Parkeren: Toekomststraat 2 Kluizen.

Fietsknooppunten: 42  -36  -35  -26  -17  -78  -11  -05  -03  -13  -15  -28  -30  -34  -37  -31  -38  -40  -41  -46     -43  -42 = 37,2 km.

Woensdag 27 februari 2019. De weervrouw had het ons gisteren beloofd en wanneer we de pvc-rolluik optrekken zien we een helder blauwe hemel zoals we het soms zelden zien tijdens de warme zomermaanden. De thermometer geeft momenteel al 12°C aan maar er worden voor vanmiddag temperaturen voorspelt tot 20°C. Het lijkt wel een zomerse dag, maar het is nog steeds winter. Weer een dag om van te profiteren. Daarom rijden we met de auto naar Oost-Vlaanderen voor een uitgebreide fietstocht die start in Kluizen. Het dorp ligt in het Meetjesland, een wandel- en fietsregio tussen Gent en Brugge. Vanaf 1977 behoort Kluizen bij de gemeente Evergem en is vooral bekend voor haar spaarbekken en groene zones. 

Door vertraging en enkele files op de Antwerpse ring staan we eerst om 10:45u op de parking van Kluizen. Er was geen ontkomen aan. Het was wachten en aanschuiven tot voorbij de Kennedytunnel voor we zonder problemen weer vlot verder konden rijden. We houden de parking van Kluizen rechts van ons en fietsen op de Toekomststraat tot bij de Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk van Kluizen. Een eerste gebedsplaats was volgens de geschiedenis van 1122, gebouwd in opdracht van de graaf van Vlaanderen. Ze werd echter in 1580 vernield door Calvinisten. De volgende kerk werd in de loop der eeuwen afgebroken, uitgebreid en gerestaureerd tot de huidige kerk die we nu zien. De vierkante toren werd in 1768 – 1771 verbouwd maar op 22 mei 1940 opgeblazen door oorlogsperikelen.  

Tussen 1953 en 1956 werd de schade hersteld. Rechts van de kerk werd de Heilige Cornelius in een nis geplaatst als de patroonheilige van het dorp. Links zien we het monument voor de gesneuvelden van beide Wereldoorlogen. De kerkklok slaat net het volle uur. Binnen in de kerk werden talrijke Obiits aangebracht. Aan elke kolom of pilaar zien we een Heiligenbeeld hangen. Op de achtergrond horen we stille kerkmuziek uit een luidspreker. Het geeft meteen een andere sfeer. Achteraan staat de Heilige Rita op een sokkel. Ze wordt onder andere aanroepen voor hopeloos gewaande zaken, langdurig zieken en door vrouwen met een ongelukkig huwelijk. Naast de kerk is de begraafplaats waar enkele zerken staan van burgerlijke oorlogsslachtoffers en oud-strijders van beide Wereldoorlogen. Het dodenhuisje van 1863 staat in het midden van de begraafplaats waar tegen de calvarie werd bevestigd. Het bronzen beeldje op het pleintje is van Dirk De Keyzer uit 1996. Het stelt twee koningskinderen voor.  

Na ons bezoek aan de kerk en de begraafplaats fietsen we de straat ten einde en slaan linksaf op de Kluizendorpstraat. De bebouwing verdwijnt langzaam en de natuur neemt de plaats in. We fietsen onder een stralende zon en de temperatuur is ok. Toch lijkt de natuur wel doods door de kale bomen. Desondanks komen we terecht in een streek voor genieters. Fietsen door een pittoresk landschap waar we een mix van akkers, weiden en ja, toch nog uitbundig veel groen vinden. Het zou mij niet verbazen moesten we een kunstenaar naast de weg zien zitten die deze natuurrijkdom met een penseelstreek op het doek schildert. Voor het knooppunt staan de statige villa’s met een eentonige tuin. We verlaten Kluizen langs het “einde centrum” bord.  

We rijden over de brug van het “Watering De Burggravenstroom”, zoals we zien staan in de lage gemetselde muur. Het Verbindingsvaartwater stroomt onder de brug en vloeit in de Burggravenstroom die we ongeveer 2,7 km gaan volgen. Het is een prachtige waterweg die een totale lengte heeft van 33 km. De waterweg werd tijdens de dertiende en veertiende eeuw bevaren door schuiten, geladen met goederen zoals laken, appelen, hout en turf met bestemming Gent. Na de godsdienstoorlog kwam hier een einde aan. Langs de dijk groeien hier en daar de paasbloemen of narcissen in verschillende tinten. Aan knooppunt 36 dwarsen we de stroom en slaan rechtsaf. Nu houden we het water rechts van ons. Verderop slaat de Burggravenstroom linksaf naar Eeklo en stroomt verder via Assenede, Lembeke enzovoort. We dwarsen straks nogmaals de stroom in Lembeke. Links van ons moeten twee gigantische spaarbekkens zijn. Door de beplanting en de bebouwing zijn ze niet te zien vanop de fiets. Het is slechts duidelijk op Google-View of vanuit een luchtballon. De uitvinding van de heteluchtballon dateert van 1783 en spreekt nog steeds tot de verbeelding van avontuurlijke mensen. Hoe mooi moet dat niet zijn om vanop een hoogte de regio te zien? Maar ik dwaal af. De twee waterreservoirs hebben een gezamenlijke inhoud van meer dan 10 miljard liter. Vanuit Kluizen voorziet ‘De Watergroep’ heel het Meetjesland van drinkwater. Dagelijks kan er tot 60 miljoen liter geproduceerd worden. De spaarbekken bevinden zich tot aan het volgende knooppunt. Tussen de akkers en weiden, rechts van ons, werden ‘bescheiden’ villa’s gebouwd. Afgewisseld door mooie gerenoveerde boerderijen en statige landhuizen.  

Vanaf knooppunt 26 bevinden we ons op het grondgebied van Assenede en worden we meteen opgeslokt door een heerlijk stuk natuur. Vanaf de Abdijstraat werd de Antwerpse Heirweg gekasseid. We doen zoals de professionele wielertoeristen en rijden zoveel mogelijk naast de weg in de zijberm. Dat is niet veel beter want die zit vol kuilen, putten en regenwater. Hopelijk rijden we niet plat. De Antwerpse Heirweg maakt deel uit van de oude weg die van Antwerpen naar Brugge liep en doorsnijdt het bosgebied van Oosteeklo. Het deel dat over het grondgebied van Oosteeklo loopt dateert uit de zestiende eeuw. Een deel van de weg bevindt zich zelfs nog in zijn oorspronkelijke staat en is dus niet verhard. We zijn dan ook opgelucht wanneer de kasseien overgaan in een zandweg. Hier houden we halt aan een picknicktafel die ons uitnodigt om onze zelfgemaakte boterhammetjes te verorberen. Hier werd een infobord geplaatst. We bevinden ons in de Lembeekse bossen. Deze bossen, 305 ha groot, strekken zich uit over Lembeke, Oosteeklo en Waarschoot op een zandrug die loopt van Oedelem tot Stekene. Hier kun je heerlijk wandelen, fietsen of paardrijden. Na een stevige wandeling kun je aan de noordzijde van het bos nagenieten in één van de horecazaken. Het Bellebargiebos is een vochtig loofbos langs de Burggravenstroom. Links is een bosrijk gebied en rechts een afgespannen weide met een skyline van verschillende kale loofbomen. Op de hoeve, even verder, woont een echte paardenliefhebber. Zijn weide is rondom afgespannen met een doorsteekomheining van hout. Geen prikkeldraad want dat is voor paarden ongeschikt. Het is te onopvallend voor de viervoeter en vooral onveilig. Prikkeldraad is scherp en kan ernstige verwondingen veroorzaken. Over het Syngelbrugje fietsen we de Burggraventroom over en komen we in Sleidingen/Evergem en slaan rechtsaf in de Vierhuizen. Een smalle betonbaan tussen de velden. Landbouwgrond domineert hier boven de weidlanden waar binnenkort koeien vredig liggen te herkauwen. Naast ons pad zijn de grachten afgeboord met gesnoeide knotwilgen. Nostalgie! De knooppuntenbordjes zijn tot hiertoe goed aangegeven. We hebben het al meegemaakt dat er bordjes verdwenen zijn en dat weet je eerst achteraf als je na enige tijd geen bordje meer tegenkomt of een knooppuntenbordje met een vreemd nummer. Hoe frustrerend is dat? Voor vandaag lijkt er geen probleem te zijn. We ruiken dat er in buurt gemest wordt. Het aroma komt ons af en toe tegemoet.  

Aan knooppunt 78 fietsen we linksaf in het Meistraatje waar de betonbaan afgeboord is met hoge statige eiken. Hier werd een infobordje geplaatst over de legende van de “Bevende Hazelaar”. ‘Op deze driesprong staat de “Bevende Hazelaar”, eigenlijk een (tril)linde. Hij staat op de plaats waar de graaf van Kleef per vergissing werd vermoord. Toen de Oostmoerenaren het vertrek van de Oostenrijkse overheersers vierden, bemerkten ze een vreemde man die, aan zijn kledij te zien en aan zijn stem te horen, beslist een buitenlander was. Ze namen hem dan ook onmiddellijk voor een Oostenrijker en hij werd in het heetst van de verwarring gedood. Om deze misstap uit te wissen ging men het lijk in de bossen begraven. Boven zijn graf plantte men een (tril)linde. Later werd aan de boom een Mariakapelletje gehangen, waar de kooplieden hun penning offerden, om zegen te bekomen voor een goede koop.’

Rondom ons zien we niets anders dan natuur waar we ten volle van genieten door de kleur, de geur en de vele geluiden van bekende en minder bekende vogels. Deze streek is een echt fietsparadijs. Soms, heel soms, fietsen we te snel door het landschap over de kleine smalle plattelandswegen. Want aan het eind van het straatje komen we weer terug in de harde wereld. Ja, bebouwing is natuurlijk de dag van vandaag nergens meer uit te sluiten. Ook het lawaai van de auto’s hoort daarbij en is een tweede natuur geworden. Maar er is verbetering op til. De elektrische auto rijdt muisstil door de straten. Wees gewaarschuwd! Als je niets hoort is er een Hybride of een 100% elektrische auto in de buurt. Of dat nu veilig is of niet daar ga ik niet over discuteren. Tijd voor een frisse pint op een zonovergoten terras. Ik ben bijna uitgedroogd. We hebben flesjes water bij maar dat smaakt zelfs te droog. Het is nog wachten tot in de dorpskern van Waarschoot om de dorstige te laven. In Bellebargie, na knooppunt 11, rijden we al op het grondgebied van Waarschoot. Voor de rotonde links, in de Bellebargie, stond de oude Sint-Jozefkerk. Tijdens de renovatie van de Sint- Ghislenuskerk in de dorpskern van Waarschoot, werd de Sint-Jozefkerk gebruikt als noodkerk. In 2008 werd deze kerk ontwijd en in februari 2017 afgebroken. In de plaats werd een kleuterschool gebouwd. Op een betonnen sokkel werd de zware koperen klok tentoongesteld die herinnerd aan de Sint-Jozefkerk.  

De helft van het voetpad werd omgetoverd tot fietspad. We rijden langs de grote luxueuze woningen waar de eigenaars optimaal kunnen genieten van hun vrijstaande woning. Vooral omdat ze weinig of geen last hebben van burenlawaai, of ze kozen ervoor om rondom rond te kunnen genieten van een groene omgeving. De woningen hebben meer ramen, dus meer daglicht in elke kamer. Bij enkelen staat de grote mobilhome op de oprit. Klaar om te vertrekken naar het zonnige zuiden. Het is nog ongeveer twee kilometer tot de dorpskom van Waarschoot. Het dorp ligt in de regio Meetjesland en bezit nog ongeveer 154 ha bos. Genoeg om in te verdwalen dus maar met wat geluk spot de wandelaar of oplettende fietser zelfs herten, reeën, zwijnen, de kleine bonte specht of de kleine boomkliever. Op de hoek Kapellestraat/Hoeke staat een smalle wegkapel omgeven door knotwilgen. De kapel werd opgericht in 1860 in opdracht van pastoor Van Dorpe. In de nis werd het beeldje van O.L. Vrouw met kind geplaatst. Een zitbank nodigt uit voor een warme kop koffie. Boven het dak van een woning zien we een hoge ronde gemetselde schouw die samen gehouden wordt met ijzeren banden. Het is de fabrieksschoorsteen van het voormalige S.A.W.-textielfabriek dat opgericht werd in 1889. Na de stopzetting tijdens WOII kwam er een nieuwe bloei in de jaren 1950 en 1960. In 1981 volgde echter de definitieve sluiting. Ons volgende kapelletje bevindt zich ongeveer 250 meter verder in de Kapellestraat onder twee stevige Lindenbomen. Een donkere madonna prijkt op het kleine altaar. De kapel werd gebouwd in 1987, volgens de datum boven de nis. Onderaan werd een tekst gebeiteld: “Wij willen behouden dit volk en dit land, lief Meetjesland.” Getekend:” Lorand Verbeecke 1911-1985 stichter Godsdienstig en heemkundig erfgoed.”

Even verder, op het nummer 53 van de Kapellestraat zien we een prachtig herenhuis dat omringd wordt door een haag en vooraan door een hekwerk. Het is het voormalige priorshuis van de Priorij O.L. Vrouw ten Hove. Gesticht in 1444 door de Gentse patriciër. Het gebouw werd geplunderd en verwoest in 1578  en  1581 door de Calvinisten. Het klooster werd opgeheven in 1796 door de Franse bezetters en openbaar verkocht.  Vlak voor de spoorwegovergang met knooppunt 03 vertelt een bordje over “Het Goed te Diependale” is het voormalige neerhof van de priorij van O-L-Vrouw ten Hove. Het voormalige kloosterdomein (1444-1650) bestond uit de goederen van de stichter Simon Utenhove, aangekocht en later geschonken goederen. Het Waterschootse patrimonium van het voormalige Cisterciënzerklooster omvatte zo’n 100 ha bos en drie belangrijke landbouwuitbatingen: het eigenlijke kloostergoed, het neerhof van het klooster (dus het oorspronkelijke Goed te Diependale) en de hoeve Koudekeuken. De straatnaam Jagerspad verwijst naar het feit dat dit gebied ooit het jachtgebied van de graaf van Vlaanderen was.” 

Aan de parking van de Nieuwstraat bevinden we ons pal in het centrum van Waarschoot en wijken we af naar de Sint-Ghislenuskerk. Het ruïnegedeelte is afgezet met de bekende hekwerken. Je wordt totaal stil als je de voormalige kerk aanschouwd. In de overgang van 2001 naar 2002 werd op oudejaarsavond de Sint-Ghislenuskerk door een scholier uit het naburige Eeklo opzettelijk in brand gestoken. De reden kunnen we niet vinden, al is er voor deze vandalenstreek geen enkel excuus. Alleen bogen, koor en de massieve toren van 1393 bleven overeind. Er kwam een nieuwe kerk, tegen het schip van de ruïne aangebouwd. Ernaast staat de verbrande madonna op een sokkel. Ter herinnering aan de kerkbrand. Langs de oude toren kunnen we in de nieuwe kerk binnen. Het is een hele aanpassing om hier rond te lopen. We staan dan ook snel terug buiten. Tijdens de renovatie werd de Sint-Jozefkerk aan de Bellebargie gebruikt als noodkerk. Op 24 juni 2007 werd de nieuwe kerk ingehuldigd. Naar aanleiding van de renovatie van de verwoeste Sint-Ghislenuskerk besliste Waarschoot om meteen ook de dorpskern ter hernieuwen. Het resultaat is een groene ontmoetingsplaats met onder andere een petanquebaan en een kunstwerk ter ere van priester-dichter Basiel de Craene. Het dorp is uitnodigend met haar gezellig terrasje waar we eveneens van profiteren om een sanitaire stop te houden. Het is en blijft de favoriete halte van elke wandelaar of fietser. Dat hoort er nu eenmaal bij. Ik probeer telkens iets nieuw uit de streek. Schol!  

Na onze halte  in Waarschoot rijden we uit het centrum door een smal pad tussen hectaren weidegrond. Ze liggen er maar kaal bij omdat de dieren nog op stal staan. De nachten zijn nog te koud. Het is 15:00u gepasseerd als we knooppunt 13 bereiken. Vanaf hier volgen we ongeveer een kleine zes kilometer waterloop ‘De Lieve’ die rechts van ons stroomt, maar totaal geen functie meer heeft in de scheepsvaart. Het is een historisch binnenscheepvaartkanaaltje dat werd gegraven tussen 1251 en 1269. Het kanaal was in totaal 45 km lang en vormde de eerste kunstmatige waterverbinding tussen de Leie in Gent en de Zwinmonding in Damme. Nog tot de Tweede Wereldoorlog werd via de Lieve alle aal van de stad Gent met schuiten naar Lovendegem gevaren, om er de velden te bemesten. Het traject langs De Lieve is zondermeer lovenswaardig op het smalle asfaltpad. Ik veronderstel dat het kanaal vroeger breder was want links van ons groeien de schilderachtige knotwilgen die oorspronkelijk langs de waterkant staan. We genieten van onze fietstocht langs het water. We komen volledig tot rust langs de kilometers uitgestrekte natuur van weilanden en landbouwgronden. We kunnen zowaar proeven van al dat moois dat de streek te bieden heeft. De elektriciteitspylonen, in de verte, proberen we weg te denken. Dit is genieten van water en rust die enkel verstoort wordt door vogelgeluiden. Een eind verder moeten we een omweg maken. Zelfs een fietser mag niet door. Een wielertoerist komt uit die richting en vraag hem of we toch niet doorkunnen. De man is zo vriendelijk om halt te houden om ons te woord te staan. Hij was tot aan de versperring gereden om te kijken hoe ver de werken gevorderd waren. Er is geen doorkomen aan, vertelt hij. Het is beter even om te rijden. Het is nog geen kilometer roept hij nog terwijl hij terug snelheid maakt. Ik vergat te vragen waarom er een omleiding voorzien was. We moeten voor ons volgende knooppunt drie keer dezelfde spooroverweg dwarsen. Nog voor de eerste spooroverweg houden we halt bij een grote watertoren met uitkijk op het hoogste punt. Na 2020 komt er een betonstop, maar er wordt momenteel massaal nieuwbouw opgetrokken zodat er tegen die tijd geen plek meer vrij is om nog te bouwen. Dit zijn dan nog de vrijstaande woning die worden gebouwd. We bevinden ons in Sleidinge, nog een deelgemeente van Evergem. In de Wurmstraat zien we rechts het grote Psychiatrisch Centrum Gent-Sleidingen. Een belangrijk gastvrij herstellingsoord, een ruimte die rust en voorspelbaarheid biedt waar mensen kunnen herstellen. We dwarsen de Weststraat en de derde spooroverweg in de Langendam. In deze straat uitkijken, we moeten rechtsaf op een smal pad tussen een weiland en een gracht. Veel geluk! 

Na knooppunt 31 rechtsaf tot de Sint-Joriskerk van Sleidingen. Ze heeft de meest spitse toren van de provincie. Er was al sprake van een gebedshuis in 1260. Ze brandde af, en werd groter heropgebouwd. Gerestaureerd en weer vergroot in de volgende eeuwen. In 1740 kreeg de toren zijn nieuwe spits. We kunnen binnen ook een kijkje nemen. De glas-in-loodramen maken de kerk donker. Achteraan staan er geen stoelen meer door het gebrek aan parochianen. Er bevinden zich vrij veel Heiligenbeelden die hier met naam benoemd zijn. We zien de Heilige Joris, de Heilige Godelieve, de Heilige Jozef met kind, de Heilige Coleta, het Heilig Hart van Jezus  en de buste van Pater Damiaan. De prachtige biechtstoelen springen echt in het oog. Zouden ze nog gebruikt worden? In een nis staat het Heilig Hart van Maria. Ook de preekstoel met rode loper op de dubbele trap is bezienswaardig maar waarschijnlijk slechts een pronkstuk. Terug buiten zien we de monumentale dorpspomp die dateert van 1863 om de lokale bevolking van zuiver water te voorzien. De laatste renovatie vond plaats in 1980. In de buurt van de kerk vinden we de bronzen premier Wilfried Martens. In 2016 werd het monument onthuld die geboren en opgegroeid is te Sleidingen. Van 1979 tot begin 1992 was Martens eerste minister in ons land. Het bronzen beeld van 1,92 m is een creatie van Leo De Buysere. Bij de onthulling werd het dorpsplein omgedoopt tot Wilfried Martensplein. We dwarsen verderop de N456. 

Na een tijdje fietsen we op de Meerbeke dat wordt gedomineerd door weiden met grazende paarden. Ze dragen een deken op hun lichaam. Een paard voelt zich best bij een temperatuur van 10°C. Bij langdurige regen of na een lange rit is een paard bezweet en heeft het vaak koud. Dan kan men het best het paard bekleden met een deken om de spieren warm te houden. Na enkele pedaaltrappen fietsen we Wippelgem, een deelgemeente van Evergem, binnen. De vrijstaande woningen voor de dorpskerk zijn statige gebouwen waar meer dan één auto de oprit siert. Links van de kerk werd de pastorie in 1856 gebouwd. Het landelijke dorp heeft in 1856 de Onze-Lieve-Vrouw Ten Troost kerk gebouwd die in de volksmond “De Boskapel” wordt genoemd omdat ze aan de rand van het dorp gelegen is, aan de bossen. De kerk, met haar vierkante klokkentoren van 1855 wordt geflankeerd door twee kapelletjes. Links werd de kapel gebouwd voor Sint-Antonius Eremyt in 1894 en rechts staat de kapel die opgedragen werd aan Sint-Appolonia in 1893. Ze hebben beiden fraaie heiligenbeelden staan op een altaar.  

Tegenover de kerk leidt een dreef naar het grootste kasteelpark van Evergem. Het “Kasteel van Wippelgem” is sinds 2008 eigendom van de gemeente. De oudste vermelding dateert van 1375. Het kasteel met zijn U-vormige aanleg, gelegen midden het omgrachte park, werd volgens kadastergegevens en volgens het op de voorgevel aangebrachte wapen van de kasteelheren wederopgebouwd rond 1892, nadat het vorige kasteel vernield was door een hevige brand. Het kasteel is volledig onderkelderd en heeft naast het gelijkvloers twee bovenverdiepingen en een zolderverdiep. Op het gelijkvloers waren de leefruimtes gelegen: het ‘petit salon’ als ontvangstruimte voor familie en belangrijke gasten en als fumoir, het ‘grand salon’ als dagelijkse leefruimte en verder nog de eetplaats, de bijkeuken en keuken. De immense traphal werd enkel gebruikt door de eigenaars, voor het personeel was er een kleinere trap aan de keuken. De eerste verdieping bestond uit slaapkamers en badkamers en op de tweede verdieping waren de huiskapel en de kamers voor het personeel ondergebracht. Op die verdieping staat tevens een immens grote watertank die het regenwater verzamelt. Via loden buizen en een grote handpomp werd het water tot in de kamers verspreid. Op de zolder staat een gelijkaardige watertank. Het kasteeldomein omvat 27 ha en is een openbaar domein zodat er vrij kan gewandeld en gefietst worden. In het kasteel worden nog huwelijken voltrokken en jubilarissen gehuldigd. 

Bij de kolossale vierkante duiventoren hoort uiteraard een infobordje. We lezen: “De eerste duivenhokken werden vanaf de zestiende eeuw ondergebracht in torens. Het doel van zo’n gigantische duiventil was vooral economisch en praktisch, want de duivenkweek vormde een belangrijk onderdeel van de voedselvoorziening voor de rijke tafels. De voornaamste verdienste van de duivenkweek was echter de productie van mest. Tegen het einde van de zestiende eeuw werd het duifrecht ingevoerd, als gevolg van de ontevredenheid onder de boeren wiens graan de duiven opaten. Het waren enkel de heren, abdijen en enkele pachthoven die nog duiven mochten houden. De komst van kunstmest luidde het einde in van deze traditie en vele duiventorens werden afgebroken of voor andere doeleinden gebruikt.

De duiventoren op dit domein is een vierkante toren van bak – en zandsteen met drie bouwlagen en een tentdak met bolbekroning. Hij zou dateren uit 1676 maar is hoogstwaarschijnlijk ouder. Volgens sommige bronnen dateert hij uit 1641, nog andere spreken van 1623. Wellicht deed hij oorspronkelijk dienst als vestingtoren en uitkijktoren. Hij had toen een plat dak. Pas later werd het duivenkwartier en het tentdak erop geplaatst. Aan de oost- en westgevel zijn consoles van de verdwenen loopplaten, alsook de vlieggaten bewaard. Twee deurtjes in de oostgevel verlenen toegang tot de begane grond met twee stalletjes. De deur naar het kippenhok op de verdieping in de noordgevel met steektrapje werd toegevoegd in 1912. Het huidige koetshuis was oorspronkelijk de boerderij. Het eerste gedeelte, met opbouw, was de paardenstal voor de werkpaarden. Minder luxueus en eenvoudiger van uitvoering dan de stallen voor de luxepaarden aan de hovenierswoning. Daarachter was de woning voor de boer die voorzag in het eten voor het kasteel. Verderop lagen de hooizolder en de stallingen. De twee kleinere gebouwen naast het koetshuis waren de stallen voor de varkens, de rookkamer (om hespen te roken), het fornuis en aanpalend de ‘remise’ of bergplaats om de wagens te stallen en een ruimte om mest op te slaan. Het voormalige koetshuis geldt nu als het hart van het sociaal-cultureel leven van Evergem. In de loop der eeuwen kreeg het kasteel heel wat bijgebouwen. In één ervan, de voormalige hovenierswoning, is vandaag Salon Sauvage gevestigd, een combinatie van theehuis, eetcafé en biertuin.

01-10-2019 om 10:13 geschreven door Luc Verschooten  

Fietsknooppunten: 96-54-22-16-20-32-10-12-77-13 = 20,6 km.

Maandag 25 februari 2019. Zolang de wind uit het zuidoosten komt blijft het bij ons een beetje lente. Na een koude nacht, met lichte vorst, is het vandaag opnieuw zonnig. We krijgen vanmiddag temperaturen tot 17°C en er staat nauwelijks wind. We gaan ervan profiteren om met DeWaterbus over het Albertkanaal te varen. Sinds 2017 vaart DeWaterbus tussen het Steenplein Antwerpen en Hemiksem, met een tussenstop in Kruibeke. Daar kwam in 2018 een tweede route bij die het Steenplein via een noordelijke route verbindt met de Antwerpse haven. Vanaf midden februari 2019 is daar dus een oostelijk traject bijgekomen en vaart DeWaterbus elk half uur op het Albertkanaal met de haltes in Antwerpen, Merksem, Deurne, Schoten en Wijnegem. Dit is nog maar eens een duurzaam alternatief voor het woonwerk-verkeer langs het Albertkanaal. En wat meer is: de fiets mag gratis mee. We vertrekken omstreeks 10:45u met de fiets vanaf onze woonplaats in het centrum van Ekeren. We fietsen door de Oude Landen om te zien of de natuur zich al heeft aangepast aan de bijna zomerse temperaturen. Maar de natuur hou je niet voor de gek. De takken van de bomen zijn nog kaal. Echt kleur is nog niet te zien. Wat wel een meevaller is met die kale bomen. We zien de Galloway’s gemakkelijker staan. Na een koude nacht vinden de dieren het aangenaam om stil te staan in het zonnetje. Enkelen staren ons na als we passeren. Zouden ze ons herkennen? De vogels zijn ook al druk in de weer. Het is een concert van verschillende fluitende vogels die hoog in de kruinen van de bomen een serenade brengen. Waarschijnlijk een ode aan de rustige fietser, wandelaar of jogger. De schutkleur van de vogels is zo goed aangepast dat we ze niet kunnen zien. En zeggen dat we thuis twee verrekijkers hebben liggen. Soit!

We volgen knooppunt 54 en houden halt bovenop de Straatsburgbrug. Vanaf hier hebben we een mooi uitzicht over de omgeving. Voor ons het MAS en de vele wolkenkrabbers nabij het Eilandje. Rechts zien we reeds het pomphuis. Daar moeten we zijn om DeWaterbus te nemen. We hebben nog even want we zien geen schip liggen. Wat mij het meest imponeert is het Havenhuis wat we van hieruit kunnen zien. Het Havenhuis is oorspronkelijk gebouwd in 1922 als brandweerkazerne en sinds enkele jaren gerestaureerd waarna men een glazen “zeilschip” boven het gebouw heeft aangebracht. Het is sinds 2016 de werkplaats voor een 500-tal medewerkers. Het is een blikvanger. Heel ver weg stijgt een zwarte rookwolk de lucht in. Waarschijnlijk een brandje ergens in de haven. Verschillende schepen varen af en aan. Het is drukker dan een paar jaar geleden. Langs de kade liggen enkele kolossale schepen aangemeerd. Een van hen haalt met een hels kabaal het anker op. Tijd om door te rijden en we laten ons naar beneden bollen. Net als we aan de steiger staan naast het pomphuis, draait de bus tot tegen de kade. Het is druk op de boot. Vooral veel wandelaars. De laatste die uitstappen zijn de fietsers. Dan is het onze beurt. Wij zijn slechts met vier. Na ons stappen nog twee fietsers, een moeder met haar volwassen dochter, op het achterdek. Het schip wacht niet. DeWaterbus vertrekt meteen. De Nederlandse vlag wappert boven de ingang naar het binnenschip. Daar kunnen de passagiers schuilen bij slecht weer. We zien de kapitein boven in de stuurhut staan. Het is niet toegelaten de trap naar boven te gebruiken. Er kunnen tot 120 passagiers vervoert worden en vijftig fietsen. We varen met een snelheid van 18km/u tot onze eerste halte. Een jongeman komt ontvangen en een praatje maken. Hij vraagt waar we eraf willen en geeft antwoorden op enkele vragen. Wij willen mee tot aan Wijnegembrug. Als de kapitein ziet dat er niemand aan de fietsbrug van de IJzerlaan staat te wachten geeft hij gas en vaart verder.

Vervolgens gaat het zo verder onder de brug van den Azijn in Deurne, Hoogmolendijk van Schoten en als laatste de Brug Houtlaan van Wijnegem. Het is 12:15u als we op de oever staan in Wijnegem met onze fietsen. We nemen afscheid en proberen ons te oriënteren. We zien geen knooppuntenbordjes hangen. We weten niet welke kant we uit moeten. De beide dames die meegevaren zijn weten ook van toeten noch blazen. Zij moeten knooppunt 24 hebben. Wij 22. Waar is knooppunt 22? Misschien moeten we aan de andere zijde van de brug zijn zegt moeder de vrouw. We zullen zien. De beide dames houden het kanaal links en rijden verder. We proberen de andere kant tot we niet verder kunnen. We rijden vlak naast de Houtlaanbrug en stoppen bij het kruispunt Houtlaan/Merksemsebaan. We kunnen ook hier de baan naar Merksem nemen maar dat is constant naast het drukke verkeer rijden. Knooppunten zijn hier niet. We keren terug en rijden over de Houtlaanbrug. Hier liep het mis. Even voorbij het ijzerwerk van de brug hadden we naar beneden moeten gaan, maar langs de trappen gaat niet met onze fietsen. Vlak aan het water is fietsknooppunt 22. We dachten dat als we het fietspad blijven volgen kunnen we ook zo langs de brug naar het water. Niet dus. We rijden op de N12 en laten ons volledig gaan tijdens de afdaling. We halen meer dan 25km/u. Aan het kruispunt met de ’s Gravenwezelsteenweg slaan we linksaf. Bij een smeedijzeren hek met hardstenen balustrade houden we halt. Achter het sierhek met puntige stekels zien we kasteel “Hof ter Pull”. Een dubbel omwalde vesting uit de vijftiende tot zestiende eeuw. Een gebouw waar we onze fantasie de vrije loop kunnen laten. Na de Galgenstraat rijden we vanzelf op de Wijnegemsteenweg in Schilde. Het is heerlijk fietsen in het zonnetje. We rijden tot het grote kruispunt en slaan linksaf op de N121. We rijden het “Klein Schijn” over en fietsen op de Kaak en vervolgens op de Botermelkbaan. Het is hier één en al natuur. Ondanks de winter is er nog veel groen te bespeuren. We fietsen over het Kempisch Kanaal om daarna langs de Elshoutbaan te rijden. Over de E19 snelweg tot het eind. Linksaf op de Miksebaan te Brasschaat. Vanaf hier volgen we opnieuw onze knooppunten dat ons het gemeentepark van Brasschaat inleidt. Aan het dienstencentrum gaan we eerst de dorstige laven. We nemen twee tuinstoelen en een klein tafeltje dat we in het zonnetje zetten. Veel plaats is er niet meer. Sommigen staan te wachten tot er stoelen vrij komen.

In het park kunnen we de eerste lentebloemen fotograferen. De witte krokussen staan in bosjes bij elkaar. Ook de gele narcissen kijken hoog boven de grond naar de vele wandelaars en fietsers die hier passeren. Onze volgende sanitaire stop is in de “Wijnschuur Oud Antwerpen” in de  Fabriekstraat te Brasschaat. Ook hier kan je als het ware over de koppen lopen. Er is alleen nog plaats in de schaduw. Zo gauw er plaats is verhuizen we naar een plekje in de zon. Het is wel veel geduld hebben. Maar we hebben tijd. Na afloop rijden we naar knooppunt 77. Ons laatste knooppunt brengt ons weer terug in het centrum van Ekeren. Als we ons stalen ros weer in zijn “stal” zetten wijst de kilometerteller net 29 km aan. Niet slecht voor een eerste fietstocht in het begin van het nieuwe jaar.

01-10-2019 om 09:59 geschreven door Luc Verschooten  

Wandelknooppunten: 123 – 122 – 115 – 116 – 100 – 120 – 111 – 123 = 4,0 km.

Parkeren: “Vakantiecentrum Corsendonck De Linde” Kasteelstraat 67 Retie.

Vrijdag 15 februari 2019. We rijden naar het noordoosten van de provincie Antwerpen. De boordcomputer duidt slechts 10°C aan maar het is een stralende dag met een helder blauwe lucht. Geen wolkje te bespeuren en last but not least, het is zelfs windstil. Een uitgelezen dag dus voor een mooie en stevige wandeling met de bekende wandelknooppunten. Via de wandelknooppunten kunnen we als liefhebber alle kanten op. De folder “Dorpswandeling Centrum Retie” loodst ons naar de parking van het vakantiecentrum Corsendonck. Daar zou normaal gesproken voldoende staanplaatsen zijn. Uitgezonderd vandaag dan. We rijden richting het centrum van Retie en plaatsen de auto op een parking met kiezelsteentjes, vlak over de Gildenstraat aan de N123. De ideale plek omdat hier borden hangen die naar fietsknooppunten verwijzen. En hier werd eveneens een klein bordje aangebracht van onze wandeling, nummer 123, met een pijltje naar rechts. Makkelijker kan niet! Wat ik toen nog niet wist. Ik had thuis alleen de knooppunten opgeschreven en het plannetje gelaten voor wat het was. Ik zou er spijt van krijgen.

Het dorp Retie is omringd door vele kleine gehuchten zoals Looiend, Geenend, Watermolen, Brand,  Weerbeek, Pontfort, Hodonk, Bosend, Duinberg en de deelgemeente Schoonbroek. De Markt is het centrale punt waar enkele belangrijke verkeerswegen elkaar kruisen. Het dorp is doorweven met talrijke slingerende riviertjes die de bovenloop van de Kleine Nete vormen en die, volgens de folder, de zuiverste riviertjes van Vlaanderen zijn. Retie heeft een rijke geschiedenis waarvan de vroegste bronnen dateren van de twaalfde eeuw. Het bekendste historische gebouw is wel de pastorie.

Onze parkeerplaats grenst toevallig aan de voormalige pastorie dat gebouwd werd in 1696 in opdracht van prelaat Crils van de Norbertijnenabdij van Tongerlo en bewoond werd door de pastoor en de onderpastoor van Retie. In 1797 verhuisden de beide pastoors en werd het gebouw een korte tijd als gendarmerie gebruikt. In 1799 werd de pastorie verkocht aan maire Van den Eynde, die ze in 1808 op zijn beurt verkocht aan de gemeente. In 1814 konden de pastoors er opnieuw hun intrek nemen. In 1984 verliet pastoor Frans Geuens definitief het pand en kort nadien nam het politiekorps er zijn intrek. Sinds 2000 vinden ook de Heemkring “Zeven Neten” en het jeugdatelier “De KolkKuyl” er een onderkomen. Het centrale gebouw en de twee zijvleugels worden omringd door een ruime tuin en een gracht. We volgen  knooppunt 123.

In de Sint-Paulusstraat staat een hoge vierkante rode telefooncel. We wanen onszelf even in Groot-Brittannië. Het is echter een blikvanger voor de kapperszaak “Ludo”. Er staat echter wel een echte telefoon in. Maar of hij werkt is weer een andere vraag. Ik vraag me af of het een rechtstreekse verbinding naar de U.K. is.

Onder het straatnaambordje “Gildenstraat” hangt een infobordje: “Gilde duidt op de boeren- en boerinnengilde, die er voor zorgde dat in 1925 langs die straat een parochiezaal, de zogenaamde Gildenzaal, werd opgetrokken. Ze werd ook wel ‘de boerenzaal’ genoemd. Het sociale en culturele leven van de dorpsgemeenschap speelde zich grotendeels af in de Gildenzaal. Een aantal jaren bood zij ook onderdak aan de bibliotheek. De Gildenzaal werd begin de eenentwintigste eeuw verkocht. Begin jaren vijftig, van vorige eeuw, was de Gildenstraat, omwille van haar asfalt, een geliefd voetbalterrein voor de buurtjongens. Een toen nog zeldzame auto hoorde men immers van ver aankomen” We dwarsen de Gildenstraat, zoals aangegeven door het knooppuntennetwerk. In de regel geldt dat als er geen aanwijzingsbordjes hangen loop je gewoon rechtdoor. Blijkbaar wordt hier van de regel afgeweken want een bordje met nummer 123 wijst aan dat we rechtdoor moeten. Geen probleem. Beter één bordje teveel dan één te weinig.

In de Jozef Cardijnstraat hangt weer een infobordje bij de straatnaam: “De straatnaam is genoemd naar Kardinaal Jozef Cardijn (1882-1967), stichter van de Katholieke Arbeidersjeugd (KAJ), bijgenaamd ‘De Kajotters’. Een grote troef was zijn retorisch talent. Hij sprak zijn publiek al roepend toe, hevig gesticulerend en erg overtuigend. In de Sint-Martinusbasiliek van de stad Halle droeg Cardijn zijn eerste mis op. In 2005 eindigde Cardijn op de drieëntwintigste plaats in de Vlaamse versie van ‘De Grootste Belg’.” Bij deze straat vinden we geen bordje meer dat ons wijst in welke richting we moeten stappen. Dilemma! Rechtdoor of linksaf? Of rechtsaf? Links zien we de spitse kerktoren als een baken boven de dakpannen uitsteken en besluiten om daar naartoe te stappen. We hebben inmiddels al drie straten gedwarst zonder een bordje van de wandelknooppunten te zien. De wandeling komt sowieso door de dorpskern. We nemen dus de kortste weg door het Molenaarspad. Het is trouwens tijd voor een sanitaire stop. Halverwege het Molenaarspad echter zien we rechts terug onze knooppuntenbordjes hangen met het nummer 122. We “zitten” dus op het juiste spoor. We hadden daarnet toch nog rechtdoor moeten wandelen, denk ik.

In het Bokpad spotten we onze eerste citroengele vlinder die men normaal als eerste van alle vlinders  in de lente te zien krijgt. Ze overwinteren in dichte vegetatie, zoals klimop, hulst of braam. Onze vlinder vliegt vlak bij een hoge groene haag die het zicht verbergt op de tuintjes van de vele vrijstaande woningen. De lucht hangt vol met vogelgeluiden. Vogels en insecten zijn, net als wij, de kluts kwijt. Ze denken ook dat de lente al in het land is. Bij de Akkerstraat is ons volgende infobordje: “Akker duidde oorspronkelijk het gezamenlijk lanbouwland aan dat door de inwoners van het dorp gemeenschappelijk werd bebouwd. De Retienaren waren ten tijde van de Franken allen boeren, voornamelijk veehouders. Het was ‘gezond volk met grote huishoudens’ zodat ze, om de kost te verdienen, almaar nieuw land moesten bijmaken. Zo’n stuk land noemden zij een ‘ekker’ of akker. Uit die tijd, meer dan 1000 jaar geleden, dagtekenen de Retie-ekkeren.

Aan het volgende kruispunt hangt weer geen knooppuntenbordje. We maken ons geen zorgen. Langs het “Huis St-Antonius” komen we in de Molenstraat, richting kerk. We lezen: “Deze oude straat, vroeger de weg naar Mol en Geel, leidde naar ’s heren windmolen op de Molenakker nabij de huidige Beukenlaan. Hij wordt reeds vermeld in 1595 en in 1837 overgeplaatst naar het gehucht Obroek waar hij in 1958 werd afgebroken. De straat, of een deel ervan, werd destijds ook ‘Ravennest’ genoemd. Het was een beschimpende aanduiding van de onbemiddelde vreemdelingen die er woonden.” De zon brandt af en toe in onze rug. Wat zou de reden kunnen zijn waardoor er enkele knooppuntenbordjes verdwenen zijn uit het straatbeeld? Misschien is de oorzaak te zoeken bij de afbraakwerkzaamheden die onlangs werden uitgevoerd aan oude woningen. Om schade te vermijden werden de paaltjes verwijderd? Misschien werden aanwijzingsborden verwijderd om het teveel aan borden in het straatbeeld te beperken en werden daardoor de knooppunten over het hoofd gezien? Een feit is dat er een massa nieuwbouw in het centrum is gekomen.

Bij café Amelie houden we onze sanitaire stop. Er is nog geen terras voorzien. Het is nog te vroeg in het voorjaar om tafels en stoelen buiten te zetten. Maartse buien en aprilse grillen moeten nog komen. Na een verfrissende pint wandelen we naar de lindenboom die zich midden op de Markt bevindt. Er zijn aanwijzingen dat deze eeuwenoude gerechtslinde zou dateren van voor de zestiende eeuw. Onder deze linde vergaderde vroeger de schepenbank die er boeten en straffen uitsprak. Van 1727 tot begin van de twintigste eeuw werd er elke maandag botermarkt gehouden. In 1988 kreeg de linde een grondige restauratie waarbij de metalen constructie van 1891 vervangen werd door de huidige ondersteuning in padoek hout. Enkele wandelaars of toeristen maken gebruik van de overschaduwde zitbanken rondom de boom.

Een ander gebouw met een geschiedenis is de Sint-Martinuskerk die gebouwd werd in 1872 en indrukwekkend toont. De toren met hoge spits dateert echter al van voor 1500. In de loop der jaren volgden verbouwingen en aanpassingen elkaar op tot de kerk haar huidig uitzicht kreeg. De klok begint te luiden en geeft net twee uur aan. We kunnen binnen het interieur bewonderen. De borstwering van het hoogzaal werd rondom in hout vervaardigd met enkele medaillons van pauzen. Naast de inkom werd een plaats voorbehouden voor de garderobe van de priester. Stevige pilaren ondersteunen de middenboog. Ook vooraan werd een orgel geplaatst. Er zijn maar liefst vier biechtstoelen die afkomstig zijn van de Augustijnenabdij van Corsendonk. Links naast het altaar werd een aparte ruimte voorzien voor een familiegebed. Het is een frisse en lichte kerk omdat de hoogste boogramen gewoon in glas werden vervaardigd. De onderste ramen zijn prachtige kleurrijke glas-in-loodramen die geschonken zijn door de Graaf van Vlaanderen. Door de ouderdom is de tekst niet volledig leesbaar. Rechts van de kerk werd het Heilig Hart opgericht. Links, naast de kerkingang, staat het grafmonument van de dichter Lodewijk de Koninck (1838-1927), de romantische dichter die vele jaren in Retie verbleef.

Op een steenworp van de kerk werd het gemeentehuis in 1898 opgericht. De laatste grote verbouwingen gebeurden in 2005. Toen kwam de ingang van het gemeentehuis langs de zijkant te liggen. Er is een infokantoor aanwezig. Een plaats voor alle toeristische informatie over wat er te zien, of te doen en te beleven is in de regio. Dan moet het wel open zijn natuurlijk. Vlakbij vinden we onze wandelknooppunten terug.

Al wandelend langs oude monumentale gebouwen doet een mens soms terugkeren naar de goede oude tijd. Of was die tijd niet zo prettig? We stappen even tot bij het prachtige gebouw op de Markt met het nummer drie. Het is een voormalig brouwershuis met achteraan nog de bijhorende bedrijfsgebouwen. Tijdens het Franse bewind bevond zich hier al een brouwerij. De woning zelf zou gebouwd zijn in de zeventiende of achttiende eeuw. Voor de aanleg van de steenweg, in 1860, diende men een gedeelte van de woning te slopen. Rond 1900 werd de site eigendom van burgemeester-brouwer Aloïs Van Gansewinkel. Sinds 1950 ligt de brouwerij stil.  

Op de hoek van de weg naar Turnhout en Arendonk staat de oude handbediende waterpomp op een hoge arduinen steen. Vroeger kwamen de huisvrouwen hier hun wasgoed spoelen. Hier zien we ons wandelknooppuntenbordje 100 hangen. We slaan wel de knooppunten 115 en 116 over. Maar we doen niet moeilijk.

Het gebouw Kloosterstraat 8 heeft enkele opmerkelijke torentjes die bij een groot herenhuis behoren dat circa 1908 gebouwd werd in opdracht van E. De Koninck en L. Van Herck. In 1964 werden diverse verbouwingen en aanpassingen gedaan en het gebouw werd afgelopen jaar nog gerestaureerd. Het wordt momenteel gebruikt als kleuterschool of kinderopvang. Een indrukwekkend gebouw.

We volgen bordje met knooppunt 100. Als we de Burgstraat dwarsen vinden we weer een infobordje: “De Burcht of ‘Borght’ was een groot herenhuis, omringd door watergrachten, aan wat toen nog de Oude Turnhoutsebaan was. Het huis werd in 1620 door Michiel van Belle, de secretaris van Retie en rector van de Latijnse school, opgetrokken. Er waren in die tijd maar drie huizen met een verdieping in dit dorp, waaronder het Hooghuis op de Markt, de Pastorie en de ‘Borght’. Het historische pand werd in 1964 gesloopt.”

Langs de kortste weg wandelen we terug naar de auto.

12-09-2019 om 13:04 geschreven door Luc Verschooten  

Woensdag 13 februari 2019. Een zonnige droge dag waarop we kunnen genieten van een aangename temperatuur tot 10°C. We besluiten om tante Maria in haar home te bezoeken. Mijn meter, die ondertussen al lang de negentig is gepasseerd, woont al enkele jaren in rustoord Battenbroek te Walem, een woonzorgcentrum voor 88 residenten. Het is een rustgevende omgeving waar de oudere mens echt tot rust kan komen in een familiale sfeer. Vlakbij het rustoord bevindt zich de Spildoornvijver of de put van Walem. Een oude zandwinningsput die uitgegraven werd op het einde van de jaren zestig van vorige eeuw voor de aanleg van de E-19. Het domein is 25 ha groot waarvan 16 ha water oppervlakte. De ideale leefomgeving voor de snoek, baars en karper. De oevers zijn bedekt met veel riet en hier en daar een loofboom. Enkele struiken hebben al katjes. Een andere struik kleurt al geel. De lente lijkt dichtbij. Aan de overzijde, tussen de struiken zien we nog net de kerktoren van Walem. Na onze wandeling rijden we tot bij het rustoord waar men ons vertelt dat tante Maria verleden week verhuist is naar een rustoord in Kapelle-op-den-Bos. Het personeel was zo vriendelijk om het adres mee te geven. Lucy, onze GPS, bracht ons een half uur later tot bij het woonzorgcentrum Akapella. In juli 1997 opende Akapella zijn deuren in de Parallelweg. Een prachtig gebouw dat enkele jaren geleden nog grondig werd gerenoveerd en uitgebreid. Tante was blij om ons te zien en we gingen in het cafetaria iets drinken terwijl we elkaar bijpraten. Om eerlijk te zijn, tante Maria praat en wij luisteren. Tot de volgende keer tante!

12-09-2019 om 12:59 geschreven door Luc Verschooten  

Zondag 3 februari 2019. Het is nog fris. In tal van steden en gemeenten heeft het aan de grond nog lichtjes gevroren. Hier en daar is het wegdek nog nat en ontstaan er ijsplekken. De zon schijnt aan een stralende blauwe hemel bij een temperatuur van 5°C. We gaan onze tweede winteruitstap maken van het nieuwe jaar. Gewoon er even tussenuit. In beweging blijven zegt de dokter vaak en dat gaan we doen. Het is ongeveer elf uur als we aan de Lindekensbaan de parking opdraaien van het Provinciaal Groendomein Kesselse Heide. Dit natuurgebied van 43 hectare werd tot eind jaren zeventig van vorige eeuw nog gebruikt als oefenterrein voor het Belgische leger. In 1978 kocht de provincie Antwerpen het aan. Sindsdien wordt het hele gebied beheerd met inzet van een vijftigtal Kempische heideschapen zodat de ongewenste grassen op een natuurlijke manier verwijderd worden. In het natuurreservaat zijn een aantal beweg-wijzerde wandelroutes uitgezet. De heide staat nu niet in bloei maar we zien een kleurrijke afwisseling van struikheidevlakten en poeltjes, naald- en loofbossen. Aan de zandvlakte staan picknicktafels waar we van ons zelf meegebracht hapje en een warm drankje kunnen genieten. Als de wolken voor de zon schuiven voelen we de koude noorderwind. Tijd voor een warme chocomelk of kopje hete koffie. We moeten beslist nog eens terug komen als de heide bloeit.

01-09-2019 om 20:01 geschreven door Luc Verschooten  

01-09-2019 om 19:57 geschreven door Luc Verschooten  

Fietsknooppunten: 94 -237 - 95 - 96 - 97 - 98 - 243 - 91 - 92 -71 - 79 - 305 - 300 - 301 - 93 - 94.   

Geplande afstand: 41,8 kilometer.

Parkeerplaats: Sint-Amandusstraat 11, bij de kerk van Stokrooie.

Vrijdag 5 oktober 2018. Het is 13°C bij ons vertrek om 08:30u. De zon schijnt en de lucht is lenteblauw. Magnifiek, want het is net herfst geworden. Onze weerman, Frank, beloofde voor vandaag toch nog een 23°C. Dat is dan nog in de schaduw. Rond tien uur parkeren we onze auto in de Kempen vlakbij de kerk van het landbouwdorpje Stokrooie. We bevinden ons in de provincie Limburg dat, volgens Wikipedia, een fietsroutenetwerk heeft van 2.000 km fietspaden, waarvan grotendeels autovrij. De deelgemeente van Hasselt ligt aan de Demer en het Albertkanaal. Het interieur van de Sint-Amanduskerk is gewoonweg prachtig. De kleurige Heiligenbeelden contrasteren mooi tegen de witgeschilderde pilaren. Ondanks de loodramen komt er heel veel licht binnen in de kerk. De Sint-Amanduskerk is een bouwwerk van 1853. Ze werd gebouwd in opdracht van de Witte Paters Norbertijnen van Averbode. Deze Norbertijnen verbleven in het toenmalige pastorijgebouw van Stokrooie. De pastorij uit 1867 werd gesloopt rond 1965 en vervangen door het huidige exemplaar. Het Heilig Hartbeeld, voor de kerk, werd in 1929 geplaatst en wordt momenteel nog bijeen gehouden door ijzeren banden in afwachting van een grondige restauratie. We houden de kerk rechts van ons en fietsen tot het volgende kruispunt. Linksaf in de Schabbestraat en onmiddellijk rechtsaf in de Sint-Amandusstraat om knooppunt 237 te volgen.

De Lavendelhoeve in de Olmenbosstraat 25 is een uniek stukje Provence in Limburg. Hier draait alles rond lavendel die wordt gebruikt in cosmetica, zeep, parfum, thee, gebak pralines, … Lavendel heeft een ontspannend effect. Dit project werd opgestart in 2001 op de voormalige hoeve door vijf cursisten na een opleiding tot herborist te Hasselt. Er worden demonstraties gehouden en er zijn verkoopstandjes met lavendelproducten en aanverwante. Men kan er kunstenaars aan het werk zien met keramiek en juwelen. Er is eveneens een springkasteel en kinderanimatie voorzien. De bankjes bij de molensteen onder de bomen is een geluksplekje.  Een prachtig plekje voor een eerste kopje sterke koffie. Na de parking van ‘Limburg Lavendel’ rijden we over de ‘Zonderikbeek’ die de grens vormt tussen Stokrooie en Kuringen. Langs een semi verhard pad fietsen we over de Demer.

Over de Tuilterdemer komen we bij de abdijsite van Herkenrode. We kunnen er niet naast kijken. De oude abdijsite van Herkenrode ademt rust, verbondenheid met het verleden en vooral gastvrijheid uit. De Tuilterdemer is opnieuw ingericht als waterloop naar de Tuiltermolen waardoor die permanent water krijgt en na restauratie opnieuw kan draaien. De abdijmolen maakte deel uit van de ambachtelijke zone van de abdij met een bakkerij, een brouwerij, een huidevetterij en een aantal werkateliers met verblijven voor het dienstpersoneel. Zo konden de cisterciënzerinnen zelf in hun behoeften voorzien. De nog aanwezige bedding van de Tuilterdemer is zoveel mogelijk behouden. Stroomopwaarts van het Vissershuisje tot aan de Demer was de Tuilterdemer grotendeels gedempt. Dit traject is opnieuw uitgegraven. Hierbij werden een aantal middeleeuwse kademuren aangetroffen en archeologisch onderzocht. Ter hoogte van de Tuiltermolen is een nieuwe brug gebouwd en zijn de kademuren hersteld. De historische gebouwen zijn gerestaureerd. De eerste cisterciënzerinnenabdij van de Nederlanden groeide uit tot een belangrijk bedevaartsoord. Mensen zochten er geluk en bescherming. De abdij, die meer dan 800 jaar oud is, kende hoogdagen en tegenspoed. Ze ligt in een wijdse vlakte van spirituele stilte, een natuurgebied van 100 ha. Na de abdij fietsen we door een prachtig natuurgebied. Het grondwater is hier verrijkt met ijzer dat roest bij contact met zuurstof uit de lucht. Op het einde van de Sacramentstraat is knooppunt 237.

Linksaf aan knooppunt 237 en we rijden de Demer over die deel uitmaakt van het stroomgebied van de Schelde met een lengte van 85 km. Het water wordt via de Dijle, de Rupel en de Schelde afgevoerd naar de Noordzee. We rijden niet door het centrum van Kuringen. We fietsen de Groenstraat ten einde en draaien rechtsaf langs het Albertkanaal dat loopt door Luik, Limburg en Antwerpen. Het kanaal werd gegraven tussen 1930 en 1939 en heeft een lengte van 129,5 km. 

We blijven een hele tijd het kanaal volgen. Langs de gehele lengte ligt er een belangrijk industriegebied op beide oevers. We volgen het fietspad zuid oost langs het Kanaalkom Hasselt. Een voormalig haven- en industriegebied dat thans een recreatie- en woonfunctie heeft met kantoren en de nodige horeca. De kom werd gegraven tussen 1854 en 1858 als aftakkingskanaal en verbinding van Hasselt naar Dessel, waar men via het Kanaal Dessel-Schoten uiteindelijk Antwerpen kon bereiken. Na de aanleg van het Albertkanaal verloor het Kanaalkom zijn functie.

We rijden langs het monument op het Vrijwilligersplein van Hasselt. Het werd op 10 september 1961 onthuld. Het monument brengt hulde aan de bewerkers van ’s lands onafhankelijkheid in 1830, aan de zovele vrijwilligers van WOI en WOII en aan de strijders die in 1950 onder UNO-vlag naar Korea vertrokken. Bij knooppunt 96 bevinden we ons in het hart van Hasselt.

We fietsen rechtdoor en eerste straat rechtsaf. Hasselt is de hoofdstad van Limburg en grenst aan het Albertkanaal en de Demer. We houden onze eerste sanitaire stop om de “dorstige te laven”. Daarna houden we halt bij het monument van het Demermanneke in de Demerstraat aan de Grote Markt. Zijn taak bestond erin de Demer te vrijwaren van houten blokken en allerlei ander drijvend vuil. Eveneens stond het Demermanneke in voor het onderhoud van de aarden dijken. Sinds 1 oktober 1977 is het “Demermanneke” het embleem geworden van de commerciële activiteiten die plaatsvinden in de Demerstraat. Op het plein van de Molenpoort staat een uitvergroot beeld van een beloftevolle sporter, een prijs of award die de Ambassador Club Hasselt jaarlijks uitreikt aan de meest verdienstelijke jonge Hasseltse sportpersoonlijkheid. Het monument werd geplaatst op 15 maart 2014. Vervolgens houden we halt bij de begraafplaats van Hasselt. Het oud kerkhof was in gebruik van ongeveer 1800 tot 1930. Na WOI werd nabij de ingang een ereperk ingericht voor de 149 Hasseltse gesneuvelde militairen. Nog voor knooppunt 97 zien we rechts het ‘Kapermolenpark’. De site bevat een zwembad, een ijshal, een park en een aantal scholen. De Demer stroomt er doorheen. Ernaast bevindt zich de Japanse tuin die in 1992 geopend werd als grootste van zijn soort in Europa. De hoofdmissie is de Japanse cultuur bekend maken in België. Het is een plek van rust om er een gezellige picknick te houden of om er rond te wandelen. Sinds 2016 heeft een vredesbel een vaste plek in de tuin.

We verlaten al vlug het centrum van Hasselt en rijden tot aan het Albertkanaal. Rechtsaf op het jaagpad na de wegkapel met jaartal 1924 die toegewijd is aan O.L. Vrouw van Lourdes. Van de kapel was al sprake in 1775 en omdat ze bouwvallig was geworden werd ze afgebroken en in 1924 heropgebouwd in opdracht van de familie Briers-Philippaerts. De kapel is niet open. Langs de houten tralies in de deur kunnen we een blik werpen op het prachtige interieur. Het originele beeld werd in 1944 gestolen en de kapel werd herhaaldelijk vernield door vandalen. Voorbij de sluis waar de Vlaamse Waterweg nv een gecombineerde pompinstallatiewaterkrachtcentrale gebouwd heeft. Dankzij deze installatie wordt het sluizencomplex beperkt met ongeveer de helft. Er werd eveneens een fietsbrug over het kanaal voorzien waar we gebruik van maken.

Over het kanaal fietsen we over de ‘Miserikbeek’ die ontspringt in het ‘Natuurreservaat De Maten’ en hier in de Demer vloeit. In de Langwaterstraat staat rechts van ons de volgende wegkapel, gewijd aan O.L. Vrouw van Lourdes. Mooi onderhouden met tamelijk veel Heiligen-beelden en kleurige plastiek bloemen. We rijden over de N75 en belanden bij ons knooppunt in het Openluchtmuseum Bokrijk. Linksaf naast het spoor, rechtsaf over ‘Parking 2’.

Het fietspad door het water voegt een unieke beleving toe aan het fietsroutenetwerk. We rijden 212 meter lang op een pad van 3 meter breed. Het werd ingehuldigd op 27 april 2016. Het water bevindt zich aan weerszijden op ooghoogte. Je ruikt zelfs het water vanop de fiets. Het is vandaag wel extra druk. Uitkijken is geen luxe. Sommigen denken dat dit alleen een fietsbrug is en slalommen levensgevaarlijk tussen de wandelaars door. De eenden die ons tegemoet zwemmen zijn niet bang. Op hun dooie gemak dobberen ze voorbij. Hun oogjes spreken boekdelen. “Eten alsjeblieft”. Bokrijk is een 550 ha groot domein dat op 21 maart 1938 door de provincie Limburg werd verworven. Het domein staat bekend omwille van zijn openluchtmuseum dat officieel werd geopend op 12 april 1958. Er is ook een speeltuin, een arboretum en een geuren- en kleurentuin aangelegd.

Na het Arboretum fietsen we langs het ‘Natuurreservaat Het Wik’ dat midden in de bosrijke omgeving van Bokrijk ligt en een vijvercomplex heeft met de naam Het Wik. Het gebied heeft 19 vijvers, elk met een specifieke flora en fauna. Van de 110 hectare natuurgebied is er ongeveer 50 hectare bos. Het gebied is niet opengesteld voor het publiek. Over de Zonhovenweg rijden we tussen paarse kleuren van de bloeiende heide. Heide is belangrijk voor reptielen zoals hagedis en de adder. Ook de blauwvleugelsprinkhaan is een insect van heide. Bij een enorme poel zien we een reiger op de andere oever. Doodstil staart hij in het water. Heeft hij een prooi in het oog? Het volgende moment heeft hij een kikker in zijn lange spitse bek. Smakelijk! De bomen weerspiegelen zich in de uitgestrekte vijver. Enkele eenden waggelen langzaam voorbij.

In Bolderdal fietsen we langs verschillende vijvers zoals de ‘Kleine Vijver’, ‘Rietvijver’ en ’t Winkeltje. Aan de overzijde van de straat ligt de ‘Groot Wijven’ waterplas. Er werd een 15 meter hoge uitkijktoren “De Wijers” gebouwd die een indrukwekkend uitzicht geven over het vijvergebied Bolderdal en het landschap. Bovenop de toren spotten we in de verte een zilveren reiger die ons angstvallig in het oog houd. Weer naar beneden springen we terug op ons ‘stalen’ ros en fietsen langs het Natuurreservaat Rode Vijvers-Wijvenheide. Het reservaat, dat uit visvijvers bestaat, is 160 ha groot en werd in 1958 opgericht als vogelreservaat. Er broeden wel 100 vogelsoorten. Aan knooppunt 93 moeten we weer het kanaal over via een brug met kleurige bloemen. De blauwe lucht weerspiegeld in het water. Bij “Chambres D’ hôtes stoppen we voor een heerlijk avondmaal. De foto’s spreken voor zichzelf. De zon staat al laag als we terug rijden naar Stokrooie tot bij de kerk waar onze auto trouw als een hond staat te wachten.

01-08-2019 om 13:12 geschreven door Luc Verschooten  

Een magische avondwandeling door het Rivierenhof.

Op een boogscheut van de stad Antwerpen kom je weer op adem in een magisch mooi stukje natuur: het Rivierenhof. Tijdens de herfstvakantie wordt het park nóg wat magischer, tijdens ‘De Grote Schijn’.

Het lijkt wel alsof het park besprenkeld werd met toverstof: achter iedere boom wacht een nieuwe verrassing. Bomen lijken tot leven te komen, planten begroeten je met hun klanken en zwammen krijgen een lichtgevende gloed terwijl water in de omgekeerde richting loopt. De Grote Schijn nam ons op 4 november 2018 mee voor een zinnenprikkelende tocht door het donker. Niet zómaar een wandeling, maar één groot totaalspektakel waarbij we mochten  genieten van de pracht en de kracht van de natuur in duizenden geuren en kleuren.Tijdens valavond, wanneer de zon verdwijnt achter de bomen en de maan haar plek inneemt, verspreidt de magie zich over het Rivierenhof. Bomen en planten spelen de hoofdrol tijdens De Grote Schijn, met het park als prachtig decor voor een feeërieke ervaring.

We verdwalen in het park, terwijl de bomen en planten ons de weg wijzen. Even houden we halt om naar een muzikale treurwilg te luisteren om nadien onze tocht te vervolgen langs een feeëriek verlicht pad.

Tijdens de 2 kilometer lange wandeling ontdekken we de mooiste hoekjes en plekjes van het park. Het hele parcours is één grote beleving: indrukwekkende technieken voeren ons van de ene mysterieuze verrassing naar de andere. Een uniek audiovisueel spektakel brengt een verhaal zonder woorden, met innoverende snufjes en lumineuze emoties. Wij wandelen. Het park verwondert.

De Grote Schijn wordt geproduceerd door La Tilia, dat de top van de Belgische en wereldwijd gerenommeerde evenementensector wist te verzamelen voor dit project. Zoals Mundomatic, een globale en sterk geapprecieerde technisch producent. Het is het collectief rond producer, technisch en creatief brein Piet Winten. Hun brede deskundigheid en internationale connecties reiken van China tot de VS.

Lieven Scheire is alvast heel enthousiast : “Combineer natuur met wetenschap en technologie en ik ben de gelukkigste man ter wereld. Ik ben heel benieuwd hoe dit park tot leven gaat komen.”. Jef Neve zal een nummer componeren voor De Grote Schijn. Het wordt een soundtrack, die tot leven komt op één punt tijdens de wandeling.

01-08-2019 om 13:05 geschreven door Luc Verschooten  

30 september 2018. Het wordt een stralende dag vol zonneschijn. Tijd voor een toeristische wandeling in en rond het domein van het Koloniënpaleis van Tervuren. We plaatsen de auto op de Paleizenlaan. Het is er druk. Blijkbaar wil iedereen hier vandaag wandelen. We vinden gelukkig nog een plaatsje. Het uitzicht is hier fenomenaal. Op de rotonde werd in 2005 een prachtige grote ronde fontein geplaatst met een Jazz Band van Afrikaanse waterdieren. Verderop worden hoog op een sokkel vrouwenbeelden tentoongesteld. Waar we de auto parkeren staat de beeldengroep “Après le combat” aan het Koloniënpaleis. Het gietijzeren beeld werd in de negentiende eeuw gemaakt en stelt twee herten voor die net gevochten hebben op leven en dood. Rondom rond staan reusachtige bomen al dan niet met herfstkleuren.  

We beklimmen de enkele trappen tot het indrukwekkende gebouw. Het Koloniënpaleis of tentoonstellingspaleis werd gebouwd op de resten van het paviljoen van de Prins van Oranje Willem-Frederik, dat in 1879 was afgebrand. Tijdens de Wereldtentoonstelling van 1897 stelde koning Leopold II hier zijn Congostaat voor aan de Belgische bevolking. De toenmalige feestzaal bleef behouden. In de vleugels zijn er afdelingen van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. In dit gebouw was ook eerst het museum gevestigd. Toen dit echter te klein werd, gaf koning Leopold II in 1904 opdracht het huidige museum te bouwen dat voltooid werd in 1910. Het vijverpark was het vroegere jachtdomein van de hertogen van Brabant nabij het Zoniënwoud. We wandelen rechts naast het gebouw naar de achterzijde. Een groene middenberm leidt ons langzaam heuvelafwaarts. We zijn omgeven door een buxushaag en hoge bomen. In de verte zien we een vijver.

Halverwege draaien we rond het levensgrote beeld van de Romeinse krijger Claudius Civilis van Lodewijk Van Geel (1787-1852). Dit beeld was reeds op het terrein aanwezig ten tijde van het verdwenen paviljoen van Prins Willem-Frederik.

Voor de grote waterplas zien we het “nieuw” Koloniaal Museum dat werd ingewijd in 1910 door Koning Albert en dat zich specialiseerde op het gebied van de Afrikaanse zoölogie en etnografische verzamelingen. In 1911 werd in het gebouw een scheikundig laboratorium ingericht. Er worden momenteel restauratiewerken uitgevoerd aan het majestueuze complex of aan de perken voor het gebouw. Hekwerken verhinderen de toegang. Volgens Wikipedia was er een grote schare van kunstenaars verantwoordelijk voor de luxueuze binneninrichting: prachtige marmeren vloeren, rijk beschilderde en met stucwerk opgehoogde plafonds, diverse muurschilderingen met als hoogtepunt de overkoepelde erezaal. De tuin alleen al is een fortuin waard. De bloemperken werden beplant met viooltjes. Op de achtergrond worden de kegelvormige buxussen regelmatig gesnoeid.

De volgende beeldenpartij werd in een ronde vijver geplaatst rond 1994. Het is een satirisch herdenkingsmonument naar aanleiding van “100 jaar Koloniale tentoonstelling (1897-1997)”. De titel: “The Congo I Presume”, parodieert de woorden van Henry Morton Stanley bij zijn ontmoeting met David Livingstone: “Dr Livingstone I presume?”

Langs de afspanningshekken, tussen de bomen, nemen we de kortste weg naar de voorzijde van het gebouw. We gaan linksaf. Over de ingang van het Koninklijk Museum werd een beeld geplaatst van een Afrikaanse olifant. Het witgeschilderde ijzerzandstenen beeld staat hoog op een sokkel en heeft zijn slurf in de hoogte. Klaar om te trompetten. Op zijn rug zitten drie Afrikaanse krijgers. Het beeld werd ontworpen door Albéric Collin (1886-1962). De toenmalige directeur van het Tervuurse Museum, Frans Olbrechts, zorgde er in 1938 voor dat het kunstwerk in Tervuren geplaatst werd.

Langs het paviljoen wandelen we terug richting auto. Na een laatste foto slenteren we over de Paleizenlaan en slaan de eerste straat linksaf. Via de Kastanjedreef komen we op een groot plein waar we iets kunnen drinken op het terras van De Foyer. Een moderne gezellige bar in het vrijetijdscentrum op de Markt. Naderhand wandelen we verder op de Kastanjedreef die ons op het Kazerneplein brengt. Hier bevindt zich de Panquinkazerne die van 20 juni tot 11 november 2018 omgetoverd werd tot vredessite. Hier herdenkt men het einde van de Groote Oorlog door het kunstwerk “Maaiveld”. Ook het herdenkingsmonument wordt in de aandacht geplaatst. Het plein is een “graanveld” geworden, bezaaid met klaprozen als symbool voor het leed en de hoop. In het midden is er een 100 meter lange loopgraaf van gestapelde boomstammen waar men kan doorwandelen en aan het einde heeft men een unieke kijk op de ruïne van het voormalige hertogelijk paleis en de vijvers in het park. Op de plek van de Panquinkazerne liet de Oostenrijkse landvoogd Karel Van Lorreinen een hoefijzervormig gebouw optrekken dat moest dienen als stallingen en logies voor het personeel. Vanaf de Napoleontische tijd werd het een paardenstoeterij. Later huisden er afdelingen in van de gendarmerie. In 1897 nam het leger de gebouwen in bezit.

In de tijd van de aartshertogen Albrecht en Isabella (1599-1633) werd op de binnenkoer van de middeleeuwse burcht ter vervanging van de houten “Sint-Huybrechtscapelle” een nieuwe kapel gebouwd die rijkelijk werd gestoffeerd met taferelen uit het leven van Sint-Hubertus. Van de rijke stoffering bleef echter niets bewaard. De hoge kapel staat momenteel in de steigers en kan niet bezocht worden.

We zakken nadien af naar het centrum bij de Sint-Jan Evangelistenkerk. De gotische kerk uit de dertiende eeuw waarin de Brabantse hertogen Antoon van Bourgondië (+1415), Jan IV (+1427) en Filip van Sint-Pol (+1430) begraven liggen. De kerk leed fel onder de zestiende en zeventiende eeuwse godsdienstoorlogen. Het doksaal dateert van 1517. We kunnen ook het interieur bewonderen. Ze wordt helder verlicht door de zonnestralen die door de bovenste ramen binnen komt. Beneden zijn de glas-in-loodramen.

Vlakbij de kerk staat de Rijkswachterspomp die aanvankelijk in de Warande stond. Ze diende om de paarden van de Tervuurse rijkswachtbrigade van water te voorzien. In 1994 werd de pomp op het marktplein geplaatst. De Warandepoort in de Klarastraat is één van de tien poorten die tijdens de periode 1625-1632 de oorspronkelijk houten palissade die de Warande omgaf vervangen door een stevige bakstenen muur. Het is voorbij twee uur als we terug naar de auto stappen en terug rijden naar Ekeren.

11-07-2019 om 13:39 geschreven door Luc Verschooten  

Wandelknooppunten: 52-51-93-50-92-89-88-85-86-78-80-79-78-76-87-91-90-52 = 9,5km.

Vertrek: Bezoekerscentrum Klein Engeland 29 Turnhout.

Dinsdag 28 augustus 2018. Er wordt mooi weer voorspelt met temperaturen tot 25°C in de schaduw. Dat beloofd. Folders van ons laatste bezoek aan de fiets en wandelbeurs te Antwerpen worden te voorschijn gehaald en geselecteerd. Aangezien het een broeiende hete dag wordt besluiten we niet te ver te rijden en zeker niet te fietsen. Gezien het de tijd van de heide is willen we een wandeling maken in het natuurgebied van Turnhout met heide en vennen. De folder beloofd ons “Weidse paarse heide, schitterende vennen, eikenbossen en bloemrijke graslanden die samen het Turnhouts Vennengebied vormen”. Op weg naar Turnhout onderscheiden we bossen, weiden, akkers en vennen die de stad omarmen. Op slechts tien minuten rijden van het centrum vinden we rust in een groene gordel, vanaf de oevers van het kanaal Dessel-Schoten tot aan de Nederlandse grens. Een uniek decor voor een centrumstad in Vlaanderen. Het bezoekerscentrum 'Klein Engelandhoeve' te Turnhout lijkt ons een ideaal startpunt voor een heidewandeling. De Klein Engelandhoeve is het symbool bij uitstek van de tweehonderd jaar lange ontginningsgeschiedenis van het gebied. De hoeve ligt op een enge strook middenin het gebied en tussen de vennen. Stad Turnhout opende hier een bezoekerscentrum in samenwerking met Trefpunt Toreke en Natuurwerk vzw. De hoeve is een smeltkroes van natuurbeleving, toerisme, platteland en landbouw, sociale tewerkstelling, landschapsbeheer en cultuurhistorie. Een hoeve waar kansarmen in groep een mooie gezonde vakantie beleven. De hoeve grenst aan het Zwart Water, de Grote en de Kleine Kotteraard en het Zandven. Ooit was de Klein Engelandhoeve een tijkweverij en diende ze als verblijfplaats voor seizoenarbeiders van blekerij Borghs van 1901 tot 1919. Het Turnhouts Vennengebied is een echt pareltje. We gaan er een snoer van vennen en heidestroken ontdekken. 

In het Vennengebied zijn de meeste wandelpaden het hele jaar door toegankelijk waardoor het hier bruist van het leven en waarbij het elk seizoen net een beetje anders is. In het voorjaar en tijdens de zomer komen hier water- en weidevogels broeden. Dan vindt men hier de tweede grootste populatie grutto's in Vlaanderen en broedt de wulp op de heide en omliggende weilanden tussen het Zwart Water en de Hoogmoerheide. Alleen dan worden enkele paden afgesloten om de vogels niet te storen. Vogels hebben ook recht op privacy, laat dat duidelijk zijn. Door de openheid en rust voelen weidevogels en vlinders, zoals het heideblauwtje, zich hier thuis. Het Vennengebied is een belangrijk heidegebied en herbergt er zich ook nog in de plassen de waterlobelia, drijvende waterweegbree en het oeverkruid. Het gebied is ontstaan door eeuwenlange menselijke invloed en maakt zo deel uit van ons cultuurhistorisch erfgoed. Het herbergt bovendien een unieke schat aan natuur, zelfs op Europees niveau. We plaatsen de auto op de parking waar we nog alleen zijn. Het is nog vroeg. Het is twintig over tien en de prachtige oude hoeve opent haar deuren eerst om elf uur. Het is windstil en het zou me niet verbazen als de zon het laat afweten. Ze verschuilt zich achter de mist en vermits er totaal geen wind is kan het nog een poos duren voor we de zon gaan zien. De boordcomputer duidt aan dat het 20°C is. Belofte maakt schuld en daarom willen wij meer. We blijven optimistisch en we vinden toch dat alle ingrediënten aanwezig zijn om er een warme en gezellige dag van te maken.

Vanaf de parking beginnen de bekende wandelknooppunten zodat de liefhebber twee kanten op kunnen. Tevens staan er enkele infoborden langs het pad die tekst en uitleg geven. Langs ons wandelpad werden enkele ijzeren platen verticaal in de grond geplant. We lezen litenatuurtjes, dat zijn korte poëtische teksten, van Geert De Kockere over de natuur. Ze bevatten meestal een woordspeling en een knipoog naar de mens.

In toenemende mate worden de landbouwgronden ingenomen door maïs. Het wordt geteeld voor veevoeder. De maïs zou nu normaal van hoogte moeten staan. Op sommige plekken is het loof niet zo hoog als andere jaren door de zuiderse temperaturen van de laatste maanden. Maïsplanten aan de kant van het pad zijn soms niet hoger dan veertig centimeter. De stengel draagt dan ook geen vrucht. Of ligt de oorzaak bij de bomen die in de buurt staan. Hun takken hangen gedurig over een gedeelte van de akker en houden het weinige regenwater tegen dat er de afgelopen maanden is gevallen, en dat was niet veel. We wandelen verder en horen niets meer. Elk geluid is weggevallen. Zelfs om een vogel te horen moeten we stilstaan en onze oren spitsen. Er is te weinig zuurstof in de lucht en de vogels houden zich rustig en stil om energie te sparen. De omgeving oogt aantrekkelijk met zijn grote variatie aan bomen, planten en landschappen. Hier komt een mens tot rust.  Achter een hoge draadomheining lopen enkele Kempische geiten met hun lammeren. Ze zijn druk aan het eten. Straks is het misschien te warm en dan willen ze in de schaduw liggen niksen. Net als ik. Ernaast staat een schilderachtige schuur uit de jaren ‘stillekes’. Prachtig gewoon. De skyline vertoont een dicht loofbos waar de wandelaar het hele jaar door van genieten kan in dit groene gebied. Enkele gevlekte koeien proberen een plek te bemachtigen onder twee eenzame bomen in de wei. Straks zijn het de enige schaduwplekken en er is geen plaats voor iedereen. 

Aan het hek dat ons pad blokkeert werd een infobord van Natuurpunt geplaatst met de mededeling dat we tijdens onze wandeling Galloway runderen kunnen tegenkomen. Baasjes met honden mogen de afsluiting niet passeren maar moeten rechtsaf voor een omleiding. Wij betreden dus het gebied van de Schotse hooglanders. Galloway runderen zijn zeer zachtaardige dieren, maar kunnen agressief uithalen naar loslopende honden. De Schotse Galloway’s hebben een vriendelijk karakter en zijn uitstekend aangepast aan het leven in natuurgebieden. Ze moeten niet bijgevoederd worden. Ze zijn afkomstig uit het zuidwesten van Schotland van het gelijknamige schiereiland Galloway. Alhoewel we de runderen niet zien is het uitkijken voor de uitwerpselen. Ze liggen her en der verspreid op het wandelpad. Ondanks de droogte groeit de vegetatie hier alsof er nooit droogte geweest is. Of zitten daar de koeienvlaaien voor iets tussen? Van heide is tot hier toe niets te zien. Het is nochtans augustus! Daar zal de droogte wel voor iets tussen zitten zeker? De zon heeft alle heide blijkbaar verbrandt. Rondom werden veel bomen gekapt. De bedoeling is om de heide hier terug te laten groeien. We lezen aandachtig het infobord van Natuurpunt: “Helpers op de hei. Onze voorouders hielden de Kempense heidelandschappen eeuwenlang in stand. Ze kapten bomen voor brandhout of om er constructies en werktuigen mee te maken. De rondtrekkende kuddes peuzelden jonge bomen op, de heide werd plaatselijk gemaaid en de gestoken plaggen, gebruikten ze als strooisel in de stallen. Dankzij die verschillende gebruiken verjongde de heidevegetatie regelmatig. De laatste decennia verdwijnen deze methoden echter waardoor praktisch alle heidegebieden verbossen en vergrassen. Het open heidelandschap met zijn typische planten en dieren dreigt daardoor verloren te gaan. Om dat te voorkomen schakelt Natuurpunt de hulp in van geiten, ezels, schapen, … De verschillende grazers helpen vergrassing tegen te gaan en jonge bomen in toom te houden.” Het helmgras groeit weelderig en bedekt bijna geheel ons wandelpad. Een jong koppel dwarst ons en groeten vriendelijk. Blijkbaar was een bordje met ‘verboden voor honden’ niet duidelijk genoeg want ze wandelen door het Galloway gebied met hun hondje, zonder leiband. We groeten toch met een brede glimlach terug. Rechtsaf aan de Koeivenheide waar we ze zien vliegen!

Een zwerm zwaluwen scheert rakelings over de grond. Hun manier om insecten te vangen. Een infobord legt uit: “Welkom op de Koeivenheide. Het vellen van bomen verwacht je niet meteen in een natuurgebied, toch is het soms noodzakelijk. Heiden zijn zeer zeldzaam geworden in Vlaanderen en Europa, maar in het Turnhouts Vennengebied zijn er mooie kansen voor herstel. De paarse heiden, bloemenrijke graslanden en waardevolle vennen herbergen een schat aan leven. De aangeplante dennen en Amerikaanse eiken, maken het onze eigen inheemse soorten moeilijk. Daarom verwijderen we de uitheemse soorten waar nodig. Na het vellen van de bomen, plaggen we. Plaggen is het afschrapen van de voedselrijke strooisellaag. Dat is nodig om de schrale, arme, heidevegetaties terug maximale kansen te geven. Onder die laag zijn vaak zaden van de vroegere heide te vinden, die opnieuw kans krijgen om te kiemen als ze aan de oppervlakte komen. Er blijven ook bomen staan. Die vormen een waardevolle schuilplaats voor holenbroeders en verschillende vleermuizen. Heel geleidelijk kan de Koeivenheide ontwikkelen tot een kleurrijke open mozaïek van bos, heide en grasland. In die gevarieerde omgeving voelen meer dieren en planten zich thuis. De vele insecten die aan de bosranden leven, vormen de hoofdmaaltijd voor de boompieper en de zeldzame nachtzwaluw.” Het is echt een zoektocht om heide te vinden. Weer lezen we een gedicht van Geert. We verlaten het afgespannen gedeelte zonder één Galloway te zien. De uitwerpselen zijn nochtans vers. De runderen staan nooit lang stil. Ze doorkruisen hun domein in een spiraalvormige cirkel. Ze vertoeven zich dus steeds ergens anders. Verderop, in de verte, zien we een watermassa met enkele watervogels. Bomen weerspiegelen zich in de uitgestrekte vijver. Een plaats waar het nu heerlijk toeven is. Ik vraag me af of hier ooit een kunstenaar deze natuurrijkdom met een penseelstreek op doek heeft geschilderd. Wilde eenden dobberen in het midden van de plas. Het lijkt wel een stil leven. In de buurt staan enkele Galloway runderen te grazen. Een vijftal aan onze rechterzijde en twee achter de omheining met hun grote brede kop tussen de struiken. Ze hebben blijkbaar een goed gehoor want als we naderen steken ze hun kop de hoogte in om ons na te staren. Het zijn kudde dieren maar hier worden de runderen dan toch gescheiden van elkaar. Veel dood hout blijft liggen. Talrijke insecten knagen zich een weg door het hout en vogels vinden er hun maaltje. Uiteindelijk overwoekeren mossen en zwammen het hout. Langs ons pad groeien de rode braambessen. De plant is een heester en kan van twee meter tot zes meter hoog worden. Ze zijn dit jaar wel echt klein. Een ander informatiepaneel werd naast ons pad geplant ter nagedachtenis aan: “Paul de Vicq-ven. Uit dankbaar eerbetoon aan Baron-Kolonel Paul de Vicq de Cumptich die zijn hart verloren had aan de natuur, in het bijzonder het domein Klein Engeland. De titel kolonel refereert naar zijn sociaal en politiek engagement op het einde van zijn leven. In het begin van de twintigste eeuw waren in Turnhout verschillende landschapsschilders actief. Onder hen René Degroux en Louis Clesse, die vaak werkten in opdracht van gegoede Turnhoutse families.”

Het volgende infobord handelt over het kappen van de Amerikaanse vogelkers. Een uitheemse boomsoort die vanaf 1910 op grote schaal werd ingevoerd. Het resultaat is dat de natuurlijke plantengroei zich spectaculair herstelt. We spotten hier zelfs de lisdodde. Een prachtige plant vind ik persoonlijk. Knooppunt 92 kan men in twee richtingen volgen. Rechtdoor of rechtsaf door een afgebakend gebied waar de Galloway’s grazen. Het gebied is echter tijdelijk afgesloten met een hangslot. Het waarom wordt niet meegedeeld. Dan maar rechtdoor. We volgen nu een breed grindpad met fietsknooppunt 03. Het is een gedeelte van het Bels Lijntje dat oorspronkelijk 33 km lang is. Het is een voormalige spoorweglijn tussen Turnhout en Tilburg. Voor knooppunt 91 moet men linksaf over een houten vlotter die de gracht overspant. Wij volgen knooppunt 88 rechtdoor dat eertijds aangeplant werd met dennen. Alleen langs ons wandelpad groeien statige hoge eikenbomen. De eikels beginnen al te vallen. Rechtsaf voor knooppunt 85. Op sommige akkers groeit de maïs dan weer weelderig hoog. Alleen langs de kant van de gracht waar het bladerdek van de bomen over hangen blijven de maïsstengels klein.

Tussen de knooppunten 88 en 85 werden jonge scheuten aangeplant. Welke soort van bomen het zijn weten we niet. Maar het maakt me wel blij. De nieuwe plantjes worden vanaf de grond beschermt met groene kokers tegen wilde dieren. Ze staan dichtbij elkaar te wachten tot ze worden verplant.

Ik mis een infobordje met uitleg. Tijd voor onze picknick met een warm kopje koffie. De zon hebben we nog niet gezien. Aan knooppunt 86 moeten we rechtsaf na het infobord te hebben gelezen van “De Nieuwe Bossen, waarvan 24 ha in beheer van ANB, waren één van de eerste bossen die in de negentiende eeuw aangeplant zijn op de heidegronden ten noorden van Turnhout. Ook het Peerdsven maakt hier deel van uit: een ven, waar vroeger paarden doorheen geleid werden om zo bloedzuigers te verzamelen voor geneeskundig gebruik. Men probeert de natuurwaarden van dit bosgebied te vergroten. Zo zijn enkele heiterreintjes hersteld die elke zomer begraasd worden door heideschapen.”   

Op weg naar knooppunt 78 zien we links nog een grote watermassa. Ditmaal zonder een watervogel te bespeuren. Zou het al te warm zijn om te zwemmen? Volgens een infobord werd deze vijver afgeboord met heide maar dat is nu niet het geval. Heide is nochtans belangrijk voor reptielen zoals de hagedis en de adder. Ook de blauwvleugelsprinkhaan is een insect van de heide. Ook de ree snoept graag van de bessen en bloempjes langs de bosrand. Het infobord vlakbij de vijver geeft uitleg over het ontstaan van Peerdsven. We spotten zelfs nog een mooie paddenstoel. We ademen diep in en vullen onze longen vol groene zuurstof. Als we knooppunt 91 volgen komen we aan een open vlakte met op de achtergrond een groen loofbos. Een beek slingert zich door het vlakke landschap. Achter  de rij bomen zien we grazende koeien staan. Een beeld dat iedere schilder inspireert. Om 13:15u komt de zon even tevoorschijn. Het is alsof ze laat weten dat ze in aantocht is. De temperatuur stijgt als het ware per minuut. Eindelijk voelen ons Rina haar handen niet meer koud aan.  Als we knooppunt 90 volgen werd een infobord geplaatst over vleermuizen. Ons smal pad wordt langs beide zijden nogmaals afgeboord met eikenbomen. Opgepast voor vallende eikels! De kruinen zijn in elkaar gegroeid en laten weinig zon- en daglicht door. Nog een infobord “Dood hout in het bos. Het verteringsproces van dood hout is een ingewikkeld gebeuren en vormt een belangrijke schakel in het ecosysteem. De snelheid waarmee en de wijze waarop het hout  wordt afgebroken hangt af van talrijke factoren, zoals de boomsoort, de dikte van de stam en milieuomstandigheden als vocht en temperatuur.”

Na afloop van onze stevige wandeling kunnen we in het bezoekerscentrum als afsluiter een streek-biertje of  -hapje nuttigen. En de zon? Die hebben we niet gezien.

11-07-2019 om 13:32 geschreven door Luc Verschooten  

12 december 2018. Het is bijna 17:30u als we van de bus stappen vlakbij de Rooseveltplaats te Antwerpen. Het is donker en koud. Vooral de wind snijd ijzig door je kleren. We stappen slalommend tussen de vele passanten naar het Astridplein. Van ver zien we dat er blauwe spots op het station en enkele nabij gelegen gebouwen gericht zijn. Het is eens iets anders. In de grote majestueuze kerstboom brandden duizenden lichtjes. Voor de ingang van de dierentuin werd een hoge winterse glijbaan geplaatst waar men, mits betaling natuurlijk, langs een steile helling naar beneden kan schuiven op een rubberen band. Voor de ingang van de ZOO hebben we meteen een indruk van wat we te zien gaan krijgen. Er staat een langwerpige boogpoort met kleurrijke bloemen en vlinders. Daarbovenop staan twee Chinese figuren in traditionele klederdracht. Aan de pilaren van de poorten waken de groene draken. Sidderend als een espenblad sluipen we door de poort de ZOO binnen.

De dierentuin van Antwerpen wordt dit jaar voor de vijfde keer gehuld in een magische Chinese sfeer. Als afsluiter van de feestelijkheden rond 175 jaar ZOO trekt het China Light alle registers open en zorgt voor een speciale editie. Net als de vorige jaren krijgen we een verhaal dat als een rode draad door het lichtspektakel loopt. Van een prinses die verliefd wordt op een soldaat. We hebben vooraf geen tickets gekocht en moeten nu wachten tot 18:00 uur voordat de kassa open gaat. We drinken ondertussen een koffie om ons op te warmen. Even opwarmen aan een vuurkorf kan ook maar dan moet je de rook en de gensters er wel bijnemen. Daarna wordt het aanschuiven om binnen te kunnen.

Tijdens de wandeling bewonderen we maar liefst 71 lichtcreaties in al hun betoverende magie. Infobordjes geven het verloop van het verhaal mee. Langsheen het parcours staan sculpturen in de vorm van mythische dieren, goden, een drakenboot, gebouwen en tempels. Gewoon magie, symboliek helemaal ingevoerd uit China. Op de achtergrond horen we zweverige muziek. Op twee locaties wordt op vaste tijden een levensechte magische dans gedemonstreerd door een Chinese schone. We zien de Lotusprinses langsheen ons traject opgroeien, transformeren tot vlinder en omgekeerd tot ze uiteindelijk verliefd wordt op een soldaat. Liefde en oorlog weerspiegelen zich bij de strijders van het leger. We blijven gefascineerd staan bij een vier meter hoge Boeddha en een drakenboot van 60 meter lang. Na afloop warmen we ons terug op aan de vuurkorven. Uitkijken voor de wind want de gensters komen op je af.

13-06-2019 om 11:50 geschreven door Luc Verschooten  

Samen met Veerle en Danny brengen we op 11 november 2018 een bezoek aan de bekendste brouwerij van Antwerpen. We rijden daarvoor naar Berchem. Hieronder volgen enkele sfeerbeelden van ons bezoek aan “Brouwerij De Koninck”. Het bedrijf werd opgericht in 1833. De brouwerij werd aanvankelijk ook “Brouwerij De Hand” genoemd, naar een grenspaal met een hand als grensteken. In 1912 veranderd de naam in “Brasserie Charles De Koninck”. Maar in 2010 wordt de brouwerij verkocht aan “Brouwerij Duvel Moortgat”. In 2015 opent de brouwerij haar deuren voor het publiek na een grondige renovatie. Er is een interactieve brouwerijtour uitgewerkt waarbij we in verschillende themaruimtes alles te weten komen over de bierstad Antwerpen. We leren andere bieren kennen en hoe ze gemaakt werden. Na afloop drinken we een gratis biertje van 5,2% met verschillende kruiden, een “Lost in Spice”. Schol!

12-06-2019 om 18:21 geschreven door Luc Verschooten  

6 november 2018. We parkeren de auto op de Schroeilaan op 150 meter van station Hoboken-Polder. Parkeren in de Scheldelei of Leigrachtlaan is ook mogelijk. Dat is nog dichter bij de ingang van het domein. Als je net als wij op de Schroeilaan parkeert heb je al een stuk gewandeld tot aan het begin van onze wandeling die oorspronkelijk 7,5 km is. We volgen daar de witte A.S.-Adventure pijltjes. Eigenlijk maakt het niet uit. Het is een zonnige dag en de weergoden beloven een 20° C voor vandaag. Er staat slechts een zwakke wind die in het domein volledig wegvalt. Voor we de Scheldelei indraaien stappen we even de spoorweg over voor een foto van het nostalgische station van Hoboken-Polder. Het station werd op 10 juni 1878 geopend aan spoorlijn 52 Puurs-Antwerpen Zuid. Het gebouw sloot  zijn deuren in 1984 om in 1988 terug te openen. Weliswaar zonder loketten.

We dwarsen de Schroeilaan en stappen tot bij het infobord aan het domein. We  lezen: “Eeuwenlang maakte de mens het gebied geschikt voor landbouw en veeteelt door het in te polderen. Later palmde industrie grote delen van deze Hobokense en Kielse polders in. Wat overbleef werd in de jaren zestig, van vorige eeuw, opgehoogd met grond afkomstig van de aanleg van de ring rond Antwerpen en de Kennedytunnel. Hier zou men de woon- en KMO-zone ‘Polderstad’ bouwen waarvan uiteindelijk slechts een beperkt deel werd gerealiseerd. Op de resterende gronden kreeg de natuur vrij spel. Zo ontstond een gevarieerd landschap: plassen, rietkragen, moeras en wilgenstruwelen op de lager gelegen delen en graslanden, ruigten en jonge bossen op de hoger gelegen delen. De rijkdom aan dier- en plantensoorten is groot! Dankzij het gevoerde beheer blijft een verscheidenheid aan biotopen behouden en zich ontwikkelen.”

We wandelen het domein “De Hobokense Polder” in dat ligt tussen de Schelde, de dichtbevolkte woonkernen van Hoboken en Antwerpen en de industrie van Petroleum Zuid, één van de mooiste groene plekjes van Antwerpen. Het is ook het grootste op het grondgebied van de stad: de perfecte plek om een paar uur helemaal op te gaan in de natuur. Het natuurgebied ligt in een Scheldebocht en heeft een heerlijk brok groen van 170 ha waar Natuurpunt er de natuur zo veel mogelijk haar gang laat gaan. Dat resulteert in een grote diversiteit aan landschappen en fauna en flora. De herfst lijkt nu toch definitief zijn intrede gemaakt te hebben. De bladeren beginnen nu allemaal spontaan te kleuren en dwarrelen nu en dan massaal naar beneden. Straks ligt er overal een dik tapijt van mooi gekleurde bladeren. 

Natuurpunt heeft op zijn website fotomateriaal geplaatst met verschillende zoogdieren die in het domein aanwezig zijn. Onder dat beeldmateriaal zien we de opnames van een vos, steenmarter en ree. Ze blijven de zoogdieren op de voet volgen want Natuurpunt heeft een vermoeden van nog enkele soorten die in het gebied voorkomen zoals de wezel, de bunzing, de egel, de eekhoorn, …

Rond een grote poel staan kleine boompjes met gele en groene bladeren. Ze weerspiegelen in het water. We blijven even staan en staren in het troebele water om te zien of er leven inzit. Volgens het infobord dat we passeerden zou hier de meerkikker, de bruine kikker, de gewone pad, de alpenwatersalamander en de kleine salamander te zien zijn. Het water lijkt op dit moment wel doods, maar in de lente bruist het hier van het leven. Kikkers en salamanders stoeien dan in het water. Een reiger staat dan roerloos tussen het riet. Een plek waar de mens spontaan tot rust komen als je de vogelgeluiden wegdenkt. Verderop staan we te turen door de kijkgaten bij de vernieuwde kijkwand. Hier kunnen we vogels observeren zonder ze te storen maar veel leven is er niet te zien op het water.

Paddenstoelen kunnen we dan wel tussendoor spotten. Er zouden hier meer dan 500 verschillende planten en tot 360 verschillende paddenstoelen te vinden zijn. Een soort hebben we alvast gefotografeerd voor het nageslacht. Een vlonder pad helpt ons om natte stroken te overbruggen. Al bij valt het goed mee. De laatste paar maanden heeft het nauwelijks geregend. Het volgende infobord handelt over de “Biotoop bloemrijke graslanden”. Omdat het volop herfst is kunnen we er niet van genieten maar in een bloemrijk grasland groeien er naast grassen ook heel wat kruiden, die éénmaal in bloei een mooi kleurenplaat opleveren. Deze graslanden trekken veel insecten aan die op hun beurt weer insectenetende vogels aantrekken. Maar dat is voor later. We picknicken op een zonnige bank tussen het groen.

We ontdekken na onze lunch nog meer herfstgroene bossen, waterplassen en zelfs een weide met Galloway-koeien. Een sociaal dier dat  in kuddeverband leeft en in kleine groepjes kan losgelaten worden in natuurgebieden. Hier en daar steken nog gele bloemen in bosjes uit de grond.

We volgen een tijdje de dijk langs de Schelde. Op de Linkeroever zien we de parochiekerk van Burcht. Gebouwd tussen 1899 en 1904. Het is heerlijk wandelen langs het water. Halsreikend kijken we uit we naar de schepen die voorbij varen. Een zitbank nodigt uit om even te verpozen. De zon verdwijnt achter sluierwolken. De temperatuur moet inleveren. De waterbus vaart met een snelheid voorbij. Ze vertrok vanaf de kade bij Kruibeke. In de verte zien we nog net de spitse toren van de O.L. Vrouwekerk van Kruibeke waarvan de oudste delen dateren van de vijftiende eeuw. We wandelen tot aan de jachthaven en houden links aan. We moeten over een oude kasseiweg dat vroeger, in 1825, de Scheldedijk noemde. Bij de splitsing werd een stenen monument gelegd: Polderbos voor iedereen, beschermd door iedereen. Geplaatst door de gemeente Hoboken op 6 december 1975.

Kijkpunt “De Dodaars” is een verhoogde kijklocatie die sterk lijkt op een bunker van WOI of II. Niets is minder waar. Op de grote betonplaat die nodig was om de stabiliteit op dit voormalig huisvuilstort te verzekeren, werden twee wanden met zandzakken opgetrokken. Bij deze kijkwand aan de grote plas moeten we normaal zeldzame vogels spotten, volgens het plaatselijke infobord. Volgens mij zijn ze allemaal naar het zuiden getrokken. Ik kan ze geen ongelijk geven. Langs de Scheldelei stappen we terug naar onze auto. Blij dat we weer groene longen hebben.

29-05-2019 om 11:41 geschreven door Luc Verschooten  

29-05-2019 om 11:35 geschreven door Luc Verschooten  

Fietsknooppunten: 71-72-86-74-75-99-98-95-09-67-48-49-71 = 32,5 km.

Parkeermogelijkheid: Lange Gaanweg, nabij de kerk van Bazel.

17 oktober 2018. Een prachtige dag voor een bezoek aan de Scheldestreek. De provincie Oost-Vlaanderen staat bekend voor haar gevarieerd landschap en talrijke natuurgebieden en het lijkt ons een reden omdat allemaal met de fiets te verkennen. We rijden al vroeg in de morgen, met de auto, naar het pittoreske dorpje Bazel dat op de lijst staat van één van de mooiste dorpen van Vlaanderen en dat is onmiddellijk duidelijk als we de auto parkeren voor de brede boogpoort van het adellijke kasteel van Wissekerke. Het poorthuis werd gebouwd in 1832 en heeft nog de wapenschilden van de families Vilain XIIII en de Zoë De Feltz. Het geheel zelf is al indrukwekkend met zijn kantelen en smalle schietgaten. Hier laten we onze fantasie de vrije loop. We wanen onszelf even terug in de middeleeuwen met blinkend harnas en een vlijmscherp zwaard in de hand. We laten ons stalen ros nog even op de drager achter en gaan de toegangspoort door tot op het domein van het kasteel dat sinds 1989 eigendom is van de gemeente. De historische waterburcht heeft een Engels landschapspark met talrijke bomen die nu hun herfstkleuren tonen. Ook de herfst zijn charme. Er hangt momenteel nog mist, maar de zon schijnt erdoor zodat het uitzicht romantisch en idyllisch wordt. Het levert exclusieve beelden op. Links in de hoek bevindt zich het hoevegebouw met indrukwekkende duiventoren uit de zestiende, begin zeventiende eeuw, die een vervallen indruk heeft. Het dak is kegelvormig met op de top een windmolen en overgroeid met groen klimop. De ronde bakstenen toren was ooit een symbool van macht en rijkdom. Er zouden volgens geschreven bronnen een 700-tal duivenhokken in gemetselde zijn. In de oude dienstgebouwen van het kasteel bevindt zich bistro Den Duiventoren. Het etablissement is nog gesloten. Vlakbij staat een vierkante waterpomp en een houten galg.

In 1824, werd in opdracht van Philippe Vilain XIIII, een smeedijzeren voetgangersbrug gebouwd over de kasteelvijver. De brug werd laatst nog in 2012 gerestaureerd en is 28 meter lang en 2 meter breed. Het koperen kunstwerk ‘Landende Zwaan’ is van de hand van de plaatselijke beeldhouwer Cees Huisman.

Het kasteel was oorspronkelijk van de tiende eeuw en maakte deel uit van een versterkingsgordel aan de Schelde. Het kasteel stond toen volledig in het water. Sinds 1803 ligt tot tegen de noordzijde een aarden dam. Het huidige kasteel dateert van de zestiende eeuw al werd het ook vanaf dan nog vaak verbouwd en gerestaureerd. Het kasteel is regelmatig toegankelijk voor individuele bezoekers. Het is nog vrij vroeg en we weten niet of we het kasteel binnen mogen. We zoeken eigenlijk een toilet. Binnen is geen levende ziel te bespeuren. We betreden toch de vestibule met haar wit- en rood marmeren vloer en zuilen. Dan komt een grote struise dame met een boenmachine onze kant op. Ze glimlacht vriendelijk en dat stelt ons al gerust. We mogen van het toilet gebruik maken. Ze zet het apparaat in gang en is ons compleet vergeten. Het interieur van weleer is precies tot op heden nog steeds overheersend aanwezig. We kunnen een blik werpen in de eetkamer met een uitgerekte lange tafel en twaalf stoelen. De eikenhouten lambrisering is donker maar geeft een warme sfeer weer.

We verlaten het kasteeldomein langs de toegangspoort en terwijl ik de fietsen van het draagrek haal neemt moeder de vrouw een foto van ‘Restaurant De Eenhoorn’. Het gebouw bestond al voor 1452 waarbij het een rol speelde in de slag om Bazel, toen het als verschansing diende tegen de Franse troepen van Filips de Goede. Het was de voormalige zetel van de Vierschaar en ook het hoofdcollege van het Land van Waas hield er lange tijd haar vergaderingen.

We fietsen eerst richting kerk omdat we nog niet weten in welke richting we moeten om knooppunt 71 te volgen. De dorpskern heeft als middelpunt de veertiende eeuwse Sint-Pieterskerk. De oudste delen gaan terug tot de vijftiende eeuw. In 1815 liet graaf Philippe Vilain XIIII een bidkapel bouwen met daaronder een grafkelder. De replica van een kroonjuweel van Zoë De Feltz, aan haar geschonken door Napoleon, is in de kerk te bezichtigen. Hoogbaljuw van het Waasland Servaas Van Steelant (+1607) ligt hier begraven. De preek- en biechtstoel zijn van de hand van Adriaan en Filip Nijs, twee bekende beeldhouwers uit de achttiende eeuw. Rond de kerk staan enkele beelden. Hoog op een arduinen sokkel staat ‘Anzie Seppe’  een fluitende en marcherende Chirojongen. Het beeld is van Frieda Mariën en werd geplaatst ter ere van het 45-jarig bestaan van Chiro inzet in 1988. Het andere bronzen beeld stelt een fietsend kind voor. Het opschrift luidt 13 maart. Er wordt hiermee aandacht gevraagd voor kwetsbare mensen in het verkeer, voetgangers en fietsers. In het midden van een groene haag werd een buste geplaatst van Amadee Verbruggen. Geboren en getogen te Bazel op 18 november 1886 en overleden op 28 november 1980. Hij was de ‘kasseilegger’ van de Vlaamse Beweging, een Vlaams-nationalistisch voorman, redenaar en politicus. Het standbeeld werd onthuld op 30 april 1988. In een hoek van de kerk werd een zandstenen beeld geplaatst op een gemetselde sokkel van Kardinaal Cardijn. Jozef Leo Cardijn (1882-1967) was priester en later verheven tot kardinaal vanwege zijn verdienste als stichter en bezieler van de jeugdbeweging Katholieke Arbeiders Jeugd, bijgenaamd De Kajotters. Het oorlogsmonument werd in de gevel ingewerkt. Het herdenkt de gesneuvelden en oud-strijders van Bazel van beide Wereldoorlogen. Ernaast bevindt zich het Heilig Hart.

Over de kerk werd in 1842 begonnen met de bouw van een bescheiden gemeentehuis. Het gebouw staat momenteel leeg en lijkt onderkomen. Het is niet direct duidelijk of het pand te koop staat. Om knooppunt 71 te volgen moeten we terug naar de toegangspoort van het kasteel en linksaf slaan in de Lange Gaanweg. Op de hoek van de Lange Gaanweg en de Verkortingsdijk werd een bronzen monument geplaatst van een man en vrouw die diepe voren moeten maken voor het koren. Het beeld werd geschonken op 9 december 2012 door het ‘Polderbestuur van Kruibeke’. Het infobord is niet meteen duidelijk maar ik veronderstel dat het met het overstromingsgebied te maken heeft.

We fietsen volop door het Waasland dat oorspronkelijk een overwegend agrarisch gebied was en bekend is door zijn typische panorama’s van bolle velden, begrenst door knotwilgen. Het Waasland wordt in het noorden begrenst door de Nederlandse staatsgrens, in het oosten door de Schelde, in het zuiden door de Schelde en de Durme en in het westen door het kanaal Gent-Terneuzen. We volgen knooppunt 86 als we rechts een blik opvangen van de Rupelmonde Kreek die 300 jaar geleden gevormd werd tijdens een dijkbreuk in de polders op 3 maart 1715. In de verte zien we reeds de Onze-Lieve-Vrouwtoren van Rupelmonde boven de kruinen van de bomen uitsteken en lijkt nog oneindig ver weg. Links vloeit de Rupel in de Schelde die we een tijdje gaan volgen. Rupelmonde, de stad van Mercator groeit in de middeleeuwen uit tot een bevoorrechte woonkern dankzij haar strategische ligging bij de Schelde tegenover de monding van de Rupel. De stad kan tol heffen op de Schelde en krijgt als grafelijke enclave een benijde positie binnen het landelijke Waasland. Zowat alle transport gebeurde toen nog via het water en deze rivieren waren van groot economisch belang.

We stoppen bij de ruïne van een waterburcht uit de twaalfde eeuw dat een kollossale burcht was die ooit 17 torens telde. De vesting, omgeven door een brede wal, werd opgetrokken door de graven van Vlaanderen, ter verdediging van de Schelde en de Rupel. Bijna 500-jaar lang domineerde de machtige burcht van de graven van Vlaanderen. Hier werden tegenstanders van de graaf onthoofd en opgeknoopt, werden veldslagen uitgevochten, onderwierp een grafelijke tollenaar alle scheepverkeer aan de gehate tol van Rupelmonde, borg de graaf een groot deel van zijn arsenaal en archief op, er was een garnizoenskern voor eventuele militaire acties en gevangenis. Het is in die gevangenis dat Mercator op 32-jarige leeftijd wordt vastgehouden op verdenking van ketterij. Februari 1544. In zijn woonplaats Leuven wordt Mercator met 42 anderen verdacht van lutherse praktijken. Op het moment van zijn arrestatie is hij niet thuis en wordt hij beschuldigd van voortvluchtigheid. Op dat moment was hij echter even terug in Rupelmonde om de nalatenschap van zijn oom Gijsbrecht te regelen. Uitgerekend in zijn geboorteplaats wordt Mercator gearresteerd en acht maanden gevangen gehouden in het kasteel. Op voorspraak van enkele hooggeplaatste figuren en bij gebrek aan bewijzen, wordt hij uiteindelijk vrijgesproken.

Nadat de burcht in 1583 al ernstig werd vernield, volgde in 1678, door de lange strijd van Spanje en de Verenigde Nederlanden tegen Frankrijk, de totale verwoesting. Van het imposante complex, in de stijl van het Gentse Gravensteen, is enkel het benedendeel van Doornikse kalksteen nog een zichtbaar overblijfsel. Op die restanten bouwde baron De Feltz in 1817 een toren als jachtpaviljoen, de huidige Graventoren. In de overgebleven toren werd in 1955 een Schelde- en Mercatormuseum ingericht. Op de tinne staat een oriëntatietafel en krijg je een mooi uitzicht over Rupelmonde en de Scheldestreek. De schietgaten zijn dicht gemetseld en de vlag wappert op het hoogste punt. De site is al een tijd niet meer toegankelijk wegens werkzaamheden maar het geheel spreekt zo al tot de verbeelding.

De watergracht onder de getijdenmolen staat droog aan de achterzijde. Langs deze zijde is ook het rad niet te zien. Aan de voorzijde hebben we er een beter zicht op. In 1187 stond op deze plek al een watermolen, aangedreven door de eb en vloed op de Schelde. De huidige molen dateert van 1516 en is de enige overgebleven getijdenmolen in Vlaanderen. De molen is tot op de dag van vandaag nog uitgerust met het grootste binnenwater rad van het land. In 1997 werd hij nog volledig gerestaureerd.  

Tijdens onze trip naar de kerk van Rupelmonde blijven we staan voor de gesloten kapel ter ere van “Jezus van het Kruis afgedaan”. Ze werd gebouwd in 1859 met een opvallend dak torentje. We plaatsen onze fiets vlakbij de kerk en bekijken het grote standbeeld van Mercator die indrukwekkend hoog op een sokkel zijn geboortedorp overkijkt. Het levensgrote beeld werd in 1870 gegoten te Brussel. Gerard De Kremer werd hier, in Rupelmonde, geboren in 1512 en was in zijn leven cartograaf, instrumentenmaker en graveur. Hij werd vooral bekend door de introductie van het woord ‘atlas’. Dit woord omvatte destijds alle kaarten van de kosmos, van zowel het heelal als de aarde. In 1552 verhuisde Mercator met zijn familie naar Duisburg waar hij op 82-jarige leeftijd overleed. Aan de overzijde van het Mercatorbeeld werd op 4 maart 2012 het bronzen beeld ingehuldigd van de “Jonge Mercator” in aanwezigheid van de toenmalige burgemeester en het koninklijk echtpaar van België. Het beeld werd onthuld tijdens het geboortefeest ter ere van vijfhonderd jaar Mercator.

Vervolgens draaien we rondom de imposante Onze-Lieve-Vrouw-Bezoeking kerk. In de achtste eeuw zou volgens de geschiedenis hier op deze plaats een kapel gestaan hebben. Deze werd vervangen door een romaanse kruisvormige kerk rond 1172. Vervolgens werd de kerk nog enkele malen uitgebreid en gerestaureerd. De toren werd opgericht in 1661. De huidige kerk dateert van 1757 en bezit talrijke beelden en een kopie van een schilderij van Jacob Jordaens. De huidige sacristieën werden in 1860 gebouwd. De collectie glas-in-loodramen zijn van grote erfgoedwaarde. Het is uniek in Vlaanderen om dergelijke taferelen van het Nieuwe Testament in een evenwichtig ensemble te zien. De ramen zorgen voor een mooi en kleurrijk lichtspel in de kerk. Het grote glasraam boven de toegangspoort is van 1971 en stelt Sint Michael voor, patroonheilige van Rupelmonde.

Terug naar de kapel en rechtsaf om stroomopwaarts de fietsen langs de Schelde. Het standbeeld van een reusachtige naakte vrouw staat uitdagend te zonnen met haar armen achter haar hoofd. Een realisatie van Irenée Duriez dat de Schelde symboliseert: groots, vloeiend, wassend, schoon en strak omlijnd. We maken een bocht om de voormalige scheepswerf van de “Chantier Naval de Rupelmonde” of kortweg CNR. Gesticht in 1913 en in 1962 uitgebreid met een tweede scheepshelling. Eind jaren van 1980, begin jaren van 1990 kende de werf een laatste bloeiperiode met de bouw van acht mijnenjagers maar in 1996 viel het verdict. De scheepswerf zette haar activiteiten definitief stop.

We fietsen door Steendorp, een deelgemeente van Temse. Hier bevinden zich langs de waterkant de voormalige steenbakkerijen. In 1881 waren er nog een groot aantal bedrijven gevestigd met een 1.000 à 1.200 werknemers die voor een jaarlijkse productie van ongeveer 90 miljoen stenen zorgden. We fietsen langs de enige steenbakkerij die nog actief is aan de rechterzijde “Steenbakkerij Wienerberger”. Voorbij Steendorp krijgen we aan de overzijde van de Schelde “De Notelaer” te zien. Het prachtige belvedère van de familie d’Ursel van het verderop gelegen kasteel van Hingene. Het paviljoen werd gebouwd tussen 1792 en 1797. De adellijke familie kwam er regelmatig dineren of om gasten te ontvangen en te feesten. Het belvedère is beter bekend als “Villa Vorlat” uit de tv-serie Stille Waters. Momenteel heeft “De Notelaer” een uitgebreid jaarprogramma met tentoonstellingen, wandelingen en concerten.

We verpozen even op een picknicktafel bij de kapel van O.L. Vrouw van de Schelde. De kapel werd vernieuwd in september 2011 nadat enkele vandalen het vorige plat brandden. Van de heiligenbeelden, het kruisbeeld en de kandelaars was geen spoor meer te bekennen. We krijgen zicht op de torens van de O.L. Vrouwekerk en het gemeentehuis die boven de daken van het centrum van Temse uitsteken.

We fietsen onder de Temsebrug door naar de Wilfordkaai. Het bronzen kunstwerk van beeldhouwer Valeer Peirsman werd gemaakt in opdracht van Toerisme Temse. Het zijn twee figuren die de oude en de huidige spotnaam van de Temsenaar voorstelt. “De Tuysscher en de Azijnzeker. Het monument werd onthuld op 20 september 1997. Verderop houden we halt bij de bronzen “Kaailopers”, de stoere bonkige kerels die de schepen in Temse laadde en losten op het einde van de negentiende, begin van de twintigste eeuw. Ze waren kleurrijke figuren die een eigen plaats innamen in de geschiedenis en de folklore van de gemeente. De beeldengroep werd onthuld op 25 mei 1991. De priemende zon nodigt uit voor een biertje op het zonnige terras van de plaatselijke taverne. Mensen lunchen, brunchen en genieten van een streekdrankje aan de kade terwijl op de Schelde de boten af en aan varen. Schol!

Vanaf knooppunt 75 hebben we een uitstekend zicht op de dubbele Scheldebrug. Met een lengte van 365 meter is de Temsebrug een van de langste van Vlaanderen. In 1870 overspande hier al een brug de Schelde, voltooid door de Franse ingenieur Gustave Eifel. Dezelfde man die de Parijse toren ontwierp. De brug maakte deel uit van de spoorlijn Mechelen-Terneuzen. In 1955 kwam er een nieuwe brug voor spoor- en autoverkeer. In 2009 werd een tweede parallelle brug aangelegd. We wijken af van onze knooppunten en rijden naar de Markt van Temse. Over de kerk werd van 1903 tot 1905 het gemeentehuis opgetrokken op de plaats van een schepenhuis dat nog dateerde van de vijftiende eeuw. Het schepenhuis werd vervangen in 1795 en verbouwd in 1828. Ook dit gebouw werd gesloopt in 1900 en het huidige gebouw werd in gebruik genomen in 1906 tot 2006. In 2006 opent de gemeente enkele straten verder het Administratief Centrum de Zaat dat de taken van het gemeentehuis overnam. Het voormalige gemeentehuis is sindsdien een ceremonieel-cultureel-toeristisch centrum. Het Belfort is 31 meter hoog en bezit in totaal 40 klokken. Het eerste klokkenspel dateerde uit 1976 en had 23 klokken. Tijdens de restauratie in 2006 werden er nog 15 klokken aan toegevoegd. In 2014 werden nog twee klokjes toegevoegd.  

De Onze-Lieve-Vrouwekerk van Temse werd vermoedelijk rond het jaar 770 gesticht en werd toegeschreven aan de Heilige Amelberga, beschermheilige van Temse. Wat men zeker weet is dat in 1496 de kerk door brand geteisterd werd dat Filips de Schone een speciale belasting toestond om de herstellingswerken te bekostigen. Vervolgens heeft de kerk in de loop der tijden diverse verbouwingen meegemaakt. De laatste grote verbouwing dateert van 1888. Bij de kerk werd een monument opgericht voor Priester Edward Poppe (1890-1924). De kerk verklaarde hem eerbiedwaardig op 30 juni 1986 omwille van zijn heldhaftige beoefening van de deugden. Hij werd op zondag 3 oktober 1999 zalig verklaart te Rome door Paus Johannes-Paulus II. Het monument werd onthuld op 29 april 2000.

We fietsen terug naar knooppunt 75 en volgen knooppunt 99. Een tocht van 3,5 kilometer. Links van ons is de Gewestweg. De Parklaan heeft naast de vele prachtige landhuizen ook nog veel groen. De middenbermen hebben nog te lijden onder de maandenlange droogte. We dwarsen de Krijgsbaan (N419). Verderop brengt de fiets ons tussen akkers en weilanden, over smalle asfaltwegen en dan weer over fraaie dreven met mooie villa’s. Voor elk wat wils!

We rijden over de Europese weg E17 die loopt van Antwerpen naar Beaune in Frankrijk. Onze volgende kapel wordt opgedragen aan Sint Amelberga en werd gebouwd in 1921 op de hoek Haagdam / Luiseekstraat. De binnenzijde is wit geschilderd en op het altaar staat het beeld van de heilige, geflankeerd door grote kaarsen. Twee kerkstoelen nodigen uit om te bidden. De kapel werd onlangs nog gerestaureerd. De uitzichten zijn hier wel spectaculair. Onze weg slingert zich tussen hoge dennenbomen. Rondom rond is er geen huis te bespeuren. We zijn hier helemaal alleen. We kunnen niet naar het Fort van Haasdonk. Arbeiders zijn verderop in de straat bomen aan het snoeien en het is te gevaarlijk om verder te rijden. We maken een omweg langs de Luiseekstraat en nemen de Bergstraat naar links. Het is de N485 maar van drukte valt het goed mee. Aan het volgende kruispunt willen we linksaf slaan om alsnog naar het fort te rijden. Maar ook hier is de straat afgespannen wegens het snoeien van bomen. Rechtsaf dan, naar het centrum van Haasdonk en knooppunt 95. Na dit knooppunt stoppen we bij het oud-gemeentehuis van Haasdonk. Dit gebouw is niet het originele uit de zestiende eeuw. Dat werd in 1926 gesloopt vanwege zijn slechte staat. Maar wel identiek heropgebouwd. Er  zijn momenteel vergaderruimte voor plaatselijke verenigingen.

De parochiekerk Sint-Jacobus de Meerdere in de Keizerstraat werd in twee fases opgetrokken tussen 1843 en 1872. Na de afscheiding van Melsele in 1150 werd meteen begonnen met de bouw van een eigen kerk. Ze werd in de loop der eeuwen afgebroken en vergroot terug opgebouwd. De kerk staat middenin het dorp en voor een gedeelte omringd door een grasveld met daarin het borstbeeld van de patroonheilige.

Een half uur later stoppen we bij de O.L. Vrouwekerk van Kruibeke, opgetrokken in zandsteen. In 1575 werd de kerk in brand gestoken door Spaanse troepen. Ze werd hersteld maar de daaropvolgende decennia werd de kerk opnieuw verbouwd. Na WOI werd de vervallen kerk gerestaureerd en uitgebreid. Het gemeentehuis van Kruibeke werd gebouwd in 1870. Boven de ingang bevindt zich een sokkel versierd met het gemeentewapen (eenhoorn) en het bouwjaar. Het voormalige kabinet van de burgemeester is afkomstig uit het huis van de ouders van Rubens, dat zich bevindt op de Meir te Antwerpen. Op het O.L. Vrouwplein staat de arduinen gemeentepomp van 1860.

Aan Broekdam-Zuid  staat de vierkante kapel O.L. Vrouw van zeven Weeën die aan een grondige restauratie toe is. Vooral het houtwerk heeft fel te lijden onder de weerelementen.  Bij de N419 werd in de middenberm een sokkel geplaatst met een bronzen brandweerhelm. Een infobordje met gedicht werd geplaatst op 11 september 2001. Het brengt hulde aan de inzet van brandweerlieden en andere hulpdiensten.

Onze laatste kapel bevindt zich op de hoek van de Kemphoekstraat en de Oude Kruibekestraat in Bazel. Het is de Heilige Petruskapel, patroonheilige van de parochie. Ze werd gebouwd in opdracht van de kerk van Bazel en met de financiële steun van burggraaf Stanislas XIIII, toenmalig burgemeester en eigenaar van het kasteel. Deze kapel dateert van 1902 nadat de vorige kapel werd afgebroken omdat op die plaats een tramlijn moest aangelegd worden. De kapel, gebouwd in Steendorpse baksteen, is nog een overblijfsel van de Sint-Pietersommegang. Die werd van 1587 tot 1617 jaarlijks gehouden, maar door het in voegen treden van de Heilige Sacramentsprocessie werd de ommegang niet meer gedaan. Jaarlijks wordt er nog wel een eucharistieviering gehouden in en aan de kapel. In de Tweede Wereldoorlog viel een vliegende V2-bom naast de kapel, maar de bom ontplofte niet. Men schreef dat toe aan de hulp van Sint-Pieter.

Bij bistro “den Bazelique” drinken we nog iets ter afscheid op het in de zon gedrenkte terras. De zon staat al laag  aan het firmament en werp lange schaduwen. Tijd om terug te keren naar Ekeren.

23-05-2019 om 10:16 geschreven door Luc Verschooten  

Maandag 5 november 2018. Op 11 november van dit jaar is het exact 100 jaar geleden dat de Wapenstilstand werd getekend.  Als echte Antwerpenaar rijden we naar de koekenstad met het openbaar vervoer. De bus rijdt ons niet meer tot op de Rooseveltplaats wegens de werken die er bezig zijn. Het plein wordt overzichtelijker en veiliger gemaakt. De traminfrastructuur breidt uit waardoor er minder bussen nodig zijn in het centrum. Zo verdwijnen de busperrons voor het Koninklijk Atheneum en komt er een openbare ruimte. We worden gedropt in de Van Stralenstraat en wandelen naar het station waar men een infoboekje bedeelt over de route die we moeten lopen. Ze zijn echter allemaal de deur uit. De kioskhouder verwijst ons naar de Stadswinkel op de Grote Markt. Langs de Meir dus, langs de Groenplaats en de Kathedraal tot aan het stadhuis dat in de steigers staat. Op 9 april 2018 gingen de werken van start. Het historisch gebouw wordt niet alleen gerestaureerd, er vinden ook de nodige aanpassingen plaats zodat alle schepenen en hun medewerkers er in de toekomst een plek hebben om te werken. In het najaar van 2020 wordt het vernieuwde stadhuis terug in gebruik genomen. In de stadswinkel hebben ze de brochure nog voorhanden. Na een sanitaire stop op het zonnige terras van “Den Bengel” starten we met onze wandeling door Antwerpen. Kijk even mee naar de foto's. 

20-05-2019 om 15:36 geschreven door Luc Verschooten  

Donderdag 18 april 2019. We rijden naar de Isidoor van Beverenstraat te Groot-Bijgaarden. Ter plaatse kunnen we gratis parkeren op de nabijgelegen weide. Twee gele hesjes sturen je in de goede richting en zorgen dat alles netjes en ordelijk verloopt. Het kasteel van Groot-Bijgaarden werd gebouwd omstreeks 1640 door de heren van Bijgaarden. Het domein wordt omgeven door een brede sloot die overspannen wordt door een stenen brug met vijf bogen. Ze wordt bewaakt door twee heraldieke figuren uit de zeventiende eeuw. Het prachtige poortgebouw met ronde hoektorens stamt uit de veertiende eeuw.

Na de betaling betreden we het 14 ha grote domein dat enkel te bezoeken is tijdens de jaarlijkse internationale bloembollententoonstelling in april. Onder leiding van enkele vakspecialisten zijn in het park meer dan één miljoen bloembollen handmatig geplant door de medewerkers van het kasteel. Als liefhebber van kleurige voorjaarsbloemen kunnen we genieten van meer dan 500 soorten bloemen waarvan tulpen in de meerderheid zijn. Tussendoor kunnen we kennis maken met een 20-tal reproducties van Pieter Bruegel de Oude. Ter gelegenheid van de 450^ste verjaardag van zijn overlijden (1569) brengt Floralia Brussels hulde aan deze grote kunstenaar. De werken zijn te bewonderen in hun originele afmetingen en de kaders worden gedecoreerd met bloemen of groen door de bloemsierkunstenaars.  

De arcade aan onze rechterzijde is afkomstig van het Hof van Hoorne, dat gesloopt werd in 1908. De koets is vooral een publiekstrekker voor amateurfotografen. De grote serre werd omgetoverd in een mooie binnentuin met enkele bloemstukken. We kunnen iets verfrissend drinken maar het is prijzig. Verder struinen we langs een tapijt van wilde bloemen onder eeuwenoude bomen. We kunnen volop genieten van narcissen, hyacinten en vooral van tulpen. De indrukwekkende bloemenpauw en de vele bloemperken weten elke bezoeker te imponeren. Tijdens de middag pauzeren we op een vrijstaande zitbank met een meegebrachte picknick. De massieve dertig meter hoge slottoren heeft muren die drie meter dik zijn. Het gebouw telt vier verdiepingen en stamt uit de veertiende eeuw. We hebben de treden niet geteld, maar het zijn er veel. Het was trouwens druk op de draaitrap. Er kwamen mensen met kinderen naar beneden terwijl wij naar boven wilden, en visa versa. Vanop het hoogste punt, dat beschermd wordt door een gekanteelde muur, hebben we een weids uitzicht over het domein en het Vlaamse landschap. Een winderig gedoe en het duurde dan ook niet lang voor we de terugweg aanvatte. Het kasteel zelf was ooit de zetel van de heerlijkheid van Bijgaarden. Via huwelijk werd het goed in 1720 verworven door Karel-Ferdinand de Königsegg-Rothenfels. Later wisselde het nog verschillende keren van eigenaar en raakte het kasteel in verval. Raymond Pelgrims de Bigard redde het van de ondergang en begon in 1902 met een dertig jaar durende renovatie. Zijn nakomelingen zetten zijn werk verder. Rechts is een aparte deur die ons toelaat de kapel te bezoeken. Ze werd magnifiek gedecoreerd met kleurrijke orchideeën. Geniet nog even mee van onze prachtige foto’s.

09-05-2019 om 11:12 geschreven door Luc Verschooten  

Op een zonnige dag in april van 2016 rijden we met de kleinkinderen, Joey en Yuna, naar de “Koekenstad”. In “Het Steen” gaan we helpen om enkele beeldjes te maken van het type “New Generation”. Het lijken bange, ineengedoken figuurtjes met een bolle ruggengraat. Er moeten in totaal 600.000 beeldjes van klei gemaakt worden, evenveel als er Belgische slachtoffers waren van WOI: militairen en burgers. Iedereen die een beeldje gemaakt heeft krijgt een boekje mee met een “certificaat van deelname” en een “dogtag”, een ijzeren plaatje dat oorspronkelijk om de nek van de soldaat zat. De beeldjes worden dan ergens in Ieper uitgestald als aandenken aan de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog. De locatie was toen nog niet gekend. Afgelopen zomer, 11 juli 2018 rijden we met de kleinkinderen en hun ouders, Elke en Edwin naar het Provinciaal domein Palingbeek te Zillebeke, bij Ieper, waar  vanaf begin februari vrijwilligers de beeldjes hebben uitgestald op een groen weiland. Het was een zee van gebakken kleifiguurtjes. Op een betonnen podium lag een groot rood gebarsten ei waaruit kleine klei figuurtjes vielen. Het was indrukwekkend. De kleinkinderen waren alvast enthousiast omdat ze er zelf toe bijgedragen hadden. We kunnen onmogelijk uitmaken waar hun beeldjes liggen.

Vanaf donderdag 15 november 2018 worden de beeldjes van klei gratis weggegeven. Wij rijden de volgende dag naar Palingbeek om enkele beeldjes op te halen. Omdat we op het nieuws gezien hadden dat er een grote toeloop was van belangstellenden willen we het niet doen tijdens het weekend. Vandaag vrijdag 16 november 2018 trokken we met een winkelbakje van de Colruyt naar het Provinciaal domein Palingbeek. Een mistige dag en kei druk. Parkeren kon op de parking aan de cafetaria. Vanaf daar moet men te voet. Er zijn al veel beeldjes weg. Hier en daar ligt nog een kapot exemplaar. Het onkruid is door het dekzeil gegroeid. De mensen staan te drummen om net dat beeldje te pakken te krijgen wat jij net wil nemen. We turen in de verte en zien dat er nog veel te rapen valt. Het is een hele zware trip als we terug komen met ons grijs oranje bakje waar twaalf beeldjes in liggen.

We plaatsen de auto op het Gezelleplein te Ieper en wandelen naar de Menenpoort. Van vrijdag 9 november tot en met zondag 11 november vond hier in Ieper de eeuwherdenking plaats van de Eerste Wereldoorlog. Het begon met een optocht, een elfnovemberlezing en ’s avonds een concert in de Sint-Maartenskathedraal. Op zaterdag vond een herdenkingsmars plaats tussen Somme en IJzer. Op zondag werd om 11u een extra Last Post onder de Menenpoort gehouden na de eredienst, het vertrek van de Poppy Parade en de plechtigheid aan het Belgisch Monument. Na de middag werd een concert gehouden en om 20:00u vond de officiële Last Post plaats. Onder de Menenpoort liggen nog steeds de kransen die traditiegetrouw uit klaprozen van kunststof bestaan. Gewoonlijk worden de trappen er mee versiert maar het zijn er nu te veel. Ze liggen vooraan achter de ketting afsluiting. Massa’s fotograven leggen het gebeuren vast. Langs de trap, tussen de massa’s poppy kransen gaan we tot op de Menenpoort.

De leeuwen voor de Menenpoort zijn replica’s van het oorspronkelijke paar dat aan het begin van de Eerste Wereldoorlog op dezelfde plaats stond, op sokkels aan weerszijden van de weg die toen nog enkel een doorgang in de vestingen was. 

Bij de vernieuwde rotonde werd een bronzen poppy krans geplaatst dat gesmeed werd door kinderen naar aanleiding van het ‘smeedevenement Ypres 2016’. Terug onder de Menenpoort nemen we de andere trap tot bovenop de Menenpoort. In het kader van de herdenking van Wapenstilstand hebben scholieren uit Ieper meer dan tienduizend kartonnen poppies geplant in het grasperk naast de Menenpoort. Op de klaprozen staan boodschappen voor de slachtoffers van beide Wereldoorlogen.

De mist blijft hardnekkig hangen. We gaan terug langs de Menenpoort, voorbij het Flanders Field Museum dat het historische verhaal van WOI brengt. Op de Grote Markt wordt momenteel hard gewerkt om de kerstkramen op te stellen. Bij het Belgisch oorlogsmonument liggen ook verschillende poppy kransen als grote bloedvlekken op arduinen stenen.

We komen bij het Sint George’s Memorial Church. Als het daarnet bloedvlekken waren is dit hier een zee van bloed dat langs de toren naar beneden stroomt en langs de afsluiting weg stroomt. De Anglicaanse kerk werd gebouwd in 1928 naar de plannen van de Londense architect Sir Reginald Blomfield. Deze “Herinneringskerk” herbergt tal van herinneringen aan WOI. Tot zelfs het meubilair werd alles door Britse verenigingen, regimenten of individuelen geschonken. Het is een heel kleurig schilderspalet.

Naast de Sint-Maartenskathedraal werd hoog op een arduinen sokkel het beeld geplaatst van de Heilige Maria. Ze wordt omringt door honderden wit gele viooltjes. Dan gaan we de kathedraal bezoeken. Nadat de voormalige kerk van Ieper verwoest werd tijdens WOI werd in 1922 de huidige kathedraal herbouwd. Na ons bezoek zakken we af tot het museum café.

We kiezen een plaatsje vlakbij de verwarming. Een koffie verwarmt onze ingewanden. Vanaf Ieper rijden we nog door naar de kust. Naar Koksijde St-Idesbald. Het badplaatsje kent de laatste jaren een enorme groei op toeristisch vlak. Men is op talrijke plaatsen bezig om vervallen villa’s op te knappen. Andere gebouwen worden gesloopt en op de plaats komen nieuwe appartementsblokken. Het strand is vandaag leeg en verlaten. De mist maakt het koud. Zelfs de meeuwen vinden het te mistig om te vliegen. Ze slenteren maar wat rond op het strand. Winkels en horeca zaken zijn gesloten langs de wandel boulevard. Van de kou haasten we ons toch een zaak binnen die open is om weer een koffie te drinken om ons op te warmen. We besluiten achteraf om de heenreis aan te vatten. Het vochtige weer laat zich voelen aan onze gepensioneerde botten. Ondanks het spitsuur is het tamelijk rustig op de snelweg. Het is na zes uur als we onze sanitaire stop houden. Toevallig is het niet bij een “Burger King”. We zijn er gek op. Het is niet druk en ik vraag beleefd, zoals het hoort, of ik bij mijn menu een koffie mag in plaats van een ijs gekoelde frisdrank. De jongeman kijkt me aan en zegt:

-‘Omdat je het zo vriendelijk vraagt doe ik dat.’ Vriendelijk toch?

06-05-2019 om 16:33 geschreven door Luc Verschooten  

Voorwoord

Telkens we een wandeling maken rond het kasteel van Veltwijck houden we halt bij het beschilderde zandstenen vrouwenbeeld dat de Romeinse godin Flora voorstelt. Hoog op haar sokkel staat ze hier al jaren, misschien wel eeuwen. In de loop der tijden werd de sokkel gerestaureerd en het beeld werd meerdere malen met een dikke laag verf overschilderd. Rond dit beeld is een legende ontstaan maar wanneer deze zich zou hebben afgespeeld is niet meteen geweten. De legende bleef door mijn hoofd spoken en hoe meer ik er over nadacht hoe meer ik ervan wou weten. Ik ging op onderzoek uit. In het boek ‘Portret van Ekeren’ werd een korte uitleg over  “De Legende van Veltwijck”, geschreven door Frans Bresseleers en Hendrik Kanora. Ik lees:

“De volksfantasie heeft weleer een legende geweven rond het “pleisteren” vrouwenbeeld, dat men bemerkt in het park van Veltwijck. In de volksverbeelding was dit beeld de weergave van de wondermooie jonkvrouw, die door haar vader, heer van Veltwijck, gekerkerd werd om haar reine liefde voor een simpele hofknecht. De jonkvrouw sprong langs het gevangenisraam in de vijver en verdronk. Tot teken van rouw en boete zou later de heer van Veltwijck de dorpsprocessie ieder jaar laten komen door het park van zijn kasteel. Dit volksverhaal is pure legende, maar de traditie van de jaarlijkse dorpsprocessie door Veltwijckpark is blijven voortleven tot in 1966: in juni van dit jaar kwam de processie van Hoogwaardig voor de laatste keer door het park. Het druk verkeer door de dorpsstraten was één van de oorzaken die de processies bij ons en ook elders deed afschaffen. Telkens de processie te Ekeren het park van Veltwijck binnenstapte, begon men te luiden met het torenklokje in het poortgebouw. Tijdens de laatste jaren werd het klokje geluid door de werkleider Jan Deweerdt.”

In de bibliotheek van Ekeren doe ik verdere opzoekingen in de catalogus over onze gemeente. Blijkt dat er sinds 1983 een jaarboekje werd uitgebracht ten voordele van de Heemkundige kring van Ekeren. Verschillende medewerkers schreven over ons dorp van vroeger en nu. In het eerste nummer wordt een tipje van de sluier opgelicht over de ‘Legende van Veltwijck’ door de heer Vic. Wauters. Voor deze geschreven informatie wil ik de belangstellenden dan ook doorverwijzen naar de bibliotheek om het boekje te lenen en eventueel te lezen. Het is te uitgebreid om er hier in het voorwoord over uit de wijden. In ieder geval sprak de legende tot mijn verbeelding zodat ik er een verhaal over begon te schrijven. Mijn versie van het verhaal wel te verstaan. Ondanks men in het Jaarboek 1 van 1983 achterhaalt heeft dat de tijdzone tussen 1694 en 1754 zou of kan geschied zijn laat ik mijn fantasie de vrije loop. Mijn ‘Legende van Veltwijck’ speelt zich af rond het jaar 1900. Alle persoonsnamen in dit verhaal zijn dus fictief (met uitzondering van de historische personages). Enige gelijkenis met bestaande personen is daarom ook louter toevallig. Alle straatnamen hebben bestaan maar sommigen kregen op latere datum een nieuwe naam. Achteraf beschouwd zou dit verhaal evengoed gisteren, vandaag of morgen kunnen plaatsvinden.

Voor meer belangstelling verzoek ik u contact op te nemen via e-mail. U kan het boekje lenen, A4 formaat van 33 bladzijden met illustratie, mits betaling van een waarborg van €15. Alvast bedankt voor uw belangstelling.

15-04-2019 om 18:05 geschreven door Luc Verschooten  

Dinsdag 25 september 2018. De herfst is begonnen en de dagen zijn al zichtbaar korter geworden. We rijden met bus 77.0 naar de “Koekenstad”. Omdat we het openbaar vervoer in de Kloosterstraat nemen kunnen we nog zitten. Eens de mensen aan de kerk opgestapt zijn kan je het vergeten. Zelfs de jeugd maakt geen plaats meer vrij voor gepensioneerden, laat staan voor ouden van dagen. Het is algemeen geweten. September is te vroeg voor de kerstsfeer. We moeten nog eerst Halloween vieren. Maar in Antwerpen op Meir 85 gaan ze sinds kort al uit de bol en wanen we ons in Christmas World. Een enorme winkel op een mooie nieuwe locatie. We gingen er een kijkje nemen om de sfeer op te snuiven. Voor één keer Kerstsfeer met herfsttemperaturen.

Op het terras van de “Chocolate Line” winkel drinken we een koffie om van het sanitair te kunnen gebruik te maken. We zitten op het tussenplein van het voormalig Koninklijk Paleis dat in de achttiende eeuw werd gebouwd voor de rijke koopman Johan Alexander van Susteren (1719-1764). Keizer Napoleon verwierf het paleis in 1811 tot hij verbannen werd en zijn rivaal Alexander I van Rusland het paleis kwam bewonen. Na de Belgische opstand van 1830 werd het paleis opgeëist door het Belgische Voorlopig Bewind. Koning Boudewijn schonk het paleis aan het volk.

Na onze sanitaire stop wandelen we naar het Steenplein voor tocht met de “Waterbus”. Antwerpen heeft sinds 1 juli 2017 een nieuw openbaar vervoermiddel: De Waterbus. Sinds november van dat jaar is de capaciteit verdubbeld dankzij de inzet van een tweede waterbus. Het voorbije jaar hebben al meer dan 200.000 mensen gebruik gemaakt van de waterbus die van Hemiksem, over Kruibeke, naar Antwerpen vaart. Op elke waterbus is er plaats voor 125 passagiers. Je fiets neem je gratie mee. We nemen een retourbiljet wat 5 euro per persoon kost. De waterbus is een volwaardig alternatief voor het woon-werkverkeer met een afvaart elk half uur. We zitten eerst achteraan in de open lucht maar het is echt te winderig. We moeten ook de binnenzijde eens inspecteren. De nieuwe zetels of stoelen zitten comfortabel en ik hoop dat ze niet te snel worden stuk gemaakt. De vaarroute van ons traject gaat vanaf het Steenplein naar Kruibeke en in Hemiksem is de eindhalte waar we uitstappen voor een zonnige wandeling.

Hemiksem ligt in de Rupelstreek op enkele kilometers van de stad Antwerpen. De gemeente bezit enkele historische gebouwen. Eerst houden we halt bij de beschilderde waterpomp. Op deze plaats stond in de achttiende eeuw de schandpaal. De toenmalige burgemeester liet in 1827 een waterput graven en in 1843 een pomp plaatsen met bovenaan een haan.

Op de Gemeenteplaats rijst het gemeentehuis te hoogte in. Het eerste gemeentehuis werd gebouwd in 1892 aan de Provinciale Steenweg. In 1910 werd er een nieuw exemplaar gebouwd op deze plek. Achteraan het gebouw volgde een vergroting in 1930.

De eerste kerk dateert waarschijnlijk van 1087 en was toegewijd aan Sint Niklaas. De kerk stond net als het eerste gemeentehuis te ver van de dorpskern en men besloot een nieuwe te bouwen op de gronden van de pastorie. De eerste steenlegging gebeurde in september 1770. De oude kerk werd afgebroken na de inwijding in 1772. De toren dateert van 1773. Het kerkhof verhuisde in 1903 naar de Kerkstraat. We wandelen terug en zetten ons op het terras van “Eetcafé-Bodega De Veertoren”. We stillen onze honger met een stevige croque hawai en monsieur. Als de veerboot aanlegt stappen we opnieuw op de waterbus naar Antwerpen. 

Langs het “Eilandje” wandelen we terug. Vlak bij het MAS ligt de boot aangemeerd van Gert Verhulst. Hier worden de opnames gemaakt van “Gert Late Night” waarin Gert en James terugblikken op het voorbije jaar met enkele prominente gasten. We wandelen nog tot voor de gebouwen van ATV waar we trammetje 70 nemen die ons tot aan de voormalige kazerne van de Luchtbal brengt. Plaats zat. We zitten namelijk alleen. Tramlijn 70 is een tijdelijke tramlijn die vanaf zaterdag 15 september 2018 regelmatig werd ingezet. Er reed tot april 1961 ook een tramlijn 70 tussen Antwerpen en Ekeren langs de Noorderlaan.  

01-04-2019 om 16:59 geschreven door Luc Verschooten