De Belgen zijn de dappersten aller Galliërs, dat weten we al lang. En die lof komt van iemand die het kón weten: Julius Caesar, indertijd zelf de boksbal van Ambiorix en de zijnen. Maar al noemen we die vechtersbazen van toen de Oude Belgen, toch is dat recente geschiedenis, ocharme tweeduizend jaar geleden.
Véél eerder, zeg 35.000 jaar geleden, leefden hier ook al mensen. In volle ijstijd. Dát moeten pas taaie rakkers zijn geweest. Tussen de duizenden botfragmenten die in 1860 in de Grot van Goyet zijn opgegraven, zat een stuk dijbeen van een van hen, vandaag gekend als Q116-1. Goyet ligt in de Maasvallei, in de buurt van Namen. Eigenlijk gaat het dus om een Waal, maar als het ons zo uitkomt laten we de Belgische identiteit galant voorgaan op de regionale.
Dat hij 35.000 jaar oud is, weten we pas sinds kort, nu onderzoekers van ons Koninklijk Instituut voor Natuurwetenschappen bezig zijn om al die botjes, die 150 jaar stof hadden liggen verzamelen, te identificeren. Dat leverde ook al nieuwe inzichten op over de afstamming van de hond.
Onderzoekers van vijftig verschillende instituten brachten onlangs hun kennis en hun botjes samen. Ze wisten al, voor een flink deel dankzij acht mensen uit Goyet, tussen 35.000 en 15.000 jaar oud, dat Europa in twee golven door moderne mensen is bevolkt. De eerste golf arriveerde zon 45.000 jaar geleden en duwde de neanderthalers van het toneel. De tweede kwam zon 14.000 jaar geleden uit het Midden-Oosten binnentrekken, via Griekenland en Turkije, en veegde de eerste groep weg. Dat raakte in februari bekend.
Alle gevonden exemplaren van die eerste golf waren genetisch verwant aan Q116-1. Maar, zo blijkt nu, die eerste groep werd niet helemaal weggeveegd. Q116-1 vertoont in zijn DNA meer gelijkenis met de hedendaagse Europeanen dan met mensen uit het oosten. Eigenlijk zijn we allemaal een beetje Q116-1, rapporteerden de vorsers onlangs in Nature. Al zat het diep verborgen tussen de vaktermen in het grote verhaal dat ze borstelen van de jongste vijftig millennia, en is het ons pas nu opgevallen.
Daar drinken we op!, zou Ambiorix roepen tenminste, als Ambiorix bestaan had, wat allerminst zeker is. Van hem hebben we wel een standbeeld maar geen overblijfselen. Met Q116-1 is het net andersom.
