in de brede vijverschoot, en houdt het water tegen,

de varens slapen, daar haar beeld geheel verblonk;

en rond de bomen waast de weelderigste zegen

die ooit uit een volle hoorn van zoete vrede zonk.

De stilte is thans een zang, zo zacht, zo wonderfijn,

dat elk geluid, hoe teer, dit sprokig schoon zou breken,

o, zo in den avond, ver van het leven, hier te zijn,

zo ademloos luisterend. God in het stil te horen spreken

bij het bidden van de ziel, zo zacht, zo wonderfijn.

waarop een strakke rust heimzinnig komt gezegen,

stil hangt het bruin geblaarte aan de knobbelige tak,

en varens zijn in peins naar eigen beeld genegen

dat in het diep verlijnt van het spiegelend vijvervlak.

Hoog boven het wijde land, waarover de avond schuift

met vage schemering, die alles week omwikkelt,

met heilig zwijgen, lijk in een kloosterkerk, huift

de donker-purpere lucht, waardoor het gesternte tikkelt,

steeds heller flikkerend naar al nader de avond schuift.

Door de kleine ruiten van het lage huisje, ver

verloren staande in het veld, gloort gelig licht, ontstoken

voor de sombere uren die beginnen: schuchtere ster,

die vriendelijk fonkelen zal op de armen, daar verdoken

in ongerepte peis van het lage huisje ver.

dat in een nis door de avond wordt omdonkerd,

zie, hoe verblijd het liefdevlammetje flonkert,

en hoe beschroomd het rode schijnsel speelt

op uw aanminnig beeld.

Het flonkt zo hel door het venstertje van eerbied,

ter hoogte van uw goud-geschoeide voet,

ik ben verrukt als gij, voor kleinen goed,

op het gloeiend hart, op het groeiend vlammetje ook neerziet.

Is het u zo wel? Bevalt u het simpel licht?

Mag het altijd zo voor uw voeten blinken?

En zult ge steeds, bij het rijzen of bij het zinken

der zon, uw blik gemoedelijk gericht

houden op het harte-licht?

Ik wil al mijn glans hier bij uw beeld vergloren,

totdat de wiek de levensolie derft,

maar wen hij dan, na zwak geflakker, sterft,

hij worde hoog toch, voor uw troon, herboren.

terwijl de stonden in bescheiden stoet

uit de klokkenkast door de kleine kamer glijden,

en zakken in het graf van vroegere tijden.

Het is of het laatste leven sneven moet,

kort klopt door het hart het loom-bewegend bloed,

als klepelslag na uitgestreden lijden,

wijl vrome handen het dodenlaken spreiden.

Het lampje brandt zo ziekelijk, zo mat,

er sluipen geesten door het winnend duisteren,

en blijven in de hoeken steelsgewijs fluisteren.

Het lijkt of men lange litanieën bad,

klagende litanieën die nooit einden,

om lichtjes, die, beroofd van olie, kwijnden.

in de schemering, die de avond rond hun takken weeft,

wijl langs verpaarste lucht de dag, vermoeid van het zwalpen

op het azuren meer, zijn slappe zeilen reeft.

Geen wind sluipt door hun kruin, noch doet de blaren fluisteren

van het mystiek-heilig schoon, dat in hun schaduw leeft,

zelfs het lied der nachtegalen zou nu het zwijgen schenden,

dat ontzagwekkend over de landouwen zweeft.

De massa's lijnen zwart op gladde sterrenboog,

als reuzige armen, door de biddende aarde hoog

geschreven naar den Heer tot sprakeloos, machtig smeken.

De grassen, die ootmoedig buigen rond hun stam,

zijn, evenals het gebladerte, van dikke tranen klam,

die voor de zonden van den dag berouwend leken.

waar het liefdeslot rijst aan het veilig strand,

waar blauwe baren van het sprokenmeer

graflieders ruisen voor het droef weleer.

Waar statige palmen wuiven in het woud,

waar vreemde vogels orgelen in het hout,

slaap goede vader, koos toch uw kind,

krank, daar het al te veel heeft bemind.

Licht geeft ge een ure, licht geeft ge een stond

heil, dat het wakend zocht, doch niet vond.

kom, sluit mijn ogen met fulpen hand,

kom, wieg mijn weeën op uwen schoot,

kom, draag mijn trachten naar rustige dood.

Sprei over het krijt, waar het verlangen strijdt,

uw donzen deken voor luttel tijd,

laat al dat graven van het scherp gedacht

wat staken, het voerend in vrede-nacht.

Weef wollen windsel rond diepe wond,

kus gloeiende ogen met malsen mond.

staan de sterren thans rond de oude maan,

en zien hoe wolken, die van heel ver komen,

loom nader glijden en naar het Westen gaan.

Ze drijven naar de dag, ginds weggezonken,

en hoorden het gerummel niet van rusten

voor hen die keren naar bekende kusten,

en zien de lampen niet, die vriendelijk lonken.

Ze drijven voort, naar de dode dag. Wij blijven

saam bij de nacht, die klammig ons omkleeft;

Het gevaar steekt op, lijk vroeger, wijl elk sterkte

als vege kaarsvlam bij een sterfbed beeft.

Wij, God, wij blijven bij de nacht, en voelen,

wijl we in vertwijfeling naast elkander dringen,

zijn noorden-adem het hete hart verkoelen,

en horen diep in het woud een uitvaart zingen.

een aaien van de te vroeg gestorven dag,

die ons beblonk met een verarmde zon,

en smakkend ons groet met een meepse lach? (1)

Hij groet ons nog van het uiterste der wereld,

waar anderen, minnend ook, zijn zoenen wachten,

en laat ons als troost, de loze nachten,

waarvan reeds blo een sterrenoogje perelt.

Het duistert. Schimmen vlotten langs de velden,

en waren rond de bomen, die daar plomp

oparmen als in wanhoop, en sluiks ritselen,

of elke tak voor de nakende winter kromp.

Het duistert. Het grote bos waardoor we dwaalden,

dreigt donker, roerloos. Moe-gestoeide winden

suizen gedempt, of zij het gebed herhaalden

der dolers, die in het woud hun weg niet vinden.

(1): meeps=zwak

drumt weer het zwart geweef,

dat in het gruwelijke zoeningsuur

voor brekende ogen dreef.

Langs dunne kaarsen rollen zwaar

de wassen tranen neer,

en stollen gauw, als het ware gestremd

bij het lijden van den Heer.

De rosse vlammen wemelen

met rusteloos gesis,

en spatten rode vonkjes in

de dikke duisternis.

Soms krimpen ze, of een grote schrik

door hun lijven sluipt,

en doven smokig, of er bloed

op hun wieken druipt.

als magere wachters rond

de Boeter, die daar hangt aan het kruis,

één ijselijke wond.

Het ziekelijk vlammenschijnsel schimt

vaal op het beenderige lijf,

met blauwe striemen overstreept,

uiteengerokken, stijf.

Als aarzelend waart het rond de gleuf

die wijd de lippen spart,

en glimt op het uitgedropte bloed

van het wreed doorspeerde hart.

Maar verder hoger trilt het niet

dan de afgebeulde borst,

alsof het wat daarboven is

niet meer beklaren dorst. 

de oude herinnering, die haar doden zoekt,

door het leven in vergetelheid geboekt.

Ze komt aan het kerkhof, door het genot gemeden,

omringd met popels, ritselende jammerzangen,

met wilgen, die laag de armen laten hangen.

De bleke vrouw sluipt ruisloos langs de zerken,

en spelt met moeite het half-verwiste schrift,

in grof arduin van ieder graf gegrift:

"Geluk....Vertrouwen....Liefde...."

Grillig vlerken

de vleermuizen rond bij avonddalen,

gelijk gedachten die in waanzin dwalen.

van een lange tocht langsheen de eindeloze baan?

Waar vindt ge een gloed die u uiteen zal rafelen,

en gans in warmte en licht zal doen vergaan?

Ontwaart ge ver, te ver voor des mensen blikken,

een glorie die geen schepsel schouwen mag:

de prille pracht van een feestelijke morgen,

de komst klaroenend van de zegedag?

O, neem me mee. Hier is het zo benepen,

niets kwam er dat voldoening geven kon,

het verlangen naar het oneindige verteert me,

o voert me bij de liefde in het land der zon.

vergrijsd door het lijden van een gestorven tijd,

met op haar boorden nog het bloedig blaken

der zon, die zacht in het zuigend westen glijdt.

Ze dragen in hun dik-bebulte koppen

gedachten van de nacht, die wordend is,

de nacht die macht en zwakheid saam zal dekken:

de pratten eik en het nederig lis.

Hun boezems zijn bezwaard met al het jammer,

dat binst de dag naar de hoge hemel kloeg;

met al het begeren, dat vergeefs aan winden

naar tijding van vermiste schepen vroeg.

Doch kalm berusten houden ze ook besloten:

gedwee aanvaarden wat beproeving gaf,

tevredenheid, die zwijgt bij hitte of koude,

innig gebed van een kind bij moeders graf.

hun schouders schoren de onversierde kist,

ze schuiven uit de hoog-gewelfde hallen

naar buiten, in de opgetaste mist.

Log weegt het lijk van de verslagen denker,

ze hijmen onder pletterende last,

hoor hoe door de ruimte, zwak ververrend,

een zonderling gelui akelig glast.

In het meest verlaten hoekje van de heide

geult, lang en smal, een pas-gedolven kuil,

hoor hoe door de ruimt, zwak ververrend,

een gillen giept, als rekkend hond-gehuil.

Ze houden stil. Het schuine schrijn zakt moeilijk

in de nauwe groef, te spaarzaam uitgediept,

hoor hoe door de ruimte zwak ververrend,

het geluid versmelt en het huilen scherper giept. 

gehuld in lange, zwarte mantels, aan

uit het kaal portaal van liefdeloos verleden,

en komen rond de nog open doodskist staan.

Daarin ligt hij, de machtige, die allen

eens baarde uit zijn God bevruchten geest,

hij die, te vroeg geboren, de verkonder

van leven voor de toekomst is geweest.

Ze naderen één voor één. Diep buigen ze over

het verstramde lichaam, en hun ijzige adem

kilt nog de koude mond en het marmeren voorhoofd,

vroom vouwen zij de blanke handen samen.

En storen even het wegend stil door het neuzelen

der korte bede in een wereldvreemde taal,

dan sluiten zij het deksel. Het voegenknerpen

kriept spoedig door de duistere, silte zaal.

die hoopt en haakt, die vruchteloos vraagt en poogt,

die, wijl ge nooit het gasthof binnen moogt,

miskenning drinkt en spotternij moet eten.

Klaag, als het nacht, uw nood bij het open raam,

en luistert dan hoe menige onbekenden

vanuit de verten het medelijden u zenden

dat leeft voor u, al weten zij geen naam.

Want hier en daar schuilt één die heeft gezworen,

één die dus best verzwegen leed begrijpt,

één die zelf voelt hoe de eenzaamheid u nijpt,

en u troost biedt uit volle deerniskorven.

Maar bovenal, keert u naar aller Vriend,

naar Hem, die dood hangt aan het kruisend teken,

en hoopt hoe al zijn wonden-monden spreken:

moed, moed. Want ziet hoe zeer Hij u bemint.

hun brandende ogen star ter kim gericht,

vol jonge hoop op het lang beloofde licht,

waarvoor ze 's nachts in hun naakte kamer baden.

Zovelen wachten in geschuwde hoeken,

en haken naar de spijs van broederwoord,

maar allen gaan voorbij, gaan achteloos voort,

en niemand komt die stumpers daar bezoeken.

Zovelen vragen slechts een zonneblik,

om als een bloem in des werelds tuin te ontvouwen,

doch blijven wolken regen brouwen,

en smacht de wind hun heftig gesnik.

Zovelen staan vergeten in het guur

hagel- en sneeuwgetij, geweerd door het leven,

ondanks hun pogen steeds teruggedreven

met barsheid van het koesterend liefdevuur.

gedrochtelijk vlotten gore wolken, zwanger

van onheil. De anders stoïcijnse tijd 

schijnt nu benauwd te hijgen, wijl hij banger

den vraten muil der nachten tegenglijdt.

Laag hangt het over de aarde en plet de lucht,

die schroeiend sluipt in de verdroogde longen,

soms dringt een brok door van een ver geluid,

of oude priesters hees de zielemis zongen

voor een bij het altaar plots gestorven bruid.

Al dichter schuift het, en het daalt al meer,

verstikkend is het, of klauwen het hart omklemmen,

het lijkt of de tred stilt van een verschrikkelijke tijd,

nog droever kermen nu de priesterstemmen

voor hem die blijft, en door het scheiden lijdt.

Dan spalkt een poos. De trans versombert nog,

een lang geheel vaart door hardvochtige aarde,

de heuvelen sidderen op onwrikbare steun,

en door het gebladerte klaagt akelig het gekreun

der rampenvrucht, die het wolkgevaarte baarde.                                                                                                                                      

verwachtend dat volharding eens toch zou overwinnen;

maar voelde hoe zijn merg in dit gewest versteef,

hoe er hem elke avond minder geestdrift bleef,

hoe hij des morgens haast de kamp niet dorst beginnen.

Nu keert hij weer van het Noorden, waar schatten zijn verspild

op steppen, in de harde korst der stof gekluisterd,

waar onverschilligheid de hoogten ondersneeuwt,

en spot bijwijlen scherp om het koene pogen schreeuwt

van hem, die naar het verleidend spel der schoonheid luistert.

Wie wil, in milder oord, het leven dat hij biedt,

de warmte die hij uitstraalt, het licht door hem ontstoken,

of zal hij, altijd iemand uit het noorden zijn,

en eindelijk verdwijnen als een ijle schijn,

als een dwaalvlam, op het sluimerend moeras ontstoken?