Heel lang vertelden geschiedenisboeken dat Christoffer Columbus in 1492 Amerika ontdekt heeft. De middeleeuwse sagen over de Viking Leif Eriksson die als eerste het Noord-Amerikaanse continent bereikte, werden lang afgedaan als fictie. De Noormannen staken al vanaf de 8e eeuw de oceaan over. Erikssons reis rond het jaar 1000 leidde hem volgens de overlevering naar Groenland. Hij zou nadien ook andere kusten verkend hebben en dat gebied "Vinland" genoemd hebben.

Groot was de vraag hoeveel feit en hoeveel fictie de sagen bevatten. En als er een grond van waarheid in zat, hoe ver waren de Vikings dan doorgedrongen in de Nieuwe Wereld? In de jaren 60 vonden archeologen een eerste bewijs van de aanwezigheid van Noormannen op L'Anse aux Meadows, op het meest noordelijke punt van het Canadese eiland Newfoundland. Resten van met hout omlijste veenturfgebouwen, vergelijkbaar met gebouwen gevonden in de Noorse kolonie in Groenland en IJsland.

De nederzetting in L'Anse aux Meadows is het bewijs van de eerste Europese menselijke aanwezigheid in Noord-Amerika. Tot op de dag van vandaag ook de enige archeologische site in Noord-Amerika waarvan officieel vaststaat dat het om een site van Vikingen gaat. De ontdekking veranderde de kijk op de geschiedenis van de Europese ontdekking van Amerika en toonde dat de sagen niet louter fictie waren.

L'Anse aux Meadows was een tijdelijke nederzetting die de oorspronkelijke bewoners al na een paar jaar verlaten hadden. Al sinds de ontdekking van de site vijftig jaar geleden zijn archeologen op zoek naar meer aanwijzingen en meer bewijzen voor andere Viking-nederzettingen en -exploraties in Noord-Amerika, maar dat heeft nooit iets concreets opgeleverd. Tot nu.

Met dank aan Sarah H. Parcak, een vooraanstaande wetenschapster aan de University of Alabama gespecialiseerd in "satelliet-archeologie", satelliettechnologie voor archeologisch onderzoek. Zij liet satellieten vanop 600 kilometer hoogte kustgebieden afscannen, gaande van Baffin Island, ten westen van Groenland, tot Massachusetts. Ze ging met haar team aan de slag met de beelden, op zoek naar onder meer verkleurde aarde en veranderingen in de vegetatie. Wat een indicatie kan zijn dat er zich iets onder het aardoppervlak schuilhoudt.

Een veelbelovende locatie bevond zich op de zuidwestkust van Newfoundland, op bijna 500 kilometer van L'Anse aux Meadows. Vorige zomer voerden Parcak en een team van archeologen een proefopgraving uit op de site, die ze Point Rosée noemden. Ze vonden er verhoogde ijzergehaltes in de bodem. Bij opgravingen ontdekten ze ook materiaal dat erop wijst dat er vroeger ijzer verhit en bewerkt werd. Er is geen bewijs dat de oorspronkelijke bevolking van dat gebied daar de kennis en capaciteit toe had. Bovendien kon het materiaal via koolstofdatering gelinkt worden aan de tijd van de Noormannen.

(Dan Snow en Sarah Parcak op de site van Point Rosée)

Allerlei signalen die de hoop doen opflakkeren dat het om een nieuwe Viking-nederzetting gaat. Als verder onderzoek dat officieel bevestigt, hebben de wetenschappers gevonden waar al zo lang naar wordt gezocht: nieuw bewijs voor de Viking-expedities in Noord-Amerika.

"Point Rosée schreeuwt erom dat er uitgebreide opgravingen komen", zegt Parcak. "Ik ben in de wolken. Typisch voor archeologie slaag je er meestal maar in om een voetnoot in de geschiedenisboeken te kunnen schrijven. Wat we hier mogelijk vinden, kan het begin zijn van een heel nieuw hoofdstuk."

De wetenschappers hopen er deze zomer opnieuw aan de slag te kunnen gaan.