In een schokkende video was te zien hoe aanhangers van IS met hamers beelden in het museum stuksloegen. Aan de overkant van de rivier de Tigris -net buiten Mosul- vernielden anderen met een drilboor een groot beeld van een gevleugelde leeuw in de ruïnes van de oude Assyrische hoofdstad Niniveh. Die leeuw had de val en verwoesting van de stad door Meden en Babyloniërs in 612 voor Christus doorstaan, maar niet de komst van IS.

De video is schokkend, want de Assyrische cultuur was tussen 2.500 en 605 voor Christus één van de meest toonaangevende van de Semitische wereld, waarvan de Arabische cultuur de belangrijkste erfgenaam is. Niet voor niets heet de studie van de oude culturen van het Nabije Oosten assyriologie.

Dat alles maakt geen indruk op de extremisten van IS in hun haat tegen alles volgens hen heidendom is. Zo heeft IS zich in de door hen bezette gebieden in Irak ook gekeerd tegen heiligdommen en archeologische overblijfselen van minderheden zoals de jezidi's, sabeïsche mandeëers (foto), maar ook christenen en vooral ook sjiieten.

Opvallend is dat IS ook moslimheiligdommen verwoest, niet enkel sjiitische cultusplaatsen, maar ook de eigen soennitische. Het gaat dan vooral om moskeeën, mausolea van bekende soefi-mystici en zelfs de tombe van de bijbelse profeet Jonas.

In de video over de Assyrische kunst legt IS ook uit dat die kunstschatten vernield moeten worden omdat ze volgens de groep gebruikt werden voor "shirk" of "afgodenaanbidding". Dat is een grote zonde voor moslimfundamentalisten en een inbreuk op het concept "tawhid" of de eenheid van God. Dat betekent dat er naast Allah niets of niemand anders aanbeden of vereerd mag worden, monotheïsme "pur sang" dus. De geloofsbelijdenis -één van de vijf zuilen van de islam- bevat overigens de woorden "er is geen god behalve Allah".

Dat geldt voor alle strekkingen binnen de islam, maar komt het hevigst tot uiting binnen de soennitische rechtsscholen en dan vooral binnen het hanbalisme, de kleinste soennitische rechtsschool, maar diegene die wel de basis vormt van veel jihadistische strekkingen. Die culmineert ook in het wahhabisme, de versie van de islam die de staatsgodsdienst is in Saudi-Arabië en van daaruit met oliegeld verspreid wordt.

Historisch zijn er bij de verspreiding van de islam steeds heiligdommen van andere religies verwoest. Dat ging dan om zoroastristische gebedsplaatsen tot tempels van hindoes, boeddhisten en jainisten in India. Omstreeks 1200 werd zo de grote boeddhistische universiteit van Nalanda in India verwoest door Turkse plunderaars. Die is intussen weer opgebouwd, maar ook in Pakistan en Afghanistan en langs een deel van de Zijderoute werden bij de opkomst van de islam heiligdommen van andere religies vernield.

Begin 2001 werden de monumentale Boeddha-beelden nabij Bamyan (foto) in Afghanistan opgeblazen door de radicale taliban, die ook nog "heidense" kunst in het museum van Kaboel vernielden. Begin 2013 werden zelfs islamitische heiligdommen en eeuwenoude bibliotheken in Timboektoe in Mali tijdens de kortstondige bezetting van de stad vernield door moslimextremisten.

Nu zijn die bewuste verwoesting van andermans cultuur niet beperkt tot de islam. Zo zou de beroemde bibliotheek van Alexandrië in Egypte verwoest zijn door christelijke monniken die wetenschappelijke en filosofische kennis overbodig achtten. Als egyptoloog erger ik mij aan de mooie Oud-Egyptische beelden en reliëfs die moedwillig beschadigd zijn door de vroege christenen. Monotheïsme gaat vaak ook samen met "één enkele waarheid", die andere waarheden schijnbaar overbodig maakt.

De opgang van het vroege christendom in Europa ging meestal gepaard met de verwoesting van heidense -zowel Griekse, Romeinse als Germaanse- cultusplaatsen die dan vaak door de kerk werden overgenomen. Veel kerken staan op de ruïnes van oude tempels.

De boekverbrandingen van de Inquisitie en meer recent door de nazi's moesten "ongewenste ideeën" en "entartete Kunst" ver van de goegemeente houden.Met de "culturele revolutie" in China (1965-1975) wou de communistische dictator Mao Zedong 5.000 jaar van Chinese tradities uitvagen en vervangen door zijn maoïstische ideaal van de "arbeider-boer-soldaat". Meer sluipend en verborgen zijn de verwoestingen die China heeft aangericht in Tibet in een poging om de lokale cultuur te verzwakken en te "siniseren". Op dit ogenblik wordt de oude Oeigoer-Turkse stadswijk van Kashgar in westelijk Xinjiang afgebroken en vervangen door betonnen blokken, waardoor dat stadsdeel het uitzicht van gelijk welke Chinese stad krijgt. Hier is de islam dan het slachtoffer van moedwillige verwoesting.

Op dezelfde manier wil IS in het Midden-Oosten nu niet enkel de niet-islamitische minderheden uit de geschiedenis wegvagen of hun identiteit ontnemen, maar ook die van andere moslims zoals de sjiieten en zelfs soennitische geloofsgenoten tot enkel de "ene waarheid" van IS overblijft en alle andere visies op de islam uit het geheugen verwijderd worden. Of de meerderheid van de ndere moslims dat gaat laten gebeuren, is echter de vraag.

Een team onder leiding van Robin Allaby, een plantengeneticus van de Britse University of Warwick, was op zoek naar het vroegste bewijs voor gedomesticeerde planten in Groot-Brittannië, en besloot te gaan kijken op de onderwatersite Bouldnor Cliff, zo'n 250 meter uit de kust van het gehucht Bouldnor in het noordwesten van het eiland Wight.

Bouldnor Cliff ligt nu zo'n 11 meter onder de zeespiegel, en het werd ontdekt in 1999 toen, zoals de Maritime Archeology Trust het op zijn website zegt, "een kreeft gezien werd die bewerkte vuurstenen uit de steentijd uit zijn hol aan het gooien was". Sindsdien hebben archeologen onafgebroken onderzoek uitgevoerd op de site, die duidelijk bewoond werd door jagers-verzamelaars, en die mogelijk gebruikt werd om houten boten te bouwen.

Het team van Allaby boorde vier kernen uit het sediment en onderzocht die zowel met radiokoolstofdatering als met een analyse voor oud DNA.

De planten en het hout in de stalen werden gedateerd tussen 8.020 en 7.980 jaar geleden. Niet lang daarna werd de site overspoeld door het rijzende zeewater op het einde van de laatste ijstijd.

Het DNA-onderzoek leverde de onderzoekers een verrassing op: in een duidelijk omlijnde plaats, meters onder het water, vonden ze een flinke hoeveelheid DNA van eenkoorn, een van de eerste soorten graan dat gedomesticeerd werd. Het DNA was waarschijnlijk afkomstig van meel, gemalen graan, en de onderzoekers denken dat het niet ter plaatse gekweekt werd, aangezien er geen stuifmeel gevonden werd, wat waarschijnlijk zou zijn als het graan ter plaatse heel zijn levenscyclus, inclusief bloei, zou doorgemaakt hebben.

Volgens doctor Allaby waren de inwoners van Groot-Brittannië 8.000 jaar geleden jagers-verzamelaars, terwijl de landbouw zich toen vanuit het Midden-Oosten over Europa aan het verspreiden was. "Hoewel het algemeen was in het neolitische Zuid-Europa, wordt eenkoorn nergens in Groot-Brittannië gevonden tot 2.000 jaar na de stalen van Bouldnor Cliff."

"Om het mogelijk te maken dat eenkoorn deze site bereikt heeft, moeten er contacten geweest zijn tussen de mesolithische Britten en de neolithische boeren, ver weg in Europa", zo zei hij.

De Britse eilanden waren voor het rijzen van de zeespiegel na het einde van de ijstijd, verbonden met het vasteland van Europa door een aantal landbruggen, en die zullen het contact aanzienlijk vergemakkelijkt hebben. "Mesolitisch Groot-Brittannië was in die zin helemaal geen eiland, maar cultureel en mogelijk ook fysiek verbonden met Europa", zo zei Allaby.

Landbouw vindt zijn oorsprong in het Midden-Oosten zo'n 10.500 jaar geleden, en verspreidde zich vandaar via twee verschillende routes in Europa. De meeste archeologen gaan ervan uit dat zo'n 8.000 jaar geleden de landbouw nog niet verder westelijk was geraakt dan de Balkan en het huidige Hongarije.

Allaby en zijn team stellen voor om aan te nemen dat de landbouw het westen van Frankrijk vroeger bereikt heeft dan werd aangenomen, namelijk rond zo'n 7.600 jaar geleden, en dan zou er slechts een kloof van 400 jaar overblijven om te overbruggen.

Niet iedereen is het daar mee eens. Peter Rowley-Conwy, een archeoloog aan de Britse Durham University, zegt dat de auteurs van de studie de chronologie van de verspreiding van de landbouw onrecht aandoen. Hij wijst erop dat "duizenden van rechtstreeks gedateerde graan-korrels" een dergelijke vroege datering van landbouw in het westen van Europa tegenspreken. "Eén DNA-studie is eenvoudigweg niet voldoende om dit allemaal omver te werpen."

Een andere mogelijkheid, zegt Allaby, is dat de nomadische jagers-verzamelaars uit het zuiden van Groot-Brittannië veel verder in het Europese vasteland getrokken zijn dan gedacht werd. Daar kunnen ze dan graan of graanproducten opgepikt hebben bij de boeren uit het oosten, en ze mee teruggebracht hebben naar de Britse eilanden. Ook suggereert hij dat de conventionele methode van het dateren van de verspreiding van de landbouw aan de hand van duidelijk zichtbare graankorrels, misschien oudere stalen niet opmerkt.

Paleogeneticus Eske Willerslev van de universiteit van Kopenhagen, en de uitvinder van de methode om DNA te vinden in sedimenten zelfs nadat de planten waarin het oorspronkelijk zat, volledig vergaan zijn, is het daarmee eens. Los DNA uit sedimenten zal de vroegst opspoorbare bewijzen verschaffen voor landbouw, omdat graankorrels minder kans hebben om bewaard te blijven, zegt hij.

Dorian Fuller, een paleobotanist aan het University College London, zegt dat de nieuwe vondst niet noodzakelijk betekent dat de datering van de verspreiding van de landbouw ingrijpend gewijzigd moet worden. Volgens hem kunnen pioniers onder de landbouwers en de jagers-verzamelaars voorbij de grens van de landbouw actief geweest zijn, terwijl de landbouw zich westwaarts verspreidde. En zoals zeldzame kruiden uit het oosten vandaag gezien worden als waardevolle producten, zo kan het graan van Bouldnor Cliff een symbolische betekenis gehad hebben, en gezien zijn als "zeldzaam, exotisch en waardevol, in plaats van al iets dat alle dagen gegeten werd.

Bron: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2253306

Het koppel werd gevonden in een grot in Diros, in het zuiden van het Peloponnesos-schiereiland, en uit een C14-datering is gebleken dat ze leefden rond 3.800 v.C. Volgens het Griekse ministerie van Cultuur "zijn dubbele begrafenissen waarbij de lichamen elkaar omarmen erg zeldzaam, en die van Diros is een van de oudste ter wereld, als het al niet de oudste is".

Uit DNA-testen is gebleken dat het om een jonge man en een jonge vrouw ging, die "lepeltje lepeltje" naast elkaar begraven liggen.

Bij de opgravingen op de site, die vorig jaar beëindigd zijn, is ook het graf van een kind ontdekt, en het graf van een foetus. Daarnaast is er ook een knekelveld gevonden van zo'n vier meter lang, met een vloer van keien, waar de resten van tientallen mensen lagen. Volgens de archeologen gaat het om een unieke vondst voor de periode in kwestie.

"We zijn er zeker van dat de plaats gedurende duizenden jaren gebruikt is om er doden bij te zetten", zo zei het ministerie nog.

Bron: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2238601.

Enkele dagen geleden raakte bekend dat een van de grootste kunstschatten uit het oude Egypte, het dodenmasker van koning Toetanchamon, beschadigd was geraakt. Bij een schoonmaakbeurt was de lange blauwe baard van de buste losgekomen en op aandringen van de directie haastig weer vastgeplakt met sneldrogende lijm. Het incident dateert van august, maar werd angstvallig verzwegen.

De Egyptische overheid organiseerde gisteren een persconferentie. Daarin gaf het Egyptisch Museum toe dat de baard van Toetanchamon inderdaad is afgebroken en met lijm is hesteld. Maar volgens de Duitse restauratiespecialist Christian Eckmann die werd ingeschakeld, is de ernst van de schade overdreven voorgesteld.

"Het gebruik van sneldrogende lijm is niet de beste oplossing, maar het is een oplossing", zei hij. "Helaas is dit werk niet al te goed gebeurd, waardoor er restjes van de lijm zichtbaar zijn gebleven". Toch is de man ervan overtuigd dat het eeuwenoude masker in zijn oorspronkelijke glorie kan worden hersteld.

Er zal nog een team van specialisten worden aangesteld om de restauratie naar behoren uit te voeren.

Eckmann wijst erop dat het niet de eerste keer is dat de baard aan het masker is geplakt. Toen het dodenmasker in 1922 werd opgegraven, hing de baard er niet meer aan. In 1924 werd het zonder aangehechte baard naar het Egyptisch Museum gebracht.

Pas in 1941 werd de baard met lijm vastgemaakt. Dat die lijm in de afgelopen 70 jaar minder stevig is geworden, maakt het incident van augustus aannemelijker, volgens Eckmann.

Bron: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/cultuur%2Ben%2Bmedia/kunsten/1.2219201