Dag 3. Donderdag 28 april 2016.

Na het ontbijt vertrekken we naar Saint-Etienne-au-Mont. Vanaf ons hotel is het nauwelijks een half uur rijden. Alhoewel de zon schijnt wijst de buitentemperatuur slechts 5° Celsius aan. Te fris voor de tijd van het jaar zou onze weerman zeggen. Onderweg houden we halt in het oude dorpje Licques dat in de vallei ligt van het riviertje de 'Hem'. Op de gemeentelijke begraafplaats bevinden zich twee Britse oorlogsgraven uit WOII. We staan voor de kerk die in 1132 als abdij werd ingewijd aan Onze-Lieve-Vrouw. Het kerkje werd in de loop der eeuwen verschillende malen verwoest en opnieuw hersteld. In 1795 sloeg het noodlot opnieuw toe. Door bliksem getroffen stortte de toren en een deel van het koor in. Wat overbleef, het schip, is de huidige kerk die nu dienst doet als parochiekerk. Het gemeentehuis en de pastorie zijn ook abdijgebouwen uit de 18^e eeuw. Het monument, bij de kerk, werd ingehuldigd op 31 juli 1910. Het herdenkt de vijftien kinderen van het dorp die de dood vonden tijdens de Napoleontische oorlog van 1801-1815. Verder vermeld het monument ook slachtoffers van de Algerijnse oorlog die plaats vond tussen 1834 en 1849, de Krimoorlog van 1856 en de Mexicaanse oorlog van 1863-64, en als laatste nog acht gesneuvelden van 1870-71.

Tegenover dit monument staat het marmeren monument, opgericht in juli 1928, dat de inwoners van het dorp herdenkt die zijn omgekomen tijdens de beide Wereldoorlogen. Het wordt geflankeerd door een soldaat en een geknielde troosteloze moeder. Drie enorme obussen bakenen de hoeken af. We rijden verder langs een heuvelachtige streek met een afwisselend kleurenpalet. Over het algemeen kleurt de grond groen, maar ook bruin van pas omgeploegde aarde, hectaren geel van de koolzaadbloemen en soms kleurt de grond rood van de klaprozen. De skyline vertoont een bomenrij bovenop een heuvel. Tussen de hardnekkige bewolking probeert de zon door te dringen.

De gemeentelijke begraafplaats van St-Etienne-au-Mont ligt naast de D940 op een steile heuvel. Oude en nieuwe graven liggen afwisselend naast elkaar. Tussendoor werden dan nog familietombes gebouwd. Verschillende oude graven zijn scheefgezakt en totaal verwaarloost. Ze staan op eeuwigdurende grond en er wordt geen werk van gemaakt. Links achteraan zien we onmiddellijk de witte pagode die als ingangspoort dient voor de 160 grafzerken waar Chinese en enkele Zuid-Afrikaanse 'sjouwers' begraven liggen. Deze mensen werden ingedeeld in het Labour Corps. Ze stonden tijdens de beide Wereldoorlogen onder militair gezag om logistieke taken uit te voeren. Na WOI helpen nog 80.000 koelies, Chinese landarbeiders, mee aan het ruimen van de slagvelden en het begraven van gesneuvelde soldaten op het front.

We rijden verder door een glooiend landschap met afwisselend diepe valleien en schilderachtige oubollige dorpjes. Af en toe zien we een tractor op een boerenlandschap. Balen hooi worden vakkundig op een oplegger geladen. Het eerste veevoer van het jaar wordt binnengehaald. Onze volgende halte is de grootste Britse militaire begraafplaats in Frankrijk op de D940 te Etaples. Langs een indrukwekkend groen pad betreden we de dodenakker. Gedurende de Eerste Wereldoorlog was de streek rondom het vissersdorp Etaples de grootste Britse militaire basis in Frankrijk. Er was een trainingskamp voor rekruten uit de landen van het Britse Rijk. Miljoenen soldaten deden de veertig kazernes aan alvorens naar de slagvelden te vertrekken. Er was een medisch complex met 20.000 bedden, verdeeld over een twintigtal veldhospitalen. Ze werden gebouwd door lokale Franse vrijwilligers, het Labour Corps van China, India en Afrika, en Duitse krijgsgevangenen. Op 13 mei 1915 werden de eerste doden begraven. De begraafplaats werd steeds opnieuw uitgebreid, totdat deze uiteindelijk 6 hectare groot was. Ze werd aangelegd voor de mannen en vrouwen die stierven in het hospitaal of tijdens hun actieve dienst in het kamp. Meer dan 10.700 WOI personeel van Australië, Canada, Nieuw Zeeland, Zuid-Afrika en Groot Brittannië werden hier begraven. Meer dan 660 Duitse militairen vonden hier een laatste rustplaats, de meeste werden van het slagveld geëvacueerd en hier verzorgt. We zien eerst slechts het 'Cross of Sacrifice' boven de heuvel uitsteken. De 'Stone of Remembrance' wordt geflankeerd door twee monumentale poortgebouwen. De hoeken hebben elk een gemetste cilinder in de vorm van een vaandel. Ter hoogte van het kruis kunnen we de volledige begraafplaats overzien en moeten we toch even slikken. Beneden ons, in een enorm groot dal staan de wit roze marmeren zerken van 11.552 gesneuvelde soldaten waarvan er 73 niet meer geïdentificeerd konden worden. Dit is tevens de laatste rustplaats van 20 vrouwen, verpleegsters, vrijwillige burgers van het YMCA en een organisatie van de Schotse kerkgemeenschap die tijdens de uitoefening van hun werk werden gedood door vijandelijke luchtaanvallen of door ziekte. Een goederentrein naast de begraafplaats verstoort de stilte. Tussen de vele verschillende soorten bomen bloeien de wilde hyacinten en narcissen. Vinken zingen hun bekende deuntje hoog in de kruin van een boom. Links achteraan vinden we de eenzame zerk van het 'Chinese Labour Corps'. Vervolgens houden we halt bij het perk met Indische gesneuvelden. Tussen de Britse zerken werd een Belgische militair begraven onder een Belgische grafzerk. Ook hij werd in één van de hospitalen verzorgt, maar bezweek aan zijn verwondingen. Soldaat François De Gendt, mort pour la Belgique. Ook na de wapenstilstand van 11 november 1918 werden nog soldaten begraven. We zien jaartallen van 1919 en zelfs nog later. Alle zerken hebben te lijden van de natuurelementen. Rechts achteraan vinden we een volledig plantsoen met Duitse zerken. Telkens met twee namen. Ook deze zerken worden vernieuwd indien nodig. Ze hebben vooral veel te lijden van de boomsappen.

Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog werden er in Etaples hospitalen ingericht. Hun doden werden eveneens op deze begraafplaats bijgezet van januari tot mei 1940. In totaal 119 soldaten waarvan er 38 niet meer geïdentificeerd konden worden.

Het wijst ondertussen 11° Celsius aan. De zon schijnt en de bewolking lijkt stilaan op te lossen. We rijden Le Touquet Paris-Plage binnen. Deze mondaine badplaats ligt aan de monding van de Canche tussen bos en zee. Op het kruispunt Boulevard de la Canche/Avenue du 18 juin bevind zich de gemeentelijke begraafplaats. Al van ver zien we de gigantische graftombes boven de rode bakstenen muren uitsteken. Heel de begraafplaats is netjes onderhouden. Voorbij de ingang, links, staan in tegenstelling tot andere Franse begraafplaatsen, geen witgekalkte kruisjes maar vierkante tegels. Ze werden in een hoek van 45° geplaatst met de namen van Franse gesneuvelde militairen. Er is één tegel van een Belgische soldaat die in dienst van Frankrijk sneuvelde. Jules De Mulder 10 oktober 1918. Nog meer verspreid over de begraafplaats staan nog meer zerken van Franse militairen. Ditmaal geen tegels maar opstaande zerken van 100 jaar oud. De tekst is bijna onleesbaar. Sommigen hebben nog een bloemenperk met rode tulpen. In het midden van de gemeentelijke begraafplaats werd een monument opgericht voor alle slachtoffers van de beide Wereldoorlogen. Rechts van de ingangspoort vinden we de bekende zerken van de Commonwelth War Graves Commission. Er liggen 139 geïdentificeerde Britten en drie Australiërs die voor hun verwondingen verzorgd werden in het hospitaal dat zich tussen oktober 1914 en juli 1918 in het dorp gevestigd had. De soldaten bezweken aan hun verwondingen tussen november 1914 en april 1916.

We laten de auto op de parking staan voor de begraafplaats. Van hieruit wandelen we naar de Boulevard de la Plage voor een strandwandeling. Een mooie rustige wandeling langs een natuur domein met zoetwaterplassen waar wildwatervogels het naar hun zin hebben. Een kijkhut is in de nabijheid. Het is heerlijk in het zonnetje. We verlangen naar een terrasje voor een natje en een droogje. Maar het is hier niet de Belgische kust. Links op de Boulevard staan uitsluitend hotels en appartementsblokken zonder cafés of restaurantjes. Het 'Le Touquetstrand' is twee kilometer lang en zalig om er te slenteren. Hier kan je wel op enkele strandcafés iets eten of drinken. Wel prijzig. We nemen een zijstraat met winkeltjes en vinden een gezellig restaurant waar we lekker kunnen eten en drinken. Het is dan 14:00u geworden.

Om 16:00u zijn we terug bij onze auto en rijden richting hotel. In Le Portel maken we dan weer een korte wandeling. Er staat hier een strakke wind. Le Portel werd onafhankelijk in 1856 en werd hier een toeristische stad omwille van de doortocht van Napoleon. De stad was ook lange tijd een plaats van vissers en zeelieden. Het monument van 'Onze-Lieve-Vrouw van Boulogne' op de wandeldijk dateert van 1921 en werd onlangs weer mooi opgeschilderd. We tornen op tegen de wind opzoek naar een terras om iets te drinken. Maar ook hier vinden we aan de zeedijk geen gelegenheid om een terrasje te doen. Er is trouwens te veel wind en houden het voor gezien. Verder naar het hotel maar stoppen in het kleine centrum van Clerques bij de oude kerk. De St. Bartholomeuskerk dateert van de 13^e eeuw en wordt nog steeds omgeven door een begraafplaats met eeuwenoude zerken. Het dorp telt slechts 213 inwoners en maakt deel uit van het arrondissement Sint-Omaars (Saint Omer). We nemen nog een laatste foto van een reusachtig stenen beeld van een landbouwer die met de hand de akkers bezaaid. Het is het symbool van de vriendschap tussen de twee dorpen, Clerques en het Belgische Klerken. Tot morgen!

03-06-2016 om 09:55 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 2. Woensdag 27 april 2016.

We worden al vroeg wakker na een rusteloze nacht. Het gekraak van de oude molen is storend voor de nachtrust. De muren zijn flinter dun en we konden het gesnurk van de buren in ons bed mee beluisteren. Het ontbijt was behoorlijk, niets speciaals. De koffie was heerlijk en warm. Dat maakt het ontbijt helemaal af. Vandaag staat Souchez op het programma. Vervolgens La Targette en als laatste Neuville-Saint-Vaast. Peace of cake. Toch?

Het weer is iets aangenamer dan gisteren. Minder wolken en dat leidt tot meer zonneschijn. Er is ook minder wind. Behalve op de open vlaktes. Daar trekken we terug een muts over ons hoofd en de regenjas tot tegen de kin dichtgeritst. De omgeving heeft talloze kleine schilderachtige dorpjes. Sommigen worden opgesmukt met lentebloemen. Enkele woningen zijn aftands en lijken verlaten. Misschien heeft dat alles nog te maken met de beide Wereldoorlogen. Deze streek werd ernstig getroffen en er zijn weinig gebouwen ouder dan de jaren twintig van vorige eeuw.

Onderweg mogen we genieten van vergezichten. Een golvend landschap ontvouwd zich voor ons met een lappendeken van kleuren. Hectaren landbouwgrond kleurt geel van het koolzaad. Onze eerste halte, langs de grote baan, is in de kleine gemeente Quercamps. In het verleden had het dorp een Vlaams klinkende naam; 'Kerskamp'. Op de 'Place de L'eglise' werd in 1926 een monument opgericht ter ere van de gesneuvelde soldaten van 1914-1918. Na WOII werd er een stenen plaat op bevestigd ter herinnering aan enkele burgerslachtoffers van Quercamps. Ook werd een stenen plaat bevestigd met een hulde betuiging voor de gesneuvelde kameraden van 'La Section C.A.T.M.' gesneuveld in Noord-Afrika 1951-1962. Het gemeentehuis lijkt op een gerenoveerde boerderij. Nu is het een huis in de rij. Op de kleine begraafplaats, naast de kerk 'Notre Dame' rust een Britse militair uit de Eerste Wereldoorlog.

Onderweg, in het centrum van een dorp, vinden we een benzinestation. Dit laat ik niet passeren en tank de auto vol. Het is iets meer dan 20 eurocent de liter duurder dan bij ons in België. Het golvend landschap brengt ons door Mussent langs de D77. In een afgebakende weide treffen we nog twee enorme kraters aan. In de Westhoek staan ze gewoonlijk vol water en zwemmen er eenden in. Hier zijn de putten droog en groen gekleurd. Drie kwartier later zijn we in Estrée-Blanche en ook hier houden we halt voor het oorlogsmonument dat zijn inwoners herdenkt die zijn omgekomen tijdens de beide Wereldoorlogen. Het gebeurt niet vaak maar hier kunnen we de kerk met een bezoek vereren. Het altaar wordt helder verlicht door de kleurrijke glas-in-loodramen. Naast de kerk staat de Calvarieberg.

Omdat we onderweg groene pijlen zien van de CWGC, volgen we ze soms. Maar dat kan tot verrassingen zorgen. We komen in een smalle straat en op het einde staat een verbodsbord dat ons belet verder te rijden. Parkeerplaats is er niet voorhanden. Terug rijden en onze weg vervolgen. Weer volgen we, even verder, een bordje naar een begraafplaats van de Commonwealth War Graves Commission. Het bord leidt ons linksaf op een grindpad, net breed genoeg voor een voertuig. Plots trap ik hard op de rem. Na een scherpe bocht sta ik voor bergen puin. Midden op ons pad. Geen begraafplaats te zien. In de verste verte niet. We houden het voor gezien. Terug naar de grote weg, richting Souchez.

In Aix-Noulette, op de weg naar Souchez staat het arduinen monument van het 158^e Infanterie Regiment van Lorette. De inscriptie luidt, vrij vertaalt: 'Dit monument is opgericht door de overlevenden van het 158^e Infanterie Regiment ter nagedachtenis aan de doden die gevallen zijn tijdens WOI in de zone van Lorette'.

Souchez blijft vanaf oktober 1914 vrijwel een jaar in Duitse handen. Op 25 september 1915 wordt het dorp definitief overgenomen door de Franse troepen. Souchez is na de wapenstilstand echter in een vergevorderde staat van verwoesting. Het puinruimen begint in 1919 en het blijkt een omvangrijke opgave. In november 1921 is er slechts iets meer dan de helft van de oorspronkelijke bewoners teruggekeerd naar het dorp, waar ze tijdelijk worden opgevangen in houten barakken.

Op de Rue Carnot in Souchez houden we halt tegenover de gemeentelijke begraafplaats van Souchez. Het grote monument, met een bronzen beeld van een alpenjager, werd opgericht ter ere van de Division Barbot. Generaal Barbot, vooraan op het monument, werd gedood tussen Carency en Cabaret Rouge door een granaatscherf. Dit monument, dat in mei 1937 werd onthuld, is een eerbetoon aan deze commandant van de 77ste Alpendivisie. Ernest Barbot (1855-1915) was heel populair bij de soldaten. Hij werd de 'Redder van Arras' genoemd vanwege zijn hardnekkige weerstand tegen het Duitse leger in de voorsteden van Arras in oktober 1914. Hij ligt begraven op de militaire begraafplaats van Notre-Dame-de-Lorette gewoon onder een wit soldaten kruis.

Naast de gemeentelijke begraafplaats werd de 'Memorial Depertemental' gebouwd. Het monument is een hommage aan de gesneuvelde militairen die gestorven zijn voor Frankrijk in de jaren 1952 – 1964. Alle gesneuvelden zijn afkomstig uit Noord-Afrika: Algerijnen, Tunesiërs en Marokkanen.

Als we bijna uit het centrum zijn van Souchez stoppen we bij de Britse begraafplaats 'Cabaret Rouge'. Langs het imposante toegangsgebouw betreden we één van de grootste dodenakkers in de regio. Er staan maar liefst 7.665 grafzerken van militairen uit de Eerste Wereldoorlog waarvan er maar liefst 4473 niet meer geïdentificeerd konden worden. De zerken worden overschaduwd door verschillende soorten loof- en dennenbomen. De viooltjes bij de graven werden net aangeplant. Over het algemeen staan de zerken dicht tegen elkaar. Hier en daar werd een zerk verwijderd. Waarschijnlijk door familieleden die hun dierbaren dichter bij huis wilden herbegraven. Alleen de zerken met het opschrift: 'Known unto God' zullen nooit verdwijnen. Zij blijven familie loos achter. Alleen God weet wie ze zijn. Voor de Eerste Wereldoorlog stond op deze plek het café 'Le Cabaret Rouge'. Het etablissement werd totaal van de kaart geveegd. De begraafplaats werd van maart 1916 tot augustus 1917 in gebruik genomen. Nadien werd de dodenakker verder aangevuld met meer dan 7.000 slachtoffers van het slagveld van Arras en van 103 kleinere begraafplaatsen uit Nord-Pas de-Calais. De begraafplaats bezit één Brits slachtoffer van WOII.

We rijden verder met op de achtergrond de gebouwen van de grootste Franse militaire begraafplaats en de herdenkingsmuur 'Notre-Dame-de-Lorette'. Deze dodenakker hebben we in september 2015 bezocht. De nationale begraafplaats van Lorette verzamelt de resten van 40.000 slachtoffers, afkomstig van 150 begraafplaatsen uit de Westhoek en de Artois. 22.000 onder hen werden nooit geïdentificeerd. Tegenover de militaire begraafplaats ligt de 'Herdenkingsmuur', een monument voor de 580.000 soldaten van alle nationaliteiten die tijdens de Eerste Wereldoorlog het leven lieten in Noord-Frankrijk. Deze 'Herdenkingsring' werd ingehuldigd op 11 november 2014. In de oorlogskrant 'Gazet van Brussel' van Zondag 17 en Maandag 18 januari 1915 lezen we een: 'Ambtelijk bericht uit Berlijn van 15 januari 1915': “Fransche aanvallen beiderzijds Notre-Dame de Lorette, ten N.-W. Van Atrecht, werden door onze troepen afgeweerd”.

Tussen Souchez en Neuville-Saint-Vaast houden we halt naast de weg voor twee monumenten schuin tegenover elkaar. Beiden bewijzen de laatste eer aan vrijwillige rekruten van het Franse leger. Door samen, aan de zijde van Frankrijk, te vechten bestrijden ze het Duitse en Oosterijks-Hongaarse imperialisme, waaronder Polen en Tsjecho-Slowakije, hun landen van herkomst, lijden. De Tsjechische vrijwilligers namen deel bij het Franse offensief in de Artois dat op 9 mei 1915 begon. Velen van hen komen om op het slagveld. Het monument bij de ingang herinnerd aan de vaandrig Karel Berdicek, gedood op de eerste dag van de slag. Op deze begraafplaats rusten 70 militairen uit WOI en 136 slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog.

Het 'Mémorial des Polonaiskruis' aan de overzijde van de straat werd opgericht dankzij schenkingen van Poolse inwoners uit Pas-de-Calais. Een monument voor diegenen die gevallen zijn voor de verrijzenis van Polen en de zege van Frankrijk. Het kruis werd verwoest in 1940 en door een storm in 1967. Het werd meteen weer opgebouwd.

Nog een korte stop in het centrum van Neuville-Saint-Vaast bij het monument van de gesneuvelden. Gestorven voor Frankrijk tijdens de beide Wereldoorlogen. Vooraan werd een podium geplaatst met daarop een kunstwerk in verroest metaal. Het lijkt op een taart met enkele verdiepingen. Een Franse tekst rondom om die moet herinneren aan 1O december 1915. Het gemeentehuis in de bocht heeft klasse. De kerk met de enkele torenspitsen is eveneens een bezoek waard. Het is bijna 13:00u, nog 3km tot Thélus. Een ander oorlogsbericht verscheen in de 'Gazet van Brussel' van Woensdag 19 januari 1916. Een ambtelijk bericht: “Fransche – Op hoogte 119, ten noordoosten van Neuville-St-Vaast, vernielde een onzer mijnen een kleine post”.

Nog voor we het centrum verlaten van Neuville-Saint-Vaast parkeren we bij de gemeentelijke begraafplaats. We worden aangetrokken door een opmerkelijk monument, achteraan de begraafplaats. Een infobord legt uit: 'Roland Dorgelés' is een Fransman (1885-1973), die dienst nam in augustus 1914. Hij hield aantekeningen bij en na de oorlog schreef Roland een boek als eerbetoon aan zijn gesneuvelde makkers. 

Als we verder rijden zien we onmiddellijk het 'Cross of Sacrifice' dat behoort bij de begraafplaats 'Crater Zivy'. Er staan geen bordjes naartoe. Langs een zand en grindweg bereiken we de krater. Een prachtige mijnkrater zonder zerken als laatste rustplaats voor gesneuvelde militairen. Vier Canadese divisies, voor het eerst verenigd in hetzelfde legerkorps, bestormen op 9 april 1917 de door het Duitse leger zwaar verdedigde heuvelrug van Vimy. De officier van de bergingsdienst gebruikt twee oude mijnkraters aan de voet van de heuvels om een honderdtal gesneuvelde soldaten te begraven. Beide kraters zijn zoals alle militaire begraafplaatsen van het Gemenebest voorzien van een keurig onderhouden  gazon, maar zijn met opzet in hun unieke vorm gelaten. Bij het kruis werden de namen in de stenen gegraveerd van de 48 Canadese soldaten. Onder het gras liggen ook nog twee onbekende Canadezen en drie soldaten waarvan men totaal niets weet. Zelfs het regiment niet. De Lichfield krater bevindt zich bij het gehucht 'Le Vert-Tilleul' te Thélus. We spurten naar de auto. Een felle regenbui barst los, vergezelt van hagel en smeltende sneeuw. Enkele minuten later is de bui verdwenen. En wij ook.

Nog steeds in Neuville-Saint-Vaast komen we bij een opmerkelijk monument dat opgebouwd werd als herdenking aan Ernest Petit (1889-1964). De initiatiefnemer voor de wederopbouw van Neuville-Saint-Vaast. Het dorp werd tijdens WOI totaal verwoest. Uit het monument, dat het puin van het verwoeste dorp moet voorstellen, steekt een opgestoken arm met een brandende toorts. Het werd op 20 oktober 1932 ingehuldigd.

Naast het monument vinden we de grafzerken van twee jonge soldaten. De eerste grafzerk is van Nouette-D'Andrezel Charles Alphonse Henri. Geboren op 10 september 1894 en gestorven tijdens WOI in Neuville-Saint-Vaast op 25 september 1915. Hij was luitenant van het 36^e Regiment-Infanterie Divisie.

De tweede grafzerk werd opgedragen aan de jonge onderluitenant Henri Millevoye. De inscriptie luidt: 'Vijf jaar lang lag luitenant Henri Millvoye hier. Hij behoorde tot het 74^e Regiment Infanterie. Hij stierf voor Frankrijk op 25 september 1915'. Hij werd herbegraven in het familiegraf in 1920 op de begraafplaats in Abbeville's. Een laatste oorlogsbericht komt uit de krant van Woensdag 22 september 1915 uit het Belgisch Dagblad. 'Van het Westelijk front schreef het Fransche legerbericht': “In den sector Neuville wierpen de Fransche batterijen met goed gevolg een hagel van projectielen op de Duitsche stellingen ten oosten van den weg van Bethune”.

Even later bevinden we ons op de Britse begraafplaats 'La Targette'. Een Franse en een Britse begraafplaats pal naast elkaar. Neuville-Saint-Vaast ligt aan de weg van Arras naar Lens en was in 1915 en in 1917 het middelpunt van een woelig strijdtoneel. In maart 1916 lossen de Britten het 10^e Franse leger af in de zone van Arras. Op 9 april 1917 bestormen vier Canadese divisies de heuvelrug van Vimy. De 2^e divisie volgt de operaties op de voet vanuit het vooruitgeschoven hoofdkwartier bij Aux-Rietz. Een derde van de soldaten op deze begraafplaats hoorden bij de artillerie korpsen die aan dit offensief deelnamen. We nemen de toegang naast het 'Cross of Sacrifice'. De zerken liggen een niveau lager. De 'Stone of Remembrance' werd tussen twee schuilgebouwen geplaatst. Na 11 november 1918 werden 16 graven uit de omgeving op deze dodenakker herbegraven. Na WOII werden drie Britten (waarvan 2 niet werden geïdentificeerd) bijgeplaatst. In totaal rusten 641 gesneuvelde soldaten op de begraafplaats waarvan 41 niet meer herkend werden.

Naast de Britse begraafplaats ligt de Franse militaire 'Nécropole nationale de la Targette'. De strak opgestelde kruisen steken af tegen de verzorgde Britse begraafplaats. Op 9 mei 1915 begint het Franse leger een groot offensief tegen de Duitse stellingen in de heuvels van Artois. De inname van Neuville is een hoofddoel. De Duitsers beschermen het dorp echter met vier verdedigingslinies. De Franse troepen overwinnen het dorp in een felle strijd die tot 17 juni 1915 duurt en duizenden mannen het leven kost. Hier rusten 12.210 slachtoffers. De begraafplaats werd gestart in 1919 om de gesneuvelden die verspreid lagen rond Neuville te begraven. Na WOII werden nog 767 Franse slachtoffers begraven. Tevens werden nog 169 Belgische militairen in massagraven begraven. Achteraan werden drie monumenten opgetrokken bij drie massagraven. Het rechtse is het Franse massagraf met de namen van wie ze denken die hier begraven ligt. In het middelste massagraf rusten 225 onbekende Franse soldaten van 1939-1945. Voor het linkse monument rusten 3.212 lichamen van onbekende soldaten, gestorven voor Frankrijk tijdens 'De Groote Oorlog'. Op de parking naast de dodenakker staat een infobord. Goed dat we erheen stappen onder het 'genot' van een malse regen- en hagelbui. Aan de andere zijde van de parking werd in 2015 een 'Verbroederingsmonument' opgericht. Als herdenking ter ere van kerst 1914 toen Duitse en Britse soldaten spontaan uit de loopgraven kwamen om samen kerst te vieren en een voetbalmatch speelden. Dit tot ergernis van hun officieren. Een infobord vertelt er alles over, zelfs in het Nederlands: “Kleurrijke en heldere silhouetten wachten als hoopvolle lichtpuntjes tot ook u uit een loopgraaf klimt om met hen te verbroederen, in het midden van een tuin geïnspireerd door de culturen van verschillende landen die hier vandaag verenigd zijn”.

De Duitse begraafplaats 'Maison Blanche' ligt een heel eind van het centrum Neuville-Saint-Vaast. Het is de grootste Duitse begraafplaats in Frankrijk. De Fransen leggen deze dodenakker aan na het einde van de Eerste Wereldoorlog. 44.833 Duitse soldaten die in de Artois gesneuveld waren kregen hier een laatste rustplaats. 8.040 konden niet meer geïdentificeerd worden en werden verenigd in een massagraf. Bij de ingang staat een kruis met een Frans opschrift. Vertaalt lezen we: 'Vrede aan mensen van goede wil'. Een bord bij de ingang waarschuwt voor enkele bomen op de begraafplaats. Door de felle rukwinden bestaat de kans voor rondvliegende takken. De bomen werden gemerkt met een rood wit lint. In tegenstelling tot andere Duitse begraafplaatsen in de Westhoek hebben we hier rechtopstaande kruisjes. Telkens met twee of vier namen van Duitse slachtoffers. Een reisbus stopt eveneens op de parking. Canadese schoolkinderen van een jaar of tien bezoeken onder begeleiding de Duitse begraafplaats. Grote basalten kruisen staan links van de ingang. 37 rechthoekige tegels werden ervoor gelegd. Er werden maar liefst +/- 26 namen in elke tegel gegraveerd van gesneuvelde soldaten. Militairen waarvan men weet dat ze gesneuveld zijn maar hun lichaam werd nooit gevonden. De anders gelovigen hebben een zerk waarop steentjes werden gelegd. Af en toe vinden we nog een horizontale tegel in het gras. Er werden telkens twee namen in gegraveerd. Weer en wind hebben het ingegraveerde al verweert en maken het moeilijk om nog iets duidelijk te lezen. Enkele bomen met witte bloesem fleuren de trieste begraafplaats op. Het monument in het midden van de begraafplaats werden de eerste woorden van het gedicht gegraveerd van Uhland, een beroemde Duitse dichter: 'Ich hatt einen Kameraden'.

Onderweg terug naar ons hotelletje in Clerque rijden we opnieuw door het dorpje Ferfay. Een ruïne trekt onze aandacht. Het lijkt op een kapel of een grote graftombe. In ieder geval, het gebouw is totaal verwaarloost. De gietijzeren poort voor de 'kapel' belet ons de toegang. Door de tralies zien we levensgrote beelden opzij van de ingang. De namen zijn nog zichtbaar: 'Saint-Joachim en Sainte Melanie. Hier en daar is het gebouw gestut. De kapel werd gebouwd in 1826 in opdracht van graaf Joachim d'Hinnisdal en zijn echtgenote Melanie Villeneuve-Tourotte. De kapel ligt tegenover de kerk aan de Brunehaut in het park van het kasteel dat tijdens WOII volledig werd verwoest. De gebedsplaats werd gebruikt voor de erediensten en herbergt de graven van opeenvolgende telgen van Ferfay. De laatste begrafenis vond plaats in januari 2002. Alleen de duiven hebben nog vrije toegang tot de kapel.

Om 17:00u zijn we terug in ons hotel waar we op ons gezamenlijk terrasje nog van het zonnetje mogen genieten. Tot morgen.

14-05-2016 om 16:09 geschreven door Luc Verschooten  

Dag 1,

De Eerste Wereldoorlog blijft tot onze verbeelding spreken. Na twee jaar de Westhoek te hebben doorkruist van noord naar zuid en van oost naar west is het tijd om verder af te zakken naar Frankrijk. Het grondgebied, Frankrijk, is bijna vijf keer zo groot als dat van België. In sommige streken kan je als wandelaar urenlang ronddwalen zonder een sterveling te zien. Des te meer profiteer je van de weidse uitzichten en de stilte rondom om. Ook als fietser kom je hier aan je trekken. Alleen al in Pas-de-Calais zijn er 60 fietslussen, 4 véloroutes, 2 Eurovélo lange afstandsroutes en 4 'voies vertes' (groene routes) die het fietsplezier garanderen in deze regio. Je wordt nergens zo goed verwent als in Nederland en België met zijn knooppuntennetwerk, themaroutes, fietscafés en noem maar op, maar er wordt aan gewerkt. Het fietspadennetwerk wordt elk jaar sterk uitgebreid. Wij komen echter niet om te fietsen. De regio is sterk heuvelachtig en een ander excuus is dat de locaties die we willen bezoeken nogal ver uit elkaar liggen.

Wij, Rina en Luc, rijden op dinsdag 26 april 2016 met de auto naar Artois, het westen van Artois. We vertrekken rond 08:00u in Ekeren bij een frisse temperatuur van 4°C. Te koud voor de tijd van het jaar zeggen Frank en Sabine, onze weerprofeten. Het regent en er staat een strakke wind van 3 tot 4 beaufort. Maar, hoe meer we de kust naderen hoe droger het wordt. Daar tegenover staat dan dat de wind aanwakkert van 5 naar 6 beaufort. Je kan niet alles hebben.

Tijdens WOI wordt in de regio Artois zwaar gevochten tussen Duitse en Franse soldaten. De Britten komen de Franse strijdkrachten versterken en bieden het hoofd aan de Duitse legers op het eind van 1914. De hoop op een snelle overwinning vervaagt snel. Het is het begin van een langdurige statische uitputtingsslag. Het front strekt zich uit tussen Vlaanderen en Picardië. Ons doel is de verschillende begraafplaatsen, museums en monumenten te bezoeken van WOI. De begraafplaatsen alleen al in deze regio herinneren aan de gruwelen van de gevechten die zich hier afspeelden. Maar ongewild worden we ook geconfronteerd met de ellende van WOII.

 Bij Calais schijnt de zon tussen de witte wolken, maar de wind blijft gestaag duwen. Calais is een grote stad en heeft één van de belangrijkste havens voor personen- en goederenvervoer van en naar Engeland. De stad werd tijdens WOII bijna volledig verwoest. Na Calais kronkelt de weg langs de kust. Onze eerste stop wordt Sangatte.

Ten westen van Calais parkeren we, heuvel af, naast de rode gemetste muur van de gemeentelijke begraafplaats van Sangatte. Het is 11:00u en de temperatuur duid 7°C aan. Op deze dodenakker 'Les Baraques' werden Britse militairen begraven van 1917 tot en met 1921. De meeste zerken werden pas vernieuwd of gerenoveerd. De slachtoffers van het 'Chinese Labour corps' dateren bijna allemaal van 1919. De Chinese arbeiders waren een niet gewapende afdeling van het Franse en Britse leger. Ze werden voornamelijk ingezet voor het uitvoeren van taken ter ondersteuning van de troepen. Waaronder: wegen aanleggen, eten maken, slachtoffers begraven of terug opgraven, etc. Tegen de rode zijmuur staan de zerken van Duitse militairen. Elke zerk vermeld twee namen van gesneuvelde soldaten. Verder vinden we nog zerken van Indische en Egyptische slachtoffers die hier een laatste rustplaats hebben gekregen. Op de begraafplaats rusten 1.303 gesneuvelden van WOI. Verder vinden we meer dan 250 zerken van andere nationaliteiten. De dodenakker bezit eveneens zeven slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Na de begraafplaats rijden we naar het centrum van Sangatte. Onderweg, op de D940, houden we nog halt voor  het monument van Louis Blériot (1872 – 1936). Het monument werd opgericht als herdenking aan de  beroemde vliegenier Blériot die op 25 juli 1909 voor de eerste keer het kanaal overstak in 37 minuten.

We rijden verder naar het centrum van Sangatte. Onderweg nemen we vergezichten vanuit de auto. Je mag hier niet zomaar stoppen om even een foto te nemen. We maken halt bij het oorlogsmonument. Het herdenkt de inwoners van Sangatte die zijn omgekomen tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Het monument werd ingehuldigd op 24 mei 1920. Vlaggenpalen met vaandels van de geallieerden kleuren het plein op. Het gemeentehuis van Sangatte werd opgericht in 1880. Aan de overzijde van de straat ligt een rotsblok met een rood wit geschilderde vlag met een rood eikenblad in het midden. In 1994 werd dit monument voor de Canadezen ingehuldigd naar aanleiding van de 50ste verjaardag van de bevrijding van Sangatte. Op 26 september 1944 verdreven de Canadezen de laatste Duitsers uit het dorp. Een digitaal infobord verwelkomt ons en geeft vervolgens datum, uur en temperatuur weer. Het is net 11:45u en 9°C. Rechts van ons zijn, net als bij ons in Blankenbergen, enkele trappen omhoog tot bij de wandelpromenade. Het is te winderig om naar het water toe te wandelen. Zelfs onverantwoord. Het geeft toch een geweldige indruk als we de witte schuimkoppen op het water zien. Meeuwen trotseren toch de wind en proberen op te stijgen. Bij kalm weer kan je de parelmoerachtige kleur van het water zien. Vandaag dus niet, maar toch is de Opaalkust, van horen zeggen, tussen Pas-de-Calais en Berck-sur-Mer, een adembenemende kuststreek.

We rijden verder naar het zuiden. We blijven de kust volgen en houden een korte stop bij het monument van Hubert Latham. Op 27 juli 1909 ondernam piloot Latham een poging om het kanaal over te steken. Hij was nog slechts enkele minuten verwijderd van Dover toen de vliegtuigmotor uitviel en hij verplicht was een noodlanding te maken op zee. Het toestel raakte ernstig beschadigd en Latham werd gewond. December 1911 verliet Latham Frankrijk voor een expeditie naar Congo. Het werd zijn laatste reis. De kranten schreven dat de piloot zou verscheurt zijn door een buffel. Een ander artikel in 1914 meldde dat Hubert Latham zou vermoord zijn door zijn dragers of kruiers. Het officiële onderzoek naar zijn dood doet de doodsoorzaak af met “een tragisch ongeluk tijdens de jacht”.

Wat verder stoppen we op 'Sentier du Blanc Nez', nog steeds in Sangatte. Cap Blanc-Nez en Cap Gris-Nez zijn twee in het kanaal stekende heuvelruggen vanwaar men bij mooi weer de Engelse “White Cliffs” van Dover kan zien. Langs de kust ligt een prachtig gebied waar men kan genieten van golvende, met helmgras begroeide duinen.

Het monument 'Dover Patrol' is reeds van ver merkbaar. Op een grote parking, weer op een heuvel, mag je gratis parkeren. Het monument wordt tamelijk druk bezocht. Met een dikke jas, een wollen muts, een sjaal en handschoenen wandelen we in het zonnetje, bij een strakke noord westenwind, langs mooie wandelpaden heuvel op. Even rechtsaf tot op het dak van een enorme bunker uit WOII. Het  zijn echte kunstwerken maar echter niet toegankelijk. We bevinden ons op één van de mooiste sites van onze reis. We hebben een uitzicht van 360° over een groen golvend landschap. Grote infoborden vertellen in verschillende talen, zelfs in het Nederlands, wat zich hier heeft afgespeeld tijdens WOI. “De drie enorme bunkers van gewapend beton brachten de reusachtige kanonnen  Krupp SKC/34 met diameter 406 mm onder. Deze kanonnen hadden een loop van 20 meter lang en een gewicht van 160 ton elk. Ze waren in staat om granaten van een ton af te vuren op de kuststeden van Kent, aan de overzijde van de straat, op een afstand van 40 km. In 1993, werden de bunkers van de artillerie-eenheid Lindemann overstroomd door vloeibare modder afkomstig van de boring van de Kanaaltunnel. De zware artillerie-eenheid Lindemann was een van de krachtigste militaire structuren opgericht door de Duitsers aan de Europese kusten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij werd ook een symbolisch beeld van de 'Vesting Europa' die door de nazipropaganda voorgesteld werd als zijnde onneembaar, teneinde de moraal van de Duitse bevolking te versterken, om de geallieerde leiders te verontrusten en de bezette bevolkingen aan te zetten tot resignatie. Hij heeft het voorwerp uitgemaakt van heel wat fotoreportages bestemd voor de geïllustreerde nazitijdschriften en de filmactualiteiten verspreid in heel Europa”. Wandelpaden leiden naar de verschillende bunkers, telkens op een ander niveau. Het monument op het hoogste punt, dat omgeven is door oude verroeste ankers, is een herinnering aan Dover Patrol voor hun werk tijdens de Eerste Wereldoorlog. Met een onderzeese uitputtingsoorlog tegen elke vorm van geallieerde scheepvaart probeert het Duitse leger de aanvoerroutes tussen Engeland en het vaste land af te snijden. De gedenknaald op de witte krijtrotsen is opgericht in 1922 ter ere van de 'uitzonderlijke samenwerking tussen de Franse en Britse marine' die via de Dover Patrol het Nauw van Calais hebben weten open te houden. De Dover Patrol begeleidt schepen die troepen, gewonden of materiaal vervoeren, ruimt Duitse zeemijnen en onderhoudt de eigen mijnenvelden tussen de Franse en de Engelse kust. De Dover Patrol leidt ook de aanval op 23 april 1918 om de havens van Zeebrugge en Oostende, waar de Duitse onderzeeboten gelegerd zijn, te blokkeren. “In 1922 werden twee monumenten ter ere van de 'Dover Patrol' opgericht, aan beide uiteinden van de straat. Het Frans Exemplaar werd door de Duitsers opgeblazen tijdens de bezetting van 1940-1944. Een nieuwe obelisk werd opgericht in 1962 en vernieuwd in 2007. Onderaan, een dankbetuiging gericht aan de Franse zeelui die ingelijfd waren in de 'Patrouille van Dover' en om het leven kwamen in de strijd. De tegenhanger staat op het hoogste punt van de kliffen van St. Margaret's Bay, op het grondgebied van Dover. We nemen nog een foto van het schilderachtige dorp Escalles en zijn omgeving. Dan dalen we af naar de auto terwijl hoog boven ons het krijsen van verschillende soorten meeuwen te horen is.

In de auto is het gezellig warm. In ons T-shirt rijden we +/- 7km verder naar Wissant. De GPS brengt ons door het mooie dorpje Escalles. Het kleine dorp ligt aan de voet van de Mont d'Ubert.

In Wissant wandelen we tot bij de kerk en het gemeentehuis. Het is druk op het plein met de naam 'Général de Gaulle'. Een grote groep tieners zijn hier met een mountainbike rond het monument verzameld. Een oudere geeft, in de Franse taal, uitleg aan de groep. We besluiten om in het plaatselijke café-restaurant eerst iets te drinken en te wachten tot de fietsers vertrokken zijn. Ook het etablissement is, op een paar stoelen na, volledig bezet door jeugd. Ze komen er, onder begeleiding, iets eten en drinken. Het is ondertussen na één uur. Na ons natje en droogje maken we een wandeling door het gezellige dorpje. Wissant ligt centraal aan de Opaalkust, tussen Cap Blanc-Nez en Cap Gris-Nez. Het gezellige centrum rond de kerk heeft enkele eet- en drankgelegenheden. Het kerkje staat momenteel in de steigers. De deur staat uitnodigend open en daar maken we gebruik van. De glasramen zijn tijdelijk verwijderd voor renovatie. Naast de kerk werd het oorlogsmonument geplaatst met twee miniatuur kanonnen. Alles werd nog niet zo lang geleden opgeschilderd. Het monument herdenkt de inwoners van het dorp die zijn omgekomen tijdens de beide Wereldoorlogen. Op de achtergrond staat het gemeentehuis van Wissant. Vervolgens wandelen we tot bij het plaatselijke toeristenbureau, maar het is nog gesloten tot twee uur. Een pad brengt ons langs menig vakantiehuis, hotel en enkele B&B's. Voorbij het spierwitte beeld van een dolfijn komen we bij de mooie moderne wandelpromenade. Op deze plek is geen strand. Grote ruwe rotsblokken verstevigen de dijk tot aan de wandeldijk. We blijven net lang genoeg om enkele foto's te nemen. De felle sterke noord oostenwind laten het niet toe om lang van de witte krijtrotsen te genieten. De naam Wissant (Wit zand) verwijst naar de Opalen stranden en duidt ook nog op een zekere 'Vlaamse' oorsprong. 

Op onze weg naar Wimereux doorkruisen we de gemeente Audinghen. Het dorp werd tijdens WOII totaal verwoest. Op de Route du Mudée houden we halt bij het museum 'Batterij Todt'. Het complex ligt vlak bij aan het kanaal bij Cap Gris-Nez. De bunker werd gebouwd door de Duitse Wehrmacht vanaf augustus 1940 tot januari 1941. Het maakte onderdeel uit van de Atlantikwall. De batterij had kanonnen met een kaliber van 38 centimeter en met een bereik van 55 kilometer konden ze Engeland beschieten. De muren en het dak zijn van gewapend beton en 3,5 meter dik. Op 24 september 1944 bombardeert de RAF voor de eerste maal de bunker. Een tweede aanval volgt op 28 september 1944. Op de ochtend van de volgende dag vallen de Canadese troepen het complex aan met ondersteuning van tanks. Enkele uren later moeten de Duitsers zich overgeven. Het museum in één van de kazematten gaat over WOII en noemt 'Musée du Mur de l'Atlantique'. We volgen de looproute op de grond. Het is verboden te filmen of te fotograferen. Overal hangen camera's. Infoborden geven uitleg. Er is enorm veel militair materiaal in de collectie. We kijken naar een reconstructie van de machinekamer, de barakken waar de militairen sliepen, de wapenkamer enz. Op de verdieping, waar destijds de munitie via spoorlijnkarretjes werd aangevoerd staan nog verschillende militaire materialen ten toon zoals de Tsjechische egels. Dat zijn Duitse hindernissen op de stranden om een mogelijke landing van de geallieerden te voorkomen. Ze maken deel uit van een reeks versterkingsmiddelen: prikkeldraad, aspergeversperringen, Belgische poorten… De meeste van deze obstakels werden aan de voet verankerd. De blikvanger is het enorme Krupp K5 kanon dat op het buitenterrein staat. Het heeft een bereik van 62 kilometer en schiet 238 millimeter projectielen af. Het spoorwegkanon van de marine-artillerie werd gemaakt in Essen (Duitsland) in 1941. Een ander exemplaar wordt tentoongesteld in de Verenigde Staten. Om 15:30u vertrekken we naar Wimereux. De temperatuur is gestegen tot 14°C.

Onderweg houden we nog halt in Audresselles. Een favoriet vissersdorp langs de Opaalkust. Het  oorlogsmonument herdenkt de inwoners van het dorp die omgekomen zijn tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Het kruis van Jezus stelt de Calvarieberg voor. De boot staat als voorbeeld van het eeuwenoude vissersdorp Audresselles. Even later zijn we bij het 'Wimereux Communal Cemetery naast de D940, in de Rue Jean Moulin 9, in Wimereux. Na de hoofdingang werd een gedenkplaat bevestigd van luitenant-kolonel John Mc Crae. Heuvel op, achter de gemeentelijke begraafplaats, liggen de zerken rondom het Cross of Sacrifice. Gezien de zanderige grond werden de zerken plat op de grond gelegd. Daardoor hebben ze het hard te verduren. Sommige teksten zijn moeilijk leesbaar. De begraafplaats is trapsgewijs opgebouwd. Er liggen meerdere verpleegsters omdat in de onmiddellijke omgeving een aantal hospitalen waren. Tot 1917 waren er wel 10. Wimereux was ook het hoofdkwartier van het Queen Mary's Army Auxilliary Corps. Dat stelde tussen januari 1917 en november 1918 niet minder dan 57.000 vrouwen te werk als verpleegster, kokkin, ziekenverzorgster enz. Tussen de graven van soldaten en enkele verpleegsters ligt het graf van de Canadese arts en dichter John Mc Crae. In zijn beroemde gedicht 'In Flanders Fields'  schrijft hij over de geïmproviseerde plek waar de omgekomen soldaten rusten. Sindsdien is de Poppy of klaproos het symbool van de herinnering in alle bij het conflict betrokken landen van de Gemenebest. Op deze begraafplaats rusten 2.847 Britse slachtoffers van WOI. Twee van hen konden niet geïdentificeerd worden. Ook vijf Franse soldaten en 170 Duitse militairen hebben hier hun laatste rustplaats gevonden. Daarnaast werden nog 14 slachtoffers begraven van de Tweede Wereldoorlog, zes van hen blijven voorgoed onbekend.

We verlaten Wimereux, na een foto van de plaatselijke kerk en de spoorwegbrug met drie bogen die over de rivier met de gelijknamige naam werd gebouwd. De rivier mondt uit in het Kanaal. Het oorlogsmonument herdenkt de inwoners van Wimereux die zijn omgekomen of vermist tijdens beide Wereldoorlogen. Het is druk op de weg. De avondspits is begonnen. Het landschap heeft onderweg groene heuvels dat een sterk Engels karakter heeft. Als laatste, voor vandaag, rijden we naar de 'Rue de l'Aiglon' op de D96E1 voor het 'Terlincthun British Cemetery' te Wimille. Een vrachtwagen van de Commonwealth War Graves Commission, of kortweg CWGC, verhinderd het parkeren voor de begraafplaats. Rechts, naast de dodenakker, is normaal nog plaats voor een auto maar die is bezet. We rijden dan even verder naar het monument van Napoleon die 50 meter hoog bovenop een sokkel staat. De plaats is gezien het late uur afgesloten. We maken dan enkele foto's van de 'Colonne de la Grande Armée'. De hoge zuil is opgedragen aan keizer Napoléon de 1ste. De zuil werd gebouwd tussen 1804 en 1824. Vanaf de top moet men een prachtig uitzicht hebben over zee en het achterland van Boulogne, de Boulonnais… Vervolgens rijden we terug naar de Britse begraafplaats, 'Terlincthun British Cemetery'. De auto is weg en kunnen wij de plaats innemen. De werklui van de Commissie hebben net gedaan met hun werk. Ze reinigen hun materiaal. Het is net 17:00u geworden. Het is een grote begraafplaats met 2.876 geïdentificeerde graven waarvan 2560 Gemenebest graven van WOI. 199 overige graven uit de Eerste Wereldoorlog en 117 Gemenebest graven van WOII. Alle zerken lijken wel nieuw. De bolvormige zerken met een orthodox kruis zijn van Russische militairen. Op een ander perk liggen 46 piloten van de Royal Air Force. Gesneuveld in september 1918 tijdens een bombardement van de Duitse luchtmacht. Alle zerken staan kort naast elkaar. Een monument werd geplaatst naar aanleiding van gesneuvelde soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. 49 soldaten van het Britse Gemenebest en twee Duitse militairen werden hier begraven. Ze werden gevonden in Ovillers-La-Boisselle in november 1982. Ze konden niet meer geïdentificeerd worden.

Na ons bezoek rijden we naar ons slaapadres in Clerques. Auberge du moulin d'Audenfort. Onze kamer is mooi verzorgt. Het is een oude gerenoveerde molen en uiteraard kraakt en piept het, toch zeker 's nachts. Een driegangenmenu met een glaasje wijn maakt de dag gewoon compleet. Meer moet dat niet zijn. Tot morgen.

10-05-2016 om 20:22 geschreven door Luc Verschooten  

Fietsknooppunten: 78-34-12-10-11-35-32-33-31-30-03-04-40-58-13-56-54-96-78.

Deze route is officieel 52 kilometer lang. Ze vertrekt bij knooppunt 78, op de hoek 'Hof van Delftlaan' en de 'Sint Lucaslaan' te Ekeren Donk. Vervolgens brengt de rit ons door Brasschaat, Schoten, Antwerpen, en opnieuw door Ekeren om daar te eindigen. Greet Van den Sande, waarnaar deze route is vernoemd, was een lieftallige jonge vrouw die de strijd aanging met haar ziekte. Drie jaar geleden kreeg Greet borstkanker. Een heelkundige ingreep drong zich op. Na de nodige chemo herstelde ze volkomen. Daar waren de chirurgen toch vast van overtuigd. Maar toch… Ze liet de moed niet zakken en stortte zich op haar werk en haar passie: fotografie. Blijkbaar ontsnapte er een minuscule kleine kankercel aan de geneeskrachtige behandeling. Deze cel zette zich na een tijdje vast in Greets hoofd. De cel groeide en werd een tumor. Weer moest de jonge vrouw onder het mes. Maar het kwaad was geschiedt. Er was al een uitzaaiing gebeurt. Ze bleef er tegen vechten zo lang ze kon. Maar het mocht niet baten. Veerle en Danny kwamen regelmatig op bezoek bij ons. We vroegen telkens hoe het met haar nichtje gesteld was. Met een brok in de keel schetste Veerle dan de huidige situatie. Met horten en stoten liet ze weten dat het niet goed meer kwam. Een ijzingwekkende lange stilte volgde dan. Het was moeilijk om over het onderwerp verder te praten. Nog moeilijker om een ander onderwerp aan te snijden… Oudjaar 2015 trok Greet bij haar ouders in. Ze werd er tot de laatste dag omringt door familie en vrienden. Ze werd er verpleegd, met heel veel liefde en zorg van haar ouders Chris en Roger. Ook de mensen van Coda Hospice namen de zorg over om de ouders te ontlasten. Bij palliatieve zorg ligt de focus niet langer op genezing, maar op kwaliteit en comfort. Gelukkig maar. Hoe waardevol de laatste weken ook mogen zijn, het vergt moed en doorzettingsvermogen om een naaste zo te zien aftakelen. Greet Van den Sande, geboren te Brasschaat op 18 juni 1978, overleed in haar ouderlijke woning op 04 februari 2016.  Ze was slechts 37 jaar oud.

Familie en vrienden noemden haar: 'Bevlogen, bezield, nieuwsgierig, spontaan, zonder kapsones, moedig, oog voor detail en voor schoonheid, ruimdenkend, goedlachs, bekommerd, sociaal, creatief, lief, geliefd, behulpzaam', …. Op deze manier kunnen haar dierbaren nog uren doorgaan. Doch…, woorden schieten tekort. De nabestaanden blijven niet bij de pakken zitten en slaan de handen in elkaar. Samen met Greets collega's van 'Toerisme Provincie Antwerpen' wordt een fietsroute uitgestippeld, ter ere van Greet. Onderweg zijn er vijf stopplaatsen voorzien die een speciale betekenis hadden in haar leven. Vijf plaatsen om even halt te houden. Even stil staan bij haar leven, bij haar ouders, vrienden, collega's en kennissen. Stil staan bij alle mooie herinneringen die haar dierbaren meedragen in hun hart. Voor altijd.

Om de fietsnetwerken in goede staat te houden, doet Toerisme Provincie Antwerpen beroep op een enthousiaste groep vrijwilligers, de 'fietspeters en -meters'. Zij controleren regelmatig een afgebakend deel van het netwerk, signaleren zwerfvuil en wegenwerken, brengen ontbrekende of beschadigde bewegwijzering in kaart, en zijn, kortom, onze ogen en oren op het terrein. Ook Greets ouders, Chris en Roger, waren snel overtuigd om meter en peter te worden van een stukje fietsknooppuntennetwerk.

Wij, Rina en Luc, starten deze tocht bij knooppunt 96, op het eind van de Donkweg, naast het natuurdomein 'De Oude Landen' en de fietsostrade. Het nieuwe fietspad is aangelegd tussen het viaduct A12 in Antwerpen en het station van Ekeren. Het werd op 26 juni 2012 plechtig opengesteld en meet in totaal 2,3 kilometer. Bij dit knooppunt houden we halt bij het grote bijenhotel met de stralende A. Talloze wilde bijen zwermen er rondom om. Ik nader voorzichtig het 'hotel' om een close-up foto te maken. Ons Rina is er niet gerust in. Maar er is geen gevaar, bijen doen niets als ze zich niet bedreigd voelen. Het is prachtig om te zien hoe de werkers de uitgeboorde gangen in- en uit kruipen. Daarna vliegen ze het natuurgebied in om de nectar van de eerste lentebloemen te verzamelen. Een infobord geeft meer uitleg: 'In een bijenhotel laten 'wilde' of solitaire bijen stuifmeel en eitjes achter om zich voort te planten. Bijen hebben er elk hun hotelkamertje (een buisje van enkele millimeters groot) en leven alleen, dus niet in een kolonie. Een wild bloemenmengsel werd uitgezaaid om de bijen van nectar te voorzien. Het aanbod bestaat uit een buffet van nectar en stuifmeel. Wilgen, klokjes, rolklaver en klimop zijn maar enkele van de soorten op het menu. Zo zorgen de bijen voor de bestuiving van heel wat planten en bloemen. Tijdens de eerste warme lentedagen van maart verschijnen de metselbijen. Zij delen de nestgang op in verschillende kamers, gescheiden door muurtjes van klei of leem. Behangersbijen verschijnen pas in mei. Zij bekleden hun gangen met stukjes blad. De kleine zwarte tronkenbijtjes voelen zich pas in hun element in de zomerse hitte en blijven doorwerken tot eind september'.

We slaan linksaf op de fietsostrade. Rechts bevind zich de spoorweg (lijn 12) van Antwerpen naar Essen. Links zijn er de vele volkstuintjes. De eerste plantjes zijn geplant en gezaaid. Andere perken liggen omgeploegd te wachten om beplant te worden. Het is weliswaar nog maar begin maart maar op de één of andere manier belooft de mooie blauwe ochtendhemel er een warme dag van te maken. In de nog kale, kleurloze tuintjes probeert een merel de eerste strofen van zijn zangkunst te laten horen. De groene knoppen aan de bomen staan op springen. Nog een week en alles kleurt groen. Langs het fietspad werd een perk met 'paasbloemen' aangelegd. De verschillende kleuren, wit, oranje en geel oogt mooi van ver. Als we naderen zien we dat de meeste narcissen reeds verwelkt zijn. We nemen nog een laatste foto van het bloemenveld en richten onze aandacht aan het vogelinfobord: 'Vele planten en dieren kunnen enkel overleven in natuurgebieden. Tegenwoordig liggen deze groene gebieden geïsoleerd in een grotendeels bebouwde omgeving. Door het uitgebreide wegennet slagen vele soorten er niet meer in zich vlot te verplaatsen tussen deze natuurgebieden. Kleine landschapselementen zoals dit bosje, op de achtergrond, zorgen voor de noodzakelijke verbinding tussen de natuurgebieden en vormen zo 'kleine stapstenen' binnen grotere gehelen. Dit bessenbos is aangeplant voor onze lokale vogels. Vogels zoals de merel, zanglijster, roodborst, pimpelmees en koolmees vertoeven maar al te graag in zulke bosjes, want ze bieden hen zowel voedsel, schuilmogelijkheid als nestgelegenheid'.

Onze eerste klimming wordt het viaduct van de Veltwijcklaan. Ter compensatie rijden we supersnel naar beneden. Toch wat afremmen voor de dwarsstraat. Over de parking van 'Hof de Bist' slaan we rechtsaf. De 'Weegbreelaan' in. We genieten van de kleurige voortuintjes. Het Chinees klokje is rond deze periode een felle blikvanger. De ijzersterke plant bloeit in de felst mogelijke, gele kleuren op. Ook de 'Magnolia' of de 'Beverboom' schittert in het zonlicht. In de volksmond wordt hij ten onrechte 'Tulpenboom' genoemd. Hoe hij ook noemt, wij genieten althans van de mooie bloemen. Wie ervan wil genieten moet niet te lang wachten. De bloemen hebben al vlug te lijden van regen en wind. In de kruin, van de boom, zit op een kale tak een merel. Rustig en ongestoord fluit hij zijn deuntje. Het overstemt haast het voorbij razende verkeer.

Een paar minuten later rijden we door de 'Gerardus Stijnenlaan'. Hier is nog een landelijk gebied. Een kleine groep spreeuwen strijkt neer op de omgeploegde weilanden. Tegelijkertijd vliegen ze weer op, om even verder zigzaggend weer neer te strijken. Rechts van ons is nog een oude gemetste stenen omheining van een vierkant boerderij. De heemkundige kring heeft er twee uitvergrote foto's op canvas bevestigd. Een tractor en oplegger met hoog opgestapeld hooi wordt naar een schuur gebracht. Links van de muur zien we de achterzijde van de voormalige 'Sint Lucaskliniek'. Het gebouw werd in zijn ere hersteld en er werd het vredegerecht in gehuisvest. Ook in de 'Sint Lucaslaan' heeft de Koninklijke heemkunde van Merksem een canvasfoto bevestigd. Puur nostalgie.

Aan knooppunt 78 is de eerste blikvanger. De eerste stopplaats met een speciale betekenis. Hier start officieel de 'De Goedgemutste Greet-route': 'Greet wordt geboren op 18 juni 1978 en is daarom een tweeling. Volgens de astrologie blinken tweelingen onder andere uit in nieuwsgierigheid en het vertellen van verhalen. Twee eigenschappen die Greet combineert in haar passie voor fotografie. In natuurgebieden zoals de 'Oude Landen', of de Kalmthoutse Heide, creëert Greet met haar camera sprookjes waarin dieren en planten ongemerkt de hoofdrol spelen. Ze doet dit onder het label 'GreetThings'. Het geeft haar een gevoel van onmetelijke vrijheid wanneer ze waakzaam wachtend eindelijk die eenzame vogel in haar lens kan vangen'.

Bij knooppunt 34 zijn we in Brasschaat. We hebben vijf kilometer gefietst. We rijden in de Baillet – Latourlei. Langs beide zijden groeien hoge statige bomen. Ze hebben nog geen bladeren, maar de knoppen ogen al flink groen. Tussendoor laat de vink zich regelmatig horen. Je moet de oren spitsen om boven het gezang van de vogel andere zangers te horen. We genieten van de mooie villa's met rieten daken, of van de moderne gebouwen met veel glasramen. Als we de eerste rotonde naderen zien we de witte Magnolia bomen staan met hun sierlijke witte bloemen. Het lijkt alsof het net gesneeuwd heeft. De bomen stellen nauwelijks eisen aan de grond waarin ze bloeien. Een mooi decor voor een fotoreportage. Sommige tuinen in de buurt zijn overwoekerd door de rododendron. Deze heester is winterhard en heeft daarom zijn groene bladeren behouden. De plant doet het uitstekend in een wilde tuin met veel licht.

In het midden van de volgende rotonde staat een groot monument dat herinnert aan de beide Wereldoorlogen. 'Ridders Oord' is het onderschrift, en ook nog 'Door 't Voorbeeld overwinnen'. Bij knooppunt 12 vinden we het monument van Baillet-Latour, hoog bovenop twee verschillende sokkels. Opzij werd een aluminium plaatje bevestigd met de woorden: 'Raf Thys 2014. Ferdinand de Baillet-Latour. °1850 +1925, Graaf Ferdinand de Baillet-Latour was burgemeester van Brasschaat van 1902 tot 1908 en gouverneur van Antwerpen van 1908 tot 1912. Vanuit een grote sociale bewogenheid realiseerde hij vele projecten die tot op vandaag het leven van mensen uit alle lagen van de bevolking verbeterden'.

Als we knooppunt 10 volgen rijden we door het centrum van Brasschaat. Bij elke boom worden we verwelkomt door het gezang van de vink. Hij behoort tot de vlijtigste zangers van bos, park en tuin. In een grote villatuin staat een hoge en brede Japanse kerselaar of sierkers. Hij valt op door zijn schitterende grote roze bloemen die in grote trossen aan de takken bloeien. De boom vraagt weinig snoei en onderhoud. In de buurt van knooppunt 10 houden we voor de tweede maal halt bij een 'Blikvanger' van de 'De Goedgemutste Greet-route': 'In een huisje, in de buurt, groeit Greet op. Omringd door een grote, warme familie. Met trots praat ze dikwijls over familie uitstappen en reizen met het gezin, telkens in haar zelf opgeknapte avonturenbusje. Deze warmte straalt ze uit naar iedereen die ze ontmoet, of het nu vluchtig in de wandelgangen is, of tijdens een dieper gesprek. Ook in haar job als Routedokter behandelt Greet elke melding met evenveel zorg en toewijding'.

Aan de 'Lage Kaart' moeten we linksaf, wij rijden even rechtsaf tot bij het monument van kunstschilder Hendrik Luyten. Geboren in Roermond op 21 mei 1859. Hij vestigde zich in België en stond vooral bekend voor zijn impressionistische werken. Hij stierf in Brasschaat op 21 januari 1945. Verderop houden we halt bij cremerie 'Cocorico'. Sinds juni 2013 wordt in het voormalige postkantoor een ijssalon uitgebaat. Van heinde en ver komen de mensen aan een ijsje likken. Ook vandaag, op deze zonovergoten dag zijn alle stoelen en banken op het Hendrik Luytenplein bezet.

Voor knooppunt 11 vinden we 'Blikvanger' nummer 3: 'Groene vingers. Greet houdt van verse bio groenten, en kweekt ze zelfs eigenhandig in haar moestuintje. Van aardbeien tot zucchini (courgette), van Belgisch witloof tot zuiders groen. Alles groeit welig onder haar vaardige vingers. Overschotjes brengt ze steevast mee naar het werk, om het vitamine peil van vriend en collega een gezonde boost te geven'.

Op de Miksebaan of de N121 moeten we linksaf. We rijden het domein van het kasteel van Brasschaat binnen. We hebben bijna 16 km afgelegd. Het kasteel van Brasschaat, links van ons, staat volledig in de steigers. Het gebouw wordt al decennia lang door de gemeente verhuurd. De laatste bewoners en uitbaters van het restaurant konden de huurprijs niet meer betalen en legden in februari 2016 de boeken neer. De huidige bewoners willen het kasteel opnieuw laagdrempelig maken. Het Peerdsbos en het gemeentepark van Brasschaat zijn samen, sinds 2008, een Vlaamse ankerplaats. Vanaf hier wordt het drukker. Wandelaars en fietsers slalommen zich hier over de asfaltwegen een weg naar hun bestemming. Het is extra oppassen voor kinderen. Sommigen rijden voor de eerste maal op een kleine fiets en kennen het gevaar niet. Ouders haasten zich achter hun peuter of kleuter die de eerste stapjes alleen waagt. Aan de rotonde, met in het midden de obelisk, nemen we een korte halte voor enkele foto's. Deze gedenknaald was een geschenk van graaf Georges Reusens aan zijn broer Armand, die tussen 1872 en 1901 burgemeester was van Brasschaat. Het park maakte toen deel uit van het domein van de familie. De obelisk werd in 1884 gebouwd. Daarna rijden we tot bij de melkerij van het Peerdsbos. Normaal moeten we linksaf, naar knooppunt 31. Maar hier houd het op. Dit wordt ons eindpunt voor vandaag. De overige 35 kilometer is voor een andere keer. We gaan nog gezellig iets drinken in de voormalige boerderij die tot 1920 actief was. De huidige gebouwen dateren van circa 1630. Ouders en grootouders genieten van een hapje en een drankje terwijl de kinderen in de grote speeltuin ravotten. Ook bij de 'jeneverhut' kan je iets drinken terwijl je kroost een partijtje minigolf speelt. Elke stoel of bank is bezet. Dat is hier niet verwonderlijk. Het is hier telkens aanschuiven en wachten op een plaatsje. Tot schrijfs.

22-04-2016 om 13:34 geschreven door Luc Verschooten  

Genoemd na besluit van het schepencollege van 10 december 1956. Jozef De Weerdt werd geboren te Antwerpen op 21 mei 1868 en overleed te Ekeren op 24 februari 1942. Hij was burgemeester te Ekeren van 1918 tot 1938.

Er is de afgelopen maanden al heel wat commotie geweest rond de Jozef De Weerdtstraat. En het einde is nog niet in zicht. Eerst krijgen ze te horen dat de wekelijkse markt van de Driehoekstraat moet verhuizen naar het Kristus Koningplein. Op zich is dat geen probleem. Een markt behoort nu eenmaal op een plein te staan. Maar de uitloop van de markt komt in de Jozef De Weerdtstraat en daar kunnen de buurtbewoners niet mee lachen. – “De straat is er niet voor geschikt” vertellen ze. Of: – “Al die zware vrachtwagens van de marktkramers kunnen hier niet keren of draaien” zegt een ander. Een eerste infoavond voor de bewoners van de Jozef De Weerdtstraat vind al plaats in november 2014. Spijtig genoeg komen er slechts zes mensen opdagen. Een andere bron vermeld zelfs: 'slechts vier bewoners kwamen opdagen'. Misschien een teken van gelatenheid. Of sommigen willen niet vechten tegen de bierkaai?

De straat heeft ondertussen een facelift gekregen. De voetpaden langs beide zijden werden versmalt. Nu kunnen de auto's elkaar kruisen zonder dat er verkeersagressie ontstaat.

Op Facebook verneem ik dat er een actiecomité opgericht werd. Vergaderingen komen er met het districtsbestuur, en een meeting met het stadsbestuur brengt misschien soelaas. Plannen worden grondig bestudeert, afspraken worden gemaakt en weer verworpen. 

Het zijn niet allemaal tegenstanders van de wekelijkse markt in de straat. Ik ontmoet Ria, op de hoek Jozef De Weerdtstraat/August Scheyvaertslaan. Op mijn vraag of zij ermee akkoord gaat dat hier de wekelijkste markt komt te staan haalt ze gelaten haar schouders op. – “Ik heb er geen problemen mee. Het zal op woensdag druk zijn, dat wel. En vanaf zes uur wat lawaai zeker? Het zal altijd voor iemand goed of slecht zijn. Voor mij is de markt in ieder geval kortbij”.

Ik wandel langs de pare zijde richting Kristus Koningplein. Tientallen bordjes met de duidelijke tekst: “Zonder Marktstraat” werden voor de ramen bevestigd. Niet elk huis heeft zo'n bordje, maar dat wil niet zeggen dat de bewoners niet solidair zijn. Begin dit jaar (2016) werden jonge bomen aangeplant. Op een paar bomen na mag de straat gerust 'laan' worden genoemd. Voorbij de bocht is het eerste elektriciteitskastje geplaatst tegen de gevel van pand nummer 34. Hier is de praktijk van Luc Van Tulder. Dokter in de algemene geneeskunde en General Practitioner, wat zoveel wil zeggen als: “geneesheer voor acute en chronische ziekten”. Naast een dokterspraktijk is er eveneens een Logopedie van Manu de Waal gevestigd. Een afdeling 'De letterweg', dat zich richt op onder andere een behandeling van lees- en spellingproblemen.

Voor de in- en uitrit van supermarktketen Aldi is de weg nog afgesloten. We zijn half januari 2016. Geen enkele auto kan de parking in of uit. Momenteel worden de laatste stenen gelegd van de verhoogde berm. Als het weer mee zit is het beslist klaar voor het weekend. Dan is het wachten op de eerste marktkramers. Volgens Willie is dat voor maart, nog anderhalve maand dus. Willie woont met zijn gezin in de August Scheyvaertslaan en heeft totaal geen probleem met de wekelijkse markt in deze straat. Al begrijpt hij wel de frustratie van de bewoners. – “Vanaf dinsdagavond moeten alle auto's uit de straat zijn. Waar moeten al die auto's naartoe? Bij ons in de straat is geen optie. Onze straat (August  Scheyvaertslaan) staat ook vol geparkeerd. Er is volgens mij maar één mogelijkheid en dat is parkeren bij het Veltwijckpark. Maar is daar genoeg plek? Hier in de Jozef De Weerdtstraat staan meer dan honderd auto's!” Zelf gaat Willie nooit over de markt, vertelt hij nog voor hij afscheid neemt en verder stapt.

Langs de overzijde wandel ik terug langs de onpare zijde.

– Op nummer 7 woont Kathleen Philips, met een manuele kinesitherapie praktijk.

Ook aan deze zijde staan op regelmatige afstand enkele kasten die de marktkramers moeten voorzien van elektriciteit. De één werd tegen de gevel geplaatst, de andere tegen de boordsteen.

– De nummers 15 tot 19 is de ingang van de O.L. Vrouw van Lourdes kleuterschool. Een jonge man wil me te woord staan. Op zichzelf heeft hij geen probleem met de markt. Hij is slechts bezorgt dat de veiligheid van het kleuterschooltje in het gedrang komt. – “Hebben ze dat dan niet bestudeert?” vraag ik bezorgt. Hij denkt het niet, maar als ik vraag of hij op de vergaderingen aanwezig was antwoordt hij negatief. Met zoiets zullen ze toch wel rekening houden zeker, denk ik nog voor we ieders onze weg vervolgen. Achter een raam werd een A4 pagina gekleefd met de volgende tekst: “Districtsbestuur, als jullie de JDW-straat niet deftig willen aanpakken, mag de markt voor ons part inpakken”. Bij sommigen zit het probleem dus echt diep. Even verder nog een ander blad voor een raam: “Deze straat werd veroordeeld tot 25 jaar 'puttekes' vullen, bedankt districtsbestuur”.

– Tussen de nummers 57 en 61 is een braakliggend stuk grond te koop.

– Ook tussen 61 en 65 kan een woning worden opgetrokken.

Woensdag 24 februari 2016. Markt in de Driehoekstraat. Voor de laatste maal wandelen, kuieren en slenteren er marktbezoekers tussen de kramen. Sinds mensenheugenis heeft de wekelijkse markt hier in de Driehoekstraat gestaan. Decennia lang 'de' ontmoetingsplaats van vele Ekerenaars en sympathisanten uit de naburige dorpen. Wie herkent het niet? Iemand ontmoeten op de markt is vanzelfsprekend. In het midden van de weg komen ze elkaar tegen, en er ontstaan gesprekken die wel enige tijd kunnen duren. Ze hebben totaal geen weet dat ze de doorgang blokkeren voor de andere marktbezoekers. Buurtbewoners uit de Driehoekstraat halen opgelucht adem. Nooit meer zoeken naar een plaats om hun voertuig te parkeren. Het probleem verhuist naar de nieuwe locatie van de markt. Niet alle kramen staan vandaag opgesteld. Hebben ze afgehaakt of zijn ze verhinderd? Misschien zijn het 'losse' marktkramers: zoals de kaartenverkoopster die voor de winkelketen 'Blokker' staat. Ze heeft wel een vaste plek aangevraagd maar dat kan nog even duren. Er zijn nog zoveel wachtende voor u.

Op Facebook van 29 februari 2016 werd een foto geplaatst door het 'Jozef De Weerdtstraat Community'. De vereniging verwelkomt op deze manier de markt in de straat. De foto vertoont een roos en een vlinder. Onderaan lezen we tekst: “Maar de roos heeft ook doorns, we stay vigilant”. De organisatie plaatste er de volgende tekst bij: “Na een verbeten strijd om de markt uit onze straat te bannen, reiken we u, marktkramers, de hand. Tijdens de ganse periode was u spijtig genoeg de grote afwezige! Wij hopen dan ook dat u, door dit gebaar, onze bewoners en onze straat met respect zal behandelen en 'op zijn minst' u houdt aan uw verplichtingen die door de wet zijn opgelegd!”

Woensdag 2 maart 2016. Vandaag wordt in Ekeren geschiedenis geschreven. Vanaf vandaag staat de wekelijkse markt op het Kristus Koningplein en tot halverwege de Jozef De Weerdtstraat. Voor de markt worden winkeltasjes uitgedeeld aan de voorbijgangers. Het zijn winkeltassen van Ekeren Winkeldorp met een bijhorende ‘winkelactie spaarkaart’. We hebben het niet gezien. Als we de markt weer verlaten is er van een bedeling niets meer te zien. Niet elke plaats op het marktplein is benut. Er zijn nog drie plaatsen vrij. We horen van een marktkramer dat er enkele marktkramers terug naar huis zijn gereden door de hevige regenbui van vanmorgen. De rest van de kramen staan wel dicht op elkaar. Het zal wel in orde zijn. De brandweer is ter plaatse en keurt alles met argusogen. Bij mooi weer, als het drukker wordt, wordt het hier drummen. Als mensen hier in het wandelpad met elkaar willen keuvelen loopt alles vast. De luifels van de over elkaar staande kramen komen tegen elkaar in het midden van het pad. Als het regent blijven de bezoekers tenminste droog. Als de zon tijdens de zomermaanden op zijn hoogste punt staat lopen de mensen in de schaduw van de luifels.

In de Jozef De Weerdtstraat, de Zonder Marktstraat, is meer plek tussen de kramen. Ook hier zijn nog enkele vrije plekken. De kaartenverkoopster is vandaag niet van de partij. Vanmorgen vroeg werd één auto weggesleept. Vergeten werk waarschijnlijk? De wettelijke afstand tot de huisgevels werd ingekort tot 1 meter. Spijtig voor de bewoners op het gelijkvloers. Tot 13:00u leven de bewoners in de schaduw van een marktkraam. Tijdens de bijeenkomst van 26 oktober 2015 werd beslist om zoveel als mogelijk rekening te houden met de vraag van de omwonenden om geen grote kramen: zoals vis- en kippenkramen in de straten te plaatsen. Die kramen staan op het Kristus Koningplein. Zo hebben de bewoners van de Jozef De Weerdtstraat geen geurhinder en zal ook de lawaaioverlast beperkt blijven. Voor de in- en uitgang van de kleuterschool staan geen marktkramen. Op deze manier komt de veiligheid niet in het gedrang. Het laatste kraam, vandaag toch, staat voor huisnummer 32. De groenten wagen van Fons Peeters en zijn familie is ook aanwezig in de straat. Het is de enige marktkramer die zijn cliënteel verrast met een fris fruitig drankje. Een appelsapje als welkomstdrankje voor hun nieuwste stek. Ze verkopen als eerste bakjes met geurige primula's. De mooie kleuren blauw, geel, witte en roze bloemen zullen binnenkort overal staan schitteren in voortuintjes en op de vensterbanken. Een gevoel van de nakende lente overvalt ons. Tot schrijfs.

Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs. Bron: Facebook 'Jozef De Weerdtstraat'/’Zonder Marktstraat’.

07-03-2016 om 06:07 geschreven door Luc Verschooten  

Zondag 13 september 2015. Vandaag, Open Monumentendag, wordt het privédomein ‘Wolvenbos’, van wijlen baron Kronacker opengesteld voor het publiek. De weerberichten beloven niets goed voor vandaag. Regen over het hele land. Het is nochtans droog als we richting Kapellen rijden. Vooraan, rechts, voorbij de hoge gietijzeren poort staat de voormalige portierswoning die verhuurd is aan de ex-boswachter van het domein. Hij is net buiten en heet ons welkom. Tegenover de woning bevinden zich de voormalige paardenstallen die momenteel gebruikt worden als garage. Op de zolder van de stallen sliepen vroeger de paardenverzorgers. Achter de stallen werd een watertoren gebouwd die het kasteel van drinkbaar water voorzag. Nu wordt de toren niet meer gebruikt. Uitzonderlijk mogen we op het domein parkeren. Te voet gaan we tot bij de splitsing. Achter een draadomheining is een klein dierenpark aangelegd. Bokken en geiten liggen te herkauwen in een flauw waterzonnetje. Een honderd meter verder staan kramen opgesteld. Een info- en een drinkbarkraam met tafels en stoelen staan uitnodigend te wachten. Een springkasteel werd voor de kinderen opgesteld zodat de ouders rustig van een 'Wolfbier' kunnen genieten.

We volgen onze gids tot aan het dierenpark. Er komen steeds meer en meer mensen bij. Gewoonlijk neemt de gids slechts 15 mensen mee. Nu zijn het er meer dan het dubbele. Hij spreekt zacht. Je moet aandachtig luisteren en zeker niet te ver af staan. Iemand maakt hem er op attent, maar hij praat niet luider. Als hij halt houd om iets te vertellen wacht hij niet altijd tot de groep rondom hem staat. Vooral ouderen en mama's met kindjes blijven wat achterop en kunnen niet altijd mee volgen wat onze gids vertelt. Bon, soit. De gids vertelt: – 'Dit domein noemt 'Wolvenbosch'. Hoe het aan zijn naam kwam hebben we niet kunnen achterhalen. Waarschijnlijk vertoefden hier vroeger veel wolven. Het behoort tot de familie Kronacker. Het kasteel staat momenteel te koop. Al drie jaar zelfs. Moest iemand interesse hebben?' Niemand biedt zich aan. 'Kronacker is niet de eerste eigenaar van dit domein’. Verteld de gids verder. ‘Voor hem waren er nog twee. De familie Lievens, Fester en als laatste dus Kronacker. De Familie Lievens bouwden als eersten een bescheiden villa op het domein in 1920. Een hoge muur werd opgetrokken voor de privacy en zo creëerden ze een micro klimaat. Daar maakte de familie gebruik van en legden een groentetuin aan die aan de dagelijks behoefde kon voorzien'. Nu bloeien er op de perken nog mooie najaarsbloemen. Kleine bomen zorgen voor schaduwrijke plekjes.

Vervolgens stappen we langs vijf onzichtbare bunkers die gebouwd werden voor 1914 door het Belgische leger. De bunkers steken bijna volledig onder de grond. Ze zijn overwoekerd met grond,  gras, struiken en zelfs bomen. Als onze gids niets over de bunkers had gezegd hadden we er zo voorbij gelopen. We wandelen langs weiden met grazende paarden. Houten beelden worden her en der op het domein tentoongesteld. Het bos is verwilderd. De vroegere wandelpaden groeien stilaan dicht. De rododendron begint aan een offensief. Enkele jaren geleden wandelde de barones nog over de wandelpaden. Zij werd geboren in Engeland in december 1917. Ze huwde met baron Kronacker, een zakenman, die van 1944 tot 1947 minister was en in 1994 overleed. De barones stierf op 93 jarige leeftijd in november 2011.

Het voormalige vliegveldje, achteraan op het domein, werd aangelegd door de familie Fester in 1930. Hier landen en stegen vliegtuigjes op tot 1953. Even later staan we voor de ingang van het grote kasteel dat werd gebouwd door de Antwerpse architect Paul Smekens tussen 1919 en 1921. Het werd de verblijfsplaats van de familie Fester-Good. Baron Paul Kronacker en zijn zussen kochten op 25 februari 1952 het gehele domein over. Het kasteel staat momenteel leeg. Uitgezonderd de conciërge die nog toezicht houd en onderhoudswerken uitvoert. Ook vormt het kasteel het decor voor de reeks op één: 'Voor wat hoort wat'.

Om af te sluiten luisteren we naar het strijkkwartet Opus 4 dat een ode brengt aan het kasteel en zijn enorm domein. Tijdens deze portie ‘wolvenmuziek’ drinken we een Wolf-bier. Ze hebben 3 soorten: goudblond bier met 7,4% alcohol, bordeaux van 8,5% en de Wolf 9 is amberkleurig met 9% alcohol. Tot schrijfs. Tekst: Luc Verschooten. Foto’s: Rina Meurs.

15-02-2016 om 09:39 geschreven door Luc Verschooten  

Beenhouwerstraat

De straat noemde tot 1866 Processieweg. Het gemeentebestuur besliste dan om de naam te veranderen naar aanleiding van de toenmalige beenhouwerszaak die daar gevestigd was.

Tijdens WOII werden boven Ekeren zware bommen en verschillende brandbommen gedropt. Het is 16 september 1940, twee uur 's nachts, vier zware bommen worden in de Pastorijveld en in de Beenhouwerstraat geworpen. Er zijn geen doden, maar de huizen in de nabijheid hebben allen verbrijzelde ramen.

– Nummer 9 is een gewoon rijhuis. Hier bouwde Lin Verheyen een praktijk op met 'Psycho- en Creatieve Therapie'. Ook 'Klankmassage' wordt vermeld.

– Op de hoek, nummer 41, was omstreeks 1910 een kruidenier gevestigd. Boven de inkomdeur werd speciaal een raam dichtgemetseld om er een reclamepaneel te bevestigen. Het opschrift luidde: “F. Peeters – Janssens. Bakker en winkelier”. Hoelang de winkel er was is niet geweten. In 1983 was dan kruidenier Donckers aan de beurt. Hij bediende zijn cliënteel tot en met 1986. Nu is het pand een woning.

– Op nummer 4b, was een tijdlang Nail & Body Health gevestigd. Een nagelstudio waar je verzorgt wordt door Sandra. Luc was verantwoordelijk voor sportmassage en hersteltraining. Een plaats om te ontstressen of uit te rusten.

Pastorijveld

De naam is een oud toponiem dat in 1608 vermeld staat als 'Pastoryelandt' bij 't Hagelcruys.

– Het nummer 25 is een 'Thuiszorgwinkel'. Sinds januari 2008 verkopen Walter Penders en Lieve Jonkers medisch materiaal, kwalitatieve hulpmiddelen en verzorgingsmateriaal. 

– Op nummer 27 vinden we in 1980 'Coiffure Anne', gespecialiseerd in permanente. Na 16u op afspraak. Ze runde hier haar zaak tot 2002.

– In rijhuis nummer 46 woonde een tijd lang 'De Witte Danny'. Hij was verkoper en plaatser van vloer- en muurtegels in de jaren negentig van de twintigste eeuw.

Ook Pastorijveld ontsnapt niet aan de bouwwoede. Het laatste stuk onbebouwde grond wordt verkocht door bouwwerken Versnel. Er worden 8 ééngezinswoningen opgetrokken.

Vuurkruisenstraat

Deze naam werd verkregen vanaf 10 december 1956. Vernoemd naar een bepaalde groepering van oud-strijders die in het bezit zijn van een 'vuurkruis'. Ze werden uitgereikt aan de frontsoldaten tijdens WOI.

– Op nummer 7 bevond zich in 2008 de enige winkel in de straat. Kapsalon 'Peggy' met een laat avond service tot 20.00 uur. In 2012 verhuist Peggy naar Leo Baekelandstraat 55 waar ze nu (2015) nog steeds een vertrouwd cliënteel heeft.

Waterstraat

Na besluit van het schepencollege van 7 juli 1966 wordt dit gedeelte 'Waterstraat' genoemd. De straatnaam hield verband met de slechte toestand van de weg en bestond al nog voor de omgeving 'Bunt' bebouwd werd.

– In nummer 4 was voor 1977 H. Van de Leur & Co bvba gevestigd. Een handelaar in centrale verwarming.

– Het nummer 10 is een mooie villa met de naam 'Zonneweelde'.

– Op nummer 12 staat vanaf maart 1971 zaal 'De Geesten'. Voor feesten en evenementen of een koffietafel bij uitvaarten. De zandweg ernaast leidt naar de scouts lokalen en 'Tel 18'. Tel 18 is een jeugdhuis waar jongeren welkom zijn vanaf 16 jaar. Er worden fuiven, filmavonden en optredens georganiseerd. De medewerkers zijn een groep vrijwilligers.

– Het nummer 16 is de pastorij, gebouwd in 1958. Men kan er terecht met alle vragen in verband met parochiale aangelegenheden zoals catechese, vieringen… enz. Naast de pastorij werd ook een stenen kapelletje gemetseld. Eerlang hing er een houten kruis, maar de tand des tijds besliste het kruis eraf te halen. Rest enkel een donkere afdruk.

– Achter de mooie afsluiting staat er nog een mooiere villa, gebouwd in 1896.

– De  villa met nummer 26 wordt momenteel gerenoveerd.

Bremboslei

Een nieuwe straat sedert 1965. Dit was vroeger een zandige vlakte die men 'De Gheest' noemde. Er groeide slechts brem en kreupelhout. De tennisclub 'TC De Sigaar' is nog steeds een druk bezochte chalet van Stad Antwerpen. Ze bevindt zich over de uitrit van de sporthal.

– Op het nummer 3 startte 'Kenize' in 1992 een 'Schoonheidsinstituut' voor gelaats- en lichaamsverzorging in deze woning. Kort daarna verhuisde het instituut naar de Oosterlinckhoflaan.

Tekst: Luc Verschooten. Foto's: Rina Meurs. Bron: Facebookvrienden, Onroerend Erfgoed Ekeren en  Jaarboekjes Bierpruvers.

01-02-2016 om 16:02 geschreven door Luc Verschooten