Fietsknooppunten: 61-21-*-60-70-*-26-*-62-25-61. Een sterretje verwijst naar een afwijking.

Zondag 07 augustus 2016. Enkele dagen geleden beloofde onze weerman, Frank, een zonnig warm weekend. Alhoewel we van de warmte niet kunnen klagen, is het alles behalve zonnig. Als we 's morgens de rolluiken optrekken schijnt de zon maar een uur later schuiven er reeds grijze wolken voor de gele ster en steekt er een strakke frisse wind op. Misschien is het in de Brabantse Kouter beter weer. De 'Steenhuffelroute' is een deel van route twee van de Brabantse Kouters in de provincie Vlaams Brabant. De hele fietslus is 48,6 km zonder afwijkingen. De historische haltes stippelen we zelf uit en dat maakt onze fietstocht behoorlijk langer en vermoeiender. In totaal kom je door 9 of 10 dorpen waar je WOI monumenten vindt. Monumenten met een sterk verhaal. In Asse is er een wandeling langs belangrijke bezienswaardigheden voorzien. Alles bijeen is de route te lang om in één dag te doen en alles te beleven. We delen de fietslus in twee. Elke route heeft zijn markant of luguber verhaal. Eind juli reden we de 'Mollemroute' en vandaag de 'Steenhuffelroute'.

Onze GPS loodst ons door Londerzeel waar het heel druk is. Vandaag vinden hier oogstfeesten plaats. De Dorpstraat en de Molenstraat worden gedomineerd door talrijke vrachtwagens en bestelwagens. Het lijkt alsof er een stoet van zwaar verkeer op het getouw komt. Het blijkt een jaarlijkse traditie te zijn die vanmiddag om 14u begint met muziek voor jong en oud. Vervolgens treed Johan Verminnen op en om af te sluiten speelt de lokale band 'Magnet' covers die tot de late uurtjes voor ambiance zorgen. Dit oogstfeest gaat vooraf met een voertuigenzegening in de voormiddag. De parochie van Londerzeel is de enige die toegewijd is aan Sint-Kristoffel. Vanop het gemeentehuis, voor de kerk, worden alle soorten van voertuigen gezegend. Dat brengt deze felle drukte mee. Omdat ik in tegengestelde richting rij heb ik bijna geen problemen en kan ik, rustig weliswaar, verder rijden. Dat kan niet gezegd worden van de auto's die vanuit de tegenovergestelde richting in het centrum van Londerzeel moeten zijn.

Om 10:00u draai ik de parking op bij de kerk van Steenhuffel. De Sint-Genovevakerk is oorspronkelijk van 1235. Ze werd tijdens de volgende eeuwen meermaals afgebroken en opnieuw opgetrokken. De kerktoren is bijna 38m hoog en kreeg zijn huidige uitzicht na een uitbreiding in 1826 en 1913. In en om de 13de eeuwse kerk zijn renovatiewerken aan de gang. De brandglasramen werden verwijderd omdat ze aangetast zijn door oxidatie. In 2017 zullen de glas-in-loodramen opnieuw in de kerk te bewonderen zijn. De temperatuur duidt inmiddels 20° C aan en volgens een vertrouwde bron wordt het beslist 25° C in de schaduw. Voor alle zekerheid houden we ons wollen vestje aan tegen de wind en nemen een opvouw regenjas in de fietstassen mee.

Rechts van onze rijrichting is de hoge stenen muur van de brouwerij met daarop de tekst, zwart op wit: “Palm Brouwers sinds 1686”. Doch duurt het nog tot 1747 voor de officiële brouwerij wordt opgestart. Tijdens WOI wordt de brouwerij volledig vernield maar wordt weer terug opgebouwd. Het is echter wachten tot in 1958, tijdens de wereldexpo te Brussel, vooraleer Palm de nationale bekendheid verwerft. Verderop is knooppunt 61. Rechts staat het voormalige treinstation van Leireken dat omgebouwd werd tot een Bistro café. Een ontmoetingsplaats voor fietsers en wandelaars die willen genieten van een drankje, een snack of een koude en warme maaltijd. Het voormalige treinstation werd in 1882 gebouwd langs de spoorlijn Londerzeel-Aalst. In 1952 werd het station buiten dienst gesteld. De spoorlijn verkommerde tot 1978. In dat jaar wordt de spoorlijn omgevormd tot een fiets- en wandelpad, omgeven door de nodige fauna en flora, die ons dwars doorheen pittoreske dorpjes brengt. Hier slaan we linksaf om knooppunt 21 te volgen. De Brabantse Kouters vormen een ideale decor om te fietsen en te wandelen. We krijgen een mix van fraaie landschappen te zien met uitbundig veel groen. Wat verder houden we halt bij de hopvelden van brouwerij Palm. Het hopveld is 35 are groot en telt een 800-tal hopplanten. Tien meter hoog groeien de ranken met het groene goud van Palm Hop. De jonge hopscheuten die nog onder de grond zitten worden beschouwd als een delicatesse. Een infobord laat ons weten dat in oktober 2011 dit hopveld werd aangelegd, speciaal voor het brouwen van het Palm Hop Select bier. 

Bij knooppunt 21 zijn we in het centrum van Peizegem. De skyline vertoont de spitse toren van de O.L.V.-Onbevlekt-Ontvangenkerk die in de steigers staat. De toren is volledig afgesloten met nadarhekken. Door de strenge vrieskou van afgelopen winter zijn verschillende voegen losgekomen. Brokstukken kwamen naar beneden en een restauratie drong zich op. Twee straten voorbij het knooppunt moeten we linksaf in de Kouter tot bij de Koutermolen. Wij slagen erin om te ver te rijden en na een omweg en tweemaal vragen staan we dan toch voor de bijna verscholen stenen Koutermolen. Wat we zien is slechts het restant van de molen dat gebruikt wordt als opslagplaats. Van de molen was al sprake in 1406. De toenmalige houten windmolen werd door een windhoos in 1876 omver geblazen. Daarop werd een stenen molen opgetrokken en die maalde opnieuw vanaf januari 1877. Tijdens WOI was de molen een strategische uitkijkpost en zat dan ook regelmatig vol met Duitse of Belgische soldaten. En de molenaar maalde ondertussen rustig verder. Daardoor dachten de Belgische soldaten dat hij met de Duitsers heulde en met de molenwieken tekens gaf aan de vijand. Molenaar Mertens werd samen met zijn knecht hiervoor in de gevangenis van Antwerpen opgesloten. De molen werd op 10 september 1914 in brand gestoken door de Belgische soldaten. Hij brandde als een toorts en het vuur was tot ver in de omtrek te zien. Na de oorlog werd de molen terug maalvaardig. In 1933 kocht René De Block de molen en maalde nog tot eind 1970. Naderhand werd alles gesloopt tot er nog slechts de romp van over bleef. Hij is privébezit en dus niet te bezichtigen.

Aan de overzijde van de straat, tegen de haagmuur van huisnummer 72, werd het monument van Peizegem geplaatst. Het werd ingehuldigd op 1 september 2013 ter ere van Jules Alfred Savoye. Jules werd te Aarlen geboren op 11 september 1897. Op 16 jarige leeftijd maakte hij deel uit van het 2de regiment Jagers te paard dat op 1 september 1914 een aanval inzette om het gebied rond de Koutermolen op de vijand te heroveren. Hij sneuvelde een paar dagen voor zijn 17de verjaardag en werd postuum tot brigadier bevorderd. Hij werd tijdelijk langs de weg begraven, maar uiteindelijk overgebracht naar Mont-sûr-Marchienne op 19 september 1924.

Als we rechtsaf slaan in de Gasthuisstraat bevinden we ons in het centrum van Merchtem. Voor de 'Pen & Pret' school, aan de linkerkant, staat een tamelijke grote wegkapel. De kapel Onze-Lieve- Vrouw Bijstand noemt 'Weg Om' en werd in 1902 gebouwd. Het heeft een prachtig interieur en is met talrijke bloemen versiert. Op het altaar, op een hoge sokkel staat het beeld van Maria met kind.

Het monument van gesneuvelden werd geplaatst op de hoek Krekelendries en Stationstraat, te midden van een groen plantsoen. De bronzen soldaat, hoog op zijn sokkel, staat met de rechtervoet op een sabel. In het lemmer staan de woorden: “Macht boven recht”. Het herdenkt de inwoners van het dorp die omkwamen tijdens de beide Wereldoorlogen. De O.L.Vrouw-ter-Noodtkerk heeft een bewogen leven achter de rug. Ze stortte enkele keren in na felle branden. De laatste brand dateert van 1815. In 1969 kwam er een gedeelte van het plafond naar beneden. Momenteel worden er onderhoudswerken uitgevoerd. Voor elk glasraam staat, zowel van binnen als van buiten, een stelling. De glas-in-loodramen werden in de zijbeuk verwijderd voor restauratie. De historische glasramen werden de afgelopen jaren beschadigd door vandalen. Tijdelijk worden er gewone ruiten ingezet. Het maakt de mooie kerk een stuk lichter. Vooraan kunnen we nog de kleurige taferelen bewonderen van de glas-in-loodramen. De Heiligenbeelden geven kleur aan het eentonig wit van de muren. Tegen de pilaren, die de middelste beuk ondersteunen, werd de kruisweg van Christus bevestigd. Tussen twee glasramen hangt de Calvarieberg.

We belanden in Imde. Een gemeente van Meise. De Sint-Kwintinuskerk dateert van de negende eeuw, maar in de 19de eeuw volgde een uitgebreide vergroting zodat de huidige kerk dateert van 1839. Op 24 augustus 1914 werd in de buurt de 'Slag van Imde' uitgevochten tussen Duitse en Belgische troepen waarbij 85 Belgische soldaten sneuvelden. 2,5 kilometer verder komen we in het centrum van Wolvertem. De Sint-Laurentiuskerk werd gebouwd bovenop een heuvel en bestaat uit verschillende bouwstijlen. Er werd rode baksteen en natuursteen gebruikt. In de gevels werden de oudste grafzerken ingemetseld. Ze zijn door weer en wind verweerd en bijna onleesbaar geworden. De toren is nog van de 13de eeuw. Naast de toreningang wandelen we voorbij een hoge pilaar met het beeld van Maria dat hier geplaatst werd in 1954. De kerk is niet open voor een bezoek. Vooraan staat het monument van het Heilig Hart. Het monument voor de gesneuvelden werd in de hoek van het gemeentehuis ingewerkt. Het gebouw dat dateert van 1875 diende in die tijd niet alleen als gemeentehuis maar ook als schoollokaal, zetel van het vredegerecht en archiefbergplaats. Vanaf september, volgende maand dus, komt het gebouw leeg te staan. De gemeentediensten verhuisden enkele jaren geleden al naar een nieuwbouw. Leerlingen van de Academie vonden er tijdelijk een onderkomen. Nu ze op hun beurt verhuisden naar een gerenoveerd pand wordt het openbaar gebouw verkocht.

Een gezellig terras, voorbij de kerk, lonkt ons en we genieten van een streekbiertje. De zon laat het echter afweten. Wat later fietsen we rechtdoor en volgen knooppunt 60. Maar het lot beslist anders. Verderop moeten we naar links maar we zien geen bordje staan en fietsen dan maar rechtdoor. Plots zijn we in Meise. Dat klopt niet. En… we passeren een knooppuntenbordje met nummer 42. Dat klopt evenmin. Discuteren en vloeken helpt ons niet verder. Terug maar. Terug tot het centrum van Wolvertem en daar zie ik onze fout. Een bordje gemist, meer nog. Links en rechts staat een knooppuntenbordje met nummer 60 dat naar linksaf wijst. Shame on you!

Links van onze rijrichting staat het kunstwerk van levende wielerlegende Eddy Merckx. Het werd vlakbij het administratief centrum van Wolvertem geplaatst. Het kunstwerk werd in bijzijn van Eddy zelf plechtig onthuld op 13 juni 2015. In de Van Hoorickweg staat een klein infobord over de oude pastorie, gelegen aan de overzijde van het water. We lezen: “Mej. Van Horick stelde in haar testament Wolvertem aan als erfgenaam, op voorwaarde dat de gemeente met dit geld een godshuis zou oprichten voor wezen, ouderlingen en gehandicapten die in armoede leefden. Het geld werd gebruikt om deze oude pastorie te kopen. Vandaag is het godshuis uitgegroeid tot een rustoord, serviceflats en dienstencentrum”.

Op weg naar knooppunt 70 moeten we door een heel smal pad tussen weilanden. Het zal niet veel breder zijn dan een meter, maar het is bijna helemaal dichtgegroeid met onkruid. Het werd aangelegd met asfalt zonder eerst de putten en kuilen op te vullen. Ons pad is net zo breed als onze fietsbanden. Hier fietsen stelt onze zenuwen danig op de proef. Als we een tegenligger krijgen weet ik niet wat er moet gebeuren. Gelukkig slingert onze tweewieler zich 'snel' over de kleine smalle plattelandsweg. De weilanden zijn met prikkeldraad afgespannen. Links grazen koeien en rechts wacht de maïs om geoogst te worden. Netels en distels groeien links en rechts op ons pad. En dan praat ik nog niet over de Berenklauw die welig aan beide kanten tiert. Een ware beproeving. We worden wel getroffen door landelijke stilte, enkel onderbroken door natuurlijke geluiden van de omgeving. Teneinde linksaf om knooppunt 70 verder te volgen. We rijden door een lange laan. De zon is al een tijd verdwenen en de wind steekt nog een tandje bij.

Aan knooppunt 70 staat het kasteel van Imde. Een hoog gietijzeren hekwerk verspert ons de weg. Door de laaghangende takken zien we bijna niets van het gebouw. Het mortuarium in de Kouterbaan is een hoog gemetselde vierkante toren die reeds van ver zichtbaar is. Tijdens de slag van Imde vielen aan Belgische zijde een honderdtal slachtoffers. Ter herdenking van deze gesneuvelden werd op initiatief van juffrouw J. Orianne deze gedenksteen opgericht die op 24 augustus 1920 werd ingehuldigd. De teksten werden in beide landstalen aangebracht. Na ons monument moeten we knooppunt 26 volgen. We naderen de boskapel langs een kiezelpad tussen eikenbomen. De weg zit vol putten en kuilen. We proberen zo goed mogelijk rond de kuilen te slalommen. In de weiden links en rechts grazen de koeien. Nieuwsgierig kijken ze ons na. De Boskapel of 'Onze-Lieve-Vrouw-Behoudenis-der-Kranken' werd gebouwd op een oud bedevaartsoord uit 1658. De kapel werd uit noodzaak in 1707 sterk uitgebreid. De laatste renovatie werd gedaan in 2012. Op 15 augustus 2014 werd de vernieuwde Boskapel plechtig ingehuldigd. Van juni tot september wordt er wekelijks op woensdagavond een mis opgedragen. Ook vandaag is het druk aan de kapel. Wandelaars komen een kaarsje branden. Een halteplaats voor fietsers om even te rusten en een bezinningsplek voor pelgrims.

Na de boskapel is het allemaal groen wat de klok slaat. We fietsen uitsluitend tussen weilanden, bossen en landbouwgronden waar de maïs domineert. Ons pad slingert tussen de weilanden met enkele vierkante hoeves. Bij een stal staan de kalveren buiten in een groepshok. Dorpen en steden zijn uiteraard niet weg te denken, maar waar het even kan, heeft men het groene karakter van weleer bewaard. Midden in dit landelijke gebied doemt in de verte weer een dorp op als een baken boven het landschap. De kerktoren van Londerzeel.

We komen in het centrum van Londerzeel en houden halt op het Heldenplein. De Sint-Kristoffelkerk werd reeds beschreven in 1565. In 1582 werd ze door een brand volledig verwoest. En dat zou niet de laatste keer zijn. Ook in 1855 brandde de kerk volledig af. Ze werd opnieuw opgetrokken in zandsteen. De vierkante spitse toren is van 1898, maar werd door een windhoos vernield in 1990. Alles werd in oorspronkelijke staat weer opgebouwd. Hier was vanmorgen om 10:30u de voertuigenwijding die alle jaren op het eerste weekend van augustus plaats vindt. Opzij van de kerktoren staat het bronzen beeld van Fien van Krones (1879 – 1951), moeder van dertien kinderen. Ze baatte samen met haar man een winkel uit aan de overzijde van de straat 'Afspanning De Kroon'. De winkel werd ondertussen door een nieuwbouw complex vervangen. Het beeldhouwwerk is van één van haar nakomelingen Pol Van Esbroeck. Aan de andere zijde staat het Heilig Hartbeeld.

We volgen opnieuw een spoor van WOI in de Kasteelstraat. Vooraan moet villa Cara gestaan hebben. Er is wel een villa op nummer 13 maar deze heeft geen naam. Misschien is het al weggebroken, wie weet! In villa Cara woonde Jeanne Caroline Charlotte Orianne. Ze was de ongetrouwde dochter van een Brusselse rijkswachtofficier die na de dood van haar ouders op de villa is blijven wonen. Ze bezoekt het slagveld van Neeravert en ziet de gruwelijke gevolgen.

Het beweegt haar ertoe om alle gesneuvelden waarvan zovelen anoniem bleven, een waardig soldatengraf te geven. Samen met enkele assistenten doorzoekt ze dagen lang het slagveld ter hoogte van Neeravert. Dat is de dag van vandaag het stuk tussen Londerzeel, St-Jozef en de A12. Jeanne graaft de lijken op, wast ze en probeert ze te identificeren. In een houten kist krijgen ze een laatste rustplaats op het kerkhof van Londerzeel St-Jozef. Juffer Orianne beperkt zich trouwens niet tot Londerzeel. Ook op andere slagvelden zoekt ze naar gesneuvelde Belgische militairen. 

In Klein Holland vinden we nog een hoge kapel, gewijd aan Maria. We fietsen tot bij het grote monument op de hoek Blauwenhoek/Ursene.  Bij de 'Slag van Londerzeel' of de 'Slag van Neeravert' op 29 september 1914 sneuvelden aan Belgische zijde drie officieren en 127 soldaten. Als eerbetoon aan de gesneuvelde soldaten liet juffrouw J. Orianne, vijf jaar later, op 29 september 1919 dit monument oprichten. De tekst, in beide landstalen, luidt: “Aan de officieren en soldaten van het 12^e Linieregiment, 1^e, 3^e, 6^e regiment Jagers te voet en Carabiniers te Londerzeel gesneuveld”. Het monument werd laatst in 199O grondig gerestaureerd. Naar aanleiding van “100 jaar Groote Oorlog” werd aan het monument een ereplaket voor Juffrouw J. Orianne bevestigd.

In de Breendonkstraat vinden we eveneens een kapel die toegewijd is aan Maria. Het gebouw werd in 1944 gebouwd. De houten dubbele poort staat slechts aangeleund. We kunnen het prachtige interieur bewonderen. De klimop overwoekerd de zijkant van de kapel. De oude lindeboom zorgt voor schaduw. Ons laatste monument is het 'Neeravert monument' dat eveneens opgericht werd door Jeanne Orianne om het 12de Linieregiment te gedenken. Het monument werd op 1 oktober 1919 ingehuldigd op de plaats waar de pelotons van onderluitenant Van Calck en adjudant Wouters in stelling lagen. Langs knooppunt 62 vervolgen we onze weg.

Onze laatste kilometers rijden we weer tussen maïsvelden. Slingerende asfaltbanen en een horizon vol loofbomen. De bewolking trekt open. De zon brandt. We stoppen niet meer om ons in te smeren. Van knooppunt 62 naar 25 is slechts driehonderd meter. Daarna rijden we via knppnt 61 en over het voormalige treinspoor naar Steenhuffel. We worden meteen opgeslokt door een heerlijk stuk natuur. Een honderd meter voor het voormalige treinstation kunnen we een glimp opvangen van kasteel Diepensteyn uit de 17de eeuw. Het is uiteraard tijdens de eeuwen verbouwd, gerenoveerd en gerestaureerd. Sinds 1989 is het kasteel eigendom van brouwerij Palm die er een tuinpark aanlegt en een vijver laat uitgraven. Tussen de statige bomen ontwaren we de 'mascotte van brouwerij Palm'. Het Brabantse trekpaard. Om 17:15u zijn we terug bij de auto. We hebben 40 kilometer gefietst. Nog een veertig minuten rijden tot Ekeren. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.