Fietsknooppunten: 80 – 53 – 73 – 10 – 11 – 68 – 67 – 69 – 70 – 75 – 53 – 80 = +/- 33,5 kilometer.

Vertrek: Buitenstraat De Klinge.

Zondag 16 juli 2017. Het is bewolkt en mistig in het Waasland. Af en toe moet ik gebruik maken van de ruitenwissers. De weergoden hadden echter droog weer voorspelt en temperaturen van om en bij de 24° Celsius. We plaatsen de auto reglementair op een parking rechtover “Basisschool De Bron”. Het is 09:15u en van de temperatuur mogen we niet klagen. Voor we de fietsen van de fietsendrager afhalen brengen we eerst een bezoek aan het 'Klingspoor' dat in juli 2013 werd geopend. Op het Ontmoetingsplein werd een perron gecreëerd op een aangelegd authentiek stukje spoorweg. Op dit spoor prijkt een originele stoomlocomotief en een wagon die ingericht werd als ontvangstruimte die vandaag gesloten is. Openingsuren staan niet aangegeven. Het geheel is overdekt maar toch worden we nat van de miezerige mist. De wagon werd gebouwd in 1903 in opdracht van de Franse spoorwegen. Na de Eerste Wereldoorlog werd deze overgenomen door de NMBS en in 1940 ingeschreven zodat deze in België gebruikt kon worden voor het binnenlands vervoer. Eind jaren 70 werd de wagon opgenomen in de collectie van de Museumbewaarplaats van Leuven tot 2012. De wagon en de locomotief werden samen gerestaureerd in het Stoomcentrum Maldegem en op 17 juni 2013 kregen ze beiden, hier in De Klinge, een nieuwe bestemming. Achter het treinstel merken we een eigenaardige 'ijzeren poort' op. Deze constructie diende om te controleren of de wagons niet te hoog geladen waren. Als de ijzeren stangen rinkelden moest een deel van de lading afgeladen worden. Verderop moest de trein door een tunnel rijden en mocht de lading geen probleem veroorzaken. Aan de waterpomp konden locomotieven water tanken. Om de locomotief te laten rijden wordt het water in een ketel verhit tot stoom. Stoom heeft een volume dat duizend keer zo groot is als water en heeft een enorme druk. Via een infobord komen we ook meer te weten over de smokkelaars en klompenmakers. Rond 1920 verdienden meer dan 10 procent, van de actieve waaslanders, hun brood in de klompennijverheid. De klompen werden uitgevoerd naar Nederland en Duitsland. De machine naast de smokkelklompen dient voor het uithalen van een klomp. De Folkloregroep 'De Klomp' vond jaren geleden deze machine terug die in 1934 werd aangekocht door de grootste klompenmaker van De Klinge.  

Café '(Ou)de Statie' is nooit een station geweest. Het gebouw dateert van 1902 en werd bewoont door een veekoopman en herbergier. Van in de begindagen was dit pand dus een café. Na een grondige renovatie opende het café opnieuw haar deuren op 23 juli 2016. Caroline en Hendrik zijn de nieuwe uitbaters nadat de gemeente het pand kocht in 2009. Het was eerst de bedoeling om hier een toeristisch bezoekerscentrum uit te  bouwen. Momenteel is de zaak nog gesloten anders konden we eerst een kopje koffie drinken.

We houden de school rechts van ons. We rijden op de Buitenstraat en aan de versmalling slaan we rechtsaf het fietspad op richting knooppunt 80. Links is het dorp De Klinge, een deelgemeente van Sint-Gillis-Waas die grenst aan het Nederlandse Clinge van Zeeuws-Vlaanderen. We fietsen even op de bedding van de oude spoorlijn Mechelen-Terneuzen. Dit stuk spoorweg werd opgeheven in oktober 1975 waarna men op de bedding van het tracé asfalt aanlegde over een lengte van 11 kilometer waardoor het nu een fiets en wandelpad is geworden. Langs de kant vinden we nog overblijfselen van de voormalige spoorweg. Kilometerpalen en een gevarendriehoek met trein om de mensen te verwittigen dat ze een overweg naderden zonder slagbomen. We fietsen tussen het groen van loofbomen. De takken en bladeren boven ons hoofd houden de miezerige mist tegen. Fietsers zien we niet maar joggers en baasjes met hun huisdieren wel. Het is nog vroeg. De drukte moet nog beginnen. Rechts van ons bevindt zich het 'Stropersbos', een natuurgebied van het Agentschap voor Natuur en Bos met een oppervlakte van meer dan 470 ha. Tijdens de 18^e eeuw speelde het Stropersbos een strategische rol in de Spaanse Successieoorlog.  

Aan knooppunt 80 slaan we linksaf en verlaten het spoortracé. We fietsen tussen mooie vrijstaande woningen, omgeven door groen. Vanaf de Klingedijkstraat zijn we omgeven door landbouwgronden, afgeboord met rijen bomen. De Lage Sluisstraat is een smalle betonbaan waar het rustig rijden is. Het landschap wordt vanaf nu gedomineerd door hectaren maïsvelden. De plant kan wel een hoogte bereiken van twee meter. Zelfs vanop de fiets kan je er onmogelijk overkijken. We zijn aangenaam verrast door enkele fruitplantages langs onze fietsroute. Trossen peren hangen te rijpen aan kreunende takken. Het is wachten tot september of oktober om te oogsten. Naast een enorm aardappelveld fietsen we voorbij een goudgeel korenveld waartussen de papavers groeien als bloedvlekken in de akkers. De kleurrijke bermen fleuren de omgeving op. De wilde bloemen worden massaal bezocht door solitaire bijen en hommels. Naast een enorm aardappelveld ligt een akker met gladiolen. Ondanks de langdurige droogte staat het loof bijna een meter hoog. Ze werden onlangs gekopt om de knollen te laten groeien en te verkopen. Op een weide grazen tientallen koeien. Zwaluwen scheren net boven de grond op zoek naar insecten. De wulp is ook van de partij. Ze laten zich niet verjagen door de zwaluw. De zwarte kraaien ontbreken niet op het appel. We naderen knooppunt 53.

Na knooppunt 73 komen we bij het voormalige Fort Bedmar. Op de plaats waar nu een camping huist, lag ooit een stervormig fort van 16 ha groot. Het fort maakte deel uit van de Bedmarlinie, onderdeel van de Staats-Spaanse Linies. In het kader van de Tachtigjarige Oorlog werd in 1596 Fort De Klinge gebouwd door de Spaanse troepen. De bouw hield verband met de opmars van de hertog van Pama die in 1585 Antwerpen had veroverd en nu ten strijde trok om ook Hulst te heroveren. In 1596 rukten de Spanjaarden, onder leiding van Albertus van Oostenrijk, met 35.000 manschappen vanuit Fort De Klinge en Fort Spinola op en namen Hulst in. In 1645 viel Hulst terug in Staatse handen.

Tijdens de Spaanse Successieoorlog, die begon in 1701, waren er opnieuw vijandelijkheden. Fort De Klinge werd sterk uitgebreid onder toezicht van Alfonso de la Cueva, markies van Bedmar. De naam van het fort veranderde in Fort Bedmar. Vanaf dan was het een stervormig fort. Het heeft echter nauwelijks dienst gedaan. We fietsen als het ware door het voormalige fort heen. Een aantal kasseistroken geven de vroegere binnen- en buitengracht aan. Goudgele klinkers geven de contouren weer van het historische fort. De dwarsdoorsnede van de versterking wordt weergegeven aan de hand van een stalen constructie van meer dan honderd meter lang en tot 4,5 meter hoog. Op de parking, van de camping werd een infobord geplaatst. 

Even verder is een bocht naar rechts en fietsen we evenwijdig naast de grens met Nederland. We fietsen op de vier kilometer lange Koningsdijk op de grens tussen Nederland en België. Ook hier werd een infobord geplaatst met houten zitbank. Het lijkt een uitvergroot bushokje. De Koningsdijk werd in 1673 aangelegd op de grens tussen de Zuidelijke Nederlanden en de Republiek der Nederlanden. Deze dijk moest voorkomen dat de Staatsen uit het Noorden de Wase polders onder water zetten om Hulst voor invallen te behoeden. Sinds 2012 ligt hier het fietspad wat ons een mooi uitzicht geeft op de polders. Links, naast de Koningsdijk, markeren nog enkele witte palen de grens tussen Nederland en België. We rijden rustig over de asfaltbaan tussen hoge populieren. Ongeveer in de helft van Koningsdijk, aan onze rechterzijde, moet fort Fuentes/Spinola gestaan hebben. Een infobord vertelt de geschiedenis. Het fort werd rond 1591 gebouwd om het Land van Waas te beschermen tegen aanvallen vanuit Hulst. In dat jaar veroverde prins Mauritz van Oranje het dorp Hulst op de Spanjaarden. De Spanjaarden richten daarop enkele forten op tussen De Klinge en Kieldrecht. In 1626 werd het fort uitgebreid nadat de Hollanders een mislukte aanval hadden ondernomen. Vanaf dan werd het fort Spinola genoemd, naar de toenmalige opperbevelhebber Ambrogio Spinola. In 1645 echter werd het fort veroverd door de Staatsen. In 1673 verloor het fort zijn militaire betekenis. Tot de 20^e eeuw bleef het fort goed bewaard, maar door zandwinning en de uitbouw van de plaatselijke boerderij zorgde ervoor dat er van het bastion nog nauwelijks iets te zien is. Op de restanten werd een metalen mast geplaatst die de ligging duidelijk moet maken voor de fietsers. We genieten van mooie vergezichten bovenop de dijk. Het maïs houdt deze keer het uitzicht niet tegen. Spijtig van de mistige waas in de verte. Onze foto's zouden nog mooier zijn met zonneschijn en een helder blauwe lucht. Het fietsverkeer komt opgang. Het wordt drukker.

Teneinde de Koningsdijk houden we weer halt bij een groot infobord over Fort Verboom dat de geschiedenis vertelt van een verdwenen fort. Fort Verboom werd gebouwd door het Spaanse leger in 1701. Het bastion werd genoemd naar de Vlaming Prosper Georges Verboom. Het fort doet dienst in de Spaanse Successieoorlog tussen 1702 tot 1714. In 1703 wordt het door het leger van de Republiek der Verenigde Nederlanden ingenomen. Na de oorlog verliest het fort zijn militair belang en verdwijnt het helemaal in het landschap. We rijden verder door het klein dorp Nieuw Namen. Het dorp is een deelgemeente van Hulst, vlak over de grens van Nederland. Het is 11:30u en we hebben 11km gereden.

Tot knooppunt 11 is het 2,7km fietsen. We rijden op het grondgebied van Kieldrecht. In de Sint-Kornelisstraat rijden we door een smalle geasfalteerde straat met hectaren landbouwgrond en enkele verscholen boerderijen. We fietsen via een bruggetje over de Grote Geule. Een oude overstromingsgeul uit de 16^e en 17^e eeuw dat nu nog spectaculaire mooie foto's oplevert. Het is dan ook een waardevol natuurgebied dat beheerd wordt door Natuurpunt sinds 2003. Na knooppunt 11 rijden we door een straat met de naam Turfbank. Een akker met enkele hectaren aardappelen die moeten geoogst worden. Het loof begint geel te worden en sterft af. Een smalle betonnen straat brengt ons voorbij een volgende laagstammige fruitplantage. 

Tussen knooppunt 67 en 69 fietsen we over de Drijdijk. Een natuurgebied dat rust uitstraalt. Het landschap dat voor de rest wordt getekend door de kranen en schepen van de Waaslandhaven. Water-, moeras- en weidevogels verpozen hier graag in en rond de drassige weiden en plassen die tijdens de winter grotendeels onder water staan. We rijden in een halve cirkel rond het voormalige Spaanse fort Verrebroek dat dateert van 1586. Er is totaal niets van te zien. Er zijn in de loop der jaren huizen gebouwd op het voormalige grondgebied van het fort. De gebouwen staan tegen de straatkant en erachter werd het domein ingericht als natuurgebied dat beheert wordt door Natuurpunt Wal- Kern Haven. Zelfs een infobord ontbreekt. We picknicken terwijl het terug begint te miezeren. Maar het duurt niet lang. Een ander fietskoppel houdt ons gezelschap tijdens ons middagmaal. Ze zijn afkomstig uit Sint-Pauwels, een deelgemeente van Sint-Gillis-Waas. Het koppel fietst zelfs tot 70 km per dag. Respect.

Van knooppunt 69 tot 70 is het 3,3km fietsen door de Schoorstraat. Links horen we het lawaai van voertuigen die over de E34 razen. Het is een smalle kronkelige betonbaan met hectaren landbouwgrond. Links en rechts is een smalle gracht met weinig water. We fietsen nogmaals langs een fruitplantage. Deze keer zijn het jonge appelbomen. De regio wordt spijtig genoeg ontsiert door de elektriciteitspalen. Rechtsaf in de Sint Jakobsstraat. Een smal fietspad tussen loofbomen. Een betonnen brug leidt ons over de waterpartij Driegat. Een uitloper van het Sint-Jacobs Gat.

Na knooppunt 70 bereiken we de Krekeldijk om opnieuw de natuur in de duiken waar het

 Sint-Jansgat de scepter zwaait. De Grote Saleghem Geul is een domein van kleine en grote plassen, rietvelden en bossen. De knotwilgen langs de weiden zorgen voor nostalgische foto's. Verderop, bij de enorme visvijver, staan op de oever talrijke houten schuilhuisjes die weerspiegelen in het water. Het is vakantie en dat zie je duidelijk. Bij enkele huisjes gonst het van kindergeluiden. Verderop links staat het Natuurhuis Panneweel. Een mooie plek om even te verpozen. Het is een gerenoveerde boerenschuur van waaruit Natuurpunt regelmatig begeleide wandelingen organiseert. Op het kruispunt, Groenendam/Verbindingsstraat ontdekken we de bronzen beeldengroep Free Foxes van Caroline Coolen. Een menselijke figuur met drie vossen die doet denken aan het verhaal van Reinaard de Vos, de ongekroonde koning van het Waasland.

Tussen de knooppunten 75 en 53 rijden we opnieuw op een rustig fietspad tussen rijen bomen en hectaren landbouwgronden waarvan links van ons de laatste fruitplantage van onze fietslus ligt. We volgen de Lange Nieuwstraat tot knooppunt 53. Vanaf hier fietsen we terug naar knooppunt 80 en langs het fietspad tot bij onze auto. Het (Ou)de Station is open en daar profiteren we van. Het is er druk maar er is nog net een plaatsje vrij voor ons. Ons Rina wil een Tom-Pom proeven. Een alcoholvrije cocktail van tonic met pompelmoes. Ik geniet van het plaatselijke streekbier Klingse Kalsei. Een blond biertje met een alcoholpercentage van acht procent. Het is een komen en gaan van wandelaars en fietsers. Sommigen gaan verder omdat er op het terras geen plaats meer vrij is. Anderen wachten geduldig tot er een plaatsje vrij komt. Dit was een prachtige fietstocht met heel veel natuur. Fietsen langs landelijke rust op de lange dijken, enorme akkers, weiden en stemmige dorpjes. Een prachtige route langs de oevers van de Schelde. Genietend van de polders met de vele vergezichten.

23-07-2017 om 16:52 geschreven door Luc Verschooten  

Woudrichemroute

Fietsknooppunten: 30 – 23 – Werkendam – 80 – 31 – Hoekeinde – 't Zand – 78 – Oudendijk – 32 – Woudrichem – 33 – 74 – Rijswijk – 71 – Uitwijk – Almkerk – 56 – 54 – 19 – 18- Hank – ”Vissershang” – ”Middelste Gat van Het Zand” – ”Steurgat” – 14 – 12 – 22 – 30.

Geplande afstand: 42 km.

Zondag 18 juni 2017. Voor een prachtige fietstocht met mooie vergezichten moet je in Nederland zijn. Een vlak land waar het goed toeven is. Onder een stralende zon en een helderblauwe hemel rijden we naar Noord-Brabant. Een van oorsprong agrarische provincie met nog tamelijk veel industrie. Bij ons vertrek uit Ekeren, om 08:30u, wijst de buitentemperatuur reeds 22°C aan. Dat beloofd voor vanmiddag want de weergoden voorspellen 30°C in de schaduw. Het is bijna een uur rijden tot Werkendam waar we onze auto parkeren langs de rijweg op Sasdijk, voor of na knooppunt 30. Rechts van ons ligt Werkendam. Het dorp heeft een mooie jachthaven, vanwaar men naar de Biesbosch kan varen. Links van ons stroomt de Merwede die de drukst bevaren rivier van Europa wordt genoemd en dat zie je. Zelfs op een rustdag als vandaag varen er ontelbare plezierboten, binnenschepen met containers en beunschepen op de rivier. Om knooppunt 23 te volgen rijden we een stuk door het centrum van Werkendam. De bevolking leeft sinds eeuwen van de rivier. Schippers, vissers en binnenscheepvaart vinden hier nog steeds hun bestaan. Tijdens WOII werden talloze gebouwen beschadigd. De kerk die dateert van 1913 werd door het oorlogsgeweld verwoest. We laten het kanaal 'Nieuwe Merwede' achter ons. Langs de kinderboerderij bereiken we knooppunt 23. Linksaf nu om het centrum te verlaten. Rechts vangen we een blik op van het nieuwe complex 'Sportpark de Zwaaier'. Op deze locatie is de Nederlandse voetbalclub de 'Kozakken Boys' gevestigd die opgericht werd in 1932. Het is 3,8 kilometer fietsen tot knooppunt 80.

Langs de Merwededijk, tussen Werkendam en Sleeuwijk, liggen nog diverse scheepswerven en scheepsreparatiebedrijven. Hun specialisme is het afbouwen van stalen casco's (geraamte van een boot) tot complete binnenvaartschepen. Voorts is er de betonmortelcentrale 'Werkendam' en zijn er tal van metaalbedrijven. Werkendam is een dorp van binnenvaartschippers. De Beatrixhaven en de Biesboschhaven zijn belangrijke binnenvaarthavens. 20% van de bevolking werkt nog in de scheepsbouw. Vervolgens zijn Werkendammers actief in baggerwerkzaamheden en worden ze nauw betrokken bij de aanleg van waterwerken.

Eens uit het centrum van Werkendam worden we opgeslokt door groene natuur, die slechts af en toe wordt onderbroken door grote hoeven met rieten daken. De regio bestaat uit landbouw en veeteelt. Op het, hectaren, grote land groeit prei, aardappelen, bieten, etc. Op de enorme grote weiden grazen koeien, schapen en paarden. Momenteel fietsen we over een smal kronkelig asfaltbaantje in een oase van stilte en groen. Geen auto's, zelfs geen lotgenoten op de fiets die we een prettige dag kunnen wensen. We zijn aangenaam verrast door de kleurrijke bermen. Bijzondere planten groeien en bloeien op de kleurrijke zijbermen. Daartussen bloeien de klaprozen, als bloedvlekken tussen het groen. Voor ons, in de verte, weerspiegeld de zon op de ruiten van talrijke serres. Het is gokken wat er groeit of bloeit. De skyline wordt gedomineerd door rijen bomen. Ondanks de afstand horen we duidelijk de kakofonie van verschillende vogels. We zijn dan ook veraf van drukke verkeerswegen.

Het grote gebouwencomplex, voor het dorp Kerkeinde, is het 'Gemaal Altena'. Een belangrijk gemaal dat het waterpeil regelt, zodat het niet te droog of te nat wordt. Het pompt overtollig regenwater in het gebied af naar de Waal. Het gemaal heeft een capaciteit van 960.000 liter per minuut. Het dorp Kerkeinde is een gehucht van Sleeuwijk en bestaat slechts uit enkele huizen en een kerk. Het kerkje werd oorspronkelijk gebouwd als rooms-katholieke kerk tussen 1600 en 1700. Nu heeft het een bijzondere functie. Het is te huur voor allerlei evenementen tot groepen van 120 personen. Links vloeit het water van het kanaal 'Boven Merwede' dat de grens vormt tussen Zuid-Holland en Noord-Brabant. Er varen vooral veel pleziervaartuigen af en aan. Verderop, aan het viaduct van snelweg A27, is het opletten. Er staat geen bordje met knooppunt 80. We rijden toch onder het viaduct door, die het gehucht Kerkeinde afsnijd van de rest van Sleeuwijk. Dan zijn we bij knooppunt 80. Tussen dit knooppunt en knooppunt 31 houden we halt bij de Authentieke Peilschaal van Sleeuwijk die dateert tussen 1851 en 1870. De peilschaal was na verloop van tijd in onbruik geraakt en is teruggevonden tijdens dijkverbeteringswerken in juni 1996. Met behulp van deze peilschaal konden bewoners van dit gebied het peil in de rivier Merwede volgen. Rechts bevindt zich Sleeuwijk, een deelgemeente van Werkendam. We komen niet door het centrum maar rijden vervolgens voorbij de voormalige buurtschappen Hoekeinde en 't Zand. Hoekeinde ligt bij de jachthaven van Sleeuwijk waar knooppunt 31 is. Hier wacht het veerpont Sleeuwijk-Gorinchem op toeristen die de overzet wagen. In de bocht, na Hoekeinde, noemt de plaatselijke bevolking het gebied nog steeds 't Zand. Het is met de jaren vol gebouwd met moderne woningen.

Na Sleeuwijk fietsen we alsnog boven op de dijk en terwijl we knooppunt 78 volgen worden we opnieuw omgeven door een weidse natuur. Een groen landschap dat omringt wordt door hectaren velden met verschillende landbouwgewassen afgewisseld met bomenrijen, bosjes en houtkanten.  Tussen ons en het kanaal zijn talrijke waterpartijen die massaal worden bezocht door ontelbare watervogels. Een waar paradijs voor onze gevleugelde vrienden. Een reiger zoeft rakelings over het water. Hij zoekt een geschikte plaats om een prooi te spotten. Enkele ganzen schrikken op en stijgen na elkaar de lucht in terwijl ze een hels kabaal maken. Even verder landen ze weer rustig op het water. Bij knooppunt 78 bevinden we ons in Oudendijk. Een buurtschap in het Land van Heusden en Altena. Het dorp telde enkele jaren geleden slechts 420 zielen. Vensterramen staan wijd open. Tuintafels zijn gedekt onder grote kleurrijke parasols. Aan de overzijde van de rivier staat de sierlijke molen 'De Hoop'. De korenmolen werd op de stadswallen gebouwd en toornt daardoor in vol ornaat boven de rivier uit. De eerste molen dateert van 1764 maar werd verwoest door storm en brand. De huidige molen draait uitsluitend nog tijdens het weekeind. Ondanks de warmte zien we talrijke wandelaars, met kinderen en hun huisdier.

We rijden op de Woudrichemsedijk en moeten oorspronkelijk knooppunt 32 volgen. Slechts eenmaal zien we een bordje met 32 hangen. We moeten in ieder geval rechtdoor en volgen dan noodgedwongen knooppunt 74. Bij een wegsplitsing vinden we weer geen bordje, maar mijn buikgevoel zegt me dat we het water moeten blijven volgen. Links aanhouden dus en komen zo in het knusse oude vestingstadje Woudrichem dat al bestond in het jaar 866. In 1386 begon men met de bouw van de stadsmuur. We fietsen tussen de jachthaven en de vesting die in de loop der eeuwen aangepast werden maar toch nog op dezelfde plaats liggen. Hier vinden we terug een bordje met knooppunt 32, raar maar waar. Het is inmiddels 11:45u geworden en een picknicktafel in de schaduw nodigt uit voor een welgekomen middagpauze.

We hebben via de post een wandelbrochure opgestuurd gekregen van het plaatselijk VVV-kantoor. Hierop staan alle bezienswaardigheden van de oude stad vermeld. Met de fiets aan de hand maken we een wandeling door 'Woerkum'. Woudrichem figureert sinds 2012 voor de opnames van de plattelandsarts Dokter Tinus, dat voor SBS 6 wordt opgenomen. Momenteel loopt op de zender Vitaya jaargang twee van deze serie. Er zijn tot dusver vijf seizoenen ingeblikt en een zesde seizoen is in de maak. In de serie wordt de plaats 'Woerkum' genoemd. Woudrichem is een oer-Hollands en charmant stadje en ligt aan de oevers van daar waar de Afgedamde Maas samenvloeit met de Waal.

We beginnen onze wandeling bij de waterpoort. Via de waterpoort komen we bij de gevangenpoort. Deze voormalige waterpoort is de enige van vijf overgebleven poorten van Woudrichem. Ze werd gebouwd na de stadsbrand in 1573. Het bouwwerk diende in de 19^e eeuw als gevangenis en bleef deze benaming ook behouden. Het pand behoort momenteel bij een restaurant. Naast de gevangenpoort wordt het bronzen beeld tentoongesteld van Jacoba van Beieren, gravin van Holland en Zeeland. Het beeld werd geschonken door Jaap Hartman, een bekende beeldhouwer en bronsgieter van Oudendijk.

Aan het volgende kruispunt slaan we rechtsaf de Molenstraat in tot bij nummer 2. Dit is het oudste stenen huis van Woudrichem, het 'Jacoba van Beierenhuis'. Het is slechts een overblijfsel van een complex dat de 'Hoftoren', 'Tolhuis' en de 'Visbank' omvatte. Dit gebouw werd in de loop der eeuwen meerdere malen gerestaureerd. De laatste keer was in 1965. Wat verder, op de hoek Molenstraat/Rijkswal, vinden we het huis van 'Dokter Tinus'. De woning wordt in werkelijkheid ook bewoond door een huisarts. De dokter is al enige tijd op pensioen. Wij zijn niet de enige die het gebouw komen bezoeken. Door de serie trekt het vestingstadje duidelijk meer toeristen aan. Bovenop de Rijkswal werd het bronzen beeld van Pieter (Peer) Verhagen op een natuurstenen sokkel geplaatst. Pieter Verhagen was burgemeester van Woudrichem van 1903 tot 1925. Het beeld werd aangeboden door de 'Stichting De Oude Vissershaven Aan de Gemeente Woudrichem' ter gelegenheid van 650 jaar stadsrechten op 24 augustus 2006.

We blijven de Molenstraat volgen en na de bocht naar links wordt het de Rijkswal die na een volgende bocht overgaat in de Bagijnestraat tot het eind. Linksaf in de Kerkstraat tot bij de kerk. Deze gotische Sint-Martinus is nog een middeleeuwse kerk en stamt uit de 15^e eeuw. Deze kerk echter werd plat gebrand door de Geuzen als voorzorg om de Spanjaarden te beletten de stad in te nemen. In 1621 werd de huidige hervormde protestantse kerk gebouwd. Tijdens de daarop volgende eeuwen vonden nog verschillende verbouwingen en restauraties plaats. De rijk gebeeldhouwde vierkante toren had aanvankelijk een hoge spits. Bij een zware storm in 1717 waaide de spits van de toren en werd nooit vervangen. De toren kreeg de bijnaam 'Mosterdpot'.

We blijven de Kerkstraat volgen en nemen de eerste straat rechts: Vissersdijk. Op de hoek met de Schoolstraat werd de Heilige Johannes Nepomucenuskerk gebouwd, een rooms katholieke waterstaatskerk uit 1838. We fietsen de Schoolstraat tot het eind. Links en rechts is de Hoogstraat met enkele prachtige voorgevels. We moeten linksaf. Deze straat was één van de eerste straten van Woudrichem. Tijdens de 16^e en 17^e eeuw werden een aantal woningen opgetrokken met een Dordtse gevel zoals 'In de Salamander' van 1609, 'In den gulden Engel' van 1593, 'In 't Hert' van 1601 en 'In den vergulden Helm' is eveneens van 1601. Een gevel met rijm trekt onze aandacht: 'Die tidt is cort, Die doot is snel, Wacht u van sonden, So doet ghy wel'.

We rijden terug en laten de Schoolstraat rechts liggen. Op het nummer 47 in de Hoogstraat werd het Oude Raadhuis of Raedthuys gebouwd. Het is het voormalige gemeentehuis. Op de balustrade van het bordes zitten nog steeds de twee schild houdende leeuwen. De voorgevel draagt het jaartal 1592. Het is momenteel een restaurant met een gezellig aangebouwd terras. We fietsen linksaf en komen vanzelf bij de vestingwerken met wallen, bastions en ravelijnen. Het is een schaduwrijke plek en een zitbank nodigt uit om even te verpozen. We hebben een prachtig zicht over de 'Boven Merwede'. De rivier wordt druk bevaren door een mengelmoes van bootjes. Pleziervaartuigen, watertaxi's en kleine cruiseschepen. Het is enorm druk aan het veer van Woudrichem. Iedereen wil vandaag het water op. Het is er dan ook het weer voor. Eens aan de overzijde zet je voet in de provincie Gelderland. Recht voor ons, eveneens aan de overzijde van de rivier, vangen we een blik op van kasteel Loevenstein. Het kasteel is een imponerende 17^e eeuwse vesting. Rondom de burcht gonst het van prachtige natuur. Vlakbij is een zandstrand met recreatiemogelijkheden. Het gonst er dan ook van de bedrijvigheid. Er wordt gezwommen, gesurft en met kano's gevaren.

Het standbeeld van de Zalmvisser werd op de Rijkswal geplaatst bovenop een bakstenen sokkel. Het werk is van Ton Koops, beeldhouwer te IJzendijke. We wandelen verder over de vestingwerken uit 1580 en later. Op deze manier komen we bij een grote parking die we schuin oversteken en staan even later voor de molen. De eerste stenen stellingmolen 'Nooit Gedagt' stond op deze plaats aan de Rijkswal en werd opgetrokken in 1662 op de plaats van een vervallen houten windmolen. Tijdens WOII werd de oude korenmolen opgeblazen door de Duitse bezetter. De eerste steenlegging van de huidige molen vond plaats in april 1991. Vijf jaar later werd hij officieel geopend. Wat verder worden we geconfronteerd met diverse 19^e eeuwse militaire magazijnen en twee arsenalen uit 1851. Ze zijn met aarde en gras bedekt en werden oorspronkelijk gebruikt voor de opslag van kruit en kanonnen. Momenteel zijn het opslagruimtes voor een party-centrum. Voor Arsenaal 5 staat de hardstenen dorpspomp. Deze stond voorheen in de Hoogstraat voor nummer 18. De dorpspomp werd op die plaats rond het jaar 1800 gemetseld.

Het visserijmuseum bevindt zich aan de Kerkstraat 41 met een uitgebreide tentoonstelling van visserijbenodigdheden zoals netten, fuiken en dergelijke. Er worden vervolgens oude foto's en films getoond uit vervlogen tijd. Pure nostalgie. Bij het Arsenaal staat, op een natuurstenen sokkel, het bronzen beeld van Jan Claesen. Het werd vervaardigd door Marcus Ravenswaay en aangeboden door de Rotaryclub op 9 september 1977.

We rijden terug naar de Vissersdijk bij knooppunt 33 en volgen knooppunt 74. Tijd voor een verfrissing. Onderweg kunnen we genieten van een ijsje onder een grote schaduwrijke parasol. Via de Schapendam verlaten we het centrum van Woudrichem langs een brug over de jachthaven en fietsen voorbij de 'Pannekoekenbakker'. Het restaurant, dat aangemeerd ligt in de Maas, heeft een prachtige locatie met een snelle en super vriendelijke bediening. Wat verder duid een bord aan dat we Woudrichem verlaten.

Links van ons stroomt de 'Afgedamde Maas'. Het is zalig fietsen langsheen het water. Het brengt enige verkoeling. Rechts van ons is er slechts één hoofdingrediënt: natuur. Met zijn verschillende soorten loofbomen straalt de regio rust uit, dat slechts onderbroken wordt door het getjilp en gezang van vogels. We blijven de Hoge Maasdijk volgen die overgaat in Maasdijk. Ter hoogte van Maasdijk 61 houden we even halt om de mozaïeken zitbank te bewonderen die geplaatst werd op 30 augustus 1997. Dit kunstwerk kwam tot stand door de buurtbewoners. Ze brachten het geld bijeen voor de vervaardiging van dit kunstwerk. Een zitbank met daarachter een ovalen stenen monument, ingelegd met mozaïek. We rijden ondertussen op het grondgebied van Rijswijk. Bij knooppunt 74 moeten we rechtdoor om knooppunt 71 te volgen en rijden door de Dorpstraat van Rijswijk. Het dorp leefde vanouds van landbouw en het fokken van paarden en runderen. Bij knooppunt 71 bereiken we het dorpje Uitwijk. Het bestaat uit een oude kern met de kerk in het midden. Er is echter ook een nieuwbouwwijk in aanbouw. We nemen een foto van de bakstenen dorpspomp uit 2008, herplaatst nadat de voorganger door een vrachtauto vernield werd. Enige maanden later werd de pomp opnieuw vernield, nu door aanrijding met paard en rijtuig. Daarna werd ze opnieuw hersteld, geflankeerd door een aantal paaltjes.

Eens uit centrum van Uitwijk worden we weer verwelkomt door een groene natuur. Bomen met wild groene bermen. Daarachter een weids landschap van akkerbouw zonder bebouwing. Zalig om te fietsen of te wandelen. Je kan er niet genoeg van krijgen. We fietsen vervolgens via het buurtschap Zandwijk naar Almkerk. Na Zandwijk fietsen we even op de drukke N322. Het fietspad ligt echter gescheiden van de rijweg. We rijden al op het grondgebied van Almkerk. Even verder linksaf in de 'Altena's Laantje' en bereiken het centrum van Almkerk. We rijden niet echt door het historische centrum. Almkerk is een voormalig plattelandsdorp en werd genoemd naar de kerk die gebouwd werd langs het riviertje de Alm. In de middeleeuwen was de rivier een belangrijke route. Na eeuwen van verlanding is er weinig meer over dan een brede sloot. Het dorp werd grotendeels tijdens WOII verwoest. Het was wachten tot 1948 vooraleer de eerste nieuwe huizen werden gebouwd. Linksaf in de Brugdam, over de brede Almrivier en verderop rechtsaf in de Emmikhovenseweg. We verlaten Almkerk en fietsen naast een grandioos polderlandschap. De rechterzijde bezit recent gebouwde alleenstaande woningen. We fietsen tot knooppunt 56. Aan dit knooppunt wijken we af, richting knooppunt 40, om twee oude windmolens te bezoeken. Langs de Provincialeweg Zuid rijden we dwars door Almkerk en na de rotonde aan de N322 rijden we over de Provincialeweg Noord. Op Google Maps leek het niet al te veraf. Doch met deze extreme warmte lijkt het een eeuwigheid voor we de eerste molen bereiken. Aan de eerste straat rechts moeten we rechtsaf in de Oude Doorn voor de molen. De Oude Doornse molen is een poldermolen uit de jaren 1700, een achtkantige molen van het type grondzeiler. De oude molen maalde tot 1965. Begin 2011 werd de molen stilgezet en begon men het jaar daarop met de restauratie. De molen is op afspraak te bezichtigen.

We fietsen terug naar de Provincialeweg Noord en slaan rechtsaf om knooppunt 40 verder te volgen voor molen twee. Het is constant fietsen in de blakende zon. Frustrerend omdat we niet exact weten hoeveel kilometer het is tot bij de Zandwijkse Molen. Zijn we al te ver gereden? Moeten we nog ver? Altijd maar vragen en geen enkel antwoord. Nog maar eens stoppen en op het plan zien. We moeten voorbij het gehucht Uppel zijn. Het wordt echter niet met borden aangegeven. Ik wil het aan een voorbijganger vragen, maar blijkbaar is het te warm om op straat te komen. En dan plots zien we in de verte de wieken van een poldermolen. Ons Rina houd halt voor een foto en we besluiten er niet meer naar toe te rijden. Gezien de afstand is het nog een kilometer of twee. De Zandwijkse Molen werd gebouwd in 1699 en draaide zijn rondjes tot 28 oktober 1961. We dwarsen de straat en rijden terug naar knooppunt 56. Het is vervolgens 1,6 km fietsen over de Provincialeweg Zuid tot knooppunt 54.

Het is vier kilometer fietsen tot knooppunt 19. We rijden op de Schenkeldijk via een smal asfaltbaantje dat ons door een prachtige groen polder loodst. Heerlijk fietsen met dit weer. Maar toch! We zijn moe en ondanks we water en frisdrank bij hebben lijkt het alsof we zijn uitgedroogd. Ik hoop elke minuut een schaduwrijk terras te zien waar we minstens een uur kunnen stil zitten,  genietend van een streekbier. Hier is geen schaduw, zelfs geen zitbank om even te verpozen. Desondanks genieten we van de mooie vergezichten. We rijden op het grondgebied van Hank. Bij de splitsing linksaf en onder de A27 door en fietsen verder op de Haakse Buitenkade. Opletten hier want we wijken weer even af, allee ik hoop toch voor even. Bij de volgende splitsing houden we links aan en rijden door de Hellegatsweg. Bij de Buitenkade staat de windmolen verscholen achter het vele groen. De Zuidhollandse Molen is een achtkantige molen uit 1791 die tot 1964 de polder maalde. Na een ingrijpende restauratie in 2007 maalt deze poldermolen water in een gesloten circuit rond. Terug naar de Haakse Buitenkade en linksaf voor knooppunt 19. we fietsen door een straat die afgeboord is met hoge stokrozen. Ze bloeien in verschillende kleuren. De geur komt ons nog een tijd achterna. Bij knooppunt 19 rijden we door Vierbannen, een buurtschap van Werkendam. Aan knooppunt 18 houden we halt in het schilderachtige dorpje Hank. Gebouwd aan de rand van de Biesbosch. Op de hoek met de Kerkstraat is café 't Centrum met een enorm groot terras met openstaande parasols en knusse zetels waar je diep kan in wegzakken. Tijd voor een verfrissing. We genieten ten volle van onze rustpauze maar na een uur willen we weer verder. We fietsen even tot aan de kerk. De Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen, toegewijd aan de H. Antonius van Padua, is een neogotische parochiekerk die dateert van 1915. De kerk werd door oorlogshandelingen beschadigd in 1944, maar grondig hersteld in 1948. Voor de 60 meter hoge toren was het wachten tot 1958.

Tussen knooppunt 18 en knooppunt 14 begint het Nationaal Park De Biesbosch, een bewerkt land van grienden en kreken. Een landschap van polders, moerassen, en geulen. Met zijn diverse rivieren, eilanden, kleine en grote kreken is het een groen doolhof. Heb ik van horen zeggen. In 1994 is het park opgericht. Het gebied heeft een oppervlakte van ongeveer 9000 hectare. Het is ondertussen even over half vijf en af en toe verdwijnt de zon achter grote witte wolken. Een welgekomen afwisseling. Aan het kruispunt van Oranjepolder en de Aakvlaaiweg werd het Halifax monument geplaatst. In de nacht van 24 op 25 mei 1944 voerde het R.A.F. Bomber Command met 432 vliegtuigen een aanval uit op de spoorwegemplacementen bij Aken. Er gingen tijdens deze operatie 25 toestellen verloren. Ook de Halifax LV905 van piloot Erik Wilson werd, tijdens de terugvlucht, door vijandelijk vuur getroffen en stortte hier in de Oranjepolder neer. Bij de crash kwam de voltallige bemanning om het leven. De resten werden eerst in 2005 geborgen. Het monument werd in 2006 onthuld en vertoont twee kromme propellers met motorblok. Van ver leek het een reuze bromvlieg. We genieten enorm van onze fietstocht. We verlaten een bosrijk gebied en komen in een gestructureerd landschap met piekfijne landerijen.

Als we op de Jeppegatweg fietsen is er links van ons een hoge dijk die ons beschermd tegen het water van het “Middelste Gat van Het Zand”. Wie verzint die namen toch? Bij knooppunt 14 stroomt links van ons het Steurgat. 3,6 km tot knooppunt 12. We blijven naast het Steurgat fietsen dat druk bevaren wordt. Al wat maar blijft drijven en een buitenboordmotor heeft vaart vandaag naast ons. De meeste op een slakkengangetje. Een uitzondering in de regel is een speedboot die alles en iedereen voorbijsteekt. De kleine bootjes moeten het ontgelden. Op de woelige baren schommelen ze vervaarlijk heen en weer. Iemand brult dat ze rustig moeten varen. De speedboot vertraagt even om wat verder weer gas te geven. Onverantwoord. Ondertussen is het me wel duidelijk geworden dat bijna elke burger van Nederland een boot bezit. Ze varen bijna allemaal naast ons. De fietsers die ons voorbijsteken, en ons tegemoet komen, bezitten hoogstwaarschijnlijk een caravan.

Tussen knooppunt 22 en knooppunt 30 vloeit links van ons het kanaal “Nieuwe Merwede”. Het kanaal werd tussen 1861 en 1874 uitgegraven en vormt tevens de grens tussen Noord-Brabant en Zuid-Holland. Het traject langs de rivier is zonder meer lovenswaardig.

Om 18:20u zijn we terug bij onze auto. De route was zwaar, maar we hebben er intens van genoten en daar hebben we graag wat zweet voor over. We hebben 56,8 km op de teller staan. Nog een uur rijden tot Ekeren. Tot schrijfs.

03-07-2017 om 18:55 geschreven door Luc Verschooten