Vorige maand maakte het GGZ Friesland bekend dat een project was gestart waarbij virtual reality gebruikt wordt om angststoornissen te behandelen. Dit nieuws haalde zowel de lokale als nationale media en was voor mij het teken dat vr echt mainstream aan het worden is. Ik was erg benieuwd naar dit project en sprak psycholoog en mede-ontwikkelaar André Tjaarda over de pilot en de toekomst van vr binnen de zorg. 

De intrede van vr

Dat virtual reality wordt gebruikt binnen de zorg is niet nieuw. Vorig jaar startte het leger in Amerika reeds met het behandelen van soldaten met een posttraumatische stressstoornissen.  Deze ontwikkeling bereikte Tjaarda via een presentatie en al snel werd het idee geboren om ook ‘iets’ met virtual reality te gaan doen. In samenwerking met DENK is vervolgens een traject opgestart waarbij patiënten met angststoornissen in een virtuele omgeving worden geconfronteerd met hun angsten.

Het vr project wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met de patiënten en de behandeling vindt zowel op locatie als thuis plaatst. Op locatie bij de behandelaar wordt gebruik gemaakt van de Oculus Rift en thuis kunnen de patiënten aan de slag met Google Cardboard . De beelden die getoond worden variëren in intensiteit en helpen de patiënt op een veilige wijze de confrontatie aangaan. Wellicht is het idee voor patiënten om een Oculus Rift te huren om thuis aan de slag te kunnen?

De behandeling

Patiënten krijgen beelden te zien die opgenomen zijn in bijvoorbeeld een bus of op een druk plein. Dit zijn echte beelden, opgenomen met een 360 graden camera, waardoor de ervaring levensecht is. De patiënt kan echter op elk gewenst moment uit de virtuele wereld stappen. Dit zorgt een belangrijke valnet waardoor de confrontatie aangaan voor patiënten eenvoudiger wordt.

Het gebruik van computeranimatie is iets waar het GGZ over nadenkt maar nog geen concrete plannen voor heeft.  Tjaarda geeft aan dat het toevoegen van interactieve elementen in de vorm van bijvoorbeeld een game een goede mogelijkheid is. Dit verhoogt de betrokkenheid van de gebruiker en kan wellicht het stressniveau naar beneden brengen.

Tjaarda was nog niet bekend met externe apparatuur zoals bijvoorbeeld de Omni Treadmill, de loopband waarmee je door vr kunt navigeren. Hij ziet echter wel een mogelijkheid om deze te gebruiken in de behandeling om een extra mate van realisme toe te voegen. Tjaarda ziet net zoals de meeste een obstakel in de manier waarop men momenteel navigeert door een virtuele wereld. Het toevoegen van een methode waarbij de gebruiker zelf de controle heeft is de ontbrekende schakel in werkelijke immersie.

De resultaten

Deze manier van behandelen is uniek in Nederland en het pilotproject trekt veel aandacht van media alsmede andere instellingen. De behandelingen lopen echter nog waardoor het te vroeg is om te spreken over concrete resultaten. Patiënten die meewerken aan de pilot zijn volgens Tjaarda wel erg enthousiast over deze behandelmethode. Het feit dat zij thuis, in een veilige omgeving, kunnen werken aan hun problemen maakt behandeling een stuk eenvoudiger en efficiënter.  Bovendien werkt het aanbieden zorg op deze wijze drempelverlagend. Wanneer patiënten weten dat zij niet continue op locatie in behandeling hoeven is de stap om hulp te zoeken wellicht een stuk lager.

Hoewel dit project zich specifiek richt op angststoornissen kan vr ook voor andere dingen aandoeningen gebruikt worden zoals vliegangst of sociale fobieën.  Denk bij dit laatste aan onzekerheid bij alledaagse sociale interactie die voor veel mensen vanzelfsprekend zijn zoals het doen van boodschappen.

De bezuinigingen binnen de zorg zijn tevens een reden waardoor virtual reality snel toegepast kan worden. De overheid stuurt aan op efficiëntere behandelingen het feit dat patiënten thuis kunnen werken aan uiteenlopende aandoeningen sluit perfect hierop aan. Tjaarda is groot voorstander van virtual reality en wil graag meer hiermee gaan doen binnen zorginstellingen. Hij een duidelijke kans om zorg beter én goedkoper te maken.

De toekomst van vr binnen de zorg

Virtual Reality kan zorg en welzijn ingrijpend veranderen. Hoewel vr nu nog in de kinderschoenen staat ziet Tjaarda de ongekende potentie van de techniek. Denk je eens in; een virtuele behandelkamer waar elk mogelijk scenario gecreëerd kan worden. Van een kamer vol met spinnen tot aan een oorlogsgebied, waar je op elk moment uit kunt stappen. Het droomscenario van digitale dokter.

De resultaten van de pilot zijn nog niet bekend. Tjaarda geeft echter aan dat mocht de behandeling succesvol zijn dat deze weleens landelijk uitgerold kan worden.  Ik ben erg benieuwd en blijf de ontwikkelingen binnen de zorg op de voet volgen. Wil je meer informatie over het project? C