Loonbeek wordt voor het eerst vermeld in 1044.  Toen bestond de St.-Antoniuskapel die nu nog een onderdeel vormt van het huidige kerkje, nl. de zijkapel.  De sacristie stamt uit dezelfde periode en deed dienst als woning van de kapelaan.  Het voorrecht om een kapelaan te benoemen behoorde tot de Heren van Loonbeek.

In de twaalfde eeuw, nl. in 1177 stond Loonbeek bekend als “Lunebeke”. De naam komt van Lauhon = bossen en Baki= beek.

Het huidige kerkgebouw kwam er in de jaren 1400 en de bestaande kapel werd in het geheel geïntegreerd.

In 1246 is er zekerheid omtrent een nederzetting. Maar de helft van het dorp was afhankelijk van Huldenberg, de andere helft (met de kapel) bleef bij Neerijse.

Ondertussen ontstond een heerlijkheid.  In 1375 wordt een zekere Willem Vander Cruysse vermeld als heer.  Het huidige kerkgebouw kwam er in de jaren 1400 en de bestaande kapel werd in het geheel geïntegreerd.

Daarna kwam Loonbeek in het bezit van de familie “Van Wilre”.

In 1437 waren er 38 bewoonde haardsteden geteld.

In 1480 stonden er nog 22 woningen

En in 1496 was het aantal bewoonde haardsteden nog verder gedaald tot 20.

Dit is een teken van de moeilijke tijden die onze streek rond 1500 meemaakte. 

In 1500 kocht Jan Vander Vorst de heerlijkheid.


Jean-Pierre Van Binnebeek

Hoe liep dan deze baan ?

We volgen ze van Noord naar Zuid.
De weg verliet Duisburg via de huidige 'Huldenbergstraat'.  Zoals de naam het laat vermoeden, was dit de richting die de reizigers namen om naar Huldenberg te gaan.  De weg ging dichtbij aan de 'Schonenboom' voorbij.  Vanaf dat punt heette de weg 'Groeneweg' : dit is een naam die algemeen gegeven wordt aan wegen met gras begroeid, een benaming dus die voorkomt om Romeinse wegen aan te duiden. 

Vanaf de grens met Huldenberg heette de weg 'Aardeweg' ; hij nam dan de richting van de 'Rattenberch straete' die voordien de 'Pickendoren straete' heette (1532).  Er was een alternatief via de 'Hoogstraat' en de 'Peynsbeekstraat'.  Zo kwamen de reizigers aan de 'Luizenberch' voorbij en kort daarna kwamen ze terecht op het gemeenteplein, de 'Helle', van Huldenberg.

Eens over de 'Grote Brug' of 'Smeiersbergbrug' nam men de 'Gemeyne heerwech gaende van Mechelen naar Namen' (1530) die nadien 'Straete van Huldenbergh naar Namen' en nog later de 'Straete gaende naar Waver' heette.  Pas in de 19e eeuw kreeg ze de naam 'Elzasstraat'.

Aan het kruispunt met Oost-West-verbindingen vormden zich woonkernen. De belangrijkste was wellicht degene die gelegen was aan de 'grote brug', de enige plaats in de streek waar men met een kar over de IJse kon rijden. Op deze plaats ontstond het huidige gemeenteplein dat wellicht in de Frankische periode zijn huidig uitzicht kreeg.  Het plein heeft nog altijd een driehoekige vorm bewaard ; het plein van Duisburg bezit trouwens een gelijkaardig patroon.  Het is evident dat beide ontstaan zijn na het doortrekken van de heirweg.

Om over de brug te rijden moest er tolgeld betaald worden.  Die brug stond aan de zuidelijke kant van het huidige gemeenteplein.  Het was de ideale plek om even halt te houden, te pauzeren, iets te eten of te drinken.  Op deze wijze is het plein ontstaan : een aantal huisjes werden gebouwd met bewoners die van de doortocht van de reizigers leefden. 

Alles wijst er dus op dat Huldenberg dankzij de heirweg ontstaan is en dat er zeer vroeg een dorpskern moet geweest zijn.

Jean-Pierre Van Binnebeek

Geraadpleegde bronnen:

Uit het verleden van de gemeente Huldenberg. Erik Martens 1978, blz.19.

In en om het kasteel van Huldenberg. Jozef Vanhoren 1983,  blz. 44-46.

Het gemeenteplein te Huldenberg. Jozef Vanhoren. Huldenbergs Heemblad 18.2, blz. 153.

Duisburg, oude vrijheid op nieuwe wegen. Maurits Wijnants 1996, blz.15, 42.

Het toponymische Taallandschap te Huldenberg. Guy Vandeputte 2006, blz.26
Kaart van C. Everaert A° 1756 

STINKENDE GOUWE   (cheledonium majus)

Deze plant groeit het liefst op een niet droge, licht beschaduwde en vruchtbare grond. Waar de stinkende gouwe staat mag je er van op aan dat er veel stikstof in de bodem zit.

Men vindt hem in open bossen, kreupelhout, langs oude muren en op verwaarloosde landbouwgronden en puinstorten.Deze plant is gebonden aan culturen en is dan ook heel vaak bij boerderijen zien.

Uit een dikke vlezige wortel komt een ronde behaarde stengel die vertakt. Hij breekt gemakkelijk af op de verdikte knoppen. De grof gekartelde blaadjes zijn onderaan grijs- tot blauwgroen.

De bloem is geel en eenvoudig en wordt bestoven door de insecten. Na de bevruchting ontstaat een slanke doosvrucht, die na rijping van onder naar boven open springt. De zaden  hebben een baard die zeer olierijk is. De mieren zijn er verzot op. Slepen de zaadjes mee naar het nest en verspreiden zo de plant. De plant is een onderdeel van de papaverachtige. Wie tot deze familie behoort is giftig.

Onze Nederlandse naam komt voort van twee feiten:

1. Het gele sap is zeer onwelriekend om niet te zeggen stinkt.

2. Zowel bloemen als sap zijn goudgeel. Goud= gouwe.

De wetenschappelijke naam Chelidonium zou afgeleid zijn van  het Latijn coeli donum  wat” geschenk van de hemel” betekent.

Het sap is de basis van een gele kleurstof.

In de volksgeneeskunde is hij bekend om zijn krampwerende en pijnstillende eigenschappen. Het best is de plant gekend als wrattenplant.  Een wrat met het sap ingewreven (regelmatig herhalen) verdwijnt. Zwembadwratten  reageren er weinig of niet op.

Verkeerd gebruik van de plant leidt wel tot vergiftiging. Dus oppassen.

VOLKSNAMEN: ogenklaar,vergifkruid,wrattenkruid,goudkruid,

Bibliografie

Veldbloemen  uitgave CERA

Wilde Planten  uitgave Readers Digest.