De teksten op dit webblog zijn authentiek. Mogen wij u dus daarop wijzen dat iedere overname van tekst een schriftelijke toelating vereist van de auteur. De redactie.
Langs de IJse Lente - Smeerwortel - Look-zonder-look - Fluitenkruid - Witte dovenetel - Hondsdraf - Vergeet-mij-nietje
Nest van koolmees
HULDENBERG
Vroeger en nu
08-06-2012
Den drapeau
De ene muziekmaatschappij heet De Dijlezonen, de andere De IJsebroeders, waardoor beide hun verbondenheid uitdrukken met twee waterlopen die onze streek bevloeien. Het onderscheid tussen die muziekkorpsen steunt niet op een politieke overtuiging of een levensbeschouwing; het gaat in de twee gevallen om een verzameling families: twee stammen, twee clans, ieder heeft zijn eigen stamcafé, zijn eigen kruidenier, zijn eigen begrafenisondernemer. Natuurlijk heeft ieder ook zijn eigen vaandel, in de volksmond: den drapeau. Die twee versierde doeken, in donderrood fluweel, lijken veel op mekaar.
Eén zaak hebben onze muziekmaatschappijen gemeen: de oefenzaal. In ons dorp is er namelijk maar één grote en geschikte zaal, en die moeten ze alle twee gebruiken, voor hun repetities wel te verstaan ieder op een andere dag in de week. In die zaal staan ook hun beider vaandels, ieder in zijn eigen hoek.
Vaandrig van De Dijlezonen was Jules van Sus Konijn. Eigenlijk heette hij Julius Vanderauwera, zoon van Franciscus Vanderauwera. Maar aangezien deze laatste in het verleden bij de bevolking bekend stond als stroper, had men zijn familienaam aangepast en veranderd in de diersoort die hij regelmatig wist te strikken. Vandaar : Sus Konijn.
Jules was al vele, vele jaren vaandrig, en hij beleefde zijn taak als een roeping: waardig en plichtsbewust. Met zijn witte handschoenen aan, droeg hij stevig én met zwier - bijna in extase - het symbool van zijn fanfare voor zich uit.
Het was kermis en de muzikanten van De Dijlezonen vertrokken vanuit het oefenlokaal, feestelijk spelend door de straten van de gemeente, met aan het hoofd : Jules van Sus Konijn met den drapeau.
Onderweg werd halt gehouden in het café " 't Gouvernement". Om de droge kelen te spoelen. Jules had zijn vaandel in de hoek gezet, en begon rustig een sigaretje te rollen. Plots slaakte één der muzikanten een kreet: G verdomme, dat is den drapeau van d' ander ! We zijn met de verkeerde vlag op gang ! Miljaar, miljaar Alle ogen wendden zich naar het bewuste vaandel en een huivering van afgrijzen ging door het etablissement. De muzikanten verbleekten, Jules van Sus Konijn stamelde wartaal en kreeg alle kleuren. Hij moest gaan zitten.
Hoe was t godsmogelijk ? Hadden ze zich niet voor eeuwig belachelijk gemaakt door achter de vlag van de concurrentie op te stappen ?
Den drapeau stond pertang in onze hoek van de zaal, probeerde Jules nog aan te voeren, de kuisvrouw heeft, hem zeker verzet of van plaats verwisseld...
" 'k Had het nog gepeinsd", zei Jomme, die den dikken trommel sloeg - "de mensen onderweg keken precies zo vies naar den drapeau".
Alle redenen waren goed, maar de blaam bleef, het blazoen was besmet en Jules was hoofdschuldige wegens onaandachtzaamheid.
Toen de tegenpartij, De IJsebroeders, ervan hoorden waren sommigen verontwaardigd. Ze vonden dat hun drapeau na die heiligschennis, opnieuw moest gewijd worden. Anderen grinnikten om de flater, en de meeste mensen die er wat buiten stonden, lachten om die plezante vergissing, en vonden het een goei.
Mijnheer van t kasteel, ere-voorzitter en weldoener van De Dijlezonen, op de hoogte gebracht van de ramp, wist als enig bitter commentaar hoofdschuddend te mompelen : c'est triste, cest vraiment triste!
Het bestuur van De Dijlezonen kon er ook niet mee lachen. En Jules van Sus Konijn had chance, véél chance had hij dat zijn twee zonen, Robert.en Gilbert, ook meespeelden in de fanfare, en dat zijn kleindochter, Nancy Vanderauwera (of duidelijker: Nancy van Robert van Jules van Sus Konijn) het jongste en snoezigste lid was van de majoretten. Het troetelkind, de mascotte. Zoniet was haar grootvader gevlogen. Buiten. Met klikken en klakken. Maar... De Dijlezonen hadden geen jonge muzikanten te veel, en als ze aan Jules van Sus Konijn raakten, raakten ze aan heel de konijnen-familie. Nancy incluis. Het was dus oppassen geblazen. En dàt werd Jules zijn redding. Zelf was de man er t gat van in. Moest hij daarvoor al die jaren zo trouw en stipt zijn taak vervuld hebben ? Hij, die meer dan wie ook, verknocht was aan de fanfare en aan haar vaandel. Haar vaandel ? Zijn vaandel ! t Was erg. t Was heel erg.
Maar de tijd heelt veel, ook deze wonde.
Op de duur werd het pijnlijk voorval, zelfs in de kring van De Dijlezonen, opgediept als een plezante anekdote. Ze konden er terug mee lachen.
En Jules van Sus Konijn, werd op zijn 60 gehuldigd en gedecoreerd voor 40 jaar trouwe dienst. Het incident was zo goed als vergeten. Behalve bij het volk.
Want sinds die beruchte vergissing heette hij niet meer Jules van Sus Konijn, maar wel : Jules van den drapeau. Voor altijd.
De
lente is er eindelijk. De wekelijkse klus van grasmaaien hoort er bij. Men is
fier wanneer het achter de rug is en men naar het prachtige groene gazon kijkt.
Tot men plots nog witte bloempjes ontwaart. Fier steken ze hun kopje omhoog en
glinsteren goud en wit in de zon.
Het madeliefje.
Noch de grasmaaier noch een grazende koe krijgen het lieve bloempje uitgeroeid.De bladrozet drukt zich vlak tegen de bodem
waardoor ze aan alles ontsnappen.Uit
deze rozet ontwikkelt zich een korte bloeiende stengel.
De bloempjes bestaan uit twee delen. Aan de rand heb je, in min of meer
twee rijen, de witte vrouwelijke lintbloemen en in het midden de tweeslachtige
gele buisbloemen.De zaden die zo
ontstaan, zijn afgeplat en opzij behaard.
Maar het bloempje plant zich ook anders voort. Uit de oksels van enkele
rozetbladeren groeien zijscheuten. Deze
vormen eerst een bladrozet en dan een bloemstengel. Dat herhaalt zich gedurende
de zomer verschillende keren. Wanneer nu de oude rozet verdord ontstaat een
hele rij zelfstandige jonge bladrozetten.
Sinds de Middeleeuwen bestaan er honderde tuinvariëteiten in allerlei
kleuren. Vooral dieprood. Ook de gele buisbloemen zijn verdwenen.
De madeliefjes in onze grasperken hebben meestal een rood boordje
buitenkant van de witte bloemblaadjes.Bij
mooi weer openen de bloempjes zich en bij regenweer of als het nogal donker is
blijven ze gesloten.
Het is ook een echte pionierspantje Een vrijgekomen stuk grond wordt
onmiddellijk ingenomen.
Gebruik
De blaadjes voegt men toe aan salades en de bloemen in bloemenmelanges.
Het is een echte bijen- en vlinderplant, want veel nectar. Het aftreksel
van bloemen gebruikt men als verkwikkend lentebad. Ook tegen darmontstekingen,
diarree werkt het. Ook als slijmafdrijvend middel en hoesten helpt het.
Heb je wonden of kneuzingen zal het afkooksel helpen om dat te genezen.
Kinderen vlechten er slingers van.
Wilde men de huwelijkstoekomst voorspellen dan trok men beurtelings een
wit blaadje af en men zei: zij mint mij! , zij mint mij niet!
Naam
Er zijn meer dan 250 gekende volksnamen: Kassaaike, Grasbloem,
Kersouwen, Koeiebloem, Meizoentje, Maagdenliefje, Madeliefje
De Latijnse naam: Bellis Perennis komt van
Bellis: mooi, lief,
symbool voor liefde, zuiverheid en schoonheid
Perennis: overblijvend; groei en jaarronde bloei
EEN VERHAAL
Een van de weinige inheemse bloemen die u in de winter
hier en daar nog bloeiend kunt aantreffen, is het lieflijke madeliefje. Vele
sprookjes dateren van voor onze jaartelling. Ook het sprookje over het
Madeliefje werd waarschijnlijk al verteld door onze Bataafse oermoeders, maar
is na de intrede van het christendom "gekerstend":
In de tijd dat Jezus een lief klein jongentje is, maakt zijn moeder Maria
speeltjes voor haar zoontje, net zoals wij ouders dit heden ten dage doen. Rond
een geel hartje plakt ze vele kleine rechte witte bloemblaadjes. Als ze bijna
klaar is, schiet het mesje uit en snijdt Maria zich in haar vinger. Enkele druppels bloed trekken in de witte
bloemblaadjes en haar bloed kleurt de bloemrandjes rood. Jezus wil niet dat ze het bloemetje weggooit,
hij vindt het roodgerande bloemetje mooier en hij bewaart het jarenlang.
Uit dankbaarheid
voor zijn moeder Maria, wekt Jezus het bloempje tot leven als hij volwassen is,
zodat het zich over grote delen van de wereld zal verspreiden om de mensen op
te vrolijken en vooral om de kinderen te plezieren. Daarom heet dit witte zonnebloempje
Madeliefje: lieve Maagd of lieve Moeder.
De toren
van Huldenberg is dan toch niet bewoond door de kerkuil.De aangebrachte nestkast wordt bewoond door
de torenvalk die ook lang een bedreigde soort geweest is.Het is pas sinds het verbieden in de landbouw
van de giftige pesticiden en het aanbrengen van nestkasten dat de roofvogel er
terug bovenop komt.
Het is
onze beste muizenvanger.Dat is zijn
hoofdvoedsel.
Dikwijls
zien we hem biddend boven het veld hangen.De vleugels gespreid en de staart naar onder gericht.Als een lift daalt hij langzaam naar beneden
tot bij zijn prooi.Eens de prooi
ontdekt sluit hij half zijn vleugels en duikt.Met zijn scherpe klauwen grijpt hij zijn prooi.Deze is op slag dood.De torenvalk heeft inderdaad scherpe klauwen.
Is hij
een muizenvanger dan durft hij toch ook jonge vogels als prooi verslinden.Het zijn dan meestal nog niet vliegvlugge
jongen.
Het
mannetje is op de rug rustbruin en heeft een grijze kop en staart.
Het
jonge vrouwtje heeft een roestbruine staart.Beide hebben ze donkere dwarsbanden over de staart.
De roodbruine gespikkelde ronde
eieren worden door het vrouwtje in ongeveer vier weken uitgebroed.De witte dons van de jongen wordt eerst nog
bruinachtig grijs en dan pas krijgen ze hun slagpennen.Na ongeveer één maand zijn ze vliegvlug.
Het is
een standvogel.Hij blijft dus zomer en
winter terplekke.Een koppel vormt zich
voor het leven.
Zij
nestelen en broeden in boomholten, nestkasten en ongebruikte kraaiennesten.
Dikwijls
zien we hem zitten op zijn uitkijkpost: een weidepaal of
elektriciteitspaal.Met zijn scherpe
ogen kijkt hij dan uit naar zijn prooi.
De
torenvalk laat een schril kie-kie-kie
horen.
De
torenvalkjongen in onze kerk zijn reeds een vedette.Er staan verschillende fotos op de blog www.bloggen.be/huldenberg.
In Neerijse
bouwde men indertijd twee torens om de uilen in te steken. Zo vertelt de
legende.
De uil die op de perenboom zat zo
gaat een oud Vlaams volkslied.
De uil die in de toren woont .Zo
had men het kunnen zingen in Huldenberg.
De kerkuil is
nog niet terug. Het blijft nog altijd een beschermde soort.
Deze
muizenvanger is de laatste jaren sterk verminderd. Dit tengevolge van
verbeterde landbouwmethodes en dus het verminderen van allerlei muizensoorten.Resten van hun maaltijd (haren en beentjes)
vinden we steevast terug in de braakballen die te vinden zijn in de omgeving
van het nest.
Het is een
grijs gespikkelde met goudbruine veren getooide vogel.
Het gezicht is
wit en hartvormig. Hij heeft lange poten voorzien van vervaarlijke klauwen. Het
is een standvogel. Vrouwtje en mannetje vormen een paar voor het leven!
Hij woont en
komtsteeds terug: boerenschuren,
ruïnes, holle bomen, torens. Hier broedt
het vrouwtje gedurende 32 34 dagen. Het mannetje brengt haar dan voedsel. Afhankelijk van de voedselsituatie ( veel of
weinig muizen) zijn er vier tot zeven eieren. Meestal zijn er twee broedsels.
De pasgeboren
jongen wisselen van kledij: eerst een wit en later een roomkleurig donskleed.Net als de volwassen kerkuil maken de jongen
sissende en snurkend geluiden. Geluiden
die de vogel ook maakt wanneer hij s avonds of s nachts geluidloos door de
lucht zweeft op zoek naar een prooi.Het
is dit sissen en snurken dat ons op een zachte zomeravond wel even laat
opschrikken.
Het geluidloos
vliegen dankt hij aan de met dons bedekte poten.
Ook is een uil
in staat om zijn kop helemaal rond te draaien en zo een oogje in t zeil te
houden. Over dit alziend oog laten ze een knipvlies glijden. Zonder het ooglid
te sluiten.
Wanneer je
onderstaand foto bekijkt zal je begrijpen waarom men zegt: zo lelijk als een
uilenjong.
jong van de kerkuil
De
uil is het symbool van de wijsheid. Al vindt men hem ook steeds terug in de
nabijheid van heksen en tovenaars.
Indertijd
werd een gevangen uil steeds op de stalpoort gespijkerd als afschrikking voor
de andere vogels. Begrijpe wie begrijpe kan.
WAAROM
DE KERKUIL IN DE TOREN MAG WONEN
Er was een pastoor die elke dag na het middageten
met zijn dienstbode een wandelingetje door de tuin maakte.
De vogels die de twee begluurden, dachten er het
hunne van.
De merel riep, zodat iedereen het kon horen:
"zie
die twee, zie die twee".
De vink viel hem spottend bij:
"Jij, jij,
jij, jij. Jezwiet"
En de andere vogels bleven niet achter.
De uil kon die kwetterende bemoeials niet uitstaan.
Men moest in de wereld kunnen horen, zien en
zwijgen, vond hij. En hij riep de roddelaars tot de orde: "Sst! Ssst!
Ssst!"
De pastoor was hem dankbaar. De uil mocht in de
kerktoren wonen, en hij woont er nog.
Wandelend langs veldwegen wordt de neus plots gestreeld door een heerlijke bloemengeur: zeemzoet. Een beetje rondkijken en daar staat de meidoorn. Met een prachtig wit kleed van duizendeheerlijk geurende witte bloemen. Niet verwonderlijk want deze struik behoort tot de familie van de rozen. De rode variëteit vind je dan weer terug in tuinen en parken en is niet zo geurend. Ik zou zeggen reukloos.
Er zijn twee soorten: één stijlige {één stamper} (met een bijna gaaf blad) in het zaad zit maar één pit. De tweestijlige {twee stampers} (met een gelobd blad) in dit zaad zitten 2 tot drie pitten.
Eens de bloemen uitgebloeid verschijnen de zaden. Net kleine appeltjes: eerst groen dat overgaat naar scharlakenrood. Zoals bij de appel is er onderaan ook een krootje te vinden.
De rode meidoorn brengt veel minder vruchtjes voort.
De vogels, die de appeltjes eten, verspreiden de pitten want ze zijn onverteerbaar.
Deze mooie sierlijke struik is wel een venijnigaard. De twijgen zijn bezet met 7-20mm lange scherpe doornen.
Juist daarom gebruikte men deze plant als een natuurlijk afsluiting van weiden en velden. De alzo verkregen haag was de ideale woonplaats van vogels en insecten. Tevens was het een goed windscherm.
Door de uitbreiding van de landbouw vooral de mechanisering hebben heel wat meidoornhagen doen sneuvelen.
De struik is weinig eisend wat grond betreft. Verdraagt zon maar ook schaduw en wind. Tevens groeit hij traag maar kan tot 500 jaar oud worden.
de appeltjes
VOLKSGEBRUIK
De meidoorn werd indertijd gebruikt bij de heidens meivieringen.
Volgens de legende zou Christus een meidoornkroon gedragen hebben op Goede Vrijdag.
Jozef van Arimathea zou, toen hij de Graal neer Brittannië bracht in het jaar 60, zijn meidoornstaf in de grond gestoken hebben. Deze schoot wortel en bloeide van dan af tweemaal per jaar. Het gebeuren speelde zich af in Glastonbury.
Bij verbranding geeft het hout een geweldige hitte. Ookgebruikt men het hout om houtskool te maken.
GENEESKUNDE
De bloemen (gedroogd) en bessen worden al eeuwen gebruikt bij spijsverteringsproblemen. Ook voor hart - en vaatziekten helpen ze. Ze verwijderen de bloedvaten en verminderen alzo de druk. Ze regelen en versterken de hartslag. Tevens zijn ze waterafdrijvend. Dit komt dan weer het hart ten goede.
De bessen zijn rijk aan vitamine C en bioflavanoïden. Men legt ze zelf in brandewijn (alcohol) om een likeur te bereiden. Deze worden als hartversterkertjes gedronken.
EEN VERHAAL
DE MEIDOORN EN DE COCADRILLE)
Is het u wel eens opgevallen dat midden op de mestvaalten in Midden Frankrijk vaak een meidoorntak staat? In dit verhaal leest u waarom.
In Midden Frankrijk leeft een bijzondere haan. Hij ziet eruit als iedere andere franse haan. Dat is lastig want deze speciale haan legt eens in de 17 jaar een heel bijzonder ei. Dit ei heeft 10 jaar nodig om te volgroeien! Al die jaren moet het zorgvuldig warm gehouden worden. Alleen een mesthoop heeft de ideale broeierige temperatuur om het ei uit te broeden en de haan moet in zijn buurt blijven. Als de haan even weg moet draagt hij het ei altijd voorzichtig bij zich omdat het vele vijanden heeft. Heeft de haan er goed voor gezorgd en zijn er geen vijanden geweest dan komt uit dit bijzondere ei na 10 jaar de COCADRILLE. Dat is een beest dat er van voren uitziet als een haan en van achter als een slang. De cocadrille heeft vurige ogen. Als die ogen je aankijken versteen je ogenblikkelijk. Overal in Midden Frankrijk zie je nog bijzondere grote en kleinere stenen staan, de slachtoffers van de cocadrille.
Alle fransen in Midden Frankrijk zijn doodsbang voor dit monster. Het enige antigif dat het kuiken in het ei kan smoren is het sap dat uit een meidoorntak lekt. Daarom steken de fransen altijd een tak van de meidoorn in het midden van de mesthoop. Let maar op.
De Oliestraat dankt haar naam aan de oliemolen die er in de XIXde eeuw was. Het was een rosmolen. Een ros is een paard. Een paard hield dus de molen draaiend.
2. De Bilandestraat Ottenburg
De Bilandestraat kreeg haar naam van het kleine beekje dat in de Lane uitmondt. Het beekje kreeg zin naam van het beekje dat naBI de Lane vloeide.
3. De Poelstraat Ottenburg
Ottenburg had quasi geen bronnen en toch was er water.De inwoners waren aangewezen op putten en poelen, vandaar de Poelstraat.Desondanks stellen we vast dat Ottenburg één van de plaatsen in België was met zeer vroege bewoning.Opvallend is de aanwezigheid van de Michelsbergers die zich op het plateau van de Tomme voor 4500 jaar gevestigd hadden.Water moest dus in die periode voorhanden geweest zijn.
4. De Hasselheide Ottenburg
De Hazelaar ligt aan de oorsprong van deze straat. De grond was niets waard. Vandaar heide in de naam.
5. De Loswegstraat Ottenburg
Zorgde ervoor dat gronden die geen uitweg hadden naar de openbare weg toch bereikbaar waren.
6. De Zesdagmaalstraat Sint-Agatha-Rode
Een stuk grond dat in één dag kon omgeploegd of gehooid worden. In dit geval zes dagmalen zijnde 1,8ha.
7. De Hoekstraat Sint-Agatha-Rode
De wijk van de Hoekstraat werd vroeger de Geuzenhoek of de Kettershoek genoemd.Het is niet zeker of dit te maken heeft met de Calvinistische Reformatie (1566).De benaming Geuze kan ook verwijzen naar misdadigers, ongedoopte kinderen, niet katholieken, zelfmoordenaars, toneelspelers, enz.
Maar geus heeft in Vlaams-België ook de betekenis van uitgeput zijn.We sluiten dus niet uit dat de naam slaat op hoek met uitgeputte grond.
8. Wolfshaegen Neerijse / Huldenberg
Waterrijk gebied dat beplant was met wilgen. Eertijds zei men wulg en vandaar naar wulf wolf was niet ver. De wilgen werden in hagen geplant om de kouters aan te duiden en om te draaineren.
9. De Schaveistraat Neerijse
Is een holle weg. Komt van cavare hetgeen uithollen betekent . Het was dus oorspronkelijk een holle weg.
10. De Kamstraat Neerijse
Kreeg haar naam niet van Cambrinus noch van Jan Primus maar wel van het haardijzer crèmaillère - waar de grote koperen ketel aan hing. Heeft dus wel iets te maken met de op die plaats opgerichte brouwerij.
11. De Ridderstraat of de Honnestroet Neerijse
De benaming Honnestroet heeft niets te maken met de trouwste vriend van de mens, de hond.Het kan wel een scheldwoord zijn en dan is het een wens dat de boosdoener tot een andere groep moge behoren.Maar we denken vooral aan een slechte weg die aan het uiteinde van het dorp ligt.
12. De Biezenstraat of de Kattestroet - Loonbeek
De benamingBiezenstraat is afgeleid van bies een plant uit de cypressenfamilie.In Loonbeek gebruikt de autochtone bevolking nog altijd de benaming Kattestroet.Er liepen in deze straat niet meer of minder katten dan elders.De naam zou eventueel kunnen komen van een geografisch fenomeen, een kromming die doet denken aan die van de rug van de kat.Maar een plausibeler alternatief zou zijn vieze, brijachtige, drekkige grond afgeleid van kaats, kaars of kets.Dit kattenbroek werd veroorzaakt door de Paardenbeek die door de vallei loopt.
13. De Korenheidestraat - Loonbeek
14. De Kouterstraat Loonbeek
Kouter is een veld. Het was de weg die naar de hogere gelegen kouters (velden) liep.
15. De Kastanjekouter Loonbeek
Hier zullen kastanjebomenmet eetbare kastanjes gestaan hebben.
16. De Vossekouter - Huldenberg
Kouters (velden) waar de vos huisde.
17. De Solheidelaan Huldenberg
De wijk Solheide bestaat uit onbebouwde zandgrond (heide) die wellicht in de vroegere eeuwen diende als openluchtruimte waar spelen georganiseerd werden, o.a. met een sollebal. Tot in de 2e helft van de 20ste eeuw speelde nog een groepje mannen naast het gemeentehuis het sollenspel waarbij metalen ronde schijven gebruikt werden.
18. De Cahystraat of De Luyzenbergh Huldenberg
Het woord Luyzen kan naar twee betekenissen verwijzen.Enerzijds naar vuil en morsig waarbij men ook dacht aan mensen die in arme, slechte omstandigheden leefden.Anderzijds naar een rietsoort, lies genaamd, dat in onze contreien gedijde en dat inmiddels in het centrum van Huldenberg verdwenen is.
19. De Elzasstraat Huldenberg
Zij die aan de andere kant (van de IJse) zaten hadden zorgden ervoor dat deze straat die naam kreeg. Al-Satia. Denk maar aan Alsace in Frankrijk.
20. De Kausdelle Huldenberg
Het Latijnse woord calciata, ligt aan de oorsprong van deze naam. Onze kaus heeft niets te maken met het kledingstuk meer met dit Latijnse woord waarvan het afgeleid is.
In Huldenberg noemen wij het ook de Groebe. Dit is een gegraven waterafloop.
Wandelend door het bos ziet men dat de lente, spijts het gure weer, maartse buien en aprilse grillen toch daar is.
Bosanemoon, speenkruid, klaverzuring, paarse dovenetel, hondsdraf, bosviooltje... laten zich bewonderen. Plots staat men voor een heel tapijt blauwe bloempjes: net hyacinten. Inderdaad, het is de boshyacint.
De blauwe klokjes (die
soms ook wit of roze kunnen zijn) bengelen aan een lange steel die uit het
midden van lancetvormige bladeren opschiet.De officiële naam luidt: Wilde hyacint.
Linnaeus noemde de plant:
Scilla non-scripta d.w.z. niet beschreven.
Er was toen nog weinig
over deze bloem geweten en hij gaf ze die naam en plaatste ze bij de hyacinten.Na verdere studie besliste men de plant niet
tot de familie van de hyacinten te rekenen. Al heeft hij er het uitzicht van en
ook de heerlijke geur. Men besloot de plant bij het geslacht van de sterhyacint
te plaatsen. Nog is men er op vandaag niet uit. Nu zou men de wilde hyacint
willen onderbrengen in het geslacht hyacinthoïde.
Laat de wetenschapper maar
verder zoeken en bekvechten. Wij genieten van het prachtige blauwe tapijt onder
de hoge beuken.
Zoals iedereen weet mag
men in het bos niets plukken. Voor de wilde hyacint telt dat zeker. Plukt men
ze dan mag men er van op aan dat men ze 50 m verder kan weggooien want ze geven
al een verwelkte indruk.Bij de pluk
scheiden de stengels ook een kleverig sap af. Daarom worden ze ook al
weggegooid.Bij het plukken wordt
meestal de plant beschadigd.
Welnu om een nieuwe plant
te bekomen, moet het zaad, dat klein en zwart is, in een goede bodem vallen.
Dan duurt het nog 7 ( zeven) jaar voor de eerste bloem verschijnt.
Laat ons van die bloeiende
schoonheid terplekke maar genieten.
Maak fotos zoveel je maar
wil. Blij evenwel op de wegen en loop niet over of door het tapijt.
Ga een van de volgende
dagen eens naar het Hallerbos. (www.hyacintinfo.be)
Daar val je gewoon achterover van de uitgestrektheid van het blauwe
bloementapijt.
De schuur van de
papiermolen van Huldenberg. Deel 1
Op de uithoek van de gemeente
Huldenberg, midden in het groene kasteelpark aan de IJse, staat een gebouw uit
de vroegere eeuwen dat een nieuwe bestemming gekregen heeft.Het beantwoordt aan een nieuwe behoefte in
onze moderne maatschappij: het onthaasten in de volle natuur, in een omgeving
die eeuwenlang de ingreep van de mens quasi doorstaan heeft.
Economische activiteit
We gaan terug tot in de late middeleeuwen om vast te stellen
dat op deze plek een economische activiteit plaatsvond.
Hier stond een smoutmolen
die samen met de Coerenmolen, die
iets lager stond en nog altijd gekend staat als de molen, voor inkomsten
zorgden voor de plaatselijke heer.Hij
was de meester van het lopend water dat door zijn domein liep en had aldus het
recht één of verschillende molens in zijn heerlijkheid uit te baten.Zo een molen noemt men een banmolen. De inwoners konden niets anders dan hun graan
telaten malen in de plaatselijke molen.Dat was in het maaldersrecht bepaald.
Smout is koolzaadolie die op ambachtelijke wijze geslagen
wordt in een smoutmolen.Het kan voor
verschillende doeleinden gebruikt worden: voor het bakken van vis, vlees en
aardappelen en voor smoutbollen die nog altijd een traditie gebleven zijn in
de lage landen.Smoutwas tevens nuttig om vezels, bijv. wol, in te vetten
teneinde deze soepeler te maken.Men
gebruikte ook raapzaad, vlaszaad en zelfs beukennootjes. Ook voor de
verlichting gebruikte men deze oliën.
De locatie van deze molen was van strategisch belang voor de
plaatselijke bevolking.
Enerzijds heeft men van het verval van de IJse gebruikt
gemaakt om stenen op te hopen en zodoende een kunstmatig watervalletje te
bouwen waar een rad kon geplaatst worden.Het was een onderslagmolen. Het water viel onderaan op de molen en deed
deze in tegenwijzerzin draaien.
Dit watervalletje bestaat nog altijd in het
kasteelpark.Tot in de 20ste
eeuw was de IJse overspannen door een bruggetje.
Anderzijds wilde de mens controle uitoefenen op de natuurelementen.Op deze plaats was er een ark waarmee men
het niveau van het water kon regelen; in geval van nood, hevige regen of storm
bijvoorbeeld, kon een deel van het water naar de kleine IJse afgeleid worden om overstromingen in het dorpscentrum
te vermijden.De kleine IJse vertrekt boven de waterval en is een kanaal dat door
de mens uitgegraven werd in de middeleeuwen.Ze heeft haar functie sindsdien bewaard en is o.a. zichtbaar tussen de
Kronkel en de school van de Elzasstraat.
Op een bepaald tijdstip ruimde de smoutmolen de plaats voor een slijpmolen
waarvan in geschriften van de jaren 1600 en later nog gewag gemaakt wordt.Een slijpmolen
wordt gebruikt om stenen te slijpen en te polijsten.
De pampiermolen
In 1532 wordt in geschriften gesproken van den Pampiermolenmet huis en hof ernaast gelegen.De papiermolen van Huldenberg vervaardigde grauw papier dat grijs tot
zwart, soms bruinachtig was.
Verschillende generaties heren en vrouwen van Huldenberg
hebben de papiermolen uitgebaat.Maria
van der Spout, de Van Houthems, Filips Rijckewaert en andere de Baudequin de
Peuthys hebben ervoor gezorgd dat gedurende meer dan drie eeuwen deze
economische bron van inkomsten kon floreren en werk kon verschaffen aan
verscheidene generaties pachters en huurders.
Zo weten dat twee
generaties van de familie Clabots de papiermolen van Huldenberg uitbaatten.Joos Clabots kwam er rond 1590 aan en Roelant
Clabots (wellicht de zoon van de vorige) nam de molen in 1614 over en hij bleef
er tot 1623. Uit een aantal documenten blijkt dat deze molenaars het financieel
moeilijk hadden en dat het uitbaten van een papiermolen niet altijd een
rendabele zaak moet geweest zijn.
Op de de Ferrariskaart
(1775) ziet men duidelijk de papiermolen staan, moulin à papier
Een papiermolen was geen zeldzaamheid in de streek.De vallei van de Molenbeek en de Zenne waren
gekend voor hun papiernijverheid en in Terhulpen stond één van de grootste
papiermolens van Europa.Dit had te
maken met de uitvinding van het drukwerk en de omgeving van Brussel en haar
administratie.Het landschapsprofiel van
het zuidwesten en het zuiden van de hoofdstad met de snel stromende beekjes
maakte dat er talrijke molens gebouwd werden.
Als Peter Machiels de papiermolen op 15 november 1819 voor
zes jaar overneemt wil hij die moderniseren, mechaniseren en omvormen tot een
papierfabriek.Hij leent hiervoor van
baron Theodoor de Baudequin de Peuthy 1151 gulden en verricht de noodzakelijke
veranderingen aan het gebouw.We vinden
nog een duidelijke beschrijving: een in
bakstenen gebouwd batiment met twee verdiepingen, met pannen bedekt Er
bevinden zich twee rollen, drie persen, een scherp werktuig en enige
voddenputten.De werktuigen worden in
beweging gebracht door een molenrad.De fabriek verschaft werk aan 35 arbeiders.In het huurcontract worden nog een woning,
stallen, een schuur en weiden vermeld.
De fabriek draait tot 1846 maar dan kent Machiels financiële
problemen.Het einde van zijn pacht doet
hij niet uit.In 1849 neemt baron de
Baudequin de Peuthy de machines over en laat ze schatten.De papierfabriek wordt daarna gesloopt.
Zo zag er een
papiermolen vanbinnen uit.Achteraan het
waterrad. (afbeelding Internet) Tekst : Jean-Pierre Van Binnebeek
(Wordt vervolgd)
Bronnen
Dank aan graaf Thierry en gravin Katia de
Limburg Stirum.
Dank aan Norbert Mosselmans voor de
verschafte informatie.
In en om het kasteel van Huldenberg.J. Vanhoren
De financiële tribulaties van een tweetal
papiermolenaars uit Huldenberg.A.Clabots. Heemblad. 1994_2
De schuur van de
papiermolen van Huldenberg - deel 2
Op de uithoek van de gemeente
Huldenberg, midden in het groene kasteelpark aan de IJse, staat een gebouw uit
de vroegere eeuwen dat een nieuwe bestemming gekregen heeft.Het beantwoordt aan een nieuwe behoefte in
onze moderne maatschappij: het onthaasten in de volle natuur, in een omgeving
die eeuwenlang de ingreep van de mens quasi doorstaan heeft.
Op de Poppkaart (rond 1860) merken we dat, op deze plaats,
nog enige activiteit te bespeuren valt.Er staat geschreven Moulin à
vapeur.Hieromtrent hebben we geen
informatie.Stoommolens waren tijdens de 19e eeuw in trek.De stoomkracht werd o.a. gebruikt voor
zaagmolens.
De fabrieken, waarin zulke zaagmachines geplaatst zijn
dragen de naam van zaagmolens.De toepassing van de stoom was bij de
zaagmachines van groot belang ; stoomzaagmachines werden overal gebouwd en
konden zelfs verplaatsbaar geconstrueerd worden.
Andere gebouwen
Het is nadien stil geworden aan het watervalletje.Er werd gedeeltelijk afgebroken, verbouwd,
vernieuwd.Op de plaats van de
papiermolen kwam de woning van Karel Devriese, die in 1867 opzichter van het
domein was.Het gebouw bleef er staan tot
1963.
De woning van Karel
Devriese (Foto uit In en om het kasteel van Huldenberg.-J.Vanhoren)
Men kon te voet of met de fiets de weg op de dam langs de
molenvijver nemen.Het was de snelste
manier om de Kaalheide te bereiken.
De vroegere voetweg door
het park naar Kaalheide.Rechts achter
de bomen, het watervalletje.
Na het slopen van de woning van Devriese lieten graaf en
gravin Evrard de Limburg Stirum een herenwoning bouwen die thans de woonst is
van Thierry en Katia de Limburg Stirum.
Rechts,
de vroegere woning van opzichter Karel Devriese
En ernaast staat nog altijd de schuur, een overblijfsel van
vervlogen tijden, die een nieuwe bestemming heeft gekregen.
(wordt vervolgd) Jean-Pierre Van Binnebeek
Bronnen
Dank aan graaf Thierry en gravin Katia de
Limburg Stirum. Dank aan Norbert Mosselmans voor de
verschafte informatie. In en om het kasteel van Huldenberg.J. Vanhoren
De financiële tribulaties van een tweetal
papiermolenaars uit Huldenberg.A.Clabots. Heemblad. 1994_2 Internet
Vertrek:
parking hoek Kouterstraat en Sint-Jansbergsesteenweg.
We steken voorzichtig de straat over en gaan naar de
IJsebrug. Over de IJse houden we links aan en stappen voorbij het kasteel van
Loonbeek (rechts) en de molen (links).
We stappen de IJsebrug aan
onze linkerkant over en houden nu rechts aan en gaan door tot de Bertelsheide.
Dit is de eerste straat die we ontmoeten. We draaien links op en klimmen naar
de N253.
We kijken uit onze doppen bij het oversteken en
stappen de Holleweg op.
We blijven deze volgen tot voorbij de Kastanjekouter
en nemen de eerste weg (Biezenstraat) naar rechts. We dalen en komen in de
Ganzemansstraat.
Hier houden we rechts aan en stappen terug naar de N253.
Daar houden we ook rechts aan en gaan tot aan de
volgende bushalte (het station van Loonbeek). We steken de straat over en
volgen de weg die de tram nam tussen de huizen met nummers 84 en 86.
Nu stappen we op de vroegere trambedding. We stappen
door en komen zo aan de spoorbrug in Neerijse. Hier dalen we de trambedding af,
stappen onder de brug door en draaien rechts en volgen stroomopwaarts de IJse.
We dwarsen opnieuw de Bertelsheide en blijven
stroomopwaarts de IJse volgen. Tot aan de molen van Loonbeek.
Wandelen de brug over en stappen tot aan de volgende
IJsebrug.We kijken uit onze ogen om de N253 over te steken en zo terug aan het
vertrekpunt te komen.
Max van der Linden werd op 1 juni 1922 in Nodebais (Waals Brabant) geboren.
Hij werd in een landelijke omgeving opgevoed en in 1941 ging hij naar het Seminarie van Mechelen dat hij in 1945 verliet.Nadat hij 4 jaar in de keramiekschool van Ter Kameren in Brussel gestudeerd had, installeerde hij zijn atelier in 1952 in de boerderij van Agbiermont in Nodebais.
(Foto Internet)
Hier wijdde hij zich aan het beroep van keramist en ontving hij tal van bezoekers en vrienden uit alle horizonten.
Het werk van Max van der Linden werd sterk beïnvloed door een brede bekommernis om het sacrale over te brengen.Het is verankerd in het dagelijkse en landelijke leven.Themas zoals muziek, eenzaamheid, dood en angst maar ook solidariteit en ontmoetingen in onze hedendaagse wereld komen sterk aan bod.
Voor Max van der Linden heeft ieder van ons een sacrale boodschap voor de toekomst van de mensheid.
De kruisweg van de Sint-Niklaaskerk van Ottenburg
De kruisweg is één van de waardevolste kunstwerken van de kerk.Hij werd in de jaren negentig besteld en vervaardigd en past uitstekend in de classicistische omgeving van het bedehuis.
Jezus wordt ter dood veroordeeld.
Ecce homo: de menigte eist zijn kruisiging.
Jezus neemt het zware kruis.
Toen brachten ze Hem naar buiten om hem te kruisigen (Marcus 15, 20)
Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis
Jezus valt.Niet alleen een mens die valt.Gods Zoon valt.
Als je valt, ben je nog niet mislukt.Zelfs Jezus is gevallen.Dan mag ik, en dan mag jij ook vallen.
Jezus ontmoet zijn H. Moeder
"Uw wonden zijn groot als de zee en niemand die u geneest" (Klaagliederen, 2, 13)
Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis te dragen
De eerste mens die in de geschiedenis Jezus Kruis heeft gedragen is geen leerling geweest, heeft er niet voor gekozen, maar is ertoe gedwongen.Dat zijn dingen die tot nadenken stemmen.
Veronica droogt het gelaat van Jezus af
Zij ontvangt het mooiste cadeau, het gezicht van Christus dat in de zweetdoek werd gedrukt. Hoe meer men geeft, hoe meer men zich toewijdt, hoe meer men vergeeft en hoe meer Christus ons leven zal bepalen !
Jezus valt voor de tweede maal onder het kruis
"Zoals een lam dat naar het slachthuis geleid wordt, zoals een schaap dat stom blijft voor zijn scheerders, heeft hij zijn mond niet geopend" (Jes 53,7).
Jezus ontmoet de wenende vrouwen van Jeruzalem
"Als men de groene boom zo behandelt (= de onschuldige Christus), wat zal er dan met de dorre boom gebeuren ? (= de zondaars)".Als iemand verenigd blijft met het groene hout, zal hij vele vruchten dragen.Ontroostbaar klinken hun klaagkreten, even ontroostbaar hun verdriet, hun woede en protest.
De Kruisweg van de St-Niklaaskerk in Ottenburg - deel 2 Huldenbergs
patrimonium
Jezus valt voor de derde maal onder het kruis
Links een farizeeër die tracht zichzelf te rechtvaardigen. "Wee u, farizeeërs, huichelaars ! Gij lijkt op gekalkte graven die er van buiten wel mooi uitzien, maar van binnen vol zijn met doodsbeenderen en allerhande onreinheid" (Mt 23,27).
Jezus wordt van zijn klederen beroofd Jezus wordt van zijn klederen ontdaan om ons te kunnen bekleden met zijn genade in het Doopsel.
Jezus wordt aan het kruis genageld
Het mysterie van het kruis begon reeds in de stal van Bethlehem ...Zo vaak spijkeren wij, mensen, elkaar vast op voorbije zwakheid en tekortkoming.
Jezus sterft aan het kruis
Jezus sterft, Johannes noteert de laatste woorden van Jezus. Eén ervan is gericht tot zijn moeder : "Vrouw, ziehier uw zoon". Maria wordt Moeder van de Kerk, zij neemt onder haar mantel heel het Godsvolk bij zich. Achter Johannes bevindt zich een priester die Eucharistie viert. "Dit is mijn Lichaam, dit is mijn Bloed". Deze woorden verwijzen naar het laatste avondmaal en de Lijdensweg van Jezus.
Jezus wordt van het kruis afgenomen
De mooiste van de mensenkinderen komt verminkt terecht in de armen van zijn moeder. Al zijn discipelen, zelfs de apostelen, hebben hem verlaten, op enkele vertrouwelingen na.
Jezus wordt in het graf gelegd
De vrouwen uit Galilea, Jozef van Arimatea, de heilige Maagd en Nicodemus leggen het lichaam van Jezus neer in de graftombe. Het lijk is symbool van het lot van alle mensen : de dood.
De engel met de opgeheven vinger verkondigt dat hij zal verrijzen. En de verrezen Christus verzekert ons : als wij via het Kruis gaan, zullen wij deel hebben aan zijn Verrijzenis.
We verlaten de parking en stappen over de Grote IJse
en de Kleine IJse.
Aan de schoolpoort houden we links aan en stappen
voorbij de school, de zaal Den Elzas en bereiken zo het pompstation van Aquafin.
Daar draaien we rechts in en stappen rechtdoor. We laten IJsedal liggen en nemen voetweg
38.
Tussen bos en weide volgen we dit pad.
Waar de weg splitst houden we rechts aan, klimmen
rustig naar boven tot aan de Acacialaan.
Hier nemen we links en gaan tot aan het rondpunt.
Naast het laatste huis rechts beklimmen we de trap.
Heel rustig want het stijgt nogal.
Komen we aan de kasseistenen, dan draaien we ons eens
om en bewonderen het mooi zicht op het dorp.
Nu stijgen we verder tot we aan het Geroyt komen.
Hier houden we links aan en stappen zo voorbij het
witgekalkt, scheefgezaktkapelletje
uit 1777.
We blijven de straat volgen draaien mee wanner ze
terug daalt.
Zo komen we aan het bos en nemen terug voetweg 38. Eindelijk mogen we dalen; maar opgepast! Het daalt nogal steil. Komen we beneden, dan staan we voor de brug over een beekje. Links bevindt zich, de nu wat verkommerde bron waar indertijd de bewoners van het Geroyd om water kwamen. (Daarna met het kostbare vocht terug de berg op, zonder te morsen).
Hier stappen we het brugje over en dalen ver rechts af
tot we terug aan de splitsing komen die we daarstraks genomen hebben.
Rechts aanhouden om zo terug aan de IJseweg te komen.
We draaien rechts op en blijven de IJse stroomafwaarts
volgen. Aan Smeysberg dwarsen we de straat en zijn daarbij zeker heel
voorzichtig.
We volgen verder de IJse tot Klein Waver. Hier nemen
we links en stappen tot aan de N 253. (
L. Kriegelstraat). We stappen weer oplettend naar de overkant en gaan naar
rechts.
Daar waar de blauwe plaat staat dat het een wandel -,
paarden - en fietsweg is, houden we links aan en klimmen de berg op. Eens op het plateau houden we links aan en komen zo
aan de Jozef Minetstraat. Deze
stappen we verder af en bereiken dan de Sint-Rochuskapel.
Naast pastoorsbos
wandelen we rustig naar de kerk. We komen nog voorbij het zaaltje
Pastoorsbos, en de pastorij. Aan de kerkhofpoort gaan we rechtdoor over het
kerkhof. Links staat de kerk. We dalen de trap voor de kerk naar beneden en houden
steeds links aan.
Zo komen we terug op de N253. Via het zebrapad
bereiken we het Gemeenteplein. Tussen gemeentehuis en pomp stappen we nu naar
de parking van de Kronkel en we zijn rond.
De winter heeft ons na nieuwjaar een ferme knauw gegeven. Koud zoals we het al lang niet meer hadden gekend.Maar toch zagenen hoorden we reeds de lente in aantocht.
De merel verscheen in de tuin. Deels om voedsel te zoeken maar ook om een nestplaats uit te bouwen.
In de 19de eeuw was de vogel nog een echte bosbewoner. Maar toen is hij zich beginnen aan te passen aan de open gebieden en de menselijke bewoning.
Daardoor komt het dat hij onze bekendste vogel is met meer dan een miljoen broedparen.
Hij is een van onze vroegste ochtendzangers. Voor dag en dauw laat hij vanaf februari zijn mooi lied horen.
Het is zijn welluidende, korte maar heldere zang die ons het voorjaar aankondigt. Om die boodschap uit te brengen zit hij op een hoge tak en vandaar geeft hij van katoen dat het een lust is. Maar bij onraad verandert zijn lied e n wordt het tsjink, tsjink, tsjink en dit tot dat het gevaar verdwenen is. Is er een poes in de buurt dan is dit zijn alarm maar zal hij ook de poes weglokken door uitdagend rondom haar te vliegen.
Het mannetje is in zijn in het eerste jaar nog volledig zwart. In het tweede jaar krijgen ze een gouden bek en een oranje kring rond de ogen. De vrouwtjeszijn bruiner van kleur met vlekken op de borst en geen gouden bek.
De merel voedt zich met vruchten, bessen,wormen en insecten. Soms zie je hem met een scheef kopje op het grasland zitten. Dan luistert hij naar de wormen onder aarde en wacht hij geduldig af om zijn hapje te hebben.Wanneer het bitterkoud is zal hij onder de voedertafel de
gevallenzaden oppikken. Je kan hemheel blij stemmen met rottende appels in de tuin te leggen.
Al huppendverplaatst hij zich.
Tijdens de balts ( het hof maken aan het vrouwtje) loopt het mannetje rond met opgezette stuitveren, uitgespreide staarten hangende vleugels.
Het nest, werk van het vrouwtje, is een stevige kom van gras, wortels, takjes en mos . Binnenin wordt het uitgewerkt met modder en gras.
In dat nest worden jaarlijks ( maart tot augustus) minstens twee legsel van 3 tot 5 blauw-groene eitjes uitgebroed. Na veertien dagen zijn de jongen reedsdaar en na nog eenstwee weken verlaten ze reeds het nest al kunnen ze nog niet vliegen. Het is dan dat ze de prooi zijn van rovers en in onze tuinen van de katten. De ouders gaan hen nog wel drie weken voeden en daarna moeten ze zelf voor hun kostje zorgen.
De merel ,die tot de lijsterfamilie behoort , is een echte standvogel die zowel op het platteland als in de steden terug te vinden is.
In elkestreek heeft deze vogel zijn volksnaam. De meest bekende zijn: merel, merlo, meerlaan, geelbek,zwarte lijster
Hoe de merel aan zijn gouden bek komt lees je in het volgend verhaal.
Lang, heel lang geleden waren er meer witte vogels dan nu. Door dommigheden zijn ze zwart geworden. Zo was de raaf vroeger een prachtige witte vogel die mooi kon Ook de merel was in vervlogen tijden een mooie witte vogel die een van de mooiste liedjes uit de vogelwereld zingt. Die gouden klanken zijn gebleven, maar de witte kleur is verdwenen. Hoe dat zo gekomen is? Hebzucht! Luister naar deze Keltische legende:
Het was een stralende koude winterdag toen de merelman zag dat de ekster zijn bek vol glinsterende sieraden had. De merel keek begerig naar de fonkelende stenen en vroeg de ekster waar hij die had gevonden. De ekster nam de merel apart en fluisterde: In het noorden ligt een diepe grot waar de prins zijn goud, zilver en sieraden bewaart. De prins is een goed mens en als je het hem vraagt, dan mag je een bek vol goud en zilver meenemen. Maar de grot wordt bewaakt door een gevaarlijke draak. Pas op, je mag alleen spullen meenemen uit de gang die de prins je aanwijst.
De merel vertelde het nieuws enthousiast aan zijn vrouw, maar die vond het een beetje gevaarlijk met zo'n draak, en bovendien, zilver en goud kan je niet eten. Toch vlogen ze samen naar de grot en stapten voorzichtig naar binnen. Overal lagen bergen edelstenen en goud en zilver te glinsteren. En voordat de merel achter in de grot de prins bereikt had, overwon zijn hebzucht het van zijn voorzichtigheid. De merel begon in het goud te pikken. Zijn vrouw riep nog dat hij moest oppassen en rende naar de uitgang. Maar de draak was al wakker en brullend spuwde hij vuur. De merel schreeuwde van schrik en vloog ijlings weg.Hij kon nog net ontsnappen, maar werd door een vlam van de draak helemaal geblakerd. Daarom is de merel tot op de dag van vandaag van top tot teen pikzwart. Zijn snavel schroeide hij ook; die zat echter vol goudstof en dat goud is in zijn snavel gesmolten. Daarom kennen we de merelman nu alleen nog als een zwarte vogel met een gele snavel.En hoe het met het vrouwtje is afgelopen? De vlammen van de draak bereikten haar niet, maar wel het roet. Dat kan je nog steeds zien aan haar bruinzwarte verentooi. En omdat ze niet zo hebberig was met het goud, heeft ze gewoon een zwarte snavel.
Gaan priesters ook op vakantie ? vraagt mijn oude haarkapper, die niet nieuwsgierig is maar wel graag alles wil weten !
Of nee, verbetert hij vlug zichzelf, die gaan op retraite, is het niet ? Ondertussen bindt hij mij een reuzenservet voor, en grijpt naar kam en schaar op de kaptafel.Onze barbier schijnt onwetend over het feit dat een paar werken uitblazen niet alleen behoort tot de verworvenheden van de loontrekkenden, maar ook van de dienaren Gods.
Wel, ik ga op retraite, antwoord ik, en ik ga ook nog veertien dagen op vakantie.
Hij kijkt even verschrikt over zijn brilglazen, maar herpakt onmiddellijk: Ge hebt gelijk ! Ne mens moet er eens uit zijn, iedereen heeft dat nodig.
Maar hij wil graag meer vernemen, want zijn belangstelling voor nieuwsjes is onuitputtelijk.Elke klant is een bron van informatie, zijn kapsalon één groot nieuwsbureau.
Ge gaat alleen, zeker, mijnheer pastoor... ?
Nee, toch niet, deel ik hem mee, ik ga met een paar vrienden.
Ah ja, ook allemaal priesters, natuurlijk... voegt hij er aan toe, maar op zo'n manier dat hij van mij een meer gedetailleerd antwoord verwacht.
Ja, allemaal confraters, bevestig ik. En als het anders zou zijn, heb ik nog geen zin om de samenstelling van ons reisgezelschap aan zijn curieuze neus te hangen.
Maar, ge gaat niet ver zeker, of toch ? vervolgt de vraagstaart.
We gaan naar Frankrijk, preciseer ik.
Ah, Frankrijk, een schoon land ! Mijn zoon is er verleden jaar ook geweest met zijn caravan, zegt hij, een land met veel afwisseling : natuur én kultuur, goed eten, goed drinken.
Ge blijft in 't Noorden van Frankrijk, in Normandië of zo ? informeert hij verder, want met algemene gegevens is zijn honger niet gestild.
Nee, we gaan naar t zuiden, biecht ik op, naar Provence.
Oh Provence !gilt hij bijna, en dan als een levende Michelingids : Provence, met oude Romeinse monumenten en opgravingen, en schone Romaanse kerkjes... Ge bezoekt zeker veel kerken met uw confraters, als ge op reis zijt?
Nee hoor, zeg ik kortaf, ik zit al genoeg in de kerk, heel het jaar door.In de vakantie wil ik graag de natuur in, wandelen, zwemmen, de zon zoeken, de zee....
Nu is de nieuwsgierig;held van onze figaro pas goed gewekt.Zenuwachtig begint zijn schaar snibbig te snateren, hapt gulzig gaten in de lucht, scheert angstwekkend rakelings langs mijn oor, schiet dan weer weg..
Dus, ge verblijft aan zee, besluit hij iets te vlug en erg ongerust, want in zijn bonte magazines - de wachtende klanten ter verstrooiing aangeboden heeft hij enkele verleidelijke afbeeldingen gezien van wulpse strandtonelen aan de Franse kust.
Ik stel onze kapper gerust met de mededeling dat we meer in het binnenland zullen verblijven dan aan zee.Maar zijn argwaan is gewekt, zijn brandende nieuwsgierigheid nauwelijks geblust.
Om niet grof indiscreet te worden over dit onderwerp staakt hij zijn vragenvuur, maar verplaatst ondertussen zijn geschut.Hij bereidt een nieuwe aanval voor.
Kalmpies aan, maar doelgericht begint hij mij weer te bestoken.
Ge gaat met de auto, of met de trein ? herneemt hij.
Met de auto, beken ik.
Ja, da's gemakkelijker om ginder nog uitstappen te doen, valt hij me bij.
Maar ge gaat toch niet in één rit, zeker?
Nee, natuurlijk niet, we doen het in twee dagen, stel ik hem gerust, en we doen het op ons gemak, we stoppen regelmatig om de benen te strekken, we nemen ruim de tijd om te eten...
Daar pikt hij onmiddellijk op in :Ge gaat onderweg eten in een restaurant, of ge neemt uw boterhammen mee?
Goeie God ! Houd die man dan nooit op ? Seffens wil hij nog vernemen - voor het geval we onze boterhammetjes meenemen - of die belegd zijn met hesp of kaas, dan wel met confituur bestreken.Hoe is het mogelijk ? Om grijs haar van te krijgen ! Met zo'n barbier ben je waarachtig geschoren !
Wie zei ook weer dat één gek meer vragen kan stellen dan honderd wijzen kunnen beantwoorden ?
Wandelend op het IJsewegje, heeft men de indruk dat de natuur nog geen teken van leven vertoont. En toch...
Aan desamenvloeiing van de Grote en de Kleine IJse staan ze te bengelen in de wind. Het sneeuwklokje. Het zijn er minder dan anders. Maar ze zijn er. Ze hebben zich door de harde grond en een dikke sneeuwlaag moeten wringen om het kopje op te steken. Ze zijn later dan andere jaren.
Hetzijn de eerste voorboden van de komende lente. Bloemknop en bloeistengel worden bescherm en zijn als een naald die door de grond boort. In vele tuinen vind je deze lieve plantjes terug. Maar diegenen die je in de vrije natuur vindt stammen altijd af van verwilderde exemplaren.
Oorspronkelijk komt het plantje uit Zuid en Zuidoost Europa Het is een stinzenplant. Het zijn planten die hier eigenlijk niet thuis horen maar sinds mensenheugenis hier gekweekt worden . Sommige al van voor de 15de eeuw. Stinz betekent steen. Zij groeidenindertijd nabij oude pachthoeven, kastelen, stenen huizen en parken. Die gebieden die door bewerken anders waren dan de omliggende gronden.
Het sneeuwklokje is een bolgewas. Daarin slaat het zijn reservevoedsel op voor de volgende bloei.
Het groeit in frisse, vochtige maar voedselrijke grond. Ze staan het liefst in de schaduw. Daardoor valt hun wit zijn nog meer op. Het liefst groeien ze nabij beken en rivieren Vandaar dat ze aan de IJse in hun nopjes zijn. In grasland en loofbossen voelen ze zich echt thuis. Het sneeuwklokje heeft altijd twee blauwgroene bladeren. De binnenste bloemdekbladen zijn beduidend korter dan de buitenste en aan de toppen groen.
Het sneeuwklokje bloeit van februari tot april. Het is weer één van onze giftige planten. Het wordt zelf in de geneeskunde niet gebruikt.
DE SNEEUW EN HET KLOKJE
Waarom de sneeuw wit is.
Toen God de aarde schiep in zes dagen, was er voor hem wel heel veel tegelijk te doen. Er was zoveel te creëren dat er soms een tekort aan onderdelen was. Zo was er voor het konijn geen normale staart meer over en moest het zich dan ook behelpen met een raar opstaand wit staartje. Het muisje bleef grijs en voor het roodborstje was alleen bruin nog over (pas veel later kreeg het zijn rode borstje). Toen de regen, de sneeuw en de wind aan de beurt waren, bleken de kleuren helemaal op. De sneeuw was hierover zeer ontstemd en weigerde zich terug te trekken na de winter. De bossen en landerijen bleven bedekt onder een dik pak doorzichtige sneeuw. De zaden waren weliswaar zichtbaar maar onbereikbaar onder de kleurloze sneeuw, waardoor de dieren honger leden. Door deze barre omstandigheden kreeg God medelijden met de planten en de dieren en zei tegen de sneeuw dat ze een kleur aan een plant mocht vragen. Maar de planten weigerden mee te werken. De gele katjes van de hazelaar wilde het zachte geel niet afstaan. Ook de Duindoorn weigerde de oranje kleur van de bessen te geven. De rode kleur van de bessen van de Gelderse Roos wilde de sneeuw zelf niet omdat die te fel was. De sneeuw werd toen heel boos. De wind, die ook geen kleur had gekregen, werkte samen met de sneeuw. Hevige sneeuwstormen teisterden het land. Een klein klokje zag dit allemaal aan en kreeg medelijden met de sneeuw. Toen de sneeuw aan het uitrusten was van de laatste sneeuwstorm, riep het klokje dat de sneeuw haar kleur mocht hebben. De sneeuw vond de witte kleur van dit klokje prachtig. De sneeuw was zo geroerd over de gave dat ze besloot dat het klokje als enig bloempje in de sneeuw mocht bloeien zonder te bevriezen. Het klokje was zo dankbaar dat het zich sindsdien het 'sneeuwklokje" noemt. Ook de mensen houden van het plantje, want als de sneeuwklokjes gaan bloeien in januari en februari, weten de mensen dat het voorjaar in aantocht is.
Sneeuwklokjes zijn inheems in midden en zuid Europa. In noord Frankrijk, België en Nederland zijn het 'stinzenplanten', die vanaf de 16e eeuw meegenomen werden uit zuidelijker streken om de tuinen van de rijken te sieren. Het bolgewas vermeerdert zich o.a. door zaadvorming. In bossen zorgen de rode mieren voor verspreiding van de zaadjes van de verwilderde sneeuwklokjes. Om het kostbare stuifmeel te beschermen, gaan de bloempjes van de Sneeuwklokjes pas open als de buitentemperatuur boven de 10 graden komt.De beste tijd om in uw tuin sneeuwklokjes te poten of te verplaatsen ,is direct na de bloei als de blaadjes nog groen zijn. Neem wat aarde van de plantjes mee, daarin zitten bodemschimmels die nodig zijn voor groei en bloei. Miljoenen bolletjes worden illegaal uit de bossen van o.a. Turkije geschept en in West Europa verkocht.
Het winterkoninkje Tijdens de winter gebeurt het dat men een klein vogeltje met wipstaart laag over de grond ziet scheren en in de struiken verdwijnen. Het is het winterkoninkje. Hij ziet er uit als een bolletje dons en heeft een rechtopstaande staart en een onopvallende kleuren tekening.
Vanaf februari tot in juli zal hij op een duidelijk zichtbare plek laten horen. Het is een explosief tit-tit-tit gevolgd door het ratelend aflopen van een wekkertje. Het mannetje heeft heel wat werk. Hij bouwt overal: struiken, klimop, schuurtjes uit die veelheid van nesten zal het vrouwtje er eentje kiezen. Ze zal het uitgekozen nest vanbinnen uitvoeren met veren. Daarin legt ze dan 5 tot 8 eitjes met aan het stompe uiteinde rode of zwarte vlekjes. Deze eitjes zal ze in twee weken uitbroeden. Mannetje en vrouwtje voeren de jongen met insecten en zaden. Eens het broedseizoen voorbij leidt het winterkoninkje een verborgen levenswijze. Het is nog weinig te zien en dan nog alleen bij het foerageren(eten zoeken). Zijn vlucht is rechtlijnig maar door zijn korte afgeronde vleugels is het een snorrende vlucht. Het is een standvogel; al wordt tijdens een strenge winter het aantal flink teruggedrongen als gevolg van het gebrek aan insecten. Maar na een paar mildere winters is de populatie terug ok.
WAAROM HEET HET VOGELTJE WINTERKONINKJE?
Heeft u zich wel eens afgevraagd waarom het winterkoninkje "koning" heet? En waarom zo'n kleine pluizenbol zo hard kan zingen? Lees! :
Lang, lang geleden kwamen alle vogels bij elkaar om een koning te kiezen. Net zoals de landdieren ooit de leeuw als koning hadden gekozen, wilden ook de vogels een koning waar ze trots op konden zijn.
Vele vogels betwistten elkaar de eretitel, vooral de grote vogels zoals de blauwe reiger, de jan van gent, de ooievaar en de zeearend. Daarom werd besloten om een wedstrijd te houden: de vogel die het hoogst kon vliegen mocht zich koning of koningin van de vogels noemen. Op een windstille zonnige dag verzamelden alle vogels die een gooi naar het koningschap wilden doen, zich op een weidse vlakte. De kwartel, de korhoen en de kip waren toeschouwers omdat deelname zinloos was door hun geringe vliegprestaties.
De graspieper en de veldleeuwerik kwamen heel ver, maar gaven na een paar honderd meter op en fladderden vrolijk zingend naar beneden. De zwaluwen schoten als een raket omhoog. De arend, de buizerd en de ooievaar cirkelden met een rustige vleugelslag gestaag naar grote hoogten. De knobbelzwaan met zijn dikke lijf en zwiepende vlucht kwam ook hoog, in gezelschap van de bosuil met haar geruisloze vleugelslag. Alle vogels op de grond keken vol spanning naar de ontknoping. Uiteindelijk vlogen alleen de gierzwaluw en de zeearend naar ijle hoogten, tot ze naar adem moesten happen. De ranke zwaluw moest tenslotte haar meerdere erkennen in de grote zeearend met vleugels als kamerdeuren. De arend krijste haar rauwe overwinningskreet de lucht in en stortte zich glorieus naar beneden. Maar tot haar ontzetting vloog uit haar veren een klein bruin vogeltje, dat al schetterend nog een metertje hoger vloog.
Verbijsterd keken alle andere vogels in een doodse stilte toe hoe na de grote zeearend een heel klein vogeltje landde, en kwetterend riep "ik ben de koning, ik ben de koning"en "wie niet sterk is moet slim zijn". Dat vogeltje was zo'n klein en onbetekenend bruin gekleurd bolletje veren, dat deze niet eens een naam had. Met zijn spitse snaveltje en eigenwijze staartje dat omhoog wees, stond het trots in de kring, met zijn borst vooruit. Maar alle vogels waren boos over het valse spel van het kleintje en wilden hem straffen. Het kleine beestje vloog echter behendig tussen alle prikkende snavels weg. Daarom leeft dit vogeltje tot op de dag van vandaag schichtig in de beschutting van het kreupelhout en laat het zich zelden goed zien.
Toen de zeearend na haar nederlaag een nachtje had geslapen, vloog zij naar de rand van het bos en riep de kleine koning. Zij zei dat zij er diep over had nagedacht en een voorstel wilde doen: "kunnen wij het koningschap delen? Jij koning in de winter en ik in de zomer?" Dat vond het kleine verenbolletje een goed idee. Daarom heet dit vogeltje tot op de dag van vandaag "winterkoninkje". Sinds die dag zingt het kleine verenbolletje ook in de winter. Je kunt hem het hele jaar door horen, maar vooral heel goed in de winter, als bijna alle andere vogels stil zijn. En als je dan heel goed luistert, kun je het winterkoninkje horen zingen, schel en hard: "ik ben de koning, ik ben de koning, ik ben de koning !".
norbert mosselmans
info vogels uit west en midden-Europa readers Digest fotos internet verhaal www.natuurverhalen.nl
Het Blauwhof van Loonbeek was in de vorige eeuwen het
economisch en politiek centrum van Loonbeek en het heeft door de eeuwen heen
een belangrijke rol gespeeld in het dagelijkse leven van het dorp en zijn
inwoners. Hoewel het niet verdwenen is,
heeft het na de tweede oorlog een belangrijke gedaantewisseling ondergaan.Vandaag is het erfgoed van voorheen haast
niet meer te herkennen.
Het Blauwhof zoals het vroeger was, haast niet meer te
herkennen. Postkaart
Oorspronkelijk was het blauwhof een grote
hoeve die het centrum was van het economisch en het politiek leven in
Loonbeek.Eeuwenlang hebben families
pachters de boerderij bewoond en van daaruit de omliggende velden bewerkt.
Zo noteren we reeds als eigenaar in de 16e
eeuw jonker Gillis Breton (1595).
In de 17e eeuw waren volgende
personen in het bezit van de hoeve:
- Hugo Breton - Mevrouw Dufrenne (1670-1692)
In de 18e eeuw was het Blauwhof nog een relatief kleine hoeve. Getuige ervan de Ferrariskaart van 1775. Het was in de 18e eeuw eigendom van enkele families:
- Meuntinck (Muitinckx) (1703-1736) - Mevrouw Montfort de Rixensart (1735-1789) - Jean-Ferdinand De Cupere
Het
centrum van Loonbeek in de 18e eeuw : weinig bewoond
Daarna vonden we er de familie van Sebastiaan Lamal en zijn zoon Guillelmus. Zijn dochter Maria-Theresia Lamal huwde met Jan François Stroobants (+15.7.1852) en ze bleven er wonen. Jan François was burgemeester in Loonbeek.
Iets later werd de Popp-kaart getekend (+/- 1860). De kaart laat de vierkantshoeve in als haar pracht zien. De woning staat duidelijk rechtover de ingangspoort.
De
Popp-kaart (+/- 1860) laat duidelijk de vorm van de hoeve ontdekken.
Het
centrum vanLoonbeek telde in die
periode een tiental huizen.
Nadien kwam Ridder de Wyels, die ervoor zorgde
dat Loonbeek in 1874 een parochie werd.
(Wordt vervolgd)
Bronnen
Na 40 jaar aanwezigheid in het Blauwhof
verlaten de zusters Clarissen Loonbeek. J.-P. Van Binnebeek. Heemblad 2004_1
De zusters Clarissen hebben Loonbeek verlaten.
J.-P. Van Binnebeek.Heemblad 2004_2
Het Blauwhof van Loonbeek was in de vorige eeuwen het economisch en politiek centrum van Loonbeek en het heeft door de eeuwen heen een belangrijke rol gespeeld in het dagelijkse leven van het dorp en zijn inwoners. Hoewel het niet verdwenen is, heeft het na de tweede oorlog een belangrijke gedaantewisseling ondergaan.Vandaag is het erfgoed van voorheen haast niet meer te herkennen.
De familie Van Weyenbergh
In de 20ste eeuw werd na Ridder de Wyels het Blauwhof eigendom van Amand-Jozeph Van Weyenbergh. Hij kocht het goed in 1906.
Amand-Joseph Van Weyenbergh en Marie-Thérèse Schoofs
Amand-Joseph Van Weyenbergh werd geboren te
Sint-Joost-ten-Noode op 1 april 1844 als zoon van Amand Van Weyenbergh en
Marie-Thérèse Schoofs en is overleden te Schaarbeek op 11 juli 1933.Hij was gehuwd met Marie-Philomène Coose
(Nossegem, 31.10.1846 Loonbeek 27.12.1926) en had vijf zoons en één dochter
(Louis-Joseph (1872-1939), Emile (1874-1942), Marcel (1876-1955), Eugène (1878-1966),
Lucie (1880-1970) en Charles (1882-1954).
De familie Van Weyenbergh
In een eerste fase
gebruikte hij de hoeve als tweede verblijfplaats (hij woonde in het Brusselse,
Leuvensesteenweg).In een tweede fase
kwam hij er wonen en hij verbleef er tot zijn dood in 1933.Aan de hand van de enkele fotos die uit die
tijd nog bestaan en die in het bezit zijn van de familie Van Weyenbergh blijkt
duidelijk dat het er heerlijk vertoeven moet geweest zijn. Het gebouw was goed
onderhouden en de kinderen en kleinkinderen kwamen er op bezoek en brachten er
hun vakantie door.Als vervoermiddel om
tot Loonbeek te komen werd de stoomtram gebruikt.
Terras van het Blauwhof dat nog altijd bestaat
Het fraaie herenhuis van het Blauwhof in de jaren
20.
Voor de deur: de wagen van Amand-Joseph Van Weyenbergh
Vins et spiritueux
Na de dood van Amand-Joseph in 1933 erfde zijn
enige dochter, Julie Van Weyenbergh, het gebouw en de tuinen.
Julie Van Weyenbergh
(1880-1970)
Mère Ste Aurélie
Ursuline
De Ursulinen
Zij was abdis van de Zusters Ursulinen te
Zaventem. De Ursulinen gaven er onderwijs en aan het klooster was een
pensionaat verbonden.Julie zag de kans
om het gebouw in Loonbeek optimaal te benutten en de hoeve kreeg een andere
bestemming: het diende niet alleen als retraiteplaats en uitstapmogelijkheid
voor de leerlingen, maar ook als buitenverblijf voor de congregatie waar zieke
zusters konden herstellen.
(Wordt vervolgd)
Bronnen
Dank aan de familie Van Weyenbergh en de zusters Clarissen.
Na 40 jaar aanwezigheid in het Blauwhof
verlaten de zusters Clarissen Loonbeek. J.-P. Van Binnebeek. Heemblad 2004_1
De zusters Clarissen hebben Loonbeek verlaten.
J.-P. Van Binnebeek.Heemblad 2004_2
DE MEREL
DE SNEEUW EN HET KLOKJE 
