Een team onder leiding van Robin Allaby, een plantengeneticus van de Britse University of Warwick, was op zoek naar het vroegste bewijs voor gedomesticeerde planten in Groot-Brittannië, en besloot te gaan kijken op de onderwatersite Bouldnor Cliff, zo'n 250 meter uit de kust van het gehucht Bouldnor in het noordwesten van het eiland Wight.

Bouldnor Cliff ligt nu zo'n 11 meter onder de zeespiegel, en het werd ontdekt in 1999 toen, zoals de Maritime Archeology Trust het op zijn website zegt, "een kreeft gezien werd die bewerkte vuurstenen uit de steentijd uit zijn hol aan het gooien was". Sindsdien hebben archeologen onafgebroken onderzoek uitgevoerd op de site, die duidelijk bewoond werd door jagers-verzamelaars, en die mogelijk gebruikt werd om houten boten te bouwen.

Het team van Allaby boorde vier kernen uit het sediment en onderzocht die zowel met radiokoolstofdatering als met een analyse voor oud DNA.

De planten en het hout in de stalen werden gedateerd tussen 8.020 en 7.980 jaar geleden. Niet lang daarna werd de site overspoeld door het rijzende zeewater op het einde van de laatste ijstijd.

Het DNA-onderzoek leverde de onderzoekers een verrassing op: in een duidelijk omlijnde plaats, meters onder het water, vonden ze een flinke hoeveelheid DNA van eenkoorn, een van de eerste soorten graan dat gedomesticeerd werd. Het DNA was waarschijnlijk afkomstig van meel, gemalen graan, en de onderzoekers denken dat het niet ter plaatse gekweekt werd, aangezien er geen stuifmeel gevonden werd, wat waarschijnlijk zou zijn als het graan ter plaatse heel zijn levenscyclus, inclusief bloei, zou doorgemaakt hebben.

Volgens doctor Allaby waren de inwoners van Groot-Brittannië 8.000 jaar geleden jagers-verzamelaars, terwijl de landbouw zich toen vanuit het Midden-Oosten over Europa aan het verspreiden was. "Hoewel het algemeen was in het neolitische Zuid-Europa, wordt eenkoorn nergens in Groot-Brittannië gevonden tot 2.000 jaar na de stalen van Bouldnor Cliff."

"Om het mogelijk te maken dat eenkoorn deze site bereikt heeft, moeten er contacten geweest zijn tussen de mesolithische Britten en de neolithische boeren, ver weg in Europa", zo zei hij.

De Britse eilanden waren voor het rijzen van de zeespiegel na het einde van de ijstijd, verbonden met het vasteland van Europa door een aantal landbruggen, en die zullen het contact aanzienlijk vergemakkelijkt hebben. "Mesolitisch Groot-Brittannië was in die zin helemaal geen eiland, maar cultureel en mogelijk ook fysiek verbonden met Europa", zo zei Allaby.

Landbouw vindt zijn oorsprong in het Midden-Oosten zo'n 10.500 jaar geleden, en verspreidde zich vandaar via twee verschillende routes in Europa. De meeste archeologen gaan ervan uit dat zo'n 8.000 jaar geleden de landbouw nog niet verder westelijk was geraakt dan de Balkan en het huidige Hongarije.

Allaby en zijn team stellen voor om aan te nemen dat de landbouw het westen van Frankrijk vroeger bereikt heeft dan werd aangenomen, namelijk rond zo'n 7.600 jaar geleden, en dan zou er slechts een kloof van 400 jaar overblijven om te overbruggen.

Niet iedereen is het daar mee eens. Peter Rowley-Conwy, een archeoloog aan de Britse Durham University, zegt dat de auteurs van de studie de chronologie van de verspreiding van de landbouw onrecht aandoen. Hij wijst erop dat "duizenden van rechtstreeks gedateerde graan-korrels" een dergelijke vroege datering van landbouw in het westen van Europa tegenspreken. "Eén DNA-studie is eenvoudigweg niet voldoende om dit allemaal omver te werpen."

Een andere mogelijkheid, zegt Allaby, is dat de nomadische jagers-verzamelaars uit het zuiden van Groot-Brittannië veel verder in het Europese vasteland getrokken zijn dan gedacht werd. Daar kunnen ze dan graan of graanproducten opgepikt hebben bij de boeren uit het oosten, en ze mee teruggebracht hebben naar de Britse eilanden. Ook suggereert hij dat de conventionele methode van het dateren van de verspreiding van de landbouw aan de hand van duidelijk zichtbare graankorrels, misschien oudere stalen niet opmerkt.

Paleogeneticus Eske Willerslev van de universiteit van Kopenhagen, en de uitvinder van de methode om DNA te vinden in sedimenten zelfs nadat de planten waarin het oorspronkelijk zat, volledig vergaan zijn, is het daarmee eens. Los DNA uit sedimenten zal de vroegst opspoorbare bewijzen verschaffen voor landbouw, omdat graankorrels minder kans hebben om bewaard te blijven, zegt hij.

Dorian Fuller, een paleobotanist aan het University College London, zegt dat de nieuwe vondst niet noodzakelijk betekent dat de datering van de verspreiding van de landbouw ingrijpend gewijzigd moet worden. Volgens hem kunnen pioniers onder de landbouwers en de jagers-verzamelaars voorbij de grens van de landbouw actief geweest zijn, terwijl de landbouw zich westwaarts verspreidde. En zoals zeldzame kruiden uit het oosten vandaag gezien worden als waardevolle producten, zo kan het graan van Bouldnor Cliff een symbolische betekenis gehad hebben, en gezien zijn als "zeldzaam, exotisch en waardevol, in plaats van al iets dat alle dagen gegeten werd.

Bron: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2253306

Het koppel werd gevonden in een grot in Diros, in het zuiden van het Peloponnesos-schiereiland, en uit een C14-datering is gebleken dat ze leefden rond 3.800 v.C. Volgens het Griekse ministerie van Cultuur "zijn dubbele begrafenissen waarbij de lichamen elkaar omarmen erg zeldzaam, en die van Diros is een van de oudste ter wereld, als het al niet de oudste is".

Uit DNA-testen is gebleken dat het om een jonge man en een jonge vrouw ging, die "lepeltje lepeltje" naast elkaar begraven liggen.

Bij de opgravingen op de site, die vorig jaar beëindigd zijn, is ook het graf van een kind ontdekt, en het graf van een foetus. Daarnaast is er ook een knekelveld gevonden van zo'n vier meter lang, met een vloer van keien, waar de resten van tientallen mensen lagen. Volgens de archeologen gaat het om een unieke vondst voor de periode in kwestie.

"We zijn er zeker van dat de plaats gedurende duizenden jaren gebruikt is om er doden bij te zetten", zo zei het ministerie nog.

Bron: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2238601.

Enkele dagen geleden raakte bekend dat een van de grootste kunstschatten uit het oude Egypte, het dodenmasker van koning Toetanchamon, beschadigd was geraakt. Bij een schoonmaakbeurt was de lange blauwe baard van de buste losgekomen en op aandringen van de directie haastig weer vastgeplakt met sneldrogende lijm. Het incident dateert van august, maar werd angstvallig verzwegen.

De Egyptische overheid organiseerde gisteren een persconferentie. Daarin gaf het Egyptisch Museum toe dat de baard van Toetanchamon inderdaad is afgebroken en met lijm is hesteld. Maar volgens de Duitse restauratiespecialist Christian Eckmann die werd ingeschakeld, is de ernst van de schade overdreven voorgesteld.

"Het gebruik van sneldrogende lijm is niet de beste oplossing, maar het is een oplossing", zei hij. "Helaas is dit werk niet al te goed gebeurd, waardoor er restjes van de lijm zichtbaar zijn gebleven". Toch is de man ervan overtuigd dat het eeuwenoude masker in zijn oorspronkelijke glorie kan worden hersteld.

Er zal nog een team van specialisten worden aangesteld om de restauratie naar behoren uit te voeren.

Eckmann wijst erop dat het niet de eerste keer is dat de baard aan het masker is geplakt. Toen het dodenmasker in 1922 werd opgegraven, hing de baard er niet meer aan. In 1924 werd het zonder aangehechte baard naar het Egyptisch Museum gebracht.

Pas in 1941 werd de baard met lijm vastgemaakt. Dat die lijm in de afgelopen 70 jaar minder stevig is geworden, maakt het incident van augustus aannemelijker, volgens Eckmann.

Bron: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/cultuur%2Ben%2Bmedia/kunsten/1.2219201

De resultaten staan morgen in een gezaghebbend Amerikaans medisch tijdschrift. Het is het meest uitgebreide genetische onderzoek ooit op de mummies. De onderzoekers namen ook scans van de mummies. De jonge koning leed aan een ernstige vorm van cerebrale malaria, waarbij bloedvaten in de hersenen verstopt raken.

Toetanchamon had ook enkele erfelijke afwijkingen: een gespleten gehemelte en een klompvoet, waardoor hij wellicht met een stok moest lopen. Bovendien leed hij aan de ziekte van Kohler, een aandoening waarbij gebrek aan bloedtoevoer de beenderen in zijn linkervoet traag aan het vernietigen was. In zijn graf zijn niet minder dan 130 wandelstokken gevonden.

Het DNA-onderzoek heeft ook duidelijkheid verschaft over zijn stamboom. Zijn vader was hoogstwaarschijnlijk Echnaton, de "ketterfarao" die de Egyptische godsdienst trachtte te hervormen, en men weet ook welke mummie die van zijn moeder is. Zij blijkt een zus van Echnaton maar haar naam is nog niet bekend.

Toetanchamon werd farao toen hij 10 jaar was, in 1333 voor Christus. In de Egyptische geschiedenis was hij een onbeduidende farao maar hij werd wereldberoemd omdat zijn graf een van de weinige Egyptische koningsgraven is dat niet geplunderd was. Het graf werd ontdekt in 1922 en bevatte heel wat schatten. Dat het niet geplunderd werd, is te danken aan het feit dat bij de bouw van het graf van Ramses VI in de Vallei der Koningen het zand en puin op de ingang van het graf van Toeanchamon werd gegooid.

Er doen al lang speculaties de ronde over de vroege dood van Toetanchamon, te meer omdat hij in een roerige periode leefde waarin zowel zijn voorganger, hijzelf als zijn opvolgers maar kort regeerden. Toen in zijn schedel een gat ontdekt werd, ging men er van uit dat hij vermoord was. Een CT-scan wees in 2005 echter uit dat het gat waarschijnlijk veroorzaakt was bij de mummificering. Uit de scan bleek toen ook al dat hij een gebroken been had.

Bron: http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.718123