Fietsknooppunten: 85-86-89-60-40-14-15-16-78-64-10-85 = 33,2 kilometer.

Wandelen of fietsen blijven de twee belangrijkste vormen van vrijetijdsbestedingen in Vlaanderen. Dat blijkt uit cijfers van Toerisme Vlaanderen. Wij kijken er in ieder geval vol verwachting naar uit. Onze GPS brengt ons door Vlaams-Brabant naar het Pajottenland. Een toeristische streek die licht tot sterk heuvelachtig is met een landelijk karakter, waar men kan wandelen en fietsen aan de hand van knooppunten. Met onze E-fietsen is een heuvel beklimmen geen probleem. We nemen een ondersteuning meer en de fiets trekt ons als het ware naar boven. Maar als je fiets al enkele jaren oud is en de batterij heeft niet meer de capaciteit als weleer, dan kan je wel eens zonder ondersteuning vallen.

Dinsdag 26 juli 2016. Een zonnige dag. Geen wolkje aan de lucht en momenteel is het al 21°C. Echt T-shirt en korte broek weer. Alle ingrediënten zijn aanwezig om er een warme en gezellige dag van te maken. Genieten op twee wielen, zeg maar. Om 10:00u parkeer ik de auto in de Frans van der Perrekaai te Okegem. Het dorp ligt in Oost-Vlaanderen naast de linkeroever van de Dender die de grens vormt met Vlaams-Brabant. Een honderd meter verder staat de kerk van Okegem voor een deel in de steigers. We fietsen niet naar het centrum, we moeten de andere richting uit. We volgen knooppunt 85 en onze conditie wordt onmiddellijk op de proef gesteld. We moeten klimmen tot bovenop de Okegembrug. Ze werd gebouwd in 1945-46 nadat de voormalige brug werd opgeblazen in 1940 tijdens WOII. De Dender stroomt onder de brug door. Ze ontspringt in Aat (Henegouwen) en na een totale lengte van 65 kilometer mondt ze uit in de Schelde te Dendermonde. Over de brug is knooppunt 85. We rijden rechtsaf en volgen de rivier 500 meter ver tot knooppunt 86. Langs de oever zitten tientallen vissers dromerig naar hun dobber in het rimpelloze water te staren. De vishengels liggen grijpers klaar naast hen. We fietsen door Roosdaal. Een gemeente die tot het agrarische Pajottenland behoort en vooral bekent staat voor de teelt van aardbeien. We rijden op het jaagpad waarop vroeger de trekpaarden stapten en dat omgevormd is tot fietspad.

Aan knooppunt 86 verlaten we het jaagpad om knooppunt 89 te volgen. Een rit van 6,2 kilometer. We komen in het schilderachtige dorpje Pamel, een fusiegemeente van Roosdaal. Het dorp werd bekend door het televisiefeuilleton “Het gezin van Paemel” naar een boek van Cyriel Buysse. We houden halt bij het monument van de “Dikke van Pamel”. Het bronzen beeld werd op 9 september 2001 ingehuldigd ter ere van Victor De Klercq. Victor werd geboren op 14 juni 1848. Toen hij twaalf jaar werd woog hij al 120 kilo. Sindsdien weigerde hij zich nog te laten wegen. Met de jaren werd hij steeds dikker en dikker. Na de vele verwijten en beschimpingen trok hij zich terug en leefde de laatste jaren van zijn leven als kluizenaar. De kranten vermelden in vette letters: “De zwaarste man ter wereld in Pamel gestorven”. In eenzaamheid stierf Victor op 16 februari 1885 op 37 jarige leeftijd.

Het is gedurig klimmen en afdalen. Met onze elektrische fietsen valt het klimmen nog goed mee. Toch is en blijft het vermoeiend. De ene klimming is al steiler dan de andere. We zijn het niet gewend met onze plattelands benen. Onze fietsbatterijen hebben al van hun kracht verloren met de jaren. We kunnen amper nog veertig kilometer ver rijden met één ondersteuning. Heuvel op gaat gemakkelijker met een ondersteuning meer, maar dan zitten we ook sneller zonder hulp. Helling af kan onze batterij opladen, maar het is niet voldoende. Klagen helpt ook niet en we gaan desondanks van onze fietstocht genieten.

Eens uit het centrum van Pamel rijden we tussen hectaren landbouwgrond. Achter statige hoge populieren vangen we een glimp op van grote vierkante hoeven met bijhorende veestallen. Het is redelijk stil te midden van de natuur. Het is hoogzomer en we horen nauwelijks vogels fluiten. Een streek voor genieters. De lucht is zomerblauw. Als bloemenliefhebber kijken we uit naar bijzondere plantensoorten die in de bermen groeien waaronder de paarsachtige wilde orchidee. Bij de kruising van de Molenstraat/Lange Kamstraat vinden we, verscholen achter struiken en populieren, een bunker die net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd gebouwd. De bunker maakte deel uit van de Koningshooikt - Waver linie als obstakel voor Duitse troepen die op weg waren naar Frankrijk. De linie bestond uit meer dan 400 bunkers waarvan er vier bunkers in de regio stonden en die via loopgraven met elkaar in verbinding stonden. De fundamenten zitten ongeveer twee meter diep in de grond. Vijf dagen kon de linie de Duitse troepen op afstand houden. Op 16 mei 1940 moesten ze zich terugtrekken tot achter de Schelde linie. De ingang werd uit veiligheid afgesloten. Infoborden werden aan de bunker bevestigd. We lezen een gedeelte: 'Deze bunker, samen met de drie andere, maakt deel uit van een zijtak van de weerstandslinie. Ze liep van Antwerpen via Waver tot de vesting Namen en verdeelde het land van noord naar zuid in twee delen. Zowat 350 bunkers vormden de ruggengraat van een linie die naar het oosten werd beschermd tegen tanks door een doorlopende hindernis samengesteld uit stalen hekkens die op rollen verplaatst konden worden, doch eens naast elkaar verankerd en bestreken door de wapens uit de abri's (schuilplaatsen) als een ijzeren muur over een lengte van tientallen kilometers door het landschap liepen'. In de schaduw van de omringende bomen werden picknicktafels en banken geplaatst. Rondom de oude bunker en de rustplaatsen werd het 'gras' gemaaid. De rest groeit en bloeit als in een oerwoud. Hier drinken we onze meegebrachte koffie terwijl we genieten van een schitterend panoramisch zicht op de wijde omgeving. In de verte steken enkele spitse kerktorens boven de kruinen van de bomen uit.

De bunker werd op het hoogste punt van Pamel gebouwd en we genieten van de afdaling. Met de handen houden we onze remmen vast. Ons asfalt pad slingert naar beneden en ongewild versnellen we het tempo. In de zij bermen groeit de berenklauw en netels. Daar willen we niet invallen. De rode klaproos bloeit tussen het onkruid en het levert kleurige foto's op. De berenklauw zit vol met solitaire bijen. Zij zorgen mee voor de voortplanting. Bij de volgende bocht houd een dame op leeftijd ons staande. Ze is licht in paniek. Door een uitwijkmanoeuvre beland een voorwiel van haar auto naast de weg in de zachte berm. Het voorwiel zit tot de carrosserie in de donkere kleigrond. Alle bestuurders rijden verder zonder te helpen. Hoe we ons best doen, we krijgen de auto niet op het wegdek. Er moet getakeld worden. We worden toch vriendelijk bedankt als we verder rijden. We rijden voorbij het kruis met een Christusbeeld naast de weg. Lentebloemen kleuren het monument op. Een kleine tekst van een anonieme dichter werd in het frontaanzicht aangebracht: “koester gisteren, droom over morgen maar leef als een goed mens vandaag”.

Na het centrum van Pamel komen we in de villawijk. De ene nieuwbouw na de andere. Voor de garage een mobilhome of een oldtimer. Wij geraken amper de heuvel op. Onze smalle asfaltbanen slingeren tussen de glooiende landschappen met hectaren weiland waar paarden en koeien grazen. Als het weer wat mee zit zullen de dieren de eerste maanden hun stal niet zien. We fietsen langs een bosrijke omgeving met een groots verleden. Een infobord vertelt dat we ons in het gebied Hulsbroek-bos bevinden en dat al gekend was in 1300. Een bronbos van 3,5 hectare dat wordt beheerd door Natuurpunt. Een ander infobord vermeld: “Wat je zeker moet weten over de gevaarlijke Berenklauw”. Het tweede infobord gaat over het landschap van Roosdaal. Aan de rand van het bos bevindt zich een aangelegde poel die er voor een divers ecologisch leven zorgt, waar amfibieën, insecten en vlinders een rust- en broedplek vinden. Een stilte plaats. Geen auto's, geen treinen of vliegtuigen te horen. Alleen vogels kwinkeleren bovenin de kruinen van de bomen. Een plek voor kunstschilders, dichters en natuurliefhebbers. 

Bovenop de helling vinden we links, tegen een gemetselde muur, het kruisbeeld van Jezus onder enkele sparren. Waarom het hier geplaatst werd is ons niet direct duidelijk. We draaien terug en klimmen tot bij de 'Grot van Poelk'. Een replica van het bedevaartsoord in Lourdes. Een stilteplaats met een twaalftal lange zitbanken die een rustplaats zijn voor wandelaars en fietsers. Het is duidelijk dat hier nog erediensten worden gehouden. Een groot beeld van Maria werd drie meter hoog in een nis geplaatst. In het midden van de grot staat een altaar met verschillende heiligenbeelden, bloemen en kaarsen. Het geheel wordt afgesloten met een ijzeren hekwerk. Ernaast is een 'bron' aangebracht. Het is stilstaand water. Een datum op de geïmproviseerde rots vermeld '1876'. Rondom de grot is het een adembenemend landschap. Een heerlijke plek om bij weg te dromen. Van gebouwen en spitse torens is totaal niets te zien. Alhoewel de streek goed voorzien is van fiets- en wandelknooppunten komen we langs ons traject niemand tegen. Met een zeven miljard mensen op de wereld voelen we ons echt alleen.

We fietsen door een smalle schaduwrijke holle weg. Het dichte bladerdek boven ons laat geen zonnestraaltje door. Het is hier bijna donker. Weer moeten we klimmen. We puffen en hijgen en beloven, voor de zoveelste keer, iets aan onze conditie te doen. Links en rechts sijpelt  grondwater uit de zanderige berm, of is hier een bron? Voorbij de holle weg zijn de akkers geschikt voor tarwe, aardappelen, bieten maar in toenemende maten worden de landbouwgronden ingenomen door maïs die bijna op zen hoogst gegroeid is. Echt storend is het niet door het glooiende landschap. Bij knooppunt 89 wijken we af voor de Zepposmolen. Oorspronkelijk moeten we rechtdoor aan ons knooppunt, maar wij slaan linksaf in de Wijngaardbosstraat. We fietsen een stuk door Onze-Lieve-Vrouw van Lombeek. Het dorp was in 2008 finalist in de wedstrijd 'Het mooiste dorp van Vlaanderen'. We kunnen een verkorting nemen langs een klimmend tractorspoor met tamelijk grove grind. Oppassen voor valpartijen en platte banden. We wagen het erop en soms stappen we moedig naast onze fiets. Dat geeft ons de gelegenheid om nog intenser van het landschap te genieten. Rechts van ons groeit de maïs ons boven het hoofd. Het wordt geteeld voor veevoeder. Links, in de verte, staat op het hoogste punt onze molen. Het prachtige uitzicht is een mooi stilleven. Schilderen kunnen we niet maar het moment is in ons geheugen gegrift. Op de hoge bermen groeien de eeuwige klaprozen. Na wat gepuf en gehijg staan we voor de molen van 'kapitein Zeppos'. De site is volledig afgespannen. We kunnen niet dichterbij komen vandaag, maar de windmolen is kosteloos toegankelijk op zon- en feestdagen. Er was al sprake van de molen in de 14de eeuw onder de benaming 'Hertboommolen'. In de jaren van 1960 kreeg de molen bekendheid doordat er verschillende scènes opgenomen werden voor het jeugdfeuilleton 'kapitein Zeppos'. In 2007 werd in de schuur het Hertboommolen museum en een onthaalruimte voor bezoekers geopend.

We rijden langs dezelfde weg terug naar knooppunt 89. Daar aangekomen moeten we linksaf voor knooppunt 60. We fietsen door 'De parel van het Pajottenland' Gooik. Het dorp ligt in een oase van rust en stilte en is dus een echt paradijs voor wandelaars en fietsers. Op een groene heuveltop in de Woestijnstraat werd de wit gekalkte 'Woestijnkapel' opgetrokken langs de voormalige bedevaarts-route naar Compostella. De kapel werd herbouwd in de jaren 1600 op de fundatie van een kleine kapel uit de 14de en 15de eeuw. Een infobord geeft de legende weer van de historische kapel. De laatste restauratie dateert van 1997. De rode kapelpoort staat op een kier. We kunnen binnen tot bij een gietijzeren hek. Een Christusfiguur hangt aan het kruis.

Voorbij de kapel is het heuvel af. Bij een moderne boerderij verkopen ze echt ambachtelijk hoeve-ijs van eigen melkkoeien. In een tuinhuis staat een koeltoog maar er staat niemand achter. Rechts is de woning en daar bellen we aan. Achteraan zie ik beweging en slenter daarnaar toe. Links is een moderne open schuur waar renovatiewerken bezig zijn. Een grote slanke man met stoppelbaard komt uit de privéwoning en bediend ons met een verfrissend ijsje. Er staan enkele tuinstoelen tegen de voorgevel waar we ons in het zonnetje zetten terwijl we een babbeltje maken met de eigenaar. Een aannemer bouwt een schuur voor een nieuwe melkinstallatie. Vroeger had hij 'slechts' 20 koeien in de stal staan, nu een kleine 200. Het aantal is te groot om manueel te melken. Om dat aantal melkkoeien te laten grazen heeft de boer meer weiland nodig en meer bijvoeding. Hard werken dus. Later zal zoonlief de boerderij over nemen. We nemen afscheid.

We rijden verder heuvel af door een holle weg. In de zijbermen zijn wortels van bomen door het wassende water komen bloot te liggen. In tal van uitgegraven gangen vinden vogels, vleermuizen en kleine knaagdieren voedsel en beschutting. Boven de bermen groeien oude eiken- en lindebomen. Hun bladerdek zorgt voor een schaduwrijke doorgang. Bij knooppunt 60 moeten we linksaf en volgen nummer 40. Aan een ijzeren kruis, naast de weg, hangt een Christusbeeld. In de daarop volgende straat vinden we nog een mooie wegkapel. Een grote buxus staat in de schaduw van een jonge eiken- en een oude lindeboom. Na de volgende steile afdaling rijden we het centrum van 'Strijland' binnen. Een gehucht van Gooik dat de laatste jaren sterk gegroeid is door de vele nieuwbouw. Wel moesten er enkele oude vierkantshoeven worden afgebroken. We zijn direct uit het centrum en fietsen tussen hectaren maïsvelden. Het is er warmer doordat de wind hier volledig wegvalt. Wat verder staat een volgende witgekalkte wegkapel uit 1911. Gebouwd ter ere van O.L.Vrouw van Gedurige Bijstand. Het interieur is prachtig onderhouden. Moeder Maria met kind wordt geflankeerd door bloemen en op de achtergrond het Christus kruis. 

Na onze volgende klimming volgt uiteraard een steile afdaling. Het volgende infobord vertelt dat hier zestig jaar geleden nog een tram door het landschap reed. De 'boerentram' verbond de Pajotse dorpjes met de grote steden Brussel en Ninove. In 1959 reed de tram de laatste keer door het Lombergveld. Tussen knooppunt 14 en 15 ligt de gemeente Gooik. Normaal moeten we linksaf, maar we hebben dorst en rijden rechtsaf naar het dorpscentrum door de Koekoekstraat tot bij de kapel. Een halfronde gemetselde boog met in de nis een heilige die ik niet kan thuis brengen. Het is heuvel op tot bij de kerk. Het gemeentehuis van 1859 werd onlangs nog gerestaureerd en mooi wit geschilderd. Een paar bronzen herdenkingsplaten werden in de voorgevel ingewerkt. Daarop staan de talloze namen van gesneuvelden uit WOI. Een bronzen beeldje van de 'Hespendrager' werd gebeeldhouwd door Rita Callebaut in augustus 1994. Vlak ernaast is een schooltje dat gebouwd werd in 1902 en kinderen opvangt van werkende ouders. Het is net speeltijd en dat is duidelijk te horen aan de schreeuwende en joelende kinderstemmetjes.

De Sint-Niklaaskerk is een klein gedrongen gebouw dat dateert uit verschillende perioden. Met de bouw werd gestart in de 12de eeuw. In de gevel werden oude grafzerken van de 19de eeuw ingewerkt. De poort is op slot. Waar is de tijd toen je nog op elk uur van de dag een kerk kon bezoeken. Het heilig hartbeeld staat tegen de zijgevel van het volgende huis. Onderaan een  gedenksteen voor de gesneuvelden van WOII en een andere gedenksteen werd aangebracht voor de burgerlijke slachtoffers van WOI. In café-feestzaal 'De Vrede' drinken we een aangename en welgekomen verfrissing. Een fris biertje op een zonovergoten terras. Het vormt de favoriete halte van menig wandelaar en fietser. Het hoort er eenmaal bij. We proberen telkens iets uit de streek. Soms met een streekgebonden hapje. Een half uur later schuiven er wolken voor de zon. Het landschap veranderd plots van kleur en geeft bijna een zwart wit foto door de grauwe lucht. Het lijkt alsof het elke minuut zal gaan regenen. De weergoden beloofden echter een droge dag.

Heuvel af tot Dorpstraat 36 voor de pastorie. Een huis van twee verdiepingen uit de 19de eeuw. Eveneens gerestaureerd en verhuurd aan de muziekacademie van de gemeente. Verderop, naast de Molenbeek, zijn de voormalige 'Oude Cam' banbrouwerijen. Gebouwd tussen 1742-1754. Daarna werd het gebouw omgevormd  voor een handelaar in bouwmaterialen tot 1980. Inmiddels is het grote complex een gemeenschapscentrum geworden met een volkscafé en een geuzestekerij in een nieuwe loods. Ban betekent dwangrecht, iedereen was verplicht hier hun bier te brouwen, of te laten brouwen.

In de Oude Geraardsbergsebaan staat een wit geschilderd bakstenen wegkapel van N. Vandergucht in de schaduw van enkele hoge loofbomen. We blijven de baan volgen tot knooppunt 15. Het is ondertussen 15:00u geworden en het is een eeuwigheid geleden dat we de zon gezien hebben. Rechtdoor voor knooppunt 16. We komen in Lennik, het 'kloppend hart van het Pajottenland'. Vlak voor het centrum vinden we onze zoveelste wegkapel. We zijn de tel helaas kwijt geraakt. Een infobord vermeld: 'dit is de kapel van Sint-Berlindis. De heilige werd vereerd om het vee van de boeren te beschermen'. We rijden niet door het centrum. We maken een rustige afdaling en fietsen daardoor zonder erg voorbij het kasteel van Sint-Kwintens-Lennik dat dateert van eind 18de- en begin 19de eeuw. Door het centrum van Eizeringen blijven we altijd rechtdoor rijden, over de N8 en na wat bochtenwerk arriveren we in het gehucht Borchtlombeek. Een deelgemeente van Roosdaal. De Sint-Amanduskerk op het Kerkplein ligt op een hoogte van 71,5 meter en is oorspronkelijk van de 16de- of 17de eeuw. Het is indrukwekkend maar we rijden er niet naar toe. Bij knooppunt 78 moeten we 7 kilometer rijden tot ons volgende knooppunt.

Het ene centrum uit en het ander centrum weer in. We zijn in Strijtem. Eveneens een deelgemeente van Roosdaal. Op het kruispunt Broekkstraat/Oude Baan bewonderen we een moderne Mariakapel. Achteraan een groen plantsoen werd eveneens een halfronde boog gemetseld. Een open kapel als het ware. Achter een raster staat een heilig beeld van Maria met kind. Op het Strijtemplein werd de Sint-Martinuskerk gebouwd in 1840 ter vervanging van een vroegere kerk. De hoge toren heeft een met sterren versierde bolspits en is daardoor al van ver herkenbaar. We kunnen niet in de kerk. Ik had ook niet anders verwacht. De begraafplaats bevind zich nog steeds rond het gebouw. De gedenkplaat “ Voor alle Strijtemnaars die sinds eeuwen en tot 1995 binnen deze kerkhofmuur begraven werden. Ook voor hen die hier naamloos rusten”. De gedenksteen werd in 2015 geplaatst. Het monument voor de gesneuvelden werd opgericht ter ere 'Aan Hare Helden van 14 – 18'. In het centrum bevinden zich nog enkele bolle kassei weggetjes, en we hebben bijna elke kassei gevoelt. Voorbij het gemeentelijk Cultuurcentrum vinden we rechts het oud gemeentehuis van Strijtem. Tijdelijk vinden er de kleuter en lager onderwijsschool Triangel hier onderdak.

We rijden naar de Zevenbeukenstraat. De kapel van de zeven beuken is een arduinen kapel van 1918 en vervangen voor een grotere kapel uit 1931. Ze werd gerestaureerd in 1987-88 door de landelijke gilde met de financiële steun van de inwoners van Strijtem. Hier verdedigde priester Daens in 1904 de belangen van de Hopboeren. De kapel is afgesloten. Door het getraliede raam kunnen we het interieur toch bekijken. De muren werden in het hemelsblauw geschilderd. Het Heiligenbeeld houdt de handen samen en bidt tot God terwijl ze haar gezicht naar boven kijkt. Twaalf stoelen voor het altaar geven een idee van de grootte van de kapel. Kaarsen en bloemen fleuren het geheel op. De kapel verwijst naar het aantal beuken rondom de gebedsplaats. Ze werden recent vervangen en bij elke boom werd een kleine kapel geplaatst. “De voorspelling van Simeon in de tempel” vermeld één van de kleine kapellen. “De vlucht naar Egypte” staat er bij het volgende. Twee infoborden vermelden een gedicht van Bert de Korte. Aan de overzijde van de straat werd met de hulp van het Davidsfonds en de cultuurraad Roosdaal een gedicht geplaatst van Eric Heyman.

Verderop rijden we door het centrum van Borchtlombeek en onmiddellijk daarna krijgen we het centrum van Liedekerke te zien.  Bij het kruispunt Monniksbosstraat/ Sint Gabrielstraat werd het Sint-Gabriel-instituut gebouwd in 1919. Ooit liepen hier honderden leerlingen school maar dit aantal liep de laatste jaren fors terug. De school is gesloten sinds september 2015.

Het bos dat we doorrijden is van Liedekerke. “Liedekerke en Pro” vermeld een infobord. Bij knooppunt 10 moeten we knooppunt 85 volgen langsheen de Dender. Er zitten nog steeds talloze vissers langs de oever. Een van hen haalt een zijn dobber omhoog, maar laat hem teleurgesteld weer zakken.

We zijn weer terug bij onze auto en achter ons bevindt zich de Onze-Lieve-Vrouw Opdrachtkerk van  Okegem, waarvan al sprake was in de 14de eeuw. Ze werd tijdens de daarop volgende eeuwen meermaals afgebroken, vergroot en gerestaureerd. Slechts de toren uit de 14de eeuw bleef bewaard. De kerk kreeg haar huidig uitzicht na de laatste vergroting in 1905-06. Zon hebben we niet meer gezien. Na onze fietstocht staat de teller op 39 kilometer. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs.