Keltisch prinsengraf ontdekt in de Champagnestreek
Keltisch prinsengraf ontdekt in de Champagnestreek
vr 06/03/2015 - 16:16 Nabij het dorpje Lavau nabij Troyes in het noordoosten van Frankrijk is een rijk versierde graftombe ontdekt. Die zou toebehoord hebben aan een Keltische prins en bevat tal van uitzonderlijk mooi versierde grafgiften. De archeologen spreken over een uitzonderlijke vondst.
De tombe dateert uit de 5e eeuw voor Christus en was omgeven door een palissade van houten palen. Daarbinnen was een grafheuvel of tumulus met een diameter van veertig meter. In de Middeleeuwen zou de grafheuvel deels zijn afgegraven om meer grond voor landbouw beschikbaar te maken, maar het ondergrondse graf zou toen niet ontdekt zijn en is dus onaangeroerd gebleven.
In dat graf hebben de archeologen een bronzen wijnvat gevonden met een diameter van een meter. Het wijnvat is rijkelijk versierd met een afbeelding van de Griekse stroomgod Acheloos en met leeuwenkopjes. Het vat zou het werk zijn van Griekse of Etruskische vaklieden. Dat is niet uitzonderlijk, want er bestond toen een levendige handel tussen de Keltische stammen in West- en Centraal-Europa en de mediterrane wereld.
Dat blijkt ook uit de vondsten die in het wijnvat zijn gevonden. Daarbij is onder meer een aarden wijnkruik van Etruskische makelijk met een afbeelding van de Griekse wijngod Dyonisos en een vrouw.
De opgravingen zijn nog niet achter de rug en het lichaam van de begraven prins is nog niet gevonden. Doorgaans wordt die met rijk versierde wapens en een paard begraven.
Kelten en de mediterrane handel
De Grieks en en Etruskische vondsten in Keltische graven zijn geen uitzondering en wijzen op een wijd verspreid handelsnetwerk tussen de Keltische wereld en die langs de Middellandse Zee. Dat gebeurde veelal langs de Rhônevallei en kwam echt op gang na de stichting van Griekse kolonies zoals Marseille en Nixe in de Provence.
Griekse en Romeinse historici omschreven de Kelten als "barbaren", maar dat was veelal het gevolg van hun vrees voor de krijgshaftige strijders uit het noorden. De Keltische of Gallische cultuur was integendeel erg hoogstaand, al kende die geen schrift of werd het alleszins weinig gebruikt.
Die cultuur blijkt uit de rijk versierde Keltische prinsengraven. Het meest versierde Keltische graf is dat van een prinses of priesteres dat ik 1953 werd ontdekt in Vix, eveneens in Frankrijk. Daar werd een ware schat ontdekt, waaronder juwelen en een enorme "krater" of Grieks mengvat voor zijn.
06-03-2015
Oorlog bedreigt Syrische werelderfgoed
Oorlog bedreigt Syrische werelderfgoed
Odilia
Tempel voor de god Baal in de stad Palmyra
zo 28/04/2013 - 07:03 Jos De Greef Te midden van al de ellende die de burgeroorlog in Syrië meebrengt, krijgen ook de enorme kunstschatten en archeologische vindplaatsen steeds meer te lijden onder beschietingen en plunderingen.
Het is bij ons minder bekend, maar Syrië of het oude Aram heeft een geschiedenis en patrimonium dat nauwelijks moet onderdoen voor dat van Egypte. De geschiedenis van die twee landen gaat terug tot zeker 3.000 voor Christus en dat heeft sporen nagelaten.
Kleitabletten uit Ebla
Uit die beginperiode dateert de oude stad Ebla of Tell Mardikh, ten zuiden van Aleppo. Daar werden kleitabletten in Soemerisch en Akkadisch teruggevonden uit de periode van 2.500 tot 2.250 v.C. Die geven een beeld over het bestuur, de internationale verdragen en het rijke handelsleven van Ebla, dat een knooppunt was van handelsstromen in de oudste perioden.
In het oosten, vlak bij de grens met Irak, lag de grote rivaal van Ebla, de stad Mari. Die beleefde twee gouden periodes, tussen 2900 en 2350 v.C. en tussen 1900 en 1759 v.C en uit die laatste periode dateren een groot paleis in baksteen met meer dan 300 kamers en binnenhoven en een archief met 25.000 kleitabletten.
Iets jonger was de oude Kanaänitische havenstad Ugarit, van de 15e tot de 13e eeuw v.C. een van de belangrijkste havens aan de Middellandse Zee. Hier kwamen karavaan- en zeeroutes samen en Ugarit dreef handel tot in Cyprus, Spanje en mogelijk ook Bretagne. In Ugarit werd ook het eerste alfabetische spijkerschrift ontwikkeld, de voorloper van het Fenicische alfabet en in heel brede zin ook van het schrift waarin u deze tekst leest.
Schatten uit de klassieke Oudheid
Zuilengalerij in Apamea
Op onze chronologische wandeling doorheen Syrië stappen we nu de Grieks-Romeinse tijd binnen. De Grieks-hellenistische Seleucieden, opvolgers van Alexander de Grote, lieten twee grote steden na: Apamea en Bosra, respectievelijk in het noorden en zuiden van Syrië.
In Apamea staat de langste zuilenrij uit de Oudheid, zo'n 1,8 kilometer lang. In Bosra zijn een van de grootste Romeinse theaters bewaard, evenals zuilen, tempels, een Byzantijnse basiliek en een oude moskee uit 720 na Christus.
De oastestad Palmyra op de oude Zijderoute was en is nog altijd de parel van de Syrische woestijn. Ooit het centrum van een Arabisch koninkrijk tussen Romeinen en Perzen in, getuigen een 1,2 kilometer lange zuilenrij, een tempel voor de god Baal en ruïnes van de Senaat van de grootsheid van weleer.
Van kruisvaarders en moslims
Damascus en Aleppo zijn wellicht de oudste nog bestaande steden ter wereld met vier tot vijfduizend jaar op de teller, maar tellen vooral uit de middeleeuwen veel monumenten.
Ummayadenmoskee in Damascus
Damascus -volgens de legende de plaats van de Tuin van Eden- kan bogen op Romeinse en Byzantijnse overblijfselen, maar is vooral trots op de grote Moskee van de Ummayyaden, de eerste kaliefendynastie die tussen 661 en 750 na Christus over het Arabische rijk regeerde, van Spanje tot in Perzië. In die moskee zou zich het grafmonument van Johannes De Doper bevinden. Vlakbij ligt het mausoleum van de Koerdische sultan Saladin, die in 1187 Jeruzalem heroverde op de kruisvaarders.
Aleppo heeft ook een Ummayyadenmoskee, die nu totaal beschadigd is door de gevechten. Er ligt ook een grote burcht van Saladin en de mooiste en grootste "soek" in het Midden-Oosten, waar je zo 800 jaar terug in de tijd stapt. Tenminste tot vorig jaar, want die soek -werelderfgoed volgens de Unesco- is toen afgebrand. Tussen Aleppo en Damascus ligt Hama, bekend van de oorlog, maar ook van de grote "nuwa'ir" of waterwielen die water voor een aquaduct opscheppen.
Bernard Gagnon
Krak des Chevaliers
Op een bergtop nabij de grens met Libanon ten slotte ligt het unieke Krak des Chevaliers, een onneembare kruisvaardersbucht van de Johannieterorde die na 1144 werd gebouwd.
Uit de moderne tijd dateert het Nationaal Museum in Damascus, de thuis van veel van de opgegraven kunstschatten, beelden en mozaïekvloeren.
Nieuwe golf van verwoestingen?
De oorlog in Syrië en de onstabiele toestand doen vrezen voor schade aan die monumenten en musea en vooral voor georganiseerde plunderingen door criminele bendes, zoals na de val van Saddam in Bagdad eerder.
Ook kan niet uitgesloten worden dat extremistische milities bewust schade gaan toebrengen. Er zijn precedenten toen de "rode gardes" tijdens de (Anti-)Culturele Revolutie in China tal van monumenten sloopten. De taliban in Afghanistan vernielden musea en de grote Boeddha-beelden van Bamiyan. Meer recent hielden moslimmilities lelijk huis in Timboektoe waar soefi-mausolea en eeuwenoude handschriften (islamitische dan nog wel) werden vernield.
Strijders van de fundamentalistische terreurorganisatie IS zijn begonnen met het slopen van de overblijfselen van het 3.000 jaar oude Assyrisch paleis van Nimrud, in de buurt van de Noord-Iraakse stad Mosul. Dat meldt de Arabische nieuwszender Al Jazeera en dat wordt bevestigd door de Iraakse overheid.
De IS-strijders zouden bulldozers hebben ingezet om het paleis met de grond gelijk te maken.
De site in Nimrud is erg waardevol. In de jaren 80 hebben archeologen er een van de rijkste vondsten ooit van goud en juwelen gedaan. Het Assyrische paleis heeft muren met prachtige reliëfbeelden van gevleugelde Assyrische stieren.
Vorige week verspreidde IS nog videobeelden waarop te zien was hoe strijders beelden vernielden in het Archeologisch Museum van Mosul en in het paleis van Ninevah. Toen al gaven IS-strijders aan dat het paleis van Nimrud het volgende doelwit zou zijn.
De vernielingen van cultureel werelderfgoed door IS lokken wereldwijd grote verontwaardiging uit. De Arabische Liga bijvoorbeeld heeft het over "één van de ergste misdaden die in deze tijd begaan zijn tegen het patrimonium van de mensheid".
Koninklijk graf van steenrijke Keltische prins ontdekt
Koninklijk graf van steenrijke Keltische prins ontdekt
Franse archeologen hebben ten oosten van Parijs een prachtig bewaard
koninklijk graf ontdekt uit de oudere pre-Romeinse IJzertijd.
Tijdens opgravingswerken in het stadje Lavau op minder dan 200 kilometer van
Parijs, troffen de archeologen op de site van een monumentale grafheuvel
artefacten aan van begin de 5e eeuw v. C.. Dat deelde het Nationaal
Archeologisch Instituut Inrap (Institut national de recherches archéologiques
préventives) donderdag mee.
Graf van 14 vierkante meter
De gebruiksvoorwerpen in het graf, die eerst werden aangetroffen in een 14
vierkante meter grote ruimte waar de overledene en zijn strijdwagen waren
bijgezet, behoren tot de Keltische volkeren van de Halstatt-cultuur uit de
vroege IJzertijd. Een grote bronzen ketel van één meter diameter met handvaten
staat centraal in de kamer, waar ook vazen en potten met Griekse en Etruskische
versieringen staan.
Een van de keramische vazen stelt de Griekse god Dionysus die onder een
wijnrank ligt voor een vrouwelijke figuur, in een stijl die typisch is voor
overvloedige koninklijke banketten.
Uitzonderlijke rijkdom
Zelfs in de rijkste graven van Griekenland hebben we nooit dergelijke
objecten gevonden, zei Inrap-directrice Dominique Garcia, die benadrukt dat de
kwaliteit van de materialen goed is geconserveerd. Tijdens de late 6e en vroege
5e eeuw v.C., hadden Griekse en Etruskische reizende handelaars grote invloed op
de Keltische volkeren. Ze richtten toen ook stadstaten op in Frankrijk en
Italië.
Een prins?
Omdat het geslacht van de persoon in het graf niet is gekend, denken de
archeologen dat het om een prins gaat, omdat naast zijn stoffelijk overschot een
bronzen dolk werd aangetroffen. Andere, oudere graven werden eerder al op
dezelfde site uitgegraven, waarvan er sommige dateren van 1.400 v.C.
âEerste mensâ ontdekt
We zijn 400.000 jaar ouder dan we dachten
Het kaakbeen met tanden werpt
een nieuw licht op de evolutie van de mens. Foto: AFP
In Ethiopië is een stuk kaakbeen teruggevonden waaruit blijkt dat de mens
400.000 jaar ouder is dan we tot nu dachten. De vondst werd gedaan door
wetenschappers van de van de Arizona State University.
Een stuk kaakbeen en vijf tanden kunnen een deel van de geschiedenis van de
mensheid herschrijven. Ze behoren tot de Homo, de soort die uiteindelijk tot de
moderne mens leidde. De onderzoekers denken dat de persoon zon 2,8 miljoen jaar
geleden leefde. Dat is 400.000 jaar ouder dan de fossielen die tot nu als oudste
werden beschouwd.
Het onderkaakbeen is duidelijk afkomstig van een volwassene. De tanden lijken
een stuk smaller dan die van Lucy, het skelet van een van de oudste tot nu toe
bekende mensachtigen. Die resten waren zon 3,2 miljoen jaar oud en werden in
dezelfde regio gevonden.
Is de soort van Lucy, de Australopithecus afarensis, geëvolueerd in de eerste
primitieve mensen? 'Dat argumenteren we', zegt onderzoeker Brian Villmoare aan
de BBC.
We hebben een mens
De ontdekking werd twee jaar geleden gedaan door Chalachew Seyoum, een
Ethiopische student aan de Arizona State University. Hij maakte deel uit van een
groep die er fossielen zocht. Professor Brian Villmoare, die mee was op de
expeditie, herinnert zich het moment van de vondst nog goed. Ik hoorde mensen
mijn naam roepen. Ik ging de hoek om en zag Chalachew. Hij had het fossiel
herkend, en zei: We hebben een mens.
De impact van de opgraving kan enorm zijn. Ze werpt immers een licht op een
periode van de mensheid waar we nog niet veel van afweten. In die periode, van
twee tot drie miljoen jaar geleden, begon de cruciale overgang van aapachtige
dieren naar soorten die werktuigen gebruikten en uiteindelijk op de hedendaagse
mens begonnen te lijken.
Wetenschappers hebben in Ethiopië de onderkaak van de oudste moderne mens gevonden. De kaak met tanden is ongeveer 2,75 tot 2,8 miljoen jaar oud. Dit betekent dat het genus homo waarschijnlijk eerder ontstond dan verwacht. Op dit moment gaan onderzoekers er van uit dat de eerste moderne mens 1,5 tot 2,5 miljoen jaar geleden in Afrika leefde, namelijk de homo habilis.
Homo habilis was de eerste moderne mens. Toch vinden veel wetenschappers dat de Homo habilis een overgangsvorm was: de brug van aapachtigen naar mensachtigen.
De kaak vertelt een ander verhaal, namelijk dat de homo-lijn 400.000 jaar eerder ontstond. Het fossiel is in 2013 gevonden door een internationaal team van onderzoekers. De vondst is een doorbraak, want wetenschappers zijn al decennia op zoek naar oude fossielen van de moderne mens. We weten weinig over onze oorsprong, omdat er tot op heden weinig fossielen zijn gevonden die 2,5 tot drie miljoen jaar oud zijn. Wetenschappers vermoeden dat de homo-lijn ergens in deze periode ontstond.
Iets jonger dan Lucy De gevonden kaak is 200.000 jaar jonger dan de oudste resten van de Australopithecus afarensis, beter bekend als Lucy. De A. afarensis leek in weinig opzichten op de moderne mens. Zo had Lucy lange slungelige armen, een naar voren stekende onderkaak en relatief kleine hersenen. Wel kon de A. afarensis al op twee benen lopen. Overigens zijn er wetenschappers die vinden dat de Homo habilis de eerste moderne mens meer weg had van de Australopithecus. Homo erectus de mens die Afrika verliet leek wat dat betreft veel meer op ons. Deze mensensoort had grotere hersenen dan de Homo habilis en kon uitstekend rennen.
Mogelijk is de moderne mens ontstaan door wereldwijde klimaatverandering
Kleine details verraden oorsprong Hoe weten wetenschappers eigenlijk dat de kaak van een moderne mens is, en dus niet van een aapachtige? Dit is te zien aan kleine details. Zo zijn de kiezen vrij smal en is de kaak gelijkmatig geproportioneerd. De premolaren de twee kiezen die zich normaal direct achter de hoektand bevinden zijn symmetrisch. Dit zijn allemaal eigenschappen van de kaak en de tanden van een moderne mens.
Wat is jouw oorsprong?
Wie is de Nederlander? En wie is de Belg? Waar komen wij vandaan? Scientias.nl-redacteur Rob Oele gaat op zoek naar zijn eigen oorsprong in een reeks artikelen. Een lastige taak, want het verhaal over onze geschiedenis verandert bijna dagelijks.
Overtuigende bewijzen We zijn er van overtuigd dat het fossiel LD 350-1 2,8 tot 2,75 miljoen jaar oud is, vertelt hoofdonderzoeker Erin DiMaggio in het paper dat vandaag op de website van Science Express is verschenen. We gebruikten verschillende dateringsmethoden om de leeftijd te achterhalen. Iedere keer komt dezelfde leeftijd uit. Het fossiel is tussen twee vulkanische aslagen gevonden. De lagen boven en onder het fossiel zijn uitvoerig geanalyseerd. Er zijn overigens ook andere fossielen gevonden, zoals prehistorische antilopen, olifanten, krokodillen en vissen. Deze dieren leefden in dezelfde periode als de tot nu toe oudste mens.
Bestaan wij dankzij klimaatverandering? De wetenschappers kunnen de belangrijkste vraag Waarom is de moderne mens ontstaan? nog niet beantwoorden. Maar zij komen wel dichtbij. Mogelijk heeft het te maken met klimaatverandering. De temperaturen namen 2,8 miljoen jaar geleden toe, waardoor aapachtigen evolueerden. Toch is het nog te vroeg om te zeggen dat klimaatverandering de oorzaak is, zegt professor Kaye Reed van de staatsuniversiteit van Arizona. Om dit vast te stellen moeten we meer fossielen vinden.
De archeologen hebben in de regio La Mosquitia in het noordoosten van het land overblijfselen van steden, aarden wallen en een piramide gevonden. Dat schreef het tijdschrift National Geographic.
Een van de meest spectaculaire vondsten was het hoofd van een beeld, dat een mythisch wezen -half mens, half jaguar- voorstelt. De vindplaats is zo goed als onaangeroerd, zei archeoloog Christopher Fisher van de Universiteit van Colorado. De wetenschappers dateren de artefacten op 1000 tot 1400 na christus.
Verloren gegane beschaving
In tegenstelling tot de eveneens in de regio thuishorende Maya is over deze cultuur zo goed als niets bekend. De legende van de "Witte Stad" of de "Stad van de Apengod" wordt in de omgeving al eeuwen doorverteld. Eerste concrete aanwijzingen voor de site verwierven de wetenschappers in 2012 door luchtopnames. Na de expeditie gaan de wetenschappers er vanuit dat ze niet op één stad, maar op de resten van een compleet verloren gegane beschaving zijn gestoten.
