'Waal'.

Bij knooppunt 39 fietsen we rechtsaf, richting knooppunt 70. Vanaf nu zijn we verlost van de hevige wind en de drukte op de dijk. Eensklaps bevinden we ons tussen de fruitplantages. Niet elke plantage schittert van de bloesems. Na weken van prachtige bloesems zijn de perenplantages uitgebloeid. In september kunnen ze geplukt worden. Nu is het de tijd van de appelbloesem.

De bloei van de kersen is haast voorbij. Ze zijn bijna zo groot als knikkers en ze zullen uitgroeien tot heerlijke zoete donkerrode kersen. Al komt het slechts traag op gang. In de karakteristieke fruitstalletjes, langs de weg, liggen heerlijke producten uitgestald. Soms een zakje appelen en bij een ander kraam mag je zelf een zakje vullen met walnoten. Betalen doe je in een mandje of in een kistje. Er is geen toezicht. De verkopers vertrouwen op de eerlijkheid van de mensen.

We fietsen menig boerderij voorbij met een typische hooiberg. Hooi heeft een goede droge ruimte nodig met een goede verluchting rondom rond. Deze hooiberg heeft vier roeden (je vindt er ook met drie roeden of palen). Het dak bestaat uit riet of zink en kan omhoog gedraaid worden.  Het is een mooie en stijlvolle aankleding die bij het terrein past.

We naderen de stad Buren. Een infobord legt uit: “Frederik van Egmont, bijgenaamd Schele Gijs", kreeg in 1472 de heerlijkheid Buren van zijn oom Arnold, hertog van Gelre, als ‘vergoeding voor gemaakte onkosten’. Door zijn onvoorwaardelijke steun aan keizer Maximiliaan van Oostenrijk verhief deze hem in 1498 tot graaf van Buren en Leerdam. Sinds 1551 is het graafschap Buren nauw verbonden met het Huis Oranje Nassau”.  Al van ver vallen ons de draaiende wieken op van een molen. Aan de kerk wappert de driekleur aan de toren. Het dorp is versiert met slingers en vlaggetjes in wit, rood en blauwe kleur. Het heeft een aparte maar aangename sfeer. Over de straten hangen de feestelijke gekleurde slingers voor de jaarmarkt van zaterdag 7 mei. We proberen onze fiets zo goed mogelijk te parkeren tussen honderden andere fietsen. Een echt huzarenstukje. Rechtover de fietsparking is restaurant ‘De pannenkoekenbakker’. Een nostalgisch eethuis uit 1860 met maar liefst 230 verschillende pannenkoeken.

Buren is een gezellige oude stad waarvan de geschiedenis nauw verbonden is met het koningshuis. De stad kreeg de naam 'Oranjestad' na het huwelijk van Willem van Oranje en Anna van Egmont (Gravin van Buren) in 1551. Anna van Egmont was de schatrijke achterkleindochter van Frederik van Egmont. Haar echtgenoot Willem werd daarmee automatisch graaf van Buren. Anna stierf in 1558 op slechts 25 jarige leeftijd. De titel ‘gravin van Buren’ ging over naar haar dochter Maria. Tegenwoordig draagt de regerende koning Willem-Alexander de titel Graaf van Buren.

We wagen ons tussen de gezellige drukte door de monumentale stad waarvan we de historische gebouwen bezoeken die op loopafstand van elkaar staan.

Aan het eind van de Voorstraat staat nog steeds de oude stadspoort. Gebouwd rond 1400, nadat Buren in 1395 stadsrechten kreeg.

Eerst wandelen we linksaf naar de noordwal waar sinds mensenheugenis een molen staat. 'De prins van Oranje' is een ronde stenen stellingmolen uit 1714 die een standaardmolen vervangt nadat deze verwoest werd door een felle brand. In 1911 brandde ook de Prins van Oranje uit, maar werd vakkundig herstelt en verhoogd. In 1947 koopt de gemeente de molen om hem van verval te redden. Na een laatste restauratie in 1974 werd deze opnieuw maalvaardig. In de molen is een klein winkeltje waar belangstellenden gemalen meel en ambachtelijke lekkernijen kunnen kopen.

Op de Markt bevindt zich het voormalige stadhuis waar sinds 1988 het museum 'Buren & Oranje' is gevestigd. Hier vinden toeristen informatie over het vorstenhuis en de relatie met de stad Buren. Het gebouw ernaast is het Toeristen Informatie Buren, opgericht na de opheffing van de VVV.

De Sint-Lambertuskerk is een protestantse kerk, gesticht in 1367 als kapel. In 1395 werd de kerk ingewijd als parochie. In 1551 werd in deze kerk het huwelijk voltrokken van Prins van Oranje met Anna van Egmond. Toen was het nog een katholieke kerk. Binnenin kan je de graftomben vinden van de graven van Buren en van Maria van Oranje – Nassau. Het gebedshuis is heden ten dagen te huur voor concerten, evenementen en dergelijke meer. In de schaduw van de toren staat een beeldengroep van Prins Willem van Oranje, zijn vrouw Anna en hun twee kinderen Maria (1556-1616) en Philips-Willem (1554-1618). De Julianaboom, links voor de kerk, is van 1909. Een vergulde kroon met de letter ‘J’ siert het gietijzeren hekwerk dat rond de boom werd bevestigt.

Het museum der Koninklijke Marechaussee is gehuisvest in het voormalige Koninklijk Weeshuis. Het Weeshuis werd gebouwd in 1612 door Maria van Nassau. In 1619 wordt het weeshuis in gebruik genomen. Weeskinderen werden hier verzorgt tot 1953. Voorheen stond hier het Sint-Barbaraklooster dat gesticht werd door Heer Willem van Buren in 1420. Het klooster werd verwoest door een vernietigende brand en niet meer opgebouwd. Als bezoeker van het museum kom je alles te weten over de geschiedenis van de Marechaussee in Napoleontisch uniform uit 1814 tot de Marechaussee van nu. In de tuin staat een levensgrote pop achter beschermglas of plastiek in een wachthuisje. De pop is gekleed in het groene gevechtstenue. In de periode 1946-1996 zijn 34.000 dienstplichtigen bij de Koninklijke Marechaussee in dienst geweest. Ook hun verschillende voertuigen worden tentoongesteld. Op 6 november 2013 bracht prinses Beatrix nog een bezoek aan de tuin van het voormalige weeshuis om een kunstwerk te onthullen.

Tegenover de ingang van het museum der Koninklijke Marechaussee zijn nog intacte resten van de vroegere vesting rond de stad. Via trappen kan de bezoeker de restanten bezoeken. Een infobord verklaart: “De vesting Buren ontstond rond 1395 toen de landsheer Allard van Buren langs de noord- en westzijde een gracht liet graven. Deze gracht stond in verbinding met de Korne die reeds de oost- en zuidzijde van Buren omsloot. Aangenomen wordt dat rond dezelfde tijd muren en poorten gebouwd werden. De Italiaanse vestingbouwer en architect Pasqualini liet omstreeks 1540 een aarden wal opwerpen aan de stadskant van de muur. Bij deze gelegenheid is een muurtoren in de aarden wal opgenomen. Tijdens de restauratie van de stadsmuur in 2005-2006 werd een tegen de oostelijke muur liggende toren blootgelegd en geconsolideerd. De fortificatie bestaat uit een rechthoekige ruimte met een gemetseld koepelgewelf. Het midden gedeelte van de koepel is niet meer aanwezig”. De rivier 'Korne' is een zijtak van de 'Linge' en loopt voor een groot gedeelte langs de zuidgrens van de stad. De rivier wordt momenteel nog gebruikt om met pleziervaartuigen van en naar Buren te varen.

Een pand dat gebouwd was tegen de voormalige stadsmuur werd in 1804 gekocht door de joodse gemeenschap en richtte er een synagoge in. Het gebouw werd ingericht met een kerkelijke badplaats, een woning voor de rabbi en een schoollokaal. Ruim 100 jaar geleden werd de joodse gemeenschap opgeheven. Het gebouw werd vervolgens een woonhuis, stal en winkel. Nu is het een facilitaire ruimte voor kunst en cultuur. Momenteel loopt er een expositie van een jonge kunstenares met een voorliefde voor paarden.

Na ons bezoek aan de Oranjestad Buren vervolgen we onze fietstocht over de Betuweroute. Het is ondertussen warm geworden. De truien worden T-shirts en de armen en aangezicht worden ingesmeerd met factor 50. De laatste kilometers voert ons dwars door de fruitplantages van de streek. De Betuwe is de fruittuin van Nederland en de gemeente Buren heeft de grootste fruitproductie van het land. In een grote weide lopen een aantal grote varkens rond. Hun buik en snoet is bruin en nat. Ze komen recht uit een modderpoel. Een reiger staat aan de rand van een sloot en kijkt neer op het water. Geduldig wacht hij op een maaltijd. Op sommige plaatsen is de grachtkant afgeboord met gele bloemen zoals koolzaad of raapzaad. Het zijn mooie plaatjes. In een andere weide staan de koeien tegen de aluminium afsluiting te drummen. Ze wachten op de boer die bijvoeding brengt. Verderop staan schapen in de weide te grazen. Op zichzelf niets spectaculair, ware het niet dat deze schapen met lammeren zwart wit gekleurd zijn. Van ver lijken het echt koeien. Ze zijn dan ook bijna zo groot als een koe.

Terug in Culemborg ontdekken we al vlug de rijke historie van de stad als we door de oude straatjes fietsen. De geschiedenis van Culemborg begint al in 1281. In de 14^e eeuw wordt de stadsmuur en -gracht opgetrokken. Het deel van de stadsmuur dat nog staat vormt de oudste nog bestaande originele stadsmuur. Aan de laatste telg van het geslacht Van Culemborg heeft de stad veel te danken. Vrouwe Elisabeth stichtte het Elisabeth-gasthuis, een hofje met huizen voor oude mannen en vrouwen, en schoot het geld, voor de bouw van het Stadhuis en de toren van de Sint-Janskerk voor. Uit haar erfenis werd het Elisabeth-Weeshuis gebouwd. Het doet nu dienst als museum en bibliotheek.

Momenteel is het hier rustig. Daar zal het late uur wel voor iets tussen zitten. Het is ondertussen 17:30u geworden. De 'Binnenpoort' is de enige van de zeven stadspoorten die bewaard is gebleven. Ze werd gebouwd in de 14^e eeuw. Het bovenste gedeelte werd in 1557 bijgebouwd. In de nis staat een beeld van de heilige Barbara.

Onze volgende halte is bij de katholieke Sint-Barbarakerk en Antonius met haar hoge spitse toren.  Ze werd gebouwd op de fundamenten van de oude Sint-Janskerk die te klein werd. Op 4 december 1886 werd de nieuwe kerk ingewijd. De Duitse bezetter eiste de klokken uit de toren op tijdens WOII. Alleen de Elisabethklok is na de oorlog teruggevonden. De andere drie werden omgesmolten.

Recht over de kerk, Varkensmarkt 9, staat het statige herenhuis dat gebouwd werd in 1865 voor de sigarenfabrikant Dresselhuijs. Achter het pand stond sigarenfabriek 'De Trio'.

Op de Varkensmarkt staat één van de vier nog bestaande stadspompen uit 1718. Gekroond met het stadswapen.

Het stadhuis op de Markt dateert van 1534. De kelder diende oorspronkelijk als vleeshuis, later als wijnkelder. Boven de kelderdeur staan twee leeuwen met het wapen van de familie van Elisabeth van Culemborg. Boven de hoofdingang staan de letters A en E (Antonius en Elisabeth) en een Latijnse tekst waarvan de vertaling luidt: 'Het vuur zal alles voltooien'. Het stadhuis wordt gebruikt als vergaderruimte van de gemeenteraad en als trouwlocatie. Tussen 1939 en 1949 werden tijdens de noodzakelijke restauraties de gebrandschilderde ramen geplaatst met daarop de geschiedenis van Culemborg. De schandpaal staat nog steeds op de hoek van het stadhuis. De tekst bovenaan is echter onleesbaar geworden. De tand des tijds.

We fietsen tot bij de stenen windmolen aan 't Jach. Gebouwd in 1853 kreeg hij de naam 'De Hoop'. Bij het begin van de 20ste eeuw werden de wieken verwijderd. De stoommachine nam het werk over. Later werd de molen nog slechts gebruikt als opslagplaats. Rond 1980 kocht de stad de romp en liet hem restaureren. In 1993 werd de molen weer maalvaardig.

Over de Schuttersbrug staan links en rechts nog de oude stadswal uit 1318. Links bevindt zich nog de ronde uitkijktoren. Rechts voor de oude stadswal een monument.

Om 18:00u zijn we terug bij de auto. We hebben in totaal 36,7 kilometer gefietst. Tot schrijfs.

Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.

01-07-2016 om 09:46 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 2 met de volgende fietsknooppunten: 31-30-03-04-40-58-13-56-54-96-78.

Zaterdag 7 mei 2016. Om 10:00u vertrekken we vanuit Ekeren voor het vervolg van onze fietstocht ter ere van Greet Van den Sande. Greets collega's van Toerisme Provincie Antwerpen maakten deze fietsroute ter ere van Greet met stopplaatsen die een speciale betekenis hadden voor haar, en daarom erg geschikt zijn om even stil te houden bij haar leven.

We nemen de kortste weg naar de 'Melkerij' in Brasschaat. De plaats waar we de vorige keer gestopt waren. We voelen tijdens het fietsen slechts een zwakke zuid oostenwind. De temperatuur is gezien het vroege uur al uitstekend. Eindelijk T-shirt weer en ... de tijd van de azalea. De dieprode kleur van de plant trekt telkens ieders aandacht. We kunnen het niet laten om af en toe een foto te nemen. In sommige voortuintjes groeit de mooie plant uit tot een grote struik. De  azalea komt oorspronkelijk uit het verre oosterse Japan en China. De struik vol wonderlijke bloemen is het kleine nichtje van de rododendron familie. Haar rijke bloei maakt deze plant al eeuwenlang geliefd. De bloemen laten zich vanaf mei zien en geven de tuintjes een betoverende sfeer. We zien ze in alle kleuren bloeien: wit, rood, roze, paars of tweekleurig.

Na 6,6 kilometer vervolgen we onze fietsroute aan knooppunt 31 bij de 'Melkerij'. We nemen de grindweg tussen de parking en de speeltuin, richting knooppunt 30. Ondanks het vroege uur, 10:30u, zitten er al ouders en grootouders op het terras te genieten van een kopje koffie terwijl de kinderen en kleinkinderen in de speeltuin ravotten, roepen en tieren. Na een week op school kunnen ze zich eindelijk eens uitleven. Alle bomen kleuren ondertussen groen. De rododendron bloesem is klaar om open te gaan. De witte rododendron staat al in volle bloei. Het maagdelijk wit staat in schril contrast tegen de groene bladeren. We passeren ondertussen het boshuisje. Het is nog tamelijk rustig op de wandel- en fietspaden. Slechts een eenzame wandelaar laat zijn hondje uit en een sportieve jogger dwarst ons pad. Toch met een beleefde knik en een mompelende 'dag'. Het kwinkeleren van verschillende zangvogels overstemd het knarsen van onze banden op het grindpad. De zang van de merel steekt er boven uit. Een lust voor het oor. Ik ging van de veronderstelling uit dat we vandaag geen viaduct meer zouden doen na die van de Veltwijcklaan te Ekeren. Fout gedacht natuurlijk. We moeten de brug over de E19 nemen na het Peerdsbos. Het voordeel aan een viaduct is de afdaling. Tegen 20 kilometer per uur 'vliegen' we naar beneden.

We fietsen voorbij de kapel aan het park Vordenstein. De Kapel van de Horst op de Horstebaan, vlak voor het centrum, is gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw. Een oude bedevaartplaats die reeds gekend was in de 15^e eeuw. De oorspronkelijke kapel werd gebouwd in 1436. Wat ook is aangegeven door muurankers in de gevel onder het wapenschild. Eind 16^e eeuw werd de kapel verwoest, maar opnieuw opgetrokken in 1610-13. Vervolgens grondig gerestaureerd in 1835. Er bevindt zich een grafkelder in de kapel van de familie De Pret. Het Vordenstein domein van 110 hectare wordt beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos. Een lust voor alle zintuigen. Genieten in een oase van rust en stilte. Dwalen langs verschillende soorten bomen, majestueuze brede lanen, open grasland en natuurlijke vijvers.

“Begin 2015 verhuist Greet van een appartement in Brasschaat naar een huisje met tuin, inclusief twee watjes van katjes, in Schoten. In de Victor Nelisstraat brengt Greet meteen de zon in huis: de muren krijgen een vrolijk, zuiders tintje, en de mand met breiwol en het knutselgerief staan steeds klaar om nieuwe creaties te voorschijn te toveren. Tijdens de Scheldeprijs, die achter haar hoek passeert, toont ze zich een enthousiaste fotografe van het losgeslagen wielerpeloton. Haar foto's van een massale valpartij tonen haar empathie voor de van pijn verkrampte, recht krabbelende coureurs. Ze zijn een verbeelding van haar motto: vallen, opstaan, en verder rijden, er het beste van maken en doorbijten. Zelf schaft Greet zich een elektrische fiets aan en peddelt hiermee dagelijks twintig kilometer heen en terug naar het werk”.

Bij 'Floriplant' op de Calesbergdreef te Schoten houden we een korte halte. De geurige en vooral kleurige voorjaarsbloemen lonken ons en we wandelen rustig rond in het tuincentra. De blikvanger in de bloemenverkoop is natuurlijk de azalea. In alle kleuren en groten worden ze te koop aangeboden. De plaats om de prille lente op te snuiven. De zon begint te branden. Tijd om ons in te smeren. Factor 50 is niet te veel.

In de Quinten Matsijsstraat te Schoten staat de watertoren die gebouwd werd in 1951. Verderop fietsen we door de Liebiglaan in de schaduw van de overhellende takken van de bomen die naast de weg groeien. Rechts de groene beuk, links de statige beuken met hun dieprode bladeren. Een welgekomen frisse afwisseling na de warme zonnestralen. In de Deurnevoetweg pronkt kasteel Withof. Het oorspronkelijke kasteel werd gebouwd in de 17^e eeuw met een parkgebied van ongeveer twee hectaren. Momenteel bezit het gebouw drie luxe appartementen. De glazen uitbouw geeft bijna rondom rond een uitzicht over het park.

Op het kruispunt Deurnevoetweg/Papenaardekenstraat vinden we een mooie wegkapel met zitbank. Een uitgelezen moment om te picknicken. Er is niet veel wind maar toch vliegen de pollen ons om de oren. Droogte, warmte en wind blijkt een ongunstige factor te zijn. Berken zorgen rond dit seizoen voor de verschijnselen van hooikoorts. Als de berk bloeit hangt er aan het einde van de takken gele katjes van ongeveer vijf centimeter lang, waaruit door de wind het stuifmeel wordt geblazen. We eten hier onze boterhammetjes op met een kopje koffie. De kapel is nog niet zolang geleden gerenoveerd. Een moderne stenen moeder Maria met kind staat centraal. Vroeger was er een ijzeren hek voor het beeld om het te beschermen tegen diefstal. Blijkbaar is dat niet meer nodig. Het scherpe puntdak oogt nieuw. De mensen die ons passeren groeten ons vriendelijk met een 'smakelijk'. Met al die vliegende pollen blijkt het toch niet echt een goed idee om hier te picknicken. Volgens ons plannetje bevinden we ons aan de achterzijde van het gemeentepark van Schoten.

We rijden door een villawijk. De grote woningen zijn meestal omgeven door hoge bomen en struiken. Het is vooral de rododendron die als haag het domein ommuurt. Nog even en de struik begint te bloeien. Hoog boven ons, in de kruinen van de bomen, horen we een kakofonie van vogelgeluiden, maar een vogel spotten is bijna uitgesloten. In de verte ramt de specht zijn snavel in de bast van een boom. Het staccato duurt slechts enkele tienden van een seconden en stopt dan. Na enkele pedaaltrappen herhaalt het geluid zich opnieuw. Drie woerden zwemmen in de brede gracht naast ons. We zien geen vrouwtjes eend. Misschien weduwnaars of vrijgezellen. We zijn bij knooppunt 30.

Zonder erg staan we voor de ingang van het gemeentepark van Schoten. Er is een driedaags evenement aan de gang met de naam: 'Park-iet'. De jeugddienst verhuurt het Park-iet, het vrijetijdslokaal van de Grabbelpas voor activiteiten waar kinderen tot 12 jaar centraal staan.

De gemeente Schoten organiseert Grabbelpas voor kinderen van 4 tot 11 jaar en SWAP voor jongeren van 12 jaar t/m 16 jaar. Ze hebben geluk met het weer dit weekend. In de speeltuin is er al volop vermaak. Het joelen en krijsen is tot ver in de omtrek te horen. Naast het kasteel van Schoten, dat dienst doet als Cultureel Centrum, staat nog steeds 'De Riddershoeve'. Een historisch Frans restaurant. Alle dagen kan men hier terecht voor een hapje of een drankje. Gezellig genieten op het terras terwijl de kindjes, tot zes jaar, in de nabijgelegen speeltuin zich uitleven.

In de Kasteeldreef moeten we rechtsaf. We blijven niet gevrijwaard van een viaduct. Volle moed trappen we de Hoogmolenbrug op. Bovenaan houden we halt om van een vergezicht te genieten op het kanaal van Schoten. Een transportschip vaart net onder ons door. Rechts, op de kade is de bekende firma Van Pelt nv. Al meer dan 60 jaar (opgericht in 1955) staat de firma tot je dienst met bouwmaterialen en gereedschappen. Op de andere oever is houthandelaar Martens al meer dan 100 jaar een gezinsbedrijf aan het kanaal van Schoten. De familie Martens is nog steeds verliefd op hout, in hart en nieren.

Na de afdaling dwarsen we de Merksemsebaan en rijden rechtdoor het centrum van Deurne in. We worden weer omgeven door talloze groene bomen. De pollen zijn ook weer van de partij. Al is het hier wat minder. We rijden nog steeds naar knooppunt 03. Op de Schotensesteenweg rijden we voorbij de bekende Brasserie 'De Kaasboerin'. De zaak is sinds kort van eigenaar veranderd en die zorgde onmiddellijk voor een kleine maar veilige speeltuin voor de kindjes. Talrijke mama's en papa's zitten op het zonovergoten terras te genieten van een verfrissing.

Wat verder rijden we het domein 'Rivierenhof' binnen. Het park heeft een oppervlakte van 132 hectare. Dreven en wandelpaden voeren door het domein, langs bossen, grasvlaktes en uitgestrekte waterpartijen. Op het domein groeien bomen die vanuit verschillende landen naar ons land overgebracht werden omwille van het hout en hun bloemen of vruchten. Een prachtig park waar men een hoekje vrijmaakte om verschillende soorten azalea's aan te planten. De witte rododendron, achter de hoek, verblind ons met haar witte bloemenpracht. De rode rododendron moet nog open bloeien. Een mooie locatie voor fotografen. In het Rivierenhof wandel je nooit alleen. Ongeacht het uur, er zijn altijd wandelaars en fietsers. Bij het kasteel staat een enorm terras met open parasols. We parkeren onze fietsen en nemen plaats vlakbij de vijver onder een reusachtige parasol. Een fontein in het midden van de spiegelvijver spuit water in de hoogte. De wind neemt wat van dat water mee waar het iets verder weer in de vijver valt. Twee imitatie zwanen willen op het water landen. Sinds kort wordt gevraagd om binnen je bestelling aan de bar door te geven. Je betaald onmiddellijk en op een plateau krijg je jouw drankjes mee. Kwestie van besparingen en zo, denk ik. In ieder geval we genieten van een Duvel en voor moeder de vrouw een Kriek terwijl we napraten over onze fietstocht (lees kleinkinderen).

Het is 13:30u als we door Borgerhout fietsen. De gemeente is het kleinste district van de Stad Antwerpen en telt meer dan 1OO nationaliteiten. We rijden niet echt door het centrum, maar naast de ring, op het Ringfietspad, rond Antwerpen. Je hoort het lawaai maar ons fietspad is  gescheiden door een dikke haag van bomen waar we tussen slalommen. De machtige beuk staat in volle bloei. We rijden richting Middelheim. We draaien van de ring weg en dat is duidelijk hoorbaar. We komen bij een grote moderne speeltuin. Het krioelt hier van de kinderen. Even uitwaaien zullen de ouders denken en trekken met hun kroost naar deze plek. Wat verder rijden we pal naast de ring, zonder bescherming van de bomen, en we houden even halt. Het is een overdonderend lawaai. De sfeer opsnuiven doe hier beter niet. De uitlaatgassen prikkelen je neusgaten. Tegen elkaar praten lukt ook niet echt. Het is niet echt druk op de ring. Er kan nog vlot gereden worden. We staan onder een spoorwegbrug die de ring dwarst. Als er een trein over rijdt is het niet uit te houden van het lawaai. Inpakken en wegwezen. We naderen knooppunt 04.

In de Floraliënlaan te Berchem rijden we nog steeds evenwijdig met de ring. Het lawaai wordt gedempt door de hoge bomen. Plots staan we in een natuurreservaat van 11 hectare ‘De Wolvenberg’. Een gebied tussen het treinstation van Berchem, de Singel en kleine Ring. Een infobord ter plaatse geeft uitleg; “In deze restanten van de oude fortengordel rond Antwerpen, werkt Natuurpunt sinds 1992 aan een groenere omgeving. De mozaïekvormig gemaaide graslanden bieden beschutte plekken aan allerlei vlinders en jagende libellen. Hier vlakbij broedt zelfs de boomvalk. Ook padden en kikkers houden van de beschutte plekken en dankzij het herstel van enkele poelen vinden amfibieën hier opnieuw een voortplantingsstek. Verder langs dit fietspad ontdek je nog meer verscholen natuur. Je vindt hier wel meer dan driehonderd soorten wilde planten in hun typische biotopen. Op de brilschans ontwikkeld ook bos. Daaruit verwijdert Natuurpunt overwoekerende sierplanten”.

Links van ons, in de verte, staat het Middelheim. Het grootste Algemeen Ziekenhuis van Antwerpen. Het ziekenhuis is actief in alle medische domeinen. Aanpalend is er het gespecialiseerde Koningin Paola Kinderziekenhuis. Jaarlijks, in augustus, kan de liefhebber voor muziek genieten van het festival Jazz Middelheim. Ook de kunstliefhebber komt op het Middelheim aan bod in het Openluchtmuseum voor beeldhouwkunst. Tot slot beschikt Middelheim over een campus met faculteit Wetenschappen.

We rijden richting Wilrijk. Al van ver zien we, tussen de bomen, het grijze betonnen complex van het Crowne Plaza Hotel. Voorbij het gemeentemagazijn van de Stad Antwerpen rijden we het Nachtegalenpark in. Het Nachtegalenpark is in totaal 90 hectaren groot. Het werd aangekocht door de Stad Antwerpen in 1910 en opengesteld voor het publiek in 1911. Een infobord verklaart nader: “Al van in de dertiende eeuw zou hier een landgoed gelegen hebben dat in de loop der eeuwen door een sliert adellijke families werd bewoond. In 1457 is er sprake van een ‘Hoeve van Lippeloo of ter Woestine’. In de loop van de zestiende eeuw veranderde de naam in ‘De Vogelensanck’. Het landgoed moest in de tweede helft van de negentiende eeuw voor een deel plaats ruimen voor de bouw van de Antwerpse vestingwerken. Het kasteel werd uiteindelijk in 1906 afgebroken. Enkele bijgebouwen (stallingen) bleven bewaard, zijn gerestaureerd en worden nu gebruikt door de Kosmosschool”.

De school bestaat vandaag vier jaar en telt 129 plaatsen. Tussen deze bijgebouwen ligt het uit 1930 daterende oorlogsmonument voor het Zevende linieregiment die deelnamen aan de Slag aan de IJzer van 17 t/m 23 oktober 1914. Bovenaan de pijler staan de jaartallen 1914 – 1918. Op het hoogste punt staat het bronzen beeld van de mythologische Griekse godin van de overwinning. Onderaan vinden we een bas-reliëf dat de overhandiging toont van de Belgische driekleur in 1832.

Het infobord vervolgt met het volgende: “Vogelzang is het deel van het Nachtegalenpark dat gericht is op ontspanning voor de hele familie. Het parkbosdecor met indrukwekkende bomen en golvende grasvelden nodigt uit voor een rustige wandeling. Het dierenpark met geitjes en damhertjes en de ruime speeltuin zijn erg aantrekkelijk voor ouders met jonge kinderen. Na een wandeling zijn restaurant-brasserie ‘Dikke Mee’ of café- restaurant ‘De Melkerij’ ideaal om even uit te blazen”. Bij brasserie ‘Dikke Mee' is knooppunt 40. We moeten 3 kilometer fietsen tot knooppunt 58.

Het Crown Plaza hotel, dat we momenteel voorbij fietsen, is geschikt voor zaken- en plezierreizigers. Het beschikt over 262 kamers met airconditioning. Het hotel met 16 verdiepingen heeft 14 functionele zalen voor recepties en vergaderingen. Naast een zwembad en een wellness centrum kan de reiziger zich nog ontspannen in de fitnessruimte met ultramoderne toestellen.

We houden halt op de Koningin Elisabethlei 22, het gebouw van Toerisme Provincie Antwerpen. Hier lezen we het laatste relaas van Greet van Den Sande: 'De kroon op ons werk'. “In april 2011 komt Greet ons team versterken als routedokter. Het klikt langs alle kanten, en al snel is Greet niet alleen onmisbaar voor het werk, maar ook als persoon. Op teammomenten, officieel en informeel, is Greet steeds van de partij en weet met haar rustige charme iedereen voor zich te winnen. Ook na het werk, en via de sociale media, heeft Greet contact met vele collega's: haar commentaren op onze berichten zijn altijd blij verrast, spontaan en opgetogen. Wanneer het noodlot toeslaat, draagt Greet haar verdriet met opgegeven hoofd en een ongeziene moed. Nu mag je rusten, liefste Greet, slaap zacht”.

De schrille kleuren op de muren van het Harmoniegebouw trekken onze aandacht.  Het gebouw lag er de laatste tijd nogal verwaarloosd bij. De Stad Antwerpen contacteerde een firma die de ongewenste graffiti weg stoomde. Ramen en deuren werden dicht getimmerd en op die houten platen werden dan door grafische kunstenaars waterbeesten en insecten geschilderd. Het kleurt het park op.

Onze volgende halte is de kerk van de Heilige Geest op de Mechelsesteenweg. We kunnen er zelfs binnen om een bezoek te brengen. Een donkere gebedsruimte door de te fel gekleurde brandramen. Met de bouw van de kerk werd gestart op 14 februari 1927 en ze was voltooid in augustus 1928. De oorlogsschade van de Tweede Wereldoorlog werd hersteld vanaf 1944. Verderop komen we helemaal in hartje Antwerpen, meer bepaald bij het Koning Albertpark met zijn enkele monumenten. Het stadspark is 14 hectare groot en noemde voorheen 'De Warande' nadat ze in 1861 opengesteld werd voor het grote publiek. Het was toen een plaats om te kijken en bekeken te worden. De brede kronkelende wandelpaden langs gazons en vijvers nodigden uit om te gaan flaneren in zondagse kleren. Sedert 1919 kreeg het park zijn huidige naam. Het is de dag van vandaag een grote driehoek met indrukwekkende oude bomen, een speeltuin, ruimte om te wandelen en te joggen, de hond uit te laten of gewoon rustig op een bankje zitten uitblazen. Kortom een park in een ‘oase van rust’ tussen wegen met auto's, trams, bussen, vrachtwagens en fietspaden. Het grote monument werd op 21 april 1930 ingehuldigd in bijzijn van koning Albert en koningin Elisabeth. Op een sokkel staat een ruiterstandbeeld van de toenmalige koning. Op de voorzijde, onderaan, staat in bronzen cijfers de data van beide Wereldoorlogen. Op de achtergrond staan een mengelmoes van bomen, volop in bloei. Wat verder in het park staan de seringen in volle bloei. De plant is vooral bekend door de aantrekkelijke geurende bloemen. Vooral in tuinen komen allerlei kleuren voor: zoals wit, bleekgeel, roze, blauw en donkerpaars. Verderop, in het park, staan we voor een ander opmerkelijk monument. Dit herdenkingsmonument voor de annexatie van Belgisch-Congo werd in 1911 opgericht. De tekstplaten zijn in beide landstalen aangebracht: “In bijzijn van Z.M. Koning Leopold II viert de handelskamer van Antwerpen de naasting van Congo aan België, -6 juni 1909”. 

Een infobord brengt meer duidelijkheid: “Vroeger was het de gewoonte om parken te verfraaien met allerlei standbeelden en monumenten. In dit stadspark staan bijvoorbeeld gedenktekens voor de Antwerpse dichter Jan Van Beers (1821 – 1888), de Antwerpse schepen van onderwijs Evarist Allewaert (1835 – 1889), de Vlaamse impressionistische kunstschilder Theodoor Verstraete (1850 – 1907) en de socialistische vakbondsleider en minister Louis Major (1902 – 1985).

Het beeldhouwwerk van George Minne ‘Moeder en kind’ (1936) herdenkt koningin Astrid en een gedenkzuil werd opgericht naar aanleiding van de ‘naasting’ of ‘overdracht’ van Kongo door koning Leopold II aan de Belgische staat. Het meest opvallende standbeeld is dat van de gesneuvelden van de twee wereldoorlogen op de hoek van de Rubenslei en de Van Eycklei. Er liggen ook nog enkele Duitse bunkers uit de Tweede Wereldoorlog verscholen in het stadspark”.

Even later houden we halt bij het Centraal Station van Antwerpen, kant Pelikaanstraat. Uit onze fietszakken halen we een flesje water. Twee stoere Belgische beroepsmilitairen komen onze kant op. Hun handen aan hun mitrailleur, hun ogen op ons gericht. Mogen we hier niet staan? Willen ze onze fietstassen controleren? Of? ... Plots slaan ze linksaf en gaan het station binnen.

Op de Keizerlei is een drukte van jewelste. Elk terras zit overbeladen vol. Volgens mij kunnen de brouwers het niet bij houden met leveren. Als fietser heb je ogen te kort om de onoplettende voetgangers te ontwijken. Met de werken op de Leien is het onmogelijk om er over te fietsen. Dan maar te voet. Rood of groen? De kleur doet er niet toe voor sommige voetgangers. Wij willen oversteken en de auto's/fietsers moeten maar wachten! Dat is de mentaliteit tegenwoordig. Zucht! Ondertussen is de zon achter de wolken schuil gegaan. Verderop kunnen we weer op de fiets springen, nou ja: springen is iets te veel gezegd. Nu wordt het moeilijk om de fietsknooppunten-bordjes in 't hoog te houden. Soms hangen ze aan de linker zijde van de baan, soms heel hoog. Als je er geen erg in hebt rij je te ver en moet je noodgedwongen terug. Dat hoort erbij zeker?

Na een paar foto’s van het MAS rijden we verder tot voorbij de Red Star Line waar we bij de zitbanken wat bijkomen van de drukte. Links van ons werd onlangs een beeld geplaatst. Het moet een zeemeeuw voorstellen die met gespreide vleugels neerstrijkt op een bolder. De skyline heeft enorm veel hoge kranen. Er wordt massaal gewerkt in Antwerpen. De lucht klaart weer op. Hemelsblauw met witte schapenwolkjes. En de zon? Die geeft nooit op.

Na onze rustpauze vervolgen we onze weg richting Luchtbal. Ze hebben voor ons nog een viaduct in petto. We moeten de Straatsburgbrug nog over, maar dit is dan echt de laatste klimming. Rechtdoor even de Groenendaallaan op en dan linksaf. Langs de fietsostrade komen we terug in Ekeren waar we een einde maken aan deze fietstocht. We hebben vandaag 44 kilometer gefietst. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto’s: Rina Meurs.

20-06-2016 om 09:40 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 4. Vrijdag 29 april 2016.

Na het ontbijt betalen we onze rekening in het hotelletje en vertrekken naar 'La Coupole'. Toevallig rijden we langs een grote begraafplaats in Longuenesse. Uiteraard brengen we een uitgebreid bezoek. Het 'St. Omer Souvenirs Cemetery' was het hoofdkwartier van de Britse Expeditie eenheid van oktober 1914 tot maart 1916. In de stad werd een hospitaal gebouwd en de doden werden hier begraven vanaf 1914 tot 1920. In totaal rusten er 2.874 Britse militairen van de Eerste Wereldoorlog waarvan zes onbekend bleven. Een speciaal 'Memorial' werd opgedragen aan de 23 mannen van het Chinese Labour Corps wiens graven niet meer konden gelokaliseerd worden. Van WOII zijn er 403 lichamen begraven waarvan er 93 niet meer geïdentificeerd konden worden. Op bepaalde plaatsen staan de zerken pal naast elkaar, met soms twee namen van gesneuvelde Britse soldaten op de zerk. Verder nog twaalf Indonesische grafzerken. Heuvel op staan de zerken van Duitse soldaten die sneuvelden in 1918. Enkelen met twee namen op de zerk. Om af te sluiten vinden we vier zerken van het Tsjechische leger en één Poolse militair die gesneuveld zijn tijdens WOII, één van hen kon niet meer geïdentificeerd worden. Het zijn eigenlijk twee begraafplaatsen. Naast de Commonwealth graven bevind zich, links van de ingang, de Franse begraafplaats met de bekende witte kruisjes, weliswaar iets groter dan gewoonlijk. Tegen de haag staan 18 zerken van Belgische gesneuvelde militairen. Allen gestorven voor Frankrijk. Uiterst links, in de hoek, staat een hoge herdenkingszuil die de doden herdenkt van het Franse garnizoen. Er staan, voor de haag, zeven hoge horizontale zerken van Franse militairen uit WOII. Allen overleden op 3 maart 1957. Spijtig dat alleen de Britse begraafplaats een register heeft. De loofbomen zitten nog in de winter fase. De bladeren zitten nog verscholen in de knoppen.

Een hele tijd later, het is ondertussen 10:00u, parkeren we de auto in de Rue Clabaux (D210) in Wizernes. Een grafzerk voor de ingang herdenkt de vele slachtoffers die gestorven zijn tijdens de bouw en de bombardementen van La Coupole in 1943 – 1944. La Coupole was tijdens de Tweede Wereldoorlog een geheime basis die gebouwd werd in opdracht van de Duitse strijdkrachten. Het bolwerk was een grote ondergrondse stad en bedoelt om V2 raketten af te vuren op Londen. Het is  een indrukwekkend en modern museum waar de historische en wetenschappelijke belangen getoond worden die een rol gespeeld hebben bij de bezetting en daarna tot de ruimtevaart.

Levensechte kanonnen, vliegtuig motoren, verschillende geweren, revolvers en mitrailleurs worden tentoongesteld in de inkomhal. Alles wordt met infoborden duidelijk uitgelegd in verschillende talen waaronder Nederlands. Een koptelefoon met audio begeleiding wordt ons bij betaling overhandigd. Wanneer we ons in een zone begeven met een pictogram van 'oortjes' krijgen we automatisch toelichtingen. Een vijf meter dikke betonnen koepel beschermde het door dwangarbeiders in 1943 uitgegraven ondergronds complex voor de opslag en lancering van Duitse V2-raketten. Voor alle duidelijkheid. In 'La Coupole' en in 'Le Blockhaus' werden nooit V2-raketten gelanceerd. Ook binnen in het complex werden borden tegen de wanden bevestigd met de nodige info. Een aangrijpende tentoonstelling met grote infoborden, koperen monumenten en kransen van klaprozen herdenken 1 september 1944. Ik citeer: 'Enkele uren voor de bevrijding van het noorden van Frankrijk door Britse, Amerikaanse, Canadese en Poolse troepen, verlieten 871 mannen van 16 tot 71 jaar de gevangenis van Loos, vlakbij Rijsel, onder de leiding van hun Duitse bewakers. De meesten van hen waren verzetsstrijders veroordeeld door de rechtbanken van de Wehrmacht, of gijzelaars opgepakt door de bezetter tijdens de zomer van 1944. Samengeperst in wagons voorbestemd voor vee, werden ze naar de concentratiekampen Sachsenhausen en Buchenwald getransporteerd. Negen maanden later, in mei 1945, bij de val van het nazirijk, bleven er slechts 275 overlevenden over.

De bronzen platen, voorgesteld in deze galerij, dragen ter nagedachtenis en als eerbetoon de naam van de gedeporteerden van de 'Loos-trein'.

In de koepel krijgen we als bezoeker, in de zaal 'Cinéac', de film te zien van de regio Nord-Pas-de Calais die in Duitse handen was van 1940 tot 1945. De film duurt een goeie twintig minuten. In de tweede cinema zaal 'Rex' bekijken we de film 'De nieuwe Duitse wapens' om daarna  via de trappen naar het tweede niveau te stijgen en alles te bezichtigen over de beide thema's. Alles is indrukwekkend. Na het souvenirwinkeltje kan je La Coupole 3D Planetarium bezichtigen. Zweven in het heelal, naar de maan vliegen aan boord van Saturn V, ... etc. Het is een onvergetelijke belevenis voor jong en oud.

Vervolgens rijden we naar de stad van kunst en geschiedenis: Saint-Omer. Het is ondertussen 13:30u geworden. De stad Sint-Omaars is ontstaan vanuit twee religieuze plaatsen die de heilige Omer stichtte. Door de eeuwen heen vestigden zich in deze stad verschillende kerkgemeenschappen. Toen Thérouanne in 1553 verwoest werd kreeg Saint-Omer het bisdom toegekend. In de 19^e eeuw kende de katholieke stad met veel scholen opnieuw een religieuze opbloei. We plaatsen onze wagen op de 'L'Esplanade', een parkeerplaats om langdurig te staan. Deze wijk, die lang tegen de vestingmuren aanlag, is georganiseerd rond een groot plein. In de 13^e eeuw werd een kasteel op de meest kwetsbare kant van de stadsmuren gebouwd om deze te beschermen. De La Barre kazerne is een goed voorbeeld van de kazernes die vanaf de 17^e eeuw tegen de vestingmuren aangebouwd werden. Het gebouw is gedeeltelijk gerenoveerd naar het model van Vauban, tegenwoordig zijn hier woningen ondergebracht. Na de Tweede Wereldoorlog heeft de stad de exercitievelden gekocht en verplaatst naar Saint-Martin-au-Laert om tegemoet te komen aan de groeiende woningnood. Sinds 1998 completeert de bioscoop dit geheel van hoog- en laagbouw.

We maken een uitgebreide stadswandeling. Via een stadsplan wandelen we zo goed als kan straat in en straat uit in lus vorm om de belangrijkste gebouwen te bezoeken van Saint-Omer. Via de Rue Du Lion d'Or, rechtsaf in de Place du Maréchal Foch en de Place Pierre Bonhomme volgen we de Rue Henri Dupuis tot bij de Notre-Dame kathedraal. Het is allemaal begonnen als een bescheiden kapel in de 7^e eeuw. Later werd het een collegiale kerk, om ten slotte in 1561 een van de bekendste kathedralen in Vlaanderen en Artesië te worden, na de vernieling van Terwaan, de enige Franse enclave in Artesië, door keizer Karel V. Sinds de opheffing van het bisdom Sint-Omaars in 1801 is de kathedraal geen bisschopszetel meer. Sint-Omaars ressorteert sindsdien onder het bisdom Atrecht. In de kerk hangt een kruisafneming van Rubens en er is ook een herdenkingsmonument van de heilige Audomarus of Omaar.

Vlakbij de kathedraal staat het standbeeld van Pierre Alexandre de Monsigny (1729 – 1817). Een Franse componist en lid van de Franse academie voor schone kunsten. De laatste jaren van zijn leven werd hij blind. Op 14 januari 1817 stierf hij in Parijs.

We moeten de Place Sithieu in. Via de Rue Gambetta wandelen we in de eerste straat links de Rue Lycée in voor de kapel van de Waalse jezuïeten. Al van ver zien we de hoge toren van de kerk.

 Ze  werd gebouwd tussen 1615 en 1640 door Jean du Blocq, de architect van de orde die ook de kathedraal van Luxemburg ontwierp. De jezuïetenkerk werd helemaal gerestaureerd zodat het beeldhouwwerk goed zichtbaar is. In het voormalige internaat en in de klaslokalen die eind 19^e eeuw herbouwd werden is de streekbibliotheek ondergebracht. Rond een binnentuin liggen nog gebouwen uit vier verschillende eeuwen.

Terug naar de Rue Gambetta, daarna slenteren we door de Rue des Moulins en nemen de eerste straat linksaf in de Rue Boitot Godefroy tot bij de ruïne van de abdij Saint Bertin met op de voorgrond het gerenoveerde standbeeld van Suger. Het is echt genieten van de schoonheid die de ruïne uitstraalt. De abdij is gewijd aan Sint-Bertinus, de eerste abt van de abdij. Het park is aangelegd om te tonen hoe de abdij en het klooster eruit zagen. Het klooster werd gesticht door Omer, de bisschop van Terwaan, in 658. De abdij en het klooster werd in de 12^e eeuw door een honderdtal monniken bevolkt. Vanaf haar ontstaan heeft de abdij dikwijls geleden onder zware catastrofen, voornamelijk door invallen van Noormannen en verwoestende branden. De laatst bekende brand was in 1152 waarbij een gedeelte van de stad Sint-Omaars verwoest werd. In 1791 werd de abdij en het klooster afgeschaft. De overgebleven monniken werden verdreven en klooster werd omgebouwd tot hospitaal voor het Franse leger. In 1811 kocht het gemeentebestuur de gebouwen op. Wat te gevaarlijk was werd gesloopt. De abdijtoren van 58 meter hoog stortte neer in 1947. In 2007 werd aan een grondige herwaardering van de ruïnes gedaan. Het levensgrote standbeeld van Suger is van eerste minister en regent van Frankrijk. Hij was een Vlaams monnik en verbleef in het klooster tot aan zijn dood in januari 1151.

We wandelen verder door de Rue Saint-Bertin tot nummer 45 – 49 voor de classicistische gevel van het Engelse Jezuïetencollege. Op de nummers 51 tot 57 staat het Saint-Bertin college in neogotische stijl. Na de scholen nemen we even de eerste straat rechts in de Place Saint-Denis voor de Saint-Deniskerk die gebouwd werd met een opvallende portaaltoren uit de 13^e eeuw. De kerk werd in de 18^e eeuw verbouwd naar het model van de hallenkerk zoals in heel Vlaanderen in trek was, met zijbeuken die net zo hoog zijn als de hoofdbeuk.

De 'Brede straat' of de Rue Carnot ontwikkelde zich vanaf de Middeleeuwen tot marktstraat. De waren werden van de kades naar het centrum vervoerd en opgeslagen in de overwelfde kelders. In 1777 liet het hotel Sandelin bouwen. De stenen gevels vormen een harmonieus geheel door een samenspel van ruitvormige en ronde lijnen. Sinds 1904 is hier een museum met collecties van Schone Kunsten, Middeleeuwse Kunst en Decoratieve Kunsten ondergebracht, volledig gerenoveerd in 2004. Saint-Omer was in het begin van de Eerste Wereldoorlog het hoofdkwartier van het Britse leger in Frankrijk. In 1914 overleed één van hun leiders, Lord Roberts, op nummer 52.

Het Maréchal Foch brengt ons tot op de Grand'Place. Een plein van 1,5 hectare. Saint-Omer was rond 1300 een levendige lakenstad en hoorde tot de tien grootste steden van Europa. Het vroegere gebouw van de rechtbank uit 1593 (nu Société Générale) was onderdeel van de Hal der Schepenen waar het gemeentebestuur zetelde. In de 19^e eeuw werd deze vervangen door het vroegere gemeentehuis dat ook een commerciële functie had. Het vroegere gemeentehuis heeft een verrassende vorm. De bewoners noemen het al sinds de bouw 'de koffiemolen'. Onder het dak ligt een prachtig Italiaans theater. Aan de andere kant van het plein staat het vroegere wit stenen baljuwhuis (nu Caisse d'Epargne) waar de baljuw de koning vertegenwoordigde. Op de balustrade, net onder het dak staan vier symbolische standbeelden (kracht, justitie, vooruitzicht en matigheid). Onze wandeling eindigt bij de parking waar we onze auto hebben achtergelaten.

In de Rue du Sart te Eperlecques parkeren we onze auto en brengen we een bezoek aan de grootste bunker van Noord-Frankrijk waaraan men in maart 1943 werd gestart. Het 'Le Blockhaus' bouwwerk is 90 meter lang, 50 meter breed en 33 meter hoog. Het werd opgetrokken, te midden van een bosrijk gebied, door duizenden krijgsgevangenen en dwangarbeiders uit België, Nederland, Frankrijk en Rusland. De bunker is kolossaal en indrukwekkend door zijn omvang en de gebruikte technieken. In dit monster complex werden de eerste afschrikwekkende V2-raketten gemonteerd en gelanceerd. Al deze activiteiten bleef niet onopgemerkt. In augustus 1943 wordt de bunker voor de eerste maal gebombardeerd door de Royal Air Force van de Britse luchtmacht. De sporen zijn nog duidelijk zichtbaar. Er ontstond een krater van 42 meter doorsnede en een diepte van ongeveer 18 meter.

De lanceerinstallatie verhuisde naar La Coupole. Omdat er geen V2-raketten meer konden gelanceerd worden werd er een laboratorium ingericht voor het produceren van een vloeibare zuurstof, de brandstof voor de V2- raket. Na een nieuw bombardement op 27 juni 1944 vluchtten de Duitsers terug naar Duitsland. Vanaf 1973 werden de deuren geopend voor bezoekers. Na het winkeltje wandel je langs een pad tussen de natuur met divers oorlogsmateriaal: legervoertuig, kanonnen, een éénpersoonsduikboot...etc. Info krijg je langs luidsprekers, zelfs in het Nederlands.

Twee treinwagons langs een wandelpad nodigen uit om in te stappen. In deze veewagons was plaats voor acht paarden in de breedte of veertig staande mensen. Zij werden in de Tweede Wereldoorlog gebruikt voor het vervoer van gedeporteerden naar concentratie- en vernietigingskampen. Mannen en vrouwen waren in deze rijdende gevangenissen gestuwd. De luiken waren dicht gespijkerd en met prikkeldraad omgeven om ontsnapping te vermijden. Op de grond lag stro. Slechts 5% van de gedeporteerde Joden en zigeuners keerden in 1945 levend terug. Rechts van de wandeling bestaan nog kraters die door het inslaan van bommen ontstaan zijn. In sommige blijft het water staan waardoor het kunstmatige vijvers zijn. Er is zelfs nog een 45 meter lange lanceerrail met een V1 te zien.

Het is 17:30u. Tijd om naar huis terug te keren. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto’s: Rina Meurs.

16-06-2016 om 20:12 geschreven door Luc Verschooten