Wie dino zegt, denkt nagenoeg onmiddellijk aan een groot reptiel met een lange rij tanden. Hoewel de vogels van de dino's afstammen, hebben zij helemaal geen tanden. Van de kip op de boerderij over de duif op het dorpsplein tot de mus in uw tuin: allemaal hebben ze een tandloze bek. Op een gegeven moment moet het dus evolutionair  interessanter geweest zijn om een bek te hebben zonder tanden. Wetenschappers van de Universiteit van Toronto hebben nu mogelijk ontdekt hoe dat komt.

150 miljoen jaar geleden waren de dinosauriërs de dominante dieren op deze planeet. Rond die tijd zijn ze langzaamaan in de richting van de vogel gaan evolueren en zijn de vliegende dino's ontstaan. 85 miljoen jaar later -65 miljoen jaar geleden dus- is onze planeet getroffen door een meteoriet en die heeft de niet-vliegende dinosaurussen doen uitsterven (red. uit een recente studie blijkt overigens dat het uitsterven van dinosoorten al goed op weg was vóór die meteoriet onze planeet kruiste).

Hoewel de meeste niet-vliegende dino's de naweeën van die meteorietinslag niet hebben overleefd, is dat dus wel gebeurd met de vliegende dino's die uiteindelijk voort zijn geëvolueerd tot de vogels. Waarom die tak van de dino's het wel heeft gehaald, was tot nog toe niet helemaal duidelijk. Volgens het nieuwe onderzoek dat nu in Curreny Biology staat heeft het te maken met de tanden. Of beter: het gebrek eraan.

De inslag van de meteoriet heeft zoveel stof in de atmosfeer geslingerd, waardoor de zon minder goed kon doordringen naar de aarde. Die klimaatverandering bemoeilijkte de groei van planten, waardoor eerst planteneters en uiteindelijk ook vleeseters steeds moeilijker konden overleven. Wat er uiteindelijk overblijft, zijn de zaden van de planten die in de grond zitten. Zaden die te hard zijn om te verorberen voor de meeste dino's, maar die geen probleem vormden voor de harde bek van de vliegende dinosaurussen. De wetenschappers vermoeden dat die vliegende dino's het daardoor hebben gehaald.

Na de meteorietinslag die de niet-vliegende dino’s heeft uitgeroeid, zijn de zoogdieren zich beginnen ontwikkelen. Zoogdieren bestonden uiteraard al langer, maar pas na het uitsterven van de niet-vliegende dinosaurussen zijn ze echt tot bloei gekomen. Die eerste zoogdieren hadden het echter nog altijd niet gemakkelijk. Op veel plaatsen waren het nog altijd de vliegende dino’s die de plak zwaaiden. Die vliegende dinosaurussen zijn uiteindelijk voort geëvolueerd tot de vogels die we vandaag kennen.

De meteorietinslag van 66 miljoen jaar geleden had grote gevolgen voor onze planeet. Tonnen stof werden de atmosfeer in geslingerd, waardoor de zon minder goed kon doordringen naar de aarde. Die klimaatverandering bemoeilijkte de groei van planten, waardoor eerst planteneters en uiteindelijk ook vleeseters steeds moeilijker konden overleven.

Wetenschappers hebben tot nu altijd aangenomen dat deze ingrijpende gebeurtenis de grote doodsteek betekende voor de dinosauriërs. Een team Britse paleontologen zegt nu dat de dinosauruspopulatie tientallen miljoenen jaren eerder stelselmatig begon af te nemen.

"Soorten stierven toen al sneller uit dan ze zich konden voortplanten", aldus paleontoloog Manabu Sakamoto van de Universiteit van Reading. "Een plotse catastrofe kan de finale doodsteek geweest zijn, maar het aantal dinosaurussen liep al een hele tijd terug."

De onderzoekers kwamen tot hun conclusie na doorgedreven statistische analyses. Ze bekeken drie uitgebreide stambomen van dinosaurusfamilies. Op die manier probeerden ze te achterhalen op welk moment er meer nieuwe soorten verdwenen dan opdoken.

Dat moment bleek zich vroeger voor te doen dan algemeen aangenomen, namelijk 50 miljoen jaar vóór de inslag van de meteoriet. Omdat sommige soorten zich op dat moment nog volop aan het voortplanten waren, berekenden de paleontologen een "gemiddeld" uitstervingsmoment. Dat valt ongeveer 24 miljoen jaar vroeger dan de meteorietaanslag.

De snelheid waarmee dinosoorten het moeilijk kregen, verschilde van groep tot groep. Bij de sauropoda, een familie grote, viervoetige planteneters, ging dat relatief snel. Bij de theropoda, waaronder de T. rex (zie foto), iets trager. De familie van de triceratops bleef nog langer buiten schot.

Waardoor dinosauriërs dan concreet met uitsterven bedreigd werden, blijft een raadsel. Volgens de Britse onderzoekers zijn het opbreken van continenten en langdurige vulkanische activiteit mogelijke oorzaken.